REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Psikolojik Danışman

REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Psikolojik Danışman 1

Müge ÖZTOPAL Psk.Danışman 2

KONULAR

İstismar

Akran istismarı

Akran istismarının nedenleri

Akran istismarının çeşitleri

Akran istismarının etkileri

Akran istismarı ile baş etme

2


İstismar, bir kişinin ya da kişilerin iyi niyetini kötüye kullanarak yararlanmak, bir düşünceyi kötüye kullanarak zarar vermeyi hedeflemek, karşısındakinin kendi rızası olmadan ve iradesini dikkate almadan sömürmek.

3


İSTİSMAR TÜRLERİ

4


FİZİKSEL İSTİSMARFiziksel İstismar: Bir kaza olmadan, fiziksel travma

ya da yaralanmalarla sonuçlanan davranış biçimi.

Vurmak, yumruk atmak, tokat atmak İtmek, düşürmek, boğazlamak, yakmak, elektrik ile şok vermek, stresli bir duruma düşürmek (bağlamak vb.), yaralamak, Tehlikeli hayvanlara bırakmak, silah ile ateş etmek, zehirlemek.

5


CİNSEL İSTİSMARCinsel istismar: Kişilerin kendi rızalarına

rağmen başkaları tarafından cinsel olarak kötüye kullanılmaları, suiistimal edilmeleri, istemedikleri halde başkalarının cinsel yönelimlerine hedef olmaları durumu.

6


PSİKOLOJİK İSTİSMARPsikolojik istismar: Bir kişiyi yapmak

istemediği bir şeyi yapmaya razı etmek için duygusal durumundan yaralanarak psikolojik baskı uygulanması.

Küçük düşürme / Gözdağı vermeGrupça saldırmak / KabadayılıkNefretli konuşma / ManipülasyonTakipçilik / Sibertakipçilik İlişkisel saldırganlıkEbeveynsel yabancılaşmaPsikolojik işkence / Zihin kontrolüZor yollu ikna / Taciz

7


ÇOCUK İSTİSMARIDünya Sağlık Örgütü, çocuk istismarını şöyle

tanımlar: "Çocuğun sağlığını, fiziksel ve psikososyal gelişimini olumsuz etkileyen, bir yetişkin, toplum ya da devlet tarafından bilerek ya da bilmeyerek tüm davranışlar çocuğa kötü muameledir.“

Fiziksel istismarCinsel istismarDuygusal istismarBilerek zarar verme

8


Çocuk İstismarının Sebepleriİstismarın yaşayan çocuğun ailesinin çatışması,

mutsuz evliliği ve sözlü bir şiddetin mevcut olması.

Üvey anne ya da baba Demokratik olmayan ebeveyn tutumlarıAilenin yaşadığı ekonomik ve ani değişmeler

nedeniyle doğan sıkıntılar. Ailelerin toplumsal organizasyonlara karşı kayıtsız

kalması. Geleneksel aile yapısı ve fiziksel cezalandırmalar.

9


Çocuklar neden yaşadıklarından bahsetmezler? Kendilerinden inanılmayacağını düşünürler.

Başlarının belaya gireceğinden korkarlar.

İstismarcının tehdidinden korkarlar.

İstismarcıyı korumak isteyebilirler, istismarcıyı sevebilir ama yaptıklarını sevmezler.

Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler.

Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler.

Arkadaşları tarafından dışlanacağından korkabilirler.

Homoseksüel olarak adlandırılabileceklerinden korkabilirler.

Büyükleriyle (otorite ifade edenlerle) cinsel konuları konuşmaktan utanabilirler.

Gammaz olarak adlandırılmak istemezler.

İyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmamaları gerektiği söylenmiş olabilir.

10


Akran İstismarı Akran İstismarı nedir?nedir?'Bir ya da birkaç çocuğun, belirlenen belli bir

hedef çocuğa karşı, bilinçli olarak zarar verme amaçlı davranışlar göstermeleri'

11


Akran istismarıZorba: sürekli

saldırgan davranışlar gösteren, dürtüsel, baskın, duygudaşlık yapamayan ve fiziki açıdan güçlü olan kişi olarak tanımlanmaktadır

12


Akran istismarı Kurban: Olumsuz davranışa

maruz kalan öğrenci, kendini

savunmakta başarısız ve

kendisine zarar veren öğrenci

veya öğrencilere karşı çaresiz

kalmaktadır. Bu durumda

zorbalığın hedefi olarak

seçilen kişi veya kişiler.13


Akran istismarıYaşla ilişkisi:Akran istismarı özellikle 7-11 yaş arası yoğun

olarak yaşanmaktadır.Öğrencinin yaşına göre de uygulanan/uğranan

istismar türü değişmektedir.

