resume da estética de Lukàcs

8/18/2019 resume da estética de Lukàcs

1/9

14. Lukács: a teoría do reflexo.

1. Vida

György Lukács naceu en Budapest o 13 de aril de 1!!". # seu pai$ %osef Lö&inger$ era un dos

directores do anco 'áis i'portante de (ungría) adopta o no'e de Lukács por decisi*n do 'inistro

do +nterior$ 'áis tarde$ en 1,-1 a fa'ilia recie dos (asurgo un título de norea co'o pre'io

aos seus ser/ios co'o financeiro$ 'es'o 0ue usará Lukács na pri'eira etapa da sa ora: 2/on

Lukács.

esta 5poca (ungría for'aa parte do +'perio austro6ngaro 71!891,1!;$ dentro do cal oti/o

autono'ía co'o eatro lire erlin5s 71!!,;$ 0ue pretendía le/ar á escena a

/ida cotiá.

o 'es'o ano Lukács fíxose 'e'ro dun6a @ociedade @ociol*xica 0ue editaa un6a re/ista A#

@5culo C$ dos intelectuais urgueses radicais. Dlterna os seus estudos de Eilosofía en Budapest$

onde se doutora en Eilosofía en 1,-,$ coa redacci*n do seu estudo 2F/oluci*n 6ist*rica do teatro

'oderno?.

Le O Capital de arx e a ax Heer.

D partir de 1,1- as sas /iaxes condceno a tra/5s de Dle'aIa$ +talia e Erancia$ con estancias 'áis

dilatadas en Elorencia e Berlín.

=esde 1,13 instálase en (eidelerg.

Fn 1,14 prodcese o estalido da + Guerra undial e con iso o segundo período de estudo intensi/o

de arx.

Fn 1,1" regresa a Budapest e 5 declarado intil para o ser/io 'ilitar. Jn ano despois instálase nasa cidade e presta os seus ser/ios co'o profesor na 2Fscola Lire das Kiencias do Fspírito? ou

ta'5n coIecida co'o Fscola Lire de (u'anidades. esta 5poca aandona o neokantis'o e

ac65gase 'áis a un6a teoría 0ue per'ite o estudo filos*fico da est5tica.

Dos poucos /aise xestando un 'o/e'ento escisionista no seo da socialde'ocracia 6ngara$ e o 1

de no/e'ro de 1,1! constituíuse o Martido Ko'unista de (ungría aixo a direcci*n de B5la Nun.

Jn 'es 'áis tarde Lukács ingresaa nas sas filas. Fn 'aro de 1,1, era xa co'isario responsale

de +nstruci*n Mlica na


2/9

Jn6a pri'eira pol5'ica entre Lenin e Luxe'urgo ti/era lugar no ano 1!,3. Lenin defendía a

independencia e autodeter'inaci*n das naci*ns$ en concreto$ no caso polaco. eses de Blu'?. Fstas foron rexeitadas polos

dirixentes do Martido$ desde osco/a$ e pola +nternacional Ko'unista$ Lukács foi excluído de todos

os ni/eis executi/os e origado a confinarse á filosofía e á crítica literaria.

Fstas teses propuIan un6a platafor'a radicalPde'ocrática no lugar da 2ditadura do proletariado? nosentido olxe/i0ue. ViIa ser un intento de elaorar a estratexia dun6a re/oluci*n de'ocrática 0ue

nas sas lti'as fases podería conducir ao socialis'o$ esperando por acadar 'áis apoio popular.

=ecidiu aandonar en 1,, definiti/a'ente toda acti/idade política e pulicou un6a Dutocrítica aos

seus textos. D Dutocrítica foi un ca'io táctico 0ue Lukács considerou anos despois co'o un6a

'entira necesaria. >rasládase a osco/a en r5xi'e de 2clausura?. Kon/5rtese en colaorador

científico do +nstituto arxPFngels onde pode estudar a fondo os Manuscritos económico-

filosóficos de arx aínda in5ditos. Mrodcese un afasta'ento ou ruptura con (egel.


