Roli i të dhënave statistikore në

përmirësimin e politikave për të rritur

konkurrueshmërinë e ekonomisë

3 Maj 2017

Statistikat – ushqim dhe vizion për politikbërjen/vendimarrjen

• Statistikat- si inpute të dobishme për politikat, proceset e hartimit të politikave, kushtet institucionale, rezultatet e politikave sektoriale nëfunksion të rritjes së konkurrueshmërisë së ekonomisë;

• Grupi i plotë i treguesve statistikor duhet të jetë i njëjtë (metoda e llogaritjes) me të gjitha ekonomitë e vendeve te rajonit, na mësojnë për tëevidentuar të dhënat e munguara, për rrjedhojë, për të rritur numrin e treguesve të ofruar;

• Statistikat rrisin sigurinë në vendosjen e objektivave dhe përdoren indikatorë për qëllime të monitorimit dhe vlerësimit;

• Të dhënat statistikore janë gjithashtu një kusht “sine qua non” për parashikime të sakta dhe projeksionet për treguesit e konkurueshmërisë;

• Support orientues për ndihmë dhe financime të mundëshme nga ana e donatorëve.

• Transparenca dhe përgjegjshmëria e tyre vendimtare për të nxitur mirëbesimin e ndërsjellë ndërmjet qeverisë me qytetarët.

Statistikat- për të mësuar dhe kuptuar faktorët eKonkurueshmërisë

• Evidentimi i avantazheve konkurruese dhe ruajtja e ritmeve të rritjes ekonomike në vitet e ardhshëm -një sfidë për ekonominë e vendit;

• Koncepti i përgjithshëm i Konkurrueshmërisë në nivel kombëtar: Aftësia e një vendi për të prodhuar mallra dhe shërbime që plotësojnë kërkesat e tregut ndërkombëtar, duke ruajtur dhe rritur në të njëjtën kohë të ardhurat reale për frymë për një kohë të gjatë (Komisioni Presidencial i SHBA);

• Në nivelin e ndërmarrjes: aftësia për të mbajtur një pozicion të caktuar në treg, duke ofruar produkte /sherbime cilësore, çmime konkurruese, fleksibilitet ndaj ndryshimeve në kërkesë, dhe duke menaxhuar me sukses diferencimin e produktit, duke ndërtuar kapacitete inovative dhe një sistem efektiv tregu (Altenburg 1998).

• Sipas Porter-it, konkurueshmëria bazohet në produktivitetin, rritjen e vazhdueshme të vlerës së shtuar. Ndërmarrja duhet të zhvendoset nga avantazhet krahasuese në përparësitë konkurruese; të konkurrojë me kosto, cilësi, shpërndarje dhe fleksibilitet.

Të dhënat statistikore të MZHETTS

Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Turizmit, Tregtisë dhe Sipërmarrjes nuk

prodhon të dhëna statistikore në mënyrë të drejtëpërdrejtë.

Biznese të reja të regjistruara QKB Numri i bizneseve të regjistruaranë vite

Biznese të çregjistruara QKB Numri i bizneseve të regjistruaranë vite

Numri i klikimeve në portalin online QKB Ndryshimet në portalin e QKB për ta bërë atë më

user-friendly, kanë ndikuar ndjeshëm në rritjen e

numrit të vizitorëve

Leje dhe licenca të lëshuara nga QKB QKB Numri i licensave sipas kategorive

Akreditimi i Organizmave të vlerësimit

të Konformitetit (laborator

testues/kalibrues,Organizma

inspektues/certifikues)

DPA Numri i organizmave të akredituar laboratorë,

organizma certifikues dhe organizma inspektues

sipas viteve.

Aplikime për akreditim DPA Numri i aplikimeve për akreditim në vite

Zonat ekonomike MZHETTS Numri i zonave ekonomike dhe industriale

Ndërrmarje/Objekte të privatizuara MZHETTS Numri i ndërrmarje të privatizuara

Ndërrmarje/Objekte të dhëna me qira MZHETTS Numri i ndërrmarje të dhëna me qira (numri i të

punësuarve, vlera e investimit, sipërfaqet etj.

INSTAT – për vlerësimin konkurrueshmërisë

• Strategjia e Zhvillimit të Biznesit dhe Investimeve 2014-2020, përbën dokumentin bazë përevidentimin dhe zbatimin e politikave kombëtare për nxitjen e biznesit dhe investimeve. Kafokus të saj një nga prioritetet kryesore, rritjen e konkurrueshmërisë së ekonomisë.