14


Akran istismarıSıklık:İstanbul’da bir lisede;%9,2’si okulda son yarı yılda arkadaşlarına en

az bir kez zorbalık yaptıklarını,%22’si zorbalığa uğradıklarını,%9,4’ü ise hem zorbalık yaptıklarını hem

de/zorbalığa uğradıklarını bildirmişlerdir.

15


Akran istismarıAkran istismarı – cinsiyet ilişkisiErkeklerin kızlara oranla daha fazla zorbalık

davranışında bulunduğu Erkeklerin daha fazla akran istismarına maruz

kaldığı tespit edilmiştir.Kızların hem erkekler hem de kızlar

tarafından, erkeklerin ise yalnızca erkekler tarafından akran istismarına uğramalarıdır

16


Çocuk yetiştirme stillerine ilişkin olarak yapılan çalışmalar zorbalığa maruz kalan erkek çocuklarının,

anneleriyle daha yakın bir ilişkiye sahip olduklarını ve bu yakınlığın aşırı korumacılık şeklinde olduğunu;

bu çocukların annelerinin, çocuklarına yaşlarından daha küçükmüş gibi davrandıklarını, kontrollü ve sınırlayıcı olduklarını;

babalarının da, sinirli ve oğullarına farklı davranan ve onlar için uygun rol modeli oluşturmayan ebeveynler olduklarını belirtmektedir

17




Nedenleri???

20


Akran İstismarının Nedenleri:Bireysel nedenler Ailesel nedenler Okula ilişkin nedenler

Saldırgan davranışlar Olumsuz model Okulun sosyal yapısı

Empati yoksunluğu Aile içinde bu tür (ad takma, alay etme, küçük düşürme vb.) davranışların olması

Okuldaki personelin tutumları

Suça eğilim Şiddet Denetimsizlik

Sosyal ilişkileri zayıf Aşırı disiplin Güvensizlik

Fiziksel üstünlük Aşırı serbestlik- sınırsızlık

Aile içi iletişimsizlik

21


Akran istismarına maruz kalan çocukların özellikleri Ev yaşamından hoşlanır, Çekingen, içe dönüktür, Başkalarına az ilgi gösterir, İletişim becerileri zayıftır, Aşağılık kompleksi vardır, kendini zihinsel yetenek ve çekicilikte

yetersiz görür, Kendini çaresiz ve etkisiz hisseder, Genel olarak arkadaş gruplarından dışlanırlar; yakın ve samimi

arkadaşları yoktur. Yeni arkadaş edinmekte zorlanırlar, Karşı cins ile iletişimde güçlük çekerler, Okulda kendini güvende hissetmezler, Zorbalığa uğrayan çocukların diğerlerine göre daha alt

sosyoekonomik düzeyden oldukları da tespit edilmiştir Özürlü çocukların da zorbalığa uğrama açısından kolay birer hedef

olabildikleri saptanmıştır.

22


Zorbaların kişilik özellikleri: Evde az zaman geçirir, güvenli, hazır cevap,

dalgacı ve alaycıdır. Kaygı düzeyi düşüktür, Bağımsızdır, Sindirilmiş, ezilmiş, şiddete maruz kalmış Maço imajı taşır. Kendini güçlü hissetme gereksinimi duyan Başkalarını ve olayları kontrol etmeye çalışan Yenilgiyi kabul edemeyen Benlik saygıları düşük, Gerçekçi olmayan benlik kavramına sahip olan

(Aşırı güvenli, kibirli, kıskanç v.b.) İlişkilerde problemleri yaşayan Empati eksikliği duyan kişilik yapısı.

23


HEM ZORBA HEM MAĞDURKışkırtıcı özelliklere sahiptirSınıfta veya grupta sorun çıkarırlar, çevrenin

gerilimini arttıracak davranışlarda bulunurlarHem zorbalığa uğrayanların gösterdiği duygusal

sorunları, hem de zorbalık yapanların gösterdiği davranışsal sorunları gösterirler

Hem arkadaş ilişkilerinde sorunlar yaşadıkları ve yalnız kaldıkları hem de akademik başarısızlık, sigara ve alkol kullanımı gibi riskli davranışları diğer çocuklardan daha fazla gösterdiklerini saptanmıştır.

