RP1-ISO9001-2008

1

TBD Kamu-BB

Kamu Biliim Platformu X

ISO 9001:2000

Kalite Ynetim Sistemi

Srm 1.0

1. ALIMA GRUBU

Nisan 2008

2

TBD Kamu-BB

Kamu Biliim Platformu X

ISO 9001:2000


Srm 1.0

1. ALIMA GRUBU

Yayn Hazrlayan

DENZ PEKER (alma Grubu Yazman)

Belge No : TBD/Kamu-BIB/2008-G1

Tarihi : 16/4/2008

Durumu : S 1.0

3

1. alma Grubu :

alma Grubu Bakan AHMET PEKEL (TCMB)

Kamu-BB YK Temsilcisi AYLA ALTUN (ODT)

alma Grubu Bakan Yrd. VEYZ NAL ZAM (ADALET BAKANLII)

Kamu-BB NECAT ETLACAKU (OYTEK)

TBD YK SELUK KAVASOLU (DPT)

Grup yeleri ABDN TOPAOLU (ADALET BAKANLII)

ADNAN YILMAZ (YARGITAY)

ASLIHAN TFEK (GAZ NVERSTES)

ATLLA BLC (TK)

AYSIM HANER (KIZILAY )

CENGZ GRAY (OYTEK)

CHAN ONAY (ANKARA BYKEHR BLD.)

CNEYT NALACI (SENTM)

DENZ PEKER (OYTEK)

DOAN PEKER (KOSSTEM)

ERDAL NANEC (MLL KTPHANE)

ERDN IIK (MALYE BAKANLII)

ERHAN KUMA (TRKSAT)

ERSN TAI (TCDD)

ERSN T. YALVA (MALYE BAKANLII)

F.LEYLA ERSUN (ODT)

GRKAN ERENEL (TRKSAT)

.NEJAT ERC (YURTKUR)

LHAN AKAL (MLL KTPHANE)

SMAL YILDIRIM (ANKARA BYKEHR BLD.)

KEMAL NALACI (TRK PATENT ENSTTS)

KRAT AILTAY (ODT)

MELKE ZLEM TOSUN (EVRE ve ORMAN BAKANLII)

MESUT KKBA (ADALET BAKANLII)

NEZHA ARKIT (MEB)

NURAN GRGN (ADALET BAKANLII)

O.KUBLAY YILMAZ (MALYE BAKANLII)

ORHAN TOPU (BABAKANLIK-TADY)

OSMAN SARITA (MALYE BAKANLII)

RAGIP GLPINAR (TOK)

SELDA TUN (MALYE BAKANLII)

SEVDA NRME (MALYE BAKANLII)

SEVN OKUMUOLU (TK)

SUNA SARIOLU (SANAY BAKANLII)

TOLUNAY CUMURCU (ORBM)

TUBA DURMAZ (H)

TUNCAY BLMEZ (TPAO)

YASEMN SEYDM (TCMB)

YAAR TOMSUK (TK)

4

NDEKLER

NDEKLER ............................................................................................................ 4

EKILLER ................................................................................................................. 5

BLM 1 .................................................................................................................. 6

1.1. GIRI .......................................................................................................... 6

1.2. ULUSLARARASI STANDARTLAR RGT (ISO) NEDIR? ................................... 6

1.3. TOPLAM KALITE YNETIMI ............................................................................ 7

BLM 2 .................................................................................................................. 8

2.1 . TS-EN-ISO 9000 STANDARTLARININ GELIIMI ................................................... 8

2.1.1. TS-EN-ISO 9000 le lgili Baz Tanmlar ................................................. 8

2.1.2. TS-EN-ISO 9000:2000 Standartlar Serisi .............................................. 9

BLM 3 .................................................................................................................10

