BİLGİSAYAREĞİTİMİNDE

ÖLÇME VE

DEĞERLENDİRME

İÇİNDEKİLER:1-Bilgisayar eğitiminde kullanılan ölçme ve değerlendirme yöntemleri

2-Geleneksel ölçme ve değerlendirme yöntemleri-Çoktan seçmeli sorular-Doğru yanlış soruları-Eşleştirme soruları-Boşluk doldurma soruları-Açık uçlu sorular

3-Performans değerlendirme-Performans ödevi-Proje-Ürün dosyası (portfolyo)

Bilgisayar eğitiminde kullanılan ölçme ve değerlendirme yöntemleri

Bilgisayar eğitiminde belirlenen kazanımlara ne derecede ulaşıldığını belirlemede ve anlamlandırmada hem geleneksel hem de performans değerlendirme yöntemleri kullanılabilir. Geleneksel yöntemlerde;çoktan seçmeli,doğru-yanlış,boşluk doldurma ,eşleştirme ve açık uçlu sorulardan oluşan testler veya sözlü sorular kullanılabilir . Performans değerlendirmede ise performans ödevleri,projeler,portfolyo değerlendirme ,öz,akran veya grup değerlendirme gibi ürün ve sürece odaklı değerlendirme yöntemleri kullanılabilir.

Geleneksel Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri

Bilgisayar eğitiminde öğrencinin bilgi ve beceri düzeyini belirlemek amacıyla çoktan seçmeli,doğru-yanlış,boşluk doldurma,eşleştirme veya açık uçlu sorulardan oluşan testler veya sözlü sorular kullanılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise soruların; ölçülmek istenen özelliği ölçmesi,öğrencinin bilgi,beceri ve yetenek düzeyine uygun olması ve öğrencinin bilgi-kavrama-uygulama-analiz-sentez-değerlendirme ve üst düzey düşünme becerileri hakkında fikir sahibi olmaya yardımcı olmasıdır.

Çoktan Seçmeli Sorular  Öğrencinin belli konulardaki yanlış veya doğruları ayırt edebilme gücünü ölçmek amacıyla bir kısmı doğru bir kısmı yanlış önermelerden oluşan testlerdir. Öğrenciden hangi cümlenin doğru yada yanlış olduğunu bulması istenir.Çoktan seçmeli sorularda dikkatedilecek noktalar şunlardır ;1. Bütün seçenekler akla uygun ve mantikli olmalidir.2. Cevap kesin olmali kisiden ki siye degisecek türdeolmamalidir.3. Ifadeler açik, ki sa ve özlü olmalidir.4. Cümle yapisi dilbilgisi kurallarina uygun olmalidir.5. Gereksiz yere fazla kelime ve tekrarlarbulunmamalidir.6. Seçeneklerde çok az bilinen ve çogunlugunkullanmadigi kelimeler kullanilmamalidir.7. Ifadeler dilbilgisi yönünden kökle ve diger seçeneklerleuyumlu olmalidir.

Doğru-Yanlış Sorularıİki seçeneği olan ve verilen bir bilginin doğru mu yoksa yanlış mı Olduğunun seçilmesine yönelik olarak kullanılan sorulardır. Doğru yanlış testlerinin hazırlanmasında dikkat edilecek hususlarŞunlardır;1. Soru ifadesi kesinlikle doğru veya kesinlikle yanlış olmalıdır.2. Soru ifadesi kısa,açık ve net olmalıdır.3. Soru ifadesinde sadece bir ana fikir olmalıdır.4. Soru ifadesi,birden fazla yanlış veya doğru ifade içermemelidir.5. Testdeki soruların hepsi doğru veya hepsi yanlış olmalıdır6. Doğru ve yanlış yanıtlar,sürekli peş peşe gelmemelidir7. Dilbilgisi hataları ve yazım yanlışları bulunmamalıdır

DOĞRU / YANLIŞ ÖRNEK SORULAR A ÖRNEK VERECEK OLURSAK;

( D / Y ) M.Kemal Atatürk 1881 yılında doğmuştur.

( D / Y ) Fenebahçe spor kulübü 1908 yılında kurulmuştur.

Eşleştirme Soruları

Bu soru türünde ,,öncelikle nasıl bir eşleştirme yapılacağını gösteren birsoru yönergesi,eşleştirme yapılacak ifadeler ve yanıtlar listesi bulunmaktadır. Bu tür testlerde öğrencilerden ,ifadeler ve yanıt listesindeki seçenekleri doğru eşleştirmesi istenir. Bu tür sorular hazırlanırken şunlara dikkat edilmelidir; • Soru yönergesi,ifadeler ve yanıtlar;kısa açık,anlaşılır olmalıdır• Soru yönergesinde eşleştirmelerin nasıl yapılacağı , yanıtların nere yazılacağı net bir biçimde belirtilmelidir.• ifade ve sayıların sayısı birbirine eşit olmamalıdır • Yanıtlanmasının kolay olması için tüm soru kalıbı,aynı sayfada olmalıdır• Dilbilgisi hataları ve yazım yanlışları bulunmamalıdır.

