Projekt i narzędzia w ewaluacji wewnętrznej. Przygotowanie ... · placówki to ewaluacja wewnętrzna. ... Ewaluacja zewnętrzna Ewaluacja wewnętrzna Dotyczy wielu zagadnień w

Człowiek najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.


Projekt i narzędzia w ewaluacji wewnętrznej. Przygotowanie raportu z ewaluacji wewnętrznej i jego prezentacja.

Projekt i narzędzia w ewaluacji wewnętrznej. Przygotowanie raportu z ewaluacji wewnętrznej i jego prezentacja. Wykorzystanie wyników.

Opracowała Janina Janosz


Podstawy prawne Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

( tekst jednolity Dz. U z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zmianami);

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009r. w sprawie sprawowania nadzoru pedagogicznego ( Dz. U Z 2009 r. Nr 168, poz. 1324 ze zm.)

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego ( Dz. U. z 2013 r. poz. 560).


Podstawy prawne Nadzór pedagogiczny jest realizowany przez wykonywanie zadań

i czynności określonych w art. 33 ustawy w trybie planowych lub doraźnych działań.

Działania planowe, realizowane przez organy sprawujące nadzór pedagogiczny są realizowane zgodnie z podstawowymi kierunkami polityki oświatowej państwa w zakresie nadzoru pedagogicznego, ustalonymi przez Ministra Edukacji Narodowej.

Działania doraźne, prowadzone przez organy sprawujące nadzór pedagogiczny są realizowane w przypadku, gdy zaistnieje potrzeba podjęcia działań z zakresu nadzoru pedagogicznego w takim trybie (priorytety KO).


Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009r. z

późniejszymi zm.

Nadzór pedagogiczny sprawowany jest z uwzględnieniem:

Jawności wymagań; Współpracy organów sprawujących nadzór

pedagogiczny z organami prowadzącymi szkoły, dyrektorami szkół oraz nauczycielami;

Tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi szkół;

Poszanowania samodzielności szkół oraz nauczycieli z uwzględnieniem art. 34b ustawy

Pozyskiwania informacji zapewniających obiektywną i pełną ocenę pracy szkoły.


Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie nadzoru pedagogicznego

Ewaluacja działalności edukacyjnej szkół i placówek jest praktycznym badaniem oceniającym, które ma prowadzić do określenia stopnia spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań stawianych przez państwo na podstawie oceny przebiegu procesów, a także efektów podejmowanych działań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz warunków działania szkoły lub placówki, jakości zarządzania i jej funkcjonowania w środowisku. Ewaluacja prowadzona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny to ewaluacja zewnętrzna. Ewaluacja prowadzona przez dyrektora szkoły lub placówki to ewaluacja wewnętrzna.


EWALUACJA




Sześć fundamentalnych różnic pomiędzy ewaluacją wewnętrzną a zewnętrzną

Ewaluacja zewnętrzna Ewaluacja wewnętrzna

Dotyczy wielu zagadnień w ramach „Wymagań”

Dotyczy zagadnień bardzo konkretnych

Jest obiektywna ze względu na uniwersalność spojrzenia

Jest subiektywna ze względu na specyfikę placówki

Jest dla ekspertów emocjonalnie obojętna

Nauczyciele i kierownictwo są emocjonalnie ze swym działaniem związani

Posługuje się uniwersalnymi procedurami i narzędziami

Tworzone są specyficzne narzędzia, rzadko dadzą się wykorzystać narzędzia zewnętrzne

Jest „złagodzoną” oceną pracy szkoły

Jest autorefleksją wewnętrzną w szkole, bez oceniania, prowadzącą do własnych rekomendacji

Jest sporadyczna, raz na kilka lat Jest permanentna



Założenia nowego nadzoru Zwiększenie roli badania jakości pracy szkoły

przez: - analizę i ocenę jakości, - sprawdzanie, czy szkoła działa zgodnie z prawem, - pomoc w osiąganiu wysokiej jakości;


Nadzór dyrektora szkoły 1. Dyrektor szkoły w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego:

Organizuje ewaluację wewnętrzną i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia jakości pracy szkoły

Kontroluje przestrzeganie przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły.

Wspomaga nauczycieli w realizacji ich zadań, w szczególności przez:

- organizowania szkoleń, narad, konferencji,

- motywowanie do doskonalenia i rozwoju zawodowego,

- przedstawienie nauczycielom wniosków wynikających z nadzoru pedagogicznego.


Rola dyrektora szkoły w ewaluacji wewnętrznej

Dyrektor publicznej szkoły jest osobą koordynującą działania szkoły oraz zapewniającą prawidłowość i skuteczność procesu edukacyjnego. Jest odpowiedzialny za zorganizowanie procesu ewaluacji wewnętrznej i wykorzystanie jej wyników do podejmowania działań mających na celu poprawę pracy szkoły.

