Upload
phungtuyen
View
217
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Nadzór pedagogiczny
System Ewaluacji Oświaty
RAPORT Z EWALUACJI
PROBLEMOWEJ
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy
Tanowo
Kuratorium Oświaty w Szczecinie
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 2/42
Wstęp
Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w placówce przez wizytatorów
do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej
wymagań państwa.
Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania placówki
w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa:
1. Placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój wychowanków.
2. Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki.
3. Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej.
4. Wychowankowie są aktywni.
5. Respektowane są normy społeczne.
6. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki współpracują w planowaniu i realizowaniu działań
odpowiednich do jej funkcji.
7. Promowana jest wartość edukacji.
8. Rodzice są partnerami placówki.
9. Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju.
10. Placówka w planowaniu pracy uwzględnia wnioski z analiz badań zewnętrznych i wewnętrznych.
11. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi.
Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez placówkę wymagań zawartych w rozporządzeniu
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r.
Placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach:
● Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez placówkę.
● Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez placówkę.
● Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez placówkę.
● Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez placówkę.
● Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez placówkę.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 3/42
Opis metodologii
Badanie zostało zrealizowane w dniach 23-04-2014 - 24-04-2014 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji,
w skład którego weszli: Iwona Matyjanowska, Agnieszka Stroynowska. Badaniem objęto 12 uczniów (wywiad
grupowy), 65 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 32 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy).
Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami samorządu
lokalnego i partnerów szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji, placówki
i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe
obszary działania szkoły lub placówki.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 4/42
Obraz ośrodka
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy w Tanowie jako placówka dydaktyczno - wychowawcza dla dzieci
upośledzonych umysłowo powstał w roku 1966 na terenie ówczesnego ośrodka kolonijnego należącego
do Okręgowego Związku Spółdzielni Inwalidów we Wrocławiu. W 1965 roku na mocy ustawy o rozwoju oświaty
i wychowania podjęto decyzję o powstaniu Państwowego Zakładu Wychowawczego w Tanowie. W dniu 1
kwietnia 1966 roku po rocznych przygotowaniach Państwowy Zakład Wychowawczy rozpoczął działalność jako
placówka dydaktyczno - wychowawcza dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. W pierwszym roku
swego istnienia placówka objęła opieką 66 wychowanków. 1 września 1984 r. na podstawie Zarządzenia
Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 17 kwietnia 1984 r. zmieniono nazwę Państwowego Zakładu
Wychowawczego w Tanowie na Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Tanowie. Od 1 czerwca 2010 roku
ośrodek nosi imię Kawalerów Orderu Uśmiechu. W ciągu swojej prawie 50-letniej historii ośrodek był
systematycznie rozbudowywany. Pierwotnie szkoła i internat zajmowały jedynie dwa odrębne poniemieckie
pałacyki. W 1969 roku rozpoczęto rozbudowę budynku internatu, którą zakończono w 1983 roku. W ostatnich
latach przeprowadzono liczne remonty i modernizacje we wszystkich budynkach należących do ośrodka. W 1972
roku PZW w Tanowie zmienił profil przekształcając się w placówkę dydaktyczno - wychowawczą dla dzieci
upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym. Liczba dzieci wzrosła do 70 i podzielone zostały one na 6
klas i grup. Obecnie w ośrodku funkcjonują 3 szkoły: Szkoła Podstawowa, Gimnazjum i Szkoła Przysposabiająca
do Pracy oraz Przedszkole. Ich działalność dydaktyczna, wychowawcza i rewalidacyjna opiera się
na indywidualnych programach edukacyjno - terapeutycznych i indywidualnych programach rewalidacyjnych
ustalanych dla każdego ucznia na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania. Każdy zespół
klasowy i grupa przedszkolna liczy od 6 do 8 osób. W swoich działaniach edukacyjno – wychowawczych ośrodek
dąży do jak najlepszego przygotowania uczniów do niezależności życiowej, a także umożliwienia im
uczestniczenia w różnych formach życia społecznego. Oprócz zajęć dydaktycznych placówka oferuje bogaty
wachlarz zajęć rewalidacyjnych i terapeutycznych m.in. zajęcia korekty wad mowy, korekcji wad postawy, eeg
biofeedback, terapię Snoezelen, alternatywne metody komunikacji (Makaton), terapię psycholingwistyczną
Tomatis, stymulację bazalną, integrację sensoryczną, kinezjologię edukacyjną, logorytmikę oraz terapię
psychologiczną i pedagogiczną. Swoje pasje i zainteresowania uczniowie mogą rozwijać uczestnicząc w wielu
kołach zainteresowań między innymi: informatycznym, plastycznym, tanecznym, muzycznym, czytelniczym,
fotograficznym, ekologicznym i recytatorskim.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 5/42
Informacja o placówce
Nazwa placówki Specjalny Ośrodek Szkolno - WychowawczyPatron Kawalerów Orderu Uśmiechu
Typ placówki Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
Miejscowość Tanowo
Ulica Leśna
Numer 91
Kod pocztowy 72-004
Urząd pocztowy Tanowo
Telefon 0913126612
Fax 0913126612
Www www.soswtanowo.pl
Regon 00018866000000
Publiczność publiczna
Kategoria uczniów Dzieci lub młodzież
Uczniowie, wychow., słuchacze 78
Oddziały 12
Nauczyciele pełnozatrudnieni 32.00
Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 1.00
Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 0.50
Średnia liczba uczących się w oddziale 6.5
Liczba uczniów przypadających na jednegopełnozatrudnionego nauczyciela 2.44
Województwo ZACHODNIOPOMORSKIE
Powiat policki
Gmina Police
Typ gminy gmina miejsko-wiejska
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 6/42
Poziom spełniania wymagań państwa
Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celówplacówki A
Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzajuplacówki: profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych,terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych programówedukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi wychowanków. Czasspędzany przez wychowanków w placówce jest efektywnie wykorzystywany. (D)
Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby modyfikowane w celu podniesieniaefektywności pracy placówki. (D)
Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. (D)
Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają wychowankom uczyć się iplanować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki motywująwychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych sytuacjach. (D)
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie z wychowankami,nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich możliwości. Wychowankowie mają wpływna sposób organizowania i przebieg procesu wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialniza własny rozwój. (B)
W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji i terapii wodniesieniu do każdego wychowanka. (B)
Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankompowiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów edukacyjnychpomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. (B)
Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem. (B)
Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej A
Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do zdiagnozowanych potrzeb imożliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się indywidualnie, uwzględniając postępykażdego wychowanka. (D)
Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając różne możliwości, zdolności isposoby uczenia się wychowanków (D)
W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania uwzględniające dotychczasoweosiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i zdolności (D)
Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce z wykorzystaniem zalecanychwarunków i sposobów jej realizacji. (D)
Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z rozpoznanymi potrzebami imożliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki, monitoruje się proces nabywania wiedzy iumiejętności przez wychowanków w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdego wychowanka. (D)
Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w zakresie rozwijaniazainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania. (B)
Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają skuteczność podejmowanych działańprofilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych. (B)
Respektowane są normy społeczne A
Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje międzywszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. (D)
Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków,pracowników placówki oraz rodziców. (D)
Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianiewłaściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana oraz modyfikowana w razie potrzeby.(D)
Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb wychowanków isprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań. (D)
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 7/42
Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości. (D)
W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność placówki. (D)
W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych,opiekuńczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych.Ocena ta jest uwzględniana przyplanowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań. (B)
Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka. (B)
Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu irelacjach społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, biorą udział w procesiepodejmowania decyzji dotyczących zadań placówki. (B)
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 8/42
Wnioski
1. Prowadzenie działań profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych,
terapeutycznych, rewalidacyjnych i wynikających z indywidualnych programów edukacyjno-
terapeutycznych i kół zainteresowań sprawia, że potrzeby każdego wychowanka są zaspokojone,
rozwijają oni swoje uzdolnienia, a placówka została wyróżniona tytułem "Miejsce Odkrywania
Talentów" pod patronatem Ministra Edukacji Narodowej .
2. Stosowanie w procesie edukacyjno-wychowawczym metody modelowania i metod opartych
na autorytecie, a także bazowanie na wartościach przyswojonych przez wychowanków usprawnia
proces nauczania i wychowania.
3. Ewaluowanie i nieustanne monitorowanie realizacji indywidualnych programów
edukacyjno-wychowawczych, formułowanie wniosków i zaleceń do dalszej pracy oraz stosowanie
różnorodnych form i metod pracy wpływa korzystnie na nabywanie wiedzy i umiejętności przez każdego
wychowanka.
4. Podejmowanie nowatorskich rozwiązań, prowadzenie innowacji pedagogicznych, wdrażanie programów
własnych nauczycieli sprzyja rozwijaniu u wychowanków umiejętności czytania, kompetencji
językowych, a także ogranicza zachowania niepożądane oraz pobudza do aktywności własnej.
5. Przyjazna atmosfera, wysoki poziom estetyki w wystroju placówki, wdrażanie prawidłowych wzorców
oraz pielęgnowanie stosunków koleżeńskich sprawia, że wychowankowie czują się bezpiecznie
pod względem fizycznym i psychicznym.
6. Współpraca placówki z Muzeum w Greifswaldzie, Ewangelickim Zespołem Szkół "Martinschule" i Randow
Schule Loecknitz sprzyja poznawaniu przez wychowanków kultury niemieckiej na niwie historycznej,
a także daje im możliwość zaprezentowania wytworów pracy własnej, co korzystnie wpływa na ich
poczucie wartości i kształtowanie adekwatnej samooceny.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 9/42
Wyniki ewaluacji
Wymaganie:
Podejmowane w placówce działania są zorganizowane w sposób sprzyjający osiąganiu celów
placówki
Poziom spełnienia wymagania: A
W placówce prowadzi się działania profilaktyczno-wychowawcze, edukacyjne, prozdrowotne,
rekreacyjne, terapeutyczne, rewalidacyjne, w tym wynikające z indywidualnych programów
edukacyjno – terapeutycznych, które stwarzają wychowankom możliwość rozwijania uzdolnień.
Ośrodek został wyróżniony tytułem Miejsce Odkrywania Talentów. Lider zespołu
wokalno-instrumentalnego, mimo wady słuchu i barku znajomości nut odniósł sukces w grze
na metalofonie chromatyczny. Organizacja procesu nauczania i wychowania prowadzona jest
w oparciu o stały rytm dnia z uwzględnieniem inicjatyw rodziców, korzystnie wpływa na efektywną
pracę z wychowankami. Nauczyciele/wychowawcy doceniają nawet najmniejsze sukcesy
uczniów/wychowanków i wspólnie z nimi realizują różnorodne przedsięwzięcia. Stały monitoring
podejmowanych działań powoduje bezpośrednie reagowanie na ewentualne nieprawidłowości.
Wprowadzona „Karta Działań”zwiększa skuteczność oddziaływań wychowawczych. Stosowanie
specjalnych, różnorodnych i nowatorskich, metod i form pracy zwiększa efektywność oddziaływań
edukacyjno-wychowawczych. Wzajemna pomoc koleżeńska, wspólna zabawa, zdrowa rywalizacja
oraz przestrzeganie ustalonych reguł, a także nauka tolerancji i akceptacji wpływają na przyjazną
atmosferę panująca w placówce.
Obszar badania: Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzaju
placówki: profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych,
terapeutycznych, resocjalizacyjnych i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych
programów edukacyjno - terapeutycznych opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi
wychowanków. Czas spędzany przez wychowanków w placówce jest efektywnie
wykorzystywany.
Planowanie działań w placówce odpowiednio do rodzaju placówki: profilaktyczno-wychowawczych,
edukacyjnych, prozdrowotnych, rekreacyjnych, terapeutycznych, resocjalizacyjnych
i rewalidacyjnych, w tym wynikających z indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych
opracowanych dla wychowanków, służy rozwojowi wychowanków. Czas spędzany przez
wychowanków w placówce jest efektywnie wykorzystywany. Dyrektor oraz nauczyciele i wychowawcy,
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 10/42
a także wychowankowie w wywiadzie podali, że w planie typowego dnia wychowanków znajdują się stałe
elementy takie jak: poranne zajęcia samoobsługowe i higieniczne (07:00 – 08:00); zajęcia szkolne wg planów
lekcji zgodnych z poszczególnymi etapami edukacyjnymi (08:00-15:00); zajęcia prowadzone w grupach
wychowawczych wg miesięcznych planów pracy (15:00-18:30); wieczorne zajęcia samoobsługowe i higieniczne
(18:30-21:00); cisza nocna (21:00-07:00).
Respondenci wypowiedzieli się, że w placówce prowadzone są działania stałe:
● opiekuńczo – wychowawcze;
● rewalidacyjne;
● dydaktyczne;
● gospodarczo – porządkowe;
● rekreacyjno – sportowe;
● rozwijające indywidualne zainteresowania wychowanków (koła zainteresowań);
● terapia psychologiczna i pedagogiczna.
Od czasu do czasu prowadzone są działania wynikające z aktualnych potrzeb. Na przykład są to:
● pogadanki tematyczne wynikające ze szczególnych sytuacji, jakie przynosi życie codzienne;
● akcje profilaktyczno – zdrowotne uwzględniające tematykę z zakresu bezpieczeństwa, profilaktyki
uzależnień, przeciwdziałania agresji;
● konkursy, imprezy i akcje wynikające z kalendarza imprez, w tym prowadzone na zaproszenie
z zewnątrz oraz wynikające z akcji ogólnopolskich, bądź aktualnych potrzeb (np. charytatywnych).
