SA IYONG PAMILYA SA KALIKASAN SA IYONG KAPWA...G 76 | S .Y . 2 0 2 0 - 2021 G10 – FILIPINO – UNANG MARKAHAN B. ALAMIN NATIN: C. PAGYAMANIN NATIN: F10PD-Ie-f-64 Natutukoy ang mga

G

76 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1

G10 – FILIPINO – UNANG MARKAHAN

B. ALAMIN NATIN:

C. PAGYAMANIN NATIN:

F10PD-Ie-f-64

Natutukoy ang mga bahaging napanood na tiyakang nagpapakita ng ugnayan ng mga tauhan sa puwersa ng kalikasan.

May pagkakataon ba sa iyong buhay na ika’y naging isang bayani? Maglahad ng

maikling pahayag sa mga sumusunod na kalagayan;

Ibigay ang iba’t ibang pananaw tungkol sa kabayanihan. Gawin ito sa

pamamagitan ng word association.

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-EPIKO Kompendyum sa akdang Mula sa Epiko ni Gilgamesh

A. KOMPETENSI/MELC:

SA IYONG PAMILYA SA KALIKASAN

KABAYANIHAN

SA IYONG KAPWA

G

77 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Nakikilala mo ba sila?, Tingnang mabuti ang mga larawan at natitiyak kong

nakikilala mo sila. Ibigay ang kanilang pangalan at itala ang kanilang kapangyarihan.

Ating nababatid na ang epiko ay nagsasaad ng kabayanihan ng pangunahing tauhan na

nagtataglay ng katangiang nakahihigit sa karaniwang tao na kadalasan ang paksa nito ay ang

kaniyang paglalakbay at pakikidigma. Kaya naman ating tunghayan ang isang bidyu klip na

isang epiko mula sa ating bansa.

https://www.youtube.com/watch?v=r23WlPYJp5I

D. IUGNAY NATIN:

E. TALAKAYIN NATIN:

https://www.youtube.com/watch?v=r23WlPYJp5I

G

78 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

Pag-ugnayin mo. Mula sa epikong ating tinalakay kahapon na “Mula sa Epiko ni

Gilgamesh” iyo itong iugnay sa epikong iyong napanood. Maging gabay ang pormat sa ibaba.

Bilang isang kabataan, sinong tao ang nais mong tularan? Siya ba’y maituturing na bayani? Sa paanong paraan? At Paano mo ito matutularan? Ilahad ang iyong sagot gamit ang pormat ng “Yapak ng Paghanga”.

F. SUBUKIN NATIN:

G. SA PALAGAY MO?:

“Mula sa Epiko ni Gilgamesh” Epikong napanood

Ipinakitang

kapangyarihan.

Ipinakitang

kapangyarihan.

Ipinakitang kabayanihan.

Ipinakitang kabayanihan.

Paano ginamit ang

kapangyarihan? Ilahad.

Paano ginamit ang

kapangyarihan? Ilahad.

Siya ay si, Isa siyang bayani dahil,

Matutularan ko

siya sa paraang,

G

79 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


2RU. Magtala ng sariling reaksiyon tungkol sa kabuuan ng paksang ating tinalakay.

Ipakilala ang isang tauhan mula sa isang epikong iyong nabasa o napanood gamit ang Character Webbing.

H. AYOS NA:

RECALL Ano ang naalala mo sa paksang ating tinalakay?

REACT Ano ang naramdaman mo matapos mapanood

ang isang epiko?

UNDERSTAND Lubos mo bang naunawaan ang aralin?

Patunayan.

I. TAYAIN NATIN:

& TAUHAN

KAPANGYARIHAN KALAGAYAN SA BUHAY

KARANASAN

G

80 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


B. PAG-USAPAN NATIN:


F10WG-Ie-f-60 Nagagamit ang angkop na mga hudyat sa pagsusunod-sunod ng mga panyayari

Ngayon ay panibagong araw at panibagong kaalaman na naman ang ating aalamin.

Pag-usapan natin ang isang usapin. Maaari ka bang maglahad ng iyong sariling hinuha tungkol

sa larawang iyong nakikita.

Narito ang ilan pang mga larawan. Punan ang patlang upang mabuo ang diwa ng

pangungusap.

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-EPIKO Kompendyum sa Mga Pananda sa Mabisang Paglalahad ng Pahayag

A. KOMPETENSI/MELC:

Matapos pumutok at manalasa

ang bulkang Taal, ________

naman ang pahirap na dala ng

coronavirus.

Ang mga tao ay walang

disiplina sa pagtatapon ng

basura ________ ay

nagkakaroon ng matinding

pagbaha.

Pangalan at Lagda ng Mag-aaral

Pangalan at Lagda ng Magulang

G

81 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


E. TALAKAYIN NATIN:

Upang lubusan mong makilala ang paksang ating tatalakayin, ating isagawa ang

maikling gawain. Bibigyan kita ng pagkakataon na ipahayag ang iyong sariling opinyon ukol

sa mga pahayag.

Alam mo ba na...

Nakasalalay sa mabisang paglalahad ang pagiging malinaw ng mga pahayag? Sa ating

wika, may mga pananda o mga salitang ginagamit upang maging mabisa ang paglalahad ng

mga pahayag o maging interaksyunal.

Naririto ang halimbawa ng mga salitang pananda sa mabisang paglalahad ng pahayag:

1. Kung nais nating ipakita ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari ayon sa panahon,

maaari nating gamitin ang mga salitang:

una, pangalawa, pangatlo, nang

noon pagkatapos

sumunod samantala

2. Kung nais ipakita ang sanhi at bunga, gamitin ang sumusunod:

dahil dito bunga nito

resulta ng sa mga pangyayaring ito

D. IUGNAY NATIN:

________ kaygandang

pagmasdan ang Manila Bay na

dati’y puno ng basura na

ngayo’y kahali-halina.

Bilang isang kabataan, ihambing ang kabataan noon sa kasalukuyan.

Sa iyong palagay, ano ang mga hakbang upang maabot ang mga pangarap sa buhay.

Halimbawang Pangungusap: Maaga silang

gumising upang magsimba, pagkatapos ay nagtungo

sila sa bahay ng kanilang lola.

G

82 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


kung gayon samakatuwid

dulot nito sa gayon

3. Kung nais ipakita ang paghahambing o kaibahan o kontradiksyon, maaaring gamitin ang

mga salitang:

sa halip na sa kabilang dako

di tulad ng sa kabilang banda

higit pa rito

4. Kung ang nais ay ang pagdaragdag ng impormasyon, maaaring gamitin ang mga salitang:

kabilang dito at saka

bukod dito karagdagan dito

5. Kung nais magbigay ng diin, maaaring gamitin ang sumusunod:

sa madaling salita sa totoo lang

higit sa lahat tunay na

6. Kung nais magbigay ng mga halimbawa at paliwanag, ang sumusunod ay maaaring gamitin:

Halimbawa nito dagdag pa rito

Bilang karagdagan kabilang dito ang sumusunod

Mag-isip ng isang senaryo at sumulat ng simpleng iskrip. Sikaping gumamit ng mga

pananda sa mabisang paglalahad.

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_____________________________________________________________

_______________________________________________________

Paano nakatutulong ang mga pananda sa mabisang paglalahad ng mga pahayag sa ating pang-araw-araw na pakikipagkomunikasyon?

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

_________________________

G. SA PALAGAY MO?:

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

Halimbawang Pangungusap: Hindi siya nakatulog

nang mabuti noong nakaraang gabi, bunga nito ay

sumama ang kaniyang pakiramda. Halimbawang Pangungusap: Sa halip na maglakad

ay minabuti niyang sumakay na upang hindi mahuli

sa pagpasok.

F. SUBUKIN NATIN:

Halimbawang Pangungusap: Si Jomar ay mabait na

bata, bukod dito siya’y matalino at maaasahan.

Halimbawang Pangungusap: Tunay na

nakamamangha ang aking ganda ni Paulita.

Halimbawang Pangungusap: Maraming

paraan upang maiwasan ang Covid-19,

halimbawa nito ay ang paghugas ng kamay.

G

83 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


I. TAYAIN NATIN:

Panuto: Punan ng angkop na mga pananda sa mabisang paglalahad ng pahayag ang talatang kasunod. Ang estilo ng pagsulat ng epiko ay dactylic hexameter. 1. ____, hindi madali ang pagsulat nito. Ito’y karaniwang nagsisimula sa isang panalangin sa isang musa 2.___ naglalaman ng masusing paglalarawan, mga pagtutulad at talumpati. 3. ____ ang mahahalagang pangyayari sa kasaysayan tulad ng The Fall of Troy, The Foundation of Rome, The Fall of Man, at iba pa. Ang mga tauhan nito ay maharlika. Sinasabing noong panahon ng Medieval, napakaraming epiko ang naisulat, 4. ____ ito’y hindi madalas basahin. Ang bawat bansa ay nakalikha ng kanilang dakilang manunulat ng epiko. Sa Italy, 5. ____ kay Virgil ay mayroon din silang Dante. Ang kilalang epiko ni Dante ay ang The Divine Comedy. Ito’y naging inspirasyon ng maraming makata at pintor sa loob ng maraming dantaon, 6. ____, si T.S. Eliot ay nagdala ng kopya nito sa bulsa ng kaniyang amerikana. Ang The Divine Comedy ay dinisenyuhan ni Gustave Dore noong ikalabinsiyam na siglo. Isa sa mga epikong Espanyol ng Middle Ages ay ang El Cid o El Cantar Mio Cid na kuwento ng pagsakop sa Valencia ni Rodrigo Diaz de Vivar at sa French naman ay ang Chanson de Roland na kuwento ni Charlemagne at ang pag-atake sa kaniyang tropa ni Basques at Roncevaux noong 778. 7. ____ ang dalawang epikong ito ay tungkol sa kabayanihan ng mga pangunahing tauhan sa pakikidigma. 8. ____, may dalawang epikong German naman ang nakilala sa buong mundo. Ito ay ang The Heliad, ikalabinsiyam na siglong bersyon ng Gospels sa Lumang Saxon; at ang The Nibelungenlid. Ang 9. ____ ay kuwento ni Seigfried, Brunhild, Dietrich, Gunther, Hagen at Atila the Hun. 10. ____ ganda ng pagkakasulat ng mga ito, ito ay nagbigay ng kakaibang impluwensiya sa literaturang German.

Panuto: Gamitin sa wastong pangungusap ang mga salitang pananda sa mabisang

paglalahad ng pahayag.

1. samantala -

2. sa kabilang banda – ‘

3. at saka -

4. higit sa lahat -

5. sa gayon -

H. AYOS NA:



G

84 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


A. KOMPETENSI/MELC:


F10PN-If-g-66 Naipaliliwanag ang ilang pangyayaring napakinggan na may kaugnayan sa kasalukuyang mga pangyayari sa daigdig Alam ko na na ikaw ay sabik nang matuto kaya naman ang ating akdang tatalakayin ay

may kaugnayan sa mga isyung pandaigdig na kung mapapansin natin ay napakarami ng usapin

na nangyayari sa ating mundo. Sa puntong ito ay ating tunghayan ang ilang maikling bidyu

klips na tumatalakay sa isang isyung pandaigdig.

https://www.youtube.com/watch?v=fwmipeag0yg

https://news.abs-cbn.com/sports/01/27/20/mga-pinoy-nagluluksa-sa-pagpanaw-ni-nba-

legend-kobe-bryant

Ngayon ay magkakaroon tayo ng simpleng pagtalakay tungkol sa bidyu klips na iyong

napanood at napakinggan. Bibigyan lamang kita ng limang minuto upang humalaw ng

ilangimpormasiyon mula sa paksang iyong mapipili.

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-MAIKLING KUWENTO Kompendyum sa akdang “ANG KUWINTAS” mula sa France

B. PANOORIN NATIN:

https://www.youtube.com/watch?v=fwmipeag0yg

https://news.abs-cbn.com/sports/01/27/20/mga-pinoy-nagluluksa-sa-pagpanaw-ni-nba-legend-kobe-bryant

https://news.abs-cbn.com/sports/01/27/20/mga-pinoy-nagluluksa-sa-pagpanaw-ni-nba-legend-kobe-bryant

G

85 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ngayon naman ay ating isasagawa ang ilang gawain at ating alamin kung gaano na kalawak ang iyong kaalaman sa kultura ng iba’t ibang bansa upang ating matuklasan kung masasalamin sa katauhan ng mga tauhan ang pag-uugali ng mga taong pinanggalingan ng akda.

HANAPIN MO! Tukuyin mo kung aling bansa ang nagmamay-ari ng sumusunod na larawan ng kasuotan. At pagkatapos ating sasagutan ang ilang mga katanungan.

D. IUGNAY NATIN:

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

_____________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

_____________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

___

Sa panahon ng sakuna o

anumang trahedya, anong

katangian ang makikita sa mga

tao? Magbigay lamang ng isang

halimbawa at ipaliwanag.

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

_____________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

_____________________

G

86 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


ILARAWAN MO!

Para sa iyo, ano-ano ang katangian ng isang huwarang babae o lalaki? Magbigay ng tatlong

katangian at isulat sa loob ng hugis puso. Matapos nito ay sagutan ang ilang mga katanungan.

✓ Nasasalamin ba sa uri ng kasuotan ang antas sa

lipunan ng isang tao?

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________

✓ Nakikilala rin ba ang ugali o pagpapahalaga ng

isang tao sa pamamagitan ng kaniyang

pananamit?

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________

✓ Pumili ng isa sa pinakagusto niyong

kausotan. Ipaliwanag kung bakit ito ang

inyong napili.

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________________________________

_______________

1. 2. 3.

1. 2. 3.

G

87 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pagtatalakay sa Kultura ng France: Kaugalian at Tradisyon.

Kultura ng France: Kaugalian at Tradisyon

Isinalin sa Filipino ni Joselyn C. Sayson

Kadalasan ay kinakabit ang kulturang Pranses sa Paris, na sentro ng moda, pagluluto, sining at arkitektura, subalit ang buhay sa labas ng Lungsod ng mga Ilaw ay ibang-iba at nagkakaiba sa bawat rehiyon.

Magugunita na ang kultura ng France ay naimpluwensiyahan ng Celtic at Gallo-Roman Culture, gayundin ang Franks, isang tribong German. Ang France ay una nang tinawag na Rhineland subalit noong panahon ng Iron Age at Roman Era ay tinawag na Gaul.

E. TALAKAYIN NATIN:

• Sa inyong palagay, paano

nakikilala ang katangian ng isang

tao?

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

_________

• Bakit mahalaga na magkaroon

tayo ng kaalaman tungkol sa

katangian at pag-uugali ng isang

tao?

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

___________________________

_________

• Ikaw bilang isang Pilipino, anong katangiang taglay mo

na maaari mong maipagmalaki?

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

_

G

88 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Habang ang malawak na pagkakaiba ay naghiwalay sa mga lungsod at punong - lungsod, sa loob ng nakalipas na 200 taon na digmaan – ang Digmaang Franco-Prussian, Unang

Digmaang Pandaigdig at Ikalawang Digmaang Pandaigdig – nagkaroon ng magkaisang lakas. Mga Wika sa France

French ang pangunahing wika ng 65.4 milyong mamamayan, subalit may iba pang wika ang mga rehiyon. Ang French, ang wikang opisyal ng France ay ang unang wika ng 88% ng populasyon samantalang ito naman ang ikalawang wika ng mga

tao rito na hindi French ang mother tongue o unang wika. Tinatayang 3% ng populasyon ay nagsasalita ng wikang German, nangingibabaw ito

sa mga probinsiya sa silangan, at may maliit na pangkat na nagsasalita ng Flemish sa Hilagang-Silangan. Arabic ang ikatlong pinakamalaking wikang ginagamit.

