SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ VE BÜYÜK TAARRUZ DA ATATÜRK’ÜN ROLÜ

SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ VE BÜYÜK TAARRUZ DA ATATÜRK’ÜN

ROLÜ

Sakarya Meydan Muharebesi(23 Ağustos- 13 Eylül 1921)

Savaşa Hazırlık :

Sakarya Meydan Muharebesi için yapılan en önemli hazırlık ordunun ihtiyaçlarının karşılanması için halktan yardım istenmesidir.

Bu amaçla “Tekalif-i Milliye” (Milli Yükümlülük Emirleri) yayımlanarak halkın orduya giyecek, yiyecek, ulaşım ve silah bakımından destek olması sağlandı.

Eli silah tutan Anadolu erkeği cephede düşmana kurşun sıkarken, tüfeğini mermisiz bırakmamak Anadolu’nun çileli kadınlarına, genç kızlarına, ihtiyar erkeklerine düşecekti.

Sakarya Meydan Muharebesi

Sakarya Meydan Muharebesi, Anadolu Türk tarihinin en önemli savaşlarından biridir. Yunan General Papulas tarafından Yunan ordularına Ankara'ya harekat emri verilmişti.

Savaşı Yunan tarafı kazanırsa TBMM, Sevr Antlaşması'nı kabul etmek durumunda kalacaktı.

Mustafa Kemal, "Hattı Müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. Bu satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaş kanıyla sulanmadıkça vatan terk olunamaz.’’ sözünü bu savaş için TBMM’de söylemişti


Mustafa Kemal Paşa, 4 Ağustos 1921'de Büyük Millet Meclisi'ne verdiği bir önerge ile Başkumandanlığı kabul ettiğini bildirdi ve ancak Meclis'in elindeki yetkileri de fiilen kullanmayı talep etti.

Bu önerge üzerine Mustafa Kemal Paşa'nın muhalifleri, kendisine Başkomutan ünvanını ve Meclis'in yetkilerini kullanmak hakkını önce vermek istemediler. Ancak ünvan ve yetki, 5 Ağustos 1921 tarihli kanunla tanındı.


TBMM Ordusu, Kütahya-Eskişehir Muharebelerindeki yenilgisinden sonra cephe kritik bir duruma düşmüştü.

Sakarya Meydan Muhaberesi

Mustafa Kemal Paşa, 18 Temmuz 1921'de Batı Cephesi karargahına geldi ve durumu yakından görüp inceledi.


Ordunun düzenlenip kuvvetlendirilmesi için, Sakarya'nın doğusuna kadar çekilmesini gerekli gördü. Bunun üzerine, Türk Ordusu, 25 Temmuz 1921'de taktik savunma yapmak amacıyla Sakarya'nın doğusuna çekildi.

Böylece, Türk kuvvetleri düşmanın gelişen taarruzlarının tehdidinden kurtarılmış, Sakarya'nın doğusunda yeniden düzenlenerek savunma gücü artırılmıştı.


Ankara'yı işgal etmek isteyen Yunanlılar yeni bir saldırı başlattılar.


23 Ağustos'ta düşman ordusu ciddi olarak cephemize taarruz etti.

Ordumuz. 100 kilometrelik cephe üzerinde cereyan eden meydan muharebesinde, düşmanın üstün kuvvetlerini ilk önce yıpratarak, taarruza devam etmekten yoksun bir hale getirdi.

Türk ordusunun kahramanca direnişi karşısında Yunanlılar yenilerek geri çekildi.


Sakarya Meydan Savaşı sonucu, askeri harekat yön değiştirmiştir. Sakarya, geri çekilme ve gerilemenin durdurulduğu ileri gidişin başladığı noktayı oluşturmuştur.

Meclis, 19 Eylül 1921'de kabul edilen bir kanunla, Türk Milletinin bir şükranı olarak Mustafa Kemal Paşa'ya Mareşallik rütbesi ve Gazilik unvanını verdi.