3.1. ISO 9001:2000 KALTE YNETM SSTEM .........................................................10

3.2 . ISO 9001:2000 KALTE YNETM SSTEMNN TARHSEL GELM......................10

3.3 . ISO 9001:2000 KALTE TERMLER ...................................................................11

3.4 . ISO9001:2000 KALITE YNETIM SISTEMLERI STANDART MADDELERI .................13

3.5 . ISO 9001:2000 KALTE YNETM PRENSPLER .................................................14

3.6 . ISO 9001:2000 KALITE YNETIM SISTEMI BELGELENDIRME ADIMLARI ................15

BLM 4 .................................................................................................................17

4.1 . ISO9001:2000 KALITE YNETIM SISTEMLERININ YARARLARI ............................17

KAYNAKA .............................................................................................................18

5

Ksaltmalar

BT Biliim Teknolojileri

ISO International Organization for Standardization :

Uluslararas Standartlar Tekilt

KAMU-BB Kamu Bilgi lem Merkezleri Yneticileri Birlii

TBD Trkiye Biliim Dernei

ekiller

ekil 1 - ISO 9001:2000 Kalite Ynetim Sistemi Belgelendirme Admlar .................16

6

BLM 1

1.1. Giri

Gnmzde firmalarn uygun rn veya hizmeti verebilecek kalite dzeyine sahip

olduklarn kantlamalar, mteri memnuniyeti ve i verimliliini arttrmann yan sra,

maliyetleri drmekte ve irket prestijini ykseltmektedir. Firmalarn, olgunlam kalite

dzeyine eritiklerini ispatlamak iin kullandklar en yaygn ve etkili yntemlerden biri, ISO

9001 ile belgelendirilmektir.

1.2. Uluslararas Standartlar rgt (ISO) Nedir?

Merkezi svire'nin Cenevre kenti olan ISO1, 1947 ylnda kurulmutur. rn, hizmet

ve sistem iin eitli standartlar oluturan ve yaynlayan organizasyonun 146 yesi

bulunmaktadr. Yapt standardizasyon almalar sonucu ticarete, sanayiye ve tketicilere

byk yararlar salamtr.

ISO, bir taraftan devletlere ait enstitlerin ye olduu bir organizasyonken, dier

taraftan enstitlerin yapsn oluturan zel sektr arasnda kpr grevindedir.

1 International Organisation for Standardization

7

1.3. Toplam Kalite Ynetimi

Toplam Kalite Ynetimi sreci, tamamen mteriye odaklanm bir iletme kltrn

oluturan ynetim sistemidir. Bir grup etkinlii olan Toplam Kalite Ynetiminde, hatalar

nleyerek kaliteye ulamak, srete grev alan tm alanlarn sorumluluudur. Toplam

Kalite Ynetimi, bireysel bir etkinlik deildir.

Organizasyonlar Toplam Kalite Ynetiminin tm ilkelerini benimseyip organizasyon

genelinde uyguladklarnda organizasyon yapsnda baar salanarak kalitesinde seviyesi

ykseltilir.

8

BLM 2

2.1. TS-EN-ISO 9000 Standartlarnn Geliimi

TS-EN-ISO 9000 Kalite Standartlar, ISO tarafndan yaynlanm olan ve

organizasyonlarn mteri memnuniyetinin artrlmasna ynelik olarak kalite ynetim

sisteminin kurulmas ve gelitirilmesi konusunda rehberlik eden bir standartlar btndr.

TS-EN-ISO 9000 Kalite Standartlar Serisi, etkili bir ynetim sisteminin nasl kurulabileceini,

dokmante edilebileceini ve srdrebileceini tarifler. TS-EN-ISO 9000 standartlarnn

geliim tarihesi aada listelendii gibidir.

-1963de MIL/Q/9858 (ABDde savunma teknolojisinde)

-1968de AQAP Standardlar(NATO yesi lkelerde)

-1979da BS 5750(ngilterede)

-1987de ISO 9000 serisi (ISO tarafndan)

-1988de EN 29000 standardlar(CEN tarafndan)

-1988de TS 6000 Kalite Gvence Sistem Standard olarak yaymland

-1991de TS-EN-ISO 9000

-1994de ISO tarafndan revize edildi.(9001:1994 / 9002:1994 /9003:1994)

-1996da EN 29000 serisi EN-ISO 9000 olarak yaynland.