Italian naman ang ikalawang wika ng mga nakatira sa hangganan ng Italy, at Basque na ginagamit ng mga nakatira sa French-Spanish Border.

Ang iba pang wika ay Catalan, Breton (the Celtic language), Occitan dialects, at mga wika mula sa dating kolonya ng France tulad ng Kabyle at Antillean Creole. Relihiyon ng France

Katoliko ang pangunahing relihiyon ng France – tinatayang 80% ay nagsasabing sila ay Katoliko. Ang iba pang pangunahing relihiyon ay Islam, (karaniwang relihiyon ng mga dayuhan mula sa hilagang Africa), Protestante, at Judaism. Pagpapahalaga ng mga taga-France

Malaki ang pagpapahalaga ng mga taga-France sa kanilang bansa at pamahalaan at karaniwang nagagalit kapag nakaririnig ng negatibong komento tungkol sa kanilang bansa. Ang pag-uugali nilang ito ay karaniwang itinuturing ng mga turista lalo na ng mga Amerikano na kawalang-galang.

Ang ekspresiyong “chauvinism” ay nagmula sa France. Bagaman ang kababaihan ay gumaganap ng mahahalagang papel sa pamilya at negosyo, marami pa rin ang naniniwalang ang France ay male-dominated culture.

Niyayakap ng mga taga-France ang estilo at sopistikasyon at ipinagmamalaki nila ang katotohanang kahit sa

mga pampublikong lugar ay mala-maharlika sila. Ang mga taga-France ay naniniwala sa “egalite” na nangangahulugang

pagkakapantay-pantay, at ito’y bahagi ng motto ng kanilang bansa: Marami ang nagsasabi na mas pinahahalagahan nila ang pagkakapantay-pantay kaysa kalayaan at pagkakapatiran, ang dalawang huling salita sa kanilang motto.

G

89 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Lutuin Ang pagkain at alak ay sentro ng buhay sa lahat

ng antas ng lipunan, at maraming mga pagtitipon ang nagaganap sa isang marangyang hapunan. Palaging may tinapay sa bawat oras ng pagkain, at karaniwan nang makakita ng mahaba, crusty baguettes na iniuuwi sa bahay. Ang keso ay mahalaga ring sangkap ng bawat pagkaing French.

Bagaman marami na ang pagbabago sa estilo ng pagluluto, marami pa rin ang nag-uugnay sa kanilang lutuin sa malapot na sarsa at komplikadong paghahanda.

Ang ilan sa matataas na uri ng pagkain nila ay boeuf bourguignon – nilagang baka na kinulob sa red wine, beef broth at nilagyan ng bawang, sibuyas at kabute – at coq au vin, ulam na may manok, alak na Burgundy, Jardons (maliliit na hiwa ng taba ng baboy), button mushrooms, sibuyas at maaari ring lagyan ng bawang. Pananamit

Ang Paris ay kilala sa matataas na uri ng fashion houses; ang mga taga-France ay kilala sa hindi matatawarang mariringal na pananamit. Karamihan sa kanila ay sopistikado kung manamit, disente at sunod sa uso (professional and fashionable style), ngunit hindi sobra sa dekorasyon (overly fussy). Ang karaniwang damit nila ay mahahabang amerikana, terno, mga bandana (scarves) at berets o bilog at malalambot na sombrero. Sining

Ang sining ay nasa lahat ng sulok ng France – lalo na sa Paris at iba pang pangunahing lungsod – at ang impluwensiyang Gothic, Romanesque Rococo at Neoclassic ay makikita sa maraming simbahan at iba pang pampublikong gusali.

Marami sa mga kilalang artist ng kasaysayan, kabilang ang Espanyol na si Pablo Picasso at Dutch-born Vincent van Gogh ay naghanap ng inspirasyon sa Paris, at sila rin ang nagpasimuno ng impressionism movement.

Ang Louvre Museum sa Paris ay ilan sa pinakamalalaking museum at ang tahanan ng maraming kilalang gawa ng sining, kasama na ang Mona Lisa at Venus de Milo. Mga Piyesta at Pagdiriwang

Ipinagdiriwang ng mga taga-France ang mga

tradisyunal na piyesta ng mga Kristiyano tulad ng Pasko at Mahal na Araw. Inaalaala din nila ang May Day, kilala rin bilang Araw ng mga Manggagawa tuwing Mayo 1 at Araw ng Tagumpay sa Europa kapag Mayo 8 bilang pag-alaala sa pagtatapos ng pakikipaglaban sa Europa noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Ang Araw ng Bastille ay ipinagdiriwang tuwing Hulyo 14, ang araw kung kailan ang fortress

ng Paris ay binagyo ng mga rebolosyunista upang masimulan na ang Rebolusyon sa France.

F. SUBUKIN NATIN:

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

G

90 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Matapos nating malaman ang tungkol sa kultura, kaugalian at tradisyon ng Pransiya

oras na upang ibahagi mo naman ang iyong sariling kulturang kinagisnan o kinamulatan sa

inyong lugar. Bigyan ng maikli ngunit makabuluhang paliwanag ang iyong mga sagot.

Masasabi mo bang ikaw ay bahagi ng sinasabing “KULTURA”? Sa papaanong paraan mo mailalarawan ang epekto ng kultura sa iyong pang-araw-araw na buhay?

Ating isagawa ang 1-2-3 (ONE-TWO-THREE). Bawat isa sa inyo ay maglalahad ng sariling pahayag batay sa hinihinging sagot.

3 bagay na natutunan mula sa paksang tinalakay na nagsilbing susi na ika’y nagkaroon ng bagong kaalaman

H. AYOS NA:

G. SA PALAGAY MO?:

Wika

Relihiyon Lutuin/Pagkain

Pagdiriwang

G

91 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


2 kaisipang nais mong ibahagi sa iyong kaklase batay sa paksang tinalakay

1 bagay o kaisipan na nais mong itanong o bigyang linaw

Ibigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng kultura, kaugalian at tradisyon ng Pransiya at ng ating bansang Pilipinas.

PAGKAKATULAD

KULTURA

PAGKAKAIBA

Wika

Relihiyon

Pananamit

Pagkain

Sining

Pagdiriwang

I. TAYAIN NATIN:

PILIPINAS PRANSIYA

G

92 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


A. KOMPETENSI/MELC:

B. BASAHIN NATIN:


F10PB-If-g-67 Napatutunayang ang mga pangyayari sa akda ay maaaring maganap sa tunay na buhay.

F10PT-If-g-66 Nabibigyang-kahulugan ang mahihirap na salita o ekspresyong ginamit sa akda batay sa konteksto ng pangungusap.

Kahapon ay ating tinalakay ang kultura mula sa Pransiya kaya naman sa araw na ito ay

lalo nating palawakin ang ating pagkilala sa kanilang pantikan. Ngunit bago ang lahat ay ating

kilalanin ang buhay ng may akda na si Guy de Maupassant.

Buod ng Talambuhay ni Guy de Maupassant

Si Henry-René-Albert-Guy de Maupassant o kilala sa ngalang Guy de Maupassant ay isang Pranses na manunulat. Kilala sya sa tanyag niyang maikling kwentong “The Necklace”. Ipinanganak noong ika-5 ng Agosto taong 1850, si Maupassant ay galing sa naka-aangat na pamilya, siya ay nag-aral sa isang seminaryo noong siya ay labintatlong taong gulang at nag-aral ng Law sa Paris bago siya sumabak sa gyera bilang isang sundalo. Nakapaglimbag ng mahigit 300 daang mga kuwento at 6 na libro si Maupassant bago siya namatay noong siya ay 43 taong gulang.

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-MAIKLING KUWENTO Kompendyum sa akdang “ANG KUWINTAS” mula sa France



G

93 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Sa pagkakataong ito ay ating isasagawa ang isang gawain ito ay ang “ILARAWAN ang

LARAWAN”. Ikaw ay magbabahagi ng inyong sariling paglalarawan sa mga larawang inyong

nakikita.

Maaari mo bang hulaan kung anong larawan ang nasa loob ng kahon? Maging gabay

ang mga kahon upang mabuo ang salita at malaman natin kung ano ang mga larawan na nasa

loob ng kahon. At mamaya ay malalaman natin kung ano ang maaring gampanin ng mga

sumusunod na larawan sa akdang ating babasahin.

Sagot: _______________

Sagot: _______________

D. IUGNAY NATIN:

K T

W

P L A

G

94 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Sagot: _______________

Sagot: _______________

Sagot: ________________

Ngayon naman ay ating isasagawa ang

dugtungang pagbabasa sa akda.

Ang Kuwintas

ni Guy de Maupassant

Siya’y isa sa magaganda’t mapanghalinang babae na sa pagkakamali ng tadhana ay isinilang sa angkan ng mga tagasulat. Pumayag siyang pakasal sa isang abang tagasulat sa Kagawaran ng Instruksyon Publiko sapagkat walang paraan upang siya’y makilala, panuyuan, bigyan ng dote, at pakasalan ng isang mayaman at tanyag na lalaki.

Pangkaraniwan lamang ang mga isinusuot

niyang damit dahil sa hindi niya kayang magsuot ng magagara. Hindi siya maligaya. Sa pakiwari niya’y alangan sa kaniya ang lalaking nakaisang-dibdib sapagkat sa mga babae ay walang pagkakaiba-iba ng katayuan sa buhay. Ang ganda’t alindog ay sapat na upang maging kapantay ng sinumang hamak na babae ang isang babaing nagmula sa pinakadakilang angkan.

Ang isang babaing nagbuhat sa karaniwang angkan ay magiging kasinghalaga ng mga

maharlika sa pamamagitan ng pinong asal at pag-uugali, pagkakaroon ng pang-unawa sa tunay na kahulugan ng magara at makisig at kakaibang kislap ng diwa.

Labis ang kaniyang pagdurusa at paghihinagpis dahil may paniniwala siyang isinilang siya sa daigdig upang magtamasa ng lubos na kaligayahan sa buhay na maidudulot ng salapi. May taglay siyang alindog na hindi nababagay sa kasalukuyan niyang kalagayan. Ipinaghihinagpis niya ang karukhaan ng kaniyang lumang tahanan, ang nakaaawang anyo ng mga dingding, ang mga kurtinang sa paningin niya ay napakapangit. Malimit na sa pagmamasid niya sa babaing Briton na siyang gumaganap ng ilang abang pangangailangan niya sa buhay ay nakadarama siya ng panghihinayang at napuputos ng lumbay ang kaniyang puso kapag naiisip ang mga pangarap niya sa buhay na hindi yata magkakaroon ng katuparan. Naglalaro sa kaniyang balintataw ang anyo ng tahimik na tanggapang nasasabitan ng

E. TALAKAYIN NATIN:

D S

U A T

B

R A

G

95 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


mamahaling kurtina, pinaliliwanag ng matatangkad na kandilerong bronse at may nagtatanod na dalawang naglalakihang bantay na dahil sa init ng pugon ay nakatulog na sa dalawang malaking silyon. Naiisip niya ang mahahabang bulwagang nagagayakan ng mga sedang tela ng unang panahon na nagsisilbing palamuti, mga mamahaling kasangkapan na ang mga hiwaga at kababalaghan ay walang kapantay na halaga, mga silid-bihisang marangya at humahalimuyak sa bango, mga taong tanyag na pinagmimithing makilala ng balana at makikisig na ginoong pinananabikang karinggan ng papuri at pinaglulunggatian ng kababaihan.

Sa hapunan, sa tuwing uupo siya kaharap ang asawa sa harap ng mesang nalalatagan ng isang kayong pansapin na tatlong araw nang ginagamit ay iba ang laman ng kaniyang kaisipan. Kahit na naririnig niya ang malugod na pagsasabi ng asawa pagkabukas ng supera ng “A, ang masarap na potau-feu! Aywan nga ba kung may masarap pa riyan!” Ang nasa isip niya sa mga gayong sandali ay ang nakakainggit na masarap na hapunan, ang mga nagkikinangang kubyertos at ang marangyang kapaligiran. Kaagad na naiisip din niya ang mga malinamnam na pagkaing nakalagay sa magagandang pinggan. Naiisip din niya ang mga papuring ibinubulong sa kaniya na kunwari’y hindi niya napapansin ngunit sa katotohanan ay nakakikiliti sa kaniyang damdamin samantalang nilalasap niya ang malinamnam na mamula-mulang laman ng isda o kaya’y pakpak ng pugo.

Sa pakiwari niya’y iniukol siya ng tadhana na magkaroon ng mga bagay na lubhang

malapit sa kaniyang puso katulad ng magagarang damit at mga hiyas ngunit wala siya ng mga iyon. Labis ang pagmimithi niyang masiyahan siya, maging kahali-halina, kaibig-ibig, maging tampulan ng papuri at pangimbuluhan ng ibang babae.

May isang naging kaklase siya sa kumbento na naging kaibigan niya. Mayaman iyon. Dati’y malimit niyang dalawin ang kaibigan ngunit nitong mga huling araw ay iniwasan na niyang dumalaw roon sapagkat lalo lamang tumitindi ang kapighatiang kaniyang nadarama sa kaniyang pag-uwi pagkatapos ng pagdalaw.

Isang gabi’y masayang dumating ang kaniyang asawa. Buong pagmamalaking iniabot sa kaniya ang hawak na malaking sobre. “Para sa iyo ito,” ang sabi sa kaniya.

Kaagad niyang inabot ang sobre at nagmamadaling pinunit ang dulo nito. Nabasa niya ang nakalimbag na mga salitang: “Malugod na inaanyayahan ng Ministro ng Instruksyon Publiko at ni Gng. George Ramponneau sina G. at Gng. Loisel sa isang kasayahang idaraos sa palasyo ng Ministeryo sa Lunes ng gabi, Enero 18.”

Sa halip na matuwa na siyang inaasahan ng lalaki ay padabog na inihagis ng kaniyang asawa sa ibabaw ng mesa ang paanyaya. Bumubulong na sinabing ano ang gagawin niya rito.

“Mahal, akala ko’y ikatutuwa mo ang pagkakakuha ko sa paanyaya. Nais ko lamang na malibang ka, kailanma’y hindi ka nakapaglilibang at naisip kong ito’y isang mabuting pagkakataon para sa iyo. Nagnanais makadalo ng lahat kaya’t lubha akong nahirapang makakuha ng paanyaya. Matataas na tao sa pamahalaan ang inanyayahan at dadalo. Piling-pili lamang ang mga panauhin. Hindi sila nagbigay ng maraming paanyaya sa mga tagasulat.”

Pagalit na pinagmasdan ng babae ang asawa at payamot na sinabing, “Ano ang isasampay ko sa aking likod?” Naging pauntol-untol ang sagot ng lalaki dahil sa hindi niya kaagad naisip iyon.

G

96 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


“Para sa akin ay maganda ang damit mong isinusuot kung pumapasok tayo sa teatro kaya maaari na iyon.”

Nagulumihanang napahinto ang lalaki nang makita niyang umiiyak ang asawa. Naitanong niya kung ano ang nangyayari rito.

Pinagsikapan ng babaing mapaglabanan ang paghihinagpis at nang huminahon na siya’y sumagot, “Wala! Wala akong damit na maisusuot kaya hindi ako makadadalo sa kasayahang iyan. Ipamigay mo na lang ang paanyaya sa isa mong kasamahan na may nakahandang damit na isusuot ang asawa.”

