1

Roczny urlop macierzyński już obowiązuje

17 czerwca 2013 roku weszła w życie nowelizacja kodeksu pracy, która wydłużyła urlop dla rodziców. Na mocy nowych przepisów od 17 czerwca 2013 r. łączny wymiar płatnego urlopu zwiększył się do 52 tygodni. Kto może skorzystać z rocznego urlopu macierzyńskiego?

Roczny urlop macierzyński. /fot. Fotolia

Kto może skorzystać z urlopu

Z urlopu rodzicielskiego można skorzystać  bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze. Pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 26 tygodni – niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Co do zasady udzielany jest jednorazowo przy czym można go podzielić na nie więcej niż trzy części. Żadna z tych części nie może jednak być krótsza niż 8 tygodni. Muszą przypadać jedna po drugiej w wymiarze wielokrotności tygodnia.

Nowy urlop rodzicielski dotyczy pracowników, których dzieci urodziły się lub urodzą się począwszy od 17 czerwca 2013 r. oraz którzy w tym dniu przebywali na podstawowym lub dodatkowym urlopie macierzyńskim (urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego lub dodatkowym urlopie na takich warunkach) udzielonych na zasadach obowiązujących przed 17 czerwca 2013 r.

Nowy urlop rodzicielski obejmuje również rodziców, których dzieci urodziły się po 31 grudnia 2012 r. a którzy do dnia 16 czerwca 2013 r. włącznie skończyli już korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego (lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego).

Jednocześnie z urlopu rodzicielskiego może korzystać matka i ojciec dziecka. W przypadku, gdy z urlopu korzystają oboje, wymiar łączny wykorzystanego przez nich urlopu nie może być dłuższy niż 26 tygodni.

Zobacz: Urlop macierzyński 2013

Wniosek o urlop

Urlopu rodzicielskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika. Wniosek składa się w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu, jeżeli wniosek był prawidłowo sporządzony i dostarczony zgodnie z obowiązującymi terminami.

We wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego określa się termin zakończenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a w przypadku gdy wniosek dotyczy kolejnej części urlopu rodzicielskiego – termin zakończenia poprzedniej części tego urlopu oraz okres dotychczas wykorzystanego urlopu. Pracownik składający wniosek dołącza do wniosku pisemne oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu przez okres wskazany we wniosku przez drugiego z rodziców dziecka albo o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z tego urlopu w okresie objętym wnioskiem.

Zobacz: Urlop rodzicielski - nowe uprawnienie dla rodziców

Zasiłek macierzyński

Na mocy nowych przepisów można wybrać dwie możliwości pozyskania zasiłku macierzyńskiego podczas urlopu. Jest to istotne z punktu wysokości zasiłku o jaki można się starać.

1

2

W sytuacji złożenia nie później niż14 dni po porodzie, wniosku do pracodawcy o udzielenie bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po nim - urlopu rodzicielskiego (w pełnym wymiarze) wówczas przez cały ten czas zasiłek będzie wynosił 80 %.

W przypadku gdy takiego wniosku się nie złoży, wysokość zasiłku będzie wynosić 100 % za okres podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego  oraz 60 % za okres urlopu rodzicielskiego.

rlop rodzicielski - nowe uprawnienie dla rodziców

Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (projekt z 8 listopada 2012 r.) wprowadzenie nowego uprawnienia związanego z pełnieniem funkcji rodzicielskich, tj. urlopu rodzicielskiego.

urlop rodzicielski

Projekt określa jeden wymiar urlopu rodzicielskiego tj. - do 26 tygodni. Projekt nie przewiduje zróżnicowania wymiaru urlopu rodzicielskiego w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Nie jest to konieczne, bowiem zachowane zostanie dotychczasowe znaczne zróżnicowanie wymiaru zarówno podstawowego, jak i dodatkowego urlopu macierzyńskiego w zależności od tego, czy w czasie jednego porodu urodziło się jedno, czy też więcej dzieci.

Zobacz również: Urlop rodzicielski - nowe przepisy wchodzą w życie

Zgodnie z projektem, skorzystanie z urlopu rodzicielskiego jest możliwe wyłącznie bezpośrednio po wykorzystaniu pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Z urlopu rodzicielskiego mogliby korzystać pracownica-matka dziecka, a także pracownik-ojciec dziecka (albo przyszli rodzice adopcyjni) - na równych prawach.

Ze względu na proponowany, stosunkowo długi wymiar tego urlopu, projekt zakłada możliwość korzystania z urlopu rodzicielskiego jednorazowo albo w częściach, nie więcej niż trzech, z których każda nie mogłaby być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej.

Ograniczenie liczby części, w których urlop rodzicielski mógłby być wykorzystywany, a także określenie minimalnego wymiaru każdej z tych części - ma na celu zapewnienie pracodawcom zatrudniającym pracowników, którzy korzystaliby z urlopu rodzicielskiego, odpowiednich warunków do organizacji procesu pracy.

Projekt przewiduje dwa sposoby skorzystania z rocznego urlopu w związku z urodzeniem się dziecka:

1.  złożenie pracodawcy na co najmniej 14 dni przed przewidywaną datą porodu pisemnego wniosku o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze albo

2. złożenie pracodawcy w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem dodatkowego urlopu macierzyńskiego pisemnego wniosku o udzielenie takiego urlopu, a następnie w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu rodzicielskiego - pisemnego wniosku o udzielenie takiego urlopu.

2

3

Rezygnacja z urlopu rodzicielskiego

Projekt przewiduje również możliwość rezygnacji z całego urlopu rodzicielskiego bądź jego części.

Jeżeli pracownica zdecydowała się na urlop rodzicielski jeszcze przed porodem, to może zrezygnować z korzystania z tego urlopu w całości lub w części i powrócić do pracy.

Jeżeli natomiast pracownik decyduje się skorzystać z urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim, to taki urlop może być udzielony w częściach (nie więcej niż w trzech), z których każda nie może być krótsza niż 8 tygodni. Po odbyciu każdej z części ma prawo do rezygnacji z pozostałej mu do wykorzystania części urlopu rodzicielskiego.

Ojciec na urlopie rodzicielskim

Pracownicy – ojcowie dzieci będą mogli skorzystać z urlopu rodzicielskiego na takich samych zasadach jak pracownice – matki dzieci. Projekt przewiduje bowiem, że urlop ten, w wymiarze do 26 tygodni, będzie mógł być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach. Od decyzji rodziców dziecka zależeć zatem będzie, które z nich skorzysta z urlopu w pełnym wymiarze albo w jaki sposób podzielą się tym urlopem, wykorzystując go w częściach.

Praca podczas urlopu rodzicielskiego

Projekt przewiduje, że pracownik uprawniony do urlopu rodzicielskiego może łączyć korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy.

Podjęcie pracy będzie następować wówczas na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. We wniosku pracownik musi określić wymiar czasu pracy oraz okres, przez który zamierza łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy.

Pracodawca w takim przypadku będzie zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika.

Urlop rodzicielski a praca bez etatu

Rozwiązania dotyczące urlopu rodzicielskiego, dotyczą zarówno pracowników, jak i pozostałych osób, które objęte są ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo lub, które do tego ubezpieczenia przystąpiły dobrowolnie.

Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia, a także osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, które dobrowolnie przystąpią do ubezpieczenia chorobowego, będą miały prawo do skorzystania z urlopu rodzicielskiego. Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy o dzieło nie mają możliwości przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego, w związku z czym niestety nie będą mogły skorzystać z tego uprawnienia.

Kogo obejmą planowane zmiany?

Zgodnie z założeniami ustawodawcy, z urlopu rodzicielskiego, będą mogli skorzystać pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy będą korzystać z:

urlopu macierzyńskiego bądź

3

4

dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Na aktualnym etapie prac przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 września 2013 r. Oznacza to, że kobieta, która urodził jedno dziecko w styczniu albo lutym 2013 r., nie będzie mogła skorzystać z dłuższego dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a także z urlopu rodzicielskiego, ponieważ przed 1 września 2013 r. zakończy wykorzystywanie urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (udzielonego w obecnym wymiarze).

rlop rodzicielski - nowe przepisy wchodzą w życie

Urlop rodzicielski obejmie rodziców dzieci urodzonych po 31 grudnia 2012 r. 17 czerwca 2013 r. to dzień wejścia w życie zmian.

Dla kogo urlop rodzicielski?/ Fot. Fotolia

Nowe wprowadzają nową instytucję – urlopu rodzicielskiego. Dzięki niemu matka i ojciec dziecka będą mogli sprawować opiekę nad maluchem przez pierwszy rok jego życia. Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego będzie bowiem wynosił 52 tygodnie, a w przypadku porodów mnogich – od 65 do 71 tygodni.Ustawa przewiduje możliwość dzielenia się pomiędzy rodzicami urlopem rodzicielskim. Skorzystanie z tego uprawnienia będzie możliwe wyłącznie bezpośrednio po wykorzystaniu pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Rodzic może wykorzystać urlop w całości albo w częściach - nie więcej niż trzech, z których każda nie może być krótsza niż 8 tygodni.

Zobacz: Kiedy można rozpocząć urlop macierzyński?

Poszczególne części powinny przypadać bezpośrednio jedna po drugiej. Czas ich trwania to wielokrotność tygodnia. Takie rozwiązanie ma umożliwić rodzicom dzielenie się urlopem. Dla pracodawców zaś ograniczenie liczby części, w których urlop ma być wykorzystany przez pracownika oraz określenie minimalnego wymiaru każdej części ma zapewnić odpowiednią organizację czasu pracy.

Z urlopu rodzicielskiego mogą korzystać jednocześnie oboje rodzice dziecka - w łącznym wymiarze nieprzekraczającym 26 tygodni.

Udzielenie urlopu rodzicielskiego nastąpi na pisemny wniosek pracownika składany pracodawcy z co najmniej 14 dniowym wyprzedzeniem. Pracodawca jest obowiązany do uwzględnienia wniosku pracownika.

Zasiłek macierzyński - kiedy i w jakiej wysokości?

Za czas przebywania na urlopie macierzyńskim przysługuje zasiłek macierzyński. W przypadku przyjęcia proponowanych obecnie zmian będzie on przysługiwał również za czas przebywania na urlopie rodzicielskim.

W obecnej regulacji prawnej zasiłek macierzyński przysługuje pracownikowi przez okres przebywania na:

urlopie macierzyńskim, dodatkowym urlopie macierzyńskim,

urlopie ojcowskim.

4

5

Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego czy okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Zasiłek na urlopie rodzicielskim

Zgodnie z proponowanymi w ustawie o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (projekt z 8 listopada 2012 r.) zasiłek macierzyński będzie przysługiwał również w przypadku korzystania przez ubezpieczonego z urlopu rodzicielskiego.

Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego będzie wynosił:

1. 60% podstawy wymiaru zasiłku, przy zasiłku macierzyńskim w okresie odpowiadającym okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu dodatkowego na poziomie 100 % podstawy wymiaru, albo

2. 80% podstawy wymiaru zasiłku w przypadku ubezpieczonej, która we wniosku złożonym przed przewidywaną datą porodu wystąpi o udzielenie jej bezpośrednio po zasiłku macierzyńskim, dodatkowego zasiłku macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim zasiłku - zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wyżej opisanym przypadku - będzie wynosił 80% podstawy wymiaru,

3. w przypadku, gdy ubezpieczona, która we wniosku złożonym przed przewidywaną datą porodu wystąpiła o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim urlopie, o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze - zrezygnuje z dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze lub z urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze i nie skorzysta z prawa do tych urlopów ubezpieczony - ojciec dziecka, wówczas proponuje się wyrównanie wypłaconej kwoty zasiłków macierzyńskich w wysokości 80% podstawy wymiaru do 100% podstawy wymiaru za wykorzystany okres pobierania zasiłków, w formie jednorazowej wypłaty.