24



Doğrudan Dolaylı

Sözel Ad takma, alay etme, kızdırma, eziyet etme Dedikodu çıkartma

Fiziksel İtmek, tekmelemek, eşyalarını çalmak veya zarar vermek

Kendi amacı için bir arkadaşını başkasına(larına) sataşmak üzere kışkırtmak

Fiziksel/sözel olmayan

Tehdit etmek, müstehcen hareketler yapmak

Bir gruptan birini(lerini) dışlamak, e-posta ile tehdit etmek

26


Evet Hayır % %

İtildim 63,74 36,26Bana küfür edildi 57,51 42,49Sevmediğim isimlerle çağrıldım 56,35 43,65Benimle alay edildi 49,42 50,58Elbiseme veya eşyalarıma zarar verildi 45,27 54,73Hakkımda dedikodu yapıldı 44,34 55,66Hoşuma gitmeyen (rahatsız edici) cinsel içerikli sözler duydum 40,65 59,35Çimdiklendim 38,57 61,43Arkadaş gruplarına veya oyunlara alınmadım 36,49 63,51Tehdit edildim 29,56 70,44Tekmelendim 27,25 72,75İstemediğim bir şeyi yapmaya zorlandım 26,33 73,67Isırıldım 22,86 77,14Rahatsız edici telefonlar veya telefon mesajları alıyorum 17,78 82,22

Duvara hakkımda rahatsız edici yazılar yazıldı 17,09 82,91Yumruk yedim 16,40 83,60Hoşuma gitmeyen cinsel içerikli davranışlara maruz kaldım 13,16 86,84

İnternetten (chat,e-mail vb.) hoşuma gitmeyen mesajlar aldım11,09 88,91

27


KIZLAR;•Ad takmak, •Alay etmek,• Gruptan dışlamak,•İncitici söylentiler

ERKEKLER;•fiziksel güç kullanırlar

28


%

Bahçede 78,75

Okulun çevresinde 69,28

Sınıflarda 68,82

Koridorda 62,59

Tuvalette 38,80

Kantinde 36,49

Otobüs veya serviste 33,95

Soyunma odasında 25,40

Otobüs durağında 26,79

Spor salonunda 22,40

Bilgisayar odasında 10,39

Kütüphanede 9,47

29


Çatışma, şiddet veya münakaşadan farklıdır

Güç dengesizliğine dayanır,Bir kereye mahsus değildir, tekrarlıdır,Bir süre devam eder,Çok fazla incitici ve üzüntü vericidir.

30


Akran istismarının etkileri

31


Akran istismarının yol açtığıpsikolojik sorunlarVar olan sorunların alevlenmesi (kekemelik),Uyku sorunları, Gece işemeleri, Depresyon, Somatik yakınmalar, Düşük benlik algısı,Okul fobisi, İntihar düşünce ve girişimi

32


Akran istismarının yol açtığıakademik sorunlarDers başarısında düşme, Dikkat eksikliği, Ders içi uyumsuzluk,Okul reddidir.

33


Akran istismarının yol açtığısosyal sorunlarDüşük benlik saygısı, Azalmış kendine güven, Olumsuz kendilik algısı, Arkadaşları tarafından ihmal edildiği duygusu, Güvensizlik ve içine kapanıklık,Utangaçlık.

34


Çocukluk yıllarında yaşanan Çocukluk yıllarında yaşanan

istismarın etkisinin bazen yetişkinlikte istismarın etkisinin bazen yetişkinlikte

de devam ettiği gözlenmektedir.de devam ettiği gözlenmektedir.

35



İlk işaretlerinden bazıları:• Okula gitme konusunda isteksizlik veya reddetmek• Sabahları hasta olduğunu söylemesi• Okuldan kaçmak• Derslerinin zayıf olması• İçine kapanması, kekelemeye başlaması, özgüven kaybı• Ağlayarak uyuması, kabus görmesi• Sık sık para istemesi• Ne olduğunu anlatmak istememesi• Vücudunda sebebini açıklamadığı morluk, kesik ve çizikler olması• Başka çocuklara ve kardeşine karşı istismar ve rahatsız edici eylemlere başlaması• Saldırgan ve makul olmayan hareketlere başlaması

37


•Teneffüslerde yalnızdır,•Sınıfta hiç yakın arkadaşı yoktur,•Takım oyunlarına seçilmez,•Yetişkinlerin yanında olmak ister,•Sınıfta konuşma zorluğu çeker,•Okul başarısı aniden ya da yavaş yavaş düşer,•Yaşıt grupları içerisinde kendini göstermekten kaçınır.