3/9

Fn 1,31 a Ko'intern en/íao a Berlín$ desta 5poca datan as sas i'portantes ac6egas á teoría

literaria.

Fn 1,33$ Lukács e'igra á Jni*n @o/i5tica. Kon/erterase en colaorador do +nstituto Eilos*fico da

Dcade'ia de Kiencias de osco/a$ ta'5n c6a'ada +nstituto arxPFngels. Krese 0ue os seus anos

en osco/a deeron ser 'oi solitarios e algo inco'unicados.

rala derrota de (itler (ungría foi ocupada por tropas so/i5ticas e$ 'alia un pe0ueno período

lieral$ en 1,49 instáurase un goerno co'unista$ liderado polo Martido dos >raalladores

(ngaros.

Fn outuro de 1,"8 ingresa no goerno de agy +'re co'o 'inistro de Kultura Mopular. Eoi

encarcerado polos so/i5ticos xunto con agy pouco despois. # presidente agy +'re 5 executado

polos so/i5ticos e regresará a Budapest en aril de 1,"9 para in/estigar de for'a aut*no'a$ posto

0ue fora expulsado do partido.

Q galardoado co pre'io Goet6e da cidade de Erankfurt en 1,9-. orre o 4 de xuIo de 1,91$ aos

oitenta e seis anos de idade.

. #ra est5tica

>en 'oita ora est5tica. Lukács 5 un especialista en est5tica.

La for'a dra'ática. AD drá'a for'áRa$ Budapest$ 1,-,C @e con/ertirá en el capítulo inicial de

(istoria e/oluti/a del dra'a 'oderno.

Fl al'a y las for'as. A=ie @eele und die Eor'en$ Berlín$ 1,11C

(istoria e/oluti/a del dra'a 'oderno. AD 'odern drá'a feRlöd5s5nek tört5ne. Budapest$ 1,1C

>eoría de la no/ela A=ie >6eorie des


4/9

Fl Ro/en (egel y los prole'as de la sociedad capitalista. AOTric6 y Viena$ 1,4!C

Goet6e y su tie'po. AGoet6e und seine Oeit$ Berna$ 1,49) U ed. a'pl. Berlín$ 1,"-C

Giro del destino. A@c6icksals&ende$ Berlín$ 1,4! y 1,""C

Fnsayos sore el realis'o. AFssays Ter den 6o'as ann. ABerlín$ 1,4,C

Los realistas ale'anes del siglo +. A=eustsc6e eil +: =ie Figenart des stt6etisc6en$ /ols$ eu&ied$ 1,83C

3. Fst5tica de Lukács

=urante un6a pri'eira 5poca defende o 0ue se podería coIecer co'o 'etafísica do descontento. a

sa pri'eira ora A alma e as formas 71,1-; Lukács defende 0ue a arte 5 o nico 0ue pode

sal/arnos do claroescuro da /ida. D literatura e a arte son co'o for'as rectilíneas no 'edio do caos

da /ida$ ofrecen unidade e co'pletude 0ue poden superar o prole'ático e ca*tico da existencia.

outro texto da 5poca$ Cultura estética defendía 0ue o nico ca'iIo posíel 5 facer da propia /ida

un6a ora de arte.

Fl al'a y las for'as delinea el caos espiritual de una generaci*n consciente de la disoluci*n de susideales y referencias culturales. Fn el concepto de Nultur anida toda/ía la protesta contra la

4


5/9

alienaci*n 0ue utilia la 'etáfora del Dl'a co'o lti'o reducto para la /eracidad personal. @in

e'argo$ confinada a la inoperati/idad de lo pri/ado$ la cultura del al'a se con/ierte en el

ex0uisito resultado de la resignaci*n.

>oda/ía en 1,-$ en un traaRo de resonancias pol5'icas en la actualidad$ Dlte und eue Nultur$

Lukács se re'ite a la idea de Nultur co'o do'inio interior del 6o're sore el entorno)

incapacitado para 6acer frente a las interferencias exteriores del 'undo de las 'ercancías.

