REVIZIJSKA PROFESIJA

Eksterna provizija kao profesija.

Revizijsku profesiju potrebno je razmatrati u kontekstu računovodstvene profesije jer revizija i proizilazi iz računovodstva i u neku revizija i proizilazi iz računovodstva i u neku ruku nadograđuje računovodstvo.

Poslovi revizije moraju biti odvojeni od drugih usluga koje mogu obavljati ovlaštene javne računovođe.

Kada se govori o eksternoj reviziji kao profesiji postoje tri aspekta razmatranja tog problema:

1. Zvanje i status revizora kao osobe koja se bavi poslovima revizije

2. Položaj revizijske firme kao institucije koja provodi postupak revizije,provodi postupak revizije,

3. Uloga i značaj instituta za reviziju kao osnovne pretpostavke provoenja revizije putem koje se utvrđuju revizijski standardi i kodeks profesionalne etike revizora.

Edukacija revizora:

Edukacija revizora vrlo je značajno i jedno od osnovnih pitanja konstituisanja revizijske profesije.

U razvijenim državama izuzetna pažnja se posvećuje toj problematici.

Zahtijevana stručnost nije samo problem školovanja i izbora odgovarajućeg obrazovnog programa, već i iskustva stečenog obavljanjem revizijske profesije.

Mišljenje revizora mora imati snagu mišljenja suca izraženog u sudskoj presudi.

Prema tome u kodeksu edukacije revizora potrebno je razmatrati dva aspekta –teoriju i praksu, tj.nužno je teorijsko i praktično obrazovanje.

Da bi se došlo do najvišeg revizijskog zvanja podrazumijevaa se visoko obrazovanje, zatim podrazumijevaa se visoko obrazovanje, zatim naknadni kurs teorijskog znanja, pređena praktična obuka i na kraju položen ispit kojim se potvrđuje osposobljenost za revizijski posao.

U SAD-a propisana je posebna procedura o načinu dobivanja certifikata.

Najveće, najpoznatije i najznačajnije revizijske firme u svjetskim razmjerama su;

1. Deloitte,

2. Ernst & Joung,

3. KPMG i

4. PriceWaterhouseCoopers

Navedene revizijske firme poznate su pod imenom “četiri velikih” Sve te navedene revizijske firme su partnerstva.

U organima upravljanja firme većinu moraju činiti osobe sa zvanjem ovlaštenog revizora.

Revizijska firma u svom radu bitno zavisi o institutu za reviziju.

Institut je taj koji donosi “pravila igre” za revizijske firme.revizijske firme.

Tim “pravilima igre” nastoji se osigurati kvalitatan rad revizijskih firmi i nastoji se zaštititi revizija kao profesija.

Odgovornost revizora

Revizor je odgovoran da se uvjeri da finansijski izvještaj ne sadrže MZPI (materijalno značajne pogrešne izvještaje) i da tim povodom izda revizorski izvještaj koji uključuje mišljenje o revizorskim izvještajima.

MRS ne prave razliku između odgovornosti za MRS ne prave razliku između odgovornosti za otkrivanje MZPI po osnovu grešaka i MZPI nastalih po osnovu kriminalne radnje.

U standardima se samo ističe da su ovi zadnji mnogo teži za otkrivanje, pošto kriminalne radnje mogu uključiti:

a) Dosluh,

b) Falsifikovanje,

c) Namjerne propuste,

d) Pogrešna predstavljanja ili

e) Zaobilaženje internih kontrola.

MZPI mogu nastati i kao rezultat kršenja zakona i propisa koji imaju direktan efekat na iznose prikazane u finansijskim izvještajima.

Revizor treba da obezbijedi razumno uvjeravanje i u pogledu otkrivanja ovakvih MZPI.

Revizor nije odgovoran za otkrivanje pogrešnih iskaza koji nisu materijalni.

Razumno uvjerenje predstavlja visok nivo uvjeravanja, ali ne predstavlja garanciju da uvjeravanja, ali ne predstavlja garanciju da revizija sprovedena u skladu sa MSR može uvijek da otkrije MZPI (mater. značajne pogr.izvještaje) kada oni postoje.

Iako je pitanje “materijalnosti” i “razumne mjere” stvar profesionalnog prosuđivanja , ovakvo, naizgled, relativizovanje odgovornosti ne abolira revizora u situacijama kada su finansijski izvještaji zaista sadržavali MZPI koje on nije uspio da otkrije i na bazi takvog otkrića modifikuje svoje mišljenje.modifikuje svoje mišljenje.

Davanje nemodifikovanog mišljenja u situaciji kada finansijski izvještaji sadrže MZPI predstavlja revizijski rizik.