• Raporti i Konkurrueshmërisë Globale të Forumit Ekonomik Botëror (WEF) bën vlerësimin ekonkurrueshmerisë ne nivel kombëtar për çdo vend të botës;

• Raporti i Konkurrueshmërisë në Evropën Jug-Lindore (SEE)/OECD vlerëson progresin ereformave në 16 fushat e politikave për gjashtë ekonomitë e B.P që ndikojnë nëkonkurrueshmërinë;

• Raporti Doing Business paraqet progresin në reformat e bëra nga vendet e globit në lehtësirate të bërit biznes;

• Raporti i Aktit të Biznesit të Vogël (SBA)/SME Index është gjithëpërfshirës paraqet të dhënakualitative dhe statistikore për fushat e politikave që kanë të bëjnë me zhvillimin e SME-ve,me qëllim krijimin e një mjedisi të favorshëm për biznesin, duke aplikuar dhe harmonizuarlegjislacionin dhe politikat me ato të vendeve të BE-së;

• Strategjia rajonale SEE2020 (SEE2020)- synon krijimin e vendeve të reja të punës në vendet erajonit, fuqizimin e bashkëpunimit rajonal ekonomik dhe tregtar, rritjen e konkurueshmërisësë ekonomive të rajonit si dhe krijimin e hapësirave për më shumë investime të huaja.

• Përgjegjësia Sociale e Korporatës- indikatorë sasior në nivel kombëtar dhe sektori

Indikatorët e SZHBI 2013-2015

Nr. Indikatorët e BIDS

2014-2015

Njësi Indikatorët e planifikuar Indikatorët e realizuar

2013 2014 2015 2013 2014 2015

1 Klima e biznesit

Numri i ditëve për hapjen e një biznesi të ri Nr. 5 5 4 4.5 5.5 5.5

Numri i procedurave për hapjen e një biznesi të ri Nr. 5 5 4 5 6 6

2 Performanca SME-ve

Nr. Ndërmarrjeve aktive Nr. 113 115 117 111 112,5 -

Rritja me % e nr. te ndërmarrjeve % 1.80% 1.80% 1.7% 4.4% 1,3% -

Nr. i të punësuarve Nr. 285 299 314 290 318 360

Rritja ne % e te punësuarve % 4% 5% 5% 7.9% 10% 13.2%

Nr. Ndërmarrjeve të drejtuara nga femra ne % ndaj totalit % 28% 29% 30% 28% 29% -

Kredia e disbursuar për bizneset femërore % 29% 30% 31% - - -

3 Eksportet

Eksporti mallrave gjithsej (X) Mil/€ 1,668 1,818 1,981 1,759 1,827 1,737

Rritja ne % e eksporteve % 9% 9% 9% 0.148% 0.038% -0.0493%

kontributit te eksporteve ne PBB % 16% 17% 18% 18% 18.3% 17%

PBB Mil/€ - - - 9,653 10,010 10,272

4 IHD

IHD gjithsej Mil/€ 855 855 905 945 869 881.8

Rritja ne % e IHD % 14% 4% 5.8% 26.7% -8% 1.47%

IHD si % e PBB-se % 8.30% 8.30% 8.00% 9.79% 8.68% 8.58%

5 Konkurrueshmëria

Indikatori i Konkurueshmërisë/ Score Score 4.1 4.15 4.2 3.8 3.8 3.9

Indikatori i Konkurueshmërisë/ Rank Rank - - - 95 97 93

6 Industry

Rritja ne % e shifrës afarizmit % 5% 7% 7% 5.8% 6.3% -

Rritja ne % e Vlerës së Shtuar % 6% 10% 10% -3.30% 4.25% -

Rritja ne % e produktivitetit % 5% 5% 5% 0.88% 5.46% -

Burimi i të dhënave: INSTAT

Indikatorët e Konkurrueshmërisë –sipas GCIForumi Ekonomik Botëror (WEF)

WEF - Global Competitiveness Index

(GCI)