Sakarya Zaferi, dış ilişkilerimizde durumumuzun düzeltilmesine ve itibarımızın artmasına yardımcı oldu. 9 Haziran 1921'den beri Ankara'da Fransız temsilcisiyle görüşmeler yapılmaktaydı.

Bu görüşmeler, Sakarya zaferinden sonra, 20 Ekim 1921'de Ankara'da olumlu bir şekilde sonuçlanarak, Ankara İtilafnamesi adıyla tarihe geçen bir antlaşmayla noktalandı.

Kanla yıkana yıkana temizlendi Sakarya’nın doğusu,Onlar geri dönmeyi düşünmediler…Onlar, on binler, yüz binler bu topraklar için can veren erler.Sanılmasın belirsiz mezarlarda kaldılar,Hür ufuklardan vatanın hem gece, hem gündüzüne, doğacak aylara yıldız oldular..

Sakarya soyumun kader çizgisi..Tarihin yeniden yazıldığı yer.Baş eğmemek için nice canların, azraille bile dövüştüğü yer.Vatan diyebilmek için tekrar vatana,İmanın imkanla boğuştuğu yer..

Kars Antlaşması (13 Ekim 1921 )

TBMM Hükümeti Sovyet Rusya ile daha önce Moskova Antlaşması'nı imzalamıştı.

Kars Antlaşması ise Sovyet Rusya'ya bağlı Ermenistan, Gürcistan ,Azerbaycan Cumhuriyetleri arasında imzalandı.

Moskova Antlaşması'nın tekrarı özelliği taşıyan Kars Antlaşması ile doğu sınırımız kesin olarak çizildi.

Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921 )

Sakarya Zaferi'nin kazanılmasından sonra TBMM Hükümeti ile Fransa arasında imzalandı. Fransızlar Türk tarafı ile antlaşma yapmak için Sakarya Muharebesi'nin sonucunu beklediler. Zaferin kazanılmasının ardından antlaşma imzalandı.


Ankara Antlaşması'na göre;

Taraflar arasında savaş durumu sona erecek,

İskenderun ve Hatay'da Türklere geniş hak tanıyan özel bir yönetim kurulacaktı.

Her iki taraf, kendilerine kalan topraklarda genel af ilan

edecekti.


Antlaşmanın Önemi :

Ankara Antlaşması. TBMM için siyasi bir zaferdir. Antlaşma ile ilk kez bir İtilaf Devleti yeni Türk devletini ve Misak-ı Milli’yi tanımış oldu.

Hatay dışındaki bugünkü Suriye sınırımız çizildi.


Fransa’nın TBMM ile anlaşma yapması ile İtilaf devletleri bloğu parçalandı.

Fransa ile savaş sona erdiğinden Güney Cephesi'nde güvenlik sağlandı. Bölgedeki birlikler Batı Cephesi'ne sevk edildi.

Fransız desteğini kaybeden Ermeniler yalnız kaldılar. Çukurova'da bir Ermeni Devleti kurma hayalleri sona erdi.

Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır

M. Kemal ATATÜRK

Büyük Taarruz ve Başkumandan Meydan Muharebesi

(30 Ağustos 1922)

Büyük taarruz neyi ifade ediyor?

Yok edilmekte olan bir milletin başkaldırısına önderlik eden Büyük Komutan Mustafa Kemal Paşa, mağrur, gururlu milletine kahramanlık destanının öyküsünü Afyonkarahisar'ın Kocatepe sırtlarında yazdırdı.

Savaştan çıkmış bir ülke... Her tarafı işgal altında, yanmış, yıkılmış topraklar, düşman çizmesi altında inleyen, buruk, çaresiz gözü yaşlı insanlar...

Derken, büyük bir mücadele ve harabeye dönmüş imparatorluğun üzerinde güneş açıyor. O yıkıntıdan bağımsız bir devlet, Cumhuriyet yeşeriyor.

Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından olan, Kurtuluş Savaşı'nı zafere götüren ve bugünkü Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlarının çizilmesini sağlayan, Büyük Taarruz emrinin verildiği Afyonkarahisar Kocatepe, yeni bir Zafer Haftası kutlamalarına ev sahipliği yapıyor.

Yunan ordusu, Sakarya'da uğradığı mağlubiyetin ardından Eskişehir, Kütahya ve Afyon'un doğusuna çekildi. Burada savunma tedbirleri almaya ve askeri güçlerini arttırmaya çalıştı.

Türk Milleti çocuk yaşlı, kadın erkek bir bütün olarak topyekün bir savaş veriyordu.

Taarruzla, Yunan ordusunu yıpratmak değil, Anadolu’dan söküp atmak amaçlandı



26 Ağustos sabahı Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, yanında Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa (Çakmak), Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa (İnönü) ile birlikte muharebeyi idare etmek üzere Kocatepe'deki yerini aldı.


Sakarya Zaferi'nden sonra başlanan hazırlıklar tamamlanarak 26 Ağustos 1922'de Afyon'dan saldırıya geçildi.

Yunan ordusu taarruzu Eskişehir tarafından beklemekte ve ona göre hazırlanmaktaydı. Afyon'dan gelen bu beklenmedik saldırı ile şoka uğradı.


29 Ağustos'a kadar devam eden taarruz sonucunda, Yunan kuvvetleri kuşatıldı. 30 Ağustos'ta bizzat Başkumandan Mustafa Kemal Paşanın yönettiği Türk ordusu, Yunan ordusunu bozguna uğrattı. Bu savaşa tarihimizde “Başkumandan Meydan Muharebesi” denir.


Bu zaferin ardından Mustafa Kemal: “Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!” emrini verdi. Bu emirle Türk ordusu İzmir’e kadar Yunanlıları takip etti.


Başkumandan Mustafa Kemal Paşa komutasındaki kahraman ordusu 9 Eylül 1922’de İzmir'e girdi.

Yunanlılar 9 Eylül'de İzmir'de denize dökülmeden önce geri çekilirken Batı Anadolu'da mezalime varan davranışlarda bulunmuş, ekili dikili arazilere yerleşim merkezlerine büyük zararlar vermişlerdir.


Yunan Ordusu'nun on beş gün içinde imhası ile sonuçlanan "Büyük Zafer", Başkomutan'ın büyük riski göze alarak, güçlü bir sıklet merkezi yapmak, taarruzda baskını sağlamak, denk kuvvetle, ateş üstünlüğüne sahip düşmana karşı, savaşta kesin sonuç yerini seçme, doğru karar verme, iç ve dış politikayı iyi yönetmek, ulusu ve orduyu kaynaştırıp savaşa hazırlamaktaki üstün başarısıyla kazanıldı.


Tam bağımsız Türk Devleti olan ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu ve Türk Devrimi'nin güç dayanağı yine bu zafer oldu.

Bu zafer, İslam dünyasında Hıristiyanlığa karşı bir başarı olarak değerlendirilmiştir. Asırlardan beri Batılıların "Şark Meselesi" adı altında, Müslüman Türkleri Anadolu'dan atmaya yönelik hedefleri bu zaferle sonuçsuz bırakılmıştır.


Büyük Taarruz'un Sonuçları :

Kurtuluş Savaşı'nın bu son mücadelesi de başarıya ulaşarak tamamlandı.

Batı Anadolu'daki Yunan işgali sona erdi.

İtilaf Devletlerinin teklifiyle Mudanya Ateşkes Anlaşması imzalandı.

Biz bağımsızlık istiyoruz dediğimiz zaman, tam bağımsızlık istediğimizi herkesin anlaması gerekir.

M. Kemal ATATÜRK

Dinlediğiniz için teşekkürler

Tarık İşcanDevlet AslanÜnal GünerOnur Yılmaz

Documents

SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ VE BÜYÜK TAARRUZ DA ATATÜRK’ÜN ROLÜ