Rudnik olova i cinka Brskovo - tihi ubojica grada UNDP Borko Vulikic Prezentacija

8/10/2019 Rudnik olova i cinka Brskovo - tihi ubojica grada UNDP Borko Vulikic Prezentacija

1/30

Rudnik olova i cinka Brskovo - tihi ubica grada


2/30

Definicija Problema

Rudnik olova i cinka Brskovo , kod Mojkovca,poeo je sa radom 1976. godine i sa malimprekidima bio je u eksploataciji do 1991. godine

Od poetka rada pa do konanog prekidaproizvodnje flotacijska jalovina je deponovananajalovitukoje je formirano zapadno od grada,izmeu naselja i desne obale rijekeTare.

Jalovite zauzima povrinu od oko 19 ha i nanjemu je odloeno oko 2 mil. m3 jalovinskogmaterijala.


3/30

Dnojalovita se nalazi izmeu 793 mnm i 797 mnm.Kapacitetjalovinog prostora je sukcesivno poveavansa poveanjem visine brane, koja je najprije izvedena dovisine 801,5 mnm, zatim do 805,0 mnm, i zavrno do

visine 807,5 mnm.

Sa prekidom rada rudnika ostalo je do krune nasipanezapunjeni prostor od oko 475 000 m3. Polovina togprostora, u periodu veih padavina je zapunjenaatmosferskim vodama, upotrebljenim otpadnimvodama grada apoeloje i zatrpavanje otpadnimmaterijalom

Prema ranijim podacima deponovani jalovinski materijal sadri: olovo 0,20 %, cink 0,30 - 0,40 %;bakar 0,10 %; gvoe 4 - 5 % u piritu; sumpor 10 - 12 % i druge metale: antimon, kadmijum,ivu, molibden, srebro i zlato u neodreenimpromilima


4/30

NEPOVOLJNIUTICAJIJALOVITANAIVOTNUSREDINU

Eventualni poremeaji u stabilnosti brane, koji bi mogli imati zaposljedicu odnoenje odloenogmaterijala izjalovitau rijeku Taru;

Procjeivanjemuljevite i tene faze odloenog materijala kroz dno i

bone stranejalovitai njihovo disponiranje u rijeku Taru;

Ulijevanje u jalovite i akumuliranje u njemu nepreienihupotrebljenih otpadnih voda Mojkovca, i njihovo neposredno ili

posredno oticanje u rijeku Taru;

Odlaganje komunalnogvrstog otpada najalovitu;

Akumuliranje u jalovitu povrinskih voda koje dotiu sa urbanogprostora Mojkovca i magistralnog puta i njihovo procjeivanje krozodloeni materijal sa mogunou konanogoticanja u rijeku Taru;

Zagaivanje vazduha sa prainom podignutom sa gornje povrinejalovita


5/30

Resavanje problema:

PROJEKAT SANACIJE I REKULTIVACIJE

Kao posledica ugroenosti ivotne sredine - vode, tla, flore, faune, vazduha,uticaj na zdravljestanovnitva, izazvana postojanjemjalovita,I sa namjeromda se konano rijei ovaj problem, povjerilo je Graevinskom fakultetu uPodgorici izradu glavnog projekta sanacije i rekultivacijejalovita.PoredGraevinskogfakulteta, kao nosioca realizacije ovog projekta, na izradipodloga i na istranim radovima i kao podprojektanti, ukljueni su:

JU Institut za razvoj i istraivanja u oblasti zatite na radu, Podgorica Zavod zarudarstvo, geologiju i ekologijuJU Centar za ekotoksikoloka ispitivanja Crne Gore, PodgoricaRepubliki hidrometeoroloki zavod, PodgoricaJU Republiki zavod za geoloka istraivanja, PodgoricaGEOS d.o.o, Podgorica


6/30

REZULTATI ISTRANIH RADOVA OBAVLJENIH DO 2004.GOD

Provedeni istraniradovi su obuhvatili: geodetske radove, geoloko-geotehnika istraivanjai ispitivanja, hidrometrijska mjerenja i obraduklimatolokihpodataka

ispitivanja kvaliteta voda, sastava sedimenata u povrinskimtokovima i deponovanog materijala u jalovitu i kvaliteta kanalisanihotpadnih voda

PRETHODNO NAVEDENIM RADOVIMA ODREENISU: prostorne dimenzijejalovitai zapreminaodloenogmaterijala, geolokei hidrogeoloke karakteristike tla na lokalitetu deponije,

oblik i dimenzije depresije ujalovitui koliine tenostiu njoj, geotehnikekarakteristike deponovanog materijala, kvalitetpovrinskevode ujalovitui vode ujalovinommaterijalu kvalitet procjedne vode u pijezometrijskimbuotinama izvedenim izvan

jalovita, osobine vode i sedimenata u rijeci Tari i njenim pritokama, uzvodno i

nizvodno odjalovita, koliine i kvalitet kanalisanih otpadnih voda Mojkovca, koje se ulivaju u

jalovite, nalazitai svojstva materijala koji bi se mogao koristiti za pokrivne slojeve


