108
Kingkingwan 1:1 1 Kingkingwan 1:7 Sadat Kingkingwan Dat Apostoles Sat Naisapata Un Ispiritu Santu 1 Potpotgoka Teofilo, Utdit ummuna’n iblu, ingkanglit ku dat losan un kingk- ingwan Jesus kan intudtudu na manipud sidit inlugi na un nantudtudu, 2 aginggana’t dit kaysanana’d langit. Utdit daan na un manaan langit, binilin na maipagapu’t dit pannakabalin ud Ispiritu Santu dat pinili na un apostoles na. 3 Namin-adu un nampaila kan dida udsi nadumad- uma’n wagas si unus di opata puu’n agaw manipud sit ummungaana un natoy daapnu ipanoknok na un tuttuwa’n ummungaot intudtudu na dit maipanggop sit mangiyapuwan Apudyus. 4 Namingsan un naammungan da Jesus sidat apos- toles na binilin na dida un, “Adi kayu umat-atun situn Jerusalem ta uwayon yu aginggana’t ibaun Amak kan dikayu dit insapatana’n itdona un siya payon dit im- bagbagak kan dikayu. 5 Si Juan binunyagana dat tagu’t danum yoong Adina masulit mabunyagan kayu kan Ispir- itu Santu.” Nampangatu Si Jesus Ud Langit 6 Namingsan un naammungan da payyan, inimus dat apostoles kan Jesus un, “Apu, sinsatun kadon nat mangiyulinam sit tulay dat iyIsrael un mangiyapu utdan uduma ili un padan dit aw-awe?” 7 Summungbat si Jesus un, “Si Amak ullawa’d makatigammu utdit timpu un mapasamakan dat intuding na un mapasamak maipagapu’t tulay na ot bokona

SadatKingkingwan DatApostoles · na. 3 Namin-adu un nampaila kan dida udsi nadumad-uma’n wagas si unus di opata puḻu’n aḻgaw manipud sit ummungaḻana un natoy daḻapnu ipanoknok

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • Kingkingwan 1:1 1 Kingkingwan 1:7

    Sadat KingkingwanDat Apostoles

    Sat Naisapata Un Ispiritu Santu1 Potpotgoka Teofilo,Utdit ummuna’n iblu, ingkanglit ku dat losan un kingk-

    ingwan Jesus kan intudtudu namanipud sidit inlugi na unnantudtudu, 2 aginggana’t dit kaysanana’d langit. Utditdaan na un manaḻan langit, binilin na maipagapu’t ditpannakabalin ud Ispiritu Santu dat pinili na un apostolesna. 3 Namin-adu un nampaila kan dida udsi nadumad-uma’n wagas si unus di opata puḻu’n aḻgaw manipudsit ummungaḻana un natoy daḻapnu ipanoknok na untuttuwa’n ummungaḻ ot intudtudu na dit maipanggop sitmangiyapuwan Apudyus.

    4 Namingsan un naammungan da Jesus sidat apos-toles na binilin na dida un, “Adi kayu umat-atun situnJerusalem ta uwayon yu aginggana’t ibaun Amak kandikayu dit insapatana’n itdona un siya payon dit im-bagbagak kan dikayu. 5 Si Juan binunyagana dat tagu’tdanum yoong Adina masulit mabunyagan kayu kan Ispir-itu Santu.”

    Nampangatu Si Jesus Ud Langit6 Namingsan un naammungan da payyan, inimus

    dat apostoles kan Jesus un, “Apu, sinsatun kadon natmangiyulinam sit tulay dat iyIsrael un mangiyapu utdanuduma ili un padan dit aw-awe?”

    7 Summungbat si Jesus un, “Si Amak ullawa’dmakatigammu utdit timpu unmapasamakan dat intudingna un mapasamak maipagapu’t tulay na ot bokona

  • Kingkingwan 1:8 2 Kingkingwan 1:17naipalubusa matigammuwan yu. 8Yoong nu dumatong siIspiritu Santu un umoy inggaw kan dikayu, maitdan kayusi pannakabalin ot dikayu ud mangipanoknok sidan taguutdit maipanggop kan sakon un bokona lawa’n satun ili’dJerusalem kan lakub Judea kan Samaria nu adi losan dankailin-ili’t tun pita.”

    9 Abusona man un maibaga datu, nampangatu si Jesussin langita iillan da inggana’t nasaḻ-inan sit bunot.

    10 Gasissiya payyana tumutukkoḻ da ud langit siditkakḻata lawa’n inggaw da ud duwa’n tagu un nakabadutsi napoḻkas un sumisikad sidit sog-on da un kanan da’n,11“Apay kayu’n iGalilea un gasikadana tumutukkoḻ langit?Satuwa Jesus un nampangatu’d langit mangulin payonnu timpu na, ot sat man-uulin na padan dit naila yu unnampapangatu na un kaysan langit.”

    Namili Da Si Maisukat Kan Judas12 Utdi, nangkaulin dat apostoles ud Jerusalem un

    nanligwat sidin bateled Olivo un umoya sinlikwod ditkaadayuna. 13 Dumatong da man ud Jerusalem nanda-wos da utdit nangingngatu un kuwaltun dit boḻoy undadaggusan da. Ininggaw da Pedro, Juan, Santiago kanAndres, Felipe kanTomas, Bartolome kanMateo, Santiagoun anak Alfeo, Simon un Patriota kan si Judas un anakSantiago. 14Kanayun datu un maammung un manluwaḻuun maidagamungan dat piga’n babai un kama kan Mariaun inan Jesus kan ininggaw pay dat susunud Jesus unlaḻaki.

    15 Lumabas man piga’n aḻgaw naammung dadit umoyakagwanggasut si duwampuḻu’n manuttuwa. Summikad siPedro utdit atubang da ot kanana’n, 16 “Susunud, masa-pula matungpal dit naikanglita ugud Apudyus un impa-padtun Ispiritu Santu kanDavidmaipanggop kan Judas unnangipuyut sidat ummoy nanokma kan Jesus. 17 Si Judas,

  • Kingkingwan 1:18 3 Kingkingwan 1:26buḻun mi un apostoles ot nadutukan un maipankokwauttun talibasu mi un apostoles.”

    18 Yoong si Judas, sadit pilak un tangdan na utditlawenga kingwa na, inggatang na si pita un siya payonnatoyana utdit naibuḻsukana un naotdag ot ginumtakdit buwang na ot naiwakat dat bagis na. 19 Dingngoḻdat losana tagu’d Jerusalem dit napasamak kan Judas otnginadan da dit pita si “Akeldama,” un sat piyaona’nugudon, “Pitan di Daḻa.”

    20 “Naikanglit sidit iblun dat Salmo un,‘Mantuttungad dit boḻoy na un mabaawan kan maidon

    tagu’t inggaw.’Naikanglit pay un kanana’n,‘Masapula awad osa si manongwat sidit saad na.’

    21-22 “Siya’d gapuna un masapula mamili taku si osa unbuḻun mi un mangipanoknok sit ummungaḻan Apu Jesus.Masapul un sanat mapili osa kan ditaku’n naibuḻubuḻunkan siya manipud sit nantudtuduwan Juanmaipanggop sibunyag aginggana’t dit nampangatuwan Jesus ud langit.”

    23Utdi, nangidatag da si duwa’n laḻaki, un sada Matiaskan Jose unmangngadanBarsabas unngadnonda pay kanJusto. 24Utdiyon nanluwaḻu da un kanan da’n,

    “Apu, tigammum nat kasomsomkan di losana tagu,ipailam okyan kan dikami nu singngadan na utdatu unduwa dit pinilim 25 un manongwat sit igaw Judas situ untalibasu kan sadit kinaapostoles un tinengyana ta kaysansit naikoddonga inggawana.”

    26 Magangput da man un manluwaḻu, nambubunut daot nabunut si Matias un maidoga utdadit kagwampuḻu’tosa’n apostoles.

    2Sat Dummakngan Dit Ispiritu Santu

  • Kingkingwan 2:1 4 Kingkingwan 2:111 Utdit dumatong dit aḻ-aḻgawa Piyestan di Pente-

    costes,* naammung dat losana manuttuwa si osa’n boḻoysin Jerusalem. 2Utdi, kakḻata nakagngoḻ da si ag-agguwodun nanligwat langit un kama’t gingan di nabiloga bayog-bog un nauḻmuum sit boḻoya ininggawan da. 3Ot naila dadat sinan-dila un gilab di apuy un nilumtaw un inumpautdit uḻun di kada osa kan dida. 4 Kadon napnu da kanIspiritu Santu ot kabooḻan daon mambagbaga’t sabali unbagbaga ta initdan Ispiritu Santu dida si kabooḻan.

    5 Utdiya timpu ininggaw da ud Judio utdin Jerusalemun nanligwat sit nadumaduma’n ili’t tun lubung unkankanayuna mandaydayaw kan Apudyus. 6 Utdit mag-ngoḻ da dit damit, nadatdatong da utdit boḻoy ot nasnas-daaw da ta nambagbaga dat apostoles kan dida sit kuwada pay lawana bagbaga. 7 Gapu’t dit amoda nasdaawanda nampaim-imus da un, “Bokon kada iGalilea un losandatu un mambagbaga’t ugud taku? 8Ot inona’n tigammuda tun bagbagan datun losana tagu’n awad situ? 9 Awadda ud iPartia kan ditaku, awad da ud iMedia, iyElam, iMe-sopotamia, iJudea, iCapadocia, iPonto, kan iyAsia. 10Awadda pay iFrigia, iPamfilia, iyEgipto kan lakub ud Libyaun adani’t din Cirene. Awad da pay Judio kan bokonaJudio un nangunud sit ugalin di Judio un nanligwat Roma.11 Awad da pay udum kan ditaku ud nanligwat Cretakan Arabia yoong dodongḻon taku un ibagbaga da datmaipanggop sidat nakaskasdaawa kingwan Apudyus sittunggal bagbagan dat tagu un awad situ.”* 2:1 Sat kaipooyan di Pentecostes “50”. Ugalin di Judio un mampiyestada si sin-aḻgaw nu mapalabas ud 50 un aḻgaw manipudsit Piyestan di Nalausan dit Anghel. Mangadan pay sipiyestan di ani un manyamanan da kan mangidatunan dakan Apudyus sidat ani da. Siya’d kadakḻana piyestan datJudio. Ilan yu utdin Ex. 23:16; Lev. 14:16; Deut. 16:9-12

  • Kingkingwan 2:12 5 Kingkingwan 2:2112 Losan dat tagu’n nasdaaw kan matikatikaw ot

    nampaim-imus da pay lawan un, “Ngad tun kaipooyanditu?” 13 Yoong sadat udum inyeemeng da dat apostolesun kanan da’n, “Ay, nabuuk datu un tagu!”

    Nampalawag Si Pedro Utdat Tagu14 Utdi, summikad si Pedro pati utdat kagwampuḻu’t

    osa’n apostoles ot nambagbaga si nadangsoḻa kanana’n,“Susunud ku un Judio kan losana inggaw situn Jerusalem,dumngoḻ kayu kan sakon ta ibagak kan dikayu tunpiyaona’n ugudon tu. 15 Sadatu un tagu bokona nabuukda un kama’t nat somsomok yu kan dida ta maikasiyamaolas payyan si bigbigat,† 16 nu adi siyatu dit tungpaldit imbagan Apudyus un impadtun dit propeta Joel unkanana’n,17 ‘Satu tun kook sidan maudi’n aḻ-aḻgaw sin daan tun

    lubung mangkigad. Itdok tun Ispirituk sidanlosana tagu ot maipagapu’t dit tuḻung na paibagaksidan aabeng yu un laḻaki kan babai dan piyaokaibaga utdan tagu. Mangil-ok dat babbagu yu sikama si in-inop. Ot awad da ud ipain-inop kuutdat lallakay kan dikayu. 18Pada na pay un sidiyatimpu, itdok tun Ispirituk sidan babbaun ku unlaḻaki kan babai ot paibagak kan dida dat piyaokaibaga utdan tagu. 19 Mangipailaak si nakaskas-daawa am-amug sidin langit kan nakaskasdaawamangilasinan situn pita ot awad da ud daḻa, apuykan amoda asuk. 20 Kumḻop din init kan dumuḻawdin buḻan un kama’t daḻa asi naon dumatong ditnapotog kan maid maipadaana un aḻ-aḻgaw undumakngan ud Apu. 21 Ot singngadan na mana

    † 2:15 San maikasiyama olas si bigbigat dit manluwaḻuwan dat Judio.Labi nat uminuman da’t basi. Ex. 16:8

  • Kingkingwan 2:22 6 Kingkingwan 2:31mampakpakaasi un mampatuḻung kan siya tagu-wona dida.’ ”

    22 Intuluy Pedro un kanana’n, “Susunud ku un ka-ganakan Israel dongḻon yu datu’n ibagak. Nalawag unimbaun Apudyus si Jesus un iNazaret, ta panoknokan datam-amugkannakaskasdaawamangilasinanun impakwanApudyus kan siya. Tigammu yu datu ta napasamak da ut-tunmismu’n kawadan yu. 23Naipaima kan dikayu si Jesusmaisayun sit pinanggop kan doda’n tigammun Apudyusun makwa kan siya. Pinapatoy yu kan painlansa yuutdit kulus sidadit gumabasuḻa tagu. 24 Yoong pinaungaḻApudyus kan katoy ot winayaana utdit pannakabalinkatoy ta adi mabalin un itulayan katoy. 25 Si David kama’ttu dit imbaga na utdit aw-awe maipanggop kan siya,‘Kankanayuna mailak si Apu. Iinggaw situn kapon madi-

    wanan ku daḻapnu naid gapun di mabulungak.26 Siya’d gapuna un mantattaḻokak ot ipailak tuntaḻok ku utdat ugud ku. Ulay nu taguwaka lawa,mannamnamaak kan sika Apu, 27un adim ipalubusun mampatungad tun kadogwak sin igaw dannatoy kan adim pay ipalubusa maḻpos tun potpot-goma baba-unon. 28 Impatigammum kan sakondit daḻan un mangipuyut sit mataguwan un maidkigad na. Ot gaputa iinggaw ka kan sakon maidmangkulangan tun taḻok ku,’ kanan dit impadtunDavid.

    29 “Susunud, piyaok ibaga kan dikayu dit maipanggopsidit Ali David un puun taku. Natoy dit David ot nailbon otulay situn satun gasissiya din lobonna kanditaku. 30Osa’npropetan Apudyus ot tigammuna dit insapatan Apudyuskan siya un awad kaganakana’n man-aliyon Apudyus unmaisukat kan siya. 31 Tigammu na dit mapasamak isungaimpadtu na un:

  • Kingkingwan 2:32 7 Kingkingwan 2:39‘Adinamaiduya utdit igaw dadit natoy, Ot sadit long-ag na

    Adinamaḻpos,’ sadit umungalan Kristu‡ kan katoydit ug-ugudona.