Pomoc, w zakresie szkoleń, kierowana jest także do rodzin wychowanków, np. w zakresie przeciwdziałania
uzależnieniu od nikotyny. Podejmowane działania wykorzystują bazę ośrodka, w taki sposób, że wychowankom
umożliwia się dokonanie zakupów w sklepie, a następnie przygotowanie z nich ciekawych potraw. W pracowni
gospodarstwa domowego organizowane są ciekawe imprezy integracyjne i okolicznościowe. Podczas realizacji
różnorodnych przedsięwzięć zaspakajane są potrzeby wychowanków:
● potrzeba bezpieczeństwa (wychowankowie znają plan dnia i uczestniczą w układaniu miesięcznego
planu zajęć; znajdują się pod stałą opieką i zawsze mogą liczyć na pomoc; uczestniczą w akcjach
dotyczących różnych aspektów bezpieczeństwa);
● potrzeba rozwoju (jest realizowana poprzez dostosowanie edukacji do możliwości psychofizycznych
każdego dziecka; wdrażanie indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych; prowadzenie
rewalidacji zgodnie z zaleceniami; tworzenie dla wychowanków szerokiej oferty kół zainteresowań
(szkoła otrzymała tytuł "Miejsca Odkrywania Talentów" pod patronatem MEN): koło muzyczne „
Akord”, koło plastyczne, koło teatralne „Pinokio”, koło czytelnicze „Literka”, koło recytatorskie „Rytm”,
koło „Aktywny gimnazjalista”, koło „Akademii Zdrowia”, koło informatyczne „Enter ”, koło nordick
walking „Włóczykije”, koło rękodzielnicze „Igła z nitką”, koło rytmiczno – taneczne, koło sportowe,
koło gospodarczo - ogrodnicze „Zielonym do góry”, koło przyrodniczo – turystyczne, koło ekologiczno
– przyrodnicze, koło fotograficzne, klub melomana;
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 11/42
● potrzeba samodzielności (poprzez pomoc młodszym i słabszym, przez co uczą się od siebie
nawzajem; przydzielanie zadań samoobsługowych, uwzględniających możliwości rozwojowe każdego
dziecka, przy czym czynności samoobsługowe uczone są wieloetapowo, a każdy sukces jest
nagradzany i wzmacniany; kształtowanie umiejętności samoobsługi niezbędnych w codziennych
sytuacjach związanych z ubieraniem się, jedzeniem, higieną osobistą, czynnościami fizjologicznymi,
ochroną organizmu przed czynnikami szkodliwymi, co daje wyrabianie nawyków i postaw ogólnie
akceptowanych; uczenie czynności pomocnych w dorosłym życiu);
● potrzeba komunikacji (kształtowanie umiejętności porozumiewania się z otoczeniem za pomocą mowy
oraz alternatywnych i augmentatywnych sposobów komunikacji (Makaton, piktogramy, mowa ciała,
język gestów), za pomocą nowych technologii (telefony komórkowe, Internet);
● potrzeba poczucia własnej wartości i sukcesu (tworzenie sytuacji wzmacniającej samoocenę,
wprowadzanie dyplomów i nagród za osiągnięcia, wzmacnianie pozytywne w codziennych sytuacjach,
nauka zachowań i wizerunku społecznie akceptowanych pozwalających na niewyróżniające się
funkcjonowanie w otoczeniu, a co w rezultacie pozwala wychowankom na korzystanie z dóbr kultury
na równi z innymi ludźmi.
W planowaniu działań placówki wykorzystywane są wszystkie informacje na temat potrzeb wychowanków
uzyskane od rodziców, samych uczniów, z dostępnej dokumentacji wychowanków (orzeczenia, opinie
pedagogiczne, psychologiczne, informacje medyczne). Ponadto informacje o potrzebach pojawiają się w trakcie
obserwacji i diagnozy uczniów. Są to informacje o potrzebie dodatkowej opieki ze względu na sprzężenia
występujące u dziecka, czy konieczności podawania leków stałych. Niektórzy wychowankowie muszą
zachowywać określoną dietę. Deficyty rozwojowe uczniów wskazują na konieczność prowadzenia konkretnych
zajęć rewalidacyjnych. Ponadto wielu wychowanków, ze względu na dodatkowe sprzężenia i choroby obejmuje
się wzmożoną opieką psychologa i pedagoga. W ich pracy wykorzystywane są również informacje o sytuacji
rodzinnej, materialnej i prawnej dzieci. Rodzice mają wpływ na działania placówki. Na początku września, we
współpracy z nimi tworzony jest, a następnie realizowany w ciągu roku szkolnego, Program Współpracy
z Rodzicami. Program podlega ewaluacji – rodzice wypełniają ankiety dotyczące m.in. ich oczekiwań w stosunku
do placówki. Na podstawie ewaluacji program jest modyfikowany. Zgodnie z założeniami programu z inicjatywy
rodziców zorganizowano wystawy prac plastycznych uczniów: „Stare Tramwaje, Stary Szczecin” – w Muzeum
Techniki i Komunikacji w Szczecinie oraz „Portrety Kobiet” i „Gliniane Koguty” podczas Konferencji Metodycznej
dla nauczycieli z województwa zachodniopomorskiego. W ośrodku działa Rada Rodziców, która wspiera grono
pedagogiczne poprzez wyrażanie opinii na temat funkcjonowania szkoły. Współdecyduje w sprawach ważnych
dla ośrodka. Rodzice aktywnie włączają się w życie placówki. Systematycznie kontaktują się z wychowawcami
i nauczycielami celem uzyskania informacji o postępach dziecka i jego zachowaniu w placówce. Współpracują
z nauczycielami, wychowawcami, pedagogiem i psychologiem w sytuacji występowania u dziecka trudności
dydaktycznych lub wychowawczych. Włączają się do terapeutycznej pomocy dzieciom oraz wspólnym
z rodzicem wyznaczaniu priorytetów pracy z dzieckiem w ośrodku i w domu.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 12/42
Obszar badania: Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby
modyfikowane w celu podniesienia efektywności pracy placówki.
Działania realizowane w placówce są monitorowane i w razie potrzeby modyfikowane w celu
podniesienia efektywności pracy placówki. Z wypowiedzi dyrektora ośrodka, wynika, że różnorodne
działania podejmowane w placówce są monitorowane. Dotyczy to prawidłowości prowadzenia dokumentacji
przebiegu nauczania; przebiegu procesów prowadzonych na podstawie przepisów prawa oraz obowiązujących
w ośrodku programów i planów pracy; funkcjonowania indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych
uczniów kontynuujących naukę oraz uczniów rozpoczynających naukę; organizowania zajęć rewalidacyjnych
w zakresie zgodności z zaleceniami zawartymi w orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego; zapewniania
uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki; prawidłowości organizacji turystyki
i krajoznawstwa. Również z wypowiedzi nauczycieli oraz wychowawców wynika, że proces uczenia się
wychowanków jest monitorowany. Prowadzona jest analiza arkuszy diagnostycznych; ewaluacja indywidualnych
programów edukacyjno-terapeutycznych; współpraca między nauczycielami polegająca między innymi
na ustalaniu wniosków wynikających z obserwacji wychowanków; rozmowy z rodzicami, ze specjalistami.
W ośrodku zaistniała potrzeba modyfikacji działań wynikających z prowadzonego procesu wychowawczego.
Dokonano zmian w pracy zespołu wychowawczego. Dotyczyły one sposobu realizowania zaleceń. Wprowadzono
„Karty Działań”, które pozwalają na lepszą kontrolę podejmowanych prac. Ponadto na podstawie informacji
uzyskanych w wyniku ewaluacji programu wychowawczego oraz profilaktyki powstają co roku zmodyfikowane
programy dla klas i grup wychowawczych. Modyfikowane są także indywidualne programy
edukacyjno-terapeutyczne wychowanków w zależności od poziomu nabytej wiedzy i umiejętności. Widoczna jest
powszechność i systematyczność monitorowania działań.
Obszar badania: Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane
wobec nich oczekiwania.
Wychowankowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich
oczekiwania. Wypowiedzieli się w wywiadzie, że to czego uczą się w ośrodku służy temu, aby w przyszłości
mogli funkcjonować w społeczeństwie i być bardziej samodzielni. Nauczyciele i wychowawcy podali, że rozmowy
dotyczące oczekiwań formułowanych wobec wychowanków prowadzone są między wychowawcami
i nauczycielami, z kierownictwem ośrodka oraz innymi osobami mogącymi pomóc (pedagog, psycholog,
pielęgniarka), a także samymi wychowankami podczas:
● codziennych rozmów między nauczycielami w sytuacjach dotyczących osiągnięć, czy trudności
wychowawczych oraz zdrowotnych (np. w trakcie przekazywania wychowanka pod opiekę innego
opiekuna lub telefonicznie);
● omawiania działań prowadzących do osiągnięcia sukcesu w wybranej dziedzinie (np. podczas
przygotowywania dziecka do konkursu lub zawodów);
● zebrań zespołów wychowawczych, rad pedagogicznych, zespołów do spraw tworzenia indywidualnych
programów, podczas których tworzy się plan postępowania wobec wychowanków na cały rok;
● spotkań z rodzicami i wymiany spostrzeżeń z uwzględnieniem potrzeb rodziców dotyczących ich
dziecka;
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 13/42
● zajęć z wychowankiem (odpowiedzi na pytania i prośby wychowanka, polecenia, informacje udzielane
wychowankowi);
● spotkań zespołu wychowawczego, gdy ustalany jest indywidualny plan pracy z dzieckiem
sprawiającym trudności wychowawcze.
Obszar badania: Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają
wychowankom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby
realizujące zadania placówki motywują wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych
sytuacjach.
Informowanie wychowanków o ich postępach oraz ocenianie pomagają wychowankom uczyć się
i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki
motywują wychowanków do rozwoju i wspierają ich w trudnych sytuacjach. Nauczyciele i wychowawcy
w wywiadzie podali, że wspierają wychowanków w rozwiązywaniu trudnych sytuacji. Wszyscy ich podopieczni
wymagają indywidualnego podejścia określonego na podstawie dokumentacji dziecka, ze szczególnym
uwzględnieniem indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych dostosowanych do ich możliwości
i potrzeb. Dla wychowanków wszystkie sytuacje nieznane są bardzo trudne. Od pierwszego dnia pobytu
w przedszkolu, szkole, grupach wychowawczych uczniowie muszą oswajać się z nieznanym sobie środowiskiem.
Dzieciom niepełnosprawnym intelektualnie trudno zrozumieć co się dzieje, gdzie są ich rodzice, dlaczego ich nie
ma przy nich. Nauczyciele i wychowawcy wspierają wychowanków, tworzą atmosferę akceptacji i poczucia
bezpieczeństwa oraz zaspakajania potrzeb podopiecznych. Eksponują mocne strony każdego wychowanka
i pomagają w pokonywaniu codziennych trudności poprzez:
● rozmowy wspierające, wychowawcze, a w razie potrzeby dyscyplinujące;
● organizowanie wspólnych działań, z podziałem na zadania dla poszczególnych uczniów, dostosowane
do ich możliwości, zainteresowań;
● organizowanie indywidualnej pomocy psychologicznej i pedagogicznej na terenie placówki;
● organizowanie spotkań ze specjalistami z różnych dziedzin.
Ponadto nauczyciele wspierają wychowanków osiągających pełnoletniość, dla których wszystkie sytuacje
wymagające załatwienia własnych spraw życiowych, z racji ich niepełnosprawności intelektualnej, są niezwykle
trudne poprzez:
● pomoc w załatwianiu niezbędnych do codziennego funkcjonowania spraw w urzędach i instytucjach
wspierających rodzinę;
● organizowanie pomocy w dotarciu do lekarzy specjalistów, terapeutów;
● praktyczną pomoc w uzyskiwaniu należnych z racji niepełnosprawności świadczeń (renta socjalna,
zasiłek pielęgnacyjny zasiłki celowe, stypendia); asystę wychowanków podczas samodzielnych wizyt
u lekarzy, w urzędach, załatwiania spraw w PCPR i OPS itp;
● praktyczną pomoc w uzyskiwaniu dokumentacji niezbędnej do kontynuowania nauki i pobierania
świadczeń socjalnych;
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 14/42
● przygotowywanie i prezentowanie materiałów pokazujących skutki potencjalnych sytuacji
zagrażających życiu i zdrowiu, przekraczania norm i regulaminów, postępowania niezgodnego
z prawem;
● prowadzenie edukacji prawnej.
Nauczyciele i wychowawcy motywują wychowanków do dalszego rozwoju poprzez:
● dostosowanie stopnia trudności do możliwości psychofizycznych ucznia;
● zapewnienie odpowiednich warunków do nauki;
● eksponowanie ich osiągnięć;
● stosowanie wzmocnień pozytywnych, stosowanie nagród;
● udział w realizacji programów edukacyjnych;
● współpracę z rodzicami, uwzględniającą możliwości dziecka i troskę o jego rozwój;
● rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań;
● organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań;
● zachęcanie do zadawania pytań;
● uczenie tolerancji;
● uczenie radości życia i cieszenie się z drobnych osiągnięć;
● szukanie aktywizujących metod prowadzenia zajęć, atrakcyjnych pomocy dydaktycznych;
● organizowanie wzajemnej pomocy.
Obszar badania: Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują
wspólnie z wychowankami, nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich
możliwości. Wychowankowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu
wychowawczego. Wychowankowie czują się odpowiedzialni za własny rozwój.
Nauczyciele, wychowawcy i inne osoby realizujące zadania placówki pracują wspólnie
z wychowankami, nad doskonaleniem podejmowanych działań, uwzględniając ich możliwości,
a wychowankowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu wychowawczego i czują
się odpowiedzialni za własny rozwój , co wynika z wywiadu i badań ankietowych nauczycieli, wywiadu
z wychowankami oraz z obserwacji placówki. Wychowankowie mówili, że zgłaszają nauczycielom/wychowawcom
propozycje tego, co chcieliby robić, a nauczyciele/wychowawcy zachęcają ich do realizacji pomysłów.