Dyrektor wykorzystuje potencjał nauczycieli nie tylko w sytuacjach obowiązku opracowania i podjęcia działań mających na celu poprawę, ale także w sytuacjach wynikających z organizacji pracy szkoły i konieczności zapewnienia oczekiwanej jakości działań edukacyjnych, w tym także do prowadzenia ewaluacji wewnętrznej i wykorzystania wniosków uzyskanych w jej wyniku.


Nadzór pedagogiczny dyrektora szkoły Plan nadzoru dyrektora szkoły zawiera w szczególności: 1. Cele, przedmiot, organizację ewaluacji wewnętrznej oraz jej harmonogram. W nowelizacji rozporządzenia z 2013 r. zrezygnowano z wymogu określania celów, jednak w literaturze przedmiotu uważa się, że nie można stworzyć dobrej metodologii i dobrych narzędzi bez określania celów. 2. Tematykę i terminy kontroli przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły. 3.Plan i tematykę szkoleń i narad


Rola dyrektora szkoły w ewaluacji wewnętrznej

Dyrektor publicznej szkoły jest osobą koordynującą działania szkoły oraz zapewniającą prawidłowość i skuteczność procesu edukacyjnego. Jest odpowiedzialny za zorganizowanie procesu ewaluacji wewnętrznej i wykorzystanie jej wyników do podejmowania działań mających na celu poprawę pracy szkoły.

Dyrektor wykorzystuje potencjał nauczycieli nie tylko w sytuacjach obowiązku opracowania i podjęcia działań mających na celu poprawę, ale także w sytuacjach wynikających z organizacji pracy szkoły i konieczności zapewnienia oczekiwanej jakości działań edukacyjnych, w tym także do prowadzenia ewaluacji wewnętrznej i wykorzystania wniosków uzyskanych w jej wyniku.


Przedmiot ewaluacji W myśl rozporządzenia o nadzorze

pedagogicznym ewaluację wewnętrzną przeprowadza się w odniesieniu do zagadnień, uznanych w szkole lub placówce za istotne w jej działalności.

Ewaluacja powinna być narzędziem precyzyjnym- lepiej ja przeprowadzić w zakresie węższym, ale przemyślanym, niż próbować objąć wszystkie możliwe aspekty funkcjonowania szkoły.


Ewaluacja wewnętrzna Może obejmować zbieranie

i analizowanie informacji o pracy szkoły w ustalonych w szkole innych, niż wskazane w rozporządzeniu obszarach, a także w odniesieniu do wymagań ustalonych w szkole innych, niż wskazane w rozporządzeniu.


Procedura przeprowadzania ewaluacji wewnętrznej Podstawa opracowania Określenie celu ewaluacji wewnętrznej (jakich

oczekujemy efektów ) Przedmiot Sformułowanie pytań kluczowych, pytań

szczegółowych. Określenie kryteriów, według których oceniać będziemy wyniki przeprowadzanej ewaluacji


Procedura przeprowadzania ewaluacji wewnętrznej Zainteresowani Odpowiedzialni Czas realizacji Opis działania: na sierpniowym posiedzeniu RP

dyrektor powołuje x – osobowy zespół ds.. Ewaluacji; do 10 września zespół przygotowuje projekt ,, Organizacji ewaluacji wewnętrznej w …” i przekazuje go dyrektorowi; 15 września dyrektor prezentuje projekt RP . Powołany przez dyrektora zespół opracowuje Harmonogram ewaluacji i po zatwierdzeniu przez dyrektora przedstawia RP.


Procedura przeprowadzania ewaluacji wewnętrznej - Przygotowanie narzędzi do ewaluacji wewnętrznej

adekwatnych do badanego obszaru pracy szkoły, na przykład: kwestionariusz wywiadu, notatka, arkusz obserwacji, lista pytań, przegląd, ankieta

- Określenie próby badawczej - Ustalenia kto i w jaki sposób będzie dokonywał

ewaluacji wewnętrznej – powołanie zespołu ewaluacyjnego

- Przeprowadzenie ewaluacji wewnętrznej z wykorzystaniem opracowanych narzędzi

- Ewentualne porównanie uzyskanych wyników ewaluacji z określonymi w rozporządzeniu wymaganiami dla danego poziomu


Procedura przeprowadzania ewaluacji wewnętrznej - Opracowanie raportu, który określa poziom

spełniania przez szkołę wymagań dla badanego obszaru

- Ustalenie komu i w jaki sposób będą przedstawione wyniki ewaluacji wewnętrznej – określenie form prezentacji danych

- Sposób wykorzystania wyników ewaluacji: do dalszego planowania rozwoju szkoły lub opracowania programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania


Określnie przedmiotu badania Określenie przedmiotu badania jest wymagane

przepisami rozporządzenia o nadzorze pedagogicznym.

Polega na zdefiniowaniu, co będziemy badać, jakich informacji potrzebujemy ( jaki obszar zadań/ obszar pracy lub jaki jest problem do rozwiązania, zagadnienia do zdiagnozowania)

Przedmiot badania powinien być taki, by jego wyniki można było wykorzystać w szkole.