    32Sadi un Kristu siya payon si Jesus un pinaungaḻApudyuskan katoy ot losan kami’n mangustigu’t dit napasamak.33 Nampangatu si Jesus sit kapon madiwanan Apudyusun Ama na ot intod Apudyus kan siya dit insapata naun Ispiritu Santu. Satu un Ispiritu Santu, siya payontun intod Jesus un umoy inggaw kan dikami ot siya’dmaigapuwan datu un inila yu ya dingngoḻ yu uttun satun.34 Ta si David, bokona nampangatu’t din langit un kamakan Jesus nu adi imbaga na un,‘Si Apudyus kinnanana utdit Apuk: Mantupak ka uttun

    kapon madiwanan ku, 35 aginggana’t abakok dankabusuḻ nu.’

    36 “Ot gaputa kama’t di, masapul un tigammuwon datkatagun-tagu’t tun Israel un maid duwaduwa na un satuun Jesus un painlansa yu utdit kulus, pinambalin Apudyussi Apu kan Kristu un managu.”

    37Utdit nagngoḻ dat tagu dit imbagan Pedro, nabulubu-lung da ot inyimus da kan Pedro kan dat uduma apostolesun, “Susunud, singngadan din koon mi nu?”

    38 Kinnanan Pedro kan dida un, “Mambabawi kayuot lipsutan yu dan basuḻ yu ot mampabunyag kayu simangipatigammuwan yu un tuttuwaon yu si Jesu Kristudaḻapnu mapakawan dat basuḻ yu kad maawat yu ditIspiritu Santu un itdon Apudyus kan dikayu. 39 Satu unsapatan Apudyus mampooy kan dikayu kan sidat aabengyu kama pay sidan losana tagu’t dan adaddayuwana igaw.On, mampooy sidan losana ayagan Apudyus un Apu takuun umoy kan siya.”‡ 2:31 onnu Mesias

  • Kingkingwan 2:40 8 Kingkingwan 3:240 Aduadu dadit impalawag Pedro un pammanoknok

    na kan nangawis na utdat tagu. Ot kanana’n, “Ilisi yunat long-ag yu utdin dumatongamadusaan dan nadadagatagu’t tun satun.”

    41 Utdi, sadat nakagngoḻ kan nanuttuwa utdit imba-gan Pedro, nampabunyag da. Ot umoya tuḻu’n libu untagu dat naidoga kan dida un manuttuwa utdiya aḻgaw.42 Impapasnok da un nan-adaḻ sidat apostoles kan naitim-puyug kan nakaamung da kan dida’t dan manluwaḻuwanda kan manganan da un mangisomsomkan sit natoyanJesus.

    Sat Mantatagun Dat Manuttuwa43 Adu un am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan

    dat impakwan Apudyus sidat apostoles ot taḻona um-mogyat kan nasnasdaaw dat losana tagu. 44 Intultuluydat losana manuttuwa un nandatdatonga simbungguyankan imbingay da dan losana awad kan dida. 45 Nu awadmangkasapulan, mangilaku da utdat pita da kan udumpaya kukuwa da asi da iwaḻas dit gatang na kan dida paylawan sigun sit kasapulan di kada osa. 46 Ot kaaḻgaw-aḻgaw un mandaydayaw da un simbungguyan sidit tim-plu. Maabus man, umoy da mangan sit boloy di osakan dida un naanggoanggom da kan bokona naimut da.47 Indaydayaw da si Apudyus ot masmas-oman dat losanatagu dida. Kaaḻgaw-aḻgaw un dogaan Apu dit bilang dattaguwona.

    3Kummiyang Dit Napilay

    1 Sin-aḻgawan si nandangwilis, ummoy da Pedro kanJuan sidit timplu ta siya’d timpun di luluwaḻuwan.2Naisammu un indatong da tun laḻaki’n napilay manipudsit naiyabengana utdit luwangan dit timplu unmangadan

  • Kingkingwan 3:3 9 Kingkingwan 3:13si “Nabaḻbaḻu un Luwangan.” Kaaḻgaw-aḻgawa buligan daun iyoy sidi daḻapnu tumapaya utdat tagu’n lumnok sidittimplu.

    3 Maila na man da Pedro kan Juan un lumnok sidittimplu nantapaya kan dida. 4 Intutukkoḻ da dit laḻaki otimbagan Pedro kan siya un, “Ilam dikami.”

    5Ot tummukkoḻ kan dida ot nanam-ona unmangtod dakan siya. 6 Yoong kinnanan Pedro kan siya un, “Maidataḻon pilak ku yoong sad itdok kan sika san awad kansakon. Maipagapu utdit pannakabalin dit ngadan JesuKristu un iNazaret, ibagak kan sika un kumiyang ka.”

    7Ot inaggoman Pedro dit diwanan un iman dit napilay,asina tinuḻungan un summikad ot dagusa gummilog datum-um dat iki na. 8 Kadon nakalagkanga summikad otasina nakakkiyakiyang. Nilumnok pay sit timplu kan didaun lumagkang pay ya kumiyang un dit mangidaydayawkan Apudyus.

    9 Losan dat tagu’t di naila da un mangkikkikkiyangkan idaydayaw na si Apudyus. 10 Ot maimatunan daman un siya dit tagu’n mantutupaka tumapatapaya utditNabaḻbaḻu’n Sooban dit timplu, taḻona nasnasdaaw da otnataag da utdit napasamak kan siya.

    Sat Intudtudun Pedro Utdit Timplu11 Utdi, ummoy da Pedro kan Juan sit balkun dit tim-

    plu un mangngadan Balkun Solomon ot naikewekeweddit tagu kan dida. Nanggugunoda nampatodtoddak dattagu un masmasdaawana ummoy mangila kan dida utditbalkun.

    12 Utdit nailan Pedro dat tagu kinnanana kan dida un,“Susunud un kaganakan Israel, apay un masmasdaawankayu’t tu? Apay itutukkoḻ yu dikami un kama nu kum-miyang tu un tagu gapu’t pannakabalin mi pay lawanonnu kinabaḻu mi un tagu? 13 Si Apudyus un siya’d

  • Kingkingwan 3:14 10 Kingkingwan 3:24nandaydayawan da Abraham, Isaac kan Jacob, padana paysidat kapuunan taku, impaila na dit kinangatun Jesus unbabbaun na. Siya si Jesus un impaima yu kan gubinnadulPilato un piyaona okyana pawayaan yoong ummadi yu.14 Adi yu piniya dit Nasantuwan kan Nalintog ot sadkindaw yu un mawayaan, sadit kumapatoy un naibaḻud.15Pinatoy yu ditmangitod simataguwan yoong pinaungaḻApudyus sidat natoy. Ot dikami’d makapanoknok tadikami’d nakaila kan siya. 16 Ot maipagapu utdit pan-nakabalin dit ngadan Jesus kan sadit pammati mi kan siyanapabilog tu un tagu’n tigtigammu yu un napilay. On,maipagapu’t pammati kan taḻgod kan Jesus kummiyantaḻon tun tagu kas maila yu.

    17 “Sinsadin susunud, tigammuk un kingwa yu di kanJesus ta adiyu naawatan dit kaipooyan dit kingkingwa yu,padana pay sidat pappangat yu. 18 Adi yu tigammu unsiyadi dit tungpal dit impapadtun Apudyus sidat propetana utdit un sadit Kristu un ibaun na masapula mapaligat.19 Kadon, masapula mandadaoli kayu ot mangulin kayukan Apudyus daḻapnu pakawanona dat basbasuḻ yu. 20 Tanu siya’d koon yu, itdan dikayu kan Apudyus si gin-awan di somsomok ot ibaun na pay si Jesus un siya siKristu un dinutukana unmangiyapu kan dikayu. 21Yoongsinsatun masapula inggaw si Jesus ud langit aginggana’tdit timpu’nmapabaḻu dat losan un kama’t dit impapadtunApudyus sidat propeta na utdit aw-awe. 22 KinnananMoses sidit un, ‘Mangibaun tu si Apudyus un Apu sipropeta na un padan dit nangibaunana kan sakon. Osapay lawan kan dikayu’n Judio. Ot masapula tuttuwaonyu dat losana ibagana. 23 Ot singngadan na mana adimanuttuwa utdi unman-uugudon, kaanon Apudyus sidattagu na ot patoyona.’ 24 Ulay dadit losana propetanApudyus manipud kan Samuel kan dat naisongwat kan

  • Kingkingwan 3:25 11 Kingkingwan 4:7siya imbagabaga da dit maipanggop sidat makmakwa’ttun satun. 25 Ditaku dit mampooyan dat insapatanApudyus un impaibagana utdat propeta na. Maibilangtaku utdat intulag Apudyus sidat aappu taku utdit kananakan Abraham un, ‘Maipagapu utdit kaganakam, bindisyu-nak dat losana tagu’t tun pita.’* 26 Ditaku’n Judio ditummuna un binindisyunan Apudyus sidit namiliyana kannangibaunana kan Jesus un babbaun na un umoy mam-pabalbaliw kan ditaku utdat nadadaga koko-on taku,”kinnanan Pedro.

    4Naidatag Da Pedro Kan Juan Sidat Sanhedrin

    1Utdit madama payyanamampalpalawag da Pedro kanJuan sidat tagu, dummatong kan dida dat papadi, sat kapi-tan datman-aandog sidit timplu kan dat Saduceo. 2Amoddit suḻag da gapu utdit itudtudun da Pedro utdat tagu unummungaḻ si Jesus un natoy ot siya’d mangipanoknokaumungaḻ dadit matoy. 3 Utdi, dinokmaan da dida yoonggaputa nasdomon kinuḻung da dida yan sit babaḻḻudanagingga si mabigat. 4 Yoong adu payon dat nanuttuwautdat tagu un nakagngoḻ sidit impalawag da Pedro otnambalin si lima’n libu dit bilang dat losana laḻaki unnanuttuwa.

    5 Utdit mabigat, sadat pappangat kan lalallakay datJudio kan dat mimistulun di lintog, naammung da udJerusalem. 6 Ininggaw da Anas un kangattuwana padi,da Caifas, Juan kan Alejandro kan sadat udum payakabagiyan dit kangattuwana padi. 7 Pinasikad da datduwa’n apostoles sidit atubang da asida inimusan didaun, “Ngadan dit nanligwatan dit pannakabalin yu unnangagas sit napilay? Sin dit ngadan un inusal yu?”* 3:25 Gen. 22:18

  • Kingkingwan 4:8 12 Kingkingwan 4:188Utdi, napnu si Pedro utdit pannakabalin Ispiritu Santu

    ot summungbat kan dida un, “Mangitultulay kan lalal-lakaymi, 9nu imusan yu dikamimaipanggop si kingwamiun napiya utdit tagu’n napilay kan nu inona’n kummiya,10 masapula tigammuwon yu un losan kan losana tagu’ttun Israel, un satuwa tagu’n sumisikad situn atubangyu kummiya maipagapu’t dit pannakabalin dit ngadanJesu Kristu un iNazaret un pinailansa yu utdit kulusyoong pinaungaḻ Apudyus. 11 Si Jesus dit ug-ugudon ditnaikanglita ugud Apudyus sit aw-awe un,‘Sadit batu un sinumdiyan dat mantutuud si boḻoy, siya

    oton dit nambalin si gattoka pannan.’12 Si Jesus ullawa’d mataguwan taku. Maid sabali si im-baun Apudyus si singngadan na mana tagu’t tun lubungun managu kan ditaku nu adi si Jesus ullawa.”

    13 Utdit nailan dat nakamiting dit kinatuḻod da Pedrokan Juan kan natigammuwan da pay un tagu da ullawaun naid si adaadaḻ, nasnasdaaw da. Ot nailasin da unnaibuḻubuḻun da kan Jesus sidit. 14 Yoong naid maibagada ut maisuganggang kan dida ta iillan da dit tagu unkummiya un sumisikad sit sog-on da Pedro kan Juan.

    15Utdiyon pinaḻaksun da da Pedro kan Juan siditmimit-tingan asida nambabagbaga dat pappangat. 16 Kananda un, “Ngad kad nin nat koon taku utdatuwa tagu?Tigammun di losana tagu’t tun Jerusalem dit kingwada un nakaskasdaawa am-amug ot adi taku mabalin unmaisulib. 17 Yoong daḻapnu matupod tun sumayakan tundamag sidat tagu, masapula bagaan taku dida ta adi daonmantudtudu utdat udum un usalon da dit ngadan Jesus.”

    18 Utdi, pinaḻnok da uman dat duwa’n apostoles otbinilin da dida un taḻona adidaon mambagbaga onnumantudtudu un usalon da dit ngadan Jesus.

  • Kingkingwan 4:19 13 Kingkingwan 4:2919 Yoong summungbat da Pedro kan Juan un, “Som-

    somkon yu ud nu kustu utdin mangiil-an Apudyus undikayu ud tuttuwaon mi un bokon kan Apudyus? 20 Tanu dikami, adina mabalin un adimi ibaga dat naila kannagngoḻ mi kan Jesus.”

    21Utdi, inog-ogyat da payyan dida asida pinadaḻan didata naid gapun di manusaan da kan dida onta umogyat dautdat tagu ta losan da un mangidaydayaw kan Apudyusgapu’t dit nakaskasdaawa napasamak. 22 Onta, sadittagu un nakwaan dit am-amuga kummiyaana, nakali-mampuḻuwan dit tawon naon.

    Inluwaḻun Dat Manuttuwa Un Tumuḻod Da23Utdit nawayawayaan da Pedro kan Juan, nangulin da

    utdat buḻun da un manuttuwa ot impadamag da kan didadat imbagan dat aap-apun di papadi kan dat lalallakay datJudio. 24 Magngoḻan da man dit impadamag da, nan-os-ossaan da un nanluwaḻu’n losan kan Apudyus un kananda’n, “Apu un mannakabalin un nangwa’t din langit, kanpita, baybay kan losana awad kan dida, 25paimbagam kanap-apu mi un David sidit tuḻung Ispiritu Santu un,‘Apay taḻona makasuḻag dan bokona Judio? Apay manom-

    somok dat tagu ut maid si selselbi?26 Nandatdatong kan nansagana dat aali kan pappangat

    situn lubung un gumusuḻ kan Apudyus unApu kansi Kristu un dinutukana un managu.’

