10
12 saerTaSoriso organizaciebi NATO rogor Seiqmna nato irakli menaRariSvili evropuli da evroatlantikuri integ- racia saqarTvelos strategiuli arCevania da amdenad, warmoadgens Cveni qveynis saga- reo politikis mTavar prioritets. evro- atlantikuri integraciis gzis arCeva ki niSnavs imas, rom saqarTvelo Tavisi mSvido- biani, stabiluri ganviTarebis garantiebs usafrTxoebis evroatlantikur sistemaSi xedavs, romlis centraluri struqturac aris Crdiloatlantikuri xelSekrulebis organizacia (nato). Cven mokled mimovixilavT, Tu rogor Seiqmna nato da mis irgvliv Camoyalibebuli usafrTxoebis sistema im saxiT, rogoric dRes aqvs, rogor Seicvala aliansis struq- tura da strategiuli xedva, aseve, Sesabami- sad, misi funqcia daarsebidan dRemde. rodis da rogor Seiqmna nato? meore msoflio omis Sedegad evropaSi sakmaod rTuli da winaaRmdegobrivi poli- tikuri suraTi Seiqmna. faSizmisagan gan- Tavisuflebuli evropa antihitleruli koaliciis oTxi wevri qveynis okupaciis zo- nad ganawilda. mokavSireebs am zonebSi cxo- vrebis mSvidobian relsebze gadayvana da am mizniT iq xalxis nebiT xelisuflebis Camo- yalibeba unda uzrunveleyoT. sul male naTeli gaxda, rom erTi maT- gani – sabWoTa kavSiri – sulac ar apirebda am SeTanxmebis zustad dacvas. mis mier oku- pirebul qveynebSi Zalaufleba, iq ganlage- buli sabWoTa armiis, uSiSroebis samsaxure- bisa da adgilobrivi ideologiuri mokavSi-

saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

  • Upload
    others

  • View
    13

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

12

saerTaSoriso organizaciebi

NATOrogor Seiqmna natoirakli menaRariSvili

evropuli da evroatlantikuri integ-racia saqarTvelos strategiuli arCevania da amdenad, warmoadgens Cveni qveynis saga-reo politikis mTavar prioritets. evro-atlantikuri integraciis gzis arCeva ki niSnavs imas, rom saqarTvelo Tavisi mSvido-biani, stabiluri ganviTarebis garantiebs usafrTxoebis evroatlantikur sistemaSi xedavs, romlis centraluri struqturac aris Crdiloatlantikuri xelSekrulebis organizacia (nato).

Cven mokled mimovixilavT, Tu rogor Seiqmna nato da mis irgvliv Camoyalibebuli usafrTxoebis sistema im saxiT, rogoric dRes aqvs, rogor Seicvala aliansis struq-tura da strategiuli xedva, aseve, Sesabami-sad, misi funqcia daarsebidan dRemde.

rodis da rogor Seiqmna nato?

meore msoflio omis Sedegad evropaSi sakmaod rTuli da winaaRmdegobrivi poli-tikuri suraTi Seiqmna. faSizmisagan gan-Tavisuflebuli evropa antihitleruli koaliciis oTxi wevri qveynis okupaciis zo-nad ganawilda. mokavSireebs am zonebSi cxo-vrebis mSvidobian relsebze gadayvana da am mizniT iq xalxis nebiT xelisuflebis Camo-yalibeba unda uzrunveleyoT.

sul male naTeli gaxda, rom erTi maT-gani – sabWoTa kavSiri – sulac ar apirebda am SeTanxmebis zustad dacvas. mis mier oku-pirebul qveynebSi Zalaufleba, iq ganlage-buli sabWoTa armiis, uSiSroebis samsaxure-bisa da adgilobrivi ideologiuri mokavSi-

Page 2: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

13

reebis ZalisxmeviT, marionetuli mmarTve-lebis xelSi aRmoCnda. realurad am qvey-nebSi faSisturi diqtatura komunisturi diqtaturiT Seicvala.