Przyjęte rozwiązania chroniłyby poziom wypłacanych zasiłków macierzyńskich w przypadku zmiany sytuacji życiowej kobiety, która przed porodem zdecydowała się na skorzystanie z prawa do przysługujących zasiłków z tytułu urodzenia (przysposobienia) dziecka, a więc za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego. Propozycja ta ma więc na celu ochronę ubezpieczonych, które z różnych względów zmieniły swoją decyzję o okresie opieki nad dzieckiem i nie różnicuje ich sytuacji w odniesieniu do kobiet, które sukcesywnie podejmować będą decyzje o korzystaniu z zasiłków macierzyńskich (za okresy odpowiadające okresowi urlopu macierzyńskiego i dodatkowego).

Kobiety, które podejmą decyzję przed porodem i zmienią ją w trakcie pobierania zasiłku, rezygnując z dalszego jego pobierania - otrzymają jednorazowe wyrównanie.

Powrót do pracy a zasiłek macierzyński

W przypadku łączenia przez pracownika dodatkowego urlopu macierzyńskiego bądź urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy, wysokość zasiłku macierzyńskiego pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

5

6

Zasiłek macierzyński przysługuje również ubezpieczonemu-ojcu dziecka przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego przysługującego pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko.

Urlop rodzicielski: od czerwca 2013 r.?

Rządowy projekt ustawy wprowadzającej do Kodeksu pracy instytucję urlopu rodzicielskiego jest obecnie przedmiotem prac sejmowych. Przewiduje on, iż z rocznego płatnego urlopu skorzystają rodzice wszystkich dzieci urodzonych w 2013 r.

Wszystko za sprawą przesunięcia daty wejścia w życie nowych przepisów z 1 września na 17 czerwca 2013 r. Pozwoli to na objęcie nowymi regulacjami także  rodziców dzieci urodzonych w I kwartale 2013 r.

Rozwiązania proponowane przez rząd

Rządowy projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw w założeniu ma umożliwić pracownicy-matce dziecka i pracownikowi-ojcu korzystanie z urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz z nowej instytucji urlopu rodzicielskiego. Łączny wymiar urlopów ma wynieść 52 tygodnie. W przypadku zaś porodów mnogich wymiar ma wynosić od 65 do 71 tygodni (w zależności od liczby urodzonych przy jednym porodzie dzieci).

Zobacz również: Roczny płatny urlop rodzicielski

Projekty poselskie

Sejm ma zająć się także trzema poselskimi projektami nowelizacji Kodeksu pracy. Poselski projekt PiS także przewiduje objęcie nowymi regulacjami tzw. rodziców I kwartału. Tutaj termin wejścia w życie ustawy to 10 czerwca 2013 r. Jak uzasadniają posłowie, przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy podyktowane zostało potrzebą objęcia wszystkich matek, które urodziły dzieci od początku roku aby mogły skorzystać z wydłużonego urlopu macierzyńskiego w pełnym zakresie. W pozostałej części projekt jest zbieżny z rządowym.

Inicjatywa Solidarnej Polski zakłada 6-miesięczny okres ochronny od momentu powrotu do pracy oraz ulgę dla pracodawców. W okresie 12 miesięcy składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe pracowników powracających do pracy po urlopach macierzyński lub wychowawczym byłyby bowiem opłacane przez Skarb Państwa.

Projekt SLD w dużym stopniu zajmuje się urlopem wychowawczym. Wnioskodawcy zwracają uwagę, iż w sytuacji, gdy pracownik wykorzysta w pełni wymiar urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu, ojcowskiego oraz rodzicielskiego, to na wykorzystanie pełnego wymiaru urlopu wychowawczego nie starczy już czasu. Z tego powodu projekt wydłuża okres korzystania z urlopu wychowawczego do osiągnięcia przez dziecko obowiązku przedszkolnego (5 lat).

Etap legislacyjny

I czytanie Projektu rządowego oraz poselskich rozpoczyna się w Sejmie 14 maja 2013 r.

Roczny płatny urlop rodzicielski

Korzystne zmiany dla rodzin w kwestii urlopów rodzicielskich premier zapowiedział już dawno, w swoim II expose. Deklarował, że polityka prorodzinna jest jednym z priorytetów rządu. Już niedługo zmieni się kodeks pracy, który przyniesie korzystne zmiany w kwestii urlopów dla rodziców.

6

7

Obecny stan prawny

Tuż po urodzeniu się dziecka, pracownicy mają możliwość skorzystania z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego. W okresie do ukończenia przez dziecko 4. roku życia można także korzystać z bezpłatnego urlopu wychowawczego.

Obecnie pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:

20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,

33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,

35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,

37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania limitu wskazanego powyżej.

Zobacz: Urlopy

Ojciec również na urlopie

Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu. W takim przypadku niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi–ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek. Pracownica zgłasza pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego, najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy; do wniosku dołącza się zaświadczenie pracodawcy zatrudniającego pracownika–ojca wychowującego dziecko, potwierdzające termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przez pracownika, wskazany w jego wniosku o udzielenie urlopu, przypadający bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę.

Po wykorzystaniu przez pracownicę po porodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni, pracownikowi–ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego odpowiadającej okresowi, w którym pracownica uprawniona do urlopu wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.

Urlop macierzyński pracownicy przerywa się na okres, w którym z takiego urlopu korzysta pracownik–ojciec wychowujący dziecko.

Zobacz: Dodatkowy urlop macierzyński

Zmiany w czerwcu 2013

Zgodnie z nowymi zmianami w kodeksie pracy pracownica, nie później niż 14 dni po porodzie, może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze wynikającym z art. 1821 § 1, a bezpośrednio po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze wynikającym z art. 1821a. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy.

Od 17 czerwca 2013 r. urlop po urodzeniu dziecka wydłuży się z 6 miesięcy do roku (52 tygodnie).

7

8

Wraz z wejściem w życie nowego wymiaru urlopu przysługującego po urodzeniu się dziecka, pojawi się możliwość skorzystania z nowego urlopu rodzicielskiego. Będzie on trwał 26 tygodni. Jego długość nie będzie zależna od liczby urodzonych dzieci. Z urlopu będzie mogła skorzystać zarówno matka jak i ojciec dziecka. Będzie go można wziąć w całości lub w nie więcej niż 3 częściach.

Proponuje się przyjęcie zasady, zgodnie z którą korzystanie z urlopu rodzicielskiego byłoby możliwe wyłącznie bezpośrednio po wykorzystaniu pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego (pełnego wymiaru dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego). Z urlopu rodzicielskiego mogliby korzystać pracownica-matka dziecka, a także pracownik-ojciec dziecka (albo pracownicy, którzy przyjęli dziecko na wychowanie i wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub którzy przyjęli dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).

Ze względu na proponowany, stosunkowo długi wymiar tego urlopu, projekt zakłada możliwość korzystania z urlopu rodzicielskiego jednorazowo albo w częściach, nie więcej niż trzech, z których każda nie mogłaby być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej – w wymiarze wielokrotności tygodnia.

Dodatkowy urlop macierzyński

Pracownica – matka po wykorzystaniu podstawowego wymiaru urlopu macierzyńskiego ma prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

dodatkowy urlop macierzyński

Zgodnie z obowiązującymi przepisami wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego w 2012 r. i 2013 r. wynosi:

do 4 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, do 6 tygodniu – w przypadku porodu mnogiego.

Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewiduje natomiast, że od 2014 r. wymiar tego urlopu ma wynosić:

do 6 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, do 8 tygodniu – w przypadku porodu mnogiego.

Dodatkowy urlop macierzyński jest udzielany bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, jednorazowo albo w dwóch częściach przypadających bezpośrednio jedna po drugiej - w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności.

Dodatkowy urlop tylko na wniosek

Warunkiem skorzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego jest złożenie przez pracownicę pisemnego wniosku.

Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika o skorzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Pisemny wniosek do pracodawcy musi zostać złożony w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. We wniosku określa się termin zakończenia urlopu

8

9

macierzyńskiego, a w przypadku, gdy wniosek dotyczy drugiej części dodatkowego urlopu macierzyńskiego - termin zakończenia pierwszej części tego urlopu.

Pracownica ma również możliwość złożenia wniosku o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze już co najmniej 14 dni przed przewidywaną datą porodu, może złożyć pisemny wniosek.

W przypadku, złożenia wniosku o dodatkowy urlop macierzyński przed porodem, pracownica może po odbyciu podstawowego wymiaru urlopu macierzyńskiego zrezygnować jednak z korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a także z korzystania z takiego urlopu w pełnym wymiarze i powrócić do pracy.

W takim przypadku zgodnie z proponowanymi zmianami, dodatkowy urlop macierzyński albo jego pozostała część może być udzielona pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek. Pracownica jest wówczas zobowiązana do złożenia pracodawcy pisemnego wniosku w sprawie rezygnacji z korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo rezygnacji z korzystania z takiego urlopu w pełnym wymiarze, najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy.

Dodatkowy urlop macierzyński albo część dodatkowego urlopu macierzyńskiego jest wówczas udzielana na pisemny wniosek pracownika-ojca wychowującego dziecko. Wniosek ten musi zostać złożony w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo z części takiego urlopu.

Dodatkowy urlop i praca jednocześnie

Pracownik uprawniony do dodatkowego urlopu macierzyńskiego może łączyć korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy; w takim przypadku dodatkowego urlopu macierzyńskiego udziela się na pozostałą część dobowego wymiaru czasu pracy.

Podjęcie pracy następuje na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. W wniosku pracownik musi określić wymiar czasu pracy oraz okres, przez który zamierza łączyć korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy.

Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy, nie dłużej niż przez 182 dni, a w przypadku gruźlicy - nie dłużej niż przez 270 dni.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego

Podstawę wymiaru zasiłku dla pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy albo z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne kalendarzowe miesiące, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu.

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe lub wypadkowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne.

9

10

Wysokość zasiłku

Wysokość zasiłku chorobowego wynosi 80% wynagrodzenia lub przychodu stanowiącego podstawę jego wymiaru.

Zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu przysługuje w wysokości 70% podstawy wymiaru. Od 1 stycznia 2011 r. w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, począwszy od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym ukończył 50 rok życia, miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu od 15 do 33 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 80% podstawy wymiaru w związku z pobytem w szpitalu mają także osoby ubezpieczone niebędące pracownikami, do których ma zastosowanie art. 92 Kodeksu pracy, tj. osoby wykonujące pracę nakładczą  oraz osoby odbywające  służbę zastępczą.

Jeżeli przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy albo choroba zawodowa lub też przypada na okres ciąży, a także jeżeli niezdolność do pracy powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów - zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru (

Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy, nie dłużej niż przez 182 dni, a w przypadku gruźlicy - nie dłużej niż przez 270 dni.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego

Podstawę wymiaru zasiłku dla pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy albo z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne kalendarzowe miesiące, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu.

Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe lub wypadkowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne.

Wysokość zasiłku

Wysokość zasiłku chorobowego wynosi 80% wynagrodzenia lub przychodu stanowiącego podstawę jego wymiaru.

Zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu przysługuje w wysokości 70% podstawy wymiaru. Od 1 stycznia 2011 r. w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, począwszy od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym ukończył 50 rok życia, miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu od 15 do 33 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 80% podstawy wymiaru w związku z pobytem w szpitalu mają także osoby ubezpieczone niebędące pracownikami, do których ma zastosowanie art. 92 Kodeksu pracy, tj. osoby wykonujące pracę nakładczą  oraz osoby odbywające  służbę zastępczą.

Jeżeli przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy albo choroba zawodowa lub też przypada na okres ciąży, a także jeżeli niezdolność do pracy powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów - zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru (także za okres pobytu w szpitalu).