ALBANIA

2016-2017 2015-2016 2014-2015 2013-2014

Rank Score Rank Score Rank Score Rank Score

GCI - Total 80 4.06 93 3.9 97 3.8 95 3.8

Kërkesat Baze 74 4.5 87 4.3 97 4.1 94 4.2

Shtylla 1: Institucionet 76 3.8 84 3.7 103 3.4 118 3.3

Shtylla 2: Infrastruktura 91 3.5 88 3.6 90 3.5 99 3.3

Shtylla3: Stabiliteti Makroekonomik 93 4.3 118 4 122 3.8 94 4.4

Shtylla 4: Shëndetësia dhe Arsimi Primar 33 6.3 52 6 62 5.8 56 5.9

Nxitësit e eficences 86 3.9 89 3.8 95 3.7 100 3.7

Shtylla 5: Arsimi i larte dhe Trajnimi 42 4.9 47 4.7 60 4.5 78 4.2

Shtylla 6: Eficenca e Tregut te Mallrave 69 4.3 63 4.3 93 4.2 97 4.1

Shtylla 7: Eficenca e Tregut te Punës 98 3.93 97 3.97 93 4 67 4.3

Shtylla 8: Sofistikimi i Tregut Financiar 94 3.6 118 3.2 114 3.4 128 3.3

Shtylla 9: Gatishmëria Teknologjike 82 3.7 89 3.4 91 3.3 92 3.3

Shtylla 10: Madhësia e Tregut 109 2.87 104 2.97 106 2.9 107 2.9

Inovacioni dhe faktorët e sofistikimit 106 3.3 115 3.2 114 3.2 119 3.1

Shtylla: 11 Sofistikimi i biznesit 94 3.7 95 3.7 104 3.6 122 3.4

Shtylla: 12: Inovacioni 109 3 118 2.8 120 2.7 119 2.8

Rankimi i Vendeve të Ballkanit përkonkurrueshmërinë sipas GCI-WEF (2014-2017)

0

20

40

60

80

100

120

2014-2015 2015-2016 2016-2017

Shqiperia

Maqedoni

Mali I Zi

Serbi

“DOING BUSINESS” 2017

58

51

47

10

61

81

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Shqiperia

Mali i Zi

Serbi

Maqedoni

Kosova

Bosnje Hercegovine

Akti i Biznesit të Vogël (SBA)

Metodologji e dedikuar - Indeksi i Politikave të SME-ve – zhvillohet

në mënyrë specifike nga organizatat partnere për zbatimin e SBA në

vendet rajonit të BP si dhe vetë vendeve të BE-së.

Qëllimi i vlerësimit SBA është të përmirësojë politikat për NVM-ve

në Vendet Partnere dhe të rrisë kapacitetin e hartuesve të politikave.

Nxites në përmirësimin e klimës së biznesit në vend, sipërmarrjen

dhe konkurrueshmërinë.

Vlerësimi i SBA (Small Business Act for Europe) – kontribut i

organizatave ndërkombëtare : OECD, EBRD, ETF and SEECEL

INSTAT .

Rezultatet e vlerësimit SBA për Shqipërinë2016

0

1

2

3

4

5

1. Entrepreneurial

learning and

women's

entrepreneurship2: Bankruptcy and

Second chance for

SMEs

3: Regulatory framework for

SME Policy Making

4: Operational

Environment for

SMEs

5a: Support Services for

SMEs and Start-Ups

5b: Public Procurement

6: Access to Finance for

SMEs

7: Standardisation

andtechnical regulation

8a: Enterprise

Skills

8b: Innovation Policy for

SMEs

9: SMEs in a green

economy

10: Internationalisation of

SME

s

2016

2012

• Dim. 1 Entrepreneurial learning (2.29)

• Dim. 9 SMEs in a green economy (2.29)

• Dim. 8b Innovation policy (2.38)

• Dim. 4 Operational environment (4.28)

• Dim. 3 Regulatory framework (3.74)

• Dim. 5b Public procurement (3.48)

Performanca më e mirë: Fushat kryesore për përmirësim

:

Raporti “Competitiveness Outloook-2018”në EJL

Është një projekt i OECD-së i cili vlerëson progresin e reformave në

17 fushat e politikave në gjashtë ekonomitë e Ballkanit Perëndimor

– Shqipëri, Bosnje Hercegovinë, ish-Republika Jugosllave e

Maqedonisë, Kosova, Mali i Zi dhe Serbia.

Një mjet për të monitoruar progresin në ndërtimin e ekonomive

konkurruese.

Analizon më shumëse 600 indikatorë sasiorë dhe cilësorë.

Krahason performancat midis ekonomive të rajonit dhe praktikave të

mira të OECD.

Ofron udhëzime për reforma të mëtejshme sipas metodologjisë së

vetëvlerësimit të qeverisë.

Raporti “Competitiveness Outloook-2018”ka një shtrirje të gjerë me 17 fusha të politikavekryesore për konkurrencën

Strukturat Ekonomike

Transporti

Energjia

Mjedisi

Bujqësia

Turizmi & Kultura

Klima e biznesit

Politikat e Investimeve

Politika tregtare

Aksesi në financë

Politika Tatimore

Politika e Konkurrencës

NdërrmarrjetShtetërore

Qeverisja

Antikorrupsioni

Shërbime Publike efektive

Aftësitë dhe Kapaciteti

Edukimi dhekompetencat

Punësimi

Shoqëria Dixhitale

Kërkim, Zhvillim dhe Inovacion

Indikatorët sasior për Dimensionin Shoqëria DixhitaleSource Coments Units 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Plotesuar INSTAT