1946 wlis 5 marts fultonSi (aSS) war-moTqmul istoriul sityvaSi uinston Cer-Cilma saqveynod ganacxada, rom evropaSi, baltiis zRvidan adriatikamde, `rkinis farda~ daeSva da mis miRma yovlismomcveli sabWoTa kontrolis qveS aRmoCnda centra-luri da aRmosavleT evropis uZvelesi qveynebis dedaqalaqebi. es civi omis dasaw-yisi iyo.

sul male mdgomareoba kidev ufro da-iZaba. 1948 wlis aprilSi stalinis reJimma dasavleT berlinis blokada daiwyo. qala-qis mosaxleoba SimSilisa da sicivis safrT-xis winaSe aRmoCnda. mokavSireebs uprece-dento nabijis gadadgma mouxdaT – qalaqis

sabWoTa kavSiri

atlantis okeane

xmelTaSua zRva

Savi zRva

kaspiis zRva

saqarTvelo

azerbaijani

somxeTi

TurqeTi

siria erayY i

irani

kviprosi

saberZneTi

alb

aneT

i

rumineTi

bulgareTi

iugoslavia

Cexoslovakia

ungreTi

poloneTi

aRm.

german

ia

estoneTi

latvia

litva

bel

or

us

ia

ukraina

safrangeTi

das

.

german

ia

fin

eTi

Sved

eTi

nor

vegi

a

islandia

dania

italia

espaneTi

por

tu

gal

ia

irlandia

di

di

br

it

ane

Ti

holandia

belgia

avstria

marokoalJiri

tu

nis

i

`rkinis fardis~ sazRvari dasavleT evro-

pasa da socialisturi banakis qveynebs Soris

natos damfuZnebeli qveynebi

1949 wels mierTebuli qveynebi

sabWoTa kavSiri

socialisturi banakis qveynebi

neitraluri qveynebi

sabWoTa qveynebis sazRvari omis Semdeg

uinston CerCilis gamosvla fultonSi, 1946 w

rogor Seiqmna nato

Page 3: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

NATO14

momarageba `sahaero xidis~ meSveobiT. es urTulesi operacia iyo, magram aSS-m, bri-taneTma da safrangeTma SeZles gamklave-bodnen am gamowvevas. dasavleT berlins sak-vebs, sawvavs da medikamentebs TiTqmis mTe-li wlis ganmavlobaSi TviTmfrinavebis meS-veobiT awvdidnen. 1949 wlis maisSi sabWoTa kavSiri iZulebuli gaxda ukan daexia da qa-laqis blokada moexsna, magram am faqtma yve-las daanaxa, Tu ra ZalasTan hqonda saqme ev-ropas.

1948 wlis ivnisSi moskovma Cexoslovaki-aSi samxedro gadatrialeba moaxdina da iq aRmosavleT evropaSi erTaderTi, Tavisu-fali arCevnebis gziT Seqmnili mTavroba da-amxo. dabejiTebiT SegviZlia vTqvaT, rom es ukanaskneli wveTi iyo, ramac moTminebis fi-

ala aavso. Tavisufali samyarosaTvis naTe-li gaxda, rom Zalebis SekavSirebis gareSe sabWoTa agresiul politikas win ver aRud-gebodnen.

1949 wlis 4 aprils evropis aTma da CrdiloeT amerikis orma saxelmwifom vaSingtonSi xelSekrulebis xelmoweriT safuZveli Cauyara `Crdiloatlantikuri xelSekrulebis organizacias~ (natos), raTa erToblivi ZalisxmeviT daecvaT saerTo Rirebulebebi, sabWoTa agresiisagan daec-vaT mSvidoba da usafrTxoeba evropaSi.

natos damfuZnebeli qveynebia: belgia, kanada, dania, safrangeTi, islandia, italia, luqsemburgi, niderlandebi, norvegia, portugalia, gaerTianebuli samefo da aSS.

belgia

kanada

dania

safrangeTi

islandia

italia

luqsemburgi

niderlandebi

norvegia

portugalia

gaerTianebuli samefo

aSS

`sahaero xidis~ molodinisas, berlini, 1948

natos damfuZnebeli qveynebi

saerTaSoriso organizaciebi

Page 4: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

15

natos Stab-bina parizSi ganTavsda.