Obserwując ośrodek można było zauważyć indywidualne podejście do wychowanków oraz niezwłoczną reakcję
na ich specjalne potrzeby. Ponadto można dostrzec dbałość o estetykę sal w grupach wychowawczych, która
jest wynikiem wspólnej pracy wychowawców z wychowankami, np. ciekawa kolorystyka i wystój, ozdobienie
pomieszczeń obrazami i wyrobami z ceramiki wykonanymi przez wychowanków, urządzenie sal w sposób
przytulny przypominający dom rodzinny. Nauczyciele poinformowali, że każdy uczeń/wychowanek chce i może
mieć wpływ na to, co dzieje się w jego klasie, szkole i grupie wychowawczej. Podali m.in. następujące pomysły
i inicjatywy wychowanków, które są realizowane przez ośrodek: zorganizowanie siłowni na ternie placówki,
wyjazdów na basen do Polic, pracowni gospodarstwa domowego. A także uwzględnili zrealizowane postulaty
wychowanków dotyczące jadłospisu, wyboru tematyki zajęć w grupach wychowawczych, spędzania czasu
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 15/42
wolnego na terenie placówki. Nauczyciele podali przykłady działań wykonywanych wspólnie z wychowankami,
np. konkurs czystości w grupach wychowawczych, przygotowywanie trasy podczas imprezy „Leśne
podchody”, organizowanie Jesiennego Turnieju Piłki Nożnej, współtworzenie planu koła sportowego,
wykonywanie drobnych napraw na terenie ośrodka i remontowanie i aranżacja wystroju sal i klas
lekcyjnych, zorganizowanie stolarni, pracowni garncarskiej, konserwacja i opieka nad ścieżką edukacyjną.
W związku z tym, że w procesie edukacyjno-wychowawczym dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu
umiarkowanym lub znacznym ważny jest stały i przewidywalny rytm dnia, to nauczyciele wychowawcy
w badaniach ankietowych stwierdzili, iż rzadko dają wychowankom możliwość wpływania na plan dnia. Dla
wychowanków powtarzalność zdarzeń jest gwarancją poczucia bezpieczeństwa i sposobem na orientację
w życiu. Nadmienić należy, że centralny układ nerwowy wychowanków przyzwyczajony do stałości
wykonywanych czynności w ciągu dnia przyzwyczaja się do nieustannego pobudzenia i potem domaga się
ciągłej stymulacji, co wpływa na proces usprawniania. Dlatego bardzo ważny jest plan ze stałymi punktami,
których nie powinno się zmieniać z uwagi poziom funkcjonowania dzieci. Wszyscy nauczyciele/wychowawcy
wypowiedzieli się, że dają wychowankom możliwość wpływania na sposób wykonywania czynności (Wykres 1j),
organizację ciekawych wydarzeń (Wykres 2j), wybór zajęć dodatkowych (Wykres 3j), z kim będą
współpracować w realizacji różnych zajęć (Wykres 4j), co świadczy o tym, że rozwijają ich kreatywność.
Ponadto nauczyciele/wychowawcy podali różnorodne inne przykłady, kiedy dają wychowankom możliwość
wyboru:
● wychowankowie wybierają gry komputerowe, które lubią najbardziej, wyznaczają kolejność grania,
zamieniają się sprzętem do gier,
● decydują o rodzaju zajęć sportowych - np. piłka nożna czy koszykówka, prowadzą rozgrzewkę
z pomocą wychowawcy,
● w miarę możliwości decydują o wspólnym wyjściu na zakupy, gospodarują pieniędzmi,
● wybierają sposób ubierania,
● podczas imprez i w czasie wolnym słuchają ulubionej muzyki,
● dzielą się obowiązkami zgodnie ze swoimi umiejętnościami,
● często proponują formę i sposób, w jaki chcą wypoczywać,
● korzystanie ze środków multimedialnych (TV, Internet, telefony itp.) – proszą o wyświetlenie swoich
ulubionych bajek,
● proponują formę i sposób, w jaki chcą wypoczywać, spędzać czas wolny, np. jazda na rowerze, gra
w berka lub chowanego.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 17/42
Obszar badania: W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację
procesu edukacji i terapii w odniesieniu do każdego wychowanka.
W placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacji i terapii
w odniesieniu do każdego wychowanka , co wynika z wywiadu z nauczycielami, badań ankietowych
rodziców i obserwacji zajęć prowadzonych w placówce. Wszyscy rodzice uważają, że ich dziecko otrzymuje
indywidualne wsparcie (Wykres 1j). Nauczyciele podali następujące przykłady indywidualizacji pracy
z wychowankami:
● opracowanie dla każdego ucznia/wychowanka przez zespół nauczycieli i wychowawców
pod kierunkiem psychologa i pedagoga we współpracy z rodzicami/opiekunami prawnymi
wielospecjalistycznej diagnozy będącej podstawą do budowania indywidualnego programu
edukacyjno-terapeutycznego,
● opracowywanie dla każdego ucznia/wychowanka i realizowanie indywidualnego programu
edukacyjno-terapeutycznego;
● prowadzenie zajęć rewalidacyjnych dostosowanych do specjalnych potrzeb każdego
ucznia/wychowanka,
● realizowanie zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego przez
zespół orzekający poradni psychologiczno-pedagogicznej dla każdego ucznia/wychowanka;
● stosowanie specjalnych form i metod pracy uwzględniających możliwości rozwojowe i dysfunkcje
uczniów/wychowanków;
● indywidualizacja treści nauczania;
● stopniowanie trudności;
● dostosowanie tempa pracy do danego ucznia/wychowanka;
● wykorzystywanie środków dydaktycznych dostosowanych do możliwości percepcyjnych każdego
ucznia/wychowanka;
● stosowanie zróżnicowanych zadań opracowanych dla każdego ucznia/wychowanka kartach pracy;
● planowanie i prowadzenie zajęć pozalekcyjnych dostosowanych do potrzeb i zainteresowań uczniów;
● prowadzenie zajęć relaksacyjnych dostosowanych do kondycji psychofizycznej
uczniów/wychowanków.
Z obserwacji zajęć wynika, że wszyscy uczniowie otrzymują od nauczycieli/wychowawców indywidualne
wsparcie podczas zajęć w szkole i w grupach wychowawczych. Nauczyciel stwarza uczniom możliwość wyboru
pomocy dydaktycznej, zadaje pytania dostosowane do poziomu funkcjonowania każdego ucznia, organizuje
naukę na materiale konkretno-obrazowym oddziałując na dzieci/młodzież polisensorycznie.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 18/42
Wykres 1j
Obszar badania: Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom
powiązanie różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzystanie. Taka organizacja procesów
edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności
lokalnej.
Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia wychowankom powiązanie różnych dziedzin wiedzy
i jej wykorzystanie, a taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej
funkcjonować w społeczności lokalnej, co wynika z wywiadu z dyrektorem, nauczycielami/wychowawcami
i wychowankami. Dbałość o związki między tym, czego uczą się wychowankowie, a wydarzeniami
lub sytuacjami z życia codziennego nauczyciele/wychowawcy osiągają poprzez organizowanie imprez i działań
zawartych w harmonogramie imprez oraz w planach i programach wychowawczo - profilaktycznych klas i grup,
czy też w miesięcznych planach pracy nauczycieli i wychowawców. Wszystkie zajęcia w klasach i w grupach
wychowawczych odbywają się zgodnie z założeniami planu profilaktycznego i wychowawczego Specjalnego
Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Tanowie i są ze sobą spójne. Stosowanie odpowiednich metod (np. metodę
obserwacji kierowanej, pokazu , naśladownictwa, metodę nauczania funkcjonalnego, metodę nauki przez
zabawę, metodę wychowania przez pracę, metodę praktycznego działania i wiele innych), wykonywanie
codziennych czynności samoobsługowych wykorzystywanych w konkretnych sytuacjach, akcjach,
przedsięwzięciach pomaga uczniom lepiej funkcjonować. W związku z tym, że uczniowie mają duże problemy ze
zrozumieniem i właściwą oceną sytuacji społecznych w procesie dydaktycznym i wychowawczym
nauczyciele/wychowawcy pracują na materiale konkretno-obrazowym i posługują się praktycznym działaniem.
Uczniowie/wychowankowie uczą się samodzielności w poruszaniu się po drogach publicznych w ruchu ulicznym,
w środkach komunikacji miejskiej, dokonują zakupów podstawowych artykułów, przygotowują posiłki i planują
wydatki. Ponadto są aktywizowani do uczestnictwa w formach życia społecznego i kulturalnego poprzez
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 19/42
wyjazdy: do kina, do teatru, filharmonii, do muzeów, na wystawy, kiermasze (przygotowują i biorą udział
w sprzedaży swoich wyrobów). Rozwijają swoje uzdolnienia i zainteresowania uczestnicząc w turniejach,
konkursach (sportowych, tanecznych, informatycznych, fotograficznych, plastycznych, krajoznawczych itp.).
Kształtują postawy proekologiczne w kontakcie z przyrodą wykonując prace porządkowo – ogrodnicze
na terenach zielonych przyległych do placówki lub uczestnicząc w akcjach np. ”Ratujmy kasztanowce”, jesienna
zbiórka kasztanów, zbiórka i segregacja surowców wtórnych (makulatura, baterie), czy też ucząc się
z wykorzystaniem ścieżki ekologicznej. Sprawniejsi uczniowie w asyście nauczycieli nabywają umiejętności
załatwiania spraw urzędowych (dowody osobiste, paszporty, świadczenia, renty socjalne, karty bankomatowe,
konta bankowe, telefony komórkowe, Internetu). Nauczyciele/wychowawcy uwrażliwiają wychowanków
na ochronę danych osobowych przed wykorzystaniem przez osoby niepowołane oraz przed cyberprzemocą.
W tym celu wykorzystują zaistniałe sytuacje, przykłady zaczerpnięte z mediów, filmy edukacyjne i organizując
spotkania ze specjalistami. Związki między zagadnieniami poruszanymi na różnych przedmiotach nauczyciele
pokazują w oparciu o plany koncentryczne. Na wszystkich zajęciach łączą teorię z praktyką, a treści poznawcze
dodają stopniowo i rozszerzają, np. na bazie wiedzy o roślinach konstruują zajęcia doskonalące czytanie,
pisanie, liczenie, sprawność manualną, umiejętność kojarzenia faktów. Opracowując tygodniowe bloki
tematyczne dla poszczególnych klas nauczyciele wykorzystują elementy metody ośrodków pracy. Treści
nauczania czerpią ze środowiska społeczno – przyrodniczego i obejmują następujące działy: pory roku
i związane z nimi przemiany w przyrodzie; szkoła, klasa, otoczenie szkoły, droga do szkoły, dom dziecka, życie
w rodzinie, mieszkanie; rodzinna miejscowość; tematyka okolicznościowa związana ze świętami i aktualnymi
wydarzeniami. Program zbudowany jest koncentrycznie. Treści poznawcze narastają stopniowo w każdej
kolejnej klasie. Te same tematy realizowane są coraz szerzej, w innym kontekście, a zagadnienia dostosowane
są do coraz wyższego poziomu uczniów. Zagadnienia poruszane na zajęciach pozostają otwarte dzięki czemu
można do nich powracać, wzbogacać je i sprawdzać. Uczeń poznaje zagadnienia od najprostszych przechodząc
stopniowo do coraz bardziej skomplikowanych, dzięki czemu może opierać się na doświadczeniach już
zdobytych i sprawia, że poznanie jest wzbogacane i kontrolowane. Czas przeznaczony na nauczanie każdego
przedmiotu jest rozkładany dowolnie w ciągu dnia. Czytanie, pisanie czy liczenie nie są traktowane jako cele
same w sobie, ale stosuje się je w zależności od potrzeb, zgodnie z potrzebami programowymi oraz
możliwościami uczniów. Lekcje jednego dnia stanowią podstawową jednostkę dydaktyczną, tzw. dzienny
ośrodek pracy. Nauczyciel wychodzi z jednego zagadnienia, wokół którego grupują się inne, bezpośrednio
wiążące się z nim tematy. Dzienne ośrodki pracy składają się na ośrodki tygodniowe, a te z kolei na ośrodki
okresowe i roczne. Planując ośrodek pracy nauczyciel określa cele jakie zamierza osiągnąć oraz formy i metody
jakie chce zastosować do ich osiągnięcia z uwzględnieniem cech indywidualne uczniów, ich zainteresowania,
tempa pracy oraz przeplata wysiłek umysłowy z fizycznym. Taki sposób prowadzenia zajęć pozwala poznać
i zrozumieć uczniom z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym związki między
zagadnieniami poruszanymi na różnych przedmiotach i lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. Za pracę
z uczniami zdolnymi placówka otrzymała tytuł Miejsce Odkrywania Talentów. Lider zespołu
wokalno-instrumentalnego, mimo wady słuchu i braku znajomości nut odniósł sukces w grze na metalofonie
chromatycznym. Zespół występuje cyklicznie podczas integracyjnych konkursów kolęd i na koncertach. Mając
na uwadze powyższe należy stwierdzić, że wychowankowie nabywają w ośrodku różnorodne umiejętności
przydatne w życiu dorosłym.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 20/42
Obszar badania: Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem.