38


Çocukların zorbalık ile baş etme yöntemleri;

Zorbalığa uğradığını erişkinlere bildirmeOlayı görmezlikten gelme veya katlanma Fiziksel olarak karşılık verme Arkadaşlarından destek isteme Uzak durma Öç almayı planlamaHiçbir şey yapmama

39


AKRAN

İSTİSMARI,

YETİŞKİNLİKTE

SIDDET VE SUÇA

YÖNELİK

DAVRANIŞLARA

DÖNÜŞEBİLİR !40

Neler yapılabilir?

41


Zorbalığın doğru bir davranış olmadığı ve Zorbalığın doğru bir davranış olmadığı ve zorbalığa maruz kalan öğrencilerin bunu zorbalığa maruz kalan öğrencilerin bunu bildirmelerinin yanlış olmadığı tüm öğrenciler bildirmelerinin yanlış olmadığı tüm öğrenciler tarafından açıkça bilinmelidir.tarafından açıkça bilinmelidir.

42




•Öğrencilerin sosyal ve psikolojik açıdan kendilerini tanımalarına ve geliştirmelerine destek vermek

•Okulun tüm çalışanlarını, öğrenci ve velilerini bilgilendirmek, bilinçlendirmek

•Okuldaki eğitim ortamını, huzurunu bozacak davranışlara karşı önlemler almaktır.

45


Akran istismarına uğrayan çocuğun ailesi ne yapabilir?1. Adım: Dinlemek + ilgi ve desteğini

göstermek2.Adım: Mantıklı tavsiyelerde bulunmak3.Adım: Olumlu stratejiler geliştirmesine

yardımcı olmak4.Adım: Tekrar edip etmediğini sormak5.Adım: okul ile iletişime geçmek6.Adım: Direkt olarak yaklaşmaktan kaçınmak

46


Zorba çocuğun ailesi ne yapabilir? Davranışın onaylamadığınızı ve bunun

mağduru nasıl etkilemiş olabileceğini anlatmak,

Şiddet içermeyen, yaşla uyumlu yaptırımlar uygulamak,

Arkadaşlarını ve gittiği yerleri öğrenmek, Kurallara uyduğunda ve sorumlu

davranışlarında onu takdir etmek, Şiddetten uzak tutmak, Psikologlardan, danışmanlardan ve

psikyatırlardan yardım almak,47



Zorba çocuk ve/veya ailesi ile doğrudan görüşmek

Mağdurun, bu sorunla kendisinin baş edebileceği düşünülerek yalnız bırakılmamalıdır.

Öğrenciye şiddet uygulamakOlayla tek başına başa çıkılmaya

çalışılmamalı, ilgili kişilerle irtibata geçilmelidir.

49


Akran istismarını önlemede okulda yapılacaklar:Bunu bir sorun olarak görmekOkulda zorbalığın ve şiddetin belirlenmesi, farkındalık

yaratılmasıZorbaca eylemlerin kabul edilemez olduğu vurgulanmalıOkul kurallarının -öğrencileri de sürece katarak- gözden

geçirilmesi, geliştirilmesiProblemin en çok yaşandığı yerlerde güvenlik için önlemler

alınmasıZorbalık konusu derslerde de zaman zaman gündeme

getirilmeliAileler de bu konuda bilgilendirilmeliSorunu olan öğrencilerin belirlenmesi, önlemler alınmasıGüvenli bir çevre oluşturulmasıDavranışların herkes tarafından takip edilmesi.Uygulanabilecek müdahale programları geliştirmek

50


OKULDA ALINABİLECEK TEDBİRLER, UYGULANABİLECEK PROGRAMLAR1. Sınıf düzeyinde müdahale

2. Okul genelinde müdahale

3. Çatışma çözme eğitimi

4. Empati eğitimi

5. Sosyal beceri eğitimi

6. Atılganlık eğitimi

7. Bireysel ve/veya grupla psikolojik danışma

8. Öğretmen, öğrenci ve aileyi bilgilendirme, farkındalık yaratma, işbirliği yapma

9. Uzmanlardan yardım alma ve öğrenciyi yönlendirme.

51


OKULDA KÜÇÜK GRUPLAR HALİNDE MÜDAHALE• Mağdura güven veren, kendisini yetersiz

hissetmesine engel olacak destekleyici bir görüşme yapılmalı.