=esde 1,13 instálase en (eidelerg. Do trasladarse a (eildelerg coIece aos neokantianos e escrie

un6a Estética de Heildelberg, pulicada postu'a'ente$ onde en dicir 0ue a in/estigaci*n

siste'ática da realidade e'pírica d5ena le/ar a cao as ciencias especialiadas$ reducindo a

filosofía á l*xica e á episte'oloxía do coIece'ento. #s neokantianos t*'anse en serio a

necesidade de eli'inar a 'etafísica e facer s* filosofía co'o proped5utica da filosofía.

Fn Teoría da novela 71,18; defende 0ue a no/ela 5 o x5nero artístico por excelencia da 5poca

'oderna$ por0ue ela 5 a 0ue per'ite un6a 'ellor expresi*n do desa'paro$ alienaci*n$ infelicidade

da 'odernidade$ posto 0ue a partir da 'odernidade xa non 5 posíel atoparlle sentido á existencia.

# paradig'a de no/elista 5 para el neste 'o'ento =ostoie/sky.

D sociedade 'oderna con/erteuse nun6a segunda naturea 0ue arroxa os seres 6u'anos ao

desa'paro e á alienaci*n. D no/ela co'o for'a artística intentaría recuperar o sentido da totalidade

da /ida. D arte e a literatura deen axudar a recuperar este sentido da totalidade

=espois da sa participaci*n na re/oluci*n co'unista 6ngara de 1,1!P1, a sa teoría est5tica

transf*r'ase radical'ente. Dt5 este 'o'ento sostiIa un6a concepci*n 0ue se podería pensar co'o

un6a especie de ro'anticis'o e nietsc6eanis'o est5tico$ algo dandy$ algo urgu5s aínda.

Fn Historia e conciencia de clase 71,3; afir'a 0ue o nico punto de /ista /erdadeiro 5 o punto de

/ista do proletariado. o capitalis'o os indi/iduos /i/en cosificados$ alienados$ non son enteiros$

aut5nticos. # nico 0ue 0ueda 5 to'ar conciencia de clase e pro'o/er a re/oluci*n proletaria.

=esta ora$ 0ue logo rexeitaría autocritica'ente por de'asiado es0uerdista$ conser/ará para se'pre

a loita contra a destruci*n capitalista das foras creati/as 6u'anas e a necesidade de e'ancipaci*nda 6u'anidade fronte ao indi/idualist'o e decadencia ideol*xica urguesa. Mrefire a Balac a

Elauert 7ada'e Bo/ary;$ Gorki 7D nai; a usil 7# ser 6u'ano sen atriutos$ As desventuras do

oven T!rless;$ >6o'as ann 7D 'ontaIa 'áxica; a Nafka 7aínda 0ue esta lti'a elecci*n 5 para

discutir;.

A comedia "umana de Balac. Mroxecto de 139 no/elas 7c6egou a escriir !9; e 6istorias

interconectadas 0ue retrataran la sociedad francesa en el período 0ue aarca desde la


6/9

la llegada de la onar0uía de %ulio$ 6aría dado paso a una sociedad do'inada por el dinero. =etrás

de cada gran fortuna$ 6ay un gran cri'en.

>oda arte 5 ideol*xica e o artista dee escoller entre o socialis'o ou o capitalis'o.

D ora 'aior de Estética 71,83;$ dun6as das 'il páxinas$ foi pulicada no lti'o período da sa

/ida$ sendo xa profesor de uni/ersidade.

>eoría do reflexo AHiederspiegelungC.


7/9

realidade. D arte difer5nciase da ciencia en 0ue o seu reflexo 5 antropo'orfiador. D arte 5 un6a

peculiar for'a de coIece'ento da realidade diferente da ciencia. Marte ao igual 0ue esta da /ida

cotiá pero /ai facer algo diferente con ela 0ue o 0ue fai a ciencia.

Marticularidade ABesonder6eitC

D ora de arte reflicte o particular e non o singular do 'undo e'pírico. # particular 5 a0uilo

específico$ i'portante dentro do 'undo e'pírico. D /erdadeira ora de arte deería ser capa de

representar a0uilo esencial$ a estrutura$ o i'portante de cada caso.