10

11

Zmiany w zasiłkach macierzyńskich

Przepisami ustawy z dnia 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 675) wprowadzono zmiany dotyczące urlopów związanych z rodzicielstwem oraz wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres tych urlopów. Ustawa weszła w życie z dniem 17 czerwca 2013 r. Od tego dnia dodatkowy urlop macierzyński i zasiłek macierzyński za jego okres przysługują w wymiarze:

do 6 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, 

do 8 tygodni - w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Dodatkowego urlopu pracodawca udziela jednorazowo lub w dwóch częściach, na pisemny wniosek pracownicy (pracownika) składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Rodzice mogą dzielić się uprawnieniami do tego urlopu w ramach ww. wymiaru.

Ustawodawca odstąpił też od zasady skracania okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego w razie urodzenia dziecka w czasie urlopu wychowawczego. Jeżeli więc pełny wymiar zasiłku macierzyńskiego przypadać będzie w czasie urlopu wychowawczego, okres wypłaty zasiłku nie zostanie skrócony (dotychczas podlegał skróceniu o 2 tygodnie).

Osoby, w stosunku do których mają zastosowanie nowe przepisy

Nowe regulacje mają zastosowanie do osób, które urodziły dzieci po 31 grudnia 2012 r. oraz które po 31 grudnia 2012 r. przyjęły na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku, gdy wobec dziecka odroczono obowiązek szkolny - w wieku do 10 roku życia i wystąpiły do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia lub przyjęły na wychowanie dziecko jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej). Przepisy ww. ustawy obejmują zatem osoby, które:

urodziły dziecko (lub przyjęły dziecko na wychowanie) po 16 czerwca 2013 r., 

w dniu 17 czerwca 2013 r. korzystały z zasiłku macierzyńskiego za "podstawowy okres" lub za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

W przypadku pracownic (pracowników), którym okres zasiłku macierzyńskiego za "podstawowy okres" kończy się do 30 czerwca 2013 r., wypłata zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu (w nowym wymiarze) następuje po złożeniu pisemnego wniosku o dodatkowy urlop w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.

Pracownicy korzystający w dniu 17 czerwca 2013 r. z zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu mają prawo do uzupełniającej części zasiłku za okres tego urlopu w wymiarze różnicy między nowym a dotychczasowym wymiarem oraz do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Wniosek o udzielenie uzupełniającej części dodatkowego urlopu powinien zostać złożony nie później niż do dnia zakończenia urlopu dodatkowego w dotychczasowym wymiarze.

Pracownica, której dziecko urodziło się (lub zostało przyjęte na wychowanie) po 31 grudnia 2012 r., niepobierająca zasiłku macierzyńskiego w dniu 17 czerwca 2013 r., ma prawo do uzupełniającej części zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu dodatkowego w wymiarze różnicy między nowym a dotychczasowym wymiarem oraz do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Wniosek o udzielenie uzupełniającej części dodatkowego urlopu macierzyńskiego powinien być złożony nie później niż w ciągu 7 dni od dnia wejścia w życie ustawy, tj. nie później niż do 24

11

12

czerwca 2013 r. Osoby te - nie później niż do dnia zakończenia wydłużonego okresu zasiłku macierzyńskiego - mogą wystąpić o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego.

Nowy urlop rodzicielski i zasiłek macierzyński za okres tego urlopu

Urlop rodzicielski i zasiłek macierzyński za jego okres przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze. Urlop ten wynosi 26 tygodni, niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie (lub przyjętych na wychowanie). Urlop rodzicielski powinien być udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, w wymiarze wielokrotności tygodnia, przy czym:

każda z części nie może być krótsza niż 8 tygodni, 

wszystkie części urlopu muszą przypadać bezpośrednio jedna po drugiej.

Z urlopu rodzicielskiego mogą korzystać jednocześnie oboje rodzice dziecka, z tym że łączny wymiar urlopu obojga rodziców nie może przekroczyć maksymalnego wymiaru 26 tygodni. W okresie urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński.

Przykład

Pracownica bezpośrednio po zakończeniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie korzystała z urlopu rodzicielskiego udzielonego jej (zgodnie z wnioskiem) w wymiarze 10 tygodni (70 dni) od 11 lipca do 18 września 2013 r. Następnie z urlopu rodzicielskiego w wymiarze 8 tygodni (56 dni), tj. od 19 września do 13 listopada 2013 r. będzie korzystał ojciec dziecka. Pozostałe 8 tygodni urlopu rodzicielskiego od 14 listopada 2013 r. do 8 stycznia 2014 r. wykorzysta matka dziecka.

Łącznie oboje rodzice wykorzystają 26 tygodni urlopu rodzicielskiego.

Rodzice mogą korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie. Wówczas każde z nich wykorzysta po 13 tygodni (91 dni) urlopu i zasiłku macierzyńskiego.

Urlopu rodzicielskiego udziela się na wniosek pracownika złożony w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Do wniosku należy dołączyć oświadczenie o braku zamiaru korzystania w okresie wskazanym we wniosku z urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców albo o okresie, w którym drugi z rodziców zamierza korzystać z tego urlopu.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego

Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje w wysokości 100% kwoty stanowiącej podstawę jego wymiaru. Zasiłek za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 60% podstawy wymiaru.

Natomiast w sytuacji, gdy pracownica nie później niż 14 dni po porodzie wystąpi o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po nim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, to zasiłek macierzyński za okresy wszystkich urlopów wyniesie 80% podstawy wymiaru.

Przykład

12

13

Pracownica, która urodziła dziecko 20 czerwca 2013 r., w terminie 14 dni przed zakończeniem podstawowego urlopu macierzyńskiego (tj. 14 dni przed 6 listopada 2013 r.) złoży wniosek o dodatkowy urlop macierzyński oraz urlop rodzicielski.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownicy, stanowiące podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego, wyniosło 1.630,88 zł (kwota pomniejszona o finansowane przez pracownicę składki na ubezpieczenia społeczne). Zasiłek macierzyński za każdy dzień podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego wynosi 54,36 zł (1.630,88 zł x 100% : 30), natomiast stawka dzienna zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego wyniesie 32,62 zł (1.630,88 zł x 60% : 30).

Gdyby pracownica w terminie 14 dni od daty porodu (tj. do 4 lipca 2013 r.) wystąpiła z wnioskiem o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a następnie - bezpośrednio po dodatkowym urlopie - urlopu rodzicielskiego, to stawka dzienna zasiłku macierzyńskiego za okres wszystkich urlopów wynosiłaby 43,49 zł, tj. 1.630,88 zł x 80% : 30.

Pracownica, która z wnioskiem o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego wystąpiła w ciągu 14 dni po porodzie, może zrezygnować w terminie nie krótszym niż 14 dni przed przystąpieniem do pracy:

z całości lub części udzielonego dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub 

z całości urlopu rodzicielskiego.

W takim przypadku przysługiwać jej będzie wyrównanie zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (w pełnym wymiarze lub za wykorzystaną jego część) do 100% podstawy wymiaru. Wyrównanie to będzie przysługiwało pod warunkiem, że z urlopu rodzicielskiego i zasiłku za ten okres nie skorzysta ojciec dziecka.

Zwracamy uwagę! Powyższe dotyczy również ubezpieczonych niebędących pracownikami (np. prowadzących działalność lub zleceniobiorców). Osoby te nie mogą wprawdzie skorzystać z urlopów, o których mowa, ale mają prawo do zasiłku macierzyńskiego za okresy odpowiadające tym urlopom. W celu skorzystania z tych uprawnień powinny zgłosić wniosek (odpowiednio do ZUS lub płatnika składek) o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego. Wniosek o wypłatę zasiłku należy złożyć przed rozpoczęciem wypłaty zasiłku macierzyńskiego za te okresy.

Ustalenie zasiłku macierzyńskiego przysługującego bezpośrednio po zasiłku chorobowym

W jaki sposób ustalić podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego dla pracownicy, która po urlopie macierzyńskim poprzedzonym zwolnieniem lekarskim wykorzystała cały bieżący urlop wypoczynkowy, a następnie ponownie przebywała na zwolnieniu lekarskim aż do drugiego porodu? Nadmieniamy, że pracownica obok wynagrodzenia zasadniczego otrzymuje premie miesięczne, które są wypłacane w całości za okresy choroby i opieki.

Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego po urodzeniu drugiego dziecka stanowi wynagrodzenie przyjęte do obliczenia zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia pierwszego dziecka.

W sytuacji gdy pracownica pobiera świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tu po wynagrodzeniu chorobowym, zasiłek chorobowy i macierzyński) nieprzerwanie lub z przerwą nieprzekraczającą 3 miesięcy kalendarzowych, to podstawa wymiaru kolejno pobieranych świadczeń nie ulega zmianie (art. 43 ustawy zasiłkowej).

13

14

Ważne: Podstawę wymiaru zasiłku ustala się na nowo wówczas, gdy prawo do niego powstanie po upływie co najmniej 3 miesięcy kalendarzowych od zakończenia poprzedniego okresu pobierania zasiłku.

Jeżeli pracownica otrzymuje premię, która nie jest uwzględniana w podstawie wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego, ale podlega wliczeniu do zasiłku macierzyńskiego, to podstawa wymiaru zasiłku ulega przeliczeniu - poprzez włączenie premii do podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.

W przypadku opisanym w pytaniu, pracownica po wykorzystaniu okresu płatności zasiłku macierzyńskiego skorzystała z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni. Bezpośrednio po tym urlopie stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej na okres kolejnej ciąży, a następnie nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego na drugie dziecko. Ponieważ pomiędzy poszczególnymi okresami pobierania przez pracownicę świadczeń chorobowych wystąpiła przerwa nieprzekraczająca 3 miesięcy kalendarzowych, podstawa wymiaru wypłacanych jej świadczeń nie ulega ponownemu ustaleniu. Należy jedynie przeliczyć podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego włączając do niej kwoty premii w wysokości wypłaconej za miesiące, za które wynagrodzenie zostało uwzględnione w tej podstawie.

  Przykład  

Pracownica oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymuje premie miesięczne, do których zachowuje prawo w okresach pobierania wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego i opiekuńczego. Premia jest pomniejszana za czas urlopu macierzyńskiego. W dniu 12 lutego 2013 r. pracownica urodziła dziecko i nabyła prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego. Wcześniej pracownica:

była niezdolna do pracy z powodu choroby nieprzerwanie od 26 kwietnia do 8 grudnia 2011 r. (227 dni), 

przebywała na urlopie macierzyńskim (podstawowym i dodatkowym) od 9 grudnia 2011 r. do 24 maja 2012 r., 

korzystała z urlopu wypoczynkowego od 25 maja do 2 lipca 2012 r., 

była niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej na okres drugiej ciąży od 3 lipca 2012 r. do 11 lutego 2013 r. (224 dni).

Podstawę wymiaru pobieranych przez pracownicę świadczeń chorobowych stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od kwietnia 2010 r. do marca 2011 r. Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia i zasiłku chorobowego nie była uwzględniana premia. Kwoty premii uzyskanych za okres od kwietnia 2010 r. do marca 2011 r. należy wliczyć do podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.

Zwracamy uwagę! Podstawa wymiaru świadczeń chorobowych z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (odpowiednio w pierwszym roku zatrudnienia - 80% minimalnego wynagrodzenia) po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia (art. 45 ustawy zasiłkowej).