Walang malamang gawin ang lalaki, pagkuwa’y nangusap sa asawa, “Hintay, Mathilde, tingnan muna natin. Sa palagay mo’y magkano ang magiging halaga ng isang bestidong magiging kasiya-siya sa iyo at maaari mo pang gamitin sa mga ibang pagkakataon?”

Nag-isip sumandali si Mathilde. Mabilisang gumawa siya ng pagtataya kung magkano ang maaari niyang hinging halaga sa matipid na asawa nang hindi masindak ito at tumanggi. Nag-aatubili siyang sumagot ng “Hindi ko natitiyak ang halaga, ngunit sa palagay ko’y maaari na ang apat na raang prangko.”

Natigilan sumandali ang lalaki at bahagyang namutla sapagkat ang natitipon niyang gayong halaga ay ipambibili niya ng isang baril na pang-ibon. Binabalak niyang mamaril ng ibon sa Kapatagan ng Nanterre sa darating na tag-araw. Sasama siya sa ilang kaibigang dati nang namamaril ng mga ibon doon.

Gayunpaman ay sinabi niya sa asawa, “Ayos na, ibibigay ko sa iyo ang apat na raang

prangko. Bumili ka ng isang bestidong maganda.”

Malapit na ang araw ng sayawan ngunit waring malungkot si Mathilde, hindi siya mapalagay at tila may suliraning gumugulo sa isipan. Nakahanda na ang bestidong kaniyang gagamitin. Napansin ito ng lalaki at isang gabi’y inusisa ang asawa. “Magtapat ka sa akin, anong nangyayari sa iyo? Tatlong araw nang kakaiba ang kilos mo.”

Payamot na sumagot ang babae, “Mabuti pa kaya’y huwag na akong dumalo sa sayawan. Wala man lamang akong maisusuot kahit isang hiyas. Magmumukha akong kaawa-awa.”

“Usong-uso ang mga sariwang bulaklak sa ganitong panahon. Maaaring iyon ang isuot mo. Sapat na ang sampung prangko upang makabili ka ng dalawa o tatlong alehandriya.”

Waring hindi sang-ayon ang babae at ang sabi, “Hindi! Wala nang kahabag-habag na kalagayan kung hindi magmukhang maralita sa gitna ng mga babaing maykaya sa buhay.”

Napabulalas ang lalaki. “Napakahangal mo! Bakit hindi mo hanapin ang kaibigan mong si Madame Forestier. Humiram ka ng ilang hiyas sa kaniya. Hindi kaniya marahil tatanggihan dahil sa matalik mo siyang kaibigan.” Napasigaw sa tuwa si Mathilde, “Oo nga, hindi ko naalaala ang aking kaibigan.”

Nagtungo kinabukasan sa kaibigan si Mahtilde. Ipinagtapat niya rito ang kaniyang problema. Tinungo ni Madame Forestier ang taguan ng kaniyang mga hiyas at kinuha mula rito ang isang kahon. Binuksan ang kahon at pinamili ang kaibigan,

G

97 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


“Mamili ka, mahal.”

Ang una niyang nakita’y ang ilang pulseras, ang sumunod ay isang kuwintas na perlas

at pagkaraan ng isang krus na Benesiyanong ginto na may mahahalagang bato at talagang kahanga-hanga ang pagkakayari. Sinubok niyang isuot ang hiyas sa harap ng salamin, nagbabantulot siya at hindi mapagpasyahan kung ang mga iyon ay isasauli o hindi. Paulit-ulit siyang nagtatanong sa kaibigan, “Wala ka na bang iba pa?”

“Aba, mayroon pa! Mamili ka, hindi ko alam kung alin ang ibig mo.” Walang ano-ano’y may napansin siyang isang kahong nababalot ng itim na satin, nasa loob nito ang isang kuwintas na diyamante na lubhang kahanga-hanga. Sumasal ang tibok ng kaniyang puso at nanginginig ang mga kamay na dinampot ang kuwintas. Isinuot niya ang kuwintas sa ibabaw ng kaniyang damit na may kataasan ang pinakaleeg.

Mahabang sandaling nalunod siya sa kaligayahan sa pagmamalas sa sariling alindog sa salamin. Pagkaraan ay nag-uulik-ulik siyang nagtanong, “Ipahihiram mo ba ito, ito lamang?” “Oo, mangyari pa?” Mahigpit na niyakap ni Mathilde ang kaibigan, pinupog ng halik at maligayang nagpaalam dito.

Sumapit ang inaasam niyang araw ng sayawan. Nagtamo ng malaking tagumpay si Madame Loisel. Nahigitan niya ang lahat ng mga babae sa ganda, sa rangya, at sa pagiging kahali-halina kaya palagi siyang nakangiti dahil sa nag-uumapaw sa puso ang kaligayahan. Napako sa kaniya ang paningin ng kalalakihan at gumawa sila ng paraan upang makilala si Mathilde. Ninais siyang makasayaw ng lahat ng kagawad ng gabinete. Nag-ukol sa kaniya ng pansin pati ang ministro.

Buong pagkahaling siyang nakipagsayaw, lasing na lasing sa kaluwalhatian ng tagumpay na tinamo sa pamumukod ng kaniyang kagandahan. Tila siya lumulutang sa ulap dahil sa paghanga ng lahat sa kaniya na napakatamis at walang katumbas sa puso ng isang babaing katulad niya.

Mag-iikaapat na ng madaling araw nang silang mag-asawa ay umuwi. Hatinggabi pa

lamang, ang asawa niya kasama ng tatlong lalaking ang mga asawa’y nagpapakalunod din sa kaligayahan, ay nakatulog na sa isang maliit na tanggapan.

Ibinalabal ng asawa sa balikat ni Mathilde ang isang abang pangginaw na ginagamit

ng mga karaniwang tao, isang pangginaw na nakapupusyaw sa karangyaan ng pananamit ni Mathilde. Dinamdam niya ang pagkakaroon ng abang pangginaw at ninais niyang makatalilis agad upang hindi siya maging kapansin-pansin sa ibang babaing dumalo na nagsisipagsuot ng mamahalin nilang balabal.

Pinigil siya ng lalaki, “Hintayin mo ako rito sandali, sisipunin ka sa labas. Tatawag ako ng sasakyan.” Ngunit hindi niya pinansin ang asawa at nagdudumali siyang nanaog sa hagdanan. Hindi sila nakakita ng sasakyan sa lansangan at sila’y nagsimulang maghanap. Tinahak nila ang daang patungo sa pampang ng ilog Seine. Kapwa sila kumikinig sa ginaw at pinanawan na ng pag-asang makakita pa ng kanilang masasakyan. Sa wakas ay nakatagpo sila sa daungan ng isa sa matatandang dokar na dahil sa ikinahihiya ang karalitaan sa liwanag ng araw ay sa pagkagat ng dilim lamang nakikita sa mga lansangan ng Paris.

G

98 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pagkahatid sa kanila ng matandang dokar sa kanilang tinitirhan ay malungkot silang

umakyat sa hagdanan. Tapos na ang maliligayang sandali kay Mathilde. Sa lalaki naman ay wala siyang iniisip kundi kailangan niyang makasapit sa Kagawaran sa ganap na ika-10:00 ng umaga.

Hinubad ng babae sa harap ng salamin ang kaniyang balabal upang minsan pang malasin ang kaniyang kagandahan. Napasigaw siya nang malakas. Wala sa kaniyang leeg ang kuwintas! Nag-usisa ang asawang noon ay nangangalahati na sa pagbibihis. “Anong nangyari sa iyo? Bakit?” Parang baliw niyang binalingan ang asawa. “Wala ang kuwintas ni Madame Forestier.” Ang nabiglang lalaki’y napalundag halos sa pagtayo. “Ano! Paanong nangyari? Imposible!”

Hinanap ng mag-asawa ang kuwintas sa kung saan-saan, sa mga lupi ng damit ni Mathilde, sa mga lupi ng kaniyang pangginaw, sa mga bulsa at sa iba pang lugar.

Hindi nila natagpuan ang kuwintas. “Natitiyak mo bang nakasuot sa iyo nang umalis tayo sa sayawan?” ang tanong ng lalaki. “Oo, natitiyak ko, nahipo ko pa nang nasa pasilyo ako ng palasyo,” ang tugon ni Mathilde. “Kung iyon naman ay sa daan nawala ay di narinig sana natin ang lagapak. May palagay akong nawala sa dokar.”

“Marahil nga. Kinuha mo ba ang numero ng dokar?”

“Hindi! At ikaw, napansin mo ba?”

“Hindi rin.”

Balisang nagkatinginan ang mag-asawa. Muling nagbihis si M. Loisel.

“Pagbabalikan kong lahat ng pinagdaanan natin. Baka sakaling makita ko.” Nanaog na ang lalaki. Ang babae ay naghintay sa isang silya, hindi na niya inalis ang damit na ginamit sa sayawan. Tila nawalan siya ng lakas, kahit magtungo sa kama upang matulog. Labis ang kaniyang panlulumo, nawalan siya ng sigla at nawalan ng kakayahang mag-isip ng anoman.

Mag-iika-7:00 na ng umaga nang bumalik ang lalaki. Nanlulupaypay siya at ibinalita sa asawa na hindi niya nakita ang kuwintas. Sa harap ng gayong nakagigimbal na pangyayari, si Mathilde ay maghapong naghihintay na sapupo ng di-matingkalang pangamba.

Bumalik kinagabihan ang lalaki, pagod na pagod, namumutla at nanlalalim ang mga mata; hindi niya natagpuan ang kuwintas. Pinayuhan ng lalaki ang asawa na sumulat sa kaibigan nito at sabihing nabali ang sarahan ng kuwintas at kasalukuyan pang ipinapagawa upang magkapanahon silang makapag-isip-isip. Ginawa naman ng babae ang payo ng asawa.

Pagkalipas ng isang linggo ay lubusan na silang pinanawan ng pag-asa. Sa maikling panahong iyon tumanda si M. Loisel nang limang taon.

Nagpahayag ang lalaki sa asawa na kailangang isipin nila kung paano mapapalitan ang nawalang kuwintas. Kinabukasan, ang mag-asawa’y nagtungo sa tanggapan ng alaherong nakasulat ang pangalan at direksyon sa loob ng kahon ng kuwintas. Hinanap ng alahero sa kaniyang talaan ang sinasabing kuwintas.

G

99 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


“Hindi ako ang nagbili ng kuwintas na ipinagtatanong ninyo, wala pong nanggaling sa akin kundi ang sisidlan lamang,” ang wika ng alahero kay Madame Loisel. Pinuntahan ng mag-asawa ang lahat ng mga maghihiyas upang makakita ng katulad ng nawala na ang anyo ay buong pagsisikap na inalala samantalang kapwa sila nanlulupaypay sa pagkabigo at paghihirap ng kalooban.

Nakatagpo sila sa isang tindahan sa Palais Royal ng isang tuhog ng diyamanteng sa palagay nila ay katulad ng kanilang pinaghahanap na kuwintas. Nagkakahalaga ito ng apatnapung libong prangko, ngunit ibibigay na sa kanila sa halagang tatlumpu’t anim na libo. Pinakiusapan ng mag-asawa ang may-ari ng tindahan na huwag munang ipagbili ang kuwintas sa loob ng tatlong araw. Pinakiusapan din nila ang may-ari ngtindahan na kung sakaling bago magtapos ng buwan ng Pebrero ay makita nila ang nawawalang kuwintas, matapos nilang bayaran ang bagong kuwintas ay bibilhin itong muli ng may-ari ng tindahan sa halagang tatlumpu’t apat na libong prangko.

May namanang labingwalong libong prangko si M. Loisel sa namatay na ama. Hiniram niya ang kapupunan nito. Gayon din ang ginawa ng lalaki. Kung kani-kanino siya nanghiram, lumagda sa mga kasulatan, pinasok kahit na ang mga gipit na kasunduan, kumuha ng mga patubuan at pumatol sa lahat ng uri ng manghuhuthot.

Inilagay niya ang buong buhay niya sa alanganing katayuan, nakipagsapalaran sa paglagda sa gayong hindi niya natitiyak kung matutupad o hindi ang nilagdaan at ngayo’y nanggigipuspos siya dahil sa mga hirap na maaari pa niyang sapitin, ng nakaambang pagdurusa ng pangitain ng bukas na puspos ng pagsasalat at paghihirap ng kalooban. Nang matipon nang lahat ang halagang kinakailangan ay tinungo ni M. Loisel ang tindahan ng kuwintas at ibinagsak sa mesang bilangan ng may-ari ng tindahan ng mga hiyas ang tatlumpu’t anim na libong prangko.

Malamig ang pagtanggap ni Madame Forestier kay Mathilde nang isauli niya ang kuwintas. Nagsalita ito sa tuyot na tinig ng “Isinauli mo sana agad ang kuwintas, baka sakaling kinailangan ko ito.” Hindi na binuksan ng kaibigan ang kahon ng kuwintas. Naisip ni Matilde na kung sakaling nahalata ng kaibigan ang pagkakapalit ng kuwintas, ano kaya ang aakalain at sasabihin nito sa kaniya? Hindi kaya iisiping siya’y magnanakaw?

Ngayo’y lubos na naunawaan ni Mathilde ang mamuhay sa gitna ng tunay na karalitaan. Nabigla man siya sa bagong papel na kailangan niyang gampanan ay tinanggap niya iyon at buong tatag na ginampanan. Dapat mabayaran ang napakalaki nilang pagkakautang. Pinaalis nila ang kanilang utusan, lumipat ng ibang tirahan, nagtiis sila sa pangungupahan sa isang maliit na silid sa kaituktukan ng isang bahay-paupahan.

Naranasan ni Mathilde ang mabibigat na gawain; ang nakayayamot na pangangasiwa sa kusina, paghuhugas ng mga pingggan, paglilinis ng mga kaldero at kawaling mamantika, paglalaba ng mga damit, mantel, serbilyeta at pamunas.

Ipinapanaog niya sa lansangan ang kanilang kakaning baboy sa tuwing umaga at nagpapanhik siya ng tubig na gamit nila sa itaas. Suot niya ang pananamit ng pangkaraniwang babae, siya’y nagtutungo sa tindahan ng prutas, de lata, at sa magkakarne. Nakasabit sa isang braso ang pangnan, nakikipagtawaran siya, nilalait at ipinakikipaglaban ang kakarampot niyang pamalengke. May pagkakautang silang binabayaran nang buwanan, may pinagkakautangan silang pinakikiusapan, humihingi ng kaunti pang panahon sa pagbabayad.

G

100 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pagsapit ng gabi, habang maaga pa’y inaayos na ni M. Loisel ang talaang tuusan ng sinumang mangangalakal na nangangailangan ng gayong paglilingkod at sa kalaliman ng gabi sa halagang limang sentimos isang pahina na ginagawa naman niya ang mga salin ng mga katha.

Tumagal ng sampung taon ang ganito nilang pamumuhay na mag-asawa. Sa wakas ay nabayaran din nila ang buong pagkakautang, kasama na ang mga tubo at nagkapatong-patong na tubo ng mga tubo.