Crdiloatlantikuri xelSekrulebis organizaciis saqmianoba Tavidanve Semdeg principebs efuZneboda:

nato icavs wevri saxelmwifoebis Tavis-uflebasa da usafrTxoebas politikuri da samxedro saSualebebiT, gaeros wesdebis Se-sabamisad.

nato demokratiis, adamianis uflebebi-sa da Tavisuflebebis, kanonis uzenaesobis RirebulebebiT gaerTianebuli saxelmwi-foebis aliansia da Seqmnilia am Rirebule-baTa dasacavad.

nato moqmedebs koleqtiuri Tavdacvis principiT, romlis mixedviTac SeiaraRebu-li Tavdasxma aliansis erT-erT wevrze ganixileba Tavdasxmad yvela mokavSireze. es fuZemdebluri principi asaxulia vaSing-tonis xelSekrulebis me-5 muxlSi.

nato samTavrobaTaSoriso organiza-ciaa, romlis SigniT wevri saxelmwifoebi inarCuneben suverenitetsa da damoukideb-lobas. aliansi yvela gadawyvetilebas konsensusis safuZvelze iRebs.

aliansis usafrTxoebis umniSvnelovane-si piroba transatlantikuri kavSiria, rac evropisa da CrdiloeT amerikis usafrTxo-ebis erTianobas niSnavs.

aliansi ar aris daxuruli klubi. igi Ri-aa axali wevrebisaTvis, Tu isini iziareben aliansis fuZemdeblur Rirebulebebs da mzad arian Tavisi wvlilis Sesatanad ali-ansis usafrTxoebaSi. amgvar politikas na-tos `Ria karis politika~ ewodeba da igi va-Singtonis xelSekrulebis me-10 muxlSia asaxuli.

nato icvleba – natos strategiu-li xedvis ganviTareba

nato Tavisi arsebobis manZilze araso-des yofila xisti. igi, rogorc struqtu-riT, ise Tavisi amocanis strategiuli xed-viT, yovelTvis moqnilad pasuxobda arse-bul gamowvevebs. yvela es cvlileba aisaxe-ba natos strategiul koncefciaSi, rome-lic aliansis usafrTxoebis garemos stra-

natos dafuZneba, vaSingtoni, 1949

natos Stab-bina, parizi

rogor Seiqmna nato

Page 5: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

tegiul xedvasa da mis winaSe mdgar amo-canebs asaxavs.

natos miRebuli aqvs sul Svidi aseTi dokumenti (maT Soris oTxi – civi omis peri-odSi), sadac usafrTxoebis cvalebad gare-moze aliansis reagireba adekvaturi Sefa-sebebiTa da praqtikuli gadawyvetilebebis saxiTaa mocemuli. zogi maTgani sakmaod ra-dikaluric iyo.

pirveli amgvari gadawyvetileba alians-ma Tavisi saqmianobis dawyebisTanave miiRo. natos samxedro struqturas daarsebidan klasikuri samxedro koaliciis saxe hqonda. koreis omma naTlad aCvena aliansis samxed-ro manqanis mWidro integraciis aucileb-loba da Sesabamisi gadawyvetilebebic sas-wrafod miiRes:

1950 wlis seqtemberSi Seiqmna natos ga-erTianebuli samxedro Zalebi centra-lizebuli sardlobiT.

imave wlis dekemberSi amerikeli genera-li duait eizenhaueri dainiSna evropaSi gaerTianebuli samokavSireo Zalebis mTavarsardlad (ingl. SACEUR – Supre-me Allied Commander Europe ).