Revizijski rizik nije moguće izbjeći. Na sreću on se može smanjiti.

Osim odgovornosti za otkrivanje MZPI, revizor je odgovoran i da reviziju izvede u skaldu sa MSR, održavajući profesionalni skepticizam tokom njenog izvođenja.

Konkretno to znači da je revizor odgovoran i da:

• Identifikuje i ocijeni rizik MZPI osmisli i • Identifikuje i ocijeni rizik MZPI osmisli i sprovede odgovarajuće revizijske postupke kao reakciju na te rizike. Da pribavi revizijske dokaze koji su dovoljni i odgovarajući da obezbijede osnovu za davanje mišljenja.

• Da stekne razumijevanje internih kontrola relevantnih za reviziju, u cilju osmišljavanja revizijskih postupaka koji su odgovarajući u datim okolnostima.

• Da ocjeni podesnost primjenjenih računovodstvenih politika i razumnost računovodstvenih politika i razumnost računovodstvenih procjena, i povezanih objelodanjivanja učinjenih od starne menadžmenta.

• Na osnovu prikupljenih dokaza, zaključi koliko je podesna upotreba računovodstva zasnovanog na going koncern osnovi tj, da li postoji materijalna neizvjesnost u pogledu događaja ili uslova koji mogu baciti značajnu sumnju na sposobnost kompanije da nastavi sumnju na sposobnost kompanije da nastavi poslovanje na going koncern osnovi, te da ukoliko takva neizvjenost postoji, u revizorkom izvještaju skrene pažnju na to,

• Ocjeni opštu prezentaciju, strukturu i sadržaj finansijskih izvještaja, uključujući i objelodanjivanja, i ocjeni da li je postignuta fer prezentacija finansijskih izvještaja , u smislu da oni adekvatno reprezentuju transakcije i događaje na kojima se zasnivaju.događaje na kojima se zasnivaju.

Ove elaborirane odgovornosti revizora tiču se profesionalne odgovornosti revizora.

Revizori mogu snositi odgovornost i prema drugim zakonima i propisima.

• Zakonska odgovornost revizora se razlikuje od zemlje do zemlje.

Ni u Evropskoj uniji, i pored pokušaja harmonizacije u proteklim godinama, situacija u pogledu režima odgovornosti revizora dosta šarolika.

U nekom zemljama, kod obaveznih revizija, ograničen je iznos štete koju revizori mogu platiti ograničen je iznos štete koju revizori mogu platiti u slučaju da budu tuženi.

Mnogi revizori vjeruju da je dovoljno reviziju spovesti u skladu sa MSR, i da je to sve što se očekuje od revizora, i da se tu njegova odgovornost završava.

• Na drugoj strani, brojni korisnici finansijskih izvještaja vjeruju da revizori garantuju da u finansijskim izvještajima ne postoje MZPI i šta više, da garantuju da je firma dobrog finansijskog zdravlja i da neće doživjeti poslovni neuspjeh i propadanje.

• U slučaju da firma pretrpi gubitke, oni mogu biti skloni da tuže revizore u nadi da će, čak iako za to skloni da tuže revizore u nadi da će, čak iako za to ne postoje osnove , krivicu moći da prebace na revizore.

• Ovakvo razmimoilaženje u verovanjima tj. očekivanjima revizora i očekivanja korisnika naziva se “jaz u očekivanjima”.

• Jedna tužba može “pojesti” višegodišnji profit

Rizik u reviziji

Revizijski rizik predstavlja takođe koncept u reviziji.

Revizori treba da izbjegnu rizik da o finansijskim izvještajima koji su materijalno pogrešni izdaju mišljenje da izvještaji pružaju istinitu i objektivnu sliku finansijske pozicije i objektivnu sliku finansijske pozicije i uspješnosti klijenta.

Ovaj rizik se označava rizikom revizije ili revizijskim rizikom.

Rizik revizije se može ograničiti sprovođenjem izvjesnih revizijskoh postupaka ili testova

Kojima se djelimično otklanja opasnost da MZPI ostanu neotkriveni.

Smanjenje rizika neotkrivanja tj. detekcionog rizika postiže se suštinskim testovima (postupcima).

Rizik revizije se može, i uslovno rečeno, Rizik revizije se može, i uslovno rečeno, matematički predstaviti, i to putem sljedeće formule kao model revizijskog rizika:

RR= IRxKRxDR

RR-rizik revizije; IR-inherentni rizik; KR-kontrolni rizik; DR- detekcioni rizik.