Wychowankowie uczą się od siebie nawzajem , co wynika z wywiadu z nauczycielami/wychowawcami
i obserwacji placówki. W pracy z uczniami/wychowankami istotną rolę odgrywa metoda modelowania, czyli
uczenia poprzez naśladowanie zachowań i upodabnianie się do innych osób. Stąd w pracy
nauczycieli/wychowawców widoczna identyfikacja z wychowankiem poprzez oddziaływania oparte na autorytecie
(nauczyciel mówiąc o sobie podkreśla sformułowanie np. pani Gosia), dbałość o przekazywanie atrakcyjnych
treści dostosowanych do poziomu funkcjonowania ucznia/wychowanka (odpowiedni dobór pomocy
dydaktycznych, właściwy język komunikacji z uczniem), bazowanie na wartościach przyswojonych przez dziecko
(np. tradycje dotyczące Świąt Wielkanocnych). Nauczyciele/wychowawcy świadomie dobierają i stosują metody
pracy edukacyjno-wychowawczej takie, by ukształtować u dziecka właściwą postawę wobec siebie, innych ludzi,
ich wytworów i otaczającej przyrody. Rezultaty zależą od stopnia znajomości dziecka i dostosowania do jego
możliwości i potrzeb metod i form pracy. Uczeń/wychowanek uczy się zachowań społecznie akceptowanych
poprzez obserwowanie zachowań innych, co powoduje przejęcie tych zachowań drogą naśladownictwa. Głównie
nacisk jest położony na rozwijanie zachowań społecznie akceptowanych, takich jak: przestrzeganie norm
społecznych w klasie i grupie wychowawczej, zdrowy styl życia, szacunek wobec innych, kultura spędzania
czasu wolnego, kultura słowa, troska o środowisko naturalne w toku codziennych czynności (czynności
samoobsługowe). Sprawniejsi wychowankowie zazwyczaj pomagają młodszym dzieciom podczas ubierania
w szkole i w grupach wychowawczych. Wspólne posiłki dzieci młodszych i starszych są okazją do obserwacji
i naśladowania kulturalnego zachowania się na stołówce. Wzajemna pomoc koleżeńska pozwala pozbyć się
egoizmu, uczy zrozumienia innych. Wspólna zabawa uczy stosowania reguł, tolerancji i akceptacji. Podczas
zajęć występują elementy zdrowej rywalizacji i motywacji do nauki, które uczą zachowań społecznych. Sukcesy
uczniów zachęcają do działań w czasie realizacji wspólnych przedsięwzięć. Wychowankowie uczą się pełnienia
ról, doprowadzania pracy do końca, radości ze wspólnego tworzenia i przebywania ze sobą. Powoduje to zanik
niezdrowej rywalizacji na rzecz wspólnego działania w czasie imprez szkolnych i pozaszkolnych. Kulturalne
i aktywne spędzanie czasu wolnego, radość zabawy podczas wyjazdów i wycieczek rozbudza ciekawość świata.
Przebywając ze sobą dzieci lepiej poznają się, uczą się opiekuńczości wobec mniej sprawnych, naśladują
zachowania bezpieczne podczas spotkań integracyjnych. Poprzez wspólną naukę i zabawę z dziećmi sprawnymi
mogą w pełni uczestniczyć w życiu społecznym. Obserwując innych uczą się prospołecznych zachowań, kultury
spędzania czasu wolnego, życzliwości w relacjach międzyludzkich. Podczas apeli porządkowych i tematycznych
identyfikują się z uczniami wyróżnionymi i starają się zachowywać podobnie.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 21/42
Wymaganie:
Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej
Poziom spełnienia wymagania: A
W specjalnym ośrodku szkolno – wychowawczym diagnozuje się potrzeby i możliwości
wychowanków, a także dostosowuje się do nich działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności.
Rozwój wychowanków przebywających w placówce planuje się indywidualnie, biorąc pod uwagę
postępy każdego z nich. Wykorzystuje się różnorodne metody pracy, mając na względzie
indywidualne możliwości i sposoby uczenia się wychowanków. W szkołach funkcjonujących
w ośrodku realizuje się programy nauczania uwzględniające dotychczasowe osiągnięcia edukacyjne
każdego wychowanka. Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych
warunków i sposobów jej realizacji, a ponadto monitoruje się proces nabywania wiedzy
i umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdego z nich. Ośrodek
podejmuje nowatorskie rozwiązania w zakresie rozwijania zainteresowań i uzdolnień, organizacji
nauki, metod pracy i wychowania. Realizowane są innowacje pedagogiczne: „W krainie słów
i słówek”, „Wspomaganie rozwoju dziecka niepełnosprawnego intelektualnie w przedszkolu
specjalnym”, „Wspomaganie komunikacji językowej dzieci z niepełnosprawnością intelektualną
w stopniu umiarkowanym i znacznym z wykorzystaniem Metody Tomatisa" oraz liczne programy
własne nauczycieli. Informacje dotyczące losów byłych wychowanków gromadzone w toku
podejmowanych działań potwierdzają skuteczność prowadzonych działań
profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych.
Obszar badania: Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do
zdiagnozowanych potrzeb i możliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się
indywidualnie, uwzględniając postępy każdego wychowanka.
Działania służące nabywaniu wiedzy i umiejętności dostosowuje się do zdiagnozowanych potrzeb
i możliwości wychowanków. Rozwój wychowanków planuje się indywidualnie, uwzględniając
postępy każdego wychowanka. Wszyscy ankietowani nauczyciele wypowiedzieli się, że planowane przez nich
działania uwzględniają indywidualne potrzeby, możliwości i postępy wychowanków. Z analizy danych zastanych
wynika, że opracowane w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Tanowie indywidualne programy
edukacyjno – terapeutyczne dla wychowanków (IPET) zawierają: diagnozę potrzeb rozwojowych
i edukacyjnych; wnioski wynikające z charakterystyki funkcjonowania ucznia; wskazówki do pracy z dzieckiem,
które wynikają z przeprowadzonej diagnozy; zalecenia z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.
Ponadto IPET jako ogół działań na rzecz ucznia z niepełnosprawnością intelektualną funkcjonuje na trzech
poziomach. Poziom pierwszy – diagnostyczny zawiera diagnozę potrzeb edukacyjnych i rozwojowych opartą
na analizie wynikającej z obserwacji obszarów ujętych w „Arkuszu Diagnostycznym”, uzupełnianą przez zespół
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 22/42
nauczycieli pracujących z danym uczniem, którzy dokonują ogólnej diagnozy pedagogicznej ucznia, opartej na:
obserwacji zachowania dziecka w sytuacjach zadaniowych i społecznych; rozmowach z dzieckiem; wywiadach
z rodzicami dotyczących funkcjonowania dziecka; analizie wytworów dziecka; badaniach diagnostycznych
(tempo pisania, czytania itp., testy psychologiczne); szczegółowych i wnikliwych analizach dokumentów dziecka
(zaświadczenia lekarskie, notatki służbowe asystenta rodziny itp.) W wyniku analizy diagnoz cząstkowych
rozpoznawane są indywidualne potrzeby ucznia, a następnie ustalane cele oddziaływań edukacyjno –
terapeutycznych określone w postaci wymagań stawianych uczniowi i nauczycielowi, aby dziecko się rozwijało
zgodnie ze swoimi potrzebami i możliwościami. Określa się również w jakich zajęciach rewalidacyjnych powinien
uczestniczyć uczeń, zakres pomocy psychologiczno-pedagogicznej jakiej będzie udzielał psycholog i pedagog
w trakcie pracy z dzieckiem oraz formy konsultacji dla rodziców, nauczycieli oraz ewentualne zalecenia do pracy
indywidualnej z dzieckiem. Poziom drugi – programowy czyli IPET. Dokument ten zawiera:
1. Zapis wskazań do pracy z uczniem określony w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, tj.
diagnozę zespołu specjalistów, diagnozę lekarską oraz zalecenia do pracy z dzieckiem;
2. Zapis charakterystyki funkcjonowania ucznia na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu
funkcjonowania;
3. Zakres wymagań edukacyjnych (stawianych uczniowi i nauczycielowi, aby dziecko się rozwijało
według swoich potrzeb i możliwości) oraz formy i metody pracy z uczniem. Ponadto wymagania
wobec ucznia w następujących sferach funkcjonowania: samoobsługa; komunikacja; umiejętności
matematyczne; funkcjonowanie w środowisku społeczno-przyrodniczym (uspołecznienie);
kreatywność artystyczna; motoryka; przysposobienie do pracy.
4. Indywidualne programy rewalidacyjne, tj. zestawy obowiązkowych zajęć rewalidacyjnych zaleconych
przez zespół nauczycieli i specjalistów w porozumieniu z rodzicami. (np. zajęcia usprawniająco –
rozwijające; korekta wad mowy; korekcja wad postawy; logorytmika; stymulacja bazalna; terapia
taktylna; integracja sensoryczna; trening eeg biofeedback; kinezjologia edukacyjna; terapia
Snoezalen; alternatywne metody komunikacji: Piktogramy, Makaton; tyflopedagogika; metoda
Tomatis.
5. Zakres i formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej (kiedy, w jakiej formie), tj. zapis na temat
działań wspierających dziecko przez psychologa/pedagoga w trakcie pracy z uczniem i rodzicami (w
formie porad, konsultacji, przygotowywania i kompletowania dokumentacji ucznia, rozmów
indywidualnych itp.) z uwzględnieniem zaleceń zawartych w orzeczeniach i opiniach.
6. Działania wspierające rodziców oraz zakres współdziałania z poradniami, instytucjami.
7. Zakres współpracy rodziców z nauczycielami i specjalistami, tj. formy i zakres działań podejmowanych
we wzajemnych interakcjach między nauczycielami i specjalistami, a rodzicami.
Poziom trzeci – praktyczny, opracowany na cały etap edukacyjny. Po każdym roku nauki następuje ewaluacja
IPET. Jeśli zachodzi potrzeba program jest modyfikowany. W czasie roku szkolnego uczeń wspólnie
z nauczycielami realizuje wyznaczone cele na zajęciach. Zespól tworzący program spotyka się po każdym
półroczu, aby dokonać oceny funkcjonowania ucznia. Zapisuje się stopień opanowania umiejętności w arkuszu
„Ocena poziomu funkcjonowania ucznia” oraz umieszcza wnioski i zalecenia do dalszej pracy z uczniem.
W związku z powyższym widoczna jest powszechność i adekwatność działań w stosunku do wychowanków.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 23/42
Obszar badania: Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając
różne możliwości, zdolności i sposoby uczenia się wychowanków
Nauczyciele i wychowawcy stosują różnorodne metody pracy, uwzględniając różne możliwości,
zdolności i sposoby uczenia się wychowanków. Nauczyciele i wychowawcy w wywiadzie podali, że pracują
z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną i w związku z tym korzystają z wielu koncepcji, technik i wielu
metod nauczania, tak by każde dziecko miało szansę rozwoju na miarę własnych możliwości. Wymienili
najczęściej stosowane specjalne metody pracy :
1. Metoda wzmocnień pozytywnych. Polega na promowaniu zachowań pożądanych za pomocą udzielania
pochwał lub przyznawania nagród.
2. Metoda doświadczalna - demonstracje, obserwacje i eksperymenty.
3. Metoda ośrodków pracy - treści nauczania czerpane ze środowiska społeczno-przyrodniczego.
4. Metoda M. Frostig - ćwiczenia i zabawy ukierunkowane na rozwijanie percepcji wzrokowej,
spostrzegawczości i umiejętności dokonywania wyboru.
5. Metoda G. Domana. W metodzie tej przyjmuje się wczesne usprawnianie dzieci. Ma ono doprowadzić
do tego, by nieuszkodzona część mózgu, przyjęła zadania jego uszkodzonej części.
6. Metoda Christophera Knilla. Pozwala rozwijać u dziecka kontakt społeczny, ruch i zabawę, co pomaga
dziecku poznawać własne ciało, pobudza do aktywności i działania, porządkuje zachowanie dziecka
niedostosowanego społecznie.
7. Metoda nauczania funkcjonalnego.
8. Metoda stymulacyjna.
9. Metoda time out.
10. Meta plan.
Podali też inne metody wykorzystywane w pracy z uczniami/wychowankami, np. matematyka dziecięca E.
Gruszczyk – Kolczyńskiej, relaksacja progresywna, metoda osiemnastu struktur wyrazowych, wychowanie przez
pracę, metoda obserwacji kierowanej, pokazu, naśladownictwa, Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz,
metoda W. Sherborne „Ruchu Rozwijającego", kinezjologia edukacyjna, muzykoterapia, pedagogika zabawy.
Ponadto nauczyciele i wychowawcy stwierdzili, że przy doborze ww. metod pracy uwzględniają zalecenia
zawarte w „Orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego”, informacje pozyskane w wyniku diagnozy
przeprowadzonej narzędziem badawczym w ośrodku - „Arkuszem Diagnostycznym”, zainteresowania i potencjał
wychowanków, bazę dydaktyczną placówki i dostępną poza placówką oraz dodatkowe kwalifikacje nauczycieli.
Podczas obserwacji zajęć widoczna była w ośrodku trafność doboru metod i form pracy z dziećmi.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 24/42
Obszar badania: W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania
uwzględniające dotychczasowe osiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i
zdolności
W szkole funkcjonującej w placówce realizuje się programy nauczania uwzględniające
dotychczasowe osiągnięcia edukacyjne każdego wychowanka, jego możliwości i zdolności.
Wychowawcy i nauczyciele podali w wywiadzie, że wspierają się w organizacji i realizacji procesów
edukacyjnych. Wzajemna pomoc polega na współpracy w zespołach edukacyjnych, rewalidacyjnych
i wychowawczych mających na celu stworzenie wielopoziomowej diagnozy uczniów danego zespołu oraz
zwrócenie uwagi na indywidualne możliwości i potrzeby uczniów, na ich deficyty rozwojowe. Analiza problemów
dydaktycznych i wychowawczych uczniów w gronie nauczycieli pracujących z dzieckiem daje szersze spektrum
możliwości rozwiązania problemów, wspólnego ustalenia formy działania. Przekazywane są informacje na temat
dziecka z zakresu funkcjonowania społecznego i społecznej kompetencji komunikacyjnej. Ustalane są jednolite
procedury reagowania w określonych sytuacjach. Wspólnie planuje się nauczanie indywidualne, sposób
prowadzenia zajęć, organizowanie kół zainteresowań. Wszyscy angażują się w organizowanie uroczystości,
konkursów oraz różnego typu imprez. Planują wspólnie wyjścia do różnych ciekawych miejsc. Pomagają sobie
podczas imprez szkolnych i wycieczek. Nauczyciele i wychowawcy współpracują z psychologiem i pedagogiem
w trudnych i niecodziennych sytuacjach wychowawczych. Funkcjonuje wzajemne wsparcie w ramach
wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli oraz prowadzone są szkolenia zewnętrzne. Nauczyciele
i wychowawcy wymieniają doświadczenia, dzielą się spostrzeżeniami dotyczącymi uczniów, z którymi pracują.
Z wypowiedzi dyrektora ośrodka wynika, że programy nauczania uwzględniają dotychczasowe osiągnięcia,
różne możliwości i zdolności wychowanków.
Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce
z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji.
Podstawa programowa jest realizowana w szkole funkcjonującej w placówce z wykorzystaniem
zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Z wypowiedzi nauczycieli i dyrektora ośrodka wynika,
że przy tworzeniu programów nauczania uwzględniane są wszystkie elementy podstawy programowej.