1951 wlis aprilSi muSaobas Seudga na-tos umaRlesi mTavarsardloba (ingl. SHAPE – Supreme Headquarters Allied Powers Europe).

am gadawyvetilebebma natoSi erTgvar tradiciasac Cauyara safuZveli. dRemde na-tos gaerTianebul sardlobas tradiciu-lad amerikeli generali, rogorc wesi, ev-ropuli sardlobis meTauri xelmZRvane-lobs. natos meore mTavarsardloba trans-formaciis dargSi ganlagebulia aSS-Si, norfolkSi (virjinia). natos generaluri mdivani ki evropeli maRali rangis diploma-ti xdeba.

natom aseve operatiulad moaxdina re-agireba suecis krizisze, ramac dRis wes-rigSi aliansis SigniT politikuri konsul-taciebis aucilebloba daayena. amas alians-Si politikur, ekonomikur, samecniero, teqnikur da sainformacio sferoebSi Ta-namSromlobis praqtikis danergva da Sesa-bamisi instituciuri cvlilebebi mohyva.

civi omis pirobebSi alianss araerTi krizisi hqonia da misi arseboba kiTxvis niS-nis qveSac damdgara. erTi aseTi momenti iyo 60-iani wlebis meore naxevarSi, roca daZa-

16

duait deivid eizenhaueri (1890-1969)

amerikeli saxelmwifo da samxedro moRvawe, aSS-is armiis xuTvarskvlaviani generali, aSS-is 34-e pre-zidenti 1953-1961 wlebSi .

natos umaRlesi mTavarsardloba Tavidan parizis gareubanSi mdebareobda. 1967 wels ki belgiaSi ga-davida, mas Semdeg, rac safrangeTis prezidentma Sarl de golma miiRo gadawyvetileba safrangeTi natos gaerTianebuli sardlobidan gamoeyvana.

1956 wels egvipteze jer is-raelis, xolo Semdgom bri-taneTisa da safrangeTis Tav-dasxma suecis arxze kontro-lis SenarCunebisTvis. win uZRoda 1956 wlis 26 ivliss egviptis prezident gamal ab-del naseris gadawyvetileba, rom Sesabamisi ekonomikuri

kompensaciis sanacvlod moexdina im britanul-franguli erToblivi kompaniis nacionaliza-cia, romelic 1869 wlidan flobda da amuSavebda suecis arxs. naseris es gadawyvetileba ewinaaRm-degeboda evropelTa mcdelobas gaegrZelebinaT kolonialuri politika da SeenarCunebinaT Ta-vianTi gavlena regionSi. natos wevrebsa da egvip-tes Soris konfliqtis mogvarebaSi gadamwyveti roli Seasrula amerikis prezident duait eizen-haueris administraciam, kerZod ki, saxelmwifo mdivanma jon foster dalasma. aSS Riad daupi-rispirda Tavis uaxloes mokavSireebs da aiZula isini egviptidan jarebi gaeyvanaT. suecis krizi-sis daZlevam bolo mouRo msoflio kolonia-lur sistemas, britaneTma da safrangeTma dakar-ges globaluri moTamaSeebis statusi da aSS da-savleTis ganviTarebuli qveynebis erTaderT li-derad iqca. am konfliqtis dros gaCnda gaeros samSvidobo samxedro kontingentis Seqmnis idea da misi praqtikuli realizaciac moxda.

suecis krizisi

saerTaSoriso organizaciebi

Page 6: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom aCvena, aliansis es nabiji savsebiT marTebuli iyo. saqme exeboda am evropuli saxelmwifoebis momavals, imas, Tu ra mimarTulebiT ganvi-Tardeboda iq politikuri procesebi.