    27 Siyadi un gattok dit napasamak ta nandatdatong dauttun Jerusalem da Herodes kan da Poncio Pilato, patipayon sidat bokona Judio kan dat kaganakan Israel otlosan da un gummusuḻ kan Jesus un nasantuwan un baba-unom, un siya dit dinutukam un Kristu. 28Nandatdatongda un nangwa utdat losana ingkoddong nu utdit unpiyaoma makwa maipagapu’t dit pannakabalin nu. 29 Ot

  • Kingkingwan 4:30 14 Kingkingwan 5:1sinsatunon Apu, dongḻom dan og-ogyat da kan dikamiun baba-unom. Tuḻungam dikami un tumuḻod un mangi-palawag sit ugud nu. 30 Ipailam nat pannakabalin nuutdan man-agasam sidan masakit kan mangwaam si am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan maipagapu utditmannakabalin un ngadan Jesus un nasantuwana baba-unom.”

    31Utditmagangput da unmanluluwaḻu nanyugayug ditboḻoya nadatdatngan da ot napnu da utdit pannakabalinud Ispiritu Santu ot tummuḻod da un losana mangi-palawag sidit ugud Apudyus.

    Nantitinnuḻung Dat Manuttuwa Un Kama’t Man-susunud

    32 Nan-uunud dit somsomok kan giknan dadit manut-tuwa. Naid osa si mangibaga un, “Kuwak tu,” ta kanan daun sadit kuwan di osa kuwa da un losan. 33Ot maipagapuutdit pannakabalin un naitod kan dida intultuluy dadit nangipanoknok sit ummungaḻan Apu Jesus ot taḻonabinindisyunan Apudyus dida’n losan. 34 Ot naid osa simakulangan kan dida ta sadat awadan si pita onnu boḻoyilaku da ot sat gatang na umoy da 35 itdon sidat apostolesta dida ud nangamunga mangiwaḻas sidat uduma manut-tuwa sigun sit kasapulan di osa kan dida.

    36 Inggaw osa’n Levita kan dida un mangngadan Joseun naiyanak sidin Chipre kan nginadan dat apostoles siBernabe un piyaona’n ugudon, “mampabilog si aangson.”37 Inlaku na dit pita na asina intod dit gatang na utdatapostoles daḻapnu dida ud nangamunga mangiwaḻas.

    5Da Ananias Kan Safira

    1 Inggaw pay osa’n laḻaki un mangngadan kan Ananiasot Safira dit ngadan asawa na. Inlaku na pay dit udum

  • Kingkingwan 5:2 15 Kingkingwan 5:12sit pita da. 2Yoong nangisuḻuk si Ananias sidit gatang ditpita da ot inampayunan pay asawa na, asin Ananias umoyinyoy dit udum sidat apostoles ta dida’d mangiwaḻas.3 Yoong kinnanan Pedro kan siya un, “Ananias, apayimpalubus nu un iyapuwan dika kan Satanas ot tinuliyamsi Ispiritu Santu ta insuḻuk nu dit uduma gatang dit pitayu? 4 Utdit daan nu un nangilaku utdit pita, bokon kadun kuwa yu dit pita? Ot utdit nailaku bokon kad un kuwayu dit gatang na ot kalintogan yu un usalon sit piyaon yuun mangusalan? Apay sad sinomsomok nu dit mantuli?Bokonanantuli ka si tagunu adi si Apudyus ud tinuliyam.”

    5 Magngoḻ man Ananias di, natukas ot natoy. Ot sadatlosana nakagngoḻ sidiya napasamak amod dit kimut da.

    6Utdi, nilumnok dat babbagu ot ummoy da binugus ditladag na asida ummoy innilbon.

    7Lumabasman umoya tuḻu’n olas, dummatong si Safiraun naid tigammu na utdit napasamak kan asawana.

    8 Inimus Pedro kan siya un, “Siyatu kada lawa ud gatangdit inlaku yu un pita yu?” “On,” kinnanan dit babai.“Siya’n losan nat dit gatang na.”

    9 Utdi, kanan Pedro kan siya un, “Apay nantulagan yukan asawamunpadpadason dit Ispiritun Apudyus? Annatdaon sinat sawang danat babbagu un ummoy nangilbonkan asawam ot maisongwat ka payona ilaksun da.”

    10 Ot dagusa natukas si Safira ot natoy sidit atubangPedro. Lumnok man dat babbagu, naila da un natoyonot inakkat da un inlaksun ot ida innilbon sidit sog-on ditasawa na.

    11 Taḻona nakakimut dat losana manuttuwa kan udumun nakagngoḻ situwa napasamak.

    Adu Dat Am-amug Un Kingwan Dat Apostoles12 Adu un am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan

    dat kingwan dat apostoles un nailan dat tagu. Ot sadat

  • Kingkingwan 5:13 16 Kingkingwan 5:22losanamanuttuwa taḻona natimpuyug da ot kankanayunamaammung da utdit Balkun Solomon sidit timplu. 13 Otnaidmakatuḻoda umoy tumipun sit bungguy da si bokonabuḻun da. Yoong taḻona idaydayaw dat tagu dat manut-tuwa. 14Ot sad koona’n ummaduadu dat bilang dat babaikan laḻaki un nanuttuwa ot naidoga da utdat manuttuwakan Apu Jesus.

    15Maipagapu utdit kokkoon dat apostoles un nakaskas-daaw, ummoy payon dat tagu inawit dat masakit ot idainnigga dida utdit kaḻsa un naiyobog si katli onnu obok.Ta namnamaon da un ulay maayyungan da ullawa utditangngingiwan Pedro nu lumaus, kumiya da. 16 Adu-adu’n tagu un nanligwat si kailin-ili sin nangkalliput udJerusalem dat nan-idatong sidatmasakit kan sinakayan dinadadaga ispiritu ot kummiya da’l losan.

    Pinalpaligat Da Dat Apostoles17 Utdi, amoamod dit apaḻ dit kangattuwana padi kan

    losan dat buyut na un kabungguyan dat Saduceo utdatapostoles ot nantutulagan da dit koon da. 18 Ot ummoyda dinopap dat apostoles asida imbaḻud dida. 19 Yoongutdiya labi binukatan dit anghel Apudyus dit onob ditbabaḻḻudan ot pinaḻaksun na dat apostoles un kanana’n,20 “Umoy kayu’t din timplu ta itudtudu yu utdat tagu ditmaipanggop sit bagu kan maid kigad na un mataguwan.”

    21 Utdit nagngoḻ da tu, nantungpal da ot nilumnok dautdit timplu si wiswis-it ot inlugi da un nantudtudu.

    Utdi payona timpu, sadit kangattuwana padi kan datbuyut na un Saduceo, pinandatdatong da dat bungguydi Sanhedrin un maibilangan dat losana pappangat kanlalallakay di Judio ta mammimiting da. Ot nangibaun dasi umoy mangaḻa utdat apostoles sit babaḻḻudan daḻapnumaimusan da. 22 Yoong dumatong man dat naibaun un

  • Kingkingwan 5:23 17 Kingkingwan 5:32opisyal sit babaḻḻudan naid gapu’d apostoles sit daḻomot nangulin da’l lawa utdit mimittingan ot kinnanan daun, 23 “Dinakngan mi dit babaḻḻudan un naitutuḻbok kaniinggaw dat man-aandog sidit lasin dit sawang yoongbukatan mi man, naid odasan mi si ulay osa utdit daḻom.”

    24Utdit magngoḻ dit kapitan datman-aandog sit timplukan dat aap-apun dat papadi dit imbaga da, nampaim-imkaw da nu sin dit nakwa utdat apostoles. 25 Utdi,inggaw tagu’n dummatong ot kanana kan dida un, “Sadattagu’n paimbaḻud yu awad da’t din timplu unmantudtuduutdan tagu!”

    26 Ot sadit kapitan dat man-aandog sit timplu kan dattagu na, ummoy da utdit timplu ot inam-ammaan da didaun innaḻa ta umogyat da nu batuwon dat tagu dida.

    27Maidatong da man dat apostoles, indatag da dida ut-dat Sanhedrin. Ot inimusan dit kangattuwana padi dida.28 Kinnanana un, “Binilibilin mi dikayu un adi kayuwonmantudtudu si maipanggop kan Jesus. Apay kingwa yupayyan? Ilan yu ot summayakon nat tudtudu yu uttunlosana lakub Jerusalem kan piyaon yu pay ipabasuḻ kandikami dit napatoyana!”

    29 Summungbat si Pedro kan dat uduma apostoles un,“Masapula si Apudyus tungpaḻon mi, bokona tagu. 30 SiApudyus un nandaydayawan dadit aamma taku, pin-aungaḻ na si Jesus un pinapatoy yu utdit nampainlansaanyuutdit kulus. 31 ImpangatunApudyus si Jesus sidit kaponmadiwanan na ot pinambalin na ut Pangat kan Managu’ttagu. Kingwana tu daḻapnu awad gundaway taku unkaganakan Israel un mambabawi utdat basuḻ taku kadpakawanona ditaku. 32 Dikami ud mamanoknok sidatuun pasamak kan panoknokan pay Ispiritu Santu un intodApudyus sidat tagu un manuttuwa kan siya.”

  • Kingkingwan 5:3318Kingkingwan 5:4233 Dongḻon man dat kamang di Sanhedrin di, amod dit

    suḻag da ot piyaon da un mapatoy dat apostoles. 34Yoonginggaw osa’n Fariseo un mangngadan Gamaliel un mistu-lun di lintog kan madayaw sidat losana tagu. Summikadot imbilin na un mailaksun dat apostoles si sin-akitan.35Utdit mailaksun da dida, kinnanan Gamaliel sidat buḻunna un, “Susunud un kaganakan Israel, masapula ammaanyu un somsomkonnat panggop yu un koon sidatuwa tagu.36Ta utdit un adi na payyan nabayaga timpu, inggawosa’nlaḻaki unmangngadan Teudas un nangabaw un nangatu’ntagu, ot umoya opata gasuta tagu dat naibuyut kan siya.Yoong utdit napatoy si Teudas nan-asiwaḻak dat buyut naot naid nambanagan da.

    37 “Magangput man di, naisongwat payyan un nam-palang si Judas un iGalilea utdit timpun dit masensusandat tagu. Adu uman dat naawis na yoong mapatoy man,losan dat buyut na uman un nan-asiwaḻak.

    38 “Ot san ibagak kan dikayu maipanggop situwa ma-paspasamak, adi taku bibiyangan datuwa tagu ot baybay-an taku dida. Ta nu satun panggop da onnu kokkoon dananligwat si tagu,maidpayonmambanagana. 39Yoongnusi Apudyus ud makinnakom sit koon da, adi taku maabakdida. Isunga adi taku suganggangon dida ta amangan nusi Apudyus nat suganggangon taku.”

    40 Ot siya’d inunud da dit ugud Gamaliel. Pinaḻnok dadat apostoles ot pinasabisabid da dida asida binilibilindida un adi daon mantudtudu si maipanggop kan Jesus,asida inwaya dida.

    41 Utdi, tinaynan dat apostoles dat kamang di San-hedrin un amod dit taḻok da ta imbilang Apudyus unmaikali da un mababbainan maipagapu kan Jesus. 42 Otkaaḻgaw-aḻgawunumoydautdit timplu kan kaboḻoyboḻoy

  • Kingkingwan 6:1 19 Kingkingwan 6:7ot intulutuluy da un nantudtudu kan nan-iwalagawag sitNabaḻu’n Damag un si Jesus, siya dit Kristu.

    6Namili Da’t Pitu Un Tumuḻung Sidat Apostoles

    1 Utdiya timpu un ummaduadu dit bilang dat manut-tuwa, nilumtaw tun lilin dat Judio un mambagbaga siGriego utdat Judio un mambagbaga si Hebreo. Nanlilidat Griego un mabaybay-an dat bilug da utdat maiwaḻasalasyun kan dida si kaaḻgaw-aḻgaw.

    2Utdi, pinandatdatong dat kagwampuḻut-duwa’n apos-toles dat losana manuttuwa ot kinnanan da un, “Bokonalumbong un baybay-an mi din mangiwalagawagan miutdit ugud Apudyus maipagapu’l lawa si mangipapuutanmi utdan maiwaḻas un lasyun. 3 Isunga susunud, mamilikayu si pitu’n laḻaki kan dikayu un nabaḻu ud kaugudana,nasilib kan napnu si pannakabalin Ispiritu Santu, ta didaud dutukan taku un mangipapuut sidatuwa makwa. 4Kadsidi, maiyossaan mi un manluwaḻu kan mangiwalagawagsidit ugud Apudyus.”

    5Nas-oman da un losan dit kanan dat apostoles ot pinilida si Esteban un osa’n tagu un nabilog dit pammati nakan napnu’t pannakabalin Ispiritu Santu. Pinili da pay datudum un sada Felipe, Procoro, Nicanor, Timon, Parmenaskan si Nicolas un osa’n bokona Judio un iyAntiokia unummunud sit ugalin dat Judio. 6 Indatag da dat napiliutdat apostoles ot inyagpad dat apostoles dat ima da utdituḻun dit kada osa un napili asida inluwaḻuwan dida.

    7Utdiyon summayasayak dit ugud Apudyus ot ummad-uadu dat manuttuwa utdin Jerusalem kan adu pay datpapadi un nangunud sit kustu un pammati.

    Sat Nadokmaan Esteban

  • Kingkingwan 6:8 20 Kingkingwan 7:18 Si Esteban un taḻona binindisyunan Apudyus kan

    initdana si amoda pannakabalin, nangkokwa utdat am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan un iillan dattagu. 9 Yoong inggaw da ud Judio un nanuganggang kansiya. Dida dat iCirene kan iyAlejandria un nanligwat sitsinagoga un ngadnon da ut “Sinagogan di NawayaanaTagu.” Buḻun da dat uduma Judio un iCilicia kan iyAsia unnakasinnungbat kan Esteban. 10 Yoong adida kabooḻanamaabak si Esteban gapu utdit kinasilib na kan gaputasi Ispiritu Santu ud mangibaga utdat ugudona. 11 Utdi,namasuksuk da si piga’l lawa’n laḻaki daḻapnu ibaga da un,“Nagngoḻ mi tuwa tagu un nambagbaga’t maisuganggangkan Moses kan si Apudyus.” 12 Kama’t tu dit nansusug-sug da daḻapnu makasuḻag dat tagu padana pay sidatlalallakay di Judio kan mimistulun di lintog kan Esteban.Ot ummoy da dinokmaan asida indallay sit Sanhedrin.13 Nangipalang da utdat tagu si umoy mantuli un man-gustigu maipanggop kan Esteban un kanan da’n, “Adinagumongda tuwa tagu un mambagbaga’t maisuganggangsitun timplu taku kan sidit lintog Moses. 14 Ta nagngoḻmi dit imbaga na un si Jesus un iNazaret, yam-anona tuntimplu ot baliwana dat ugali un impatawid Moses kanditaku.”