Specyfika pracy z uczniem niepełnosprawnym intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym w ośrodku
polega na nauczaniu i wychowaniu całościowym, zintegrowanym, opartym na wielozmysłowym poznawaniu
otaczającego świata - w całym procesie edukacji. Wszystkie działania edukacyjne są ukierunkowane
na zaspokajanie specyficznych potrzeb edukacyjnych uczniów, odpowiednio do ich możliwości psychofizycznych.
Nauczyciele prowadzą zajęcia edukacyjne zgodnie z IPET, zachowując korelację treści nauczania i wychowania.
Zakres treści nauczania i wychowania ulega poszerzeniu w miarę nabywania przez uczniów wiadomości,
umiejętności i sprawności. Szczególną uwagę nauczyciele zwracają na cele edukacyjne. Starają się wyposażyć
ucznia w takie umiejętności, aby mógł zdobyć maksymalną niezależność w zakresie podstawowych potrzeb
życiowych, był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności
i umiejętności, mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego, znając i przestrzegając ogólnie przyjęte
normy współżycia społecznego oraz zachowując prawo do swojej inności. W planowaniu pracy z konkretnym
uczniem szczególną uwagę zwracają na te elementy podstawy programowej, które będzie on mógł najpełniej
realizować lub na te, które ze względu na jego deficyty są najbardziej pożądane (np. uczeń z zaburzeniami
mowy jest kierowany na korektę wad mowy). Ponadto wiele uwagi poświęcają na nabywanie i doskonalenie
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 25/42
przez uczniów umiejętności samoobsługi, dbałości o zdrowie, poznawanie najbliższego otoczenia i środowiska
społeczno-kulturowego. Prowadzą współpracę z rodzicami poprzez włączanie ich w proces rewalidacyjny.
Realizacja podstawy programowej jest monitorowana przez zespoły nauczycieli i wychowawców, które analizują
sposób realizacji podstawy programowej oraz korelacji programów z podstawą programową, w tym programów
własnych i innowacji pedagogicznych. Nauczyciele uwzględniają w treściach nauczania zajęcia na ekologicznej
ścieżce edukacyjnej, innowacje i programy własne. Są one tworzone, aby poszerzyć ofertę edukacyjną placówki
i uzupełnić o takie elementy, które najlepiej wyposażą naszych wychowanków w wiadomości i umiejętności
przydatne w samodzielnym życiu.
Obszar badania: Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z
rozpoznanymi potrzebami i możliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki,
monitoruje się proces nabywania wiedzy i umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do
potrzeb i możliwości każdego wychowanka.
Wychowankowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodnie z rozpoznanymi potrzebami
i możliwościami. W placówce, odpowiednio do jej specyfiki, monitoruje się proces nabywania
wiedzy i umiejętności przez wychowanków w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdego
wychowanka. Nauczyciele i wychowawcy wskazali następujące działania, które umożliwiają
uczniom/wychowankom wielokierunkowy rozwój:
1. Tworzenie sytuacji wychowawczych umożliwiających doświadczanie relacji społecznych np. poprzez
wycieczki do różnych instytucji (medycznych, administracji publicznej);
2. Tworzenie sytuacji sprzyjających poznawaniu świata zewnętrznego (spacer po Szczecinie, turnusy
rehabilitacyjne, współpraca z Kołem Łowieckim);
3. Umożliwianie uczniom udziału w różnych wydarzeniach społecznych i kulturalnych w roli odbiorcy
i twórcy kultury (wyjścia do teatrów, muzeów);
4. Przybliżanie tradycji i obyczajów lokalnych, narodowych (jasełka, integracyjny koncert kolęd
w kościele w Tanowie "Zaśpiewajmy Jezusowi", konkurs "Jaka to kolęda", kiermasze
bożonarodzenowe, uroczystości z okazji świąt narodowych);
5. Umożliwianie poznawania środowiska przyrodniczego, budzenie zainteresowania i szacunku dla
otaczającej przyrody – (imprezy „Dzień Ziemniaka”, „Leśne Podchody”, „Powitanie wiosny”,
„Sprzątanie Świata”, wycieczki do Transgranicznego Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Zalesiu);
6. Tworzenie warunków do uprawiania przez uczniów różnych dyscyplin sportu, udziału w zawodach
sportowych, turystyce i krajoznawstwie („Integracyjny Turniej Piłki Nożnej”, „Razem przez mroźną
zimę”, „Szczecińska Olimpiada Integracyjna”, rajdy piesze, imprezy na Jasnych
Błoniach, liga koszykarska oraz biegi przełajowe,);
7. Tworzenie warunków do zdobywania umiejętności technicznych i wykorzystywania ich w różnych
sytuacjach życiowych („Przygody z gliną”);
8. Współpraca międzynarodowa (projekty z uczniami i ich opiekunami z Martinschule z Greifswaldu i
Randow Schule w Locknitz w Niemczech; organizowanie wspólnych wycieczek po Polsce i Niemczech
oraz imprez, a także wspólnych warsztatów tematycznych (warsztaty plastyczne „Malowanie muzyki”,
„Portret mojego kolegi - malowanie na folii osoby stojącej po drugiej stronie”, „Warsztaty
ceramiczne”, „Warsztaty kulinarne”);
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 26/42
9. Rozwijanie indywidualnych zdolności i zainteresowań wychowanków poprzez ich udział w zajęciach
różnych kół zainteresowań (np. Szkolnego Koła Recytatorskiego „Rytm” oraz udział w szkolnych
i pozaszkolnych konkursach recytatorskich, plastycznych („Leśni muzykanci”);
10. Tworzenie i realizowanie programów własnych nauczycieli (program „Wychowanie przez sport”,
umożliwiający kształtowanie właściwych postaw wychowanków w odniesieniu do reguł i zasad
obowiązujących w sporcie; program „Rozwój psychoseksualny osób z głębszym upośledzeniem
umysłowym oraz spotkania z seksuologiem, wykładowcą Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego dr
Stanisławem Kulewiakiem pt. „ Problemy związane z rozwojem seksualnym dzieci i młodzieży
z niepełnosprawnością intelektualną”);
11. Współpraca z instytucjami wspierającymi rodzinę; organizacja akcji dotyczących profilaktyki zdrowia
i bezpieczeństwa („Bezpieczny Tydzień”, „Bezpieczne Dni”, „Tydzień profilaktyki”, „Świeć
przykładem”, „Wystawa na temat szkodliwości palenia”.
Prowadzone w ośrodku działania są systematycznie monitorowane, by umożliwić uczniom/wychowankom rozwój
adekwatnie do ich indywidualnych potrzeb oraz możliwości.
Obszar badania: Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w
zakresie rozwijania zainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania.
Placówka podejmuje nowatorskie rozwiązania, innowacje i eksperymenty w zakresie rozwijania
zainteresowań i uzdolnień, organizacji nauki, metod pracy i wychowania. Dyrektor ośrodka oraz
nauczyciele i wychowawcy podali w wywiadzie, iż przykładami nowatorskich rozwiązań programowych
realizowanych w placówce są innowacje pedagogiczne:
1. „W krainie słów i słówek” – innowacja metodyczna nauki czytania dla dzieci z niepełnosprawnością
intelektualną realizowana z uczniami klasy pierwszej, drugiej i trzeciej szkoły podstawowej. Ma
na celu ułatwienie uczniom niepełnosprawnym intelektualnie nabywanie umiejętności czytania
w sposób jak najbardziej naturalny i zgodny z ich możliwościami rozwojowymi. Opanowanie mowy
graficznej jest dla nich znaczącym postępem w dążeniu do samodzielności i zaradności, a przy
stosowaniu tradycyjnych metod, dostępne nielicznym. Głównym założeniem jest celowe integrowanie
metod, które ułatwi dostosowanie nauczania do indywidualnych predyspozycji danego dziecka tak,
aby mogło ono rozwijać się według własnego tempa i własnych możliwości. Wykorzystywane są
koncepcje uczenia, w których prawie zupełnie pomija się analizę i syntezę słuchową, tak trudną dla
dzieci z zaburzeniami rozwojowymi. Realizacja programu pomaga uczniom nie tylko w nabyciu
sprawności i umiejętności czytelniczych, ale również wpływa na rozwój czynnego słownika dziecka,
umiejętność prawidłowej artykulacji, spostrzegawczość wzrokową i słuchową, sprawność
manualno-graficzną oraz rozbudzenie zainteresowań czytelniczych uczniów.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 27/42
2. „Wspomaganie rozwoju dziecka niepełnosprawnego intelektualnie w przedszkolu specjalnym” -
innowacja pedagogiczna w zakresie rozwiązań programowych i organizacyjnych, obejmująca
wszystkich przedszkolaków w ośrodku. Głównym celem jest wspomaganie i ukierunkowywanie
rozwoju dzieci upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym w wieku od 3 do 8 lat w dwóch
grupach przedszkolnych oraz strukturalizacja czasu w planie dnia, dzięki czemu dzieci zyskają
poczucie bezpieczeństwa i poznają ramy czasowe poszczególnych zajęć. Przewidziana organizacja
czasu wpływa na ograniczenie zachowań niepożądanych oraz pobudza dzieci do aktywności własnej.
Wprowadzenie elementów metody TEACCH w diagnozie umożliwia wnikliwe poznanie dzieci w zakresie
ich możliwości i zachowań, a także specyfikacji trudności.
3. „Wspomaganie komunikacji językowej dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu
umiarkowanym i znacznym z wykorzystaniem Metody Tomatisa". Głównym celem innowacji jest
poprawa jakości komunikowania się dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu
umiarkowanym i znacznym poprzez rozwijanie funkcji słuchowo - językowych z wykorzystaniem
Metody Tomatisa. Zastosowanie tego nieinwazyjnego treningu wpłynie na zwiększenie umiejętności
słuchania oraz przezwyciężenia problemów związanych z zaburzeniami uwagi słuchowej, takimi jak
zaburzenia mowy, języka, głosu, uczenia się, zaburzenia koncentracji uwagi i komunikacji.
Odpowiednia organizacja sytuacji edukacyjnych i jednoczesne wykorzystywanie sytuacji życiowych
do rozwijania umiejętności komunikacyjnych uczniów, w tym także umiejętności czytania i pisania,
jak również elementarnych umiejętności matematycznych wpływa na poprawę funkcjonowania
dziecka w środowisku szkolnym i pozaszkolnym. Motywuje ucznia do porozumiewania się z drugą
osobą (rówieśnikiem, dorosłym), komunikowania potrzeb i stanów emocjonalnych.
Programy własne nauczycieli oraz wychowawców realizowane są w ośrodku zarówno na zajęciach w szkołach,
grupach wychowawczych, jak i kołach zainteresowań:
1. „Program przeciwdziałania agresji” - stanowi podstawę do podjęcia działań, dzięki którym realizowana
jest funkcja wychowawcza szkoły. Wśród celów programu wyróżnić należy kształtowanie:
pozytywnych wzorców zachowania, umiejętności radzenia sobie w nowych sytuacjach oraz
w sytuacjach przemocy, umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów z rówieśnikami,
rodzicami i dorosłymi i odreagowywania napięć emocjonalnych.
2. „Program wiedzy prawnej” - podstawowe przepisy prawa socjalnego w odniesieniu do osób
z niepełnoprawnością intelektualną kierowany do grupy chłopców i dziewcząt w przedziale wieku 17 –
24 lata z dobrą komunikacją werbalną i umiejętnością samodzielnego korzystania ze środków
komunikacji między szkołą a domem rodzinnym. Ponadto program dotyczy form pomocy możliwych
do uzyskania w Centrum Pomocy Rodzinie ze szczególnym uwzględnieniem roli asystenta osobistego.
3. „Program wspierania rozwoju seksualnego osób z głębszym upośledzeniem umysłowym”- program
przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym
i znacznym w ośrodku. Celem jest przygotowanie wychowanków do życia na miarę ich możliwości,
nauczenie zachowań społecznie akceptowanych w każdej sytuacji również w dziedzinie seksualności.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 28/42
4. „Program koła informatycznego ENTER”. Celem jest dążenie do rozwijania umiejętności obsługi
komputera w podstawowym zakresie oraz stymulowania aktywności poznawczej i twórczej uczniów.
Program powstał, aby wyjść naprzeciw potrzebom i zainteresowaniom uczniów o obniżonych
możliwościach intelektualnych. Przybliża dzieciom, w bardzo prosty sposób, świat komputerów tak,
aby wiedziały jak je wykorzystywać w nauce, zabawie i realizacji własnego hobby.
5. „Poznajemy to co blisko” - program wiedzy przyrodniczej dla dzieci. Celem jest pogłębianie przez
uczniów wiedzy z zakresu przyrody i ekologii, uczenie prowadzenia obserwacji i wyciągania z niej
właściwych wniosków oraz wykształcenie właściwych postaw i zachowań wobec otaczającego
środowiska. Bliskość lasu i pomoce znajdujące się na terenie ośrodka, a szczególnie „Ścieżka
edukacyjno - ekologiczna” pozwalają młodym ludziom odkrywać i zrozumieć tajemnice natury
i zachęca do poznawania oraz ochrony przyrody.
6. Program koła muzycznego AKORD - przeznaczony jest do realizacji w formie zajęć pozalekcyjnych.
Celem jest rozwój naturalnych zdolności muzycznych dzieci poprzez wzbogacanie ich doświadczeń
muzycznych, kontakt z różnorodnymi formami muzyki. Wspólne muzykowanie pomaga wytworzyć
silną więź z grupą rówieśniczą, a ponadto jest atrakcyjną formą rozwijania zainteresowań muzycznych
i okazją do wyrażania własnych uczuć.
7. „Uczniowska Firma Ekologiczna” - program zainicjowany przez wychowanków i uczniów ośrodka,
którzy aktywnie uczestniczyli w działaniach i akcjach na rzecz środowiska np. uczestnicząc w Dniu
Ziemi czy dokarmianiu zwierząt. W ramach programu, propagowane są wśród uczniów, rodziców
i mieszkańców Tanowa elementy etyki ekologicznej.
