Renal Transplantasyonda

Türkiye’de Güncel Durum

Dr. Aydın Türkmen

İstanbul Tıp Fakültesi

Transplantasyon Yan Dal Okulu Amaçlarımız

• Temel bilgileri güncellemek,

• Tx nefrolojisi konusundaki yeni bilimsel gelişmeleri aktarmak,

• Yetişen her nefrologun transplantasyon hastası takibini her dönemde yönetebilecek bilgi ve beceri ile donanmasına katkı,

• Transplantasyon merkezleri ile periferde hizmet görecek nefrologların iletişimini sağlamak

• Renal transplantasyon öncesi ve sonrası hastalarımıza ideal sağlık hizmetini sunulmasına,

• Uzun dönem hasta ve graft sağkalımlarını artırılmasına,

• SDBY epidemisine karşı mücadeleye anlamlı katkı sağlamak

TEŞEKKÜRLER

• Novartis

• Roche

• Astellas

• Koçak

• Pfizer

• Figür Turizm

Türkiye’de ilk renal transplantasyon

• 1968 de İstanbul Tıp Fakültesi’nde

2 hasta*

• 1975 de ilk başarılı transplantasyon

Ankara - Prof. Dr. Mehmet Haberal

*Koçak N, Pekçelen Y, Barlas G, Vardar A, Özgür M, Kargı A, Or F, Özkanlı O.

Böbrek transplantasyonu alanında ilk çalışmalarımız.

Türk Tıp Cemiyeti Mecmuası, S: 648-659, 1968.

Yıllara göre yapılan renal tx sayıları

Tx hasta sayısı

Number of Tx patients

215

193 382

360

370

475

549

600

665

729

830

1316 1

710

2362

2545

364

0

1000

2000

3000

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Yıl / Year

Sayı

/ C

ount

**

*

2012 – 62 ruhsatlı merkez

Türkiye’ de RRT gerektiren SDBY sıklığı

Türkiyede RRT gören hasta sayısı

9658 13715 15017

18019

24348 26268 30223 32036

35983

42196

51856 50214 54048

57881

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Türkiyede 2010 sonunda RRT (TND kayıt sistemi)

Hemodiyaliz 79%

Periton Diyalizi 9%

Transplantasyon 12%

n=52111

Önümüzdeki 10 Yıla Projeksiyon

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

Yıllar

Ha

sta

sa

yıs

ı

Türk Nefroloji Derneği Renal Kayıt Sistemi Verileri

Donör tipi

Türkiye

Yıllar içinde kadavradan nakil oranları

2009 ABD’de Türkiye’de Bekleme listesinde hasta sayısı 90000 20000 Nakil olabilen hasta sayısı 16829 300-400

Kadavra donör sayısı milyon nüfus başına

– Türkiye 1-2

– İspanya – ABD 35-40

Yeni nakillerde kadavra böbreklerin çıkarıldığı merkezler

%75.5

%24.5

n=273

Başka merkezden çıkan kadavra Kendi merkezinden çıkan kadavra

Türkiye Tüm SDBY hasta sayısı 60000

Bekleme listesinde 20 000 – 30 000 Yıllık tx 2500-3000

Transplantasyon hastalarında primer etyoloji

0

5

10

15

20

25

30

35

Hipertansiyon Glomerülonefrit Piyelonefrit Diabetes mellitus Diabetes mellitus

Polikistik böbrek hastalıkları

Diğer Other Etyoloji bilinmiyor

15 16,2

9,3

5,8

4,4

12,5

30,8

Yü

zde

0

5

10

15

20

25

30

35

40

DM KGN HT PBH PN Diğer Bilinmeyen

Yüzd

e

1995 2001 2008 2009

Yeni hemodiyaliz hastalarında etyoloji

Yeni yapılan nakillerin yaş ve cinsiyet dağılımı

%62.1 %37.9

3,9

35,1

20,8

1,5 0

8,1

57,2

32,6

2,1 0

0

10

20

30

40

50

60

70

0–19 20–44 45–64 65–74 75+

Yüzd

e

Yaş Grubu

n=1164

Erkek Kadın

Canlı verici tipleri

80,7

11,7 7,6

71

19,5

9,5

64,7

20,1 15,2

82

22

6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Akraba Eş Diğer

Yüzd

e

2007 2008 2009 2010

Transplantasyon öncesi RRT tipi

69,9

16,4 12,7

1 0

10

20

30

40

50

60

70

80

Hemodiyaliz Periton diyalizi Preemptif transplantasyon

Transplantasyon

Yüzd

e

n=1134

Diyaliz süresinin hasta sağkalımına etkisi

75

80

85

90

95

100

105

1 2 3 4 5

Diyaliz

sür.<1 yıl

Diyaliz

sür.1-2 yıl

Diyaliz

sür.>2 yıl

Preemptif

İTF Serisi, n: 855 Yıllar

2010 yılı içinde yapılan nakillerde graft fonksiyonu

86

8 2,6 0,5 2,8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Kreatinin <2 mg/dL Kreatinin >2 mg/dL Diyalize dönen Retransplantasyon Ölen

Yüzd

e

n=644

- Hemodiyaliz 22 644

- Periton diyalizi 22 350

- Transplantasyon 23 393 1. yıl

- Transplantasyon 10 028 2. yıl

TÜRKİYE’DE RENAL REPLASMAN

TEDAVİLERİNİN MALİYETİ (USD / YIL) *

*Erek E et al. NDT, 2002.