Mukhang matanda na ngayon si Madame Loisel. Isa na siyang tunay na babae ng mga maralitang tahanan – matipuno ang katawan, matigas ang mga laman at magaspang ang mga kamay na namumula. Nakasabog ang kaniyang buhok at patabingi ang kaniyang saya. Matinis ang kaniyang tinig. Nanlalamira ang sahig kung siya’y mag-isis. Paminsan-minsan, kung nakaalis na ang asawa patungong opisina, si Madame Loisel ay nauupo sa tabi ng bintana. Pinagbabalikan niya sa gunita ang napakasayang gabing iyon na malaon nang nakalipas. Ang kaniyang kagandahang naging tampok sa sayawan at naging dahilan upang siya’y maging tampulan ng paghanga.

Ano ang maaaring nangyari kung hindi nawala ang kuwintas? Sino ang nakaaalam? Tunay na ang buhay ay kakatwa at mahiwaga! Sukat ang isang maliit na bagay upang tayo’y mapahamak at mapabuti!

Isang araw ng Linggo, samantalang si Mathilde ay naglalakad sa Champs Elysees,

nagliliwaliw naman siya pagkatapos ng isang linggong singkad ng mga gawain sa bahay ay namataan niya ang isang babaing may akay-akay na bata. Ang babae’y si Madame Forestier, bata pa rin ang anyo, maganda pa ring katulad ng dati at taglay pa rin ang panghalina.

Nakangiti niyang sinalubong ang kaibigan at binati. “Magandang araw sa iyo, Jeanne.” Labis na nagtaka si Madame Forestier. Hindi siya nakilala nito at pinagtakhan ang palagay sa loob na pagbati sa kaniya ng isang maralitang babae.

Pauntol-untol na wika nito, “Ngunit ginang, hindi ko kayo nakikilala. Marahil ay nagkakamali kayo.”

“Hindi! Ako’y si Mathilde Loisel.”

Napabulalas ang kaibigan. “O, kaawa-awa kong Matilde! Kay laki ng ipinagbago mo!”

“Oo nga, mahabang panahon ang ipinagtiis ko ng hirap mula nang huli nating

pagkikita, at labis na kalungkutan ang dinanas ko… at ikaw ang dahilan ng lahat.

Napamulagat si Madame Forestier, “Dahil sa akin! Paano nangyari iyon?” “Naaalaala mo pa ba ang hiniram kong kuwintas na diyamanteng isinuot ko sa

sayawan sa kagawaran?”

“Oo, ay ano?”

“Ano pa, naiwala ko ang kuwintas na iyon.”

“Anong ibig mong sabihin? Isinauli mo sa akin ang kuwintas?”

G

101 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


“Isinauli ko sa iyo ang isang kuwintas na katulad na katulad ng hiniram ko sa iyo.

Sampung taon kaming nagbayad ng mga utang. Alam mo namang hindi madali sa katulad naming mahirap ang gayong bagay. Ngunit nakalipas na ang lahat ng iyon at ngayon ay galak na galak na ako.”

Natigilan si Madame Forestier.

“Sabi mo’y bumili ka ng kuwintas na diyamante na ipinalit mo sa hiniram mo sa akin na naiwala mo?”

“Oo, samakatuwid ay hindi mo pala napansin. Talagang kamukhang-kamukha iyon ng hiniram ko sa iyo.”

Ngumiti si Matilde nang may pagmamalaki, isang ngiting puspos ng kawalang-malay katulad ng ngiti ng isang paslit. Nabagbag nang gayon na lamang ang kalooban ng kaibigan.

“O, kahabag-habag kong Mathilde! Ang ipinahiram kong kuwintas sa iyo ay imitasyon lamang, puwit lamang ng baso. Ang pinakamataas na maihahalaga roon marahil ay limang daang prangko.

Upang lubusan nating maunawaan ang akdang ating binasa ay ating hawiin at

bigyang linaw ang mga salitang mahirap unawain mula sa akda. Basahin at unawain ang

pangungusap sa bawat bilang at ibigay ang kahulugan ng mga salitang initiman batay sa

pagkakagamit nito sa pangungusap.

1. Sinubok niyang isuot ang hiyas sa harap ng salamin, nagbabantulot siya at hindi

mapagpasyahan kung ang mga iyon ay isasauli o hindi.

2. May taglay siyang alindog na hindi nababagay sa kasalukuyan niyang kalagayan kaya’t ipinaghihinagpis niya ang karukhaan ng kaniyang lumang tahanan. 3. Malimit na sa pagmamasid niya sa babaeng Briton na siyang gumaganap ng ilang abang pangangailangan niya sa buhay ay nakadarama siya ng panghihinayang at napuputos ng lumbay ang kaniyang puso kapag naiisip ang mga pangarap niya sa buhay na hindi yata magkakaroon ng katuparan. 4. “O, kahabag-habag kong Matilde! Ang ipinahiram kong kuwintas sa iyo ay imitasyon lamang, puwit lamang ng baso.

F. TANDAAN:

Sagot:

Sagot:

Sagot:

Sagot:

G

102 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


5. Naglalaro sa kaniyang balintataw ang anyo ng tahimik na tanggapang nasasabitan ng mamahaling kurtina, pinaliliwanag ng matatangkad na kandilerong bronse at may nagtatanod na dalawang naglalakihang bantay na dahil sa init ng pugon ay nakatulog na sa dalawang malaking silyon. 6. Kung kani-kanino siya nanghiram, lumagda sa mga kasulatan, pinasok kahit na ang mga gipit na kasunduan, kumuha ng mga patubuan at pumatol sa lahat ng uri ng manghuhuthot. 7. Sa harap ng gayong nakagigimbal na pangyayari, si Matilde ay maghapong naghihintay na sapupo ng di-matingkalang pangamba. 8. Labis ang pagmimithi niyang masiyahan siya, maging kahali-halina, kaibigibig, maging tampulan ng papuri at pangimbuluhan ng ibang babae. 9. Nagulumihanang napahinto ang lalaki nang makita niyang umiiyak ang asawa.

Matapos nating basahin ang akdang “Ang Kuwintas” ay ating alamin kung lubusan mo bang naunawaan ang akdang ating tinalakay.

MGA GAWAIN:

Ipakilala ang mga pangunahing tauhan sa kuwento sa pamamagitan ng

kasunod na character map.

G. SUBUKIN NATIN:

Sagot:

Sagot:

Sagot:

Sagot:

Sagot:

TAUHAN Katangia

ng

Pisikal

Gawi o

Aksiyon

Katangiang

Pisikal

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

G

103 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Humalaw ng dalawang pangyayari mula sa akdang binasa na maaaring

maganap sa tunay na buhay. Patunayan ang iyong sagot kung paano ito

naganap sa tunay na buhay.

Magbigay ng isang kulturang nasasalamin mula sa akdang binasa. Ibigay ang

pagkakatulad at pagkakaiba nito sa ating kultura bilang isang Pilipino.

Pangyayari sa Akda Paano ito naganap sa tunay na

buhay?

KULTURA

PAGKAKAIBA PAGKAKAIBA

PAGKAKATULAD

G

104 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ano-ano ang mga aral na mapupulot mula sa akdang binasa? Paano mo ito bibigyang halaga sa iyong buhay bilang isang kabataan?

Sa pamamagitan ng CARAVAN, ilahad ang ilang

mahahalagang pangyayari mula sa akdang binasa.

Sagutan ang mga sumusunod na tanong. 1. Sa kasalukuyang panahon, sa iyong paligid ba ay may mga Matilde kang nakikita? Ilarawan.

2. Kung ikaw si Matilde, ano ang gagawin mo upang matupad ang mga pangarap mo sa

buhay?

I. AYOS NA:

H. SA PALAGAY MO?:

PRANSIYA PILIPINAS

J. TAYAIN NATIN:

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

_____________________________________ ___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

_____________________________________

G

105 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


B. BASAHIN NATIN:

3. Pumili ng tatlong “salitang ginamit sa pangungusap” mula sa Talasalitaan. Gamitin ito

sariling pangungusap at tiyaking ito ay makabuluhan at wasto.

F10WG-If-g-61 Nagagamit ang angkop na mga panghalip bilang panuring sa mga tauhan

Kahapon ay ating tinalakay ang akda ni Guy de Maupassant tungkol sa “Ang Kuwintas” na talaga namang kinaaliwan mo. Kaya naman sa araw na ito ay ating tatalakayin ang isang bahagi ng pananalita na ginamit mula sa akda. Narito ang ilang pangungusap, tukuyin nga ninyo kung ano ang inyong napapansin?

Sa iyong palagay anong bahagi ng pananalita ang makakatulong sa atin upang maiwasto ang

mga pangungusap?

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

_____________________________________

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-MAIKLING KUWENTO Kompendyum sa Panghalip Bilang Panuring sa mga Tauhan

A. KOMPETENSI/MELC:

Napakaraming kumakain sa karinderya ni Aling Susan dahil si Aling Susan ay

mahusay magluto.

Sina Eba at Adan ay lumabag sa utos kaya sina Eba at Adan ay pinarusahan ng

Diyos.

Ako at si Kiko ay laging magkasundo sapagkat ako at si Kiko ay matalik na

magkaibigan.

NAPANSIN KO NA:

P ___ N___ ___ A ___ I ___



G

106 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



Sagot:_______________

Halina’t sumayaw at umawit. Kasabay ng pag-indak pakinggang mabuti at tandaan

ang mga panghalip bilang panuring sa mga tauhan na ginamit mula sa awitin. Narito ang

isang bidyu na magsisilbing gabay natin sa ating pagsayaw.

https://www.youtube.com/watch?v=RW-7k-KamZw

Walang iba pang sasarap Sa pagtitinginan natin

Sana ay 'di na magwakas Itong awit ng pag-ibig

Awit natin Ay 'wag na 'wag kalimutan

Pangako ko naman Na lagi kang pakikinggan

Magpakailanman

Ang isang pag-ibig Ay parang lansangan Na pan-dalawahan Kaya't sa ating awit Tayo ay magbigayan

Haah awitin mo at isasayaw ko oh hooh Haah awitin mo at isasayaw ko

Haah... Haah... Hahh...

Walang iba pang sasarap Sa pagtitinginan natin

Sana ay 'di na magwakas Itong awit ng pag-ibig

Awit natin Ay 'wag na 'wag kalimutan

Pangako ko naman Na lagi kang pakikinggan

Magpakailanman

Batay sa iyong napansin sa mga pangungusap, ano ang

kahulugan nito?

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

____________________________________

Itala ang mga panghalip

bilang panuring sa

tauhan na ginamit sa

awitin.

_____________________

_____________________

_____________________

_____________________

_____________________

_____________________

_____________________

_____________________

https://www.youtube.com/watch?v=RW-7k-KamZw

G

107 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ang isang pag-ibig Ay parang lansangan

Na…

Siguro naman ay nagising na nang lubusan ang iyong interes na lalong matuto

sa ating aralin sa araw na ito. Kaya naman ating ipagpatuloy ang ating talakayan. Kung iyong

mapapansin narito ang ilang mga larawan. Nais ko na ika’y magbigay ng sariling wastong

pangungusap na ginamitan ng panghalip bilang panuring sa mga tauhan base sa larawang

inyong nakikita.

Pagtalakay sa Panghalip Bilang

Panuring sa mga Tauhan (Anapora at Katapora). .

Alam mo ba na... ang isang babasahin o teksto ay binubuo ng magkakahiwalay na mga

pangungusap o sugnay? Ang mga pangungusap o sugnay na ito bagaman magkakahiwalay ay

pinagdugtong o pinag-uugnay ng mga gamit pang-ugnay o kohesyong gramatikal. Ginagamit

na pang-ugnay na ito ay referents o reperensiya na kung tawagin ay anapora at katapora.

D. IUGNAY NATIN:

E. TALAKAYIN NATIN:

G

108 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ang anapora ay mga reperensiya na kalimitan ay panghalip na tumutukoy sa mga

nabanggit na sa unahan ng teksto o pangungusap. Narito ang mga halimbawa ng anapora.

1. Karamihan sa mga tao ay ikinakabit ang kulturang Pranses sa Paris. Ito ang sentro ng moda,

pagluluto, sining at arkitektura.

2. Ang France ay una nang tinawag na Rhineland. Noong panahon ng Iron Age at Roman era,

ito ay tinawag na Gaul.

Pansinin na sa unang halimbawa, ang pangngalang Paris sa unang pangungusap ay

hinalinhan ng panghalip na ito samantalang sa ikalawang pangungusap ang France ay pinalitan

din ng panghalip na ito.

3. Hindi nakapagtataka ang matinding pagnanais ni Matilde na magkaroon ng magarang damit

para sa kasayahan. Siya ay isang babaing Frances na kilala sa pagkakaroon ng pinakamaiinam

na moda sa pananamit.

4. Marami sa mga kilalang artist ng kasaysayan, kabilang na ang Espanyol na sina Picasso at

Dutch-born Vincent van Gogh ay naghanap ng inspirasyon sa Paris, at sila rin ang nagpasimuno

ng impressionism movement.

Suriin ang mga panghalip na siya sa ikatlong halimbawa at sila sa ikaapat na

halimbawa. Ang mga panghalip na ito ay ginamit bilang panuring sa mga ngalan ng tao na

binanggit sa unahan. Ang mga ito ay mga panghalip na ginamit bilang panuring sa tauhan.

Ang katapora naman ay mga reperensiya na bumabanggit, at tumutukoy sa mga

bagay na nasa hulihan pa ng teksto o pangungusap. Narito ang mga halimbawa ng katapora:

1. Sila ay sopistikado kung manamit. Mahilig din sila sa masasarap na pagkain at alak. Ang mga

taga-France ay masayahin at mahilig dumalo sa mga kasayahan.

2. Labis ang kaniyang pagdurusa at paghihinagpis dahil sa may paniniwala siyang isinilang siya

sa daigdig upang magtamasa nang lubos na kaligayahan sa buhay. Taglay ni Mathilde ang

alindog na hindi nababagay sa kasalukuyang kalagayan sa buhay.

Sa mga halimbawang binanggit ang panghalip na sila, ay ginamit bilang panuring sa

pangngalang taga-France samantalang ang panghalip na siyang at siya sa ikalawang

halimbawa ay ginamit namang panuring sa pangalang Mathilde.

Nakababagot na mabasa at marinig ang mga salitang paulit-ulit na ginagamit sa isang

teksto o pahayag. Maiiwasan ang paulit-ulit na pagbanggit ng mga ito kung gagamit tayo ng

panghalip. Tandaan na ang mga panghalip ay hindi lamang ginagamit na panghalili sa

pangngalang binanggit sa unahan ng pangungusap. Ito’y maaaring ipalit sa pangngalang nasa

hulihan din ng pangungusap. Anapora ang tawag dito kapag ito ay pamalit o pagpapatungkol

sa pangngalang ginamit sa unahan at katapora naman kapag ito ay pamalit o pagpapatungkol

sa pangngalang ginamit sa hulihan nito. Pag-aralan ang kasunod pang mga halimbawa ng

anapora at katapora.

G

109 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


1. “O, kahabag-habag kong Mathilde! Ang ipinahiram kong kuwintas sa iyo ay imitasyon

lamang, puwit lamang ng baso.”

2. Labis ang pagdurusa at paghihinagpis ni Mathilde dahil sa may paniniwala siyang isinilang

siya sa daigdig upang magtamasa ng lubos na kaligayahan na maidudulot ng salapi.

3. Sa halip na matuwa, na siyang inaasahan ng lalaki ay padabog na inihagis ni Mathilde ang

paanyaya.

4. Pagalit na pinagmasdan niya ang asawa at sinabi ni Mathilde sa asawa na, “Ano ang

isasampay ko sa aking likod?”