civi omis finaluri akordi germaniis ga-erTianeba gaxda da amis Sedegad aRmosav-leTi germaniac gaerTianebuli germaniis SemadgenlobaSi SeuerTda alianss. ase dam-Tavrda natos gafarToebis pirveli etapi. am procesis gagrZeleba civi omis Semdgomi dinamikis nawili gaxda da masze qveviT mo-gaxsenebT.

civi omis dasrulebis Semdeg – na-to usafrTxoebis sivrces afarTo-ebs

civi omis dasrulebis Semdeg nato seri-ozuli arCevanis winaSe dadga. dasavleTSi bevri politikosi miiCnevda, rom natom Ta-visi istoriuli misia Seasrula da amiT Ta-visi funqcia amowura. magram sabolood gai-marjva mosazrebam, rom Secvlil saerTaSo-riso garemoSi safrTxeebis mxolod xasiaTi Seicvala da axali gamowvevebis sapasuxod aliansis erTianoba aranakleb saWiro iyo. metic, komunisturi mmarTvelobisagan gan-Tavisuflebuli evropis aRmosavleTi da sabWoTa kavSiris daSlis Sedegad gaCenili postsabWoTa sivrce sul advilad SeiZle-boda qceuliyo umarTavi, destruqciuli procesebis arealad. am `rux zonasTan~ kon-struqciuli TanamSromloba iyo aucilebe-

17

bulobam saerTaSoriso asparezze, berli-nis, karibis, vietnamis krizisebma, aliansis gaerTianebuli sardlobidan safrangeTis gasvlam da gamanadgurebeli SeiaraRebis potencialis zrdam aliansSi gaurkvevlo-bis gancda gaaCina. magram natom aqac keTil-gonivruli arCevani gaakeTa: man mxari dau-Wira daZabulobis ganmuxtvis, e.w. `detan-tis~, da am mizniT politikuri dialogis strategiasa da aRmosavleTis blokis Seka-vebis gagrZelebas. es midgoma aisaxa alian-sis Sesabamis dokumentebSi.

amgvarad, nato, msoflioSi usafrTxoe-bis pirobebis cvlilebis pasuxad, axali funqciebiTa da instrumentebiT aRiWurva. Sesabamisad icvleboda misi strategiuli xedvac.

nato farTovdeba

arc natos `Ria karis politika~ yofila mxolod formaluri ganacxadi. rodesac 1952 wels TurqeTsa da saberZneTs sabWoTa eqspansiis safrTxe daemuqra, aliansma uyoymanod gadawyvita maTi wevrebad miReba. es iyo natos gafarToebis pirveli nabiji.

civi omis periodSi natom kidev ori da-savleTevropuli saxelmwifo miiRo wevrad – germaniis federaciuli respublika 1955 wels da espaneTi 1982 wels. unda aRvniSnoT, rom yvela es gadawyvetileba cxare debate-bis Sedegad miiRes. araerTi skeptikosi mi-iCnevda, rom aliansis wevrobis es kandida-tebi srulad ver pasuxobdnen demokratiu-

suecis arxi, 1956

rogor Seiqmna nato

Page 7: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

li, raTa postkomunisturi sivrce ganviTa-rebis civilizebul, demokratiul gzas dadgomoda. es natos istoriaSi yvelaze ra-dikaluri gadawyvetileba gaxldaT.

1990 wels natom sabWoTa kavSirs da sxva arawevr evropul saxelmwifoebs Tanam-Sromloba SesTavaza. imave wels londonSi aliansis samitze xeli moaweres e.w. lon-donis deklaracias winadadebebiT alian-sis transformaciis safuZvelze, centra-luri da aRmosavleT evropis qveynebTan Ta-namSromlobisa da diplomatiuri urTier-Tobebis Taobaze. 1991 wlis noemberSi natom gamoaqveyna romis deklaracia mSvidobisa da TanamSromlobisaTvis, romelic postko-munisturi sivrcis qveynebTan TanamSrom-lobis institucionalizaciis winadadebebs Seicavda.

nato partniorebs ikrebs

1991 welsve daiwyo funqcionireba Crdi-loatlantikuri TanamSromlobis sabWom (NACC). es iyo usafrTxoebis sakiTxebze kon-sultaciebis forumi, sadac aliansis wevre-bi postkomunistur, axla ukve partnior sa-xelmwifoebTan erTad ganixilavdnen usafr-Txoebis problemebs. ase gaCnda natos leqsi-konSi termini ̀ partniori~.