-2000de ISO tarafndan revize edildi ve 9001:2000 olarak yaymland.

2.1.1. TS-EN-ISO 9000 le lgili Baz Tanmlar

TS-EN-ISO 9000 Kalite Standartlar dahilinde ad geen baz terimler ve tanmlar

aada listelenmitir.

PROSES : Girdileri ktlara dntren birbirleriyle ilgili veya

etkileimli faaliyetler takm.

RN : Bir prosesin sonucu.

SSTEM : Birbirleriyle ilikili veya etkileimli elemanlar takm.

YNETM SSTEM : Politika ve hedefleri oluturma ve bu hedefleri baarma

sistemi.

KALTE POLTKASI : Bir kuruluun ynetimi tarafndan resmi olarak ifade

edilen kalite ile ilgili btn amalar ve idaresi.

KALTE YNETM : Bir kuruluun kalite bakmndan idare ve kontrol iin

koordine edilmi faaliyetler.

9

SREKL YLETRME : artlarn yerine getirilmesi yeteneini arttrmak iin tekrar

edilen faaliyet.

VERMLLK : Elde edilen sonu ile kullanlan kaynaklar arasndaki

iliki.

2.1.2. TS-EN-ISO 9000:2000 Standartlar Serisi

TS EN ISO 9000 standartlar drt temel standarttan olumaktadr. Bunlar;

1. TS EN ISO 9000:2000 Kalite Ynetim Sistemleri-Temel Kavramlar, Terimler,

2. TS EN ISO 9001:2000 Kalite Ynetim Sistemleri-artlar,

3. TS EN ISO 9004:2000 Kalite Ynetim Sistemi - Performansnn yiletirilmesi

in Klavuz,

4. TS EN ISO 19011:2004 Kalite ve evre Tetkiki in Klavuz

10

BLM 3

3.1. ISO 9001:2000 Kalite Ynetim Sistemi

ISO 9001, Uluslararas Standartlar rgt (ISO) Kalite Ynetimi ve Kalite Gvence

Sistemi Teknik Komitesi tarafndan gelitirilen uluslararas bir belgelendirme standarddr.

ISO 9001 Belgesi, Kalite Ynetim Sistemlerinin kurulmas esnasnda uygulanmas

gereken artlar ve etkin Kalite Ynetim Sistemini tanmlar. Kurulu bu standardn artlarn

yerine getirdiinde, ISO 9001 belgesi ile belgelendirilir.

ISO 9001 standard organizasyonlarn kalite sistemlerinin ISO Standard

Prosedrleri'ne uygun olarak degerlendirilmesini amalarken, rn veya hizmetin kalitesinin

hem organizasyon hem de organizasyonun mterileri ve tedarikileri asndan en iyi hale

getirilmesini salar. Organizasyonlar ISO 9001 belgesi almak iin onaylanm bir nc

taraf kurum tarafndan tetkik edilmelidir.

ISO 9000 standard, her 5 ylda bir ISO tarafndan gzden geirilerek, uygulayclarn

grleri ve ihtiyalar dorultusunda gerekli revizyonlara tabi tutulur ve yeniden yaynlanr.

2000 rakam, bu revizyonun 2000 ylnda yaplp, yaynlandn gsterir versiyon tarihidir.

ISO 9001:2000 standard ierii;


Ynetimin Sorumluluu

Kaynak Ynetimi

rn Gerekletirme

lme, Analiz ve Gelime (yiletirme)

eklinde listelenir.

3.2. ISO 9001:2000 Kalite Ynetim Sisteminin Tarihsel Geliimi

lk olarak 1987 ylnda Kalite Gvence Sistem Standard olarak yaynlanan standart,

ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003 olarak 3 alt standarttan olumaktayd. Kurumlar faaliyet

kapsamlar dorultusunda bu 3 standarttan birisini uygulayarak, denetime girmekteydiler.