Przykład Projekt ewaluacji nr 1/2013 1.Przedmiot: W jakim stopniu ocenianie w naszej szkole służy celom edukacyjnym? 2. Zagadnienia: Ocenianie uczniów daje im informację o ich postępach w nauce oraz motywuje ich do dalszej pracy oraz Informacja o postępach w nauce otrzymana w wyniku oceniania uczniów pomaga im uczyć się i planować swój indywidualny proces uczenia się. 3. Zestawienie szczegółowych zagadnień badawczych: A. Sposób podania wymagań przez nauczyciela B. Stopień znajomości i rozumienia wymagań przez ucznia C. Wpływ uczniów na to, jakie są wymagania nauczycieli


Przykład D. Przekonanie o życzliwym podejściu nauczycieli do

oceniania

E. Przekonanie o sprawiedliwym ocenianiu

F. Uzasadnianie ocen przez nauczycieli

G. Motywacyjna funkcja nauczycielskiego komentarza do oceny

H. Wykorzystywanie nauczycielskiego komentarza do oceny do organizowania procesu uczenia się

I. Zawartość nauczycielskiego komentarza do oceny (wskazówki, jak pracować)


Określenie pytań kluczowych i kryteriów To pytania problemowe ( ogólne) na które ewaluacja

powinna dać odpowiedź – co chcemy wiedzieć?

Nie są to pytania, które będą zadawane bezpośrednio osobom objętym ewaluacją: uczniom, rodzicom, nauczycielom…

Odpowiedź na pytanie, kiedy wymaganie postawione przez szkołę jest spełnione. Szkoła może dowolnie określić kryteria. Należy się do nich odwołać w fazie analizy, interpretacji zebranych danych oraz podczas formułowania wniosków.


KRYTERIA Aby dokonać wartościowania, trzeba OKREŚLIĆ

KRYTERIA EWALUACYJNE ( STANDARDY). Te działania są wartościowe, które są zgodne z

wymaganiami określonymi przez szkołę. Przykłady kryteriów: - skuteczność , - efektywność ( czy uzyskane rezultaty są adekwatne do

poziomu nakładów ludzkich, czasowych, finansowych), - użyteczność, - trafność, - trwałość, - systematyczność.


ZASADY PRAWIDŁOWEGO BADANIA: TRAFNOŚĆ -czy badamy to, co chcemy badać?

Czy sięgamy do rzeczywistości, czy chcemy badać coś, czego realnie nie ma. Czy potrafimy zauważyć coś, co jest i co zbadać należy?

-STĄD NALEŻY SPRAWDZIĆ: 1. Autentyczność zbieranego materiału. 2.Zadać dodatkowe pytania dotyczące tego

samego tematu, inaczej sformułowane. RZETELNOŚĆ - czy nasz projekt jest

wewnętrznie spójny?


ZASADY PRAWIDŁOWEGO BADANIA: TRIANGULACJA -ma za zadanie potwierdzić wyniki

poprzez wykazanie, że niezależne pomiary są z nimi zgodne, a przynajmniej nie są sprzeczne.

Sposoby dokonywania triangulacji: - Korzystanie z różnych źródeł danych: rodzice,

uczniowie, nauczyciele, inni pracownicy szkoły/ placówki.

- Korzystanie z różnych typów danych – teksty, dane ilościowe.

- Używanie różnych metod zbierania danych: obserwacja, wywiady, ankietowanie.

- Zmieniając osoby zbierające dane.


29

Zwielokrotnienie: Metod i technik badawczych Źródeł informacji Typów danych Technik analitycznych Teorii wyjaśniających Liczby osób realizujących badania Zalety Uwzględnianie różnych punktów widzenia Lepsze poznanie i zrozumienie badanego obiektu Pogłębienie zebranych danych Bardziej „zobiektywizowana” analiza


30


Integracja danych

PYTANIA

KLUCZOWE

KWESTIONARIUSZ

WYWIADY OBSERWACJA

ANALIZA

DOKUMENTÓW


EFEKTY, KTÓRE MOGĄ ZAKŁÓCIĆ PROCES BADANIA:

EFEKT ŚWIEŻOŚCI

ANKIETERSKI

HALO (przeniesienia)

OSTROŻNOŚCI


DOBÓR PRÓBY: BADANIE WYCZERPUJĄCE - poddawani są

badaniu wszyscy możliwi respondenci, Losowe metody doboru próby – należy

sporządzić wykaz badanej populacji (aktualny, kompletny, dokładny, dogodny, tj. ponumerowany i dostępny w jednym miejscu; wyłączny, tj. każdy element występuje 1 raz). Przygotować losy i wylosować próbę (120 osób)

Nielosowe metody doboru próby- jednostki typowe, klasy o średniej liczebności i wynikach nauczania.


