RBT3114 PPG.pdf

MODUL RBT 3114

Reka Bentuk Berbantu Komputer

AutoCAD 2013

3D SOLID

INSTITUT PENDIDIKAN GURU MALAYSIA KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

CYBERJAYA 2013

2

RBT 3114

REKA BENTUK

BERBANTU KOMPUTER

3D SOLID MUHAMMAD BIN IBRAHIM

HATTA BIN ISMAIL

BAHARUDIN BIN SALEH

NAAISHAM BIN MOHAMAD

Penyelaras: En. Muhammad bin Ibrahim Institut Pendidikan Guru Malaysia

Kementerian Pendidikan Malaysia

Cyberjaya

Penulis Modul: Hatta bin Ismail IPG Kampus Sultan Mizan

Baharudin bin Saleh

Naaisham bin Mohamad IPG Kampus Tun Hussein Onn

3

Topik 4 Aplikasi Lukisan 3D 4

4.1 Pengenalan Lukisan 3D 4

4.2 User Coordinate System (UCS) 5

4.2.1 Opsyen UCS 5

4.2.2 Penggunaan UCS dalam 3D Modeling 7

4.3 Jenis-Jenis Lukisan 3D 8

4.3.1 Kerangka Dawai 9

4.3.2 Model Permukaan 13

4.3.3 Model Pepejal 11

4.4 Melukis Model 3D dalam Bentuk Primitif 15

4.4.1 Langkah-langkah melukis 3D primitif 16

Topik 5 Aplikasi Lukisan 3D Solid 19

5.1 Pengeditan dalam Lukisan 3D 19

5.1.1 Boolean Operation 20

5.1.2 Slice, Extrude, revolve dan Section 22

5.1.3 Perintah Modify 3D 24

5.2 Menghasilkan Lukisan Pepejal 3D 26

5.2.1 Tutorial 1 27

5.2.2 Tutorial 2 29

5.3 Menghasilkan Lukisan Ortografik dari Pepejal 3D 32

5.3.1 Latihan Pengukuhan 1 34

Topik 6 Aplikasi Lukisan 3D Solid 38

Mereka Bentuk Lukisan Kerja Projek

6.1 Pengenalan Kepada Rendering 38

6.1.1 Material 39

6.1.2 Aplikasi Material dan Rendering 40

6.1.3 Latihan Pengukuhan 2 46 - 66

Isi Kandungan

4

r

APLIKASI LUKISAN 3D HASIL PEMBELAJARAN Pada akhir tajuk ini, anda seharusnya dapat:

1. menjelaskan konsep asas terminologi lukisan 3 dimensi;

2. mengenalpasti jenis-jenis lukisan dalam 3D;

3. mengenal pasti penggunaan UCS dalam 3D modeling; dan

4. melukis lukisan 3D dengan kaedah pepejal primitif.

PENGENALAN

Grafik 3 dimensi (3D) telah mula digunakan dalam pelbagai bidang seperti kejuruteraan,

perubatan, pembinaan dan lain-lain lagi. Lukisan 3D ini boleh digunakan untuk

mempersembahkan suatu produk dengan jelas. Dalam tajuk ini, anda akan diperkenalkan

dengan konsep asas lukisan 3D dalam AutoCAD. Di samping itu, anda juga mempelajari

kaedah pepejal untuk menghasilkan lukisan 3D.

PENGENALAN LUKISAN 3D

Sebelum kita mula mempelajari lukisan 3D, adalah penting bagi kita memahami tiga istilah

yang utama dalam jenis lukisan ini. Makna istilah ini adalah berbeza dari segi maksud

bergantung kepada penggunaannya. Dalam lukisan binaan bangunan, seorang akitek akan

menggunakan istilah pelan merujuk kepada pandangan atas suatu objek, manakala seorang jurutera akan menggunakan istilah satah ufuk untuk merujuk kepada pandangan atas objek berkenaan. Dalam lukisan 3D, konsep paksi X, Y dan Z akan digunakan untuk

menentukan satah lukisan yang dikenali sebagai right hand rule seperti yang ditunjukan dalam Rajah 4.1.

Rajah 4.1: Istilah 3D

4.1

Tajuk 4

5

Makna paksi X, Y dan Z adalah seperti berikut:

(a) X satu nilai positif yang menunjukkan ke arah kanan paparan;

(b) Y satu nilai positif yang menunjukkan ke arah atas paparan; dan

(c) Z satu nilai positif yang menunjukkan terus ke arah pengguna.

Dalam paparan kawasan lukisan AutoCAD, di sebelah penjuru kiri bawah menunjukkan

World Coordinate System atau WCS. Kedudukan WCS dalam 2D, paksi X akan bergerak ke

arah kanan, manakala paksi Y akan bergerak dari bawah ke atas (lihat Rajah 4.2). Apabila

WCS dalam kedudukan 3D, paksi Z akan bertegak lurus dengan paksi X dan Y (lihat Rajah

4.3).

Rajah 4.2: WCS dalam 2D

Rajah 4.3: WCS dalam 3D

Biasanya dalam satu lukisan 3D, ia mengandungi beberapa satah seperti berikut:

(a) Satah ufuk (horizontal);

(b) Satah hadapan (frontal);

(c) Satah profil (profile);

(d) Satah oblik (oblique); dan

(e) Satah condong (inclined).

Rajah 4.4 menunjukkan kedudukan satah untuk sebuah lukisan 3D.

Rajah 4.4: Kedudukan satah dalam 3D

6

USER COORDINATE SYSTEM (UCS)

Dalam lukisan 3D, sistem kordinat yang sedia ada ialah titik 0, 0, 0 di mana merupakan titik

permulaan lukisan anda. Kadangkala untuk menghasilkan lukisan 3D, anda memerlukan

kebebasan bergerak dalam ruang lukisan kerana tugas tertentu. Dalam AutoCAD, anda

boleh menggunakan USER COORDINATE SYSTEM (UCS) untuk melaksanakan tugas ini.

Dalam lukisan 3D, anda perlu bergerak dalam ruang lukisan kerana memasukkan satah

lukisan yang baru. Misalannya, satah atas, hadapan dan satah sisi.

4.2.1 Opsyen UCS

Untuk mengaktifkan opsyen UCS, anda boleh mengikut langkah berikut dan perhatikan

perintah UCS memberi beberapa opsyen kepada anda.

Command: UCS

Enter an option:

[New/Move/OrthoGraphic/Prev/Restore/Save/Del/Apply/?World]:N

Jika anda menaipkan N, maka opsyen seterusnya adalah seperti berikut:

Specify origin of new UCS or [ZAxis/3point/Object/Face/View/X/Y/Z]:

Anda boleh pilih mana-mana satu opsyen untuk meneruskan kerja anda.

Jadual 4.1 menunjukkan beberapa fungsi opsyen UCS.

Jadual 4.1: Beberapa Fungsi Opsyen UCS

New Origin Anda boleh memasukkan koordinat

untuk UCS yang asal. Dengan kata lain, opsyen ini

boleh akan menggerakkan kordinat ke origin yang

baru daripada lokasi semasa. Paksi X, Y dan Z masih

dalam arah yang sama.