Ika’y magbalik tanaw tungkol sa wakas ng kuwentong “Ang Kuwintas”. Pag-aralan ito at sumulat ng sarili mong wakas gamit ang kaalamang natutuhan sa wastong gamit ng mga salitang panuring sa tauhan.

Paano ito nakatutulong ang panghalip sa iyong pang-araw-araw na pakikipag-usap?

F. SUBUKIN NATIN:

G. SA PALAGAY MO?:

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

_________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: _____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

G

110 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Panuto: Salungguhitan ang panghalip na ginamit sa mga pangungusap. Isulat sa kahon ang PA kung pagpapatungkol sa anapora ang panghalip na ginamit at PK naman kung pagpapatungkol sa katapora. _______________1. Si Donya Aurora Aragon-Quezon ang nagtatag ng Krus na Pula. Ikinasal siya kay Pangulong Manuel L. Quezon na isa nang pulitiko noon. _______________2. Katulong si Donya Aurora ni Pangulong Quezon sa pagpapatupad ng Katarungang Panlipunan. Puspusan ang pagkalinga niya sa mga nangangailangan at kapuspalad. _______________3. Nang bumagsak ang Bataan at Corregidor, ang pamilya Quezon ay pumunta sa Amerika. Doon ay tumulong siya sa American Red Cross at patuloy na nakipag-ugnayan sa mga pinunong bayan. _______________ 4. Tapos na ang digmaan nang siya ay bumalik sa Pilipinas. Gayunpaman, tumulong si Donya Aurora kay Pangulong Manuel A. Roxas na mapagtibay ang kalayaan ng Pambasang Krus na Pula. _______________ 5. Ang pagmamahal niya sa bayan ay di mapapasubalian. Ito ay taglay niya hanggang kamatayan.

Panuto: Punan ng angkop na panghalip ang mga patlang upang mabuo ang diwa sa talata. Gamitin ang pormat na nasa ibaba. Talagang naghahanda na si Dan sa pag-alis nang sabihin sa 1._____ ng kaibigang editor ng 2._____ ama sa Honolulu na hintayin muna 3._____ ang pagtatapos ng klase sa kolehiyo ng Punahu. “Ako ang nahirang na mabigay ng pangaral sa mga nagtapos sa taong ito,” ang sabi niya kay Merton, “at maibabalita 4._____ sa 5._____ ama sa Hollywood kung gaano kabuting magsermon sa mga wahini ang 6._____ kaibigan sa Honolulu.” Pumayag si Dan Merton. Sa nasabing commencement ng Punahu School, doon 7._____ nakilala si Noemi, isang tunay na Kanaka, subalit halimbawa ng dalagang may mataas na pinag-aralan. Hindi 8._____ malaman kung bakit ang mga matang buhay na buhay ni Noemi ay walang iniwan sa dalawang palasong sabay na tumuhog sa kaniyang puso. Si Noemi ang naging patnubay ng mga pangaral, palubhasa’y 9._____ ang pangulo ng kapisanan ng mga senior sa nasabing kolehiyo. Anong tamis 10._____ magsalita ng wikang Ingles! Anong lambing niyang bumigkas ng pangungusap! “Wala pa 11._____ naririnig na dalagang Amerikana na kasintamis niyang magsalita!” ang sabi pa ni Merton pagkatapos. “Ginoong Editor,” ang sabi niya sa kaibigan ng 12._____ ama, “hindi ako uuwi na di kasama si Noemi.” “Talaga bang totoo ang sinasabi 13._____?” ang usisa sa 14._____ ng matanda. “Paris ng katotohanang ang umaga’y sumusunod sa gabi.”

H. AYOS NA:

I. TAYAIN NATIN:

G

111 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


B. PANOORIN NATIN:

“Dan!” ang may halong pangaral na pahayag ng matanda, “Ang mga Kanaka ay mamamayang Amerikano lamang, ngunit hindi laking Amerikano. Kawika lamang 15._____, datapwa’y hindi natin sila kalahi.”

F10PN-Ig-h-67

Naibibigay ang katangian ng isang tauhan batay sa napakinggang diyalogo.

Bago natin pormal na umpisahan ang ating aralin sa araw na ito ay atin munang

tunghayan ang ilang mga eksena na talaga namang nagningning at tumatak sa atin

bilang manonood. Ilahad ang sariling obserbasyon sa pagganap ng mga tauhan sa mga

eksenang kanilang ginampanan. Ginawa na ang isang eksena para sa iyo.

A. KOMPETENSI/MELC:

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-NOBELA Kompendyum sa akdang “Ang Kuba ng Notre Dame” mula sa France

https://www.youtube.com/watch?v=EYdob6

tQWsM

https://www.youtube.com/watch?v=iCaJvjgT

bqg

https://www.youtube.com/watch?v=aaBZN

mCOdlU

https://www.youtube.com/watch?v=DjHlblpJ5

F4



__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

_____

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

_____

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

__________________

https://www.youtube.com/watch?v=EYdob6tQWsM

https://www.youtube.com/watch?v=EYdob6tQWsM

https://www.youtube.com/watch?v=iCaJvjgTbqg

https://www.youtube.com/watch?v=iCaJvjgTbqg

https://www.youtube.com/watch?v=aaBZNmCOdlU

https://www.youtube.com/watch?v=aaBZNmCOdlU

https://www.youtube.com/watch?v=DjHlblpJ5F4

https://www.youtube.com/watch?v=DjHlblpJ5F4

G

112 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



Kung ating mapapansin ang ilang mga nobela ay hango mula sa tunay na buhay. Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon na bigyang pamagat ang kuwento ng iyong

sariling buhay ano ito? Maglahad din ng maikling diyalogo na maaring may kaugnayan sa iyong pananaw sa buhay. At anong katangian ang ipinapakita mo sa sarili mong diyalogo?

Sa puntong ito ay magkakaroon muli tayo ng isang gawain na tinatawag na

“Katangian ko... Diyalogo ko”. Narito ang ilang mga diyalogo na hango mula sa mga

babasahing nobela. Ibigay ang katangian ng tauhan batay sa mga nabasang diyalogo.

D. IUGNAY NATIN:

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

__________________________________

_________________

KATANGIAN MO!

PAMAGAT MO!

“Hindi ako pumupunta sa bahay ng isang

lalaking estranghero sa akin,” sabi ng

babae.

Halaw sa nobelang “Isang Libo’t isang Gabi

(Thousand and One Nights) Saudi Arabia

KATANGIANG NG TAUHAN

“Daddy, patawad po. Nais ko lamang na

lumigaya sa buhay. Nasa katanghalian na

po ako ng buhay ko. Ayaw ko pong mag-isa

balang araw kapag ako’y nawala.”

Halaw sa kuwentong “Nang Minsang


G

113 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Marahil ikaw ay may mga nobela ng nabasa dahil sa modernong panahon ngayon ay

nagkalat na ang napakaraming babasahin lalo na sa internet. Kaya naman ikaw ay magtatala

ng mga nabasang akdang pampanitikan at magbigay ng isang katangian ng akdang binasa.

Gamitin ang talahanayan sa pagsagot at sagutin ang gabay na tanong.

AKDANG

PAMPANITIKAN

PAMAGAT PINAGMULANG

BANSA

KATANGIAN NG

AKDA

E. TALAKAYIN NATIN:

“Sige, bibigyan kita ng trabaho. Pero ayoko

ng tamad, ha? Dos singkwentang gana

mo.” (Don ho sa pinagtrabahuan ko, tatlong

pisong...) O, e, di don ka magtrabaho.

Burahin ko nang pangalan mo?”

Halaw sa nobelang “Maynila sa Kuko ng

Liwanag”


“Kasalanan n’yo ang nangyari, e!

Natataranta kasi kayo basta may kostumer

kayong kano. Pa’no natitipan kayo ng

dolyar. Basta nakakita kayo ng dolyar,

naduduling na kayo, kaya binabastos ninyo

ang mga kapwa Pilipino.”

Halaw sa nobelang “Gapo” ni Lualhati

Bautista


“Walang ibang babae akong minahal.”

Halaw sa nobelang “Ang Kuba ng Notre

Dame”


G

114 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ngayon naman ay ating talakayin ang mga Elemento ng Nobela at mga dapat tandaan sa pagsulat nito. Nobela - ay bungang-isip/katha na nasa anyong prosa, kadalasang halos pang-aklat ang haba na ang banghay ay inilalahad sa pamamagitan ng mga tauhan at diyalogo. Ito’y naglalahad ng isang kawil ng mga kawili- wiling pangyayari na hinabi sa isang mahusay na pagkakabalangkas. – Ang pangunahing layunin ng nobela ay lumibang, bagaman sa di-tahasang paraan, ito’y maaari ring magturo, magtaguyod ng isang pagbabago sa pamumuhay o sa lipunan, o magbigay ng isang aral. MGA PAKSA NG NOBELA 1.) isang kuwento o kasaysayan, 2.) isang pag-aaral, 3.) paggamit ng malikhaing guniguni. Mga Pangyayari- Dahil binubuo ng mga kabanata, dapat na ang mga pangyayari ay magkakaugnay. May panimula, papaunlad na mga pangyayari na magsasalaysay ng tunggalian ng nobela, kasukdulan, at kakalasan na patungo na sa wakas. Paglalarawanng Tauhan – Ang lalong mahusay na nobela ay naglalarawan ng tauhan. Ito’y ginagawa nila sa isang paraang buhay na buhay, kaya’t parang mga tunay na tauhan ang kinakaharap natin habang binabasa ang nobela. Sa kanilang bukambibig, sa kanilang mga

F. TANDAAN:

Ibigay ang naidulot ng pagbabasa ng iba’t ibang akdang

pampanitikan sa iyo bilang mambabasa. Ipaliwanag ang

sagot.________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

____________________

G

115 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


kilos at sa mga sinasabi ng may-akda tungkol sa kanila ay natutuhan nating kilalanin at pahalagahan ang mga lalaki at babae ng isang katha na naiuugnay sa mga taong nakapaligid sa atin.

Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Nobela

1. Sa isang mahusay na nobela, ang mga tauhan ay hindi may-akda. Sila’y gumagalaw ng kusa–lumuluha, nalulugod, nagtataksil, nagtatapat, nang-aapi, tumatangkilik- alinsunod sa angkin nilang lakas, mga hangarin, at mga nakapaligid sa kanila. Ang mga kilos nila’y siyang mga kilos na hinihingi ng katutubo nilang ugali at ng mga pangyayaring inilalarawan ng kumatha. 2. Ang mga masasaklaw na simulain ng pagsasalaysay. Ang

nobela ay dapat sumunod sa masasaklaw na simulain ng pagsasalaysay. Ang nobela’y may pauna, na tumutugon sa mga katanungang Sino? Ano? Kailan? Saan? Sa pagsusuri ng mga akda tulad ng nobela, isang mahalagang pamaraan ang paglalapat ng mga pananaw. Ang teoryang humanismo ay itinatanghal ang buhay,dignidad, halaga, at karanasan ng bawat nilalang maging ang karapatan at tungkulin ng sinuman para linangin at paunlarin ang sariling talino at talento. Pinaniniwalaan ng humanismo na ang tao ay isang rasyonal na nilikha na may kakayahang maging makatotohanan at mabuti. Sa madaling salita, ang humanismo ay naniniwala na ang tao ang sukatan ng lahat ng bagay, ang siyang pinanggagalingan ng lahat. Mainam tingnan sa sumusunod ang pagsusuri ng panitikan: a. pagkatao b. tema ng akda c. mga pagpapahalagang pantao d. mga bagay na nakaiimpluwensiya sa pagkatao ng tauhan e. pamamaraan ng pagbibigay solusyon sa problema

Narito ang isang movie trailer na talaga namang tumatak sa puso at isipan ng mga

manonood. Ating tunghayan at mamaya ay sasagutan natin ang ilang mga gabay na tanong.

G. SUBUKIN NATIN:

https://www.youtube.com/watch?v=wHuptbWoJik

PANGALAN: ________________________________ PETSA: _____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

https://www.youtube.com/watch?v=wHuptbWoJik

G

116 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Bakit mahalaga ang diyalogo sa ating buhay o sa ating araw-araw na

pakikipagkomunikasyon?

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Ikaw ay maglalahad ng simpleng diyalogo sa pamamagitan ng komiks. Matapos nito

ay ibigay ang katangian ng tauhan batay sa ginawa mong diyalogo.

I. AYOS NA:

H. SA PALAGAY MO?:

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

Anong uri ng tauhan ang nabuo

ng may-akda?

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

________________________________________________________

Nalalaman ba sa diyalogong

napakinggan ang

pagkakakilanlan ng isang

tauhan? Patunayan. __________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

________________________________________________

Paano nakatulong ang mga

pangyayari sa pagkilala ng

katangian ng tauhan?

G

117 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ang aking Natutunan, Hanggang Saan? Sagutan ang mga sumusunod na tanong na nasa ibaba at ating alamin at sukatin ang inyong natutunan ngayong araw.

J. TAYAIN NATIN:

Tauhan 1:

Tauhan 2:

Ibigay ang kahulugan ng nobela.

Ibigay ang tatlong elemento na karaniwang

matatagpuan sa isang mahusay na nobela.

Mga dapat tandaan sa pagsulat ng nobela.

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

______________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

_________________________________________________

______________________

G

118 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


B. BASAHIN NATIN:

F10PT-Ig-h-67 Nakikilala ang pagkakaugnay-ugnay ng mga salita ayon sa antas o tindi ng kahulugang ipinahahayag nito (clining). F10PB-Ig-h-68 Nasusuri ang binasang kabanata ng nobela bilang isang akdang pampanitikan sa pananaw humanismo o alinamang angkop na pananaw. F10PS-Ig-h-69 Nailalarawan ang kultura ng mga tauhan na masasalamin sa kabanata.

Magandang buhay! Ngayon ay bagong araw at bagong kaalaman na naman ang ating aalamin. Bago tayo dumako sa akdang ating tatalakayin ay tunghayan muna natin ang buhay ni Victor Hugo. Sino nga ba siya? Halina’t ating kilalanin. Si Victor-Marie Hugo (26 Pebrero 1802 – 22 Mayo 1885) ay isang Pranses na makata, mandudula, nobelista, manunulat ng sanaysay, artistang pangbiswal, politiko, aktibistang pangkarapatan ng tao, at tagapagtaguyod ng kilusang Romantiko (tagapagtangkilik ng Romantisismo) sa Pransiya. Sa Pransiya, hindi lamang nakasalalay sa kanyang mga nobela ang kabantugan sa panitikan ni Hugo, subalit gayundin sa kanyang pagiging makata at dramatikong mga nagawa. Karamihan sa mga tono ng panulaan, katulad ng Les Contemplations at La Légende des siècles ang tinatangkilik ng mga manunuri ng panitikan, at minsang kinikilala si Hugo bilang pinakadakilang makatang Pranses. Sa labas ng Pransiya, pinakakilala ang kanyang mga

A. KOMPETENSI/MELC:




https://www.wikiwand.com/tl/Pransiya

https://www.wikiwand.com/tl/Makata

https://www.wikiwand.com/tl/Mandudula

https://www.wikiwand.com/tl/Nobelista

https://www.wikiwand.com/tl/Sanaysay

https://www.wikiwand.com/tl/Politiko

https://www.wikiwand.com/tl/Pangkarapatan_ng_tao

https://www.wikiwand.com/tl/Romantisismo

https://www.wikiwand.com/tl/Pransiya

https://www.wikiwand.com/tl/Panitikan

https://www.wikiwand.com/tl/Panulaan

https://www.wikiwand.com/fr/Les_Contemplations

https://www.wikiwand.com/fr/Les_Contemplations

G

119 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



nobelang Les Misérables at Notre-Dame de Paris (kilala sa Ingles bilang The Hunchback of Notre Dame o "Ang Kuba ng Notre Dame"). Bagama’t isang konserbatibong royalista noong kanyang kabataan, naging isang liberal si Hugo habang lumilipas ang mga dekada. Naging tagapagtangkilik siya ng republikanismo, at natatalakay ang kanyang mga gawa ng mga paksang pampolitika at panglipunan, pati na ng mga gawi sa sining, noong kanyang panahon.Nakalibing ang kanyang bangkay sa loob ng Panthéon.