8. Program „Wychowanie przez sport” - umożliwiający kształtowanie właściwych postaw wychowanków
w odniesieniu do reguł i zasad obowiązujących w sporcie.
9. Program „Jestem zdrowy i bezpieczny” – celem jest pomoc dzieciom w poznaniu problematyki ruchu
drogowego, wyposażenie uczniów w umiejętności właściwego reagowania w sytuacji zagrażającej
życiu i zdrowiu, wykształcenie postawy odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo własne oraz
innych. Program obejmuje zasady ruchu pieszego, uczy dojrzałego uczestnictwa w ruchu drogowym,
umożliwia kształcenie u dzieci bezpiecznych zachowań podczas wycieczek, nabycie umiejętności
zachowania w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia oraz nabycie podstawowych umiejętności udzielania
pierwszej pomocy poszkodowanym.
10. Program koła „Tańczący Zodiak”. Celem jest rozbudzanie i rozwijanie umiejętności tanecznych,
kształtowanie pozytywnej postawy wobec aktywności ruchowej, rozumienia sensu starania się
o sprawność fizyczną i zdrowie oraz aktywnego spędzania czasu wolnego.
11. Program „Od słowa do słowa”. Zawiera cele, treści, metody nauczania i ćwiczenia, których realizacja
sprzyja rozwojowi mowy i umiejętności porozumiewania się z innymi.
12. Program „Nauka bez barier”- program przeznaczony do realizacji w klasie trzeciej szkoły podstawowej
dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym. Podaje ogólne założenia i kierunki
oddziaływania dydaktyczno-wychowawczego skierowanego do zespołu uczniów będących w stanie
opanować podstawowe techniki szkolne; czytanie, pisanie i liczenie na poziomie elementarnym.
Nauczyciel dokonuje wyboru szczegółowych metod, form pracy i środków dydaktycznych, kierując się
ich skutecznością, z wykorzystaniem zasad ortodydaktyki.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 29/42
13. Program nauczania dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów niepełnosprawnością
intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Program powstał na bazie podstawy programowej
kształcenia ogólnego dla szkół specjalnych i przysposabiających do pracy dla uczniów
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz uczniów
z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Został opracowany dla czwartego etapu kształcenia oraz
zakłada kontynuację, doskonalenie wiedzy oraz umiejętności nabytych przez uczniów
na wcześniejszych poziomach edukacyjnych (szkoła podstawowa i gimnazjum), a także poszerzenie
umiejętności praktycznych związanych z przygotowaniem wychowanków do podjęcia
„parazawodowej” aktywności w warunkach pracy chronionej, warsztatów terapeutycznych
lub własnych gospodarstw domowych.
14. Program „Lubię i chcę pracować” - przeznaczony jest do pracy z uczniami z niepełnosprawnością
intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym. Powstał jako dopełnienie programu nauczania
w Szkole Przysposabiającej do Pracy w ośrodku. Treści programu wychowania przez pracę i do pracy
zostały dobrane ze względu na możliwości, które stwarza środowisko społeczno - przyrodnicze regionu
oraz wynikają z życzeń rodziców uczniów.
15. Program „Literatura dziecięca w muzycznej interpretacji” celem jest urozmaicenie lekcji muzyki i zajęć
szkolnego koła muzycznego. Uwzględnia przesłanie ogólnopolskiej akcji „Cała Polska czyta dzieciom”.
Umożliwia przybliżenie uczniom twórczości najbardziej znanych pisarzy, a także podejmowanie
różnego rodzaju działań muzycznych , zabawowych, przynoszących korzyści edukacyjne
i emocjonalne.
16. Program „W świecie muzyki filmowej” - opracowany głównie z myślą o członkach szkolnego zespołu
AKORD. Przeznaczony do realizacji na lekcjach muzyki oraz podczas zajęć szkolnego zespołu wokalno
- instrumentalnego. Pozwalający uczniom zdobyć nowe umiejętności artystyczne i wiedzę na temat
najsłynniejszych dzieł muzyki filmowej, odnieść sukces na miarę ich możliwości oraz odczuć radość
z samodzielnego odtwarzania fragmentów melodii ze znanych produkcji filmowych.
17. Program „Mówię bez słów” - skierowany do dzieci mających trudności z komunikacją werbalną,
opierający się na Alternatywnych i Wspomagających Metodach Komunikacji, w szczególności
na Piktogramach i Makatonie. Celem jest umożliwienie dzieciom podstawowej komunikacji
z otoczeniem, a także: pomoc w rozumieniu mowy, ułatwienie interakcji społecznych, stymulacja
rozwoju intelektualnego, wzbogacenie słownictwa, redukcja napięć i frustracji, budowanie
pozytywnego obrazu własnej osoby.
18. Program „Aktywny gimnazjalista” – celem jest rozwój harmonijnej, otwartej, zintegrowanej, pełnej
i twórczej osobowości gimnazjalisty oraz przygotowanie uczniów do świadomego odbioru sztuki
poprzez następujące formy aktywności twórczej: działalność plastyczną, ekspresję muzyczną,
twórczość literacką i teatralną.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 30/42
Obszar badania: Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają
skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych,
terapeutycznych i resocjalizacyjnych.
Zebrane informacje o losach byłych wychowanków potwierdzają skuteczność podejmowanych
działań profilaktyczno-wychowawczych, edukacyjnych, terapeutycznych i resocjalizacyjnych . Z
wypowiedzi wszystkich nauczycieli oraz wychowawców wynika, że informacje o losach wychowanków są
wykorzystywane do doskonalenia procesu nauczania oraz wychowania (wykres 1j). Pozyskane informacje
o losach wychowanków są monitorowane. Stanowią one wskazania umożliwiające sformułowanie wniosków
do pracy z wychowankami aktualnie przebywającymi w ośrodku, ze szczególnym uwzględnieniem spraw
dotyczących ich dalszego, samodzielnego funkcjonowania (odnoszących się np. do uzyskania renty, orzeczenia
o niepełnosprawności, dowodu osobistego oraz załatwiania innych spraw w urzędach). W tym celu realizowany
jest w ośrodku program, którego istotą jest przygotowanie wychowanków do większej samodzielności w życiu
poprzez wyćwiczenie umiejętności korzystania z pomocy jaką oferują Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie.
Zawiera on trzy działy tematyczne: znajomość własnych danych osobowych, wiedzę o przepisach prawa
socjalnego dotyczącą osób niepełnosprawnych i kształtowanie umiejętności dotarcia do PCPR w celu załatwienia
własnych spraw przy pomocy asystenta osobistego. Nawiązano współpracę z instytucjami odpowiedzialnymi za
usamodzielnianie i dalszą opiekę nad osobami niepełnosprawnymi oraz prowadzącymi warsztaty terapii
zajęciowej, z ośrodkami pomocy społecznej. Pozyskano partnerów do udzielania pomocy wychowankom. Byli
wychowankowie sami kontaktują się z ośrodkiem z własnej inicjatywy. Zwracają się o pomoc w załatwianiu
różnych spraw i uzyskują adekwatne do ich potrzeb wsparcie pracowników ośrodka. Dotychczasowe losy
wychowanków, którzy przybywają do ośrodka są analizowane.
Wykres 1j
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 31/42
Wymaganie:
Respektowane są normy społeczne
Poziom spełnienia wymagania: A
Wychowankowie w placówce czują się bezpiecznie, na co wpływają wzajemne relacje oparte
na szacunku i zaufaniu, przyjazna atmosfera, wystrój placówki wykonany z wysokim wyczuciem
estetycznym, dbałość o prawidłowe wzorce i pielęgnowanie stosunków koleżeńskich. Cykliczna
kontynuacja współpracy placówki z Muzeum Pomorskim w Greifswaldzie sprzyja poznawaniu przez
wychowanków kultury niemieckiej na niwie historycznej. Trwająca od 2010 r. współpraca
z Ewangelickim Zespołem Szkół "Martinschule" i Randow Schule w Loecknitz ukierunkowana jest
na pracę z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną i społecznie pokrzywdzoną, sprzyja organizowaniu
wspólnych wycieczek i imprez oraz warsztatów tematycznych. Stosowanie specjalnych oddziaływań
wychowawczych, wdrażanie uzgodnionych z całą społecznością placówki zasad postępowania,
prowadzenie wizyt studyjnych i zajęć pokazowych dla studentów, a także integracja ze
środowiskiem lokalnym, czy też korzystanie z aktywnego wolontariatu młodzieży szkół
ponadgimnazjalnych sprawia, że wychowankowie potrafią przestrzegać norm społecznych
i zachowują się adekwatnie do sytuacji. Nieustanny monitoring oddziaływań wychowawczych
powoduje, że wychowankowie potrafią przejawiać postawę asertywności, okazywać szacunek
do ludzi, mają poczucie własnej wartości, obowiązkowości, odpowiedzialności, cechuje ich kultura
bycia, uczciwość, a także znają podstawowe zagadnienia prawne dotyczące, np. załatwiania spraw
urzędowych. Wychowankowie bawią się i uczą w grupie z rówieśnikami, wspierają się
przy wykonywaniu zadań zleconych przez nauczyciela. Funkcjonująca w placówce Fundacja
„Bądźmy Razem z Niepełnosprawnymi w Tanowie” wspiera proces rewalidacyjny wychowanków.
Obszar badania: Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i
psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na
wzajemnym szacunku i zaufaniu.
Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje
między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu
, co wynika z wywiadu z rodzicami, wychowankami, pracownikami niepedagogicznymi, partnerami, a także
z obserwacji placówki i prowadzonych zajęć. Rodzice poinformowali, że ich dzieci czują się w ośrodku
bezpiecznie. Przebywają zawsze pod opieką nauczycieli lub wychowawców, którzy uczą ich wykonywania
codziennych czynności, jak i rozwijają ich zainteresowania, czy uczą wzajemnego szacunku.Ośrodek jest dla
wychowanków ich „osobistym światem” stworzonym tylko dla nich, w którym czują się dobrze. Rodzice
podkreślili, że tylko jeden raz w roku ich dzieci w palcówce są smutne, tj. na zakończenie roku szkolnego.
Wtedy dzieci wiedzą, że wakacje spędzą niestety bez ulubionych przyjaciół. Wychowankowie poinformowali,
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 32/42
że w placówce jest miło, wesoło i bezpiecznie. Pracownicy niepedagogiczni dodali, że teren placówki jest
ogrodzony, a tematy dotyczące bezpieczeństwa omawiane są w ramach współpracy z Policją, Strażą Miejską
i różnymi specjalistami. Nauczyciele realizują liczne programy oraz akcje, np. „Bezpieczna szkoła”, a także są
przeszkoleni w zakresie udzielania pierwszej pomocy oraz znają procedury postępowania w sytuacji nagłych
wypadków. Zdaniem partnerów wychowawcy i nauczyciele troszczą się o wychowanie i edukację wychowanków.
Oddziałują na wychowanków m.in. poprzez tworzenie przyjaznej atmosfery (wystrój placówki przypomina dom
rodzinny), pokazywanie prawidłowych wzorców (jak dbać o relacje koleżeńskie, jak pielęgnować miłość, jak
dbać o wygląd i właściwą sylwetę), realizowanie programów prozdrowotnych (np. „Profilaktyka
Antynikotynowa”, „Trzymaj Formę”, „Trening Zastępowania Agresji TZA”). W ramach współpracy z Kołem
Łowieckim „Jeleń” w Szczecinie wychowankowie uczą się zachowania w lesie, obserwują przyrodę, biorą udział
w akcjach organizowanych w celu pozyskiwania karmy dla zwierząt. Na bezpieczeństwo wychowanków wpływa
ich funkcjonowanie w małych grupach pod stałym nadzorem nauczyciela, a często też pomocy nauczyciela.
Wychowankowie biorą udział w indywidualnych lub grupowych zajęciach profilaktyczno-wychowawczych,
rewalidacyjnych i usprawniających ruchowo, które przygotowują ich do samodzielności w życiu społecznym np.
wytwarzają wyroby ceramiczne, uczestniczą w imprezach plenerowych i piknikach, recytują na forum wiersze.
W ramach współpracy placówki z Muzeum Pomorskim w Greifswaldzie wychowankowie mają możliwość
poznania kultury niemieckiej na niwie historycznej. Ośrodek od 4 lat realizuje ww. współpracę w ramach
projektów historyczno-kulturowych, a od 2010 r. współpracuje ze szkołą w Greifswaldzie.
Obszar badania: Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane
przez wychowanków, pracowników placówki oraz rodziców.
Zasady postępowania i współżycia w placówce są uzgodnione i przestrzegane przez wychowanków,
pracowników placówki oraz rodziców , co wynika z wywiadu z rodzicami, wychowankami i partnerami.
Wszyscy uczestniczący w wywiadzie rodzice poinformowali, że ich zdaniem uczniowie są informowani
o zasadach obowiązujących w placówce. Wychowankowie powiedzieli, że m.in. nie wolno uciekać, a wolno m.in.
jeździć na rowerze, korzystać z komputerów, telefonów komórkowych. Ponadto dodali, że lubią grać w piłkę,
pływać w basenie, uczyć się, rozmawiać z kolegami i koleżankami. Partnerzy stwierdzili, że ośrodek zapewnia
wychowankom specjalne oddziaływania wychowawcze, pomoc psychologiczno-pedagogiczną oraz zajęcia
rewalidacyjne ze względu na występujące niepełnosprawności z powodu, których nie mogą uczęszczać do szkoły
w miejscu zamieszkania. W związku z tym dzieci są bardzo dobrze uspołecznione i zorganizowane. Efektywna
praca nauczycieli/wychowawców, specjalistyczne oddziaływania wychowawcze, terapeutyczne, rehabilitacyjne,
adekwatne metody pracy i bogata oferta ośrodka powoduje, że wychowankowie potrafią przestrzegać norm
społecznych i zachowują się adekwatnie do sytuacji. Placówka jest otwarta na środowisko lokalne. Uczniowie
XIV Liceum Ogólnokształcącego w Szczecinie uczestniczą w procesie edukacyjnym organizowanym dla
wychowanków Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Tanowie w ramach aktywnego wolontariatu.