Granica dochodu uprawniająca do świadczeń rodzinnych

14

15

okres obowiązywania:  od  1.11.2012

Okres                         Kwota graniczna

1.11.2012 r. - 31.10.2014 r.

na osobę w rodzinie 539,00 zł

na osobę w rodzinie wychowującej dziecko niepełnosprawne

623,00 zł

Podstawa prawna: (Dz. U. z 2012 r. poz. 959)

Okres                         Kwota graniczna

od 1.11.2014 r.

na osobę w rodzinie 574,00 zł

na osobę w rodzinie wychowującej dziecko niepełnosprawne

664,00 zł

Podstawa prawna: (Dz. U. z 2012 r. poz. 959)

okres obowiązywania:  od  1.01.2013

Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka

wysokość świadczenia

próg dochodowy podstawa prawna:

1.000 zł1.922 zł*

(w przeliczeniu na osobę w rodzinie)

(Dz. U. z 2012 r. poz. 959, poz. 1255)

Uwaga: *Dotyczy dzieci urodzonych lub objętych opieką prawną, opieką faktyczną albo

przysposobionych po 31.12.2012 r.

Kiedy zasiłek macierzyński wypłaca ZUS, a kiedy pracodawca?

Jak wskazuje Kodeks Pracy, urlop ojcowski przysługuje wyłącznie ojcom pracownikom. Jednak zasiłek macierzyński – świadczenie przysługujące za ten okres, to przywilej nie tylko zatrudnionych tatusiów. Do jego wypłacania w niektórych przypadkach zobowiązany jest ZUS.

Zasiłek macierzyński – nie tylko dla mam

Zasiłek macierzyński jest to świadczenie pieniężne, przysługujące matce, przebywającej na urlopie macierzyńskim bądź urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także ojcu, przebywającemu na urlopie ojcowskim. Podstawę wymiaru zasiłku za urlop ojcowski stanowi

15

16

przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych, poprzedzających urlop bądź też z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne kalendarzowe miesiące (jeżeli urlop ojcowski nastąpi przed upływem tego okresu).

By go otrzymać, do wniosku o udzielenie urlopu ojcowskiego, pracownik musi dołączyć także skrócony odpis aktu urodzenia dziecka oraz oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został pobrany wcześniej z innego tytułu. Dokumenty przekazuje się pracodawcy. A jednak, nie zawsze to pracodawca wypłaca ojcu przysługującą mu z tytułu urlopu należność. O tym, kto jest płatnikiem świadczeń chorobowych w całym kolejnym roku kalendarzowym, decyduje liczba osób zgłoszonych przez pracodawcę do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada danego roku. Świadczenie jest wypłacane przez przełożonego w sytuacji, kiedy opłaca on składki za więcej niż 20 osób. Jeśli jednak pracodawca zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż 20 pracowników, wówczas to ZUS wypłaca należny zasiłek. Bez względu na to, samo wynagrodzenie chorobowe pracownik otrzymuje zawsze z zakładu pracy.

Zasiłek od ZUS po ustaniu umowy o pracę

W przeciwieństwie do samego urlopu, którego warunkiem jest zatrudnienie, prawo do zasiłku macierzyńskiego jest uzależnione od posiadania ubezpieczenia chorobowego. Dlatego też w sytuacji, kiedy w czasie trwania urlopu ojcowskiego umowa o pracę wygasa, mężczyzna nie traci automatycznie prawa do zasiłku macierzyńskiego, mimo że formalnie nie przebywa już na urlopie ojcowskim. Ustawa chorobowa nie uzależnia bowiem prawa do zasiłku macierzyńskiego od pobytu na urlopie ojcowskim.

Jeśli więc, przykładowo - pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony do 30 kwietnia, a składa wniosek o udzielenie urlopu od 28 kwietnia, pracodawca będzie wypłacał zasiłek macierzyński za 2 dni, za pozostałe zaś  -  udzieli go ZUS. Oznacza to więc, że mimo, iż urlop ojcowski będzie trwał jedynie 2 dni, zasiłek nadal będzie się ojcu się należał. Jako że jednak, pracodawca jest uprawniony do wypłaty świadczeń chorobowych do chwili ustania umowy, resztę zobowiązania musi pokryć ZUS. Pracodawca przekazuje w tym celu do ZUS wymagane dokumenty.

Kiedy jeszcze zasiłek od ZUS?

ZUS jest także zobowiązany do ustalania prawa do świadczenia chorobowego (w tym zasiłku macierzyńskiego) oraz jego wysokości w sytuacjach, gdy:

ubezpieczony jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność lub osobą z nią współpracującą;

ubezpieczony jest duchownym;

osoba jest uprawniona do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia;

ubezpieczony podlega ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego.

16

17

Kiedy pracodawca wypłaca zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński zawsze jest finansowany ze środków ZUS. Dzieje się tak zarówno w przypadku, kiedy wypłaca go Zakład, jak i gdy obowiązek ten ciąży na pracodawcy. Przed wypłaceniem zasiłku pracodawcy powinni zgromadzić potrzebne dokumenty.

Pracownica może wystąpić z wnioskiem o urlop i zasiłek macierzyński już na dwa tygodnie przed przewidywaną datą porodu. O skorzystaniu z tej możliwości decyduje wyłącznie pracownica. Pracodawca nie może skierować jej na urlop macierzyński uznając, że pracownica nie może już efektywnie wykonywać swoich obowiązków. W przypadku wystąpienia z wnioskiem o urlop i zasiłek macierzyński przed porodem pracownica powinna dostarczyć swojemu pracodawcy: • wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego – nie ma obowiązku wystąpienia z takim wnioskiem na piśmie – przyjęcie tej formy jest wygodne dla obu stron. Pracodawca ma dokument, że zgodnie z wolą pracownicy udzielił jej urlopu, pracownica – ma potwierdzenie swojej prośby, • zaświadczenie lekarza o przewidywanej dacie porodu – to dokument, który wystawia z reguły lekarz, który opiekował się pracownicą przez cały poród. Na podstawie posiadanej dokumentacji lekarz może stwierdzić w przybliżeniu kiedy nastąpi poród. Pracodawca nie może przy tym wymagać od pracownicy, żeby zaświadczenie wystawił wskazany przez niego lekarz, np. tylko ten, z opieki którego korzystają pracownicy zakładu. Zwolnienie czy zasiłekPracownice często przed porodem korzystają ze zwolnień lekarskich. Jest to związane ze stanem zdrowia albo np. badaniami, które muszą wykonywać. W takim przypadku za okres zwolnienia pracownicy przysługuje zasiłek chorobowy w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. Pracodawca nie może wymagać od pracownicy, żeby rozpoczęła urlop macierzyński na dwa tygodnie przed porodem. Jest to wyłącznie uprawnienie pracownicy, z którego może, ale nie musi ona korzystać. Pracodawca nie może również żądać od pracownicy w ciąży, żeby przed porodem skorzystała z urlopu wypoczynkowego np. na kilka dni przed planowaną datą porodu. Natomiast wniosek o wykorzystanie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego wiąże pracodawcę, tzn. pracodawca nie może odmówić w tym przypadku udzielenia urlopu wypoczynkowego. Zasiłek po porodzieJeżeli pracownica przed porodem była na zwolnieniu lekarskim i w trakcie tego zwolnienia urodziła dziecko, to poród przerywa zwolnienie lekarskie. W tym przypadku pracownica nabywa prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego od dnia porodu. Tak samo jest w przypadku innej nieobecności w pracy np. z powodu przebywania na świadczeniu rehabilitacyjnym. Jeżeli pracownica przed porodem nie korzystała z urlopu macierzyńskiego, to prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego nabywa w dniu porodu. Pracodawca zwykle udziela urlopu macierzyńskiego na podstawie informacji np. ze szpitala o urodzeniu dziecka przez pracownicę. Taka informacja nie jest jednak podstawą wypłaty zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński od dnia porodu wypłaca się na podstawie: • skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka. Wystarczy, że pracodawca w aktach zasiłkowych pozostawi uwierzytelnioną kopię aktu urodzenia, potwierdzoną np. przez uprawnionego pracownika, • oświadczenia pracownicy o urodzeniu pierwszego lub kolejnego dziecka. Z oświadczenia powinno również wynikać, czy był to poród mnogi. Informacje te mają wypływ na wymiar urlopu i zasiłku macierzyńskiego. Liczba ubezpieczonych

17

18

O tym, czy zasiłki w zakładzie pracy będą wypłacane przez pracodawcę czy ZUS decyduje liczba osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada poprzedniego roku. Obowiązek ustalania prawa i wypłacania zasiłków z ubezpieczenia chorobowego w 2007 roku mają ci pracodawcy, którzy 30 listopada 2006 r. zgłaszali do ubezpieczenia co najmniej 21 osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu (przykład).

 PRZYKŁAD: USTALENIE LICZBY UBEZPIECZONYCH Pracodawca 30 listopada 2006 r. zatrudniał 15 pracowników i 8 zleceniobiorców, którzy nie zostali zgłoszeniu do ubezpieczenia chorobowego. Pracodawca ten nie jest uprawniony do wypłacania zasiłków w 2007 roku, ponieważ do ubezpieczenia chorobowego zgłaszał 15 osób.Wypłata przez ZUSJeżeli pracodawca nie jest uprawniony do wypłacania zasiłków z ubezpieczenia chorobowego, to dokumentację pracownicy niezwłocznie powinien przekazać do ZUS. Do dokumentów pracodawca dołącza zaświadczenie o okresie udzielonego pracownicy urlopu macierzyńskiego oraz zaświadczenie płatnika składek ZUS Z-3 o okresach niezdolności do pracy, okresie ubezpieczenia oraz wysokości uzyskanego wynagrodzenia. Informację na temat wymiaru udzielonego urlopu macierzyńskiego pracodawca może również zawrzeć w pkt 15: Uwagi ZUS Z-3. Zasiłek dla ojca dzieckaPrawo do zasiłku macierzyńskiego po spełnieniu określonych warunków przysługuje również ojcu dziecka. Pracodawca jest zobowiązany udzielić urlopu macierzyńskiego pracownikowi – ojcu dziecka, który zwróci się z takim wnioskiem. Pracownik nabywa prawo do urlopu i zasiłku macierzyńskiego na dziecko, jeżeli matka dziecka wykorzysta 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. W tym przypadku na pisemny wniosek matki dziecka zostanie skrócony dla niej okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego. Pozostałą część niewykorzystanego urlopu i zasiłku macierzyńskiego przypadającą bezpośrednio po urlopie matki dziecka może wykorzystać jego ojciec, jeżeli przystąpił do ubezpieczenia chorobowego. Wniosek o skrócenie urlopu macierzyńskiego pracownica powinna złożyć pracodawcy co najmniej na siedem dni przed powrotem do pracy. Pracownica do wniosku o skrócenie okresu urlopu i zasiłku macierzyńskiego dołącza zaświadczenie pracodawcy, który zatrudnia ojca dziecka, potwierdzające datę rozpoczęcia przez niego urlopu macierzyńskiego albo oświadczenie o zaprzestaniu działalności, jeżeli podlega ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu niż umowa o pracę. Dłuższy macierzyńskiW związku z wejściem w życie nowelizacji kodeksu pracy i ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego trwa okres przejściowy. Znowelizowane przepisy wydłużyły wymiar urlopu i zasiłku macierzyńskiego o dwa tygodnie. Pracodawcy mają obowiązek udzielić urlopu i zasiłku macierzyńskiego dłuższego o dwa tygodnie bez składania dodatkowego wniosku przez pracownicę. Większy wymiar przysługuje z mocy ustawy. WZÓR OŚWIADCZENIE PRACODAWCY

Jarosław, 12 lutego 2007 r.

Hurtownia Spożywcza Maks ul. Zbożowa 10 37-500 Jarosław Udzielam urlopu macierzyńskiego pracownicy pani Małgorzacie Kubackiej w związku z urodzeniem trzeciego dziecka w dniu 31 stycznia 2007 r. od dnia porodu do 19 czerwca 2007 r. w wymiarze 20 tygodni.

18

19

Zasiłek macierzyński: komu i w jakiej wysokości przysługuje?