7/30

DOPUNSKI ISTRANI RADOVI

Obavljeni u toku 2005. godine od firme VODNI ZDROJE, Prag

Cilj radova: Preciziranje i dopuna postojeih podataka o jalovitu

Sadraj radova: Ispitivanje sastava mulja Provjera koliina mulja koji bi se trebao stabilizovati Ispitivanje kvaliteta povrinske vode i vode iz mulja Ocjena rizika kod isputanja povrinske vode iz jalovita u Taru Poluindustrijska proba solidifikacije

U odnosu na rezultate prethodno obavljenih istraivanja 2004. godinekonstatovano je: koliine akumulisanepovrinske vode su iste, koliine mulja su priblino iste, iako se ni ovim ispitivanjima nisu mogle pouzdanodefinisati koliine mulja koje e se solidifikovati, kvalitet povrinske vode se bitno ne razlikuje, dok je preciznije odreen kvalitet vode

izbuotina u mulju.


8/30

KONCEPCIJSKO RJEENJE

SANACIJE I REKULTIVACIJE JALOVITA RUDNIKA OLOVA I CINKA U MOJKOVCU

Posmatrano hronoloki sanacija i rekultivacija jalovita sadri sledee osnovne radove:

(1) Spreavanje ulivanja upotrebljenih otpadnih voda grada Mojkovca i ulivanja povrinskihatmosferskih voda sa gradskog podruja i sa magistralnog puta Kolain-Mojkovac-Bijelo Polje ujalovite.

(2) Kontrolisano isputanje povrinske vode izjalovita u rijekuTaru.(3) Stabilizacija jalovinskog mulja(4) Zapunjavanje depresionog lijevka ujalovitu.(5) Izrada zavrnepokrivke.(6) Izrada kanalizacione mree za odvoenje voda od padavina sapovrine jalovita i vode iz drenanog

sloja(7)Privoenje korisnoj namjeni saniranog jalovita


9/30

Aktivnost 1. - SPREAVANJE ULIVANJA UPOTREBLJENIH OTPADNIH VODA GRADA MOJKOVCA IULIVANJA POVRINSKIH ATMOSFERSKIH VODA SA GRADSKOG PODRUJA I SA MAGISTRALNOG PUTA

KOLAIN-MOJKOVAC-BIJELO POLJE U JALOVITE

Jalovi{te TailingsImpoundment

GORWI MOJKOVAC

UlicaFilipa@uri}a

Ul.Du{anaTomovi}a

T r g

Q ubom ira

B a k o ~ a

DOM NARODNOG

ZDRAVQA

DJE JI

VRTI ]

[ K O LA

Ju{k

ovi}

aPot

ok

TrgQubomiraBako~a

J u

{ k

o v i

} a

o t

o k

Put

MOJKOVAC

Mag i s

t ra

lni

Put

Ko

la{i n

-B i

jelo

Po q

e

MOSTI NE

P u t

MOTEL

,,DRAGANJO VANOVI ] ,,

GORWI

MOJKOVAC

MOJKOVAC

,,V UKMAN KRU[ ^ I ] , ,MOJKOVAC

DRVNOINDUSTRI JS KI KOMBI NAT

TRAFOSTANI CA

Rudni

ca

Rij eka

U l . \ u ra \ u k i } a

Ul .Voji sl av a [ } epanovi }a

Ul.Mil o

{aDa

mjanov

i}a

OSNOVNA [ KOLA

Jaruga

Put

utPut

Shema kanala za upotrijebljene vode Mojkovca

Shema kanala za upotrebljene i atmosferske vodeu zoni jalovita


10/30

Komandnazgrada

(Commandbuilding)

Mehanicki tretman (crpnastanica, reetke,mernikanali peskolov)

(Mechanicaltreatment -pumping station,screens,flowmeterand gritchamber)

Razdelna komora

(Distributionchamber)

Aracioni bazen I faze

(Aeration tank-I phase)

Internesaobracajnice

(Internal roads)

Internesaobracajnice

(Internal roads)

Naknadna talonica Ifaze

(Secondaryclarifier -I phase)

Kompresori

(Blowers)

Tretmanmulja(Sludgetretament)

Presaza mulj(Sludgepress)

Ulaz - kapija

(Entrance -gate)

Pristupniput(Access - egress road)

Crpna stanicazamulj

(Sludgepumping station)