3 point Opsyen ini membenarkan menggunakan 3

titik menentukan UCS yang baru. Opsyen ini adalah

sesuai untuk melukis objek bagi permukaan yang

bercondong.

X/Y/Z Anda boleh memutarkan kedudukan ketiga-

tiga paksi ini dengan memasukkan nilai sudut paada

baris perintah atau dengan memilih dua titik.

AKTIVITI 4.1

1. Berikan perbezaan paksi X, Y dan Z.

2. Namakan jenis-jenis satah dalam lukisan 3D.

4.2

7

4.2.2 Penggunaan UCS dalam 3D Modeling

Pada workspace switching tukar paparan kerja anda kepada 3D modeling, Rajah 4.5 menunjukkan paparan tetingkap AutoCAD 2011 bagi kumpulan Ribbon View.

Rajah 4.5: Paparan tetingkap 3D modeling (Ribbon view)

Ucs digunakan untuk menentukan kedudukan koordinat bagi membolehkan Sistem Koordinat tersedia boleh diubah mengikut keperluan pemodelan 3D.

Kumpulan UCS dalam Ribbon - View

LATIHAN 4.2

1. Jelaskan opsyen UCS untuk 3 point.

2. Opsyen 3 point sesuai digunakan untuk objek yang mempunyai permukaan apa? Mengapa?

Sumber : Aplikasi AutoCAD Release 2013

UCS 3 point

UCS world

8

Setiap perubahan yang dibuat ke atas UCS, maka system paksi dan putaran akan berubah. Anda boleh melihat perbezaan dengan membuat putaran objek mengikut UCS yang ditetapkan

Toolbars View

Ia boleh mendapatkan beberapa orientasi pandangan mengikut kehendak atau keperluan pengguna.

JENIS JENIS LUKISAN 3D

Terdapat tiga jenis lukisan boleh dihasilkan dengan menggunakan AutoCAD seperti berikut:

Kerangka dawai (wireframe);

Model permukaan (surface modeling); dan

Model pepejal (solid modeling).

4.3

UCS left

UCS front UCS back

UCS world

UCS right

9

4.3.1 Kerangka Dawai (Wireframe)

Kerangka dawai merupakan kaedah yang tertua untuk menghasilkan lukisan 3D dalam

AutoCAD. Keadah ini menggunakan titik, garisan, bulatan dan lengkuk untuk membentuk

model 3D. Jenis lukisan 3D ini tidak mempunyai permukaan. Walau bagainmanapun, ia

boleh menambahkan penggambaran suatu objek kerana kita dapat lihat setiap bahagian

objek itu seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 4.6.

Rajah 4.6: Kerangka dawai 3D

4.3.1.1 Bekerja dengan Mesh Models

Aplikasi Mesh akan membolehkan kerja-kerja 3D modeling menjadi lebih mudah dan

pelbagai. Mesh boleh dilukis bagi reka bentuk bebas dan berbentuk aliran. Rajah 4.7

menunjukkan sebahagian tolbar bagi Mesh dan Dialog box Mesh Primitive Option.

Rajah 4.7: Ribbon Mesh dan Mesh Option

Pembinaan mesh primitives menyediakan objek box, kon silinder, piramid, sfera, wedge dan

torus. Ketepatan pembinaan boleh diubahsuai pada tessellation divisions dalam mesh

10

primitive option dialog box. Rajah 4.8 menunjukkan contoh perbezaan bentuk yang

diperolehi bila beberapa perubahan dibuat pada tessellation divisions bagi box, silinder dan

piramid.

Length: 3, Width: 3 dan Height: 3

Length: 6, Width: 6 dan Height: 6

Axis: 6, Height:4 dan Base: 4




Rajah 4.8: Aplikasi tessellation divisions bagi box, silinder dan kon

(a) Revolved Mesh (REVSURF)

Pada View Top

Dengan menggunakan polyline, lukis

bentuk seperti Rajah 4.9(a)

11

Pada View SW Isometric

Pada View tukar ke Left UCS

Rotate objek merujuk pada titik A

seperti Rajah 4.9(c)

Command: _revsurf Current wire frame density: SURFTAB1=15 SURFTAB2=15 Select object to revolve: klik pada x Select object that defines the axis of revolution: klik pada garis PQ Specify start angle : Specify second point: klik pada hujug P dan hujug Q Specify included angle (+=ccw, -=cw)

:

Anda akan mendapat hasil lukisan

seperti Rajah 4.9(e) dan 4.9(f)

Rajah 4.9(e)

Rajah 4.9(a)

Rajah 4.9(b)

Rajah 4.9(c)

Rajah 4.9(d)

Rajah 4.9(f): Shade with edges

A

12

(b) Edge Surface (EDGESURF)

Command: _circle Specify radius of circle or [Diameter]: 40 Command: _copy Select objects: 1 found Specify base point or [Displacement] : Specify second point or : 200 Command: _line Specify first point: _qua of Specify next point or [Undo]: _qua of Command: ddptype Command: divide Select object to divide: Enter the number of segments or [Block]: 4 Command: _circle Specify radius of circle or [Diameter] : 20

Command: _trim Current settings: Projection=UCS, Edge=None Select cutting edges ... Select objects or : Specify opposite corner: 10 found (lakukan trim supaya menghasilkan rajah disebelah) Command: pedit Select polyline or [Multiple]: m Convert Lines and Arcs to polylines [Yes/No]? y Enter an option [Close/Open/Join/Width/Fit/Spline/Decurve/Ltype gen/Undo]: j Join Type = Both (Extend or Add) Enter fuzz distance or [Jointype] : 6 segments added to polyline

View SW Isometric Command: _rotate Current positive angle in UCS: ANGDIR=counterclockwise ANGBASE=0 Select objects: 1 found (Untuk objek 1, ucs tak perlu tukar world ucs) Command: ucs Current ucs name: *NO NAME* Enter an option [New/Move/orthoGraphic/Prev/Restore/Save/Del/Apply/?/World] : y

2

1

13

Command: _rotate Current positive angle in UCS: ANGDIR=counterclockwise ANGBASE=0 Select objects: 1 found (Untuk objek 2 tukar ucs kepada y ucs)

Command: surftab1 Enter new value for SURFTAB1 : 30 Command: surftab2 Enter new value for SURFTAB2 : 30 Command: edgesurf Current wire frame density: SURFTAB1=30 SURFTAB2=30 Select object 1 for surface edge: Select object 2 for surface edge: Select object 3 for surface edge: Select object 4 for surface edge:

4.3.2 Model Permukaan (Surface Modeling)

Model permukaan adalah kulit/permukaan untuk model 3D. Model permukaan mengandungi maklumat profil objek dan juga ruang di antara profil/pinggir objek

seperti yang ditunjuk pada Rajah 4.10. Model ini mengandungi maklumat yang lebih

jelas jika dibandingkan dengan model kerangka dawai. Anda boleh menggunakan

model permukaan untuk memindahkan semua butiran terlindung objek. Di samping itu,

anda boleh menggunakan model permukaan sebagai pangkalan data untuk ilustrasi

berangka (numeric illustration).