1994 ylnda ilk defa revizyona uram olan standart, yeniden Kalite Gvence Sistem

Standard olarak yaynlanmtr. Bu aamada standart yine ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003

http://www.kascert.com/goster.aspx?metin_id=265http://www.kascert.com/goster.aspx?metin_id=265http://www.kascert.com/goster.aspx?metin_id=265http://www.kascert.com/goster.aspx?metin_id=265

11

olarak 3 alt standarttan olumaktayd. Kurumlar faaliyet kapsamlar dorultusunda bu 3

standarttan birisini uygulayarak, denetime girmekteydiler. Standardn bu versiyonu, nceki

versiyondaki konulara ilave olarak hata nleme konusuna da odaklanmtr.

Standart son olarak 2000 ylnda revizyona uram ve Kalite Ynetim Sistem

Standard olarak yaynlanmtr. Belgelendirmeye esas tekil eden, yalnzca ISO 9001:2000

standarddr. ISO 9002, ISO 9003 standartlar artk gncelliini yitirmilerdir. Ancak ana

standart olan ISO9001:2000'i destekleyen ISO 9000, ISO 9004, ISO 19011 gibi klavuz

standartlar da ISO tarafndan yaynlanmtr. Kurumlar, faaliyet kapsamlar ne olursa olsun

sadece ISO 9001 standardn uygulumakta ve bu belgeyi almaktadrlar. Fakat

belgelendirmeye tabi tutulan faaliyetler, ve standardn hari tutulan maddeleri, alnacak olan

belgenin zerinde tanmlanabilmektedir. Standardn bu versiyonu, nceki versiyonlardaki

konulara ilave olarak srekli iyileme ve verimliliin arttrlmasn hedefleyen sre tabanl,

mteri odaklln daha n planda tutan bir ynetim modeli sunmaktadr.

3.3. ISO 9001:2000 Kalite Terimleri

ISO 9001:2000 standardna ait kalite terimleri, aada listelenmitir.

KALTE : Mevcut ve var olan karakteristiklerin artlar karlama

derecesidir. (ISO 9000:2000)

KALTE POLTKASI : Kalite ile ilikili olarak st ynetim tarafndan resmi

olarak formle edilen irketin yneliini ve toplam

hedefleri gsteren ifadedir.

KALTE YNETM : Bir organizasyonun ynetilmesi ve kontrol iin

koordine edilmi faaliyetlerdir.

KALTE HEDEFLER : Kalite ile ilikili olarak istenen veya amalanan eyler.

Kalite hedefleri SMART olmaldr.

S Specified / belirli, ilgili blm ve proses iin

M Measurable / llebilir

A Achievable / Ulalabilir

R Real / Gereki

T Timing / Zamana bal

KALTE PLANLAMASI : Kalite Ynetiminin, kalite hedeflerinin belirlenmesi ve

bu hedeflerin karlanmas iin gerekli operasyonel

12

proses ve ilgili kaynaklarn temini konusunda

odaklanm bir parasdr.

KALTE KONTROL : Kalite artlarnn karlanmasna odaklanm kalite

ynetiminin bir parasdr.

KALTE GVENCE : Kalite artlarnn karland gvencesi vermeye

odaklanm kalite ynetiminin bir parasdr.

YLETRME : Kuruluun kalite artlarn karlama kabiliyetinin

artrlmasna odaklanm kalite ynetiminin bir

parasdr.

ALIMA ORTAMI : in yapld ortam artlar.

DENETM KRTER : Referans olarak belirlenen politika, prosedr ve

gereklilikler.

RN : Srecin (process) bir sonucu. Drt Genel rn

Kategorisi: Donanm, Yazlm, Servisler, lenmi

Malzemeler veya tm bunlarn kombinasyonu.

ARTLAR : Belirlenen, genel olarak istenen veya yasal ihtiya ve

beklentiler. rn, sistem veya mteri ile ilikili olabilir.