Bazenza hlorisanje

(Chlorination tank)

ahtmeracaprotoka

(Flowmetermanhole)

Crpnastanicaprecicenevode(opciono)

(Treatedwaterpumpingstation-optional)

Ispustu rijekuTaru

(Dischargeinto Tarariver)

DN 150 -cevovod k omprimovanog vazduha

(compressed airpipeline )

DN 200 -otpadna voda

(wastewater)

DN200-otpadna

voda

(was

tewater)

DN200-mulj

(sludge)

DN200-via

kmulj

a

(surplussslud

ge)

DN 150 - interna kanalizacija

(internal sewer)

DN150-internakanalizacija

(internalsewer)

DN

5 0 0 -d o l a z n ik o le k t o r

(in

c o min g s e we r )

GranicaPPOV- ograda(Border oftheWWTP-fence)

DN50-vodazapice

(drinkingwater)

DN 50 -voda zapice

(drinking water)

GranicaPPOV-ograda

(BorderoftheWWTP-fence)

PPOV Mojkovac -

Druga faza- OSNOVA -R = 1 : 200

WWTP Mojkovac,Second phase- LAYOUT -Scale 1 : 200

DN 200- otpadna voda

(wastewater)

DN 200 - mulju recirkulaciji

(recirrculated sludge)

DN

200-

viakm

ulja

(surplu

ssslu

dge)

DN200-mulj

(sludge)

DN

200-

otpadn

avod

a

(wastew

ater)

DN 200- otpadna voda

(wastewater)

Naknadna talonica IIfaze

(Secondaryclarifier -II phase)

Anaerobni-anoksicnibazenIIB faze

(Anaerobic- anoxictank,IIBphase)

Anaerobni-anoksicnibazenIIB faze

(Anaerobic- anoxictank,IIBphase)

Aracioni bazen IIAfaze

(Aeration tank-IIAphase)

Raspodelnakomora(Distributionchamber)

SHEMA SISTEMA ZA PRECISCAVANJE OTPADNIH VODA


11/30

Aktivnost 2. - KONTROLISANO ISPUTANJE POVRINSKE VODE IZJALOVITA U RIJEKU TARU.

Uslov za isputanje vode u rijeku Taru je :Zadovoljiti normu Kvaliteta isputene vode, to sepostie odgovarajuim razreenjem, tj. odnosomkoliine isputene vode i proticaja u rijeci Tari i /ili djeliminim tretmanom isputene vode.Vrijeme isputanja : april - maj


12/30

.0

.9

.6

.

793.75

240

790.10790.50

806.55806.85

800.50

801.00

801.50

280

793.66

290

793.61

300

793.56

794.95

795.45

798.50

799.25

800.75

792.80

1000

1000

45.0

30.

0

10.0

20.020.0

60.0 60.060.0

15.o20.0

25.010.0160.0

15.0

10.0

15.030.0

185.

0

520.0

60.0

20.0

20.020.0 20.020.020.0

60.0

340.0

793.71

793.53

305.5

793.75

270

794.53793.53793.75

794.75

I=0.5 %,L=43 m

262.4

806.0

796.42

796.53

793.75

260.0

I=1.1 %,L=260 mI=1.1 %

796.64

796.75

30.00

20.00

10.00

0.00

.

.

801.0

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.0

.0

794.75

797.75

796.75

1 6

. 6 7

1 6

. 6 7

1 6

. 6 7

25.

00

50.0

50.0

50.0

50.

0

50.0

50.

0

LONGITUDINAL SECTIONOFSYSTEM FOR EMPTYING WATTER

800.7

NEW SEWER

RIVERTARA

OUTLET

ECTING (OVERFLOW)MANHOLE

WATTERLEVEL07.06.2004.

EXISTING SEWER

PUMP STATION

SISTEM ZA EVAKUACIJU AKUMULISANE VODE


13/30

Aktivnost 3.STABILIZACIJA JALOVINSKOG MATERIJALA

Cilj: Poboljanje fiziko mehanikih svojstava muljaV= 450500 000 m3

Razmatrane alternative stabilizacije mulja :

- dreniranje muljevitog jalovinskog materijala,

- zamjena muljevitog materijala pjeskovito-ljunkovitim ili drugim materijalom

- hemijska stabilizacija mulja mjeanjem mulja sa odreenim aditivima

Usvojeno reenje : Hemijska stabilizacija (solidifikacija) sa dodavanjem krea u koliini odoko 6%. Predviena je fazna realizacija koja e omoguiti eventualne korekcije u postupkusolidifikacije

798.00

794.00

796.00

800.00

802.00

796.00

794.00

800.00

798.00

802.00

804.00

806.00806.00

804.00

G G'