Rajah 4.10: Model permukaan 3D

(Sumber: Matthews, B. AutoCAD 2000 3D)

Lukis Rajah Seperti Rajah 4.11(a) (wireframe) Bina layer Namakan layer sebagai (1,2,3 dan 4) gunakan 4 warna berlainan

Rajah 4.11(a)

14

( klik Apply dan ok)

Command: 3dface (gunakan keempat-empat

warna yang berbeza) Specify first point or [Invisible]: Specify second point or [Invisible]: Specify third point or [Invisible] : Specify fourth point or [Invisible] : Specify third point or [Invisible] : Command: shade

Rajah 4.11(b)

Command: '_3dorbit Dengan menggunakan 3D Orbit pada menu view, kita dapat lihat dengan jelas permukaan yang telah dibina.

Rajah 4.11(c)

4.3.3 Model Pepejal (Solid Modeling)

Model ini berbeza dengan dua model yang sebelum ini kerana:

Maklumat model ini adalah lengkap; dan

Cara membina model ini adalah jelas dan mudah.

Model pepejal boleh dipaparkan (rendered) dengan warna dan boleh dipersembahkan seperti objek yang sebenar sebagaimana yang ditunjukkan dalam Rajah 4.12.

(a) Rendering, matrial dan lighting (b) 3D wireframe

Rajah 4.12: Model pepejal 3D

15

MELUKIS MODEL 3D DENGAN MENGGUNAKAN BENTUK PRIMITIF

Salah satu teknik untuk menghasilkan model 3D pepejal ialah dengan menggunakan bentuk

primitif yang tersedia oleh AutoCAD seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 4.13. Bentuk

primitif yang terdapat dalam AutoCAD termasuklah Box, Sphere, Cylinder, Cone, Wedge

dan Torus.

Rajah 4.13: Bentuk primitif pepejal 3D

Jika menggunakan AutoCAD Classic Workspace anda juga boleh mengaktifkan perintah

untuk melukis objek pepejal melalui cara-cara berikut:

(a) menu tarik turun (seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 4.14).

Dari menu tarik turun draw modeling

Rajah 4.14: Menu tarik turun untuk melukis primitif pepejal 3D

(b) Menggunakan tolbar (seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 4.15).

4.4

16

Rajah 4.15: Tolbar primitif pepejal 3D

(c) Menggunakan baris perintah

Anda boleh menaipkan nama pepejal itu pada baris perintah dan kemudian mengikut

langkah-langkahnya.

4.4.1 Langkahlangkah Melukis Primitif 3D

AutoCAD membenarkan anda melukis beberapa bentuk primitif seperti yang ditunjukkan

dalam Rajah 4.16.

(a) BOX

Anda perlu memahami beberapa langkah kerja yang diperlukan oleh perintah ini

seperti berikut:

Corner of box: Adalah titik kiri bawah box yang dilukis itu.

Length: Menentukan panjang box pada paksi X.

Cube: Jika anda memilih opsyen ini, panjang cube akan ditentukan mengikut nilai yang

anda berikan. Keempat-empat mempunyai sisi panjang yang sama.

Width: Menentukan lebar box di sepanjang paksi Y.

Height: Menentukan nilai tinggi box di sepanjang paksi Z.

Anda boleh mengikut langkah-langkah berikut untuk menciptakan sebuah box seperti yang

ditunjukkan dalam Rajah 4.16.

Rajah 4.16: Box

17

Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : 50,50,50 Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 100 Specify width: 50 Specify height: 30

(b) WEDGE

Anda perlu memahami beberapa langkah kerja yang diperlukan oleh perintah ini

seperti berikut:

Corner of wedge: Adalah titik kiri bawah box yang dilukis itu.

Length: Menentukan panjang box pada paksi X.

Width: Menentukan lebar box di sepanjang paksi Y.

Height: Menentukan nilai tinggi box di sepanjang paksi Z.

Anda boleh mengikut langkah-langkah berikut untuk menciptakan sebuah box seperti yang


Rajah 4.17: Wedge

Command: _wedge Specify first corner of wedge or [CEnter] : 100,50,50 Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 50 Specify width: 70 Specify height: 100

(c) CONE dan CYLINDER

Kon (Cone) dan Silinder (Cylinder) akan ditentukan secara circular/elliptical, kemudian

barulah menentukan tingginya (height). Anda boleh menetapkan tinggi kon dengan

memberikan titik mercunya (apex point). Manakala, tinggi untuk silinder akan ditentukan

dengan memberi titik tengah yang bertentangan dengan titik tengah tapaknya.

Perintah Cone dan Cylinder mempunyai opsyen yang sama seperti berikut:

Center point: anda boleh memilih pusat titik untuk tapak kon dan silinder.

18

Elliptical: Opsyen ini adalah untuk membolehkan menghasilkan sebuah kon/silinder yang

bertapak bentuk elips.

Apex: Opsyen ini digunakan untuk kon sahaja. Anda boleh menggunakan opsyen ini untuk

menentukan orientasi/kedudukan kon itu dengan memilih satu titik untuk mercunya. Dalam

opsyen ini, perbezaan koordinat Z untuk titik mercu dan tapak kon akan menentukan tinggi

kon itu.

Height: Opsyen ini digunakan untuk silinder sahaja. Anda boleh menentukan tinggi silider

dengan nilai positif atau negatif.

Center of the other end: Opsyen ini membenarkan anda mengubah kedudukan/orientasi

silinder dengan memilih satu titik pusat bagi permukaan yang bertentangan dengan tapak.

Command: _cylinder Current wire frame density: ISOLINES=4 Specify center point for base of cylinder or [Elliptical] : 100,50,50 Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 50 Specify height of cylinder or [Center of other end]: 100

Command: _cone Current wire frame density: ISOLINES=4 Specify center point for base of cone or [Elliptical] : 100,50,50 Specify radius for base of cone or [Diameter]: 50 Specify height of cone or [Apex]: 100

LATIHAN 4.3

1. Binakan sebuah kotak (box) dengan diberi panjang 80mm, lebar 60mm dan

tinggi 70mm.

2. Bina sebuah silinder dengan diberi jejari tapak 20mm dan tinggi 60mm.

3. Bina sebuah kon dengan diberi jejari tapak 30mm dan tinggi 60mm.

19

APLIKASI LUKISAN 3D Solid HASIL PEMBELAJARAN Pada akhir tajuk ini, anda seharusnya dapat:

1. Menjelaskan konsep pengeditan dalam lukisan 3D;

2. mengenalpasti jenis-jenis 3D editing (Boolean Operation) iaitu union, subtract,

intersect dan pengeditan jenis chamfer dan 3D array;

3. mengenal pasti konsep arahan slice, section dan intefere ;

4. melukis lukisan 3D solid dengan menggunakan aplikasi pengeditan dan arahan 3D

solid; dan

5. menghasilkan Lukisan Ortografik dari lukisan 3D solid.

PENGENALAN

Dalam topik ini anda akan di dedahkan dengan aplikasi konsep pengeditan dalam lukisan

3D. 3D editing yang biasa digunakan dalam kerja-kerja 3D solid ialah Boolean Operation

yang terdiri daripada union, subtract, intersect. Anda juga akan didedahkan dengan aplikasi

lain seperti jenis chamfer , 3D array, slice, section dan intefere.