18

natos gafarToeba wlebis mixedviT

1949 1990

1952 1999

1955 2004

1982 2009

natos samiti vaSingtonSi, 1999

ruseTi

saerTaSoriso organizaciebi

Page 8: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

19

1994 wels natom partniorebs axali ini-ciativa – ̀ partnioroba mSvidobisaTvis~ – SesTavaza. am iniciativis farglebSi daiwyo partniorebTan TanamSromloba maTi usafr-Txoebis sistemebis reformirebis, maTTvis sakanonmdeblo safuZvlebis, organizaciu-li struqturebisa da kadrebis momzadebis mizniT.

imave wels saTave daedo `xmelTaSua zRvis dialogs~ – xmelTaSua zRvis mezo-bel saxelmwifoebTan TanamSromlobis formats.

1997 wels portugaliaSi, q. sintraSi, Crdiloatlantikuri TanamSromlobis sabWos bazaze daarsda evroatlantikuri TanamSromlobis sabWo (EAPC). misi erT-erTi damfuZnebeli, sxva partnior qveyneb-Tan erTad, saqarTveloc gaxldaT. es ukve partniori qveynebis aliansTan TanamSrom-lobis axali etapis daswyisi iyo. ase Semoik-riba natom yofili komunisturi sistemis evropuli saxelmwifoebi da maTTan erTad daiwyo evroatlantikuri usafrTxoebis axali sistemis Camoyalibeba.

evroatlantikuri TanamSromlobis sab-Wos wevri partniorebi natos briuselis Stab-binaSi misiebiT arian warmodgenili. isini regularulad xvdebian aliansis el-Cebs da ganixilaven partniorobis gegmebsa da maT Sesrulebas. partniori saxelmwifo-ebis ministrebi aseve regularulad monawi-leoben natos ministrTa SexvedrebSi, xolo rig SemTxvevebSi – maTi saxelmwifoebisa da mTavrobebis meTaurebi aliansis samitebis specialur formatebSi.

partniorebi aliansTan ormxrivi prog-ramebiT TanamSromloben. bevri maTgani monawileobs aliansis samSvidobo misiebSi kosovoSi, avRaneTSi da a.S., agreTve – sxva praqtikul saqmianobaSi.

ruseTTan, ukrainasa da saqarTvelos-Tan TanamSromlobisaTvis alianss Seqmnili aqvs specialuri ormxrivi formati.

1997 wels ruseTTan TanamSromlobisa-Tvis nato-ruseTis mudmivmoqmedi sabWo Seiqmna, romelic 2002 wlidan nato-ruse-Tis sabWoTi Seicvala. sabWos Tavmjdoma-reoba natos generalur mdivans daekisra.

ukrainasTan ormxrivi dialogi nato-ukrainis komisiis farglebSi mimdinare-obs, romelic aseve 1997 wels Seiqmna.

saqarTvelosTan natos TanamSromlo-bisaTvis ormxrivi komisia 2008 wlis seq-temberSi Seiqmna. radgan saqarTvelo natos wevrobas eswrafvis, komisiis muSaobis ar-sic am procesis xelSewyoba da saqarTvelos mier aliansis wevrobis moTxovnaTa Sesas-ruleblad mzadebaSi daxmarebaa.