Fste concepto nace a raí dun6a reflexi*n sore a no/ela 6ist*rica

# particular está entre o singular dos fen*'enos e o xeral dos conceptos da ciencia.

# singular 5 o fuga$ casual$ superficial.

# uni/ersalWxeral 5 o pura'ente intelectual.

D ora de arte representa conceptos singulares$ un6a acci*n concreta$ un personaxe deter'inado$

pero tales oxectos singulares ad0uiren na ora un /alor uni/ersal 'áis alá da sa indi/idualidade.

# usto de Eelipe +V pintado por Velá0ue

76ttp:WW6istoriartese/illa.logspot.co'.esW-13W-4W/ela0uePsuP/idaPyPora.6t'l; non pinta un

'onarca$ sen*n 0ue pretende pintar a 'onar0uía.

>al personaxe non 5 si'ple'ente un indi/iduo sen*n 0ue ten /alor por0ue 5 un particular 0ue

representa un6a clase.

# particular to'a:

P do singular$ o seu carácter /erosí'il$ sensíel$ o anecd*tico$ o cotián.

P do uni/ersal$ o /alor de ser un6a xeneralidade 0ue /ai 'áis alá do indi/iduo concreto.

D particularidade consiste nun6a relaci*n entre un6a for'a e un contido$ un6a relaci*n na 0ue

ningn dos dous ele'entos pode ca'iar por0ue ent*n deixarían de for'ar un6a unidade.

a ora de arte a esencia faise /isíel no fen*'eno) o xeral aparece co'o propiedade do singular.

D arte consegue proporcionar un6a i'axe da realidade na 0ue a oposici*n entre o fen*'eno e aesencia$ a in'ediate e o concepto está superada e for'an un6a unidade inseparáel.

# particular 5 un6a in'ediate sensíel 0ue 5 ao 'es'o te'po significati/idade sensíel 0ue

apunta a algo 'áis. o particular da ora de arte o singular deixa de ser fuga$ superficial e o

uni/ersal deixa de ser pura'ente intelectual. # particular 5 un6a fora 0ue se 'anifesta nos seres

6u'anos singulares co'o a sa concepci*n do 'undo persoal$ deter'inante das sas acci*ns.

# singular transfor'ado en particular na ora de arte agora xa non 5 un frag'ento sen*n algo

integrado no todo$ ao contrario do 0ue 5 o singular na conte'placi*n e'pírica$ cotiá. Dparece un6atotalidade.

9

http://historiartesevilla.blogspot.com.es/2013/04/velazquez-su-vida-y-obra.htmlhttp://historiartesevilla.blogspot.com.es/2013/04/velazquez-su-vida-y-obra.html


8/9

>otalidade e 'undo propio.

# artista capta a integridade da realidade 6u'ana na sa di'ensi*n social e 6ist*rica.

# particular apunta a un6a totalidade$ a un significaci*n uni/ersal do singular. Fsta totalidade

f*r'ase de 'aneira in'ediata sen 'ediaci*ns na conte'placi*n est5tica. D ora de arte le/anta un

'undo co'pleto en si 'es'o$ con pleno significado$ 0ue o artista pon ante os nosos ollos.

Jn 'undo 0ue non 5 outro 0ue o noso 'undo$ o noso 'undo entendido co'o a estrutura 0ue

organia o noso 'undo singular.

o /olu'e +++ da Fst5tica Lukács fala da peculiar 2si'oliaci*n? da arte. =istingue diferentes

2siste'as de si'oliaci*n?: a arte estaría entre os reflexos condicionados de Ma/lo/ e a linguaxe.

D arte 5 capa de ir 'áis alá dos feitos singulares pero sen con/erterse aínda nun6a linguaxe

explícita. =o pri'eiro colle o singular$ do segundo colle o astracto e uni/ersal. Q co'o se o

est5tico esti/era nun6a posici*n inter'edia entre sensiilidade e ra*n.

# propio da ora de arte 5 o estalece'ento dun entra'ado de relaci*ns 0ue apuntan a un 'áis alá

diferente.