    15 Utdi, intutukkoḻ dat losana kamang di Sanhedrin siEsteban ot naila da dit muging na un nadoḻanga kama simuging di anghel.

    7Sat Palawag Esteban

    1 Utdi, inimusan dit kangattuwana padi si Esteban un,“Tuttuwa kad tu un ipabasuḻ da kan sika?”

  • Kingkingwan 7:2 21 Kingkingwan 7:102 Summungbat si Esteban un, “Susunud ya aamma,

    dumngoḻ kayu kan sakon. Utdit ininggawan dit gin-napuwan taku un Abraham sidin Mesopotamia, utditdaan na payyan un umoy inggaw Haran, nampaila ditmannakabalin kan madaydayawa Apudyus kan siya. 3 Otkinnanan Apudyus kan siya un, ‘Taynam nat ilim kan datkakabbagiyam ot umoy ka utdin ili’n ibagak kan sika.’

    4 “Utdi, tinaynan Abraham dit ilin dat Caldeo ot inum-moy ininggaw sidin Haran. Utdit natoyon dit aman Abra-ham, binilin Apudyus un umoy situwa ili un inggawantaku’t tun satun. 5 Naid intod Apudyus kan Abraham sipita ut mangkuwa na uttu ulay nu singkulligonga lawa.Yoong insapatanApudyus kan siya unmangkuwada utdatkaganakana tuwa pita ulay nu naid payyan anak Abrahamsidit.

    6 “Imbagan pay Apudyus kan siya un, ‘Umoy dat ka-ganakam inggaw si uduma ili ot mambalinon da dida sipuyung kan mapalpaligat da si unus di opata gasut undagun. 7 Yoong dusaok dat tagu’n mamuyung kan didakad taynan dat kaganakam diya ili ot man-ulin da unmandaydayaw kan sakon situwa igaw.’

    8“Imbilin pay Apudyus unmatuḻgiyan dat losana anakalaḻaki daḻapnu awad mangilasinan situwa intulag na.Siyadi dit gapuna un tinuḻgiyan Abraham dit abeng naun si Isaac sidit maikawaḻu’n aḻgaw na un naiyabeng.Ot si Isaac, tinuḻgiyana si Jacob ot siya payon kingwanJacob sidat kagwampuḻu’t duwa un abeng na un siya datnadayawa ginnapuwan taku.

    9 “Gapu’t dit apaḻ dat anak Jacob kan Jose un sunud dainlaku da un mapuyung sidin Egipto. Yoong si Apudyustinatakkudog na si Jose. 10 Inlisin Apudyus sidat losanamapaligatana kan initdana si gasossoomun ugali kan silibot nas-om dit Faraon un alin dat Egipto kan siya. Ot

  • Kingkingwan 7:11 22 Kingkingwan 7:22dinutukana si Jose un gubinnadul un mangitulay sidinEgipto kan ulay sidat losana kaboḻoy na.

    11 “Utdiyon dinumtong dit amoda uḻat un siya’d gapundit amoda ligat sidin losana Egipto kan Canaan ta naidmangaḻ-an dat ginnapuwan taku si kanon da. 12 Yoongutdit nadamag Jacob un awad ilik sidin Egipto, imbaunna dat abeng na un siya dat ginnapuwan taku. Siyadiud damu’n ummoyan da ud Egipto. 13 Utdit maikagwa’nummoyan da, intigtigammun Jose dit long-ag na kandida’n susunud na ot siyadi payon dit nakatigtigam-muwan Faraon sidat susunud Jose. 14Utdi, impaayag Josesi amanaun Jacob pati utdat losana pamilyan dat susunudna ta dumatong da ud Egipto. Pitumpuḻu ya lima da’llosan.

    15 “Kadon inummoy da Jacob ininggaw ud Egipto otsiyadi ud natoyana kan dat uduma ginnapuwan taku.16 Yoong inyulin da dat ladag da ud Sikem un innilbonda utdit loḻobnan un ginatang Abraham sidat kaganakanHamor.

    17 “Utdit umadaniyon dit timpu’n matungpaḻan datinsapatan Apudyus kan Abraham, aduadu daon dat gin-napuwan taku ud Egipto. 18 Utdiyon summongwat tunosa’n ali un mangiyapu’d Egipto un naid tigtigammunakan Jose. 19 Sadiya ali sinikasikapana dat ginnapuwantaku ot pinapilit na dida un tengyan da dat abit da utditlasin daḻapnu matoy da.

    20 “Utdiya timpu naiyabeng si Moses otnaḻungpuḻungpu un abit. Tinagibin dat maḻong-ag nasi tuḻu’n buḻan sidit boḻoy da. 21Utdit adi daon maisuḻuk,kapilitana tinengyan da utdit lasin yoong indasan ditbabai un abeng Ali Faraon. Inaḻa na ot pinadakoḻ naun kama si kustu un abeng na. 22 Utdi, natudtuduwansi Moses sidat losana silib dadit iyEgipto ot nambalina

  • Kingkingwan 7:23 23 Kingkingwan 7:34mabigbigbig un tagu gapu utdit man-uugud na kanangwat na.

    23 “Utdit opatapuḻu’n dagunon si Moses, nagasmok naun umoy ay-ayawon dat pada na un kaganakan Israel.24 Utdit ininggawana’t di, naila na un palpaligaton ditiyEgipto dit osa’n iyIsrael. Ummoy na tinuḻungan otimbaḻos na un pinatoy dit iyEgipto. 25 Impagalup Mosesnu naawatan dat pada na un kaganakan Israel un siya udusalon Apudyus un mangiwaya kan dida utdat iyEgiptoyoong adida naawatan.

    26 “Mabigat man uman, naila na dat duwa un mantili-tiliw ot pinadas na dida un mangkapiyaon un kanana’n,‘Buḻun, apay mantilitiliw kayu un nampada kayu’n ka-ganakan Israel?’

    27 “Yoong sadit mamalpaligat sit osa, indubḻang na siMoses un kanana’n, ‘Singngadan nat nangisaad kan sikaun mangipangat kan manguis kan dikami? 28 Piyaom kadpatoyon sakon un padan dit namatoyam sidit iyEgipto udkaḻabyan?’

    29 “Utdit nagngoḻ Moses tu, nambutik ot ummoy ining-gaw sit adayu’n ili unMidian. Siyadi udnangasaw-ana kangummanakana si duwa’n laḻaki.

    30 “Lumakpus man dit opatapuḻu un dagun, ininggawsi Moses sit igawa maid tagtaguwan sidin bateled Sinaiot nampaila kan siya dit anghel Apudyus sit gumilagilabakaykayyu. 31Nasdaaw siMoses sidit naila na. Utdit umad-adaniyana ta ina am-ammaan ilan, nagngoḻ na dit ginganud Apu un kanana’n, 32 ‘Sakon si Apudyus un nanday-dayawan da Abraham, Isaac kan Jacob un ginnapuwam.’

    Namilpil si Moses sidit kimut na ot adi naon maituḻodatumukkoḻ. 33 Utdi, imbagan Apudyus kan siya un,‘Kaanom nat kapatus nu ta nasantuwan nat igaw unsumisikkadam. 34 Nailaka taḻon dit mamalpaligatan dat

  • Kingkingwan 7:35 24 Kingkingwan 7:41iyEgipto utdat taguk kan nagngoḻ ku pay dat ayuwong da.Ot dummobaaka umoy mangiwaya kan dida. Awe nu taibaun ku ud sika’t din Egipto.’ ”

    35 Intuluy Esteban un, “Si Moses, siya dit sinumdiyandat kaganakan Israel sidit imbaga da kan siya un, ‘Singn-gadan nat nangisaad kan sika un mangipangat kan man-guis kan dikami?’ Yoong siya payon dit imbaun Apudyusun mangipangat kan mangiwaya kan dida’t dit napuyun-gan da maipagapu utdit tuḻung dit anghel un nampailakan siya utdit gumilgilaba kaykayyu.

    36 “Ot inlaksun na dat kaganakan Israel sidin Egiptoot adu dat kingwa na un am-amug kan nakaskasdaawamangilasinan sidin Egipto, utdin Nadokota Baybay kansidit ininggawan da utdit igawa naid tagtagguwan si opat-apuḻu’n dagun. 37Siya payon si Moses un nangibaga utdatkaganakan Israel un kanana’n, ‘Mangibaun si Apudyuskan dikayu si osa’n propeta na un pada yu pay lawan unJudio un padan dit nangibaunana kan sakon.’ 38 Utditnaammung dat ginnapuwan taku utdit igawa maid tag-taguwan sidin Bateled Sinai, si Moses dit nakabagbagaandit anghel Apudyus ot inawat Moses dit mannanayun unugud Apudyus daḻapnu itdona kan ditaku.

    39 “Yoong adin dat ginnapuwan taku tinuttuwa siMoses, taḻona adi daon piyaona unudon ta piyaon daun mangulin yoong sidin Egipto. 40 Siya’d gapuna unutdit mauwayan da kan Moses un ummoy sidin bateledSinai, imbaga da kan Aaron un sunud Moses un, ‘Ikok-waam dikami si sinan-apudyus un tungtung-udon mi. Tasi Moses un nangilaksun kan dikami’t din Egipto naidtigammu miyon nu ngadan nat napasamak kan siya.’

    41 “Kadon, nangwa da si sinan-apudyus un kama siubbun di baka ot nan-idatun da kan siya kan inpiyestaanda dit kingwa da pay lawana sinan-apudyus da.

  • Kingkingwan 7:42 25 Kingkingwan 7:4842 “Gapu’t di, impatungad Apudyus dida ot binay-ana

    dida un nandaydayaw sidat bituwon ud langit un siyapayon dit ingkanglit dat propetan Apudyus sidit un kananda’n,‘Kaganakan Israel! Sakon kad nangidatunan yu utdat

    pinalti yu un ayam un indatun yu utdit ining-gawan yu utdit igawa maid tagtaguwan si unus diopata puḻu’n dagun? Bokon.

    43 Ta sadit tulda un ininggawan dit sinan-apudyus unMoloch dit inawit yu kan sadit sinanbituwon ditsinan-apudyus yu un Refam. Sadatu dat sinan-apudyus un nandaydayawan yu. Siya’d gapuna unibaun ku dat umoy gumusuḻ kan dikayu ot idallaydikayu utdin labos Babilonia.’ ”

    44 Intulutuluy Esteban un kanana’n, “Utdit ininggawdat ginnapuwan taku utdit igawa maid tagtagguwan,inggaw tulda da unmangilasinan un awad si Apudyus kandida un siya payon dit intulag na. Nakwa di un tulda sigunsit imbilin Apudyus kan Moses un makwaana un maipadautdit tutulladan un naipaila kan Moses. 45 Utdit natoy siMoses naisongwat si Josue un nangipangat kan dida. Ottinawid dat ginnapuwan taku di un tulda ot intaltallayda utdit impangatan Josue dida un nanakup sidat pitaun nampakaanan Apudyus sidat ininggaw. Ot saditatulda iniinggaw kan dida inggana utdit timpun Ali David.46Nasnas-om si Apudyus kan Ali David. Kindaw David unmapalubusan unmanuud si boḻoy unmandaydayawan dakan Apudyus un nandaydayawan Jacob. 47 Yoong bokonasi David dit nanuud nu adi si Solomon un abeng na.

    48 “Yoong ulay nu kama’t di, bokona inggaw si boḻoyakingwan di tagu si Apudyus un Kangattuwan ta paimbagana utdit osa’n man-uugudon un,

  • Kingkingwan 7:49 26 Kingkingwan 7:5849 ‘San langit ud mangiyapuwak ot satun pita ud papat-

    tayak sidan ikik. Ot kamaana’n boḻoy nat mabalinyu un tuudon un boḻoy ku? Ngadan na un igaw ditmaibagaya man-illongak?

    50 Bokon kad un sakon ud nampaloswa utdatu’n losanakakigad?’ ”

    51 Intuluy Esteban un nambagbaga’n kanana’n,“Ginumḻang nat uḻu yu un tagu. Kama’t aangson dipaganu nat aangson yu ta adiyu piyaona dongḻondan ugud Apudyus. Kanayuna suganggangon yu siIspiritu Santu un padan dat kingwan dat ginnapuwan yu.52Awad kad propetan Apudyus si adin dat ginnapuwan yupinalpaligatan? Ot pinatoy da pay dat imbaun Apudyusun ummoy nangidaana nangipadamag sidit dumaknganJesus un Nalintoga Babbaun na. Ot sinsatun dikayu’dnangituyuk kan nampapatoy kan siya. 53 Dikayu’dnangawat sidit lintog Apudyus un paintod na kan Mosessidit anghel yoong adiyu tinuttuwa,” kinnanan Estebankan dida.

    Binatubatu Da Si Esteban54 Utdit magngoḻan dat pappangat di Judio dat imba-

    gan Esteban, ngumilongilot dit ngipon da utdit suḻag dakan siya. 55 Yoong napnu si Esteban sit pannakabalinIspiritu Santu ot mantangad man langit, naila na ditnakaskasdaawa doḻang Apudyus kan si Jesus un sumisikadsidit kapon madiwanan na. 56 “Ilan yu,” kanan Esteban,“Mailak langit un mabubuktan ot sadit Inyanak di Taguun si Jesus, andi un sumisikad sidin kapon madiwananApudyus.”

    57 Yoong gapappakuyan dat tagu ot inuput da dat ingada daḻapnu adi da magngoḻ dit bagbagan Esteban asidadinukusana naab-abtan. 58 Ot linagayad da un inlaksun

  • Kingkingwan 7:59 27 Kingkingwan 8:7

    sidit lasin dit ili asida binatubatu. Ot sadat tagu un nam-pabasuḻ kan siya, imbanat da dat kagoy da un impaadogsidit osa’n babbagu un mangngadan Saulo. 59 Utditmadama un batubatuwon da si Esteban, nanluwaḻu unkanana’n, “Apu Jesus, awatom tun kadogwak.” 60Utdiyonnampalintumong ot impakuy na un, “Apu Jesus, adimokyan ipabasuḻ kan dida tuwa kokkoon da.” Maibaga naman tu, napungdiwon dit angos na.

    8Pinalpaligat Saulo Dat Manuttuwa

    1-2Utdi, inggaw da ud tagu un kanayunamandaydayawkan Apudyus un ummoy nangilbon kan Esteban ot taḻonainibiibilan da. Yoong si Saulo nas-omana dit namatoyanda kan Esteban.

    Ot manipud sidiya aḻ-aḻgaw nanlugi dit amoda namal-paligatan da utdat manuttuwa utdin Jerusalem. Ot losandat manuttuwamalaksig sidat apostoles, nan-asiwaḻak dautdin losana lakub Judea kan Samaria.