Jedną z form finansowej pomocy dla rodziców jest zasiłek macierzyński. Nie należy się on jednak wszystkim – jego wysokość i długość pobierania zależy od kilku czynników.

Zasiłek macierzyński to świadczenie, które zapewnia środki utrzymania młodym matkom. Dotyczy też osób, które zdecydowały się adoptować lub przyjąć do rodziny zastępczej dziecko do 7. roku życia. Zasiłek macierzyński przysługuje głównie osobom ubezpieczonym – tylko w nielicznych wypadkach (takich jak ustanie ubezpieczenia przed urodzeniem dziecka, jeżeli ubezpieczenie ustało w czasie ciąży na skutek ogłoszenia upadłości pracodawcy) dostaną go osoby z nieopłaconymi składkami.

Komu przysługuje zasiłek macierzyński?

Świadczenie to przysługuje następującym osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym:

• pracownikom, • członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, • wykonującym pracę nakładczą, • wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, • prowadzącym pozarolniczą działalność oraz tym, które z nimi współpracują, • wykonującym pracę odpłatnie, na podstawie skierowania do pracy, w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, • odbywającym służbę zastępczą, • duchownym.

Ze świadczenia mogą skorzystać również pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także zatrudnieni na okres próbny, który przekracza jeden miesiąc, ale umowa o pracę została z nimi przedłużona do dnia porodu. Zasiłek przysługuje też ubezpieczonym, którzy przyjęli dziecko na wychowanie oraz w przypadku śmierci matki dziecka lub porzucenia przez nią potomka. W tym ostatnim przypadku zasiłek przechodzi na ojca dziecka lub innego ubezpieczonego członka najbliższej rodziny, jeżeli zobowiążą się on przerwać swoją pracę w celu sprawowania opieki nad takim dzieckiem. Świadczenie dostaną również kobiety, które urodziły martwe dziecko lub gdy dziecko zmarło przed upływem ósmego tygodnia życia.

Kto wypłaca zasiłek macierzyński?

Zasiłek macierzyński może być wypłacany zarówno przez ZUS, jak i przez pracodawcę. ZUS wypłaca go wtedy, gdy pracodawca zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż 20 pracowników. Świadczenie jest zaś wypłacane przez pracodawcę, gdy opłaca on składki za

19

20

więcej niż 20 osób. Prawo do zasiłku mają kobiety zatrudnione na umowę o pracę i otrzymują go w trakcie trwania całego urlopu macierzyńskiego.

Dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku macierzyńskiego są: zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu – za okres przed porodem – oraz skrócony odpis aktu urodzenia dziecka – za okres od dnia porodu. Jeżeli opiekun przyjmuje dziecko na wychowanie, wymaga się od niego zaświadczenia o wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia go lub przyjęcia w ramach rodziny zastępczej. Jeśli zasiłek ma być wypłacany przez ZUS, potrzebne jest zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3 i zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego urlopu macierzyńskiego (ale tylko w przypadku pracowników).

Ile i przez jaki okres wypłacany jest zasiłek macierzyński?

Co do zasady zasiłek macierzyński wynosi 100 proc. wynagrodzenia albo przychodu stanowiącego podstawę wymiaru wynagrodzenia. Jest on wypłacany przez okres urlopu macierzyńskiego albo okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Od prawie dwóch lat przysługuje też przez okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także urlopu ojcowskiego. Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2011 roku przepisami okres ten wynosi (w przypadku jednego porodu):

• 20 tygodni (140 dni) w przypadku urodzenia jednego dziecka, • 31 tygodni (217 dni) w przypadku urodzenia dwojga dzieci, • 33 tygodnie (231 dni) w przypadku urodzenia trójki dzieci, • 35 tygodni (245 dni) w przypadku urodzenia czwórki dzieci, • 37 tygodni (259 dni) w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej dzieci.

Podobnie jest w kwestii wypłaty zasiłku macierzyńskiego dla osób, które zobowiązały się przyjąć dziecko lub kilkoro dzieci na wychowanie. Od 1 stycznia 2010 r. istnieje też możliwość sprawowania dłuższej niż dotychczas opieki nad dzieckiem – okres dodatkowego urlopu wynosi:

• w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie:

- od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. – do 4 tygodni, - od 1 stycznia 2014 r. – do 6 tygodni;

• w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie:

- od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. – do 6 tygodni , - od 1 stycznia 2014 r. – do 8 tygodni.

Komu nie przysługuje zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński nie przysługuje za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, w czasie urlopu bezpłatnego oraz w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności (z wyjątkiem

20

21

tych osadzonych, które na podstawie skierowania wykonują pracę odpłatnie i mają opłacone ubezpieczenie chorobowe).

Planowane zmiany

Resort pracy pracuje nad tym, aby uszczelnić lukę w przepisach, która pozwala dostawać ponad 7 tys. zł brutto miesięcznie sprytnym matkom- przedsiębiorcom. Projekt ustawy dotyczącej urlopów rodzicielskich trafił do konsultacji społecznych 9 listopada.

Obecnie wystarcza, że kobieta spodziewająca się dziecka zarejestruje firmę miesiąc przed porodem i opłaci jedną maksymalną składkę ubezpieczenia chorobowego. Wraz z innymi składkami (rentową i emerytalną) jest to prawie 3 tys. zł. Składka ta jest płacona od najwyższej podstawy – 8742 zł – i daje prawo do zasiłku wynoszącego ponad 7 tys. zł.

Po zmianach, aby otrzymać najwyższy zasiłek macierzyński, kobieta będzie musiała już wcześniej prowadzić firmę i opłacać maksymalne stawki do ZUS (obecnie wynoszą one 3257 zł) przez co najmniej rok przed porodem. W zależności od tego, kiedy otworzy działalność, dostanie odpowiednio 2,3 tys. zł brutto, gdy rozpocznie ją miesiąc przed porodem, 2,7 tys. zł w przypadku 2 miesięcy, 3,2 tys. zł w przypadku 3 miesięcy i 4,6 tys. zł w przypadku otworzenia firmy pół roku przed porodem.

Zasiłek macierzyński

Prawo do zasiłku

Zasiłek macierzyński przysługuje objętym ubezpieczeniem chorobowym:

pracownikom, członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,

osobom wykonującym pracę nakładczą,

osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobom z nimi współpracującym, w tym osobom świadczącym pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej przepisami ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235),

osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym,

osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

osobom odbywającym służbę zastępczą,

21

22

duchownym.

Zasiłek macierzyński nie przysługuje:

za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych, 

w okresie urlopu bezpłatnego, 

w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania.

Zasiłek macierzyński przysługuje za okresy odpowiadające okresom:

urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu

macierzyńskiego,

urlopu rodzicielskiego, 

urlopu ojcowskiego.

Zasiłek za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego lub w okresie urlopu wychowawczego:

urodziła dziecko, przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka

wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10 roku życia i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia,

przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10 roku życia w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.

Zasiłek macierzyński przysługuje także pracownicy zatrudnionej na podstawie umowy o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, z którą umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu. W takim bowiem przypadku urodzenie dziecka ma miejsce w okresie ubezpieczenia.

Zasiłek macierzyński przysługuje również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego (zatrudnienia), jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z naruszeniem przepisów prawa, jeżeli zostało to stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. W przypadku, gdy zatrudnienie ustało w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a pracownicy nie zapewniono innego zatrudnienia, przysługuje jej do dnia porodu zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

22

23

Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje także ubezpieczonemu, który przyjmuje dziecko na wychowanie, na takich samych zasadach, które dotyczą ubezpieczonej. Również w razie śmierci ubezpieczonej lub porzucenia przez nią dziecka zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu - ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, jeżeli przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Okres wypłaty zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego (z tytułu urodzenia dziecka)

Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka wynosi:

20 tygodni (140 dni) - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, 31 tygodni (217 dni) - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,

33 tygodni (231 dni) - w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,

35 tygodni (245 dni) - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,

37 tygodni (259 dni) - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

W przypadku urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, ubezpieczona ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 8 tygodni (56 dni) po porodzie, nie krócej niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. W razie śmierci dziecka po upływie 8 tygodni życia, ubezpieczona zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.

W przypadku, gdy ubezpieczona rodzi więcej niż jedno dziecko, a jedno dziecko (lub więcej dzieci) umiera, zasiłek macierzyński przysługuje jej przez okres odpowiedni do liczby dzieci pozostałych przy życiu. Ubezpieczona zachowuje w takim przypadku prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia okresu wynikającego z liczby dzieci pozostałych przy życiu, ustalonego w art. 180 § 1 Kodeksu pracy.

Okres wypłaty zasiłku za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie)

Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie jest uzależniony od liczby dzieci przyjętych jednocześnie na wychowanie i wynosi:

20 tygodni (140 dni) - w przypadku przyjęcia jednego dziecka na wychowanie, 31 tygodni (217 dni) - w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci na

wychowanie,

33 tygodni (231 dni) - w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci na wychowanie,

35 tygodni (245 dni) - w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci na wychowanie,

23

24

37 tygodni (259 dni) - w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci na wychowanie.

Zasiłek macierzyński z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie przysługuje nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 10 roku życia. Okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego w takim przypadku nie może być krótszy niż 9 tygodni (63 dni). W liczbie dzieci przyjętych równocześnie na wychowanie, od której zależy okres wypłaty zasiłku  macierzyńskiego, uwzględnia się dzieci w wieku do ukończenia 7 lub odpowiednio 10 roku życia. Zatem, jeżeli ubezpieczona przyjmie na wychowanie więcej niż jedno dziecko, ale nie wszystkie dzieci spełniają warunek wieku, który uprawnia do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego ustala się w wymiarze stosownym do liczby przyjętych na wychowanie dzieci, które nie ukończyły 7 lub odpowiednio 10 roku życia. W przypadku, gdy w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego jedno z dzieci ukończy wiek 7 lub odpowiednio 10 lat, od tej daty okres zasiłku macierzyńskiego ulega  zmianie. Zasiłek przysługuje w wymiarze odpowiednim do liczby pozostałych dzieci spełniających warunki wiekowe. Jeżeli ustalony ponownie okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego będzie krótszy od okresu dotychczas wykorzystanego, zasiłek macierzyński nie przysługuje po dniu osiągnięcia  przez dziecko 7 lub  odpowiednio 10 roku życia.

W razie zgonu przyjętego na wychowanie dziecka po upływie 8 tygodni jego życia, ubezpieczona zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Jeżeli ubezpieczona przyjęła równocześnie na wychowanie  więcej niż jedno dziecko i  nastąpił  zgon dziecka (dzieci) po upływie 8  tygodni  życia, zasiłek  macierzyński przysługuje przez okres odpowiedni do liczby dzieci pozostałych przy życiu, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia okresu, ustalonego w art. 183 Kodeksu pracy, wynikającego z liczby przyjętych na wychowanie dzieci pozostałych przy życiu.  

W razie śmierci ubezpieczonej, która przyjęła dziecko (dzieci) na wychowanie, ubezpieczonemu wychowującemu dziecko (dzieci) przysługuje prawo do niewykorzystanej części okresu wypłaty zasiłku macierzyńskiego, jeżeli przerwie zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Skrócenie okresu pobierania zasiłku przez matkę

Matka dziecka, po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie może zrezygnować z dalszego pobierania zasiłku i wcześniej wrócić do pracy. W takim przypadku pozostałą część okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego wykorzystuje ubezpieczony ojciec dziecka. Zasada ta ma także odpowiednie zastosowanie w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie.

Przerwa w pobieraniu zasiłku z powodu choroby matki lub dziecka

W przypadku, gdy dziecko wymaga opieki szpitalnej, ubezpieczona może po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego przez okres co najmniej 8 tygodni po porodzie, przerwać okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, a pozostałą jego część wykorzystać w terminie późniejszym, po wypisaniu dziecka ze szpitala.