Projektowanie czyli konceptualizacja

Gromadzenie danych lub badania terenowe

Analiza danych

Raport ewaluacyjny lub informacja zwrotna




Badania ankietowe

Wywiad

Obserwacja

Analiza dokumentacji

Odpowiedzi na pytania

Rodzaj uporządkowanej

rozmowy

Obserwacja zastanej sytuacji

Przegląd istniejących dokumentów i danych


Metody, techniki, narzędzia badawcze: jakich metod badawczych użyjemy?

Zalecana – elastyczność w doborze metod.

Zalecane – proste, przyjazne dla respondentów narzędzia nie wymagające pracochłonnych analiz.

Należy pamiętać o triangulacji czyli różnorodności metod badawczych.


Narzędzia w ewaluacji wewnętrznej (metody badawcze)

1. wywiad

2.ankieta

3. obserwacja

4. analiza dokumentów

Informacje pozyskane z zastosowaniem ww. metod opisywane i analizowane są za pomocą analizy ilościowej i jakościowej.


Podstawowe metody badań ewaluacyjnych Wywiady indywidualne

Jest to metoda możliwa do zastosowania we wszystkich rodzajach i na wszystkich etapach ewaluacji. Jej celem jest zebranie informacji jakościowej, w szczególności opinii osób zaangażowanych w badany program: w projektowanie dokumentów programowych, osób odpowiedzialnych za wdrażanie programu, bezpośrednich i pośrednich jego beneficjentów. Wymienić można kilka form wywiadu

w zależności od stopnia jego sformalizowania: od nieformalnej rozmowy, poprzez wywiad częściowo ustrukturyzowany tj. wywiad przeprowadzany w oparciu o dyspozycje do wywiadu, do najbardziej formalnej formy: wywiadu ustrukturyzowanego, który prowadzony jest z zastosowaniem przygotowanej wcześniej skategoryzowanej listy pytań, a pytania zadawane są w takiej samej formie i w takiej samej kolejności wszystkim respondentom.


Wywiad Wywiad jako rodzaj uporządkowanej

rozmowy prowadzony w oparciu o wcześniej przygotowany scenariusz.

Wywiad swobodny –polegający na zadawaniu spontanicznych pytań wynikających z aktualnego kontekstu, czyli wcześniejszych odpowiedzi respondenta i rodzaju sytuacji.


Wywiad cd. Wywiad z pojedynczymi osobami

Wywiad z grupami osób tzw. wywiad grupowy pogłębiony (fokus); polegający na wykorzystaniu dynamiki grupy w zbieraniu informacji np. badanie personelu szkoły, uczniów itp.


Cechy wywiadu grupowego

1. Realizowany w grupie ( 7-9 osób).

2. Zogniskowany wokół jakiegoś tematu.

3.Rozmowa jest pogłębiona ( więcej opinii, poglądów, doświadczeń)

4. Jest to dyskusja, a nie odpowiadanie na zadane pytania.


Zogniskowany wywiad- Fokus

Należy...

określić wyraźny cel spotkania grupy,

wybrać dwuosobowy zespół, który zaplanuje i przeprowadzi wywiady zogniskowane – w zespole tym powinien znaleźć się obiektywny moderator oraz współpracownik, który mu pomaga i sporządza notatki,

sporządzać notatki, które powinny one zawierać właściwe spostrzeżenia dotyczące nastroju grupy, tonu rozmowy i mowy ciała uczestników,

starać się, aby grupy były nieduże – najlepiej złożone z 6-8, ale nie więcej niż 10 osób.


Początek wywiadu

Należy…

1. Przygotować pytania do rozmowy.

2. Wyjaśnić rozmówcy/rozmówcom w jakim celu przeprowadzasz wywiad.

3. Podać informacje na temat wywiadu, czasu trwania, zakresu omawianych tematów.

4. Zapytać rozmówcę/rozmówców czy mają pytania dot. Badania.

5. Wybrać ciche dogodne miejsce, gdzie nikt nie będzie przeszkadzał rozmowie.


Prowadzenie wywiadu

Należy…

1. Okazywać szacunek rozmówcy/om.

2. Prowadzić wywiad w sposób naturalny zbliżony do codziennej konwersacji.

3. Zadawać pytania w sposób zrozumiały dla rozmówcy.

4. Można pominąć pytania, na które rozmówca udzielił odpowiedzi wcześniej.


Prowadzenie wywiadu cd.

Należy..

5. Dopytać, jeśli się czegoś nie rozumie.

6. Unikać wypowiedzi ocennych ( np. to wspaniale, co robicie).

7.Kontrolować swój przekaz niewerbalny (odpowiednią postawę, intonację, sposób bycia)

8. Podziękować rozmówcy za poświęcony czas.


Wywiad - scenariusz- bloki tematyczne: Blok tematyczny powinien się składać z pytań

ułożonych według następującego porządku:

- pytania dotyczące opisu: opis sytuacji, faktów, stanu rzeczy,

- pytania dotyczące emocji( odczucia wobec sytuacji ...)