Inherentni rizici vezani za finansijsko izvještavanje tiču se izbora pogrešnih računovodstvenih politika.

PROCES REVIZIJE

Revizija je “sistemski proces objektivnog Revizija je “sistemski proces objektivnog prikupljanja i ocjena dozaka” koji se nemože pbavljati stihijski.

Svaka revizija finansijskih izvještaja sastoji se iz tri faze.

U ranoj fazi- fazi planiranja- stiču se saznanja o klijentu i njegovom okruženju kako bi se identifikovali i ocijenili inherentni i kontrolni rizik tj.rizik materijalno značajnih pogrešnih iskazab (MZPI). Što predstavlja tzv postupke ocjene rizika.ocjene rizika.

Nakon ovoga se osmišljavaju dalji revizijski postupci , koji u stvari predstavljaju revizorovu reakciju na date ocijenjene rizike.

U centralnoj fazi – fazi testiranja – sprovode se isplanirani suštinski postupci.

Revizor može odlučiti da pored suštinskih testova prikupi i dokaze o efektivnosti internih kontrola tj. sprovede i testove kontrole.

U završnoj fazi – fazi kompletiranja – obavljaju se aktivnosti vezane za završetak revizije i formira mišljenje o finansijskim izvještajima, koje se komunicira u revizorskom izvještaju.

• Proces revizije se nekada poredi sa procesom izrade naučnog rada.

Na početku treba osmisliti plan izrade rada, stičući kompletnija saznanja proučavanjem do tada objavljenih radova na datu temu. On zatim postavlja naučne hipoteze, osmišljava zatim postavlja naučne hipoteze, osmišljava metode kojima će ih testirati , a potom kroz istraživanje (testove) prikuplja dokaze u prilog svojim tezama.

Preduslov za početak saradnje sa novim klijentom je da postoji saglasnost odnosno značajno razumijevanje između menadžmenta klijenta i revizora.

Menadžment mora da prizna svoju odgovornost za finansijske izvještaje i interne kontrole nad za finansijske izvještaje i interne kontrole nad finansijskim izvještavanjem, i da se složi da će revizoru obezbijediti pristup svim relevantnim informacijama tj. evidencijama, dokumentima i zaposlenima.

Revizor treba da razmotri sopstvene kapacitete za sprovođenje revizije, da li postoje eventualni problemi u vezi sa njegovom nezavisnošću, ali i da se zapita da li po svaku cijenu treba da prihvati ili nastavi angažman ako je integritet menadžmenta upitan ili je klijent u značajnim menadžmenta upitan ili je klijent u značajnim finansijskim neprilikama.

Faze procesa revizije.

Preliminarne aktivnosti – PRIHVATANJE KLIJENTA (predstavlja prihvatanje klijenta i inicijalno planiranje)

Rana faza – PLANIRANJE

a). predstavlja sticanje saznanja o klijentu i a). predstavlja sticanje saznanja o klijentu i njegovom okruženju,

b). Ocjenjivanje rizika MZPI

c). Reagovanje na rizike – osmišljavanje daljih revizijskih postupaka,

Centralna faza – TESTIRANJE

a). Sprovođenje teszova kontrola

b). Sprovođenje suštinskih postupaka

Završna faza – KOMPLETIRANJE

a). Završavanje revizije

b). Izdavanje izvještaja

PROFESIONALNI STANDARDI

Stabdardizacija revizije trebalo bi da obezbijedi da zaključci koje donosi jedan revizor budu isti ili približno isti zaključcima koje bi donijeli drugi revizori prilikom revizije finansijskih drugi revizori prilikom revizije finansijskih izvještaja istog klijenta.

To je moguće postići samo ako se razviju visokokvalitetni standardi, koji su opštepoznati, priznati i prihvaćeni.

Međunarodna federacija računovođa - IFAC osnovana je sa ciljem da harmonizuje MSR , a prvi zaokružen set MSR objavljen je 1994 godine.

Postoji tu više ideja :

Jedna je da MSR ne odnosi prevagu nad nacionalnim standardima.nacionalnim standardima.

Druga je sasvim suprotna.

MSR ne pobijaju zakone i propise koji se mogu direktno ili indirektno odnositi na reviziju finansijskih izvještaja u nekoj zemlji.

MIŠLJENJE REVIZORA O FINANSIJSKIM IZVJEŠTAJIMA

• Krajnji proizvod revizije predstavlja izvještaj u kojem revizori daju svoje mišljenje o finansijskim izvještajima klijenta.

• Klijenti najčešće žele da dobiju izvještaj u kome će revizori potvrditi da finansijski izvještaji ne sadržri revizori potvrditi da finansijski izvještaji ne sadržri MZPI, odnosno da su sastavljeni u skladu sa MSFI.