Nasubukan mo na bang nahusgahan sa iyong pisikal na anyo kagaya ng mga larawan

na iyong nakikita sa ibaba? Isa iyan sa malaking pagsubok lalo na sa buhay ng mga kabataan

sa panahon ngayon. Nagdudulot ng kalungkutan at minsan nawawala na rin ang tinatawag na

“tiwala sa sarili”.

Bilang isang kabataang nakaranas nito, anong mensahe ang nais mong sabihin.

Ipakita ito sa pamamagitan ng simpleng pagbuo ng “Slogan”.

BILANG isang kabataan, naranasan mo narin bang umibig?

Nais kong ipakilala sa iyo ang aking kaibigan na si “Quasimodo”, isang pangit at kubang

nilalang. Nais niya na tulungan mo siya na mabigyang linaw ang mga katanungan na gumugulo

sa kaniyang isipan. Narito ang kaniyang tanong.

D. IUGNAY NATIN:

“________________________________________________________________________________________________________________________”

https://www.wikiwand.com/tl/Les_Mis%C3%A9rables

G

120 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Bago natin basahin ang buod ng nobelang

isinulat ni Victor Hugo na “Ang Kuba ng Notre Dame”. Atin munang tunghayan ang isang bidyu

upang magkaroon tayo na kaalaman tungkol sa bansang pinagmulan nito.

Youtube.com/watch?v=CCHm5DURhMu

Ang Kuba ng Notre Dame (Buod)

E. TALAKAYIN NATIN:

Hi! Ako si Quasimodo.

Para sa lalaki: Kung ikaw ay magiging ako, handa ka

bang magsakripisyo para sa taong mahal mo? Sa

paanong paraan? At bakit?

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

__

Para sa babae: May posibilidad ba na ang mga babaeng

kagaya mo ay maaring umibig sa tulad ko? Bakit?

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

__________________

Para sa lahat: Ano ang payong nais niyong sabihin sakin

tungkol sa larangan ng pag-ibig at sa aking kalagayan

bilang isang taong kinukutyang?

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

__________________

G

121 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


ni Victor Hugo Isinalin sa Filipino ni Willita A. Enrijo

Sa isang malawak na espasyo ng Katedral nagkikita-kita ang mamamayan upang

magsaya para sa “Pagdiriwang ng Kahangalan” na isinasagawa sa loob ng isang araw taon-taon. Taong 1482 nang itanghal si Quasimodo – ang kuba ng Notre Dame bilang “Papa ng Kahangalan” dahil sa taglay niyang labis na kapangitan. Siya ang itinuturing na pinakapangit na nilalang sa Paris. Nang araw na iyon, iniluklok siya sa trono at ipinarada palibot sa ilang lugar sa Paris sa pamamagitan ng pangungutya ng mga taong naroroon na nakikibahagi sa kasiyahan. Naroroon si Pierre Gringoire, ang nagpupunyaging makata at pilosopo sa lugar. Hindi siya naging matagumpay na agawin ang kaabalahan ng mga tao sa panonood ng nasabing parada. Malaki ang kaniyang panghihinayang sapagkat wala man lang nagtangkang manood ang kaniyang inihandang palabas. Habang isinasagawa ang mga panunuya kay Quasimodo, dumating ang paring si Claude Frollo at ipinatigil ang pagdiriwang. Inutusan niya si Quasimodo na bumalik sa Notre Dame na kasama niya.

Sa paghahanap ng makakain, nasilayan ni Gringoire ang kagandahan ni La Esmeralda- ang dalagang mananayaw. Ipinasiya niyang sundan ang dalaga sa kaniyang pag-uwi. Habang binabagtas ni La Esmeralda ang daan, laking gulat niya nang sunggaban siya ng dalawang lalaki – sina Quasimodo at Frollo. Sinubukang tulungan ni Gringoire ang dalaga subalit hindi niya nakaya ang lakas ni Quasimodo kung kaya’t nawalan siya ng malay. Dagli namang nakatakas si Frollo. Dumating ang ilang alagad ng hari sa pangunguna ni Phoebus – ang kapitan ng mga tagapagtanggol sa kaharian.

Dinakip nila si Quasimodo. Samantala, hatinggabi na nang pagpasiyahan ng pangkat ng mga pulubi at magnanakaw na bitayin si Gringoire. Lumapit si La Esmeralda sa pinuno ng pangkat at nagmungkahing huwag ituloy ang pagbitay sapagkat handa siyang magpakasal sa lalaki sa loob lamang ng apat na taon, mailigtas lamang ang buhay ni Gringoire sa kamatayan.

Nang sumunod na araw, si Quasimodo ay nilitis at pinarusahan sa tapat ng palasyo sa pamamagitan ng paglatigo sa kaniyang katawan. Matindi ang sakit ng bawat latay ng latigo na ipinapalo sa kaniyang katawan. Inisip niya ang dahilan ng kaniyang pagdurusa. Ang lahat ng iyon ay kagustuhan at ayon sa kautusan ni Frollo- na kailanman ay hindi niya nagawang tutulan dahil sa utang na loob.

Kasabay ng sakit na nadarama niya ay ang matinding kirot na nalalasap sa bawat panghahamak sa kaniya ng mga taong naroroon. Nagmakaawa siya na bigyan siya ng tubig subalit tila bingi ang mga taong nakatingin sa kaniya – na ang tanging gusto ay lapastanganin at pagtawanan ang kaniyang kahabag-habag na kalagayan. Dumating si La Esmeralda.

Lumapit ang dalaga sa kaniya na may hawak na isang basong tubig. Pinainom siya.

Samantala, sa di kalayuan ay may babaeng baliw na sumisigaw kay La Esmeralda. Tinawag siya ng babaeng “hamak na mananayaw” at “anak ng magnanakaw.”

Kilala ang babae sa tawag na Sister Gudule. Siya ay pinaniniwalaan na dating mayaman subalit nawala ang bait nang mawala ang anak na babae, labinlimang taon na ang nakalilipas.

Makaraan ang ilang buwan, habang si La Esmeralda ay sumasayaw sa tapat ng Notre Dame at pinagkakaguluhan ng maraming tao, napagawi ang mga mata ni Phoebus sa mapang-akit na kagandahan ng dalaga. Nang mapuna ni La Esmeralda si Phoebus ay napaibig dito ang

G

122 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


dalaga. Tila siya nawalan ng ulirat nang kaniyang marinig ang paanyaya ng binata na magkita sila mamayang gabi upang lubos na magkakilala. Si Frollo ay nakatanaw lamang mula sa tuktok ng Notre Dame at nakaramdam ng matinding panibugho sa nasasaksihan. Ang kaniyang matinding pagnanasa kay La Esmeralda ang nag-udyok sa kaniya na talikuran ang Panginoon at pag-aralan ang itim na mahika. Mayroon siyang masamang balak. Nais niyang bihagin ang dalaga at itago sa kaniyang selda sa Notre Dame. Nang sumapit ang hatinggabi, sinundan niya si Phoebus sa pakikipagtipan kay La Esmeralda. Habang masayang nag-uusap ang bagong magkakilala ay biglang may sumunggab ng saksak kay Phoebus ngunit mabilis ding naglaho ang may sala. Hinuli ng mga alagad ng hari si La Esmeralda sa pag-aakalang siya ang may kagagawan ng paglapastangan sa kapitan.

Matapos pahirapan sa paglilitis, sapilitang pinaako kay La Esmeralda ang kasalanang hindi niya ginawa. Pinaratangan din siyang mangkukulam. Siya ay nasintensiyahang bitayin sa harap ng palasyo. Dinalaw siya ni Frollo sa piitan at ipinagtapat ang pag-ibig sa kaniya. Nagmakaawa ang pari na mahalin din siya at magpakita man lang kahit kaunting awa ang dalaga subalit tinawag lamang siya ni La Esmeralda ng tiyanak na monghe at pinaratangang mamamatay tao. Tumanggi siya sa lahat ng alok ni Frollo. Bago ang pagbitay, iniharap si La Esmeralda sa maraming tao sa tapat ng Notre Dame upang kutyain. Napansin ng dalaga ang anyo ni Phoebus kaya isinigaw niya ang pangalan ng binata. Si Phoebus ay nakaligtas sa tangkang pagpatay sa kaniya. Tumalikod si Phoebus na tila walang naririnig at tinunton ang bahay ng babaeng kaniyang pakakasalan. Ilang sandali’y dumating si Quasimodo galing sa tuktok ng Notre Dame patungo kay La Esmeralda gamit ang tali. Hinila niya paitaas ang dalaga patungo sa Katedral at tumatangis na isinigaw ang katagang “Santuwaryo”. Si Quasimodo ay napaibig kay La Esmeralda nang araw na hatiran siya ng dalaga ng tubig sa panahong wala man lang magnasang tumulong sa kaniya. Matagal na niyang pinagplanuhan kung paano itatakas si La Esmeralda sa naging kalagayan ng dalaga. Batid ni Quasimodo na ang dalaga ay mananatiling ligtas hangga’t nasa katedral. Sa mga araw na magkasama ang dalawa, mahirap para kay La Esmeralda na titigan ang pangit na anyo ni Quasimodo. Di nagtagal, naging magkaibigan ang dalawa.

Lumusob sa katedral ang pangkat ng mga taong palaboy at magnanakaw – sila ang kinikilalang pamilya ni La Esmeralda . Naroon sila upang sagipin ang dalaga sapagkat narinig nila na nagbaba ng kautusan ang parliyamentaryo na paaalisin si La Esmeralda sa katedral. Samantala, inakala naman ni Quasimodo na papatayin ng mga lumusob si La Esmeralda kaya gumawa siya ng paraan upang iligtas ang dalaga.

Malaking bilang ng mga lumusob ang napatay ni Quasimodo. Habang nagkakagulo, sinamantala ni Frollo na makalapit kay La Esmeralda. Nag-alok siya ng dalawang pagpipilian ng dalaga: ang mahalin siya o ang mabitay? Mas pinili ni La Esmeralda ang mabitay kaysa mahalin ang isang hangal na tulad ni Frollo. Iniwan ni Frollo ang dalaga na kasama si Sister Gudule. Labis ang pagkamangha ng dalawa nang mabatid nila na sila ay mag-ina. Nakilala ni Sister Gudule si La Esmeralda dahil sa kuwintas na suot ng dalaga. Ito ang kaniyang palatandaan na suot ng kaniyang anak bago mawala. Ninasa ni Sister Gudule na iligtas ang anak subalit huli na ang lahat.

Nang mabatid ni Quasimodo na nawawala si La Esmeralda, tinunton niya ang tuktok ng tore at doon hinanap ang dalaga. Sa di kalayuan, napansin niya ang anyo ng dalaga. Si La Esmeralda ay nakaputing bestida at wala ng buhay. Naantig siya sa kaniyang nasaksihan. Labis na galit ang nararamdaman niya kay Frollo na noon pa man ay batid niya na may matinding pagnanasa sa dalaga. Nawala sa katinuan si Quasimodo. Nang mamataan niya si Frollo, hinila

G

123 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


niya ito at sa matinding lungkot na nararamdaman ay inihulog niya ito mula sa tore- ang paring kumupkop sa kaniya.

Inihulog niya sa kamatayan ang taong naghatid ng pagdurusa sa babaeng kaniyang minahal – si La Esmeralda. Habang nakatitig sa wala ng buhay na katawan ng dalaga, sumigaw si Quasimodo, “walang ibang babae akong minahal.” Mula noon, hindi na muling nakita pa si Quasimodo.

Matapos ang ilang taon, nang matagpuan ng isang lalaking naghuhukay ng puntod ang libingan ni La Esmeralda, nasilayan niya ang hindi kapani-paniwalang katotohanan- nakayakap ang kalansay ng kuba sa katawan ng dalaga.

Sa puntong ito ating bigyang linaw ang mga salitang ginamit sa akda na

magkakasingkahulugan ngunit magkakaiba ang antas o tindi ng kahulugan. Sa gawaing ito

ating gagamitin ang teknik pagkiklino. Bilang isa (1) ang pinakamababa at bilang apat (4)

naman ang pinakamataas.

F. TANDAAN:

kagunggungan

kahangalan

kabaliwan

kalokokan

1

2

3

4

1

2

3

4

galit

muhi

poot

ngitngit

1

2

3

4

kinupkop

inalagaan

tinangkilik

kinalinga

G

124 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ano ang pananaw ng may-akda tungkol sa pamilya? Pag-ibig? Magbigay ng mga

patunay.

G. SUBUKIN NATIN:

1

2

3

4

hapis

lungkot

pighati

lumbay

ANG KUBA NG NOTRE DAME

Sa Pamilya

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

________________________________

Sa Pag-ibig

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

G

125 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ikaw bilang isang kabataan, paano mo maipapakita ang iyong malasakit at pagmamahal sa iyong pamilya at kapwa?

Maglahad ng mga pangyayari o bahagi sa nobela na magpapakilala sa kultura o pagkakilanlan ng bansang pinagmulan ng akda. Itala sa tsart.

Pangyayari sa Akda

Kultura o Pagkakilanlan ng Bansa

Sa pananaw humanismo, ipinakikita na ang tao ay ang sukatan ng lahat ng bagay kaya’t binibigyang halaga ang kaniyang saloobin at damdamin. Matitiyak lamang ito kung tataglayin niya ang kalayaan sa pagkilos, natatanging talas ng isipan at kakayahan. Ilarawan ang katangian ng mga tauhan sa nobelang binasa at paano ipinakikilala ang kultura o pagkakakilanlan ng bansang kaniyang pinagmulan. Gayahin ang pormat sa pagsagot.

Tauhan Paano mag-isip? Ano ang kaniyang

damdamin?

Paano ipinakita ang mga namumukod na katangian na mula sa bansang

kaniyang pinagmulan?

I. AYOS NA:

H. SA PALAGAY MO?:

J. TAYAIN NATIN:

G

126 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Quasimodo

Claude Frollo

La Esmeralda

Phoebus

G

127 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


B. BASAHIN NATIN:

A. KOMPETENSI/MELC:

F10PD-Ig-h-66 Naihahambing ang ilang pangyayari sa napanood na dula sa mga pangyayari sa binasang kabanata ng nobela.

Kahapon ay ating tinalakay ang nobelang “Ang Kuba ng Notre Dame” ni Victor Hugo. Bago tayo dumako sa ating bagong aralin ay atin munang kilalanin ang buhay ni Lualhati Bautista.

Ipinanganak noong Disyembre 2, 1945 sa

Tondo, Manila at magulang sina Esteban Bautista

at Gloria Torres. Ang kanyang pag-aaral mula

elementary hanggang hayskul ay isinagawa at

isinakatuparan niya sa mga pampublikong

paaralan. Natapos niya ang kanyang elementarya

noong 1958 sa Emilio Jacinto Elementary School at

ang kanyang hayskul ay sa Torres High School

noong 1962. Kinuha ni Lualhati Bautista ang

kanyang kolehiyo sa Lyceum of the Philippines kung

saan kumuha sya ng kursong Journalism. Mas gusto

niyang magsulat kaya nagpasiya siyang tumigil sa

pag-aaral.