- pytania dotyczące interpretacji: własna interpretacja wypowiedzi, wyjaśnienie motywów postępowania.


Wywiad – rodzaje pytań: Filtrujące - ,,Jakie gimnazja, funkcjonujące w

tym mieście, zna Pan/i?”

Zasadnicze - ,,Jaki jest główny powód, dla którego warto posłać dziecko do naszej szkoły?” (związane z celami badania, nakierowane na fakty i na wyjaśnienia zachowań).

Pojęciowe ,, Jakimi słowami opisałby Pan/i szkołę, do której chcielibyście posłać Wasze dziecko?


Wywiad – rodzaje pytań: Pogłębiające -,,Dlaczego?”, ,,Mogłaby to Pani wyjaśnić

jeszcze raz dokładniej?” Naprowadzające - ,,A jednak proszę powiedzieć, czy…?

( tu powtórzyć poprzednio zadane pytanie, na które nie uzyskaliśmy odpowiedzi).

Przypominające - ,,Powiedziała Pani, że ( tu cytat ) Pośrednie - ,,Co wybraliby znani Wam rodzice?”-

opowiadając w imieniu osób trzecich odwoła się do własnych doświadczeń.

Prowokacyjne lub naiwne -,, To chyba nieźle, że nie ma w tej szkole kół zainteresowań, ponieważ dzieci mają więcej czasu na naukę?”


Przykład Projekt ewaluacji nr 1/2013 1.Przedmiot: W jakim stopniu ocenianie w naszej szkole służy celom edukacyjnym? 2. Zagadnienia: Ocenianie uczniów daje im informację o ich postępach w nauce oraz motywuje ich do dalszej pracy oraz Informacja o postępach w nauce otrzymana w wyniku oceniania uczniów pomaga im uczyć się i planować swój indywidualny proces uczenia się. 3. Zestawienie szczegółowych zagadnień badawczych: A. Sposób podania wymagań przez nauczyciela B. Stopień znajomości i rozumienia wymagań przez ucznia C. Wpływ uczniów na to, jakie są wymagania nauczycieli


Przykład D. Przekonanie o życzliwym podejściu nauczycieli do

oceniania

E. Przekonanie o sprawiedliwym ocenianiu

F. Uzasadnianie ocen przez nauczycieli


H. Wykorzystywanie nauczycielskiego komentarza do oceny do organizowania procesu uczenia się

I. Zawartość nauczycielskiego komentarza do oceny (wskazówki, jak pracować)


PRZYKŁAD Przykład : Kwestionariusz wywiadu

Po co w szkole pomiar dydaktyczny?

1. W jakim stopniu zna się Pan/Pani na pomiarze dydaktycznym?

1.a. Czy uważa Pan/Pani swoją wiedzę za wystarczającą? ………………………………………………………………………………


PRZYKŁAD 2. Czy stosuje Pan/Pani testy? Jeżeli tak, to jak często?

2a. Jakie testy Pan/Pani stosuje: publikowane przez wydawnictwa, przez komisje egzaminacyjne czy zbudowane przez siebie?

2b. Dlatego takie właśnie testy Pan/Pani wybiera?

………………………………………………………………………………………………………….

3. Jakim celom mogą w ogóle służyć testy w szkole?


PRZYKŁAD 3a. Pod jakim względem testy są najbardziej przydatne? Co

decyduje o ich atrakcyjności?

3b. Czy oprócz ustalenia poziomu osiągnięć widzi Pan/Pani jeszcze inne pożytki ze stosowania testów?

………………………………………………………………………………………………………….

4. Czy preferuje Pan/Pani testy zadań zamkniętych, czy otwartych? Dlaczego?

………………………………………………………………………………………………………….

5. W jaki sposób analizuje Pan/Pani wyniki testów?


PRZYKŁAD 5a. Jakie informacje uzyskuje Pan/Pani z tej analizy?

5b. Jak Pan/Pani komunikuje te wnioski uczniom?

5c. Jak Pan/Pani sam/-a je wykorzystuje?

………………………………………………………………………………………………………….

6. Czy wyniki uzyskiwane przez uczniów z testów są podobne do uzyskiwanych za pomocą innych metod sprawdzania? Jakich (najczęściej stosowane)?

……………………………………………………………………………………


Obserwacja jako czynność badawczą polegającą na gromadzeniu danych drogą spostrzeżeń.

1. Obserwacja polega na planowym selektywnym rejestrowaniu różnych aspektów ludzkich działań, zachowań i interakcji między uczestnikami obserwowanego zdarzenia np. lekcja, zebranie z rodzicami, zajęcia pozalekcyjne.

Obserwacja nie jest oceną pracy nauczyciela, wyjaśnia istotę procesu dydaktycznego i jego organizację.


OBSERWACJA: To najbardziej wszechstronna technika

gromadzenia materiałów, czynność badawcza polegająca na gromadzeniu danych drogą zapisywania spostrzeżeń.