PENGEDITAN DALAM LUKISAN 3D

Kebanyakan perisian permodelan 3D membenarkan anda menggunakan printah pengeditan

dengan mudah. Dalam AutoCAD Release 2011 anda boleh menggunakan perintah

pengeditan ini untuk menghasilkan suatu objek/lukisan 3D mengikut pilihan anda.

Rajah 5.1: Solid Editing

Tajuk 5

Solid, Union

Solid, Subtract

Solid, Intersect

Interface

Slice

Thicken

5.1

20

5.1.1 Boolean Operation

Dalam AutoCAD, anda boleh menggunakan Boolean Operation sebagai satu cara untuk

menggabung atau memotong sebahagian objek itu. Tanpa Boolean Operation, anda tidak

dapat mencipta objek 3D. Dalam Boolean Operation, terdapat tiga perintah iaitu UNION,

SUBTRACT dan INTERSECT.

(a) Union

Perintah ini membolehkan anda menggabungkan dua atau lebih objek menjadi satu

objek seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 5.2 (a) dan (b)

(a): Objek belum Union (b): Objek selepas Union

Rajah 5.2: Union

(b) Subtract

Subtract adalah salah satu perintah dalam Boolean Operation, tugas perintah ini

adalah untuk memotong sebahagian suatu objek untuk memberi bentuk baru objek berkenaan. Dengan kata lain, ia adalah satu operasi yang mengekalkan (kept) dan

memotong (cut). Langkah-langkah untuk perintah subtract adalah seperti berikut (rujuk

Rajah 5.3)

Command: subtract Select object: pilih object yang akan dikekal Select object: pilih object yang akan dipotong

(a) pilih objek yang

dikekalkan

(b) pilih objek yang

dipotong

(c) Corak objek selepas

Subtract

Rajah 5.3: Subtract

(c) Intersect

Perintah ini membenarkan anda membuat satu komposit baru pepejal 3D daripada

beberapa objek 3D yang bertindan. Intersect akan mengeluarkan bahagian objek yang

bertindan untuk menghasilkan satu objek yang baru seperti ditunjukkan dalam Rajah 5.4.

(a): Sebelum Intersect (b): Selepas Union

Rajah 10.4: Intersect

21

Sebagai latihan, anda boleh mngikuti langkah-langkah pembinaan seperti Jadual 5.1 di

bawah.

Jadual Kerja 5.1: Langkah-langkah penggunaan Boolean Operation

Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 60 Specify width: 100 Specify height: 40

Command: _cylinder Specify center point for base of cylinder or [Elliptical] : _mid of : klik pada tengah pada X Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 15 Specify height of cylinder or [Center of other end]: -40 Command: _cylinder Specify center point for base of cylinder or [Elliptical] : _mid of : klik pada tengah pada Y Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 20 Specify height of cylinder or [Center of other end]: -40

Command: union

Select objects: klik 0bject 3 dan klik object 1

-

Command: subtract

Select objects: klik object 1 -

Select objects: klik object 2 -

Command: _box Specify first corner or [Center]: Specify other corner or [Cube/Length]: L Specify length: 60 Specify width: 100 Specify height or [2Point] : 40 Command: _cylinder Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: Specify base radius or [Diameter] : r Specify base radius or [Diameter] : 15 Specify height or [2Point/Axis endpoint] : 40

2

X

1

Y

3

22

Command: _intersect Select objects: 1 found Select objects: 1 found, 2 total

Select objects:

5.1.2 Slice, Extrude, Revolve dan Section

Jadual Kerja 5.2 menunjukkan fungsi 3D editing bagi Slice, Extrude, Revolve dan Section.

Jadual Kerja 10.2

Command: box Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 40 Specify width: 70 Specify height: 50 Command: _shademode Current mode: 2D wireframe

Command: slice Select objects: 1 found Specify first point on slicing plane by [Object/Zaxis/View/XY/YZ/ZX/3points] : 3 Specify first point on plane: klik pada 1 Specify second point plane:klik pada 2 Specify third point on plane: klik pada 3 Specify a point on desired side of the plane or [keep Both sides]: klik pada 4

Bina bentuk seperti di sebelah dengan

menggunakan polyline . Untuk mudah, aktifkan Polar Tracking dan Osnap.

Extrude Command: _extrude Current wire frame density: ISOLINES=4 Select objects: 1 found

Specify height of extrusion or [Path]: 60 -

Specify angle of taper for extrusion :

(jika memilih sudut tertentu) Command: _extrude Current wire frame density: ISOLINES=4 Select objects: 1 found

4

2

1

3

23

Specify height of extrusion or [Path]: 50 Specify angle of taper for extrusion : 8 Bina bentuk seperti di sebelah dengan

menggunakan polyline . Untuk mudah, aktifkan Polar Tracking dan Osnap. Bina bulatan terlebih dahulu dan kemudian tukar UCS kepada front UCS. Command: _fillet Current settings: Mode = TRIM, Radius = Select first object[Undo/Polyline/ Radius /Trim/Multiple]: R Specify fillet radius : 20 Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]: P Select 2D polyline: 3 lines were filleted Command: _extrude Current wire frame density: ISOLINES=4 Select objects: 1 found (klik bulatan) Specify height of extrusion or [Path]: P Select extrusion path or [Taper angle]: Klik pada garisan

Bina bentuk seperti di sebelah dengan

menggunakan polyline . Untuk mudah, aktifkan Polar Tracking dan Osnap

Revolve Command: _revolve Current wire frame density: ISOLINES=4 Select objects: 1 found Specify start point for axis of revolution ordefine axis by [Object/X (axis)/Y (axis)]: y (jika guna Y axis) Specify angle of revolution : 90 Command: _revolve Current wire frame density: ISOLINES=4 Select objects: 1 found Specify start point for axis of revolution ordefine axis by [Object/X (axis)/Y (axis)]: x (jika guna X axis) Specify angle of revolution : -90

24

5.1.3 Perintah Modify 3D

Selain daripada penggunaan Boolean Operation sebagai alat utama pengeditan. Anda juga

boleh menggunakan beberapa perintah modify yang asas dalam AutoCAD seperti FILLET,

CHAMFER, 3D ARRAY dan 3D MIRROR.

Rajah 5.5: Modify toolbars

(a) Fillet

Langkah menggunakan perintah ini adalah sama seperti dalam lukisan 2D. Dengan

menggunakan perintah ini, anda boleh melukis kambi atau fillet dengan cara yang

mudah.

(b) Chamfer

Penggunaan perintah ini adalah sama dengan lukisan 2D dalam AutoCAD. Perintah

akan mencipta permukaan yang condong/serong di permukaan pinggir objek 3D. Anda

boleh memilih opsyen distance atau angle.

Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 30 Specify width: 150 Specify height: 200

Command: _fillet Current settings: Mode = TRIM, Radius = 5.0000 Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]: R Specify fillet radius : 10 Select first object or [Undo/ Polyline/Radius/Trim/Multiple]: klik pada 1

Enter fillet radius or [Expression] :

Select an edge or [Chain/Radius]:

Command: _chamfer (TRIM mode) Current chamfer Dist1 = 0.0000, Dist2 = 0.0000 Select first line or [Undo/ Polyline/Distance/Angle/Trim/mEthod/Multiple]: D Specify first chamfer distance : 50

Specify second chamfer distance : Select first line or [Undo/Polyline /Distance/Angle/Trim/Multiple]: klik pada 2

3D mirror

3D align

3D array

3D move

3D rotate

Trim

Fillet

Offset

1

2

25

Base surface selection... Enter surface selection option [Next/OK (current)]

: Specify base surface chamfer distance : Specify other surface chamfer distance : Select an edge or [Loop]: Select an edge or [Loop]:

(c) 3D Array

Perintah ini membenarkan anda menyalin objek seperti dalam lukisan 2D. Dalam

lukisan 2D, perintah ini hanya menggunakan dua paksi iaitu paksi X dan Y. Untuk

lukisan 3D, paksi Z juga digunakan. Anda boleh menggunakan kedua opsyen polar

dan rectangular untuk menyalinkan objek anda.

Anda boleh menggunakan perintah ini untuk melukis sebuah sprocket seperti yang


(i) Melukis silinder

Command: cylinder Specify center point for base of cylinder or [Elliptical]:

Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 40 Specify height of cylinder or [Center of other end]: 20

Command : cylinder

Specify center point for base of cylinder or [Elliptical]: 40, 0 Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 8 Specify height of cylinder or [Center of other end]: 20

Lukisan anda adalah seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 5.6(a)

(a) (b) (c) Rajah 5.6: 3D ARRAY

(ii) Menggunakan perintah 3D Array

Command: 3DARRAY

Select objects: pilih silinder jejari 8 mm

Select objects:

Enter the type of array [Rectangular/Polar] : p

Enter the number of item in the array: 12

Specify the angle to fill (+=ccw, -=cw) :

Rotate array objects? [Yes/No] : Specify center point of array: 0, 0, 0 Specify second point on axis of rotation: 0, 0, 20

26

Anda telah menyalinkan objek seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 5.6(b). Sekarang

anda boleh menggunakan perintah subtract untuk menjadi objek itu sebagai sebuah

sprocket.

MENGHASILKAN LUKISAN PEPEJAL 3D

Terdapat pelbagai cara untuk menghasilkan lukisan pepejal 3D. Salah satu keadah ialah

dengan menggunakan primitif 3D yang tersedia dalam AutoCAD. Anda boleh mengikut

langkah berikut untuk menghasilkan satu lukisan 3D pepejal dengan merujuk kepada Rajah

5.7.

(a) (b) Rajah 5.7: Lukisan 3D pepejal

(a) Langkah 1

Daripada menu tarik turun view 3D view SE Isometric

Anda akan memperoleh kedudukan WCS dalam 3D seperti yang ditunjukkan dalam

Rajah 5.8.

Rajah 5.8: WCS dalam kedudukan 3D

(b) Langkah 2

Command: box

Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Corner/Length]: Length

Specify length: 80

Specify width: 60

Specify height: 20

Command: cylinder

Specify center point for base of cylinder or [Elliptical]: (pilih titik tengah 1) _mid of

Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 30

Specify height of cylinder or [Center of other end]: 20

5.2

27

Command: box

Specify corner of box or [CEnter] (snap from endpoint 2) _end of

Specify corner or [Cube/Length]: Length

Specify length: 20

Specify width: 60

Specify height: 30

Command: wedge

Specify first corner of wedge or [Center] : (pilih titik hujung 3) _end of

Specify corner or [Corner/Length]: Length

Specify length: 20

Specify width: 10

Specify height: 30

Command: copy

Select object: select the wedge you have created

Specify base point or displacement, or [Multiple]: (pilih titik hujung 4) _end of

Specify second point of displacement or : (pilih titik

hujung 5) _end of

Command: union

Select object: all

5.2.1 TUTORIAL 1

Anda boleh mengikuti langkah-langkah berikut bagi melukis sebuah bekas alat tulis Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 200 Specify width: 45 Specify height: 10 Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 10 Specify width: 45 Specify height: 55 Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 50 Specify width: 2 Specify height: 50 Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 70 Specify width: 2 Specify height: 70

28

Tukar UCS ke left UCS Bina kayu bulat 2 X 70 X 70 dan balik ke UCS world Command: _cylinder Current wire frame density: ISOLINES=4 Specify center point for base of cylinder or [Elliptical] : Specify radius for base of cylinder or [Diameter]: 5 Specify height of cylinder or [Center of other end]: 70 Command: _copy (salin selinder) Select objects: 1 found Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Cube/Length]: l Specify length: 200 Specify width: 3 Specify height: 120

Command: _fillet Select first object or [Undo/Polyline /Radius/Trim/Multiple]: R Specify fillet radius : 30 Select first object or [Undo/Polyline/ Radius/Trim/Multiple]: klik pada garis A Enter fillet radius : Select an edge or [Chain/Radius]:

Susun bahan seperti rajah disebelah.

A

29

Gunakan aplikasi chamfer untuk kedua-dua sudut Command: CHAMFER (TRIM mode) Current chamfer Dist1 = 30.0000, Dist2 = 30.0000 Select first line or [Undo/Polyline/Distance/Angle/Trim/mEthod/Multiple]: Base surface selection... Enter surface selection option [Next/OK (current)] : Specify base surface chamfer distance : Specify other surface chamfer distance : Select an edge or [Loop]: Select an edge or [Loop]:

5.2.2 TUTORIAL 2 Bina 4 layer dan namakan sebagai binaan, body, muka dan tapak. Tetapkan warna yang sesuai Mulakan lukisan detngan layer binaan

Dalam paparan 2D. Bina lukisan seperti disebelah.

100 X 100 mm

Offsetkan kepada 20mm

Garisan tengah

Bina bulatan jejari 25 pada tengah

Bina 4 bulatan kecil jejari 8

30

Erase line

Fillet bucu kepada 20mm

Command: pedit Select polyline or [Multiple]: m Select objects: Specify opposite corner: 13 found Convert Lines and Arcs to polylines [Yes/No]? Enter an option [Close/Open/Join/Width/Fit/Spline/Decurve/Ltype gen/Undo]: j Join Type = Extend Enter fuzz distance or [Jointype] : 7 segments added to polyline

Region kesemua objek

Subtract setiap bulatan dari tapak

shade

Tukar ke 3D view

Gantikan ke layer tapak

Extrude setinggi 10mm

Shade

Ambil layer body

Bina bulatan J25 snap ke tengah bulatan

Bina satu lagi bulatan dengan J30

Region dan subtract kan

Extrude ke tinggi 15mm

Shade

Bina gerisan 0-1 dari tengah

Copy ke garisan hujung (snap) 2 sejauh 100mm

Bina garisan 2-3 juga 100mm

Tukar UCS kepada front dan bina bulatan 100 mm

Trim lengkung 0-3 sahaja

3

2

0

1

31

Tukar ke view ke SE

Tukar UCS right

Bina bulatan J25 dan J20 pada hujung lengkung

Region kan dan subtract

extrude mengikut sukuan lengkung tersebut

bina bulatan J25 dan J30 pada

hujung lengkung

Region dan subtractkan

Panjangkan garisan dari hujung lengkung sepanjang 15mm

Extrude kan

Tukar ucs kepada world

Tukar view ke top view

Bina garisan tapak yang sesuai

Tukar ke SE view

Pedit untuk polyline kan garisan

Extrude tapak dengan -10mm

Pada Ribbon View gunakan Orbit /

free orbit untuk mendapatkan sudut pandangan yang dikehendaki.