Nagsimula siyang magsulat sa edad na 16 at naging malaking impluwensya ng

kanyang mga gawa ang kanyang pagiging makata, mang-aawit, kompositor at musikero. Isa

sa kanyang mga naunang kuwentong nagawa at nailimbag sa isang magasin ay ang




G

128 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



Liwayway. Siya ay naging Bise President ng Screenwriters Guild of the Philippines at Chair ng

Kapisanan ng mga Manunulat ng Nobelang Popular. Siya ay naging Pambangsang Fellow ng

Fiction ng Unibersidad ng Pilipinas Creative Writing Center noong 1986. Kadalasan, sumasali

siya noon sa mga pagligsahan sa pagsusulat ngunit ngayon siya ng ang isa sa mga hurado.

Hanggang ngayon, si Lualhati Bautista ang isa sa mga pinakamahusay at pinakatanyag na

manunulat sa bansa.

Si Lualhati Bautista ay kilala sa kanyang mga tanyag at ginatimpalang nobela. Ilan sa

mga ito ay ang Gapo (1980), Dekada '70 (1983), and Bata, Bata, Pa'no Ka Ginawa? (1984).

Lahat ng ito ay nagkamit ng unang gantimpala sa Don Carlos Palanca Memorial Awards para

sa Literatura. Maliban sa mga ito, siya rin ay nakagawa ng maraming tula at maiikling

kuwento na nailimbag at pinagsama-sama sa isang Antolohiya. Karagdagan sa kanyang

pagiging nobelista siya rin ay isang Script Writer kung saan siya ang naparangalan ng

maraming institusyon. Ilan sa kanyang mga parangal ay ang Best story, Best screenplay mula

sa Metro Manila Film Festival, Film Academy Awards at naging Finalist sa Best screenplay

ang ilan sa kanyang mga gawa sa Star Awards at FAMAS. Natamo rin niya ang best drama

story sa telebisyon ng Catholic Mass Media Awards. Siya ay ginantimpalaan noong Marso 10,

2004 ng Ateneo Library of Women’s Writings (ALIWW) sa kanilang 8th Annual Lecture on

Vernacular Literature by Women.

Isa sa hindi makakalimutang naganap sa kasaysayan ng Pilipinas ay ang “Martial Law” noong panahon ng administrasyon ni Pangulong Ferdinand Marcos. Alam ko na ang bawat isa sa atin ay nais magkaroon ng ideya kung ano-ano ang mga naging kaganapan noong panahong iyan. Kaya naman ako ay naghanda ng isang bidyu klip na siyang magbibigay sa atin ng ilang impormasiyon tungkol sa nangyari noong Dekada ’70 sa ating bansa. Ating panoorin at unawain. https://www.youtube.com/watch?v=jfyzDC-OhmU&t=3s

Batay sa iyong napanood, maaari ka bang

maglahad ng iyong sariling reaksiyon

tungkol dito?

Noong panahong yaon ay wala pang gaanong media na nagbibigay impormasyon sa

mga tao. Ang isang naging kasangkapan ng mga tao upang ipahayag ang kanilang saloobin ay

sa pamamagitan ng pag-awit. Isa sa naging awitin noong panahon ng “Martial Law” ay ang

D. IUGNAY NATIN:

_________________________________

_________________________________

_________________________________

_________________________________

_________________________________

_________________________________

_________________________________

_________________________________

__________

http://en.wikipilipinas.org/index.php?title=Gapo&action=edit

http://en.wikipilipinas.org/index.php?title=Dekada_%2770

http://en.wikipilipinas.org/index.php?title=Bata%2C_Bata%2C_Pa%27no_Ka_Ginawa%3F&action=edit

https://www.youtube.com/watch?v=jfyzDC-OhmU&t=3s

G

129 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


awiting “Tatsulok” na hanggang sa kasalukuyan ay atin itong naririnig. Kaya naman atin itong

pakinggan at unawain ang mensaheng nais nitong ipabatid.

https://www.youtube.com/watch?v=hI3T_D8TCUk

Mga Gabay na Tanong:

1. Ano ang mensaheng masasalamin o makikita sa pamagat ng kanta?

2. Ano ang kaugnayan ng awiting inyong napakinggan sa bidyung inyong napanood?

3. Magbigay ng pangyayari mula sa bidyung napanood na makikita sa awiting “Tatsulok”.

Marahil ikaw ay nagkaroon na ng ilang ideya tungkol sa naging kasaysayan ng ating

bansa noong panahon ng “Martial Law’. Upang mas lalo pang mapayabong ang ating kaalaman

tungkol dito ay ating basahin ang akdang “Dekada ‘70” ni Lualhati Bautista.

“Dekada ‘70”

ni Lualhati Bautista

Ang panahon ng Martial Law ay nagdulot ng ibayong hirap sa mamamayang Pilipino.

Isang di-makatao at di-makatarungang gobyerno na nagbibingi-bingihan sa daing ng

mamamayan. Laganap sa bansa ang iba’t ibang klaseng krimen gaya ng salvaging. Magkabila

ang rallies at iba pang demonstrasyon na kinabibilangan ng mga estudyanteng imbis na nag-

aaral ay nakikipaglaban upang makamit ang kalayaan at ito ang lubhang bumagabag kay

Amanda Bartolome, isang tipikal na maybahay, ina ng 5 anak na pulos lalaki. Ang kanyang

buhay ay umikot na lang sa pagiging ina at asawa at nakuntento na siya sa pagiging ganito

kahit na kakulangan ang nadarama niya para sa sarili. May mga pangarap siyang ninais din

niyang matupad, itinuring niya na lang na ang katuparan ng mga pangarap ng kanyang mga

anak ay katuparan na niya rin. Una, ang panganay na si Jules, may liberal na pag-iisip. Naging

isang komunista, di man matatawag na isang tunay na propesyon dito na niya natagpuan ang

katuparan ng kaniyang pangarap, pangarap ng isang makataong lipunan para sa anak nila ni

Mara at sa iba pang kabataan naghahangad ng mabuting kinabukasan. Sumunod ay si Gani,

maagang nag-asawa’t nagkaanak ngunit mabilis din silang nagkahiwalay ni Evelyn.

Pagkatapos, siya’y nanirahan na sa abroad kapiling ng kaniyang bagong pamilya. Ang pangatlo

si Em, pinakamatalino sa magkakapatid naging isang magaling na manunulat sa isang

lingguhang pahayagan na tumutuligsa sa Martial Law.

Ikatlo, ang pinakamalambing na si Jason, ang kakulangan niya bilang estudyande ay

matagumpay na napagtatakpan na katangian niya bilang anak. Isang araw, sa di-inaasahang

E. TALAKAYIN NATIN:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________

https://www.youtube.com/watch?v=hI3T_D8TCUk

G

130 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


pagkakataon, natagpuan ang kaniyang bangkay sa isang basurahan, hubo’t hubad, labimpito

ang saksak, tagos sa baga ang iba tuhog pati puso. May marka din ng itinaling alambre sa pulso,

talop halos ang siko, tastas pati hita’t, tuhod, basag pati bayag. Malagim at malupit ang

pagkamatay ni Jason, salvage dahil kung bakit at kung sino ang may gawa walang

makapagsabi. Ang kaso ng pagkamatay ni Jason ay hindi na nagkamit ng hustisya.

Pagkatapos, ang bunsong si Bingo namulat sa mundong walang katahimikan at

walang katiyakan, ngayo’y magtatapos na ng kolehiyo.

Iba’t iba ang kinahinatnan ng buhay ng mga anak ni Amanda. Sa loob ng 27 taon ng

pagiging asawa at ina, sa kaniyang palagay hindi siya ganap na umunlad bilang tao. Nagsilbi na

lang siyang bantay sa paghahanap at pagkatagpo ni Julian ng katuparan niya bilang tao, sa

paglaki ng kaniyang mga anak at pagtuklas ng kanilang kakayahan at kahalagahan.

Si Julian naman ay naging manhid at parang walang pakialam sa kakulangan nadarama

ng kaniyang asawa, naging walang kibot sa mga problemang kinakaharap ng kanilang pamilya.

Kaya minsan napag-isip-isip ni Amanda na makipaghiwalay na dito, sa kauna-unahang

pagkakataon nagawa niyang ipaalam kay Julian ang pagkukulang niya sa kaniyang pamilya, lalo

na kay Amanda. Pinigilan siya ni Julian at nangakong magbabago at kaniya namang tinupad

ang pangakong iyon.

Paulit-ulit na binabalikan ni Amanda ang masasayang alaala ng kabataan ng kaniyang mga anak. Masarap ang maging ina habang maliliit pa ang mga anak mo, habang wala pa silang sinasaktan sa ‘yo kundi kalingkingan ng paa mo na natatapakan nila sa kasusunod at kapipilit magpakarga pero hintayin mo ang panahong kasintaas mo na siya, ‘yong panahon ng pagkakaroon niya ng sariling isip at buhay, buhay na hiwalay na sa’yo, at matitikman mo sa kamay niya ang mapapait na kamatayan habang inihahanda mo ang kasal na hindi niya gusto. Habang nagpuputukan sa tapat ng kongreso sa isang pagkakataong hindi pa siya umuuwi. Habang binabasa mo ang balitang nasugatan siya sa isang sagupaan. Habang ibinibigay nila sa’yo ang selyadong kabaong ng batang kailanma’y di mo malilimutan hinugot mula sa tiyan mo. Ito ang nadama ni Amanda nang pumunta sila sa burol ni Willy, kaibigan at kasamahan ni Jules sa NPA na napatay sa isang engkwentro. Naging mahirap para kay Amanda na tanggapin ang pagkamatay ni Jason at ang pagsali ni Jules sa NPA, hindi niya mapigilan ang sarili sa pag-aalala sa kalagayan nito na minsan pa nga ay nagdadala ng mga kasamahang sugatan sa kanilang tahanan upang ipagamot sa ina. Maging ang pagkasira ng relasyon nila Gani at Evelyn. Ang pagkakamali at mga kabiguan ng kanyang mga anak ay nagagawa niyang isisi sa sarili, iniisip niya na marahil mayroon siyang pagkakamali sa pagpapalaki sa mga ito. Natamo niya ang kaganapan ng kanyang pagkatao sa pagtulong na kaniyang ginagawa sa mga sugatang kasama na dinadala ni Jules. Pagtulong na bukal sa kanyang puso, tungkulin hindi naman iniatas sa kanya ninuman o isang obligasyon, na kahit gaano man kapanganib ay nagawa pa rin niyang gampanan.Tuloy pa rin ang laban tungo sa kalayaan, nakaalpas man tayo sa pagmamalupit ng diktador, tuloy pa rin ang laban na sinumulan pa ng ating mga ninuno at hindi ito matatapos hanggang may mga taong gahaman sa kapangyarihan.

G. SUBUKIN NATIN:

G

131 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ating isasagawa ang makabuluhang hambingan. Gamit ang panandang pandiskurso ihambing ilang pangyayari sa napanood na dula sa mga pangyayari sa binasang kabanata ng nobela. Gamitin ang talahanayan sa pagsagot.

Pangyayari 1

Pangyayari 2

Pangyayari 3

Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon na maging isang pinuno, paano mo gagampanan ang iyong tungkulin?

Batay sa kabuuan ng binasang buod, ano ang tema ng akda? Tukuyin ang mga bahaging nagpapatunay.

I. AYOS NA:

H. SA PALAGAY MO?:

ANG KUBA NG NOTRE DAME NAPANOOD NA DULA (Pamagat)

PAGHAHAMBING

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

G

132 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


B. PANOORIN NATIN:

A. KOMPETENSI/MELC:

Magsalaysay ng isang pangyayari sa tunay na buhay na may pagkakatulad sa mag piling pangyayari sa buod ng nobela. Isaalang-alang sa pagsulat ang paggamit ng mga panandang pandiskurso na naghuhudyat ng pagkakasunod- sunod ng mga pangyayari.

F10PN-Ii-j-68 Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw batay sa napakinggan.

Ang panitikan ay salamin ng lahing pinagmulan nito. Ito ay kabuuan ng mga karanasan ng isang bansa, mga kaugalian, paniniwala, pamahiin, kaisipan at pangarap ng isang lahi na ipinahahayag sa mga piling salita, sa isang maganda at masining na paraan, nakasulat man o hindi.

Tulad ng isang minahan ang taglay na yaman ng bawat panitikan na ating binabasa. Mamimina lamang natin nang lubos ang gintong kaisipang taglay nito kung susuriing mabuti ang ating binabasa. Upang maging lubos ang iyong pagkatuto gagawa ka ng suring-basa ng isa sa mga akdang pampanitikang tuluyan ng napili mong bansa sa Mediterannean. Ang gawaing ito ay paghahanda mo sa pangwakas na gawain na pagdaraos ng isang simposyum sa inyong klase.

Bago mo isagawa ang suring-basa, sagutin mo muna ang mga gawaing inihanda ko upang masukat kung ano ang antas ng iyong pagkatuto sa mga natalakay natin sa buong modyul 1.

Magbigay ng paliwanag hinggil sa mga mapapakinggan at sa larawan na nasa ibaba. https://www.youtube.com/watch?v=w_yqU4fQMps House approves controversial anti-terrorism bil

J. TAYAIN NATIN:

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-PANGWAKAS NA GAWAIN Kompendyum tungkol sa Pagpapahayag ng Sariling Opinyon o Pananaw

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_____________________________



https://www.youtube.com/watch?v=w_yqU4fQMps

G

133 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



IPAGLABAN MO!!!

Bibigyan kita ng pagkakataon na maglahad ng iyong opinyon hinggil sa “Anti-Terrorism

Bill”. Ikaw ba ay sumasang-ayon? o hindi sumasang-ayon? Ipaliwanag ang iyong sagot kung

bakit.

Ngayon naman ay ating isasagawa ang Gawain na susubok sa talas ng iyong isipan

mula sa mga panitikang tinalakay sa buong modyul.

Itala ang mga impluwensiya ng mga panitikang Mediterannean sa panitikan,

pamumuhay, kaugalian, paniniwala, at kultura sa ating bansa at sa mundo.

D. IUGNAY NATIN:

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

______________________________________________

Sang-ayon ako dahil

IMPLUWENSIYA ng Pampanitikang

Mediterannean sa

Hindi ako sang-ayon dahil

G

134 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Iba’t ibang Paraan ng Pagpapahayag ng Emosyon o Damdamin

1. Padamdam at Maikling Sambitla - Isang uri ng pangungusap na walang paksang

nagpapahayag ng matinding emosyon o damdamin. Halimbawa: Galing! Aray! Ay! Yehey! Sakit! Sarap! Grabe! Wow

2. Padamdam at Maikling Sambitla - Maaari ring isama ang mga padamdam at

maikling sambitlang ito sa parirala o sugnay upang maging higit na tiyak ang damdamin o emosyong nais ipahayag

3. May mga pangungusap na nagsasaad ng tiyak na damdamin o emosyon ng isang tao. Padamdam – tawag sa ganitong uri ng pangungusap. Nagpapahayag ito ng damdamin gaya ng galit, tuwa, lungkot, inis, o gigil. Nagtatapos ito sa tandang pandamdam.