    3 Si Saulo taḻona piyaona’n maid dat losana manuttuwakan Jesus ot linnok na dat kaboḻoyboḻoy, linagayad na datmanuttuwa un babai kan da laḻaki ot paimbaḻud na dida.

    Naitudtudu Dit Nabaḻu’n Damag Sidin Samaria4 Sadat manuttuwa un nan-asiwaḻak, intudtudu da dit

    ugud Apudyus sidat il-ili un ummoyan da. 5 Ot osa kandida si Felipe un inummoy si osa’n ili ud lakub Samariaot impatigammu na utdat tagu’t di dit maipanggop kanKristu. 6 Utdit magngoḻan dat tagu dit itudtudu na kannaila da dat nakaskasdaawa mangilasinan un kingwa na,impapasnok da dit nandongoḻ kan siya. 7Ta pinaḻaksun nadat dimunyuutdat taguun sinakayanda ot gapappakuyanda un lummaksun kan adu pay dat pinapiya na un adi

  • Kingkingwan 8:8 28 Kingkingwan 8:19makakuliit kan napilay. 8 Kad, amod dit lagsak dat tagu’tdiya ili.

    9 Yoong inggaw pay osa’n laḻaki utdiya ili un mangn-gadan kan Simon. Nabayag un masmasdaaw dat iSamariautdit mansasalumangka na kan ibagbaga na pay un siyaud nangatu’n tagu. 10 Ot losana tagu’t diya ili, nangatuman kan da nadoba, impapasnok da un nandongoḻ sidatimbaga na. Ta kanan da un, “Satu un tagu siya ditinitdan Apudyus si pannakabalin ot mangadan si TaḻonaMannakabalin.”

    11 Impasnok da un nandongoḻ kan siya gaputa nabayagun taḻona nasnasdaaw da utdit mangkokwaana’t dat sal-salumangka. 12 Yoong utdit nanuttuwa da utdan in-tudtudun Felipe un Nabaḻu’n Damaga maipanggop sitmangiyapuwan Apudyus kan sat maipanggop kan JesuKristu, nampabunyag da’l losan, laḻaki kan da babai.13 Pati si Simon nanuttuwa payon ot magangput man unmabunyagan naitungtung-udon kan Felipe. Ot maila naman dat am-amug kan nakaskasdaawa mangilasinan unkingwan Felipe, taḻona nasnasdaaw.

    14Utdit nagngoḻ dat apostoles Jerusalem un nanuttuwadat iSamaria utdit ugud Apudyus, imbaun da kan dida daPedro kan Juan. 15 Ot utdit dumatong da, inluwaḻuwanda dat iSamaria un manuttuwa daḻapnu umoy inggaw ditIspiritu Santu kan dida. 16Ta utdiya timpu naid payyan siIspiritu Santu kan dida nu adi nabunyagan da’l lawa utditngadan Apu Jesus. 17 Ot utdiyon, inyagpad da Pedro kanJuan dat ima da utdat uḻun dat manuttuwa ot naawat dasi Ispiritu Santu.

    18 Utdit mailan Simon un intod Apudyus si IspirituSantu utdat manuttuwa maipagapu’t dit nangiyagpadandat apostoles sidat ima da kan dida, induyaw na dit pilakna kan da Pedro kan Juan ta ibayad na 19 un kanana’n,

  • Kingkingwan 8:20 29 Kingkingwan 8:28

    “Itdanak pay situwa pannakabalin yu daḻapnu awad kadtagu’t mangiyagpadak situn imak, maawat na pay si Ispir-itu Santu.”

    20 Yoong summungbat si Pedro kan siya un, “Maid-oga ka utnat pilak nu un maipisuk sidin impiyelnuta kanam nin nu mabalin un magatang si pilak ditpakdaw Apudyus. 21 Maid maikankanamungam onnukalintogama maipankokwa kan dikami utdan pakwanApudyus ta bokona nalintog nat aangsom sidin man-iilana. 22 Isunga mambabawi ka uttuwa nadadaga sinom-somoknuot iluwaḻumunnumabalin pakawanondika kanApudyus sinata sinomsomoknu. 23Tamailak un amodnatapaḻ un ginumḻoy kan sika ot pinuyung dika’t basuḻ.”

    24 Ot summungbat si Simon kan da Pedro kan Juan un,“Mangaasi kayu ta iluwaḻuwanak kan Apudyus daḻapnuadi na mapasamak kan sakon tu un inugud yu.”

    25 Utdit maabusa panoknokan da Pedro kan Juan ditmaipanggop kan Jesus kan maabusa maibaga da dat ugudna, nangulin da ud Jerusalem un inoy da dat adu unboboḻoya sakup Samaria ot inwalagawag da dit Nabaḻu’nDamag maipanggop kan Jesus sidat tagu’t di.

    Si Felipe Kan Sadit Opisyal Un iyEtiopia26Utdi payona timpu inggaw anghel Apudyus un nam-

    paila kan Felipe un nangibaga kan siya un, “Manlakkatka ta umoy ka utdin daya un kaḻsa un manaḻan Gaza unnanligwat ud Jerusalem.” Satuwa kaḻsa bokona mausalonsitun satun.

    27 Utdi, nanlakkat si Felipe ot kaysan. Utdiya ing-gawana’t dit kaḻsa naabat na tun osa’n opisyal un iyEtiopiaun siya ud man-aayyuwan sidat losana kinabaknang ditCandace onnu reynan di Etiopia. Inummoy Jerusalemnandaydayaw kan Apudyus, 28 ot utdit mangulinon un

  • Kingkingwan 8:29 30 Kingkingwan 8:37

    nanlugan sidit kalesa na, basabasaona dit iblu’n ingkan-glit propeta Isaias.

    29 Utdi, imbagan Ispiritu Santu kan Felipe un, “Umoyka dakngon din kalesa.” 30 Utdi, nanoddak si Felipe otdakngona man dit kalesa, nagngoḻ na un basabasaon ditopisyal dit iblun ingkanglit Isaias. Ot inimus na kan siyaun, “Maawatam kad nat basabasaom?”

    31 Summungbat dit pangat un, “Innon nat man-aawatku nu maid mangilawag kan sakon?” Ot pinanluganna si Felipe utdit kalesa un nandoḻ-ag da. 32 Satu datnaikanglita ugud Apudyus un basabasaona utdit iblunIsaias,“Kama si kannelu un maidallay sidit papaltiyan,Kama si ubbun di kannelu un gumiginnok nu pukisan da,Adina un pulus gumguminga.33 Binabbainan da ot bokona nalintog dit nangkukuis

    da kan siya. Maid makaugud si maipanggop sikaganakana ta pinangkigad da dit mataguwanauttun pita.”*

    34 Ot sadit pangat, inimus na kan Felipe un, “Ibagamud kan sakon nu singngadan na dit mangibagbagaan ditpropetan Apudyus situ, maipanggop kan siya pay lawanonnu awad udum?”

    35Utdi, inlawlawag Felipe ot inlapu na utdit binasan ditopisyal un ugud Apudyus dit nangibagaana’t dit Nabaḻu’nDamag maipanggop kan Jesus.

    36 Utdiya manlulluganan dat dit kalesa, dintong da ditdanum ot sadit pangat kinnanana un, “Antu ud danum.Adina kad mabalina mampabunyagak?”

    37Kinnanan Felipe kan siya un, “Mabalin un mabunya-gan ka, nu ipapasnok nu un manuttuwa kan Jesus.”* 8:33 Isaias 53:7-8

  • Kingkingwan 8:38 31 Kingkingwan 9:6“On, manuttuwaak,” insungbat na. “Tuttuwaok un si

    Jesu Kristu dit Anak Apudyus.Ӡ38 Ot pinan-illong dit pangat dit kalesa ot inummoy da

    un duwa utdit danum ot binunyagan Felipe.39 Utdit tumakdang da, dagusa indallay Ispiritu Santu

    si Felipe ot naidon inilan dit opisyal kan siya yoong intu-lutuluy na un kaysan un mantattaḻok. 40Utdit makadlawsi Felipe ininggawon sin ili un Azoto. Ot inwalagawag nadit Nabaḻu’n Damag sidat losana ili’n inoy na aginggana’tdummatong ud Cesarea.

    9Nambalin Un Manuttuwa Si Saulo(Kingkingwan 22:6-16; 26:12-18)

    1Utdi payon un timpu, nantultuluy dit angos Saulo untaḻona mangog-ogyat kan mamatoy sidat manuttuwa kanJesus ot inummoy sidit kangattuwana padi, 2 un umoynangdaw si sulat un pammalubus kan siya un itdona utdatpangat di sinagogan dat Judio utdin Damasco. Ta nu awadmaodasana ut manuttuwa’t di utdit Wagas* di mantataguun intudtudun Jesus, dokmaana dida, babai man onnulaḻaki asina punguwona idallay dida ud Jerusalem.

    3 Inggaw man si Saulo utdit daḻan un adaniyon udDamasco, kakḻata lawa’n dinoḻangandit napaddapaddaunsilawa nanligwat langit. 4 Dagusa naidugsut ot nagngoḻna dit ginga un kanana kan siya un, “Saulo, Saulo, apaypalpaligatom sakon?”

    5 “Singngadan nu kad Apu?” inimus Saulo.“Sakon si Jesus un palpaligatom,” insungbat dit ginga.

    6 “Gumangun ka ta ituluy nu un umoy sidin ili’d Damascoot awad mangipatigammu kan sika’t di utdat koom.”† 8:37 Satu un bersikulu naid sidan udum un manuskrito. * 9:2 Daḻanud Apu, utdin Griego

  • Kingkingwan 9:7 32 Kingkingwan 9:177Sadat buḻun Saulo, natataag da ta nagngoḻ da dit ginga

    yoong naid naila da si tagu. 8Utdi, summikad si Saulo otindiyat na dat ata na yoong Adina makaila. Ot kiniwidalawan dat buḻun na un indallay Damasco. 9 Tuḻu’n aḻgawaadinamakaila ot sidatuwa aḻ-aḻgaw adina un taḻonnangankan umminum.

    10 Utdin ili’d Damasco, inggaw osa’n manuttuwa unmangngadan Ananias. Nampaila si Apu Jesus kan siya sikama’t in-inop na un kanana’n, “Ananias!”

    Ot summungbata kanana’n, “On, antuwak Apu?”11 Imbagan ud Apu kan siya un, “Mansagana ka ta

    ika’t din kaḻsa un ngadnon dat Nagdong, umoy ka utdinboḻoy Judas ot imusom nu kawad dit laḻaki’n iTarso unmangngadan si Saulo. Ta madama un manlulluwaḻu siSaulo uttun satun. 12Ot naipaila pay kan siya si kama’t in-inop na un annat dumatonga mangngadan si Ananias unumoy mangiyagpad sit ima na kan siya daḻapnu makailauman.”

    13Yoong summungbat si Ananias un, “Apu adu un taguud nangibaga kan sakon maipanggop situwa tagu utdatnangkadadaga kingkingwa na utdat tagum sin Jerusalem.14 Ot dummatong situn Damasco un awad kan siya ditnaikanglita palubus dat aap-apun di padi un manokmautdat losana manuttuwa kan sika.”

    15 Yoong imbagan ud Apu kan siya un, “Umoy ka! Ga-puta siya’d pinilik un manselbi kan sakona umoy mangi-patigammu utdit maipanggop kan sakon sidat bokonaJudio kan sidat al-ali da kan pati pay sidat tagu unkaganakan Israel. 16 Ot ipailak kan siya dat losana ligatun sagapaḻona maipagapu’t mangipatigammuwana utditmaipanggop kan sakon.”

    17 Utdi, inummoy si Ananias. Nilumnok sidit boḻoyJudas ot inyagpad na dit ima na kan Saulo un kanana’n,

  • Kingkingwan 9:18 33 Kingkingwan 9:25“Sunuda Saulo, si Apu Jesus un nampaila kan sika utditdaḻan nu un umoy situ ud nangibaun kan sakon daḻapnumakaila ka uman kan daḻapnu mapnu ka utdit pannaka-balin Ispiritu Santu.”

    18 Ot dagusa inggaw naotdaga kama’t siksik di ikan unnanligwat sidat atan Saulo ot makaila umanon. Manonsummikad ot nampabunyag. 19Utdiyon, nangan ot gum-milog.

    Nantudtudu Si Saulo Ud DamascoUtdiyon nakaigaw si Saulo si piga’n aḻgaw sidat manut-

    tuwa ud Damasco. 20 Inummoy sidat sinagogan di Judio otdagusa inlapu na un nantudtudu maipanggop kan Jesusun kanana’n, “Siya ud Anak Apudyus.”

    21 Ot nasnasdaaw dat losana tagu un nakagngoḻ sidatimbaga na ot nampaim-imus da pay lawan un, “Bokonkada siyatu dit tagu’nmamalpaligat sidat manuttuwa kanJesus sidin Jerusalem? Ot bokon kada dummatong situdaḻapnu umoy na dokmaan dat manuttuwa asina pungu-wona idallay dida’t dat aap-apun di padi ud Jerusalem?”

    22 Yoong ummamod dit kabooḻan kan tuḻod Saulo unmantudtudu ot taḻona nasnasdaaw dat Judio un inggawsidin Damasco ot naid makaabak kan siya utdit pam-manoknok na un si Jesus siya dit Kristu.

    23Lumabasmanadu’n aḻ-aḻgaw, nandatdatongdat Judioot nantutulagan da un patoyon si Saulo. 24 Inaḻgaw kanlinabi un linopang dat Judio dit pudayan sidiya ili daḻapnupatoyon da si Saulo. Yoong napatagimmuwan si Sauloutdit panggop da un koon kan siya. 25 Adi kad gaputakama’t di, ummoy dat buyut na inaḻa si labi ot innigga datdit baḻuḻang asida inuyud sidit lasin dit gibaw dit boboḻoy.

    Ummoy Si Saulo Ud Jerusalem

  • Kingkingwan 9:26 34 Kingkingwan 9:3426 Kaysan si Saulo utdin Jerusalem ot dumatong man

    pinadas na un maibuḻun okyan sidat manuttuwa’t di.Yoong adi da tuttuwaon un osaon un manuttuwa otkummimut da’l losan kan siya. 27Yoong ummoy Bernabetinuḻungan si Saulo ot ummoy na intuḻud sidat apostoles.Ot impalawag Bernabe kan dida nu in-inon dit nan-iilanSaulo kan Apu Jesus sidit daḻan kan nakabagbagaana kansiya. Impadamag na pay kan dida dit tuḻod Saulo unnangiwalagawag maipanggop kan Jesus sidin Damasco.