Belirlenmi artlar yazl hale getirilmi olandr. artlar

deiik kaynaklar tarafndan ortaya konmu olabilir.

DZELTC FALYET : Belirlenen bir uygunsuzluun ana sebebini ortadan

kaldrmak ve tekrarn engellemek iin yaplan faaliyet.

NLEYC FALYET : Potansiyel bir uygunsuzluun (henz ortaya kmam)

sebebini ortadan kaldrmak iin yaplan faaliyet.

STANDART DII ZN : artlara uymayan rnlere k izni verme.

SERBEST BIRAKMA : Prosesin bir sonraki aamas ile devam etmek iin

verilen izin

GZDEN GERME : Belirlenen hedefleri gerekletirmek iin oluturulan

konularn uygunluunu ve etkinliini tespit iin

gerekletirilen faaliyetler.

DORULAMA : Belirlenen artlarn karlandn gsteren objektif

delillere dayal olarak teyit ilemi.

GEERL KILMA : Gerek delillerin incelenmesi sonucunda istenen

amaca ve uygulamaya dnk gerekliliklerin

karlandnn teyit edilmesi.

GEREK DELL : Bir eyin bulunduunu ve gerek olduunu gsteren

bilgi veya veriler.

13

UYGUNSUZLUK : Gerekliliklere uymama

PROSES : Girdileri ktlara dntren ve birbirleri ile ilikili veya

etkileen faaliyetler dizisi

3.4. ISO9001:2000 Kalite Ynetim Sistemleri Standart Maddeleri

ISO9001:2000 Kalite Ynetim Sistemlerinin ierdii standart maddeler aada

zetlenmitir.

1. KAPSAM

2. ATIF YAPILAN STANDARDLAR

3. TERMLER VE TARFLER

4. KALTE YNETM SSTEM

4.1. GENEL ARTLAR

4.2. DOKMANTASYON ARTLARI

5. YNETM SORUMLULUU

5.1. YNETMN TAAHHD

5.2. MTER ODAKLILIK

5.3. KALTE POLTKASI

5.4. PLANLAMA

5.5. SORUMLULUK, YETK VE LETM

5.6. YNETMN GZDEN GERMES

6. KAYNAK YNETM

6.1. KAYNAKLARIN SALANMASI

6.2. NSAN KAYNAKLARI

6.3. ALT YAPI

6.4. ALIMA ORTAMI

7. RN GEREKLETRME

7.1. RN GEREKLETRMENN PLANLANMASI

7.2. MTER LE LKL PROSESLER

7.3. TASRIM VE GELTRME

7.4. SATIN ALMA

7.5. RETM VE HZMETN SALANMASI

7.6. ZLEME VE LME CHAZLARININ KONTROL

8. LME, ANALZ VE YLETRME

14

8.1. GENEL

8.2. ZLEME VE LME

8.3. UYGUN OLMAYAN RNN KONTROL

8.4. VER ANALZ

8.5. YLETRME

3.5. ISO 9001:2000 Kalite Ynetim Prensipleri

Uluslararas Standard Organizasyonu (ISO) tarafndan ululararas Standard olarak

yaynlanan ve halen Avrupa Topluluu lkeleri ile birlikte birok lkede belgelendirme modeli

olarak uygulanmakta olan TS-EN-ISO 9001 standard bir uluslararas kalite ynetim

standarddr ve 8 kalite prensibine dayanmaktadr.

Mteri Odakllk : Kurulular, mterilerine bamldr. Bu yzden

mterilerinin mevcut ve gelecekteki ihtiyalarn

anlamal, mteri artlarna uymal ve mteri

beklentilerinin zerine kmak iin aba

harcamaldr.

Liderlik : Liderler organize ederler, yn ve ama birliini

belirlerler. Lider firma ierisinde yle bir ortam

kurmal ve devam ettirmelidir ki insanlar kuruluun

hedeflerinin baarlmasnda tam olarak

katlabilmelidirler.

alanlarn Katlm : Her seviyedeki insanlar kuruluun birer deeridir

ve tam olarak katlmlar ile kabiliyetleri kuruluun

karlar iin kullanlabilir.