24

25

W przypadku, gdy opieki szpitalnej wymaga ubezpieczona, może ona przerwać pobieranie zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią zasiłku w wymiarze 8 tygodni po porodzie. Natomiast ubezpieczony - ojciec dziecka ma prawo do części zasiłku macierzyńskiego odpowiadającej okresowi pobytu ubezpieczonej w szpitalu. Łączny wymiar zasiłku  macierzyńskiego wykorzystanego przez ubezpieczoną matkę dziecka i  ubezpieczonego ojca dziecka nie może jednak przekraczać wymiaru określonego  przepisami Kodeksu pracy. Również w razie gdy ubezpieczona, która przyjęła dziecko na wychowanie, przebywa w szpitalu, może ona przerwać pobieranie zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu co najmniej 8 tygodni, a z zasiłku macierzyńskiego może skorzystać ubezpieczony wychowujący dziecko.

Ubezpieczona, po przedłożeniu zaświadczenia lekarskiego na druku ZUS ZLA, ma za okres pobytu w szpitalu prawo do wynagrodzenia za okres choroby, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy oraz do zasiłku chorobowego

Zasiłek za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego

Prawo do zasiłku

Zasiłek macierzyński przysługuje za okresy odpowiadające okresom dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Ubezpieczonemu ojcu dziecka prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony  jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje na równi z ubezpieczoną matką dziecka. Rodzice mogą dzielić się tymi uprawnieniami w ramach przysługującego im wymiaru zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego ale nie mogą korzystać z nich równocześnie.

Okres wypłaty zasiłku

Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje:

     1) w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie:

od 1 stycznia 2012 r. do 16 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 4 tygodni, od 17 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 6 tygodni,

     2) w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie:

od 1 stycznia 2012 r. do 16 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 6 tygodni, od 17 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 8 tygodni.

Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie przysługuje ubezpieczonej/ubezpieczonemu, którzy przyjęli dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10 roku życia, na wychowanie w celu jego przysposobienia i wystąpili z wnioskiem do sądu o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia albo przyjęli takie dziecko w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).

25

26

Zasiłek macierzyński za okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje:

1) w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka:

od 1 stycznia 2012 r. do 16 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 4 tygodni, od 17 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 6 tygodni,

2) w przypadku jednoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka:

od 1 stycznia 2012 r. do 16 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 6 tygodni, od 17 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 8 tygodni.

3) w przypadku korzystania z uprawnień do minimalnego wymiaru urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego:

od 1 stycznia 2012 r. do 16 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 2 tygodni, od 17 czerwca 2013 r. - w wymiarze do 3 tygodni.

Zasiłek macierzyński za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, od następnego dnia  po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. O zasiłek macierzyński za dodatkowy okres można wystąpić jednorazowo albo w dwóch częściach, przypadających bezpośrednio po sobie.

Zasiłek macierzyński przez okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje nie tylko pracownikom, korzystającym z takich urlopów. Przysługuje również innym ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu (np. z tytułu wykonywania umowy-zlecenia, prowadzenia działalności pozarolniczej itp.), osobom pobierającym zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka w okresie urlopu wychowawczego, a także osobom pobierającym zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia. Warunkiem wypłaty zasiłku macierzyńskiego za dodatkowy okres jest wystąpienie przez osobę pobierającą zasiłek macierzyński  z odpowiednim wnioskiem do płatnika zasiłku przed rozpoczęciem korzystania z zasiłku macierzyńskiego za dodatkowy okres.

Zasiłek a praca w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego

Pracownica lub pracownik korzystający z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego mogą łączyć korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udzielił urlopu, w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku, wysokość zasiłku macierzyńskiego ulega pomniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownica lub pracownik pracuje w czasie korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Zasada ta dotyczy wyłącznie pracowników i nie ma zastosowania do ubezpieczonych niebędących pracownikami.

26

27

Rezygnacja z  zasiłku macierzyńskiego

Ubezpieczona, która złożyła wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze w terminie i na zasadach określonych w art. 1791 Kodeksu pracy, tj. w ciągu 14 dni po dniu porodu albo w ciągu 14 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu w sprawie przysposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza może zrezygnować z korzystania z zasiłku macierzyńskiego za dodatkowy okres w całości lub w części i powrócić do pracy. Rezygnacja z zasiłku macierzyńskiego za część dodatkowego okresu może nastąpić o ile wykorzystana część okresu zasiłku macierzyńskiego trwa tydzień lub jego wielokrotność. W takim przypadku, o niewykorzystaną część lub całość dodatkowego okresu zasiłku macierzyńskiego może wystąpić ubezpieczony ojciec dziecka.

Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego

Prawo do zasiłku

Od dnia 17 czerwca 2013 r. zasiłek macierzyński przysługuje również przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego. Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje zarówno w związku z urodzeniem dziecka, jak i w związku z przyjęciem na wychowanie dziecka w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, dziecka w wieku do 10 roku życia i wystąpieniem do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia lub przyjęciem na wychowanie dziecka w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.

Warunkiem nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego jest wykorzystanie zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze obowiązującym od 17 czerwca 2013 r. czyli odpowiednio przez okres 6, 8 lub 3 tygodni.

Okres wypłaty

Wymiar zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego wynosi 26 tygodni i można go wykorzystać w całości lub maksymalnie w trzech częściach, następujących bezpośrednio po sobie, z których każda nie może być krótsza niż 8 tygodni i musi stanowić wielokrotność tygodnia. Wymiar urlopu rodzicielskiego nie jest uzależniony od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie (lub przyjętych równocześnie na wychowanie). Z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego rodzice mogą korzystać równocześnie z tym, że łączny wymiar urlopu i zasiłku przysługujący obojgu rodzicom nie może przekroczyć 26 tygodni.

Zasiłek a praca w okresie urlopu rodzicielskiego

Pracownica lub pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego mogą łączyć korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udzielił urlopu, w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku, wysokość zasiłku macierzyńskiego ulega pomniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym

27

28

pracownica lub pracownik pracuje w czasie korzystania z urlopu rodzicielskiego. Zasada ta dotyczy wyłącznie pracowników i nie ma zastosowania do ubezpieczonych niebędących pracownikami.

Rezygnacja z  zasiłku macierzyńskiego

Ubezpieczona, która złożyła wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze w terminie i na zasadach określonych w art. 1791 Kodeksu pracy, tj. w ciągu 14 dni po porodzie (przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu w sprawie przysposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza) może zrezygnować z korzystania z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w całości lub w części i powrócić do pracy. Rezygnacja z zasiłku macierzyńskiego za część okresu urlopu rodzicielskiego może nastąpić, o ile wykorzystana część okresu zasiłku macierzyńskiego  jest wielokrotnością tygodnia i trwa co najmniej 8 tygodni. W takim przypadku, o niewykorzystaną część lub całość  zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego może wystąpić ubezpieczony ojciec dziecka.

Zasiłek za okres odpowiadający okresowi urlopu ojcowskiego

Ubezpieczony ojciec wychowujący dziecko ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony jako okres urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy życia. Ubezpieczony - ojciec wychowujący dziecko przysposobione ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego, w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej niż do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 10 roku życia.

Zasiłek macierzyński przez okres ustalony jako okres urlopu ojcowskiego przysługuje zarówno pracownikom korzystającym z takiego urlopu, jak i  innym osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu niebędącym pracownikami, do których przepisy Kodeksu pracy nie mają zastosowania.

Podstawa wymiaru

Podstawę wymiaru zasiłku dla pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy albo z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne kalendarzowe miesiące, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu.

Do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne.

Jeżeli  w  okresie, z którego wynagrodzenie przyjmowane jest do  ustalenia  podstawy  wymiaru  zasiłku pracownik nie osiągnął pełnego wynagrodzenia z przyczyn usprawiedliwionych, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku:

28

29

wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go w tym miesiącu czasu pracy,

przyjmuje się - po uzupełnieniu - wynagrodzenie za miesiące, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go w tym miesiącu czasu pracy.

Jeżeli pracownik w każdym miesiącu przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględnia się wynagrodzenie  za wszystkie miesiące, uzupełnione do pełnej wysokości.

Oprócz składników przysługujących za okresy miesięczne, w podstawie wymiaru zasiłku uwzględnia się składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc. Kwartalne składniki wynagrodzenia uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku w wysokości 1/12 kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały kalendarzowe poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.  Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne, uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej 1/12 kwoty wypłaconej pracownikowi za rok kalendarzowy poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

W podstawie wymiaru zasiłku przysługującego w czasie trwania ubezpieczenia nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo (wypłacanych) za okres pobierania zasiłku. Składniki te uwzględnia się jednak w podstawie wymiaru zasiłku przysługującego za okres po ustaniu zatrudnienia.

W razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy pracownika, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta miała miejsce w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy albo w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy.

Dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy podstawa wymiaru nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.

Podstawę wymiaru zasiłku przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem stanowi przeciętny miesięczny przychód, od którego opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy, a gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu, za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie.

Wysokość zasiłku

Zasiłek macierzyński za okres ustalony jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru, natomiast za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego -  w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku. W przypadku gdy ubezpieczona  nie później niż 14 dni po porodzie (lub po przyjęciu dziecka na wychowanie i

29

30

wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo przyjęciu na wychowanie w ramach rodziny zastępczej) złoży wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony  jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu  na warunkach urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze oraz  urlopu rodzicielskiego, również w pełnym wymiarze, zasiłek macierzyński za wszystkie okresy  wynosi 80% podstawy jego wymiaru.

Ubezpieczonej, której zasiłek macierzyński jest wypłacany w wysokości 80% podstawy wymiaru, w przypadku  rezygnacji z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w całości albo w części lub za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze,  wypłaca się jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego do wysokości 100% za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Jednorazowe wyrównanie zasiłku jest wypłacane pod warunkiem niepobrania przez ubezpieczonego ojca dziecka zasiłku macierzyńskiego za okresy, z których rezygnuje matka dziecka.

W razie rezygnacji z wypłaty zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczonego ojca dziecka za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości albo w części lub jako okres urlopu rodzicielskiego w całości, wyrównanie zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonej matce dziecka wypłaca się na jej pisemny wniosek, po udokumentowaniu przez nią rezygnacji przez ubezpieczonego ojca dziecka z wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.

W przypadku, gdy pracownica lub pracownik pobierający zasiłek macierzyński za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, łączą korzystanie z tego urlopu z wykonywaniem pracy u pracodawcy, który udzielił urlopu, zasiłek macierzyński ulega pomniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownica lub pracownik pracują w czasie korzystania z dodatkowego urlopu. Zasada ta dotyczy wyłącznie pracowników i nie ma zastosowania do ubezpieczonych niebędących pracownikami.

Niezbędne dokumenty

Zasiłek macierzyński za okres ustalony jako okres urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego

Dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego są: zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu - za okres przed porodem oraz skrócony odpis aktu urodzenia dziecka - za okres od dnia porodu.

Dokumentem do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka podczas pobytu za granicą jest:

30

31

zaświadczenie zagranicznego zakładu leczniczego lub zagranicznego lekarza określające przewidywana datę porodu zawierające nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, opatrzone datą wystawienia i podpisem - za okres przed porodem,

skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub zagraniczny akt urodzenia dziecka - za okres od dnia porodu,

Nie wymaga się od ubezpieczonych przetłumaczenia na język polski zaświadczeń lekarskich  oraz aktów urodzenia dziecka wystawionych na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz państw stron umów międzynarodowych w zakresie zabezpieczenia społecznego, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, w języku urzędowym tych państw.