Na etapie projektowania obserwacji musimy rozważyć następujące kwestie: co będziemy obserwować? Kiedy? Jaki będzie zasięg obserwacji?

Notatki - oddzielać wypowiedzi osób badanych, opisy własne interpretacje.


OBSERWACJA: Na etapie projektowania obserwacji musimy rozważyć

następujące kwestie: co będziemy obserwować? Kiedy? Jaki będzie zasięg obserwacji?

Kwestie istotne dla obserwatora: 1. Zrozum to, czego jesteś świadkiem z perspektywy

uczestnika, a opisz z perspektywy widza. 2. Nie myl opisu tego, co się zdarzyło z reakcją na dane

zdarzenie. 3. Pamiętaj o wpływie, jaki wywierasz na sytuacje, w

których uczestniczysz. 4.Musisz nauczyć się języka obserwowanych osób i

zachować go w raporcie. 5. Notatki – oddzielać kursywą lub inaczej wypowiedzi

osób badanych, opisy własne interpretacje.


Rodzaje obserwacji Obserwacja otwarta albo swobodna stosowana

przez wychowawców, nauczycieli.

systematyczna obserwacja bezpośrednia lub pośrednia polega ona na planowym gromadzeniu spostrzeżeń przez określony czas w celu poznania lub wykrycia istniejących zależności między zjawiskami rodzaju i kierunków procesów zachodzących w szkole.


Rodzaje obserwacji cd.

Obserwacja uczestnicząca ( jawna lub ukryta) - występuje wówczas jeśli badający stanie się badanej zbiorowości i jest przez nią akceptowany.

a) obserwacja uczestnicząca jawna polega na poinformowaniu grupy o roli badającego,

b) obserwacja ukryta występuje wówczas gdy badana grupa nie jest świadoma roli, jaką spełnia nowy jej członek .


Analiza dokumentów i danych zastanych 1. Analiza formalna: koncentruje się na

stwierdzeniu obecności lub braku pewnych wymaganych elementów np. we wniosku do projektowym należy szukać opisu projektu, wskaźników i ich założonych wartości

2. Analiza treści - co w danym dokumencie zapisane np. ile osób objęto wsparciem i co z tego wynika, a ile założono we wniosku projektowym.


Dokumenty szkolne Statut szkoły, program wychowawczy i program

profilaktyki, Protokoły Rady Pedagogicznej, Protokoły komisji

przedmiotowych, plany pracy wychowawców klas, dziennki lekcyjne, arkusze ocen,

Plan nadzoru pedagogicznego, arkusze obserwacji zajęć, raporty wyników zbiorczych egzaminów zewnętrznych,

Wyniki ewaluacji wewnętrznej z lat ubiegłych, (wyniki badań ankietowych, wnioski z przeprowadzonych diagnoz pedagogicznych)


Przykład Ocenianie w procesie kształcenia (Schemat analizy dokumentu – sprawdzianu ucznia) Przedmiot nauczania: …………..…… Klasa: …………..…… Data: …………..…… Nazwisko nauczyciela: …………..…… Nazwisko ewaluatora: ………………… Liczba zeszytów klasowych/sprawdzianów poddanych analizie:

…………..…… F. Uzasadnianie ocen przez nauczycieli F1. W ilu wypadkach nauczyciel, wystawiając stopień, nie udzielił

uczniowi komentarza lub komentarz miał charakter tylko pozorny? …………..……

F2. W ilu wypadkach nauczycielski komentarz do stopnia odnosił się do wymagań podanych na początku roku? …………..……



Przykład G1. W ilu wypadkach nauczyciel, wystawiając stopień,

wyraził przekonanie o przyszłym sukcesie ucznia lub pochwalił go? …………..……

G1a. Przykładowe charakterystyczne komentarze wspierające: ………………………… …………………………… ………………………………….

G2. W ilu wypadkach nauczyciel sformułował tylko zarzuty? …………..……

G2a. Przykładowe emocjonalne zarzuty w komentarzach: ………………………… …………………………… ………………………………….

G3. W ilu zeszytach oprócz zaznaczenia na marginesie błędów nauczyciel wskazał także zalety pewnych fragmentów pracy? …………..……


Przykład I. Zawartość nauczycielskiego komentarza do oceny (wskazówki, jak pracować)

I1. W ilu wypadkach uczeń w komentarzu został poinformowany jedynie o powodzie takiego czy innego stopnia? …………..……

I2. W ilu wypadkach uczeń otrzymał instrukcje, jak pracować w celu uzyskania wyższej oceny? …………..……

I3. W ilu wypadkach uczeń otrzymał instrukcję dotyczącą organizacji jego pracy? …………..……

I3a. Przykładowe charakterystyczne wskazówki nauczyciela dotyczące organizacji pracy ucznia: ………………………… …………………………… ……………………………….