32

MENGHASILKAN LUKISAN ORTOGRAFIK

DARI PEPEJAL 3D

Membina lukisan Ortografik hasil daripada lukisan pepejal 3D merupakan salah satu kemudahan yang disediakan dalam AutoCAD selain beberapa aplikasi lain seperti keratan dan pandangan tambahan.

Langkah-langkah pembinaan Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 30 Specify width: 50 Specify height: 80

Command: _box Specify corner of box or [CEnter] : Specify corner or [Cube/Length]: L Specify length: 20 Specify width: 30 Specify height: 60 Command: _move Select objects: 1 found Select objects: (klik tengah x bawa ke tengah y)

Command: _subtract Select objects: (select object 1) enter Select objects: : (select object 2) enter

Command: solview Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: ucs Enter an option [Named/World/?/Current] : enter Enter view scale : enter (terima scale 1) Specify view center: pilih sudut pandangan yang sesuai Enter view name: plan Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: O Specify side of viewport to project: (klik pada tengah border dan turunkan ke bawah) Specify view center: pilih sudut pandangan yang sesuai Enter view name: FRONT

Cursor digerakkan untuk mendapat sudut pandangan yang sesuai

5.3

Y X

1

2

33

Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: O Specify side of viewport to project: (klik pada tengah border dan ke kiri) Specify view center: pilih sudut pandangan yang sesuai Enter view name: front Command: soldraw Select viewports to draw.. Select objects: all - enter Command: ps (paper space) Command: _erase Select objects: pilih border utama dan enter Command: ms (model space)

Klik pada tengah border dan turunkan ke

bawah mengikut kesesuaian

Command: layer Dialog box layer akan keluar. Mulakan loading hidden line pada yang berkenaan Tutupkan layer VPORTS bagi menghilangkan border setiap pandangan Anda seharusnya mendapat lukisan seperti di sebelah Lukisan dalam paparan paper space

34

5.3.1 LATIHAN PENGUKUHAN 1

Anda buka kembali projek pada tutorial 2 sebelum ini.

3D Solid dalam 2D wireframe

,

Command: SOLVIEW Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: ucs Enter an option [Named/World/?/Current] : enter Enter view scale : 0.4 Specify view center: pilih sudut pandangan yang sesuai Specify view center: enter Specify first corner of viewport: pilih ruang yang sesuai, mula pada X Specify opposite corner of viewport: Bawa ke Y dan enter Enter view name: front

35

Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: O Specify side of viewport to project: (klik pada tengah border front dan bawa ke kiri) Specify view center: pilih sudut pandangan yang sesuai Specify first corner of viewport: Specify opposite corner of viewport: Enter view name: side

Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: O Specify side of viewport to project: (klik pada tengah border front dan bawa ke atas) Specify view center: pilih sudut pandangan yang sesuai Specify view center : Specify first corner of viewport: Specify opposite corner of viewport: Enter view name: top Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: enter

36

jadikan ruang kerja lukisan dalam paper space dengan menaip - PS erase border utama. anda akan mendapat lukisan seperti di sebelah

Command: SOLDRAW Select viewports to draw.. Select objects: all 14 found 10 were not in current space. 1 was the paper space viewport. Select objects: enter 4 solids selected. 4 solids selected. 4 solids selected.

Buka layer properties manager dan off kan VPORT layer

Border untuk setiap pandangan akan hilang

37

Buka layer properties manager tukar color dan linetype bagi front-HID, side-HID dan top-HID kepada color biru dan linetype HIDDEN Anda akan mendapat hasil lukisan ortografik seperti di sebelah

38

APLIKASI LUKISAN 3D Solid: Mereka Bentuk Lukisan Kerja Projek

PENGENALAN KEPADA RENDERING

Fungsi Rendering akan menghasilkan imej 2D berasaskan kepada lukisan pepejal 3D yang anda lukis. Hasil imej rendering banyak bergantung pada kemahiran anda dalam penggunaan material, lighting set up, sun & location, camera dan juga persekitaraan yang diwujudkan dalam lukisan. Rajah 6.1 menunjukkan persekitaran bilik yang menggunakan aplikasi material, kamera dan penetapan kedudukan matahari dengan baik.

Rajah 6.1: Rendering, material and sun

Pada menu tarik turun - Render, terdapat lima ribbon panel iaitu panel lights, sun & location, material dan render.Rajah 6.2 menunjukkan Ribbon Panel bagi Render

6.1

Tajuk 6

39

Rajah 6.2: Ribbon Panel bagi Render Anda juga boleh mengubah suai dan menetapkan fungsi render mengikut keperluan lukisan dengan mengeluarkan Advance Render Settings Dialog Box seperti Rajah 6.3.

Rajah 6.3: Advance Render Settings Dialog Box

6.1.1 Material

Material digunakan dalam lukisan 3D pepejal bagi menukar sifat objek lukisan kepada bahan-bahan tertentu yang dipilih. AutoCAD menyediakan Autodesk Material Library bagi pengguna memilih bahan asas yang dikehendaki. Anda juga boleh memasukkan material dari luar ke material pallette untuk kegunaan sendiri. Untuk mengeluarkan Material Browser: Klik panel render - toolbar Material Browser Rajah 6.4 menunjukkan Material Browser yang disediakan dalam AutoCAD.

40

Rajah 6.4: Material Browser

6.1.2 Aplikasi Material dan Rendering

Langkah-langkah kerja yang dibentangini adalah pada peringkat asas sahaja sebagai pengenalan kepada penggunaan materialdan paparan rendering.Anda boleh mencubanya sendiri bagi mendapatkan hasil yang lebih baik dan berkualiti. Sebelum memulakan kerja, tukarkan paparan tetingkap anda kepada SE Isometric seperti dalam Rajah 6.5.

Rajah 6.5: SE Isometric

41

Jadual 6.1 menunjukkan langkah-langkah penggunaan material dan paparan rendering.

Jadual 6.1 : Langkah-langkah penggunaan material dan rendering

Langkah-langkah Rajah Rujukan

Command: _box Specify first corner or [Center]: Specify other corner or [Cube/Length]: L Specify length: 300 Specify width: 200 Specify height or [2Point]: 10 Rujuk Rajah 6.6

Rajah 6.6 : Hasil Lukisan

Command: _sphere Specify center point or [3P/2P/Ttr]: Specify radius or [Diameter]: 40 Rujuk Rajah 6.7


Command: _sphere Specify center point or [3P/2P/Ttr]: klik pada tengah sfera Specify radius or [Diameter] : 30 Anda akan mendapat hasil seperti Rajah 6.8 dan Rajah 6.9.