    28 Kad manipud sidiyon nawayaon si Saulo unnaibuḻubuḻun sidat apostoles sidin Jerusalem ot taḻonanatuḻoda nangiwalagawag sidit maipanggop kan ApuJesus. 29 Nakabagbaga pay kan nakadisdiskutil sidatJudio un Griego dit bagbaga da yoong adi da maabak otpinanggop da un patoyon. 30 Utdit natigammuwan datbuḻun na un manuttuwa dit panggop da, intuḻud da siSaulo ud Cesarea asida pinadaḻan sidin Tarso.

    31 Kad sidiyon gumminok dit mapalpaligatan datmanuttuwautdin losana lakub Judea, Galilea kan Samaria.Gapu utdit tuḻung ud Ispiritu Santu napabilog dit pam-mati da. Ummaduadu dit bilang da kan intultuluy da undit nanuttuwa kan nangiyogyat kan Apudyus.

    Dinakdak Pedro Ud Lidda Kan Joppe32Ot si Pedro payon, ummoy nandakdak sidat boboḻoya

    namiling sidat tagun Apudyus. Ot utdiya mandakdakanaummoy na pay inila dat inggaw sidin Lidda. 33 Insangkatna utdi dit osa’n laḻaki’n mangngadan kan Eneas unadina’n pulus makakuliit ot uumbog ullawa un waḻu’ndagunon.

    34 Kinnanan Pedro kan siya un, “Eneas, papiyaon dikakan Jesu Kristu. Gumangun ka ot lukutom nat obok nu.”

  • Kingkingwan 9:35 35 Kingkingwan 9:43

    Ot dagusa gummangun si Eneas. 35 Kad sadat losanaiLidda kan iSarona un nakaila kan Eneas un kummiyaon,nanuttuwa da kan Apu Jesus.

    36 Utdin Joppe pay, ininggaw osa’n manuttuwa unbabai un mangngadan si Tabita. † Sad kokkoona ullawakampay dat napiya kan tumuḻung sidat nakapus. 37Utdiyatimpu’n ininggawan Pedro utdin Lidda nansakit si Tabitaot natoy. Immos da dit ladag na asida umoy inyobog siditnanginngatu’n kuwaltun dit boḻoy na.

    38Madamag man dat manuttuwa’t di un awad si Pedroutdin Lidda, nangibaun da si duwa’n laḻaki un umoyman-gibaga kan siya un kanan da un, “Pangaasim ta daḻasomamaitung-ud kan dikami’t din Joppe.” Ta bokona adayu dinJoppe utdin Lidda.

    39Utdi, nanlakkat si Pedro un naibuḻun kan dida. Utditdumatong da, indallay da si Pedro utdit nanginngatu’nkuwaltu. Mampaibil dat losana bilugunnangalibungbungkan Pedro ot impaila da dat kagoy kan udumpaya silup unkingwan Tabita sidit katattagu na. 40 Yoong pinaḻaksunPedro dida’l losan asina nampalintumonga nanluwaḻu.Magangput man, inatubang na dit ladag ot kinnanana’n,“Tabita, gumangun ka.”

    Indiyat Tabita dat ata na ot maila na man si Pedro,nantupak. 41 Induwawan Pedro dit ima na kan siyaasina tinuḻungana summikad. Utdiyon inayagana datmanuttuwa kan sadadit losana bilug ot impaila na kandida si Tabita un matatagu.

    42 Kadon nandinadinamag tuwa napasamak sidinlosana lakub Joppe ot adu dat nanuttuwa kan Apu Jesus.

    43Nabayagun ininggaw si Pedroutdin Joppeutdit boḻoyud Simon un mambobosaḻ si geddang.† 9:36 Satuwa ngadan si Griego, Dorcas un sat kaipooyana, “Ugsa.”

  • Kingkingwan 10:1 36 Kingkingwan 10:1110

    Sada Pedro Kan Cornelio1 Utdin Cesarea, ininggaw osa’n tagu un mangngadan

    kan Cornelio un kapitan di simbungguyana suldadun diRoma un mangadan si Bungguy dat iyItalia. 2 BokonaJudio yoong kanayuna mandaydayaw kan Apudyus, padana pay sidat losana kaboḻoy na. Taḻona nalaay sidat naka-pusa Judio kan kankanayuna manluwaḻu kan Apudyus.3 Sin-aḻgawan sidit mandangwilis kama si nan-in-inop siCornelio ot nalawaga naila na dit anghel Apudyus unnilumnok un kanana kan siya un, “Cornelio.”

    4 Amod dit kimut na un nangitukkoḻ sidit anghel otkinnanana un, “Ngadan na Apu?”

    Summungbat dit anghel un kanana’n, “DingngoḻApudyus danat luwaḻum kan tigammu na nat kinalaay nuutdan nakapus. 5 Mangibaun ka’t tun satun si umoy udJoppe ta ida ayagan ditmangngadan si Simon un ngadnonda pay si Pedro. 6Awada sangailin Simon un mambobosaḻsi geddang. Adani’t din igid baybay dit boḻoy na.”

    7 Utdit nabatin dit anghel, inayagan Cornelio datduwa’n babbaun na kan osa’t dat manselselbi kansiya’n suldadu un kanayuna mandaydayaw kan Apudyus.8 Imbagan Cornelio kan dida dit napasamak ot imbaun nadida ud Joppe.

    9 Mabigat man sidit manaddaḻanan dat naibaun unumadani daon Joppe, inummoy si Pedro utdit otop* ditboḻoy Simon si mamatuk daḻapnu manluwaḻu. 10 Nabitilun dit manluwaḻu ot piyaona okyana mangan. Yoongutdit madama un maisagsagana dat kanona, inggaw im-pailan Apudyus kan siya un kama si in-inop. 11 Naila na* 10:9 Sat otop dit boḻoy dat tagu’t di nalenad ot mabalinaumoy da man-illongan kan man-iistolyaan.

  • Kingkingwan 10:12 37 Kingkingwan 10:22un nabuktan langit ot inggaw dumobadoba’t tun pita unkama si dakoḻa uḻos un naikisin dat opata siku na. 12Utditdaḻom na inggawa losan dat nadumaduma’n ayam kanlosan dat kumayap kan dat tumaud un adin dat Judiomabalina isida.

    13 Inggaw ginga’n nambagbaga’n kanana kan siya un,“Pedro sumikad ka ot mamalti ka si isidam.” 14 Yoongkinnanan Pedro un, “Adik makwa Apu, ta naid payyannanganak sidan maibilanga naisaw onnu adi mabalinamakan sidit lintog mi.”

    15 Nambagbaga payyan dit ginga ot kanana’n, “Adimibilang un naisaw nat imbilang Apudyus un nadaḻus.”16 Namitlu tuwa naipasamak ot maabus man, dagusanagulluy un naipangatu dit kama si uḻos ud langit.

    17Madama mana makassomosomok si Pedro nu singn-gadan dit kaipooyan dituwa naila na, dummatong datimbaun Cornelio ta indasan da dit boḻoy Simon ot sum-misikad daon sidit luwangan. 18Utdi, inimus da nu awadsangaili’t di ut mangngadan si Simon Pedro.

    19 Makainsomosomok payyan si Pedro utdit naila na,utdit imbagan dit Ispiritu Santu kan siya un, “Awad daud tuḻu’n tagu un mangina-inap kan sika. 20 Dumoba kaot adika mansumdi un maitung-ud kan dida ta sakon udnangibaun kan dida.”

    21Utdi, dummoba si Pedro ot kinnanana utdat tagu un,“Sakon nat inainapon yu. Apay, ngadan nat ibaga yu?”

    22Ot summungbat da un, “Imbaun dikami kan Cornelioun kapitan mi un susuldadu. Siya’d osa’n tagu un nal-intog, mandaydayaw kan Apudyus kan lislispituwon da’llosana Judio. Imbilin dit anghel Apudyus kan siya unawison dika utdin boḻoy na daḻapnu dongḻona’n losan udibagam.”

  • Kingkingwan 10:23 38 Kingkingwan 10:3223 Utdi pinaḻnok Pedro dida ot nakaigaw da kan siya

    utdiya labi.Mabigatmannanlakkat si Pedro ot naitung-ud kan dida

    ot inggawda pay udumamanuttuwa’n iJoppe unnamuḻunkan siya. 24 Mabigat man summaaḻ da Pedro ud Cesarea.Uuwayon Cornelio dida pati utdat kakabbagiyana kanadani’n gagayyom na un inawis na.

    25Utdit lumnok okyanon si Pedro utdit boḻoy, ummabatsi Cornelio kan siya ot nanlukgub sidit atubang Pedro unmandayaw kan siya.

    26Yoong pinasikad Pedro un kanana’n, “Sumikad ka, tataguwak paya lawa’n padam.”

    27 Utdi un makabagbagbagaan Pedro kan Cornelionilumnok sit boḻoy ot naila na dat adu’n tagu un naam-mung. 28 Ot kinnanan Pedro kan dida un, “Titiggammuyu un adin dit lintog mi un Judio ud ipalubus un mangay-ayaw onnu makabuḻbuḻun kami utdan bokona Judio.Yoong impailan Apudyus kan sakon un masapula maidibilang ku ut naisaw onnu kaniyaw. 29 Siya’d gapuna’nutdit pinaayagak, naitung-udaka dagus un maid nan-duwaduwaak. Ot imusok ud nu apay pinaayag yu udsakon?”

    30 Summungbat si Cornelio un kanana’n, “Tuḻu’naḻgawon ud napalabas si kama’t tuwa olas siditmanlulluwaḻuwak situn boḻoy ku si mandangwilis.Kakḻata lawa’n nasanikad ud osa’n laḻaki un nambadutsi makasiling kan napoḻkapoḻkas sidit atubang ku.31 Ot kinnanana’n, ‘Cornelio, dingngoḻ Apudyus danatluwaḻum kan tigammu na nat kinalaay nu utdan nakapus.32 Mangibaun ka ud Joppe si umoy mangayag sit tagu unmangngadan si Simon un ngadnon da pay si Pedro unsangailin Simon un mambobosaḻ si geddang un adani’tdin igid baybay dit boḻoy na,’ kinnanan dit anghel.

  • Kingkingwan 10:33 39 Kingkingwan 10:4233 “Siyatu’d gapuna un dagusa pinaayag ku ud sika

    ot napiya mampay ta inan-anusama dummatong. Otsinsatun antu kami un iillan Apudyus un manguuwayun dumngoḻ sidat imbilin Apudyus un ipatigammum kandikami.”

    Nampalawag Si Pedro Utdit Boḻoy Cornelio34 Utdi, nambagbaga si Pedro un kanana’n, “Sinsatun

    taḻonamaawatakon unmaid tagu’t idumduman Apudyus,35 nu adi awatona nat singngadan na mana mandayawkan siya kan mangwa utdan nalintog, singngadan namana ili’t tun pita ud nanligwatana. 36 Tigammu yu-won dit Nabaḻu’n Damag un impatigammun Apudyus kandikami’n kaganakan Israel un, mabalin un maikappiyataku kan Apudyus maipagapu’t dit kingwan Jesu Kristuun siya’d Apun da’l losana paloswa. 37 Tigammu yudat pasamak sidin losana Judea. Nanlapu dat pasamaksidin Galilea utdit magangput si Juan un nantudtudumaipanggop si bunyag.

    38 “Ot tigammu yu pay dit maipanggop kan Jesus uniNazaret un siya’d pinilin Apudyus ot intod na kan siya ditIspiritu Santu kan initdana si pannakabalin. Ot inummoysidan losana igawunnankokkokwa si nabaḻu kan pinapiyana dat tagu’n pinalpaligat Satanas. Nakwana di gaputa in-inggaw si Apudyus kan siya. 39Ot dikami udmamanoknoksidat losana kingkingwa na utdan losana ili mi un Judiokan pati utdin Jerusalem. Panoknokan mi un pinatoy datpada mi un Judio utdit nampailansaan da kan siya utditkulus. 40Yoongmaikatlu’n aḻgawman pinaungaḻApudyusot nampaila kan dikami. 41Bokona nampaila utdan losanatagu nu adi dikami ullawa un pinilin Apudyus un kustigu,dikami un nakaubung kan siya un nangan kan umminumsidit ummungaḻanaon. 42 Binilin dikami kan siya un

  • Kingkingwan 10:43 40 Kingkingwan 11:3

    mangiwalagawag sidit Nabaḻu’n Damag maipanggop kansiya utdat tagu kan ipanoknok mi un siya dit pinilinApudyus unmangukumnu timpu na utdatmatattaguwankan dat natoy. 43 Pati dat losana propetan Apudyus sidit,kustiguwan da un sat tagu’n manuttuwa kan mantaḻgodkan Jesus mapakawan da utdat basuḻ da maipagapu utditpannakabalin dit ngadan na.”

    Inawat Dat Bokona Judio Si Ispiritu Santu44Utdi unmadama payyan si Pedro unmampalpalawag

    kan dida, ummoy si Ispiritu Santu ininggaw sidat losanamandodongngoḻ sidat tudtudu na. 45 Ot sadat Judio unmanuttuwa’n nanligwat Joppe un naibuḻun kan Pedro,nasnasdaaw da ta pati dat bokona Judio naitod pay ditIspiritu Santu kan dida. 46Ta dingngoḻ da unmambagbagada si sabsabali’n bagbaga kan idaydayaw da dit kinan-gatun Apudyus.

    Utdi imbagan Pedro kan dida un, 47 “Singngadan natmakaiyapa utdit mabunyagan datu si danum? Ta ulaydida, inawat da payon si Ispiritu Santu un pada taku.”

    48Utdi, binilin Pedro dida unmabunyagandaunmangi-paila utdit manuttuwaan da kan Jesu Kristu. Maabusda man un mabunyagan nakapangpangngaasi da unmakaigaw okyan kan dida si piga’n aḻgaw.

    11Sat Impadamag Pedro Utdat Manuttuwa Utdin Jerusalem

    1 Nagngoḻ dat apostoles kan sadat sunuda manuttuwautdin Judea un nanuttuwa pay dat bokona Judio utditugud Apudyus. 2Ot dumatong man si Pedro ud Jerusalemsinuḻagandat Judio unumampayun sit lintogmaipanggopsit matuḻgiyan di tagu. 3 Ot kanan da kan siya un, “Apay

  • Kingkingwan 11:4 41 Kingkingwan 11:14un pinasangaili ka kan nakaubung ka un nangan sidanbokona natuḻgiyan?”

    4 Utdi impakaawat Pedro kan dida un inatontad datlosana naipasamakmanipud sidit lapḻapu na un kanana’n,

    5 “Ininggawak sidin ili’d Joppe utdit, ot namingsanamanlulluwaḻuwaknailak si kama’t in-inopdit dakoḻa uḻosanaikisin dit opata siku na un nanligwat langit ot du-mobadoba utdit ininggawak. 6 Binilbilik dit daḻom na otnailak dat naamu kan tanana ayam, sadat kumayap kantumaud. 7 Utdi, nagngoḻ ku dit ginga un kanana kansakona, ‘Sumikad ka Pedro ta mamalti ka si isidam.’