I4. W ilu wypadkach uczeń otrzymał instrukcję dotyczącą zwiększenia nakładu pracy (czasu lub wysiłku)? …………..……


Ankieta Ankieta służy do zebrania danych o charakterze

ilościowym ( np. poprzez użycie pytań z gotową kafeterią odpowiedzi ) jak i jakościowym ( np. poprzez analizowanie swobodnych odpowiedzi respondentów zamieszczonych w pytaniach otwartych)

Metoda ta zapewnia anonimowość, dając poczucie bezpieczeństwa osobom udzielającym informacji.


REALIZACJA - ankieta Pytania - poprawność formułowania: powinny

pozostawać w ścisłym związku z materiałem badawczym, nie zawierać dwóch kwestii jednocześnie, umożliwiać udzielenie jednoznacznej odpowiedzi, powinny być postawione w określonym porządku, być filtrujące, nie zawierać sugestii;

rodzaje pytań: zamknięte, półotwarte, otwarte


Rodzaje pytań ankietowych - pięć możliwych odpowiedzi (na zadane pytanie można

odpowiedzieć w skali od 1-5 np. bardzo dobrze, dobrze, neutralnie, źle i bardzo źle; domyślnie zaznaczona jest opcja brak odpowiedzi) - pytanie o datę (odpowiedzią jest data w formacie RRRR-MM-DD) - pytanie o płeć (możliwość zaznaczenia opcji kobieta bądź mężczyzna, domyślnie włączony brak odpowiedzi) - pytanie jednokrotnego wyboru z listą rozwijaną lub bez niej (możliwość zaznaczenia opcji "inny" i podania własnej odpowiedzi) - pytanie jednokrotnego wyboru z komentarzem (można wybrać jedną odpowiedź i dodać swój komentarz)


Rodzaje pytań ankietowych - pytanie wielokrotnego wyboru (można wybrać wiele

odpowiedzi, w przypadku wyboru opcji "inne" możliwość dodania komentarza) - pytanie wielokrotnego wyboru z komentarzem (możliwość wyboru wielu odpowiedzi i skomentowania każdej z osobna - pytanie otwarte (możliwa odpowiedź w formie dłuższego lub krótszego tekstu) - pytanie numeryczne (odpowiedzią jest liczba)


Rodzaje pytań ankietowych

- ranking (ankietowany proszony jest o uszeregowanie odpowiedzi według stopnia ważności) - pytanie tak/nie (domyślna odpowiedź - brak odpowiedzi) - pytanie macierzowe z określoną (3,5,10) liczbą kolumn odpowiedzi lub dowolnie wybraną gamą odpowiedzi (w wierszach umieszczamy podpunkty pytania, a w kolumnach możliwe odpowiedzi)


ANKIETA – PYTANIA: PYTANIA ZAMKNIĘTE:

- Pytania rozstrzygnięcia (dychotomiczne), np. Czy lubisz chodzić do szkoły?

tak nie trudno powiedzieć

Który z podanych niżej przedmiotów lubisz najbardziej? (podkreśl tylko jeden z….)

Język polski, historia ………

- Pytania wielokrotnego wyboru –koniunktywne: ( podkreśl trzy z…)


JAK UKŁADAĆ PYTANIA W KWESTIONARIUSZU Przedstawiaj do wyboru odpowiedzi wzajemnie

rozłączne

Używaj kompletnej listy odpowiedzi

Nie pisz pytań obciążonych

Nie zadawaj pytań wprawiających w zakłopotanie

Nie zadawaj pytań sugerujących odpowiedź


KONSTRUKCJA KWESTIONARIUSZA ANKIETY

Wstęp - zawiera informacje dotyczące autorów badania, tytuł badania, jego cel, uzasadnienie( dlaczego prosimy o udział w badaniu właśnie tę osobę), prośbę o szczere i wyczerpujące odpowiedzi, zapewnienie o poufności oraz podziękowanie.

Rozwinięcie - pytania.

Zakończenie - metryczka: płeć, wiek, klasa, zawód ...


PRZYKŁAD Ocenianie w procesie kształcenia (Ankieta dla uczniów) Ta ankieta ma służyć wypracowaniu lepszego porozumienia między

uczniami i nauczycielami w Twojej szkole. Wyraź swoje zdanie, zaznaczając swój stosunek do niżej podanych stwierdzeń zakreśleniem jednego z wyrazowych oznaczeń na skali.

Przykładowe stwierdzenie: „Dyrektor sprawiedliwie traktuje wszystkich uczniów” – jeśli nie zgadzasz się ze stwierdzeniem i uważasz, że zdarza się niesprawiedliwe traktowanie, ale tylko czasami, zaznacz Nie; jeśli uważasz, że dyrektor jest wobec uczniów z reguły niesprawiedliwy, zaznacz Zdecydowanie nie. W podobny sposób postępuj, jeżeli zgadzasz się ze stwierdzeniem, zaznaczając swoje zdanie na skali na lewo od pozycji Nie mam zdania.

Ankieta jest, oczywiście, anonimowa. Proszę więc o szczere odpowiedzi.