Command: _subtract Command: _subtract Select solids, surfaces, and regions to subtract from .. klik pada 1 Select objects: 1 found Select solids, surfaces, and regions to subtract .. klik pada 2 Select objects: 1 found Rujuk Rajah 6.10


1 2

42

Command: _cylinder Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: klik pada tengah sfera Specify base radius or [Diameter] : 30 Specify height or [2Point/Axis endpoint]: 80 Rujuk Rajah 6.11 dan Rajah 6.12



Command: _subtract Select solids, surfaces, and regions to subtract from .. klik pada sfera Select objects: 1 found Select solids, surfaces, and regions to subtract .. klik pada silinder Select objects: 1 found Select objects: Rujuk Rajah 6.13


Command: _cylinder Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: Specify base radius or [Diameter]: 30 Specify height or [2Point/Axis endpoint] : 50 Rujuk Rajah 6.14


Command: _cylinder Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: _cen of Specify base radius or [Diameter] : 20 Specify height or [2Point/Axis endpoint] : 50 Rujuk Rajah 6.15


43

Command: _subtract Select solids, surfaces, and regions to subtract from .. Select objects: 1 found Select objects: Select solids, surfaces, and regions to subtract .. Select objects: 1 found Select objects: Rujuk Rajah 6.16


Dengan menggunakan toolbar view (Rajah 6.17) (front, left, right)susun objek supaya kedudukannya tepat dan tidak bertindih seperti dalam Rajah 6.18.

Rajah 6.17: Toolbar view

Rajah 6.18: Aplikasi material

Anda boleh melihat gambaran kasar bentuk dan kedudukan objek dengan menggunakan aplikasi visual style (Rajah 6.19). Conceptual Hasilnya boleh dilihat dalam Rajah 6.20.

Rajah 6.19:Visual style


44

Keluarkan material browserdan pilih tiga bahan berikut seperti dalam Rajah 6.21: (a) Copper - Polished (b) Stainless - Polished (c) White Oak.

Rajah 6.21: Pilih tiga bahan

Padankan lukisan anda dengan material yang dipilih seperti dalam Rajah 6.22.


Sebelum melakukan proses rendering, anda boleh melihat hasil yang menunjukkan bahan yang anda gunakan dengan menggunakan visual style (Rajah 6.23). visual style Realistic

Rajah 6.23: Hasil paparan visual style Realistic

Rendering merupakan proses terakhir dalam kerja ini. Anda cuma perlu klik pada toolbar render dan secara automatik sistem AutoCAD akan menjalankan proses rendering (Rajah 6.24). Klik pada Render

Rajah 6.24: Render

45

Apabila anda telah berjaya sampai ke tahap ini, maka anda boleh meneruskan kemahiran ke

peringkat yang lebih tinggi seperti aplikasi camera, lighting dan sun & location, semua fungsi

tersebut banyak bergantung kepada kemahiran anda dalam mengubahsuai kedudukan dan

bagaimana hasil terakhir yang ingin anda perolehi. Rajah 6.25 dan 6.26 mennunjukkan

salah satu hasil lukisan yang menggunakan fungsi camera dan lighting.

Rajah 6.25: Menentukan kedudukan kamera dan lampu

Rajah 6.26: Sudut pandangan kamera

Kedudukan lampu

Kedudukan kamera

46

LATIHAN PENGUKUHAN 2 Arahan Kerja: 1. Sila cetak keseluruhan latihan pengukuhan ini 2. Dengan menggunakan aplikasi 3D solid, Lukis tukul merujuk kepada Rajah A, Rajah B dan Rajah C menggunakan skala saiz penuh. Mana-mana dimensi yang tidak diberi/kurang jelas adalah bergantung pada kesesuaian. 3. Simpan lukisan anda dengan nama LUKISAN PEMASANGAN. 4. Daripada LUKISAN PEMASANGAN simpan fail anda dengan 3 fail iaitu: i. CERAIAN ii. ORTOGRAFIK iii. MATERIAL 5. Sila siapkan lukisan yang diberi ini berdasarkan arahan no.2, no.3 dan no.4 dalam AUTOCAD. 6. Jika ada kesulitan semasa menyiapkan latihan pengukuhan ini, sila selesaikan dengan MENGAPLIKASIKAN apa yang anda telah pelajari semasa sesi pembelajaran sebelum ini.

47

Rajah A

48

Rajah B

Rajah C

49

Melukis bahagian 1


Melukis silinder 1, ukuran R= 12mm, H=150mm Command: cylinder Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: klik mana-mana titik pada paparan kerja autocad. Specify base radius or [Diameter]: 12 Specify height or [2Point/Axis endpoint]: 150 Melukis silinder 2, ukuran R=8mm, H=30mm Command: cylinder Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: klik mana-mana titik pada paparan kerja autocad. Specify base radius or [Diameter] : 8 Specify height or [2Point/Axis endpoint] : 30 Rujuk Rajah 2.1

Silinder 1 Silinder 2

Rajah 2.1

Tukar kedudukan selinder pada kedudukan mendatar. Menggunakan arahan 3D rotate Command: _3drotate Current positive angle in UCS: ANGDIR=counterclockwise ANGBASE=0 Select objects: 1 found Select objects: Specify base point: ** ROTATE ** Specify rotation angle or [Base point/Copy/Undo/Reference/eXit]: Regenerating model. Command: Rujuk Rajah 2.2

Mengabungkan silinder 1 & silinder 2 Command: _move Select objects: Specify opposite corner: 0 found

50

Select objects: >>Press ESC or ENTER to exit, or right-click to display shortcut menu. Resuming MOVE command. Select objects: *Cancel* Command: _.PSPACE

Melukis bahagian 2 Langkah 1 (membina kotak ukuran L=30, W=30,H=10) Command: BOX Specify first corner or [Center]: klik mana-mana titik pada paparan kerja autocad. Specify other corner or [Cube/Length]: LENGTH Specify length: 30 Specify width: 30 Specify height or [2Point] : 10 Langkah 2 (membina silinder ukuran R=10,H=10) Command: CYLINDER Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: klik mana-mana titik pada paparan kerja autocad. Specify base radius or [Diameter] : 10 Specify height or [2Point/Axis endpoint] : 10

Langkah 3 (bina garisan panduan) Command: LINE Specify first point: klik pada titik E Specify next point or [Undo]: klik pada titik F Specify next point or [Undo]: Langkah 4 (gabung kotak dan silinder) Command: MOVE Select objects: klik pada silinder Specify base point or [Displacement] : klik pada titik G Specify second point or : _mid of_ bawa dan klik pada titik H di kotak 0

F E

51

Membina FIILET 1 Command: FILLET Current settings: Mode = TRIM, Radius = 0.0000 Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]: Klik pada garisan J Enter fillet radius: 2 Select an edge or [Chain/Radius]: *sila lengkapkan keempat-empat fillet dengan langkah yang sama.