4. Bagaman may mga pagkakataong ang damdamin ng nagpapahayag ay hindi gaanong matindi ngunit mahihinuha pa rin ang damdamin. Ang mga ganitong pahayag ay nasa anyong pasalaysay o paturol na pangungusap. 5. May mga pangungusap na nagpapahiwatig ng damdamin sa hindi diretsahang paraan. Halimbawa: Isa kang anghel sa langit (Kahulugan: Mabait at mabuti ang tao) 6. May mga pangungusap na nagpapahiwatig ng damdamin sa hindi diretsahang paraan. Halimbawa: Isa kang anghel sa langit (Kahulugan: Mabait at mabuti ang tao)

Sanggunian: http://www.slideshare.net/jmpalero/filipino-9-ibatibang-paraanpagpapahayag-ng-emosyon-o-damdamin-62213367

E. TALAKAYIN NATIN:

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

http://www.slideshare.net/jmpalero/filipino-9-ibatibang-paraanpagpapahayag-ng-emosyon-o-damdamin-62213367

http://www.slideshare.net/jmpalero/filipino-9-ibatibang-paraanpagpapahayag-ng-emosyon-o-damdamin-62213367

G

135 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Panoorin ang isang video na naglalaman ng kalaman tungkol sa panitikang Mediterannean at sagutan ang mga sumusunod na gabay na tanong https://www.youtube.com/watch?v=ZHYqEPfsqG8

Bilang isang Pilipino, sa iyong palagay anong

mabubuting bagay ang dapat tularan kaugnay ng paraan ng pamumuhay, paniniwala, o

kaugalian ng mga taga-Mediterannean na makatutulong sa pag-unlad ng ating bayan?

I. AYOS NA:

F. SUBUKIN NATIN:

G. SA PALAGAY MO?:

Paano napanatili ng akdang pampanitikang Mediterannean ang pagkakakilanlan ng kanilang bansa? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Bakit mahalagang mapag-aralan ang panitikan at kultura ng ibang lahi?

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

____________________________

Ang dapat nating tularan bilang isang Pilipino ay

________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________

________________________________

Iba’t ibang Paraan ng Pagpapahayag ng

Emosyon o Damdamin

G

136 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


B. BASAHIN NATIN:

Gumawa ng paglalagom sa kabuuan ng Aralin sa tulong ng grapikong representasyon.

F10PB-Ii-j69 Nakabubuo ng isang suring basa sa alinmang akdang pampanitikang Mediterranean.

Natunghayan mo ang mahalagang ambag ng panitikang Mediterannean sa pag-unlad

ng sarili nating panitikan at maging sa buong mundo. Balikan ang mga akdang

Mediterannean na natalakay sa pamamagitan ng WIKA-RAMBULAN.

WIKA RAMBULAN!!!

Pauli-ulit na basahin ang mga salitang mababanggit. Isulat sa kahon ang mga salitang

may katunog na akdang Mediterannean.

HAL:(Ang) All League Gloria ng You Give 1. Epic Cow Knee Gill Gum Mess

Pagpapahayag ng Emosyon o Damdamin (Panitikang Medditeranean)

Natutuhan ko sa modyul na…

Natuklasan ko na… Masasabi ko na…

A. KOMPETENSI/MELC:

H. TAYAIN NATIN:

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-PANGWAKAS NA GAWAIN Kompendyum tungkol sa Suring-basa



G

137 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



2. (Ang) Queen Task 3. (Ang) two Song Cat Tee Wall-A.

4. Que Fade and psych Key 5. (Ang) Teenage ng League Go na Guns

Sa pagkakataong ito, pumili ng isang Akdang Mediterannean na ating natalakay na

nakapukaw sa iyong interes. Punan ang mga nasa kahon na naayon sa iyong akdang napili.

G

138 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Tumbasan ng letra ang mga numero sa bawat kahon. Sa oras na matumbasan ang

letra ay makakabuo ng isang salita na may kaugnayan sa SURING-BASA.

HAL:

11 1 18 1 11 20 5 18

SAGOT: KARAKTER

16 1 11 19 1

1. SAGOT:

2 1 12 1 14 7 11 1 19

2. SAGOT:

20 1 7 16 21 1 14

3. SAGOT:

11 21 12 20 21 18 1

4. SAGOT:

16 1 13 1 7 1 20

5. SAGOT:

AKDANG IYONG NAPILI

URI NG PANITIKAN

PAKSA

BANSANG PINAGMULAN

TAUHAN/MGA TAUHAN

D. IUGNAY NATIN:

E. TALAKAYIN NATIN:

G

139 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pagtalakay sa Suring-Basa

Ang suring-basa ay isang maikling pagsusuring pampanitikang naglalahad ng sariling kuro-kuro o palagay ng susulat tungkol sa akda. Layunin nito ang mailahad ang mga kaisipang matatagpuan sa isang akda at ang kahalagahan nito.

Mga Dapat Tandaan sa Pagsasagawa ng Suring-basa 1. Alamin kung anong uri ng akdang pampanitikan ang sinusuri. 2. Bago isulat ang suring-basa ng isang akda, gumawa muna ng sinopsis o maikling lagom. 3. Ipahayag ang kaisipan sa malinaw at tiyak na paraan 4. Gumamit ng mga pananalitang matapat. 5. Pahalagahan din ang paraan o estilo ng pagkakasulat. Pormat na gagamitin sa pagsulat ng suring-basa I..Panimula Uri ng panitikan – Pagtukoy sa mga anyo ng panitikang sinulat, sa himig o damdaming taglay nito. Bansang pinagmulan – Pagkilala sa bansa kung saan naisulat ang akda. Pagkilala sa may-akda – Ito ay hindi nangangahulugan sa pagkasuri sa pagkatao ng may-akda kundi sa mga bagay na nag-uudyok sa kanyang likhain ang isang akda. Layunin ng akda – Pagsusuri sa kahalagahan ng akda kung bakit sinulat. Layunin ba nitong magpakilos o manghikayat, manuligsa, magprotesta, at iba pa. II. Pagsusuring Pangnilalaman Tema o Paksa ng akda – Ito ba’y makabuluhan, napapanahon, makatotohanan at mag-aangat o tutugon sa sensibilidad ng mambabasa Mga Tauhan/Karakter sa akda – Ang mga karakter ba’y anyo ng mga taong likha ng lipunan ng ginagalawan, mga tauhang hindi pa nalilikha sa panahong kinabibilangan o mga tauhang lumilikha, nagwawasak, nabubuhay, o namamatay. Kung walang tauhan, ang persona sa akda ang ilarawan. Tagpuan/Panahon – Binibigyang-pansin sa panunuring pampanitikan ang kasaysayan? kapaligiran at panahong saklaw ng isang akda bilang mga saksi at sanhi ng kalagayan o katayuan ng indibidwal, ng kaniyang kaugnayan sa kapwa at sa lipunan. Balangkas ng mga Pangyayari – Isa bang gasgas na mga pangyayari ang inilahad sa akda? May kakaiba ba sa nilalamang taglay? Dati o luma na bang mga pangyayaring may bagong bihis, anyo, anggulo, o pananaw? Paano binuo ang balangkas ng akda? May kaisahan ba ang pagkakapit ng mga pangyayari mula simula hanggang wakas? Ano ang mensaheng ipinapahiwatig ng kabuuuan ng akda? May natutuhan ka ba sa nilalaman ng akda? Kulturang Masasalamin sa akda – May nakikita bang uri ng pamumuhay, paniniwala,

kaugalian o kulturang nangingibabaw sa akda? Nakaimpluwensiya ba ito sa pananaw ng ibang

tao o bansa?

III. Pagsusuring Pangkaisipan

- Mga Kaisipan/Ideyang Taglay ng akda– Ang isang akdang pampanitikan ay nagtataglay at nagpapaliwanag sa mga kaisipang umiiral, tinatanggap at pinatutunayan ng mga tiyak na sitwasyon o karanasan. Maaari ding ang mga kaisipang ito ay salungatin, pabulaanan, magbago o palitan. Ito ba ay mga katotohanang unibersal, likas sa tao at lipunan, mga batas ng kalikasan, sistema ng mga ideya o paniniwalang kumokontrol sa buhay? Mahalagang masuri sa akda ang mga kaisipang ginamit na batayan sa paglahad ng mga pangyayari.

- Estilong Pagkasulat ng Akda–Epektibo ba ang paraan ng paggamit ng mga salita? Angkop ba sa antas ng pang-unawa ng mga mambabasa ang pagkakabuong akda?

G

140 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


May bisa kaya ang estilo ng pagkakasulat sa nilalaman ng akda? Masining ba ang pagkakagawa ng akda? Ito ba’y kahalagahang tutugon sa panlasa ng mambabasa at sa katangian ng isang mahusay naakda?

IV. Buod Hindi kailangang ibuod nang mahaba ang istorya ng akda. Ang pagbanggit sa mahahalagang detalye ang bigyang-tuon.

Mamimina lamang natin nang lubos ang gintong kaisipang taglay nito kung susuriing mabuti ang ating binabasa. Upang maging lubos ang iyong pagkatuto gagawa ka ng suring-basa ng isa sa mga akdang pampanitikang tuluyan ng napili mong bansa sa Mediterannean. Suriin at pumili ng isang akdang ating tinalakay mula sa unang markahan. Maging gabay ang pormat sa ibaba.

Paano nakatutulong ang suring-basa sa pagpapayaman ng isang partikular na kaalaman?

SURING-BASA

GABAY PUNTOS GAWAIN

Mabisang Panimula 5

Pagsusuring pangnilalaman 10

Pagsusuring Pangkaisipan 10

Buod 5

KABUUAN: 30 Puntos Kabuuang punto sa iyong naging gawain.

F. SUBUKIN NATIN:

H. SA PALAGAY MO?:

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

G

141 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Matapos nating malaman ang tungkol sa Mga Dapat Tandaan sa Pag-sasagawa ng

isang Suring Basa ibigay ang iyong nalalaman sa mga sumusunod na salita na may kaugnayan

sa tinalakay.

PAKSA/TEMA

TAUHAN/KARAKTER

TAGPUAN/PANAHON

BALANGKAS NG PANGYAYARI

KULTURANG MASASALAMIN

Upang mabatid ang iyong pag-unawa sa

suring-basa ng akdang pampanitikan, sagutan ang tsart na nasa ibaba.

KWL CHART!!!

K- NOW (Alam)

W-ANT (Nais Malaman)

L- EARN (Natutuhan)

I. AYOS NA:

J. TAYAIN NATIN:

G

142 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


B. BASAHIN NATIN:

F10PB-Ii-j-69 Naibibigay ang kaugnay na mga konsepto ng piling salitang critique at simposyum.

Ang gawaing ito ay paghahanda mo sa pangwakas na gawain na pagdaraos ng isang

simposyum sa inyong klase. Ito ang huling gawaing susubok sa iyong antas ng pagkatuto sa

buong modyul 1. Bago ang lahat, narito ang inihandang Gawain upang makapagbahagi ka ng

ideya tungkols a SIMPOSYUM.

• Bigyan ng kahulugan ang bawat LETRA sa salitang SIMPOSYUM. Ang kahulugan na

ibibigay na nararapat lamang na may kauganayan sa isang SIMPOSYUM.

S-

I-

M-

A. KOMPETENSI/MELC:

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-PANGWAKAS NA GAWAIN Kompendyum tungkol sa Simposyum



G

143 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



P-

O-

S-

Y-

U-

M-

Sa pagkakataong ito ay ating isasagawa ang isang gawain na nangangailangan ng

matalinong pagbibigay ng reaksiyon ukol sa paksang nasa ibaba.

Mag-isip at pumili ng alinmang paksa na kasalukuyang nangyayari sa ating bansa o sa

mundo at magbahagi ng ilang impormasiyon na nais mong ibahagi hinggil dito at magtala ng

isang tanong na nais mong maunawaaan sa paksang iyong napili.

D. IUGNAY NATIN:

NAPILING IMPORMASIYONG NAIS MONG

I-

Nais kong malaman at maunawan,

D. IUGNAY NATIN:

G

144 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pagtatalakay sa SIMPOSYUM.

Ang simposyum ay nag-ugat sa salitang Griyego na sympinein na nangangahulugang

sama-samang pag-inom. Mahihiwatigang ang pagsasalo-salong ito ay sinasabayan ng mga

talakayan at pagpapalitan ng mga opinyon kaugnay ng mga kasalukuyang pangyayari.

Sa kasalukuyan ito ay nangangahulugang isang pagtitipon kung saan may malayang

talakayan o palitan ng mga kaisipan. Maaari ding pagpupulong kung saan may ilang

tagapagsalita na nagbibigay ng maiikling panayam tungkol sa isang paksa o iba’t ibang

aspekto ng naturang paksa. Ito’y isang mahalagang paraan upang matalakay, mailahad ang

ideya at mapalawak ang kaisipan sa paksang pinag-uusapan. Ito ay may isang modereytor

na:

a. Tagapaglahad ng paksa at layunin ng talakayan

b. Tagapagpakilala ng mga tagapagsalita

c. Tagapatnubay sa kaayusan at daloy ng talakayan

d. Tagapaglinaw sa mga tanong at detalye

e. Tagapagbigay ng buod ng talakayan

Isa-isang tatalakayin ng mga tagapagsalita ang paksang ibinigay sa kanila ayon sa

itinakdang oras at haba ng pagsasalita. Kapag nakapagsalita na ang lahat ng bumubuo sa

pangkat, ito ay susundan ng lahatang diskusyon o open forum kung saan maaaring

magtanong ang mga tagapakinig. Sa bahaging ito nagkakaroon ng paglilinaw at pagbatid sa

ibang bagay na kaugnay ng paksang tinatalakay. Mahalagang paghandaang mabuti ng mga

panauhing tagapagsalita ang saklaw ng kanilang paksa at ang kasanayan sa pagbigkas sa

harap ng mga tagapakinig upang maging malinaw at makabuluhan ang pagtalakay sa paksa.

Bote ng Impormasiyon. Miyembro ka ng Pintig at Tinig, isang pangkat ng mga

manunulat. Kahapon ay pumili ka ng isang akdang ating tinalakay mula sa unang markahan

at sumulat ka ng isang suring-basa. Upang mapaunlad pa ang iyong kasanayan sa pagsulat,

paano mo binigyang pansin at importansiya ang mga sumusunod;

E. TALAKAYIN NATIN:

G. SUBUKIN NATIN:

Kahandaan sa

pagbabahagi ng iyong

paksa

Pagpili ng

mahahalagang

impormasiyon

Paraan sa pagsusuri ng

mga impormasiyon

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

G

145 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Sa paanong paraan nakatutulong ang pagbabahagi ng sariling kaalaman ng tao sa kanyang kapwa?

Gumawa ng paglalahat/sintesis sa buong aralin.

I. AYOS NA:

H. SA PALAGAY MO?:

J. TAYAIN NATIN:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

______________________________

TALAAN NG

NATUTUNAN

Natutuhan ko sa aralin na ito na…………

Natuklasan ko na…………

Masasabi ko na na…………

G

146 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


HAMBUGER WRITING MODE!!!

Kahalagahan ng Simposyum

Mga Dapat tandaan

Mga dapat talakayin

Simposyum bilang moderator

Kahulugan ng Simposyum



Documents

SA IYONG PAMILYA SA KALIKASAN SA IYONG KAPWA...G 76 | S .Y . 2 0 2 0 - 2021 G10 – FILIPINO – UNANG MARKAHAN B. ALAMIN NATIN: C. PAGYAMANIN NATIN: F10PD-Ie-f-64 Natutukoy ang mga