Na terenie placówki cyklicznie organizowane są wizyty studyjne i zajęcia pokazowe dla studentów Wyższej
Szkoły Humanistycznej w Szczecinie oraz Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 33/42
Obszar badania: Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie
zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Realizacja tych działań jest monitorowana
oraz modyfikowana w razie potrzeby.
Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń i wzmacnianie
właściwych zachowań, a realizacja tych działań jest monitorowana oraz modyfikowana w razie
potrzeby , co wynika z wywiadu i badań ankietowych rodziców, nauczycieli, ankiety dyrektora, wywiadu
z pracownikami niepedagogicznymi oraz obserwacji placówki i analizy danych zastanych. Wszyscy ankietowani
rodzice poinformowali, że pozytywne zachowania ich dziecka są chwalone przez nauczycieli/wychowawców
(Wykres 1j). W wywiadzie stwierdzili, że zdarzają niewłaściwe zachowania przejawiane przez ich dzieci
wynikające z ich poziomu funkcjonowania, które mogą zagrażać innym. Jednak nie dochodzi do sytuacji
niebezpiecznych, gdyż niezwłocznie reagują nauczyciele/wychowawcy i w sposób profesjonalny rozwiązują
problem. Wychowawcy/ nauczyciele utrzymują stały kontakt z rodzicami i informują na bieżąco o zachowaniu
dziecka w placówce. Z uwagi na właściwe oddziaływania wychowawcze przebiegające w ośrodku
wychowankowie mogą uczestniczyć w zajęciach dodatkowych poza terenem placówki (np. basen w Policach),
wyjściach, wycieczkach oraz turnusach rehabilitacyjnych. Przyjazna atmosfera panująca w placówce
i profesjonalne zajęcia terapeutyczne i rewalidacyjne sprzyjają rozwojowi dzieci. W placówce
nauczyciele/wychowawcy, pedagog i psycholog podejmują szereg działań mających na celu wzmocnienia
pożądanych zachowań wychowanków. Od pierwszego dnia pobytu w przedszkolu, szkole, grupach
wychowawczych wychowankowie czują się ważni i docenieni. Nauczyciele eksponują mocne strony
wychowanków i wspierają ich w pokonywaniu codziennych trudności poprzez rozmowy i organizowanie
wspólnych działań dostosowanych do ich możliwości i zainteresowań. Organizują także indywidualną pomoc
psychologiczną i pedagogiczną na terenie placówki, spotkania ze specjalistami z różnych dziedzin. W ośrodku
panuje atmosfera akceptacji i życzliwości, dzieci uczą się okazywania serdeczności i życzliwości. Uczniowie
uczestniczą w apelach i imprezach szkolnych oraz akcjach ekologicznych (np. "Sprzątanie świata", "Dzień
ziemi"). W ośrodku promowane są takie postawy, jak: asertywność, szacunek do ludzi, poczucie własnej
wartości, obowiązkowość, odpowiedzialność, kultura bycia, zdyscyplinowanie, punktualność, uczciwość, postawy
prospołeczne i proekologiczne. Nauczyciele/wychowawcy w swojej pracy stosują:
● wzmocnienia pozytywne;
● zwracają uwagę na postępy wychowanków, nawet najdrobniejsze;
● pochwały, listy gratulacyjne, wyróżnienia uczniów na apelach.
Uczniowie biorą udział w konkursach, zawodach sportowych, uczestniczą w zajęciach kół zainteresowań,
co wpływa na wzmocnienie ich poczucia wartości.Celem wzmacniania pożądanych zachowań oraz eliminowania
zdiagnozowanych zagrożeń nauczyciele prowadzą następujące działania:
● systematycznie angażują się wspólnie z rodzicami w pracę zespołu wychowawczego,
● organizują spotkania z przedstawicielami policji, straży miejskiej, stacji sanitarno-epidemiologicznej,
ratownictwa medycznego, nadleśnictwa i okazjonalnie innych instytucji wspierających,
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 34/42
● realizują program profilaktyki, program wychowawczy i współpracy z rodzicami, a także programy
własne nauczycieli np. „Jestem zdrowy i bezpieczny”, „Wspieranie rozwoju seksualnego osób
z głębszym upośledzeniem umysłowym”, „Program kształtujący umiejętności radzenia sobie ze
stresem wśród dzieci i młodzieży - Ratuj się kto może”, „Program wiedzy prawnej. Podstawowe
przepisy prawa socjalnego w odniesieniu do osób z niepełnosprawnością intelektualną”, „Program
przeciwdziałania agresji” oraz programy edukacyjno - profilaktyczne np. „Nie pal przy mnie proszę”,
„Znajdź właściwe rozwiązanie”, „Alfred radzi”,
● włączają wychowanków w prowadzone akcje np. „Rzuć palenie razem z nami”, „Dzień bez papierosa”
oraz prelekcje antynikotynowe,
● organizują wystawy np. Wystawa antynikotynowa we współpracy z PPISE,
● prowadzą róże formy zajęć tematycznych np. "Zajęcia koła Akademii Zdrowia"'
● realizują wychowanie prozdrowotne w ramach programu „Trzymaj Formę”,
● organizują spotkania z pracownikiem PPISE w Policach na temat profilaktyki grypy, profilaktyki
palenia,
● w ramach lekcji wychowania fizycznego propagują zdrowy styl życia.
Wszelkie działania profilaktyczne i wychowawcze prowadzone zgodnie z harmonogramem imprez: Jesienny rajd
pieszy, Wiosenny rajd pieszy, Jesienny turniej piłkarski, Turniej tenisa stołowego, Bezpieczny Tydzień. Ośrodek
planuje i realizuje intensywne działania w zakresie eliminowania zagrożeń i wzmacniania właściwych
zachowań. Do zmodyfikowanych lub wdrożonych działań prowadzonych w placówce należą:
● prowadzenie zeszytów zachowań dla niektórych wychowanków,
● edukacja prawna uczniów i rodziców,,
● zapoznawanie rodziców z zaplanowanymi działaniami z zakresu profilaktyki bezpieczeństwa np.
„Świecę przykładem” (akcja tegoroczna),
● spotkania ze specjalistami - rozszerzono listę specjalistów o inspektora ds. nieletnich,
● prowadzenie systematycznych spotkań monitorujących w zespołach wychowawczych.
Niektórzy z nauczycieli/wychowawców ukończyli Policyjne Studium Bezpieczeństwa i wdrażają działania
niwelujące zagrożenia w formie atrakcyjnej dla uczniów . Działania edukacyjno-wychowawcze podejmowane
w placówce są diagnozowane i modyfikowane. Co roku Rada Pedagogiczna zatwierdza zmodyfikowany, po
ewaluacji wewnętrznej program wychowawczy i program profilaktyki. Na bieżąco monitorowane są
i diagnozowane wszystkie sytuacje mogące być przyczyną zagrożeń np. wynikające z prowadzonych obserwacji
uczniów. Nauczyciele przekazują sobie informacje o występujących zagrożeniach, wspólnie podejmują działania.
Ponadto jest opracowany system działań profilaktyczno - wychowawczych. Każdy wychowawca opracowuje dla
zespołu klasowego/grupy wychowawczej program profilaktyczno-wychowawczy spójny z programem
wychowawczym ośrodka i programem profilaktyki. Na początku roku szkolnego we wrześniu ustalane są
wspólnie kierunki pracy wychowawczej i profilaktycznej na dany rok szkolny. Każdy wychowawca monitoruje
prowadzone działania i analizuje je pod kątem ich skuteczności. Wnioski z analizy działań wychowawczych
i profilaktycznych przedstawiane są po pierwszym semestrze i na koniec roku szkolnego w formie sprawozdań
na Radzie Pedagogicznej. Dodatkowo analiza podejmowanych działań jest przeprowadzona w formie ankiety dla
nauczycieli i wychowanków (program wychowawczy) oraz ankiety dla nauczycieli (program profilaktyczny).
Podejmowane działania są modyfikowane w zależności od wyników analiz i ewaluacji wewnętrznej. Wszystkie
działania nauczycieli są poprzedzone spotkaniami z rodzicami, którzy są włączani w proces
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 35/42
edukacyjno-wychowawczy. W ośrodku funkcjonuje Program Współpracy z Rodzicami, który jest monitorowany
podczas badań ankietowych i modyfikowany w zależności od wyciągniętych wniosków. Ponadto w placówce
działa Zespół Wychowawczy, który omawia sytuację każdego wychowanka. Analizie poddawane są także
działania wynikające z realizacji Programu Profilaktyki i Programu Wychowawczego, w których zdefiniowane są
zagrożenia (np. zagrożenie wykluczeniem społecznym, nałogami) i określone sposoby ich eliminacji, a także
sposoby wzmacniana właściwych zachowań. Analizy działań wychowawczych, w trakcie cyklicznych spotkań
lub indywidualnie na podstawie rozpoznania, obserwacji, analizy dokumentów, dokonują: wychowawcy klas
i grup wychowawczych indywidualnie (tak często jak to jest konieczne), zespoły wychowawców klas szkoły
podstawowej, gimnazjum i szkoły przysposabiającej do pracy, pedagog, psycholog, zespół do spraw programu
wychowawczego i profilaktyki (podczas ewaluacji programów po zakończeniu roku szkolnego), zespół
wychowawczy (każdorazowo podczas podejmowanych działań), koordynator ds. bezpieczeństwa (w trakcie
bieżącej pracy). Działania wychowawcze analizowane są podczas rad pedagogicznych (zgodnie
z harmonogramem spotkań), zespołów przedmiotowych, zebrań z rodzicami (na zebraniach ogólnych,
klasowych i grupowych). Ankiety, wywiady z rodzicami, nauczycielami, niektórymi uczniami (szczególnie klas
starszych) to materiał służący do głębokiej analizy zaobserwowanych zjawisk i zbierania informacji
o ewentualnych zagrożeniach. Opracowane wnioski i zaplanowane odpowiednie do tego działania są
monitorowane i w zależności od potrzeb modyfikowane. Analizy zachowań i zagrożeń dotyczą
m.in. kształtowania i usprawniania nawyków higieniczno – porządkowych, wdrażania zasad bezpiecznego
zachowania, przygotowania do prawidłowego funkcjonowania w grupie i kształtowania umiejętności
bezpiecznego zachowania się w ośrodku i poza nim, kształtowania zachowań społecznie
pożądanych, kształtowania i rozwijania zainteresowań wychowanków, zapobiegania podejmowaniu przez
wychowanków zachowań ryzykownych(tj. palenie tytoniu, używania alkoholu, używanie środków
psychoaktywnych i nadużywanie leków, zapobieganie wczesnej inicjacji seksualnej), kształtowania
przedsiębiorczości i radzenia sobie w życiu dorosłym.
Wykres 1j
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 36/42
Obszar badania: Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie
do potrzeb wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i
zachowań.
Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb
wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań , co wynika
z badań ankietowych rodziców i dyrektora, a także z wywiadu z nauczycielami oraz pracownikami
niepedagogicznymi. Spójność oddziaływań wychowawczych jest domeną placówki i bezpośrednio przekłada się
na sukcesy pedagogiczne oraz zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Funkcjonujące w ośrodku
Program Profilaktyki i Program Wychowawczy są podstawą do tworzenia klasowych i grupowych programów
profilaktyczno-wychowawczych. Treści w nich zawarte są ze sobą spójne. W każdym roku szkolnym ww.
programy poddawane są ewaluacji i modyfikacji. W ośrodku obowiązuje następujący system procedur
postępowania w różnorodnych sytuacjach wychowawczych. Rodzice poinformowali, że nauczyciele traktują ich
dzieci w sposób uwzględniający ich potrzeby i możliwości, np. zapewniają udział w zajęciach rewalidacyjnych
(korekta wad mowy, korekcja wad postawy, integracja sensoryczna), kołach zainteresowań (koło plastyczne,
koło muzyczne, koło czytelnicze „Literka”, koło taneczne, koło ceramiczne), konkursach, zawodach sportowych,
zajęciach sportowych na basenie w Policach, turnusach rehabilitacyjnych, a także indywidualizują oddziaływania
edukacyjno-wychowawcze, uczą codziennych czynności (spożywania posiłków, korzystania z toalety, higieny
osobistej, ubierania, prac w ogrodzie, prac porządkowych w grupach wychowawczych), bawią się z dziećmi,
potrafią w razie potrzeby w sposób profesjonalny wyciszyć je oraz organizują dla uczniów uzdolnionych
plastycznie wystawy ich prac. Ponadto rodzice podkreślili, że dyrekcja dba, aby dzieci bezglutenowe miały
zapewnione odpowiednie wyżywienie. To w jaki sposób placówka wychowuje dzieci odpowiada potrzebom
wszystkich rodziców (Wykres 1j). Pracownicy niepedagogiczni powiedzieli, że w placówce rozmawiają
z nauczycielami i wychowankami na temat pożądanych postaw uczniów, ich właściwego zachowania, czy
odpowiedniego odżywiania.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 37/42
Wykres 1j
Obszar badania: Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości.
Wychowankowie współpracują ze sobą w miarę swoich możliwości , co wynika z wywiadu
z wychowankami i obserwacji zarówno placówki, jak i prowadzonych zajęć. Wychowankowie poinformowali,
że wspólnie grają w piłkę, chodzą na spacery, jeżdżą na rowerach, bawią się na terenie placówki oraz dbają
o swoje sale w grupach wychowawczych. Obserwując zajęcia i zabawy w sali można było zauważyć, że dzieci
bawią się i uczą w grupie z rówieśnikami, wspierają się przy wykonywaniu zadań nauczyciela lub w trakcie
zabawy, pomagają sobie wzajemnie podczas realizacji różnorodnych zadań zleconych przez nauczycieli.