Transplantasyonda graft kaybı nedenleri

Ölüm Death 21%

Kronik allograft nefropatisi 25%

Orijinal hastalığın nüksü 3%

Tedavi uyumsuzluğu 6%

İrreverzibl akut rejeksiyon 3%

Primer non-fonksiyon 6%

Diğer 36%

Diğer 18%

n=1205

Hemodiyaliz merkez ve hastalarının kurumlara göre dağılımı

Sağlık Bakanlığı verisi

Büyük Merkezler ve Hasta Takibi

• Büyük merkezler (yıllık >100 tx) tüm Türkiye renal tx aktivitesinin % 75’ini gerçekleştirmekte – Üniversite 1

– Vakıf Üniversitesi 1

– Özel Hastane 5

• Hastaların önemli kısmı tx yapılan merkezde izlenemiyor !!!

• Lokal nefroloji takibinin önemi ve gereksinimi giderek artıyor !!!!!

Transplantasyon hastası takip ve sorumluluğu

• Deneyimli transplantasyon merkezleri; – Major sorunların çözümü

• Ciddi akut rejeksiyon atakları

• Mortal olabilecek infeksiyonlar

• Ciddi cerrahi girişimler

• Lokal nefroloji takibi; – Sorunsuz hastanın uzun dönem takibi

– Minor sorunlar

– Küçük cerrahi girişimler

Özel Sektör Yaklaşımı Sorunlar

• Ciddi bir sağlık sorununu çözmek için yaklaşım; SDBY epidemisini engelleme ya da azaltma misyonu ????

• Yalnızca iyi gelir getiren tek bir operasyon olarak görülmekte. Sonrası ????

• 1. sene, 3. sene, 5. senede neler oluyor ???

• Sonraki olası komplikasyonlarda hastaların sahiplenilmesi ciddi sorun,

• Sonraki her yatışın mali yükü büyük

Renal Transplantasyon

• Ekip işidir

– Diyaliz hekimi

– Nefrolog

– Cerrah

– Koordinatör

– İmmunolog

– Yoğun bakım – Gastroenterolog, Kardiolog, İnfeksiyon Hastalıkları Uzmanı,

Göğüs Hastalıkları Uzmanı

Transplantasyon Merkezlerinin Kontrolsüz Çoğalması

• Denetim zorlaşır

• Toplam kalite yönetimi sekteye uğrar

• Çirkin rekabet ortaya çıkar

• Hasta ve graft sağkalım oranları azalır

• Kısa sürede diyalize dönen büyük hasta kitleleri, hipersensitize hastalar oluşur

Astarı yüzünden pahalıya gelir

Senede yapılan 3000 renal tx’li hastayı gerektiği gibi izleyebilir miyiz ?

• Yeterli transplantasyon eğitimi verebilecek kurum sayısı

azalmakta ---Kamudan ----Özele kaçış

– Birkaç üniversite hastanesi – Yan Dal Öğrencisi çok az

– Devlet Hastaneleri – Yan Dal Öğrencisi çok – Tx Eğitimi ??

• Devlet Hastanelerinde eğitim alan nefroloji yan dal

öğrencilerine en az 6 aylık transplantasyon rotasyonu

zorunluluğu

Türkiye’de Transplantasyon Sonuçlar

• Renal transplantasyon sayıları yetersizdir. Artırılmalıdır.

• Sayı artarken kaliteden ödün verilmemelidir.

• Transplantasyon hastasını yönetebilecek yeterlikteki nefrolog sayımız azdır.

• Nefroloji eğitimi veren her kurumun bu konudaki sorumluluğunu yerine getirmesi gerekir.

Türkiye’de Transplantasyon Sonuçlar - II

• Kadavra donör sayısının artırılması için çalışmalar sürekli aynı yoğunlukta sürdürülmelidir

• Alıcı-verici kayıt sistemi zorunlu hale getirilmelidir

• Tx merkezleri objektif bir gözle değerlendirilmeli, gerektiğinde uygulanacak yaptırımlar etkili olmalı ve sonuçlar şeffaf olarak Sağlık Bakanlığı’nca ilan edilmelidir