Melukis bahagian 3 membina SPHERE ukuran R=15mm Command: SPHERE Specify center point or [3P/2P/Ttr]: klik mana-mana titik pada paparan kerja autocad. Specify radius or [Diameter] : 12

memotong SPHERE Sebelum melakukan proses memotong sphere, anda perlu melukis garisan panduan seperti langkah di bawah; a. Melukis garisan P Command: LINE Specify first point: klik di titik tengah sphere Specify next point or [Undo]: bawa cursor ke kanan paksi y dan klik. Specify next point or [Undo]: b. Melukis garisan Q Command: LINE Specify first point: klik di titik tengah sphere Specify next point or [Undo]: bawa cursor ke kiri paksi y dan klik. Specify next point or [Undo]:

R

P

Q

52

c. Melukis garisan R Command: LINE Specify first point: klik di titik tengah sphere Specify next point or [Undo]: bawa cursor ke atas paksi z dan klik. Specify next point or [Undo]:

d. Memotong SPHERE Command: SLICE Select objects to slice: klik pada sphere Specify start point of slicing plane or [planar Object/Surface/Zaxis/View/XY/YZ/ZX /3points] : 3POINTS Specify first point on plane: klik pada hujung garisan Q Specify second point on plane: klik pada hujung garisan R Specify third point on plane: klik pada hujung garisan P Specify a point on desired side or [keep Both sides] : BOTH e. Padam Sebahagian Sphere Command: ERASE Select objects: klik pada sebahagian sphere (objek S) Select objects:

Melukis SILINDER ukuran R=2mm, H=10mm Command: CYLINDER Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: klik mana-mana titik pada paparan kerja autocad. Specify base radius or [Diameter] : 2 Specify height or [2Point/Axis endpoint]: 10

R

Q

P

53

Gabung SILINDER dengan SPHERE Command: MOVE Select objects: klik pada silinder Specify base point or [Displacement] : klik titik D pada silinder Specify second point or : bawa silinder ke titik tengah E pada sphere

Melukis bahagian 4 Lukis Kotak ukuran L=30, W=30, H=30 Command: BOX Specify first corner or [Center]: Specify other corner or [Cube/Length]: LENGTH Specify length: 30 Specify width: 30 Specify height or [2Point] : 30

54

klik pada titik C tengah silinder 2 Specify second point or : bawa silinder 1 & 2 ke titik D tengah garisan AB. Specify second point or [Exit/Undo] : iii. Membina Lubang PERTAMA Pada Kotak Command: SUBTRACT Select objects: klik pada kotak Select objects: klik pada silinder Select objects:

Membina Lubang KEDUA Pada Kotak i. Lukis silinder ukuran R=5mm, H=30mm Command: CYLINDER Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: Specify base radius or [Diameter] : 5 Specify height or [2Point/Axis endpoint] : 30

iv. Pindahkan silinder ke kotak Command: MOVE Select objects: klik pada silinder Specify base point or [Displacement] : klik titik C tengah silinder Specify second point or : _mid of bawa silinder ke titik D garisan AE v. Membina Lubang KEDUA Pada Kotak Command: SUBTRACT Select objects: klik pada kotak Select objects: klik pada silinder

55

Select objects: Command: HIDE Regenerating model.

Melukis bahagian 5 Melukis SILINDER ukuran R=20mm, H=40mm Command: _cylinder Specify center point of base or [3P/2P/Ttr/Elliptical]: Specify base radius or [Diameter] : 20 Specify height or [2Point/Axis endpoint] : 40

ARAHAN SETERUSNYA; 1. Tukarkan paksi Y ke paksi asal dengan arahan berikut; Command : ucs Current ucs name: *WORLD* Specify origin of UCS or [Face/NAmed/OBject/Previous/View/World/X/Y/Z/ZAxis] : WORLD 2. Sila lukis bahagian 5 dengan arahan yang telah anda pelajari. 3. Lengkapkan gambarajah anda seperti rajah 2, gabungkan kesemua bahagian menjadi sebuah tukul yang lengkap dalam SE isometric pada 3D view dan anda boleh melihat dalam SW isomeric.

57


Klik LAYOUT 1 pada rajah 1 di sebelah

Layout 1 Rajah 1

Padam tukul pada rajah 2; Command: ERASE Select objects: klik pada kotak A Select objects:

58

Bina pandangan hadapan. Command: MV MVIEW Specify corner of viewport or [ON/OFF/Fit/Shadeplot/Lock/Object/Pol ygonal/Restore/LAyer/2/3/4] : Specify opposite corner: klik titik A dan lepas, dan bawa kursor ke titik B, klik kemudian lepas.

Rajah 4

59

Tukar pandangan isometrik kepada pandangan hadapan. 1. bawa kursor ke dalam kotak kemudian klik 2 kali (double click) seperti rajah

Rajah 5

60

2. Memaparkan padangan hadapan 1. Klik pada ikon 2. Klik View 3. Klik 3D Views 4.Klik FRONT

Rajah 6

61

3. Bina pandangan SISI Command: SOLVIEW Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: Ortho Specify side of viewport to project: klik pada titik A pada kotak. Specify view center: bawa ke kanan dan klik pada titik B Specify view center : Specify first corner of viewport: klik titik C dan lepas Specify opposite corner of viewport: bawa kursor ke titik D, klik kemudian lepas. Enter view name: SISI Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]:

Rajah 7

62

3. Bina pandangan ATAS Command: SOLVIEW Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: Ortho Specify side of viewport to project: klik pada titik A pada kotak. Specify view center: bawa ke Atas dan klik pada titik B Specify view center : Specify first corner of viewport: klik titik C dan lepas Specify opposite corner of viewport: bawa kursor ke titik D, klik kemudian lepas. Enter view name: ATAS Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]:

Rajah 8

63

4. Padam pandangan hadapan Command: ERASE Select objects: klik titik A pada Rajah 8 Select objects:

Raja

Rajah 9

64

5. Bina semula pandangan hadapan Command: SOLVIEW Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]: ORTHO Specify side of viewport to project: klik titik A Specify view center: bawa kursor ke bawah dan klik titik B Specify view center : Specify first corner of viewport: klik titik C dan lepas Specify opposite corner of viewport: klik titik D dan lepas Enter view name: HADAPAN Enter an option [Ucs/Ortho/Auxiliary/Section]:

Rajah 10

MODUL RBT3114 PPG

6. Bagi mendapat garisan tersembunyi, arahannya adalah SOLDRAW Command: SOLDRAW Select viewports to draw.. Select objects: KLIK PADA KOTAK SEMUA PANDANGAN PADA RAJAH 10 7. Bagi melihat garisan tersembunyi, perlu tukar setiap warna dan jenis garisan pada LAYER PROPERTIES.

Rajah 11

1. MEMAPARKAN LAYER PROPERTIES; i. Klik ikon Layer Properties pada Rajah 11

Rajah 12

MODUL RBT3114: Reka Bentuk Berbantu Komputer Program Pengsiswazahan Guru

66

ii. Tukar warna dan garisan garisan tersembunyi (HID) kepada HIDDEN2 seperti rajah 13.

Rajah 13 iii. Pandangan ORTHOGRAFIK yang dihasilkan

Rajah 14

ARAHAN SETERUSYA.

1. Buka fail MATERIAL 2. Lengkapkan lukisan anda dengan menggunakan material yang sesuai. Rujuk

pada Sub Topik 6.1.2.

Documents

RBT3114 PPG.pdf