    8 “Yoong summungbatak un, ‘Adik makwa nat Apu,ta naid payyan nanganak sidan maibilanga naisaw onnuAdina mabalina makan sidit lintog mi.’

    9 “Yoong summungbat payyan dit ginga un nanligwatlangit un kanana’n, ‘Adim ibilang un naisaw nat imbilangApudyus un nadaḻus.’ 10 Namitlu tuwa naipasamak kansakon ot utdiyon nampangatu dit uḻos ud langit.

    11 “Utdi payona olas dummatong sidit boḻoya inggawakdat tuḻu’n tagu un naibaun kan sakon un nanligwat Ce-sarea. 12Ot imbagan Ispiritu Santu kan sakon unmaitung-udak kan dida un adiyak mangidumduma. Binuḻunanakpay sidatun onoma susunuda manuttuwa’n iJoppe uninummoy ud Cesarea. Ot dumatong kami man, nilumnokkami utdit boḻoy Cornelio.

    13 “Ot imbaga na kan dikami dit nangil-ana’t dit anghelun sumisikad sidit boḻoy na un kanana kan siya un,‘Mangibaun ka ud Joppe ut umoy mangidallay sit taguun mangngadan si Simon un ngadnon da pay si Pedro.14 Ta siya ud mangibaga utdit damaga maigapuwan ditmataguwam kan Apudyus pati utdat losana kaboḻoy nu,’kanan dit anghel kan siya.

  • Kingkingwan 11:15 42 Kingkingwan 11:24

    15 “Utdiya madamaak un mampalpalawag, dummobasi Ispiritu Santu kan dida un padan dit napasamak kanditaku utdit luglugi na. 16 Utdiyon nagasmok ku ditkinnanan Apu Jesus un, ‘Si Juan nambunyag si danumyoong mabunyagan kayu kan Ispiritu Santu.’

    17 “Ot nu intod Apudyus kan dida dit Ispiritu Santuun padan dit nangitdana kan ditaku utdit nanuttuwaantaku kan Apu Jesu Kristu, singngadan ku kad okyan unmanuganggang kan Apudyus?”

    18 Utdit nagngoḻan dat Judio tu, naid dit suḻag da otnandaydayaw da kan Apudyus un kanan da’n, “Boot intodpay an Apudyus sidat bokona Judio dit gundaway da unmambabawi kan matagu si inggaingga.”

    Nanuttuwa Dat Tagu’t Din Antiokia19 Utdit nan-asiwaḻak dat manuttuwa maipagapu’t dit

    napaligatan da un nanlapu’t dit napatoyan Esteban, nak-agtong da inggana’t din ili’n Fenicia, Chipre kan Antiokia.Ot impatigammu da dit Nabaḻu’n Damag sidat Judioullawa. 20Yoong awad da ud uduma manuttuwa un Judioun nanligwat Chipre kan Cirene un inummoy ud Antiokiaot inwalagawag da pay sidat bokona Judio dit Nabaḻu’nDamag un maipanggop kan Apu Jesus. 21 TinuḻunganApudyus dida ot aduadu dat iyAntiokia un nanuttuwa kanummunud kan Apu Jesus.

    22 Utdit magngoḻan dat manuttuwa’t din Jerusalemtuwa damag imbaun da si Bernabe utdin Antiokia.23 Dumatong man sidi, nataḻok sit naila na dit kinakaasinApudyus sidat manuttuwa. Ot binagbagaana dida unitultuluy da okyan un manuttuwa kan Apu Jesus siditlosana somsomok da. 24 Nabaḻu’n tagu si Bernabe kannapnu’t pannakabalin ud Ispiritu Santu kan nabakod dit

  • Kingkingwan 11:25 43 Kingkingwan 12:3pammati na. Ot gapu kan siya ummaduadu dat bilang datmanuttuwa kan Apu Jesus.

    25 Utdiyon inummoy Bernabe ininap si Saulo utdinTarso. 26 Maodasana man indallay na ud Antiokia. Otsin-daguna nakaam-ammung da utdat manuttuwa’t diot aduadu dat tagu’n tinudtuduwan da. Sadin Antiokiaud ummuna’n nangingadanan da utdat manuttuwa kanKristu si “Kristianu.”

    27Utdi payona timpu gummusad dat propetanApudyusud Antiokia un nanligwat Jerusalem. 28 Osa kan dida udmangngadan kan Agabo un siya dit nangipadtu gapu’tdit pannakabalin Ispiritu Santu un awad amoda uḻat undumatong situn lubung. Ot tuttuwa’n natungpal tu utditnangiyapuwan Claudio un Ali ud Roma.

    29 Kadon, ingkoddong dat manuttuwa un kada-osa kandida masapula mangitod si tuḻung sidat susunud da unmanuttuwa un inggaw Judea sigun sit kabooḻan di osaun maituḻung. 30 Ot siya’d kingwa da. Kadon impaiyoyda kan da Bernabe kan Saulo dit nauḻup sidat lallakay dimanuttuwa utdin Judea.

    12Sat Napatoyan Santiago Kan Naibaḻudan Pedro

    1 Utdiya timpu inlapun Ali Herodes* un mampaligatsidat uduma manuttuwa kan Jesus. 2 Pinaputuḻ na siSantiago un sunud Juan si ispada. 3Utdit mailan Herodesun nataḻok dat Judio utdit kingwa na, pinadokmana pay siPedro. Napasamak tu utdit Piyestan di Tinapay un maidkamos na si bubud.* 12:1 Siya si Herodes Agripa 1 un apun Ali Herodes un Mabigbigbigkan amunakon Herodes Antipas un nampaputuḻ sit bagang Juan unMambubunyag.

  • Kingkingwan 12:4 44 Kingkingwan 12:114 Utdit nadokmaanon si Pedro paimbaḻud na asina

    pinaandog sidat mansisinnukat un opata bungguy disuldadu un sin-oppat dat dit simbungguyan. Ta pang-gop Herodes un kuison si Pedro utdit atubang dat tagunu kobaas dit Piyestan di Nalausan. 5 Yoong utdiyanaipukukan Pedro utdit babaḻḻudan, taḻona impapasnokpay dat manuttuwa un nangiluwaḻuwaḻu kan siya.

    Nailaksun Si Pedro Utdit Babaḻḻudan6 Utdi un labi un daan Herodes un mangilaksun kan

    Pedro utdit atubang dat kaaduwan, masusuyop si Pedroun napingil si duwa’n kinawad sidit boḻaat dat duwa’nsuldadu kan inggaw da pay uduma suldadu un man-aandog sit sooban dit babaḻḻudan.

    7 Utdi, kakḻata lawa’n nampaila dit anghel Apudyus otnasilawan dit igaw na. Inggoyagoy dit anghel dit abaḻanaun namukaw kan siya un kanana’n, “Daḻasom! Gumangunka.”

    Ot dagusa napkis dat kinawad sidat iman Pedro.8Utdiyon kinnanan dit anghel kan siya un, “Igakos nu natbadut nu ot iggam nat kapatus nu.”

    Ot tinungpal Pedro di.Kadon, “Mangkagoy ka ot tung-udonak,” kinnanan dit

    anghel.9Utdi, tinung-ud Pedro dit anghel un lummaksun sidit

    babaḻḻudan. Adina tigammu un tuttuwa dit koon ditanghel ta kanana’t dit somsomok na nu man-in-in-inopalawa. 10 Utdit nalausan da dit umuna kan maikagwa’naandogan dat suldadu, dintong da dit baḻyanga soobanun umoy sit ili. Nambukat pay lawan dit sooban otlummaksun da. Utdit manaddaḻanan da nadtong da ditosa’n kaḻsa ot kakḻata lawa’n nabatin dit anghel kan Pedro.

    11 Utdi, naawatan Pedro un tuttuwa dit naipasamakkan siya ot kinnanana’t dit somsomok na pay lawan un,

  • Kingkingwan 12:12 45 Kingkingwan 12:20“Naid duwaduwak un imbaun Apudyus dit anghel na unumoy mangilisi kan sakon kan Herodes kan sidat losanapangpanggopon dat Judio un koon kan sakon.”

    12Apaman un nadlaw Pedro un tuttuwa dit napasamakkan siya, inummoy sidit boḻoy Maria un inan Juan unngadnon da pay si Marcos. Aduadu un tagu dat naam-mung sidi unmanlulluwaḻu. 13Utditmangkogkog si Pedroutdit onob, inummoy dit baba-unon un babai’n mangn-gadan si Roda inila. 14Mailasinana man dit gingan Pedro,Adina imbukat dit onob sit amoda taḻok na ta nanoddakanangulin daḻapnu ipadamag na un awada sumisikad siPedro utdit lasin.

    15 “Ay, natingang ka nin,” kinnanan da kan siya yoongimpapilit na un taḻona tuttuwa. Ot kinnanan da un, “Ay,sat anghel na nat.”

    16 Nakainkogkokogkog kampay si Pedro ot ida manibukat dit onob, naila da un siya ot taḻona nasnasdaaw da.17Sininyasana dida utdit ima na unwalling da asina inyuḻ-uḻnug kan dida nu inon Apudyus nangilaksun kan siyautdit babaḻḻudan. Ot kinnanana pay kan dida un, “Ibagayu tu kan Santiago † kan dat uduma susunud.” Utdiyonkaysan ot inummoy si sabali un igaw.

    18Mabigat man taḻona mabulubulung dadit suldadu unnangandog kan Pedro nu apay un naid. 19 Utdi pinainapHerodes si Pedro yoong utdit naid indasan da kan siya,binistigal na dat suldadu ot imbilin na un mapatoy da.

    Magangput man di, nanlakkat si Herodes ud Jerusalemsidin Judea ot ummoy ininggaw Cesarea.

    Natoy Si Herodes20Utdiya timpu, amoamod dit suḻag Herodes sidat iTiro

    kan iSidon. Yoong piyaon dat tagu’t di un umaḻu kan siya† 12:17 Si Santiago dit pangat dat manuttuwa utdin Jerusalem kan sunudApu Jesus.

  • Kingkingwan 12:21 46 Kingkingwan 13:2ta sadit ili na ussiya dit manligwatan dit kanon da. Isungasat kingwa da, ummuna un ginayyom da si Blasto ta siyadit mangipangat sidit boḻoy Herodes daḻapnu tuḻunganadida. Utdiyonnan-os-ossaandaun inummoykanHerodesdaḻapnu man-iinnaḻu da.

    21Utdit dinumtong dit aḻ-aḻgawa ingkoddong Herodes,nambadut sit badut di ali ot ummoy nantupak sidit tronona ot nampalawag sidat tagu.

    22 Sadat tagu’t di gapappakuyan da un kanan dan,“Bokona tagu ullawa’n mambagbaga nu adi apudyus.”23 Ot gaputa adin Herodes intod kan Apudyus dit dayaw,dagusa pinansakit dit anghel Apudyus ot naogsan ditlong-ag na inggana’t natoy.

    24Yoong nantultuluya summayak dit ugud Apudyus otummaduadu dat manuttuwa.

    25Utdit natungpaḻon da Bernabe kan Saulo dit naibau-nan da utdin Jerusalem,‡ nangulin da ud Antiokia otindallay da si Juan un mangngadan pay si Marcos.

    13Napili Kan Naibaun Da Bernabe Kan Saulo

    1Utdatmanuttuwa ud Antiokia, inggaw da ud propetanApudyus kanmimistulu kandida unmaibilangandaBern-abe, Simeon un ngadnon dat Nangisit, Lucio un iCirene,Manaen un dummakoḻ sit boḻoy gubinnadul Herodes unbuḻubuḻun na manipud sit kaabeng da kan si Saulo. 2 Sin-aḻgawana mandaydayawan da kan Apudyus kan manlan-ganan da un mangan un manluwaḻu, imbagan IspirituSantu kan dida un, “Isina yu da Bernabe kan Saulo ta awadtalibasu’n intuding ku un koon da.”‡ 12:25 Kingkingwan dat Apostoles 11:29-30

  • Kingkingwan 13:3 47 Kingkingwan 13:113 Magangput man dit manlanganan da un mangana

    manluwaḻu, inyagpad da dat ima da utdit uḻun da Bernabekan Saulo asida dida pinalisgud.

    Manwalagawag Da Saulo Kan Bernabe Ud Chipre4 Utdi, gummusad da Bernabe kan Saulo ud Seleucia

    ta indaḻan ud Ispiritu Santu dida. Ot manipud Seleuciananlugan da si bapul un inummoy sidin pugun Chipre.5 Dumatong da man ud Salamina utdin Chipre, inummoyda inwalagawag dit ugud Apudyus sidit sinagogan datJudio. Ot ininggaw pay si Juan un mangngadan si Marcosun katuḻungan da.

    6 Dinakdak da dit pugu aginggana si dummatong dautdin ili ud Pafo. Utdi inabat da tun osa’n Judio unmansasalumangka unmangngadan Bar-Jesus unman-ag-agin propeta. 7Satuwa tagu gayyom dit gubinnadul sidiyapugu un si Sergio Paulo. Nasiliba tagu dit gubinnadul otpinaayag na da Bernabe kan Saulo ta piyaona un dongḻondit ugud Apudyus. 8 Yoong sadit mansasalumangka unsi Elimas (siya’d ngadan na utdin bagbaga un Griego)sinuganggang na dida ot pinadas na un lappodan ditgubinnadul daḻapnu adina manuttuwa kan Jesus. 9Yoongsi Saulo un mangadngaddanan pay si Pablo, napnu ut-dit pannakabalin Ispiritu Santu ot intutukkoḻ na ditmansasalumangka, 10 ot kinnanana kan siya un, “Sika unAnak Satanas, sika’d kabusuḻ di losana kinalintog. Annatkan sika dat losana kalasin di kinasikap kan man-aallew.Kamunay kampaya lawa’n balbaliktadom dan kinatut-tuwa un maipanggop kan Apudyus ot itudtudum dat tuli!11 Sinsatun dusaon dika kan Apudyus ot mangkuḻap kaun adika makaila si padda si piga’n aḻgaw.” Ot dagusakinumḻop dit man-iilan Elimas ot mandapudapudap unmanginap si mangiwid kan siya.

  • Kingkingwan 13:12 48 Kingkingwan 13:2012 Utdit nailan dit gubinnadul dit napasamak, nanut-

    tuwa. Ta taḻona nasnasdaaw sidat tudtudu maipanggopkan Apu Jesus.