nato partniorebTan kidev ramdenime formatis farglebSi TanamSromlobs. yo-vel maTgans Tavisi konkretuli amocana aqvs, magram aliansis partniorobis mizani saerToa – usafrTxoebisa da stabilurobis sivrcis gafarToeba.

dReisaTvis natos partniorobis for-matebia:

mSvidobisaTvis partniorobis prog-rama – monawileebi: evropis yvela saxelmwi-

evroatlantikuri TanamSromlobis sabWos damfuZ-

nebeli sxdoma, q. sintra, portugalia, 1997 (EAPC)

natos generaluri mdivnis manfred vornerisa da

ssrk sagareo saqmeTa ministris eduard SevardnaZis

Sexvedra, moskovi, 1990

rogor Seiqmna nato

Page 9: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

fo da yvela postsabWoTa qveyana, romelic aliansis wevri ar aris.

xmelTaSua zRvis dialogi – monawilee-bi: alJiri, egvipte, israeli, iordania, mav-ritania, maroko, tunisi.

stambolis TanamSromlobis iniciati-va – monawileebi: bahreini, katari, quveiTi, arabTa gaerTianebuli saamiroebi.

globaluri partniorebi: avstralia, avRaneTi, axali zelandia, erayi, iaponia, ko-reis respublika, monRoleTi, pakistani.

sxva saerTaSoriso organizaciebi: gae-ro, evrokavSiri, euTo.

nato axal wevrebs iZens

civi omis dasrulebis Semdeg partnio-robis sistemis SeqmnasTan erTad natos un-da gadaewyvita SeinarCunebda Tu ara Ria ka-ris politikas.

es sakiTxic mwvave diskusiis sagnad iqca. aliansis Semdgomi gafarToebis momxreeb-sac da mowinaaRmdegeebsac sakuTari argu-mentebi hqondaT. sakiTxis gadasawyvetad 1995 wels specialuri kvlevac ki Catarda. daskvna erTmniSvnelovani gaxldaT – ali-ansSi axali wevrebis miReba mxolod ganam-tkicebda stabilurobas evroatlantikur sivrceSi.

20

19

99

20

04

20

09

NATOAlliance

NATO

OTAN

saerTaSoriso organizaciebi

Page 10: saerTaSoriso organizaciebi · da misi praqtikuli realizaciac moxda. suecis krizisi saerTaSoriso organizaciebi. li ganviTarebis natoSi miRebul maRal standartebs. magram, rogorc drom

21

1999 wlis 12 marts aliansis wevrebi gaxdnen CexeTi, ungreTi da poloneTi.

natos praRis samitze 2002 wels bulga-reTi, estoneTi, latvia, litva, rumineTi, slovenia da slovakeTi aliansSi gawevriane-bisaTvis miiwvies. isini natos wevrebi 2004 wlidan arian. amgvarad, aliansma yofil sab-WoTa sivrceSic Seabija.

Semdegi nabiji gafarToebis gzaze natom 2009 wlis aprilSi gadadga, roca albaneTi da xorvatia SeuerTda alianss. amgvarad na-tos wevrTa ricxvma 28-s miaRwia.

aliansis dRis wesrigi amJamad kidev ram-denime mniSvnelovan Temas moicavs. Cven aq maT mxolod CamovTvliT:

krizisebis marTvaSi monawileoba:

nato balkaneTze

nato avRaneTSi

nato libiaSi

antiteroristuli operacia xmelTa-Sua zRvaSi

mekobreobasTan brZola adenis yureSi

afrikis kavSiris mxardaWeris misia

humanitaruli daxmarebis misia stiqiu-ri ubedurebisas

brZola axal gamowvevebTan:

masobrivi ganadgurebis iaraRis gavrcelebasTan brZola

raketsawinaaRmdego sistemis Seqmna

kiberusafrTxoeba

energousafrTxoeba

yvela es Tema calke ganxilvis sagania, ra-sac, albaT, sxva dros SevexebiT.

rogor Seiqmna nato