•Grup çalışmalarında akran istismarının sonuçları tartıştırılmalı ve mağdura destek sağlanmalı. İstismar eden ve edilen öğrenciler bir arada olmalı.

•Mağdura girişkenlik eğitimi verilip, mağdurun kendisini grup içinde ifade etmesi sağlanmalı.

52


1- OKULDA SINIF DÜZEYİNDE MÜDAHALE• Küme çalışması: 2-6 öğrenci, halka düzeni

oturma şekli. Bu çalışmada ist. eden ve mağdur aynı kümede olmamalıdır. İst. Davranışı gösteren öğrencinin yanına güçlü, gelişmiş özgüvene sahip bir öğrenci oturtulmalı. Mağdurun kazancı da yeni arkadaşlıklar kurma şansı yakalaması

•Kır gezileri, kamplar, partiler düzenleyip öğrencilerin yakınlaşması sağlanmalıdır.

53


2- OKUL GENELİNDE MÜDAHALEDenetleme yapılması, okul sınırları dışının

izlenmesi.Yeterli sayıda yetişkinin teneffüsler ve yemek

aralarında öğrencileri denetlemesi. Bu tür olaylara karışan öğrencileri sınıf öğretmenine bildirmesi.

Olaylar önlenemezse ist. eden öğrencinin sınıf ve hatta okul değişikliğinin yapılması.

54


3- Çatışma Çözme EğitimiÇatışma çözme eğitim programı ile

öğrencilere eksikliği sorun yaratabilecek yaşam

becerilerini kazandırmak ve böylece özdenetim

becerileri ile bir otoriteye ya da yetişkine

gereksinim duymaksızın kendi aralarında sorun

çözebilme becerilerinin gelişimini arttırarak,

akademik başarılarının gelişimi için de uygun bir

ortam hazırlanması amaçlanmaktadır.55


Çatışma Çözme Eğitimi

Ancak asıl yöntem çatışma çözme becerilerini kazanmak ve uygulamaktır.Ancak asıl yöntem çatışma çözme becerilerini kazanmak ve uygulamaktır.

Çatışmalarla baş edebilmek için genelde iki yol izlenir:

Çatışmadan kaçmak

Saldırganca tepki vermek.

56


Çatışma Çözme EğitimiÇATIŞMALARI ÇÖZMEK İÇİN:Olumlu ve etkili bir ortam.Algılar netleştirilmelidir. Olumlu enerji paylaşılmalıdır. Seçenekler geliştirilmelidir. Uygulanabilir seçenekler belirlenmelidir. Adil anlaşmalar.

57


4- Empati Eğitimi“Bir insanın, kendisini karşısındaki insanın

yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır" Üstün DÖKMEN

NEDEN EMPATİ EĞİTİMİ?NEDEN EMPATİ EĞİTİMİ?

Düşük düzeyde empati kuran

Yüksek düzeyde empati kuran

Hakim olmaya çalışır Uysaldır

Bağımsızdır Bağımlıdır

Soğuk (ilgisiz) Sosyal (ilgili)

Saldırgan Saldırgan değildir

58


Etkin dinleme (tutum ve duygularının anlaşılmasına odaklanmak)

Durumu onun gözleriyle görebilmek (kendini karşısındakinin yerine koymak)

Duygularının ve bakış açısının anlaşıldığı yolunda geri bildirim vermek

Empati Eğitimi

59


Empati kazandırma:Roller vermeEmpati oluşturmaya çalışma,BEN DİLİ’ni kullanma,Davranışın yanlışlığını düşünmesini isteme,Uygun davranışlar ile ilgili sınıfta hikaye

anlatma,Uygunsuz davranışların sonuçlarını görme ve

düzeltilmesi için fırsat verme.

Empati Eğitimi

60


5-Sosyal Beceri EğitimiOkul döneminde çocuk, duygu ve düşüncelerini ifade

etme, nasıl soru sorulacağını bilme, karşıdaki insanı

dinleyebilme ve zor durumlarla başa çıkabilme gibi

davranışları gösterebilmelidir. Çocuklardan beklenilen bu

davranışları göstermeleri, onların bazı becerilerinin

gelişmesine bağlıdır. Kişiler arası ilişkilerin kurulabilmesi

için gerekli olan bu becerilere sosyal beceriler adı

verilmektedir (kuzgun ve ark.,2000)