>exto

D ora de arte dee ser un todo co6erente e re'atado$ acaado$ directa'ente e/idente. Mor

exe'plo$ un6a oa no/ela ten 0ue pec6arse ao final$ pero xa en cada etapa dee estar claro en 0ue

'o'ento do desen/ol/e'ento do todo está situado o lector.

D no/ela dee per'itir /erlle ao espectador cales son os ele'entos esenciais da situaci*n. #s os

no/elistas saen pintar as condici*ns do ser a partir das cales nace un personaxe$ 0ue deter'inan o

co'porta'ento dese personaxe.

Kada ora de arte crea un 2'undo propio?. Kanto 'ellor 5 o artista 'áis propio 5 o 'undo 0ue

consegue crear. +sto se'ella 0ue i'pediría 0ue a ora de arte fose fiel reflexo da realidade$ pero non

5 así. Do contrario: a ora de arte 5 un reflexo aínda 'áis fiel da realidade 0ue o 0ue espectador trae

pre/ia'ente na caea. @e o 'undo propio do artista consegue atrapar ao espectadorWlector 5por0ue este 'undo 5 'áis co'pleto$ 'áis /i/o$ 'áis ani'ado c* 'undo 0ue o espectador pose na

sa caea.

o 'o'ento en 0ue o espectador ad/irte algun6a inco6erencia ou contradici*n no 'undo 0ue a

ora de arte prop*n$ desconecta e regresa ao seu 'undo.

D ora de arte reflicte o proceso da /ida no seu 'o/e'ento. # 2'undo propio? do artista 5 un

reflexo da /ida no seu conxunto ani'ado$ da /ida co'o proceso e totalidade.

# artista ten 0ue ser capa de captar un6a 5poca 6ist*rica de 'aneira xusta e plena$ por0ue 5 capade escoller as deter'inaci*ns oxecti/as esenciais 0ue i'portan.

!


9/9

D enfeitura da ora de arte consiste en ser capa de recoller certas deter'inaci*ns esenciais e

reunilas nun todo co6erente e unitario.

@* algns indi/iduos son capaces de atopar estas deter'inaci*ns xerais da /ida nun proceso 0ue

consiste en aandonar o in'ediato para co'parar diferentes experiencias e saer atopar o co'n e

esencial a elas. Fste 'undo propio supera e refora no seu conxunto e detalles o reflexo ordinario

da /ida.

Do 'es'o te'po$ non se trata si'ple'ente de descurir estes traos esenciais$ sen*n 0ue 6ai 0ue

facer algo 'áis: trátase de conseguir 0ue as representaci*ns ordinarias sexan sustituídas por

a0uelas sore as 0ue se sustenta a ora$ trátase de 'odificar os conceptos$ leis e astracci*ns

anteriores 0ue deter'inaan a /isi*n dos indi/iduos por outras no/as.

Fst5tica e socialis'o

Ds oras /erdadeiras son a0uelas 0ue fa/orecen a loita ideol*xica do socialis'o e a idea de

6u'anidade.

# artista /ale se'pre en tanto 0ue contriuíndo á autoconciencia da 6u'anidade no ca'iIo da sa

loita pola lieraci*n$ nunca pola sa xenialidade.

Ds /erdadeiras oras de arte teIen un6a certa eficacia propagandística. #s artistas son 2enxeIeiros

da al'a? 7@talin;$ conseguen representar a /ida dun6a no/a 'aneira e conseguen 0ue os

espectadores co'partan esta no/a /isi*n da /ida. Q ine/itáel o partidis'o nesta operaci*n$ un

dirixir a /isi*n cara a un deter'inado oxecti/o. Jn partidis'o 0ue ten 0ue conseguir a'osarse

co'o algo 0ue está na cousa 'es'a$ co'o un6a fora propulsora dela$ non co'o algo externo. #

partidis'o ten 0ue nacer da situaci*n e da acci*n 'es'a.

# partidis'o do 0ue se fala non 5 o partidis'o dirixido por un suxeito$ 'o/ido por necesidades

suxecti/as$ sen*n un partidis'o 0ue to'a en serio os propios feitos.

Ko'o saer cando isto 5 real'ente asíY

,

Documents

resume da estética de Lukàcs