0

808.00 808.00

810.00

814.00

812.00

816.00

790.00

788.00

792.00

788.00

792.00

790.00

810.00

812.00

814.00

816.00

786.00

782.00

780.00

784.00

786.00

780.00

784.00

782.00

778.00

776.00 776.00

778.00

A-A'

A-A'

B-B'

B-B'

C-C'

C-C'

794.01

B-22(806.01)

799.55

B-8(806.35)

795.24

B-7(806.54)

797.28

B-6(806.78)

801.05

B-18(806.35)

794.09

B-21(806.09)

11

12

2

3 3

3

5

55

LEGENDA:

Deponija jalovine; jalovinarudnika olovaicinka, muljevitogsastava. Cineje u osnoviprainaisitnipijesak,pomijeani savodom, siveboje.1

Aluvijalni nanos;ljunak, pijesak i krupniobluci,uglavnomod krecnjakaipjecara. Moguseizdvojitidvijezone; gornjaod ljunka i krupnih valutakai donjaod pijeska i sitnijegljunka, djelimicnozaglinjena.Nevezanisediment,intergranularne poroznosti i dobro vodopropustan.

Terasni sedimenti;pijesak, ljunak ikrupnivalutci,mjestimicnov ezani ukonglomerat.Propustnestijene,nevezanei poluvezane,mjestimicnozaglinjene, intergranularneporoznosti i dobro vodopropusne.

Sedimentipaleozoika; kompleks razlicitihsedimenata,dominiraju kriljci i pjecari a prisutnisu ikonglomerati, krecnjaci i dolomiti. kriljavestijene,s labookamenjene,ub rane i izrasjedane,vodonepropusne. Propusnesu u povrinskidegradiranojzoni.

Inenjerskogeolokegranice; utvrdene i pretpostavljene

Nivopodzemnevode

Istranabuotina

Tijelo brane;nasutmaterijal, uglavnomaluvijalnogporijekla. Sastavljenje odljunka, pijeska,praineikrupnih valutakarazlicitog sastava.2

3

4

5

803.12

B-13(806.32)

Folija


14/30

POSTOJECI NASIP-

BRANA

POSTOJECA

FOLIJA

RANIJE

STABILIZOVANA

JALOVINA

HEMIJSKI

STABILIZOVANI MULJ

ZATRPANA

DEPRESIJA

KOSINA ISPOD

MAGISTRALNOG

PUTA

VEGETACIONI SLOJ, 1.0 m

DRENANI SLOJ, 0.3 m

SLOJ SOLIDIFIKOVANOG MATERIJALA

A

A

Aktivnosti 4 i 5. - ZAPUNJAVANJE DEPRESIONOG LIJEVKA

U JALOVITUI IZRADA ZAVRNE POKRIVKE.


15/30

ZATRPANA DEPRESIJA

HEMIJSKI STABILIZOVANI MULJ

VEGETACIONI SLOJ, 1.0 m

DRENANI SLOJ, 0.3 mSLOJ SOLIDIFIKOVANOG MATERIJALA

PRESJEK A-A

Aktivnosti 5. - IZRADA ZAVRNE POKRIVKE.

UGRAENI MATERIJALI :

Zatrpavanje depresije sa lokanim izravnanjem masa materijala 93 000 m3

Solidifikovani izolacioni sloj 51 500 m3

Drenani ljunani sloj 52 000 m3

Zavrni pokrivni sloj od pjeskovito ilovaastog materijala 175 000 m3


16/30

Aktivnost 6. Izrada kanalizacione mree za odvoenje voda od padavina sapovrine jalovita i vode izdrenanog sloja


17/30

Dodatne aktivnosti:

Recommendations for a pilot treatment system for acid mine drainage (AMD) for the Brskovo and Zuta Prla

mines, Mojkovac Municipality, Montenegro


18/30

Aktivnost 7 - PRIVOENJE KORISNOJ NAMJENI SANIRANOG JALOVITA


19/30

Ideja: OD DOMA ,,TIHOG UBICE DO TURISTICKE DESTINACIJE


20/30

Promjena percepcije kod predstavnika medija

Promjena imidza kod lokalniog stanovnistva na nivou zemlje i regiona


21/30

Promjena imidza kod lokalniog stanovnistva, na nivou zemlje i regiona

kroz promotivne dogadjeje I stvarenje novih proizvoda

Izazov Sjevera:


22/30

Vracanje kajakastva na Taru


23/30

Rafting I promotivne aktivnosti


24/30

Definisanje vizije: Metamorfoza


25/30


26/30


27/30


28/30


29/30


30/30

http://www.undp.org.me/

United Nations Development Programme

MontenegroBorko Vulikic,

[email protected]

Hvala na paznji.

Documents

Rudnik olova i cinka Brskovo - tihi ubojica grada UNDP Borko Vulikic Prezentacija