Do wypłaty zasiłku  macierzyńskiego matce dziecka z tytułu urodzenia dziecka po ustaniu zatrudnienia niezbędne jest dodatkowo zaświadczenie lekarskie stwierdzające stan  ciąży w czasie trwania zatrudnienia oraz:

świadectwo pracy lub inny dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy z powodu likwidacji lub ogłoszenia upadłości pracodawcy - w przypadku likwidacji lub ogłoszenia upadłości pracodawcy,

prawomocne orzeczenie sądu o rozwiązaniu stosunku pracy z naruszeniem przepisów prawa - w razie niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.

Dowodami stanowiącymi podstawę przyznania i wypłaty zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego przysługującego do dnia poprzedzającego poród w razie rozwiązania z pracownicą stosunku pracy w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy i niemożności zapewnienia innego zatrudnienia są:

zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku stwierdzające stan ciąży w okresie zatrudnienia;

świadectwo pracy lub inny dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;

oświadczenie ubezpieczonej, że nie zapewniono jej innego zatrudnienia.

W przypadku skrócenia okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną po skorzystaniu z zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie do pisemnego wniosku w tej sprawie zawierającego datę, od której rezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego, dołącza swoje oświadczenie potwierdzające datę, od której ojciec dziecka będzie korzystał z uprawnień do zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli zasiłek macierzyński jest wypłacany przez ZUS, dodatkowo wymagane jest zaświadczenie pracodawcy o terminie zaprzestania przez pracownicę korzystania z urlopu macierzyńskiego.

Ojciec dziecka występując o zasiłek macierzyński w przypadku skrócenia przez matkę tego dziecka pobierania zasiłku macierzyńskiego, powinien przedłożyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka oraz zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie, przez który matce dziecka przysługiwał oraz został wypłacony zasiłek macierzyński zawierające także informację o wysokości procentowej, w jakiej zasiłek macierzyński przysługiwał ubezpieczonej matce dziecka (100% albo  80%) oraz imię,  nazwisko i PESEL drugiego z rodziców dziecka, a

31

32

jeżeli nie nadano mu numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.

W celu przerwania wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego ubezpieczonej matce dziecka za okres jej pobytu w szpitalu, po wykorzystaniu przez nią zasiłku macierzyńskiego w wymiarze co najmniej 8 tygodni po porodzie, wymagane jest zaświadczenie o dacie przyjęcia do szpitala lub jego kopia potwierdzona przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem, oświadczenie ubezpieczonej, od kiedy ubezpieczony ojciec dziecka będzie korzystał z zasiłku macierzyńskiego, a w przypadku pracownicy, której zasiłek macierzyński wypłacany jest przez ZUS dodatkowo -  zaświadczenie pracodawcy o dacie przerwania urlopu macierzyńskiego.

Do ustalenia prawa i wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego ubezpieczonemu ojcu dziecka za okres przerwy w pobieraniu zasiłku macierzyńskiego z powodu pobytu ubezpieczonej matki dziecka w szpitalu, po wykorzystaniu przez nią zasiłku macierzyńskiego w wymiarze co najmniej 8 tygodni po porodzie, wymagane są:

skrócony odpis aktu urodzenia dziecka, zaświadczenie ze szpitala o dacie przyjęcia ubezpieczonej matki dziecka do szpitala,

zaświadczenie o okresie przysługującego oraz wypłaconego matce dziecka zasiłku macierzyńskiego zawierające także informację owysokości procentowej, wjakiej zasiłek macierzyński przysługiwał ubezpieczonej matce dziecka (100% albo 80%) oraz imię, nazwisko i PESEL drugiego z rodziców dziecka, a jeżeli nie nadano mu numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.

Datę wypisania ubezpieczonej matki dziecka ze szpitala dokumentuje się zaświadczeniem wystawionym przez szpital.

W celu podjęcia wypłaty zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonej matce dziecka za okres po wyjściu ze szpitala, ubezpieczona przedkłada zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie zasiłku macierzyńskiego wypłaconego ubezpieczonemu ojcu dziecka, a w przypadku ubezpieczonej będącej pracownicą, jeżeli zasiłek jest wypłacany przez ZUS, dodatkowo - zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego urlopu macierzyńskiego.

Ubezpieczony, który występuje o wypłatę zasiłku macierzyńskiego w razie   śmierci ubezpieczonej lub porzucenia przez nią dziecka, składa skrócony odpis aktu urodzenia dziecka oraz zaświadczenie płatnika zasiłku macierzyńskiego matki dziecka o okresie przysługującego i wypłaconego zasiłku macierzyńskiego ubezpieczonej matce dziecka zawierające także informację o wysokości procentowej, w jakiej zasiłek macierzyński przysługiwał ubezpieczonej matce dziecka (100% albo 80%) oraz imię,  nazwisko i PESEL drugiego z rodziców dziecka, a jeżeli nie nadano mu numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość. Ubezpieczony powinien także złożyć oświadczenie o śmierci matki, a w przypadku porzucenia przez nią dziecka - oświadczenie o porzuceniu dziecka przez matkę.

Dowodem  do wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu przyjęcia  dziecka  na wychowanie i wystąpienia do sądu z wnioskiem o jego przysposobienie za okres ustalony jako okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego jest zaświadczenie  sądu  opiekuńczego o wystąpieniu

32

33

z wnioskiem  o  wszczęcie  postępowania  w sprawie przysposobienia dziecka, zawierające także datę urodzenia dziecka oraz oświadczenie ubezpieczonego o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie.

Dowodem do wypłaty zasiłku macierzyńskiego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej jest prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy rodziną zastępczą a starostą oraz dokument potwierdzający wiek dziecka. 

Do wypłaty przez ZUS zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego niezbędne jest dodatkowo:

zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3 oraz zaświadczenie pracodawcy o tym, czy wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze oraz urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze został złożony w terminie i na zasadach określonych w art. 1791 Kodeksu pracy albo 1824 Kodeksu pracy, tj. nie później niż 14 dni po porodzie albo nie później niż 14 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu z wnioskiem o jego przysposobienie albo po przyjęciu dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej - w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami,

zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3b - w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych,

zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3a - w przypadku pozostałych ubezpieczonych.

Zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego  urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego nie jest wymagane, jeśli informacja o udzieleniu urlopu została zamieszczona w zaświadczenie płatnika składek wystawionym na druku ZUS Z-3.

Zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego

Warunkiem przyznania pracownicy/pracownikowi prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, niezależnie od tego, który z rodziców dziecka występuje o wypłatę zasiłku macierzyńskiego, jest wystąpienie do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie takiego urlopu; we wniosku tym pracownica/pracownik wskazuje wymiar urlopu (w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności). W przypadku ubezpieczonych niebędących pracownikami, dokumentem wymaganym do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za dodatkowy okres, jest pisemny wniosek złożony w tej sprawie przed terminem rozpoczęcia korzystania z zasiłku za ten okres, w którym ubezpieczona/ubezpieczony podaje okres korzystania z zasiłku macierzyńskiego (w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności).

Do wypłaty pracownicy/pracownikowi zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu przez ZUS, niezależnie od tego, który z rodziców dziecka występuje o wypłatę zasiłku macierzyńskiego, niezbędne jest zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu

33

34

macierzyńskiego, o ile  informacja o udzieleniu urlopu nie została zamieszczona w zaświadczeniu płatnika składek wystawionym na druku ZUS Z-3, oraz zaświadczenie o okresie i wymiarze czasu pracy wykonywanej w czasie dodatkowego urlopu.

Jeżeli o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego występuje drugi z rodziców dziecka, który nie pobierał zasiłku macierzyńskiego za okres bezpośrednio poprzedzający okres wnioskowany (np. gdy o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego występuje ojciec dziecka po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za "podstawowy" okres przez matkę dziecka),  wymagane są:

skrócony odpis aktu urodzenia dziecka, zaświadczenia płatnika zasiłku zawierające imię, nazwisko i PESEL drugiego z

rodziców dziecka, a jeżeli nie nadano mu numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość o:

o okresie, za który zasiłek macierzyński wypłacono drugiemu zrodziców dziecka,

o liczbie części wypłaconego zasiłku za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,

o wysokości procentowej, wjakiej zasiłek macierzyński przysługiwał drugiemu z rodziców dziecka (100% albo 80%),

zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3, na druku ZUS Z-3a lub odpowiednio ZUS Z-3b, jeżeli nie było składane wcześniej - wprzypadku pracownika, któremu zasiłek macierzyński jest wypłacany przez ZUS.

Dowodem stanowiącym podstawę rezygnacji z pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną matkę dziecka za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w całości lub w części albo urlopu rodzicielskiego w całości lub w części w przypadku, o którym mowa w art. 1792 § 1, art. 1793 § 1 i art. 1824 § 2 Kodeksu pracy, jest jej pisemny wniosek zawierający datę, od której ubezpieczona matka dziecka rezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego, oraz:

oświadczenie ubezpieczonej, czy ubezpieczony ojciec dziecka będzie korzystał z uprawnień do zasiłku macierzyńskiego za pozostały okres,

zaświadczenie pracodawcy o terminie zaprzestania korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego, w przypadku pracownicy, której zasiłek macierzyński jest wypłacany przez ZUS.

Wyżej wymienione dowody stosuje się odpowiednio w przypadku rezygnacji z pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczonego ojca dziecka za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego w części, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w części albo urlopu rodzicielskiego w  części w przypadkach, o których mowa w art. 1794 i art. 1824 § 2 Kodeksu pracy.

34

35

Zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego

Warunkiem przyznania pracownicy/pracownikowi prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego, niezależnie od tego, który z rodziców dziecka występuje o wypłatę zasiłku macierzyńskiego, jest wystąpienie do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie takiego urlopu; we wniosku tym pracownica/pracownik wskazuje wymiar urlopu (co najmniej 8 tygodni w wymiarze wielokrotności tygodnia). W przypadku ubezpieczonych niebędących pracownikami, dokumentem wymaganym do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego jest pisemny wniosek złożony w tej sprawie przed terminem rozpoczęcia korzystania z zasiłku. We wniosku ubezpieczona/ubezpieczony podaje okres korzystania z zasiłku macierzyńskiego.

Do wypłaty przez ZUS pracownicy/pracownikowi zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego, niezależnie od tego, który z rodziców dziecka występuje o wypłatę zasiłku macierzyńskiego, niezbędne jest zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego urlopu rodzicielskiego oraz zaświadczenie o okresie i wymiarze czasu pracy wykonywanej w czasie tego urlopu.