    Ummoy Da Pablo Kan Bernabe Ud Antiokia Utdin LakubPisidia

    13Utdiyon tinengyan da Pablo kan dat buḻun na ud Pafoot nambapul da un inummoy Perge utdin Pamfilia. Yoongtinengyan Juan Marcos dida’t di ot nangulin Jerusalem.

    14 Yoong nantuluy da Pablo kan Bernabe ot manipudPerge inummoy da ud Antiokia utdin Pisidia. Utditaḻgaw un iillongan di Judio nilumnok da utdit sinagoga otnantupak da. 15Magangput manamaibasa dit naikanglitalintog Moses kan dat ingkanglit dat propetan Apudyus,nangibaun dat pangat di sinagoga si umoy mangibagakan da Pablo un, “Susunud, nu awad ud maibaga yu simampataḻgod si angos sidatu’n tagu, pangngaasi yu taibaga yu.”

    16 Utdi, summikad si Pablo ot sininyasana dat tagu unguminok da ot inlugi na un nambagbaga’n,

    “Kabbuḻunak un kaganakan Israel kan losan kandikayu’n bokona Judio un mandaydayaw kan Apudyus,dumngoḻ kayu okyan. 17 Si Apudyus un mandaydayawantaku’n kaganakan Israel pinili na dat ginnapuwan takuutdit aw-awe un mambalina tagu na. Utdit ininggawanda ud Egipto un bokona ili da binindisyunana dida kanummaduadu da. Impuyut na dida un lummaksun sidiyaili utdit amoda pannakabalin na. 18Ot umoya opatapuḻu’ndaguna innan-anusana dida utdit igawamaid amo tagunaulay nu makabbasubasuḻ da. 19Dumatong da man Canaantinuḻungana dida un nangabak sidat pitu’n iliyan sidi otimpakuwa na kan dida diya pita.

    20 “Umoya opata gasut ya limampuḻu’n dagun udlummabas manipud inummoyan da ud Egipto agingga na

  • Kingkingwan 13:21 49 Kingkingwan 13:27utdiya timpu un nangitdan Apudyus kan dida utdiya pitada.

    “Maabus man di, paimpangat Apudyus dida utdat kuisagingga’t dit timpu’n nampangatan Samuel un propetanApudyus. 21Utdiyon nangdaw da si ali un mangiyapu kandida ot painsaad Apudyus kan Samuel si Saulo un abengKis un kaganakan Benjamin. Ot siya ud nangiyali kan didasi opata puḻu’n dagun. 22Utdit kinaanApudyus si Saulo unali, painsaad na si David unmangiyali kan dida. Ot kama’ttu dit imbagan Apudyus maipanggop kan David, ‘Si Davidun abeng Jesse ud tagu’n taḻona piyaok ta tungpaḻona da’llosana piyaoka pakwa kan siya.’

    23 “Manligwat sidat kaganakan dit David dit imbaunApudyus un umoymanagu kan ditaku’n kaganakan Israelot siya si Jesus un insapatana’t dat ginnapuwan taku.24 Utdit daan Jesus manlugi’n mantudtudu, inwalagawagJuan sidat losana kaganakan Israel un masapula mam-babawi da utdat basuḻ da kan mampabunyag da. 25 Utditdandani un gangputon Juan dit talibasu’n naibaunana,kanana’t dat tagu un, ‘Singngadan ku utnat kanan yu?Bokona sakon dit Kristu un uuwayon yu nu adi awadamaitagtagnob kan sakon ot adiyak pay maikali un man-gussag sidit sandalyas* na,’ kinnanan ud Juan.

    26 “Isunga susunud,” kinnanan Pablo. “Dikayu unkaganakan Abraham, kan dikayu’l losana bokona Judiouttu unmandaydayaw kan Apudyus, ditaku ud nangitdanApudyus situwa damag maipanggop sidit managuwanakan ditaku. 27 Ta sadat Judio utdin Jerusalem kan datpappangat da, adi da nabigbig si Jesus un siya dit Man-agu. Adida pay naawatan dat maibasbasa kan dida utditsinagoga nu aḻ-aḻgawa iillongan un ingkanglit dat propeta* 13:25 Talibasun di babbaunon dit mangussag sit sandalyas dit apu na.

  • Kingkingwan 13:28 50 Kingkingwan 13:39maipanggop kan siya, ot tinungpal da dadiya naikanglitsidit ingkoddong da un mapatoy si Jesus. 28 Ot ulay nunaid indasan da si gapun di mamatoyan da, impapilit daun kindaw kan Pilato un papatoy na. 29 Magangput damana tungpaḻona losan dadit naikanglit sit ugud Apudyusunmaipasamak kan siya, indoba da utdit kulus ot ummoyda innilbon.

    30 “Yoong pinaungaḻ Apudyus. 31 Ot nampaila si adu’naḻ-aḻgaw sidat buḻun na un nanligwat Galilea un umoyJerusalem. Didaon dat mangipanoknok kan siya utdatkaganakan Israel situn satun. 32 Ot antu kami’t tu unmangidatong sidit Nabaḻu’n Damag un sadit insapatanApudyus sidat ginnapuwan taku’n Judio, 33 tinungpalnaon kan ditaku’n kaganakan da utdit namaungaḻanakan Jesus. Ta naikanglit pay sidit maikagwa’n Salmo unkanana’n,‘Sika ud Anak ku. Sinsatun ipailak un sakon ud Amam.’34 Ot nu maipanggop sit namaungaḻan Apudyus kan Je-sus un adi naon matoy obos, awad naikanglit sit ugudApudyus un kanana’n,‘Itdok kan dikayu dit nasantuwana bindisyun un insap-

    atak kan David unmaid duwaduwa na unmatung-pal.’

    35Ot kanana payyan sidin Salmo un,‘Adim ipalubus un maḻpos sit lobon dit nasantuwan un

    manselselbi kan sika.’36 Bokona si David tun ug-ugudona’t tu ta utdit nagang-put David un kingwa dat impakwan Apudyus kan siya,natoy ot innilbon da utdit sog-on dat aappu na ot naḻposdit ladag na. 37 Yoong si Jesus un pinaungaḻ Apudyus,Adina naḻpos. 38 Isunga susunud, masapula matigam-muwan yu unmaipagapu kan Jesus, mapakawan dat basuḻtaku. 39 On, singngadan na mana mantaḻgod kan siya

  • Kingkingwan 13:40 51 Kingkingwan 13:48

    mawayaan sidat losana basuḻ na un adi mabalina makwautdit umunudana utdat lintog Moses. 40 Siya’d gapuna’nammaan yu daḻapnu Adina maipasamak kan dikayu datingkanglit dat propetan Apudyus un,41 ‘Ilan yu, dikayu un dumuduḻa! Masdaawan kayu utdan

    kook yoong siya payon unmatoy kayu. Onta adiyuun taḻon patiyon dan kook utdan timpu yu ulay nuawad mangipakaawat kan dikayu.’ ”

    42 Utdit lumaksun da Pablo kan Bernabe utdit sin-agoga, inawis dat tagu dida un dumatong da payyansit dumoḻdoḻa aḻ-aḻgawa iillongan ta dogdog-an da datintudtudu da. 43Utdit mangkadaḻan dat tagu un nadatda-tong sidit sinagoga, naitung-ud kan da Pablo kan Bernabedadit adu’n Judio kan bokona Judio un naawisa ummunudsit lintog dat Judio. Binagbagaan da Pablo dida un ituluyda un mantaḻgod sit kinakaasin Apudyus.

    44Utdit maisongwata aḻ-aḻgawa iillongan, istay ta losandat tagu’t dit ili un dummatonga umoy mandongoḻ siditugud Apudyus. 45 Mailan man dat Judio dat adu’n taguamod dit apaḻ da ot sinuganggang da dat imbagan Pabloasida pay inin-insultu. 46 Yoong taḻona natuḻod kampayda Pablo kan Bernabe un nambagbaga un kanan da’n,“Lobbong na un dikayu dit umuna’n maipatigammuwandit ugud Apudyus. Yoong gaputa adiyu mangwaan, ibi-lang yu un adi kayumaibagay unmaitdan sitmataguwanamaid kigad na. Ot tengyan mi dikayu ta umoy kami’t danbokona Judio. 47Ta siyatu dit imbilin Apudyus kan dikamiutdit naikanglit un ugud na un kanana’n,‘Insaad ku ud sika un manilaw sit somsomok dat

    bokona Judio daḻapnu maipagapu kan sika tagu-won Apudyus dat losana tagu’t tun lubung.’ ”

    48Utdit magngoḻ dat bokona Judio tu, amod dit taḻok daot indaydayawda dit ugudApudyus. Ot losan dadit pinilin

  • Kingkingwan 13:49 52 Kingkingwan 14:6Apudyus un matagu si inggaingga, nanuttuwa da.

    49 Utdi, summayasayak dit ugud maipanggop kan ApuJesus sidat losana boboḻoy sidi. 50 Yoong sinugsugandadit Judio dat matangada babai un mandaydayaw kanApudyus kan sadat mabigbigbiga laḻaki utdiya ili. Ot in-lapu da un pinalpaligat da Pablo kan Bernabe ot yinagyagda dida. 51 Utdi, ingkagkag† da Pablo kan Bernabe datgabu utdat iki da un mangipaila un nangamung da paylawanon, asidakaysan ud Iconio. 52Yoong ulay nu kama’tdi, amoamod dit taḻok dat manuttuwa’n nataynan kannapnu da utdit pannakabalin ud Ispiritu Santu.

    14Sada Pablo kan Bernabe Utdin Iconio

    1 Dumatong da man ud Iconio, ummoy da uman siditsinagogan di Judio nantudtudu ot aduadu dat Judio kanbokona Judio un nanuttuwa. 2 Yoong mangwa man datJudio un adi manuttuwa, sinugsugan da dat bokona Judioun lumaweng sidat sunuda manuttuwa’t di. 3 Yoong ulaynu kama’t di, nabayaga iniinggaw da Pablo kan Bernabeutdiya ili. Natuḻod da un nantudtudu maipanggop kanApu Jesus. Ot pinanoknokan Apudyus un tuttuwa datitudtudu da maipanggop sit mangkakaasina ta initdanadida’t pannakabalin un mangkokwa si nakaskasdaawamangilasinan kan am-amug. 4 Yoong sadat tagu’t diya ilinangkagwa da, ta sadat udum inampayunan da dat Judioot sadat udum inampayunan da pay dat apostoles.

    5 Utdiyon, sadat Judio kan bokona Judio padana paysidat pappangat pinanggopda unpaligaton kan batubatu-won dat apostoles. 6 Yoong natigammuwan da Pablo otnambutik da ud Listra kan Derbe utdin Licaonia kan sidan† 13:51 Ilan yu utdin Mateo 10:14 kan Marcos 6:11

  • Kingkingwan 14:7 53 Kingkingwan 14:17uduma ili un sakup na. 7Ot intuluy da un inwalagawag ditNabaḻu’n Damag sidi.

    Sada Pablo kan Bernabe Utdin Listra8 Utdin Listra, inggaw osa’n laḻaki un napikon ma-

    nipud sit naiyabengana ot Adina un taḻon napadasankummiyang. 9Mantutupak sidi un dudumngoḻ sidat ugudPablo. Ot utdit mailan Pablo un awad pammati na unmapapiya, intutukkoḻ na, 10 asina dinangsoḻa imbaga un,“Sumikad ka.”

    Dagusa lummigwat dit tagu ot nangkiyakiyang.11Mailanman dat adu’n tagu dit kingwan Pablo impap-

    pakuy da utdit ugud da pay lawana iLicaonia un, “Nam-balin si tagu dat apudyus ot dummoba da kan ditaku.”

    12 Ot nginadanan da si Bernabe kan Zeus un osa’tdat apudyus da. Ot gaputa si Pablo dit ammagbagaon,nginadanan da kan Hermes.

    13 Utdi, sadit padin dit apudyus da un si Zeus un awadsi timplu utdit lasin didit ili, nan-idatong si baka kanda sabsabung sidit pudayan ta piyaona kan dat tagu unidatunan da Pablo.

    14YoongmatigammuwanmandaBernabe kan Pablo ditumoy dadit tagu koon, binelke da dat badut da asida nan-oddaka ummoy sit kawadan dat tagu un nangipakuy un,15 “Susunud, apay koon yu tu! Tagu kami’l lawa un padayu. Antu kami’t tu un mangipatigammu utdit Nabaḻu’nDamag daḻapnu adi kayuwon mandaydayaw si kama’t tuun maid si selselbi nu adi mandaydayaw kayu okyan kanApudyus un matatagu. Siya’d nangwa’t tun langit, pita,baybay kan losana awad kan dida. 16 Utdat kaykaysanatimpu pinalubusan Apudyus dikayu un bokona Judio unmangwa utdat piyaon yu un koon. 17 Yoong adina im-palubus un maid mangipanoknok sit kina-apudyus na,ot ipaila na utdat nabaḻu un kokkoona, ta mangitod si

  • Kingkingwan 14:18 54 Kingkingwan 14:26udan kan wadawada apit, mangtod si adu’n makan kannalagsaka aangson.”

    18 Yoong ulay nu kama’t di dit imbagan da Pablo,naligatan da payon un nangatipa utdat tagu’n nandatunkan dida.

    19Yoong dummatong dat Judio un nanligwat Iconio kanAntiokia un lakub Pisidia ot adu dat tagu’n naawis da unmangkapon kan dida. Kadon, binatubatu da si Pablo otutdit kanan da nu natoyon, nilagayad da un inlaksun siditili. 20Yoong utdit ummoy dat manuttuwa inalibungbung,gummangun ot nangulin sidit ili. Mabigat man kaysan dakan Bernabe ud Derbe.

    Nangulin Da Pablo Ud Antiokia Utdin Siria21 Inwalagawag da Pablo kan Bernabe dit Nabaḻu’n

    Damag sidin Derbe ot adu dat naawis da un nanuttuwa.Utdiyon nangulin da ud Listra asida kanan Iconio kanAntiokia ud Pisidia. 22 Pinabilog da dat aangson datlosana manuttuwa utdatuwa ili ot binagbagaan da didaun itultuluy dan dit manuttuwa kan Jesus. Ot kanan daun, “Masapula mansagapaḻ taku si adu’n ligat asi takumaidagamung sin mangiyapuwan Apudyus.”

    23Kada gimungdimanuttuwaun inoydaPablonanutukda utdat lalallakay si mangipangat. Nanlangan da unnangan un nangiluwaḻu kan dida asida intaḻgod dida kanApu Jesus un siya’d mantaḻgodan da.

    24UtdiyonnangoydaPablo utdin Pisidia ot dummatongda utdin Pamfilia. 25 Inwalagawag da dit Nabaḻu’n Damagsidin Perge asida gummusad sidin Atalia. 26 Ot manipudAtalia nambapul da un nangulin Antioki