Widoczne były życzliwe relacje koleżeńskie oraz wsparcie nauczyciela adekwatne do danej niepełnosprawności
dziecka. Podczas obserwacji całej placówki nie można było dostrzec agresywnych zachowań
uczniów/wychowanków. Wychowankowie z chęcią współpracowali ze sobą zespołowo i grupowo podczas zajęć
nieobowiązkowych organizowanych w ramach kół zainteresowań, zarówno w szkole, jak i w grupach
wychowawczych (koło muzyczne „ Akord”, koło plastyczne, koło teatralne „Pinokio”, koło czytelnicze „Literka”,
koło recytatorskie „Rytm”, koło „Aktywny gimnazjalista”, koło „Akademia zdrowia”, koło Informatyczne „ Enter
”, koło Nordick Walking „Włóczykije ”, koło rękodzielnicze „ Igła z nitką”, koło rytmiczno – taneczne, koło
sportowe, koło gospodarczo - ogrodnicze „ Zielonym do góry ”, koło przyrodniczo – turystyczne, koło
ekologiczno- przyrodnicze, koło fotograficzne, Klub Melomana).
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 38/42
Obszar badania: W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą
społeczność placówki.
W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność placówki
, co wynika z wywiadu z dyrektorem. W ośrodku dyskryminacja występuje w niewielkim stopniu, dlatego
działania antydyskryminacyjne mają głównie charakter profilaktyczny. Omawiane i analizowane są z uczniami
prawa dziecka i prawa człowieka. Na zajęciach w szkole i grupach wychowawczych kształtowane są postawy
obywatelskie, poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także poszanowania dla innych kultur
i tradycji. Szkoła podejmuje odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji
poprzez organizowanie różnorodnych uroczystości i imprez, np. Dzień Chłopaka, imprezy integracyjne
z wychowankami szkół i przedszkoli publicznych oraz uczniów z Niemiec (Martinschule Greifswald, Randow
Schule Loecknitz), wystaw we współpracy z Martinschule Greifswald (udział bierze 13 uczniów z Greifswaldu i 7
wychowanków placówki), zajęć prowadzonych przez pedagoga i psychologa dla uczniów i rodziców pt. „Zły
Dotyk”, „Cyberprzemoc” (udział bierze 30 rodziców i 31 starszych wychowanków),integracyjnych spotkań
z przedszkolakami z Tanowa i ze Szczecina, a także spotkań z uczniami z Zespołu Szkól Ogólnokształcących nr
2, Liceum Katolickiego w Szczecinie, Szkoły Podstawowej nr 54 w Szczecinie, Specjalnego Ośrodka
Szkolno-Wychowawczego nr 1 w Policach, Szkoły Podstawowej w Tanowie. W placówce działa Fundacja
„Bądźmy Razem z Niepełnosprawnymi w Tanowie”. Dzięki niej wychowankowie mają zapewnione cotygodniowe
wyjazdy na basen integrujące młodzież z różnych szkół. Osiągnięcia uczniów prezentowane są na wystawach
prac plastycznych w Miejskim Ośrodku Kultury w Policach, Nadleśnictwie Trzebież, w Domu Dziecka w Tanowie,
w Muzeum Techniki i Komunikacji w Szczecinie. Powyższe działania sprzyjają kształtowaniu postaw tolerancji,
szacunku, empatii, troski o słabszych i mniej sprawnych. Widoczna jest równość w traktowaniu wszystkich
członków społeczności placówki.
Obszar badania: W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań
profilaktyczno-wychowawczych, opiekuńczych, edukacyjnych, terapeutycznych i
resocjalizacyjnych.Ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu
kolejnych działań.
W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno-wychowawczych,
opiekuńczych, edukacyjnych i terapeutycznych, a ocena ta jest uwzględniana przy planowaniu,
realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań , co wynika z wywiadu z dyrektorem. Nauczyciele
modyfikują indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne i prowadzą ewaluację wewnętrzną. Na bieżąco
doskonalą Program Wychowawczy, Program Profilaktyki, Program Współpracy z Rodzicami. Analizują
dokumenty, plany pracy pod kątem osiąganych efektów w pracy dydaktyczno-wychowawczej, a także
skuteczność podejmowanych działań profilaktyczno - wychowawczych, opiekuńczych, edukacyjnych,
rewalidacyjnych. Na skuteczność podejmowanych działań wpływa:
● analizowanie osiągnięć uczniów na podstawie karty pracy i wytworów oraz ich zaangażowania
w zawody i konkursy,
● porównanie diagnozy wstępnej i końcoworocznej uczniów „Arkuszem Diagnostycznym”,
● badanie postępów pracy rewalidacyjnej,
● prowadzenie rozmów z rodzicami i absolwentami placówki.
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 39/42
Zespół Wychowawczy wprowadził tzw. ,,indywidualne karty zadań” dla wychowanka, nauczycieli, wychowawców
i rodziców, w których znajduje się diagnoza sytuacji i problemów ucznia oraz dokumentacji udzielonej mu
pomocy. Wdrożenie podjętych działań jest oceniane poprzez pryzmat ich skuteczności i uwzględnia ocenę
wcześniejszych działań. W pracy nauczycieli/wychowawców widoczna jest systemowość oddziaływań
na uczniów/wychowanków, która rzutuje na skuteczność procesu edukacyjno-wychowawczego.
Obszar badania: Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka.
Podejmowane działania zaspakajają potrzeby każdego wychowanka , co wynika z badań ankietowych
rodziców, obserwacji placówki, analizy dokumentów. Każda sala lekcyjna wyposażona jest w nowoczesne
i bardzo atrakcyjne pomoce i środki dydaktyczne, które pozwalają każdemu wychowankowi na pracę bez
względu na poziom rozwoju intelektualnego. Szczególnie ważne są pomoce, umożliwiające manipulowanie,
konstruowanie i układanie, cięcie i wycinanie, nawlekanie i przewlekanie dla wychowanków o mniejszych
możliwościach oraz takie, które ułatwiają innym wychowankom opanowanie umiejętności czytania i pisania
w podstawowym zakresie i opanowanie praktycznych umiejętności matematycznych. Uatrakcyjniają one proces
rehabilitacji, przyczyniając się tym samym do podejmowania przez dzieci coraz trudniejszych zadań
edukacyjnych. Każda klasa ma do dyspozycji jeden lub więcej laptopów z drukarką i zestawem programów
multimedialnych, a także także dostęp do bezprzewodowego internetu. Pozwala to wspomagać konwencjonalne
metody nauczania nowoczesnymi środkami technicznymi. Multimedialne programy edukacyjne mają
zastosowanie w rozwijaniu umiejętności polonistycznych, matematycznych, plastycznych i technicznych.
Zabawowa forma tych programów podnosi efektywność nauczania, uatrakcyjnia zajęcia i powoduje znacznie
większą koncentrację uwagi. Programy edukacyjne przyczyniają się do wspomagania, rozwijania i kształtowania
wyobraźni, pamięci, logicznego myślenia i spostrzegania. Ważną rolę terapeutyczną w pracy z dzieckiem
niepełnosprawnym intelektualnie spełnia muzyka. W gabinecie muzycznym wychowankowie mają do dyspozycji
zestaw nowych instrumentów muzycznych dzięki którym zajęcia są niezwykle atrakcyjne. Telewizor i zestaw
DVD znacznie poszerzają możliwości realizowania programu z przedmiotu muzyka z rytmiką, uatrakcyjniają
zajęcia i umożliwiają wychowankom w sposób pośredni obcowanie ze sztuką. Zajęcia plastyczne rozwijają
motorykę małą, analizę i syntezę wzrokową. Wychowankowie oprócz codziennej pracy na zajęciach plastyki
biorą również udział w wielu konkursach plastycznych odnosząc w nich liczne sukcesy. Uczniowie bardzo chętnie
spędzają czas w pracowni plastycznej nie tylko w czasie lekcji, ale również po zajęciach. Zajęcia wychowania
fizycznego cieszą się ogromnym zainteresowaniem wychowanków. W sali gimnastycznej widoczny jest
różnorodny sprzęt, umożliwiający prowadzenie ciekawych zajęć ruchowych. Dzięki temu wychowankowie
osiągają znakomite rezultaty w różnych dyscyplinach sportowych podczas wielu zawodów. Działalność
dydaktyczna, wychowawcza i rewalidacyjna placówki opiera się na indywidualnych programach edukacyjno -
terapeutycznych i indywidualnych programach rewalidacyjnych ustalanych dla każdego ucznia/wychowanka
na podstawie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania.
Działania edukacyjno – wychowawcze zmierzają do przygotowania uczniów/wychowanków do maksymalnej
niezależności życiowej. Oprócz zajęć dydaktycznych placówka oferuje bogaty wachlarz zajęć rewalidacyjnych
i terapeutycznych m.in. zajęcia korekty wad mowy, korekcji wad postawy, eeg biofeedback, terapię Snoezelen,
alternatywne metody komunikacji (Makaton), terapię psycholingwistyczną Tomatis, stymulację bazalną,
integrację sensoryczną, kinezjologię edukacyjną, logorytmikę oraz terapię psychologiczną i pedagogiczną.
Swoje pasje i zainteresowania uczniowie mogą rozwijać uczestnicząc w wielu kołach zainteresowań m.in:
informatycznym, plastycznym, tanecznym, muzycznym, czytelniczym, fotograficznym, ekologicznym
i recytatorskim. Wychowankowie nie czują się w placówce odizolowani, a wręcz przeciwnie mają możliwość
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 40/42
uczestniczyć w imprezach o charakterze integracyjnym. Spotykają się dziećmi i młodzieżą z Tanowa, Szczecina,
Polic, czy Niemiec. Podejmowanie przez nauczycieli/wychowawców działania związane są z organizacją pomocy
w usamodzielnianiu się każdego wychowanka. Nauczyciele/wychowawcy inicjują działania na rzecz
wszechstronnego rozwoju wychowanków i ich rewalidacji, rehabilitacji. Placówka współpracuje z różnymi
organizacjami lub osobami prywatnymi celem realizacji zadań statutowych, szkoleń, czy konferencji naukowych.
W placówce działa od 26 września 2007 r. Fundacja "Bądźmy Razem z Niepełnosprawnymi w Tanowie", która
powstała z inicjatywy wychowawców i nauczycieli SOSW w Tanowie. Celem Fundacji jest przede wszystkim
pomoc dzieciom ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Tanowie oraz ich rodzinom. W ramach
fundacji podejmowane są działania w zakresie profilaktyki i rehabilitacji, integracji ze środowiskiem i aktywizacji
wychowanków w życiu społecznym. Rodzice twierdzą, że placówka spełnia ich oczekiwania i odpowiada
potrzebom ich dzieci. Zwracają uwagę na indywidualne podejście nauczycieli/wychowawców do dzieci, ich
życzliwe traktowanie, właściwą i troskliwa opiekę, atrakcyjny program zajęć i bogatą ofertę
rewalidacyjno-eduakacyjną, a także bezpośredni przepływ informacji na linii nauczyciele/wychowawcy - rodzice.
Obszar badania: Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się
odpowiedzialnością w działaniu i relacjach społecznych. Wychowankowie, odpowiednio do
swoich możliwości, biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki.
Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością w działaniu
i relacjach społecznych, a także biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań
placówki , co wynika z wywiadu z dyrektorem, nauczycielami/wychowawcami, wychowankami oraz
pracownikami niepedagogicznymi. Podejmowanie decyzji o życiu placówki przez uczniów/wychowanków jest
ograniczone w związku z ich specyficznymi możliwościami percepcyjnymi (dzieci z upośledzeniem umysłowym
w stopniu umiarkowanym lub znacznym, często z niepełnosprawnością sprzężoną). Niemniej jednak są to osoby
twórcze, które z ciekawymi pomysłami i propozycjami. Inicjatywy ich w miarę możliwości są realizowane.
Uczniowie/wychowankowie pomagają w organizacji imprez, niejednokrotnie planują kolejne kroki działań (np.
podłączenie sprzętu nagłaśniającego, rozłożenie ławek, krzeseł), które wykonują pod kierownictwem
opiekunów. Sami decydują o udziałach w konkursach, wyborze stroju, czy trasy lub miejsca odpoczynku
podczas wycieczki. Przygotowując się do konkursów prezentujących talenty plastyczne lub recytatorskie.
Wykorzystując wolę i motywację do działania uczniów nauczyciele/wychowawcy angażują ich do różnych
przedsięwzięć zgodnie z harmonogramem imprez szkolnych, np. Sprzątanie lasu, kiermasze świąteczne
(bożonarodzeniowe, wielkanocne, adwentowy kiermasz w Greifswaldzie), zawody i turnieje sportowe (piłki
nożnej, tenisa stołowego, zawody pływackie). Uczniowie sami mogą decydować o organizacji swojego czasu
wolnego. Wybierają rodzaj kół zainteresowań z bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych. Mogą również decydować
o tym, czym będą się zajmować na kole zainteresowań i wspólnie z nauczycielem omawiają tematykę zajęć.
Każdy nauczyciel prowadzący koło uwzględnia te propozycje, ponieważ gwarantują one właściwy poziom
motywacji do efektywnego i zgodnego z zainteresowaniami uczniów udziału w zajęciach. Zajęcia pozalekcyjne
są również organizowane pod kątem zainteresowań uczniów/wychowanków. W Ośrodku działają liczne koła
zainteresowań. Rozwijanie umiejętności uczniów w zajęciach pozalekcyjnych zostało docenione przez Ministra
Edukacji Narodowej. Po weryfikacji wymagań doceniono działalność edukacyjną placówki i w rozwijaniu
szkolnych talentów i przyznano tytuł „Miejsce Odkrywania Talentów”. Nadmienić też należy, że Uczniowie sami
także proponują i inicjują powstanie nowych typów zajęć w danym roku szkolnym np. powstanie siłowni, zajęcia
pływackie. Mają także wpływ na jadłospis. Komisja do spraw żywienia zbiera propozycje ulubionych potraw
dzieci i w miarę możliwości je realizuje. W weekendy uczniowie pozostający w placówce mają możliwość
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 41/42
samodzielnego przygotowania posiłku. Zajęcia w pracowni gospodarstwa domowego inicjują sami
wychowankowie planując menu i zdobywając potrzebne środki lub produkty. Powyższe wskazuje dojrzałość,
świadomość i umiejętność współdziałania wychowanków w zakresie podejmowania inicjatyw dotyczących zadań
placówki.