W przypadku gdy o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego występuje ten sam rodzic, który pobierał zasiłek macierzyński za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (np. gdy matka dziecka po okresie wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego występuje o urlop rodzicielski i wypłatę zasiłku macierzyńskiego z tego tytułu), dokumentami niezbędnymi do wypłaty zasiłku są:

oświadczenie ubezpieczonego o braku zamiaru korzystania przez drugiego zrodziców dziecka zzasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego w okresie wskazanym we wniosku albo ookresie, w którym drugi zrodziców dziecka zamierza korzystać z zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu wokresie objętym wnioskiem, zawierające także imię, nazwisko i PESEL drugiego z rodziców dziecka, a jeżeli nie nadano mu numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,

w przypadku pracownika, któremu zasiłek macierzyński jest wypłacany przez Zakład - zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego urlopu rodzicielskiego, o ile informacja o udzieleniu urlopu nie została zamieszczona w zaświadczenie płatnika składek wystawionym na druku ZUS Z-3, oraz zaświadczenie pracodawcy o okresie i wymiarze czasu pracy wykonywanej wczasie urlopu rodzicielskiego,

W przypadku gdy o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego występuje ubezpieczony drugi z rodziców dziecka, który nie pobierał zasiłku macierzyńskiego za okres bezpośrednio poprzedzający okres wnioskowany (np. gdy o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego występuje ojciec dziecka po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za dodatkowy urlop macierzyński przez matkę dziecka), dokumentami niezbędnymi do wypłaty zasiłku za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego są:

skrócony odpis aktu urodzenia dziecka, lub

35

36

oświadczenie ubezpieczonego, kiedy dziecko zostało przyjęte na wychowanie oraz zaświadczenie sądu opiekuńczego o wystąpieniu do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka albo kopia tego zaświadczenia potwierdzona przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem, albo

prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej albo umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy rodziną zastępczą a starostą albo ich kopia potwierdzona przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem i dokument potwierdzający wiek dziecka, oraz

oświadczenie ubezpieczonego o braku zamiaru korzystania przez drugiego zrodziców dziecka zzasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego w okresie wskazanym we wniosku albo ookresie, w którym drugi zrodziców dziecka zamierza korzystać z zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu wokresie objętym wnioskiem,

zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie, za który zasiłek macierzyński wypłacono drugiemu zrodziców dziecka, liczbie części wypłaconego zasiłku za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego oraz o wysokości procentowej, wjakiej zasiłek macierzyński przysługiwał drugiemu z rodziców dziecka (100%, 80% albo 60%) zawierające także imię, nazwisko i PESEL drugiego z rodziców dziecka, a jeżeli nie nadano mu numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,

zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego urlopu rodzicielskiego, o ile informacja o udzieleniu urlopu nie została zamieszczona w zaświadczeniu płatnika składek wystawionym na druku ZUS Z-3, oraz ookresie iwymiarze czasu pracy wykonywanej w czasie urlopu rodzicielskiego - wprzypadku pracownika, któremu zasiłek macierzyński jest wypłacany przez ZUS.

Dowodem stanowiącym podstawę rezygnacji z pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną matkę dziecka za okres ustalony  jako okres urlopu rodzicielskiego w całości lub w części w przypadku, o którym mowa w art. 1792 § 1, art. 1793 § 1 i art. 1824 § 2 Kodeksu pracy, jest jej pisemny wniosek zawierający datę, od której ubezpieczona matka dziecka rezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego, oraz:

oświadczenie ubezpieczonej, czy ubezpieczony ojciec dziecka będzie korzystał z uprawnień do zasiłku macierzyńskiego za pozostały okres,

zaświadczenie pracodawcy o terminie zaprzestania korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego, w przypadku pracownicy, której zasiłek macierzyński jest wypłacany przez ZUS.

Wyżej wymienione dowody stosuje się odpowiednio w przypadku rezygnacji z pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczonego ojca dziecka za część okresu ustalonego przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego w przypadku, o którym mowa w art. 1794 i art. 1824 § 2 Kodeksu pracy.

Zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego

36

37

Do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu ojcowskiego, wymagane są:

1) skrócony odpis aktu urodzenia dziecka - w przypadku ubiegania się o zasiłek macierzyński w związku z urodzeniem się dziecka albo postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka - w przypadku ubiegania się o zasiłek macierzyński w związku z przysposobieniem dziecka,  

2) oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego nie został wcześniej pobrany z innego tytułu,

3) wniosek ubezpieczonego o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu ojcowskiego, złożony przed terminem rozpoczęcia korzystania z zasiłku macierzyńskiego, zawierający datę, od której ubezpieczony zamierza korzystać z zasiłku macierzyńskiego - w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem.

W każdym przypadku, gdy zasiłek jest wypłacany przez ZUS dodatkowo wymagane jest zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3, w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami, zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3b - w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych lub ZUS Z-3a, w przypadku innych ubezpieczonych niebędących pracownikami.

UWAGA!

Przy ustalaniu prawa i wypłacie zasiłku macierzyńskiego, na równi ze skróconym odpisem aktu urodzenia dziecka, zagranicznym aktem urodzenia dziecka, postanowieniem sądu o przysposobieniu dziecka, orzeczeniem sądu o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej, umową cywilnoprawną zawartą pomiędzy starosta a rodziną zastępczą, traktuje się także ich kopie potwierdzone przez płatnika zasiłku za zgodność z oryginałem.

Urlop macierzyński a zwolnienie lekarskieKobiety w ciąży czują się różnie: jedne są aktywne i czują się świetnie aż do samego rozwiązania, inne cierpią od samego początku ciąży przez jakiś czas lub aż do samego rozwiązania, często korzystają ze zwolnień lekarskich. Niektóre leżą w łóżku do dnia rozwiązania, inne dzień przed porodem myją okna lub sprzątają mieszkanie. Ile osób, tyle możliwych wariantów. Przed rozwiązaniem lekarze często nie chcą udzielać zwolnienia lekarskiego, zalecając skorzystanie z urlopu macierzyńskiego przed rozwiązaniem. Zdarza się, że po urlopie macierzyńskim kobieta korzysta ze zwolnienia lekarskiego, ponieważ czuje się źle lub jej maluszek nie jest w najlepszej kondycji i ma do tego prawo.

W świetle orzecznictwa

Podobnie jak skorzystania z urlopu wypoczynkowego tuż po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. W świetle najnowszego orzecznictwa, rozpoczęcie urlopu wprost po zakończeniu choroby trwającej dłużej niż 30 dni nie godzi w obowiązujące przepisy prawa pracy (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 20 marca 2008 r., II PK 214/07, OSNP 2009, Nr 15-16, poz. 194).

37

38

Urlop macierzyński po ustaniu zatrudnieniaUrlop macierzyński po ustaniu zatrudnienia – czy przysługuje? Ubezpieczonej będącej pracownicą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę na czas określony, z którą umowa o pracę na podstawie art. 177§ 3 Kodeksu pracy została przedłużona do dnia porodu - przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia i zatrudnienia. Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, okres pobierania zasiłku macierzyńskiego jest okresem składkowym. Ustawa nie rozróżnia przy tym sytuacji, czy zasiłek ten był wypłacany przez pracodawcę, czy przez ZUS.

Okres pobierania zasiłku

Bez znaczenia pozostaje także okres, w jakim przypada jego wypłata, czyli to, że był wypłacany po rozwiązaniu stosunku pracy. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego po ustaniu zatrudnienia zostaje potwierdzony zaświadczeniem wystawionym przez wypłacającego zasiłek, a więc w tym przypadku właściwym organem do wystawienia zaświadczenia będzie ZUS. Jeżeli kobieta pobiera zasiłek macierzyński, to nie może zarejestrować się jako bezrobotna w urzędzie pracy. Dopiero po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego ma prawo zgłosić się we właściwym urzędzie pracy.

Zasiłek macierzyński w 2013 roku

Autor: Ania Stanikiewicz 

Zasiłek macierzyński w 2013 roku jest jednym ze sposobów finansowego wsparcia dla młodych rodziców. Jest to świadczenie, które przysługuje młodym matkom i pomaga im w zapewnieniu środków na utrzymanie siebie i dziecka.

Przysługuje on również osobom, które postanowiły że zaadoptują lub przyjmą do rodziny zastępczej dziecko, które nie ukończyło jeszcze 7 roku życia.

Jednak jak w przypadku podobnych form wsparcia ze strony Państwa, tak i zasiłek macierzyński nie należy się każdemu, a czas jego wypłacania oraz kwoty zależą od kilku czynników.

Zasiłek macierzyński 2013 przysługuje z założenia osobom ubezpieczonym, jednak w skrajnych przypadkach również osoby nieubezpieczone mogą otrzymać taki zasiłek.

Komu przysługuje zasiłek macierzyński 2013

Aby mieć prawo do zasiłku macierzyńskiego, osoba ubezpieczona musi być:

1. Pracownikiem / zatrudnionym (w tym zatrudnieni na czas określony lub na okres próbny)2. Członkiem rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych

38

39

3. Wykonawcą  pracy  na  podstawie  umowy agencyjnej,  umowy zlecenia   lub   innej  umowy o świadczenie usług

4. Przedsiębiorcą,   który   prowadzi   pozarolniczą   działalność   gospodarczą   lub   jego współpracownikiem

5. Osobą wykonującą odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy

6. Osobą wykonującą odpłatnie pracę w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności

7. Osobą odbywającą służbę zastępczą

8. Duchownym

Jeżeli w trakcie przysługiwania zasiłku macierzyńskiego matka dziecka umrze lub je porzuci, to prawo do zasiłku przechodzi na ojca dziecka, lub na innego członka rodziny, który jest ubezpieczony.

Również kobiety, które urodzą martwe dziecko, lub dziecko to umrze przed ósmym tygodniem życia, maja prawo do zasiłku macierzyńskiego w 2013 roku.

Kto wypłaca zasiłek macierzyński w 2013 roku

Zasiłek może być wypłacany przez dwa podmioty:

1. ZUS – jeżeli pracodawca zatrudnia nie więcej niż 20 osób2. Pracodawca – jeżeli zatrudnia on więcej niż 20 pracowników

Niezależnie od tego, kto wypłaca zasiłek macierzyński, kobiety maja do niego prawo przez cały okres trwania urlopu macierzyńskiego.

Dokumenty potrzebne do zasiłku macierzyńskiego

Aby otrzymać zasiłek macierzyński, matka dziecka powinna złożyć takie dokumenty jak:

Zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu (składane przed porodem) Skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (składany po porodzie)

Jeżeli dziecko nie jest naszym potomkiem a tylko przyjmujemy je na wychowanie to potrzebne będzie:

Gdy pracodawca wypłaca zasiłek  –  zaświadczenie  o wystąpieniu  do sądu z  wnioskiem o wszczęcie   postępowania   w   sprawie   przysposobienia   go   lub   przyjęcia   w   ramach   rodziny zastępczej

Gdy ZUS wypłaca zasiłek – zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3, a w przypadku pracowników   dodatkowo   zaświadczenie   pracodawcy   o   okresie   udzielonego   urlopu macierzyńskiego

39

40

Zasiłek macierzyński 2013 Wysokość

Ogólnie przyjmując, zasiłek macierzyński równy jest kwocie przysługującego nam wynagrodzenia osiąganego z umowy podpisanej z pracodawcą, 100 procentom przychodu z działalności, stanowiącego podstawę miesięcznego wymiaru wynagrodzenia.

Od 1 stycznia 2011 roku zasiłek macierzyński przysługuje również w trakcie dodatkowego urlopu macierzyńskiego a także w trakcie urlopu ojcowskiego.

Ile trwa zasiłek macierzyński

Zgodnie z przepisami, które obecnie obowiązują zasiłek wypłacany podczas urlopu macierzyńskiego może przysługiwać przez okres:

20 tygodni (140 dni) po urodzeniu jednego dziecka 31 tygodni (217 dni) po urodzeniu dwojga dzieci

33 tygodnie (231 dni) po urodzeniu trójki dzieci

35 tygodni (245 dni) po urodzeniu czwórki dzieci

37 tygodni (259 dni) po urodzeniu pięciorga lub więcej dzieci.

Zasiłek macierzyński po 17 marca 2013

Poniżej przedstawiamy listę proponowanych zmian odnośnie zasiłku macierzyńskiego w tym roku:

1. Z racji tego, że urlop macierzyński może być wydłużony to i zasiłek wypłacany byłby dłużej.2. Od   1   września   2013   bezpośrednio   po  urlopie   macierzyńskim  można   będzie   wziąć   urlop 

rodzicielski, w trakcie którego zasiłek będzie wynosił 60% jego podstawowej (wcześniejszej) kwoty.

3. Zasiłek macierzyński w 2013 roku będzie mógł być łączony z pracą, i naliczany byłby wtedy proporcjonalnie do wykonywanej pracy tak, aby wyszedł cały etat. Umowa o prace nie może jednak przekraczać ½ etatu.

4. Od 2013 zasiłek macierzyński przysługiwałby również dla ojca dziecka.

40