Proses Yaklam : Faaliyetler ve ilikili kaynaklar bir proses olarak

ynetildikleri zaman baarl sonular ok daha

etkin olarak gerekletirilebilir.

P Planla .. Hedefleri & Prosesleri Belirle

U Uygula.. Prosesleri Uygula

K Kontrol Et.. zle & l

yiletir.. Srekli yileme Sala

Ynetime Sistem

Yaklam

: Birbirleri ile ilikili proseslerin Sistem olarak

belirlenmesi, anlalmas ve ynetilmesi kurulular

etkinliklerini salar ve hedeflerin

15

gerekletirilmesinde verimlilik getirir.

Srekli yiletirme : Kuruluun btn performansnn srekli

iyiletirilmesi kurumun kalc bir hedefi olmaldr.

yileme : rnn zellik ve karakteristiklerinin artrlmas

ve/veya bunlar retmek ve datmak iin

kullanlan proseslerin etkinliinin ve verimliliinin

artrlmas demektir.

Karar Vermede

Gereki Yaklam

: Etkili kararlar veri ve bilginin analizine dayanr.

Karlkl kara

Dayal Tedariki

likileri

: Bir kurulu ve tedarikisi birbirine bamldr ve bir

deer oluturma konusunda kabiliyetleri artrmak

iin karlkl karlar vardr.

3.6. ISO 9001:2000 Kalite Ynetim Sistemi Belgelendirme Admlar

ISO 9001:2000 Kalite Ynetim Sistemi belgelendirme admlar ekil 1de gsterildii

gibidir.

16

ekil 1 - ISO 9001:2000 Kalite Ynetim Sistemi Belgelendirme Admlar 2

2 http://www.turkloydu.org/TR/BELGELENDIRME/asama.asp adresinden 4 Mart

2008 tarihinde alnmtr.

http://www.turkloydu.org/TR/BELGELENDIRME/asama.asp

17

BLM 4

4.1. ISO9001:2000 Kalite Ynetim Sistemlerinin Yararlar

ISO9001:2000 Kalite Ynetim Belgesi kurumlara pazar avantaj salarken, kurumda

srekli iyiletirme disiplini yerletirir. ok sayda mteri tarafndan talep edilen bu belgenin

ksa vadeli olduu unutulmamaldr. Belgenin alnmas kusursuzluun baarld anlamn

tamaz. ISO9001:2000 Kalite Ynetim Belgesine sahip bir kuruluta her problem bir

iyiletirme frsat olarak alglanr. Problemin bir daha tekrarlanmamasn salamak,

zmden daha byk nem tar.

lkemizde ISO9001:2000 Kalite Ynetim Belgesine sahip 720 irkette uygulanan

aratrma sonular, kuruluun imajnn glenmesi, mteri memnuniyeti, mteri art,

rekabet gcnn artmas, daha iyi tedariki ilikileri gibi d yararlar salarken, ynetimin

etkinlii, olumlu kltrel deiim, kalite bilincinin olumas, daha iyi bir dokmantasyon,

sistematiklemek, standardizasyon ve tutarllk, etkinlik ve retkenlik art, maliyetlerin

azaltlmas, kurumsallama yolunda nemli bir adm atlm olmas gibi kuruma salanan

faydalar ortaya koymaktadr.

18

KAYNAKA

[1] Kaynak : http://www.tse.org.tr/Turkish/KaliteYonetimi/9000bilgi.asp

[2] TSE PERSONEL/SSTEM BELGELENDRME MERKEZ Web sayfas (23

Aralk 2007)

[3] www.wcs.com.tr/iso9001_kalite_nedir.htm

http://www.tse.org.tr/Turkish/KaliteYonetimi/9000bilgi.asphttp://www.wcs.com.tr/iso9001_kalite_nedir.htm

Documents

RP1-ISO9001-2008