Sosyal beceri, bireyin başkalarıyla başarılı bir şekilde

etkileşimde bulunmasına olanak sağlayan davranışlardır

61


Sosyal Beceri EğitimiSosyal Beceriler:1.Grupla bir işi yürütme becerileri2.Duygulara yönelik beceriler3.Saldırgan davranışlar ile başa çıkma

becerileri4.Stres durumlarıyla başa çıkma becerileri5.Plan yapma ve problem çözme becerileri 6.İlişkiyi başlatma ve sürdürme becerileri

62


Sosyal Beceri EğitimiHedefler:

Selamlaşma becerisini kazanmaİletişime geçebilmeTeşekkür etmeyi, özür dilemeyi öğrenmeBaşkalarının duygularını ve yüz ifadelerini anlama.Duygularını ifade edebilme.İyi bir dinleyici olma.Bireysel farklılıkları tanıma ve kabul etme.Sorumluluklarının farkına varma.Alay edilmeyle baş etme yollarını bilir.Yardım etme ve yardım alma becerisini gösterir.

63


Sosyal Beceri EğitimiÖrnek sosyal beceri etkinliği:“Tan uzun boylu, zayıf bir çocuktu. Bir gün okula

güzel bir çanta ile geldi. Cem bakmak için çantayı Tan’ın elinden çekip aldı. Tan Cem’e kızdı ve “Çantamı geri ver!”dedi. Cem “Al çantanı leylek!” diye çantayı yere attı. Bu olaydan sonra bazı çocuklar, Tan’a “leylek” demeye başladılar.”

Bu durumda Tan ne hissetmiş olabilir?Bu durumda Tan ne yapmalı ?Size hiç isim takan oldu mu ? Öyleyse, siz ne hissettiniz ?Siz bir arkadaşınızı takma isimle çağırdınız mı ?

64


6- Atılganlık EğitimiAtılgan bireyler, haklarının farkında olup diğerlerinin

haklarına da saygı gösterirken olumlu ve olumsuz

düşüncelerini açık ve dürüstçe ifade edip, kendi

davranış, duygu ve düşünceleri ile tüm

sorumlulukları alabilirler.(Baugh)

Atılganlık programının amacı:“Atılganlık Eğitim Programları” kişiler arası iliksilerde çekingen ya da saldırgan olan bireylere

yardım etmek amacıyla hazırlanmıştır.

65


ATILGANLIK BECERİSİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN ÖNERİLERKonuşmadan önce düşünmek,Duygu ve fikirleri açıkça söylemek,Açık ve dürüst olmak,Vücut diline dikkat etmek,Gerektiğinde soru sorun,Sorumluluk üstlenmek, Etkili model gözlemek,Olumlu düşünme egzersizleri yapmak,Alternatif tepkiler düşünmek,Kendini geliştirmeye devam etmek,VE Kendini sevmek

Atılganlık Eğitimi

66


7- Bireysel ya da Grupla Psikolojik Danışma

8- Öğretmen, öğrenci ve aileyi bilgilendirme, farkındalık yaratma, işbirliği yapma

9- Uzmanlardan yardım alma ve öğrenciyi yönlendirme.

67


DERS ÖĞRETMENLERİNİN YAPACAKLARISınıfta davranış beklentisi listesinin

oluşturulması.Mağdur olanlara her zaman yardım edileceğinin

mesajının verilmesi.Zorba çocuğa bu konuda bahane

dinlemeyeceğinizin belirtilmesi.Mağdura kendini koruma yöntemlerinin

öğretilmesi.Zorba öğrencinin kendini, davranışını

değerlendirmesi ve sorumluluk alması için görüşülmesi.

Rehberlik servisi ile iletişim içinde olunması.68


REHBERLİK SERVİSİ’NİN YAPACAKLARI:Öğretmen, öğrenci ve aileyi bilgilendirme,

farkındalık yaratmaAilelerle işbirliği yapmaÖfke kontrolü EğitimiÇatışma çözme EğitimiEmpati EğitimiUzmanlardan yardım alma ve öğrenciyi

yönlendirme.

69


İŞTE BU ÇOCUKLAR İŞTE BU ÇOCUKLAR ZORBALIĞA UĞRAMAZLAR!ZORBALIĞA UĞRAMAZLAR!

Sosyal ve çatışma çözme becerileri gelişmiş,

Kendine güvenen, hayata güvenle bakan,

Saldırganlıkla yüzleşmenin ayrımına varmış,

Uzlaşabilen ve alternatif çözümler sunabilen,

İnsanların duygularının farkında olan,

Çatışmaları çözmede ve diğer çocukların yardım

almalarında aktif rol üstlenebilen çocuklardır.

70


Documents

REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Psikolojik Danışman