O1. Share of ICT goods in total exports

O2. Share of ICT goods in total imports

O3. Share of ICT serv ices in total exports

QN1. Fibre broadband connections No

QN2. Value added of ICT sector No

QN3. % of indiv iduals accessing the Internet

once a week No

QN4. % of indiv iduals liv ing in sparsely popu-

lated areas accessing the Internet weekly No

QN5. % of indiv iduals who used the Internet for

training and education in the last 3 months No

QN6. % of indiv iduals liv ing insparsely popu-

lated areas who used the Internet for training and

education in the last 3 months No

QN7. % of indiv iduals who have basic overall

digital skills No

QN8. % of indiv iduals liv ing in a household

with income in the first quartile who have basic

overall digital skills No

QN9. % of indiv iduals liv ing in an area

populated < 100 inh./km2 who have basic

overall digital skills No

QN10. % of indiv iduals who have not ordered

goods/serv ices over the Internet in the last 12

months because they lack necessary skills No

QN11. % of indiv iduals doing an online course

(of any subject) No

QN12. % of indiv iduals liv ing in sparsely popu-

lated areas doing an online course (for any

subject) No

QN13. % of unemployed indiv iduals using the

Internet for job search or to send an application No

QN14. % of households without access to the

Internet at home due to lack of skills No

QN15. % of households without access to the

Internet at home due to physical disability No

QN16. % of indiv iduals purchasing online in the

last 12 months No

QN17. % of all enterprises selling online INSTAT % 8.80 1 1

QN18. % of SMEs (10 – 249 employees)

selling online (excl. financial sector) INSTAT 8.8 1 1

QN19. % of indiv iduals who had problems with

fraud when buying/ordering online No

QN20. % of indiv iduals who have not ordered

over the Internet because of payment security

concerns No

QN21. % of households without access to the

Internet, because of privacy or security

concerns No

QN22. % of enterprises which had a formally

defined ICT security policy

QN23. % of SMEs which had a formally

defined ICT security policy

8.Digital Society

Outcome

indicators

Quantitative

indicators

Indikatorët sasior për Dimensionin Kërkim, Zhvillim & Inovacion

Source Coments Units 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Plotesuar INSTAT

O1. GDP per person employed INSTAT Th/All 806.2 836.5 850.0 1062.2 1120.8 1169.0 1318.8 1344.6 1320.4 1 1

O2. High-tech manufacturing export (% of manufacturing

exports)

INSTAT The high tech

manufacturing exports

is calculated based on

Statistical business

Register for the

NACE activ ities

above. Not published

% 3.5 3.2 3.0 2.8 2.3 3.4 4.2 3 3.3 1.5 2.1 1 1

O3. Knowledge intensive serv ices exports (% of total

serv ices exports) BoA

24% 25% 24% 22% 18% 20% 22% 23% 24% 17% 16% 16% 1

O4. Employment in technology and knowledge intensive

sectors (% of total employment) INSTAT

8.8 10.0 10.3 10.4 10.5 9.4 - 1 1

QN1. Gross Expenditure on R&D (GERD) (% of GDP)0.08 0.08 0.08 0.15 0.05 0.15 0.005 0.05 0.05 0.05 0.04 0.05 1

QN2. GERD by source of funds- abroad (% of GDP) n/a n/a 12.01% 7.36% 7.36 7.37 7.26 7.36 7.36 7.36 7.36 7.36 1

QN3. Staff in the innovation agency or other body

dedicated to implementation of innovation policies

n/a n/a n/a n/a 15 15 15 15 15 15 15 15 1

QN4. R&D personnel FTE in the government sector and

the higher education sector

n/a n/a n/a 157 n/a n/a n/a N/A N/A N/A N/A N/A 1

QN5. Government budget appropriations or outlays on

R&D (GBAORD) (% of GDP)

QN6. Successful triadic patent applications

QN7. Successful domestic patent applications 1 12 0 4 1 0 3 9 3 2 9 15 1

QN8. GERD by source of funds- business (% of GDP)

QN9. Government funding of business R&D

QN10. ISO 9001 certificates

500 618 500 609 650 610 720 686 775 905 937 1055 1

2,721 2,881 3,268 3,587 3,059 2,897 2,776 2,697 2,507 2,414 2,555 2,400 1

QN12. Total amount of financial support for industry-

academia co-operation

QN13. Number of staff within institutions for industry-

academia co-operation No

QN14. Number of researchers benefitting from mobility

between public and private sector No

9.Research, Development and Innovation

Outcome

indicators

Quantitative

Indicators

QN11. Successful trademark applications

Strategjisë Rajonale për Evropën Juglindore 2014-2020 (SEE 2020)

Përgjegjësia Sociale e Korporatës/CSR