Boşluk Doldurma SorularıTamamlama türündeki bu sorular,verilen bir ifadede boş bırakılan kısmın Bir veya birkaç kelime ile doldurulması türünde olan soru şeklidir. Bu tip Soruların hazırlanmasında şunlara dikkat edilmesi gerekir;

• Soru ifadesi açık,net ve anlaşılır olmalı•Ölçülecek özelliğe yetecek kadar soru olmalı• Soruda boşluk bırakılarak yazılması istenen ifade.çok uzun olmamalıdır.• Her soruda bırakılan boşluk aynı uzunlukta olmalı• Sorunun cevabı göreceli değil ,tek ve kesin olmalı• Dilbilgisi hataları ve yazım yanlışları bulunmamalı

Açık Uçlu SorularAçık uçlu sorular kısa veya uzun yanıtlı yazılı yoklama türündeki sınavlarda kullanılır. Yaratıcı düşünme gücünü ölçer. Sürekli ve anlayarak öğrenmeye yöneltir. Az soru sorulabilir değerlendirilmesi uzun zaman alabilir. Değerlendirme puanlayıcıya göredir. Bu tür testleri hazırlarken şunlara dikkat edilmelidir;• Sınırlı sorular sorulmalı• Sorular açık ,anlaşılır olmalı• Sorular birbirinden bağımsız olmalı• Sorular kitaptan aynen alınmamalı• Kısa ve çok sayıda soru sorulmalı• Dilbilgisi hataları ve yazım yanlışları olmamalıdır.

Performans Değerlendirme IÖğrencilerin bilgi ve becerilerini ortaya koyarak

oluşturduğu cevap ve ürünlerin değerlendirilmesidir. Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir.Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir. Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl

çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister.

Performans Değerlendirme II

Öğrencilerin becerilerini “gerçek yaşam” ortamında değerlendirmeyi hedefler.

Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle sonuçlanır.

Performans görevlerinde, tek bir cevap yoktur. Görevi tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir.

Başarılı bir değerlendirme yapmak için her performans görevi bir dereceli puanlama anahtarı (rubric) ile eşleştirilmelidir.

Performans değerlendirmek için en çok kullanılan araçlar; performans ödevleri, projeler, öğrenci ürün dosyaları, posterler vb.dir.

Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubric)

Öğrenci performansını tanımlayan ölçütleri içeren ve bu ölçütlerle birlikte farklı seviyedeki performansı puanlamaya yarayan bir araçtır.

Dereceli puanlama anahtarı, öğrencilerin sınavlarını, dosyalarını, ödevlerini veya performanslarını değerlendirmek için geliştirilmiş ölçütleri içerir.

Aşağıda dereceli puanlamaya örnek olarak analitik ve bütünsel puanlama anahtarlı örnek olarak şu şekildedir.

PUAN İÇERİK 4 Haritadaki bütün işaretler doğru ve dikkatli bir şekilde yerleştirilmiştir. Sınır

çizgileri doğru ve özenle çizilmiştir. 3 Bütün işaretler haritada var. Bunların çoğu da haritaya doğru yerleştirilmiş. 2 İşaretlerden bir kaçı haritada yok. Haritada olanların da bir kaçı doğru

yerleştirilmemiş. 1 İşaretlerin çoğu haritada yok. Haritada olanların da çoğu doğru yerleştirilmemiş. PUAN GÖRÜNÜŞ 4 Haritanın görüntüsü temiz ve çok renkli. Haritadaki işaretler çok kolay okunuyor. 3 Haritada birkaç renk var. Bazı işaretler kolay okunmuyor. 2 Sınırlı sayıda renk kullanılmıştır. İşaretlerin ne olduğu haritadan zor okunuyor. 1 Renkler ya hiç yok ya da çok az kullanılmış. İşaretler çok az kullanılmış. PUAN HARİTA ELEMANLARI 4 Haritanın başlığı, yön oku, ölçeği, anahtar bölümü (lejant), kaynağı, enlem ve

boylamları haritada bulunmaktadır. 3 Standart bir haritada olması gerekenlerin çoğu var. Bunların çoğu da doğru ve

kolay anlaşılmaktadır. 2 Standart bir haritada olması gerekenlerin yarısı yok. 1 Standart bir haritada olması gerekenlerin çoğu yok.

Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı Örneği

Dereceli Puanlama Anahtarı Hazırlanırken Şunlara Dikkat Edilmeli;

Dereceli puanlama Anahtarlarında çok genel ölçütler kullanılmamalıdır.

İşlevsel olmayan detaylara yer verilmemelidir.Sınırlı sayıda boyuta ya da özelliğe odaklanmak gerekir. Anahtar nitelikte, öğretilebilir ölçütler kullanılmalıdır.Ölçülebilir ölçütler kullanılmalıdır.Tanımlayıcılar dikkatlice seçilmelidir.Dörtlü bir performans düzeyi kullanmak daha işlevseldir.Düzeyler arasındaki uzaklık eşit tutulmaya çalışılmalıdır.Gerektiğinde, dereceli puanlama anahtarının ölçütlerinin

belirlenmesi sürecine öğrencilerin de katılımı sağlanmalıdır.

PROJE

Öğrencilerin grup hâlinde veya bireysel olarak istedikleri bir alan veya konuda inceleme, araştırma ve yorum yapma, görüş geliştirme, yeni bilgilere ulaşma, özgün düşünce üretme ve çıkarımlarda bulunmaları amacıyla ders öğretmeni rehberliğinde yapacakları çalışmalarıdır.

Proje geliştirme süreci uzun, karmaşık ve zorlu bir süreçtir.Bu ödevler, öğrencilerin yaratıcılık, araştırma, iletişim gibi üst

düzey zihinsel becerilerini geliştirir. Projenin tasarımından ortaya konulmasına kadar geçen süreç,

bilimsel süreç basamaklarını içereceğinden bilimsel süreç becerilerinin gelişmesine yardımcı olur

Öz DeğerlendirmeÖğrencilerin kendi katılımlarını, süreçlerini ve

ürünlerini değerlendirmeleridir.

Öğrencilerin okulda yaptıkları çalışmaları, nasıl düşündüklerini ve nasıl yaptıklarını değerlendirmelerini gerektirir.

Grup DeğerlendirmeÖğrencilerin grupla olan çalışma

süreçlerini değerlendirilmesi için kullanılır.

Akran DeğerlendirmeAkran değerlendirme, gruptaki öğrencilerin belli

ölçütler çerçevesinde birbirlerini değerlendirme sürecidir.

Akran değerlendirme, öğrencilerin kendilerine olan güvenlerinin artmasını sağlar.

Öğrenciler, arkadaşlarının çalışmalarındaki yeterlik düzeylerini değerlendirirken kendilerinin eleştirel düşünme becerileri de gelişir.

Değerlendirmeye temel oluşturan beceri ve ölçütlerin saptanması konusunda öğrenciye bakış açısı sağlar

Akran Değerlendirme Formu ÖrneğiBu form, gruptaki çalışmalarınızı değerlendirmek üzere hazırlanmıştır. Arkadaşlarınızın bu konudaki görüşlerini almak için formu doldurunuz. Size ayrılan son sütunda da kendinizi değerlendiriniz. Sorulara cevabınız “evet” ise E, “bazen” ise B, “hayır” ise H harfi yazınız.

Grubun Adı: ............................. Öğrencinin Adı-Soyadı: .....................................

1. A

rkad

aşım

a gö

re b

en

2. A

rkad

aşım

a gö

re b

en

3. A

rkad

aşım

a gö

re b

en

4. A

rkad

aşım

a gö

re b

en

5. A

rkad

aşım

a gö

re b

en

Ban

a gö

re b

en

Çalışmalara gönüllü katılır. Bildiklerini arkadaşlarıyla paylaşır.

Gerektiğinde arkadaşlarına yardım eder.

Aldığı görevi zamanında yerine getirir.

Arkadaşlarının görüşlerine saygılıdır.

Tartışmalarda kırıcı olmadan konuşur.

Öğrenci Ürün Dosyası(Portfolyo)

Öğrencilerin zaman içindeki çalışmalarının sistemli olarak bir araya getirilmesidir.

Öğrenci Ürün Dosyası, öğrencilerin gelişimi hakkında bilgi veren dokümanların toplandığı dosyadır.

Öğrenci Ürün Dosyasının Hazırlanma Aşamaları

Öğrenci ürün dosyasının amacının belirlenmesi Ürün dosyası politikası belirlemekDosyanın hazırlanması ile ilgili hedefler belirleme(Örneğin, okuduğunu anlama, yeni veya özgün ürünler

yaratma, yorum yapma, Türkçeyi doğru ve etkili kullanma vb.)

Öğrenci ürün dosyasında bulunacak çalışmaların seçilmesi Öğrenci ürün dosyasındaki çalışmalara ait değerlendirme

ölçütlerinin belirlenmesi Çalışmalara ilişkin kayıtların tutulmasıAilelerle iş birliği yapılması