• Ovaj tip izvještaja se naziva standardnim izvještajem, a mišljenje nemodifikovanim “čistim” mišljenjem bez rezerve ili mišljenjem bez kvalifikacija.

U takvim slučajevima revizori pisanje započinju frazom “Po našem mišljenju”.

Ovo nam stavlja do znanja da revizori ne iskazuju ništa više osim svog informisanog mišljenja.

Oni ne garantuju i ne sertifikuju da su izvještaji precizni , tačni ili istiniti.precizni , tačni ili istiniti.

Garantovanje znači davanje apsolutnog uvjeravanja u pogledu tačnosti , a revizija to ne može da pruži.

Revizija ima svoja inherentna ograničenja. Ona se tiču prirode finansijskog izvještavanja.

Inherentna ograničenja revizije nisu opravdanje za revizora da ne prikupi dovoljno odgovarajućih dokaza, niti da prihvate dokaze koji su manje nego ubjedljivi.

Revizor daje “čisto” mišljenje o finansijskim izvještajima samo ukoliko prikupi dovoljno izvještajima samo ukoliko prikupi dovoljno odgovarajućih dakaza da finansijsli izvještaji ne sadrže MZPI.

To ne znači da finansijski izvještaji uopšte ne sadrže pogrešne iskaze, ali takvi pogrešni iskazi nisu materijalno značajni.

Osim pozitivnog mišljenja revizor može dati i sljedeća mišljenja:

1. Mišljenje sa rezervom – navesti gdje postoji MZPI

2. Negativno mišljenje - iznosi mišljenje da “finansijski izvještaji ne prikazuju istinito i objektivno....finansijsku poziciju objektivno....finansijsku poziciju kompanije...njene finansijske rezultate i novčane tokove.

3. Da se uzdrži od mišljenja- saopštavajući “ne izražavamo mišljenje o finansijskim izvještajima kompanije”.

REVIZIJSKI DOKAZI I DOKUMENTACIJA

Mišljenju revizora može da se vjeruje samo ukoliko je ono adekvatno potkrijepljeno dokazima.

Zbog toga se najveći dio revizijskog rada sastoji od prikupljanja i ocjene revizijskih dokaza.

Revizijski dokazi su sve informacije koje revizor Revizijski dokazi su sve informacije koje revizor koristi kako bi došao do zaključaka na kojima će bazirati svoje mišljenje.

Dokazi nisu ograničeni na informacije iz računovodstvenih evidencija, nego uključuju i druge informacije, potvrde kupaca itd.

• Različite informacije mogu da posluže u izvođenju zaključaka o tome da li su finansijski izvještaji istiniti i objektivni i u formulisanju odgovarajućeg revizorskog mišljenja.

• Da bi se revizorima olakšalo da procijene da li su pribavili dokaze koji se mogu smatrati su pribavili dokaze koji se mogu smatrati zadovoljavajućim odnosom za izražavanje revizorskog mišljenja,

Svojstva revizijskih dokaza

Svojstva revizijskih dokaza mogu biti :

a). Dovoljni

b). Odgovarajući

A odgovarajući se dalje dijele na relevantne i pouzdane.pouzdane.

Relevantan dokaz se mora odnositi na na konkretnu tvrdnju tj. potrebno je da postoji logična veza između njega i predmetne tvrdnje.

Pouzdanost dokaza odnosi se na sigurnost koju dokazi pružaju u izvođenju zaključaka.

Na neke dokaze revizor može da se osloni u većoj a naa neke u manjoj mjeri

Pouzdanost dokaza zavisi od slwdwćih faktora:

a). Priroda dokaza- to su ključni faktori koji a). Priroda dokaza- to su ključni faktori koji opredjeljuju pouzdanost

b). Izvori dokaza i – interni i eksterni

s). okolnosti u kojima su dokazi pribavljeni.

• Svojstvo dovoljnih dokaza

U procesu prikupljanja dokaza revizor mora da pribavi dovoljno odgovarajućih dokaza.

Svojstvo dovoljnih dokaza je u vezi sa količinom dokaza. Kiliko dokaza treba pribavljati da bi se smatralo da su dovoljni za izvođenje osnovnih zaključak pitanje je profesionalnog prosuđivanja revizora.

Determinišući faktori za dovoljnu količinu dokaza su: Prvo rizik MZPi i kvalitet revizijskih dokaza i to utiče na količinu revizijskih dokaza koji su potrebni.

REVIZIJSKA DOKUMENTACIJA

Pojam i vrste