PRZYKŁAD STWIERDZENIA:

1. Na początku roku nauczyciele podają wymagania, według których potem oceniają naszą pracę.

2 1 0 -1 -2

Zdecydowanie tak

Tak Nie mam zdania

Nie Zdecydowanie nie


Błędy w pytaniach – wybrane przykłady Jaki jest Pana stan cywilny?

Kawaler

Żonaty

Rozwiedziony

Powinno być:

Kawaler

Żonaty

Rozwiedziony

Wdowiec

Niewyczerpywalność

alternatyw


Błędy w pytaniach – wybrane przykłady

Czy Twoi rodzice byli na ostatniej wywiadówce szkolnej?

Tak Nie Powinno być: Czy Twoja matka była na ostatniej

wywiadówce szkolnej? Tak Nie Czy Twój ojciec był na ostatniej wywiadówce

szkolnej? Tak Nie

Błąd multiplikacji


Jakie cechy powinien mieć idealny student? uczciwość i prawość pracowitość i zaradność inne cechy Powinno być: Jakie cechy powinien mieć idealny student? Uczciwość Prawość Pracowitość Zaradność Inne

Błąd multiplikacji


Czy często ściągasz podczas egzaminów? często

rzadko

trudno powiedzieć

Nie powinno

być takiego pytania

Dwa poważne błędy:

Drażliwość pytania –

stwarza poczucie zagrożenia

Nieprecyzyjnie

sformułowane

odpowiedzi –

co to znaczy rzadko


Przykłady: Drogi uczniu!

Prosimy Cię o wypełnienie ankiety, która pomoże nam określić, czy lekcje i zajęcia pozalekcyjne organizowane w szkole są dla ciebie atrakcyjne. Dzięki tej ankiecie dowiemy się, w jaki sposób zmienić funkcjonowanie szkoły tak, byś mógł w szkole rozwijać swoje pasje i zainteresowania.

Ankieta jest anonimowa. Prosimy o szczere odpowiedzi, każda odpowiedź jest dobra, ponieważ jest Twoja. Uważnie przeczytaj pytanie i zakreśl wybraną przez siebie odpowiedź lub wpisz ją w wyznaczone miejsce.


Przykłady: 1. Czy lubisz chodzić do swojej szkoły? Tak Raczej tak Nie Zdecydowanie nie 2. Czy lekcje w ubiegłym tygodniu były dla Ciebie interesujące? Wszystkie Większość Mniej niż połowa Żadne


Przykłady: 3. Jak często podczas lekcji w ostatnim tygodniu?

Na

wszystkic

h lekcjach

Na

większośc

i lekcji

Na mniej

niż połowie

lekcji

Na żadnej

lekcji

Zgłaszałeś/aś się do odpowiedzi

Słuchałeś/aś uważnie nauczyciela

Nudziłeś/ aś się i nie uważałeś

Pracowałeś/aś w grupie

Pracowałeś/aś samodzielnie


Przykłady: 4. Czy chodzisz na zajęcia pozalekcyjne?

Tak

Nie

5. Czy szkoła umożliwia Ci rozwijanie Twoich zainteresowań i pasji?

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Raczej nie

Zdecydowanie nie


Analiza danych Analiza to proces stawiania pytań

Twoim danym i otrzymywania od nich odpowiedzi. Może być opisowa lub wyjaśniająca, może obejmować jedną, dwie lub więcej zmiennych. (E. Babbie)


Analiza i interpretacja danych Triangulacja danych, czyli wykorzystanie

informacji pochodzących z różnych źródeł.

Triangulacja metodologiczna- wykorzystanie kilku metod do badania pojedynczego zjawiska( łączenie metod jakościowych z ilościowymi)

W analizie triangulację wykorzystujemy na poziomie rozstrzygnięcia o spełnieniu krytrium.


ANALIZA DANYCH: ILOŚCIOWE METODY ANALIZY DANYCH: -

statystyka opisowa: odpowiada na pytania ,, Jak dużo?” ,,Ile?”,,Jaka była średnia?”,,W jakich proporcjach?”

Średnia

Odchylenia standardowe od średniej

Mediana - czyli wynik środkowy

Modalna -czyli wartość występująca najczęściej


Obejmują gromadzenie i analizę informacji

liczbowych (również informacji, które można zakodować w formie liczb np. opinii – badania sondażowe)

Wykorzystywane są do poznania rozkładów częstości występowania badanego zjawiska oraz określenia poziomu zależności, jakie występują pomiędzy różnymi zmiennymi

Podlegają analizie statystycznej i regułom w niej obowiązującym

Badania ilościowe umożliwiają wnioskowanie na temat całej populacji w oparciu o badania przeprowadzone na próbce tej populacji

Zasadniczym pytaniem jest: ILE?

88


• Informacje liczbowe • Znajomość zasad i stosowanie analizy statystycznej • Zastosowanie statystyki opisowej zapewnia poznanie

struktury danej zmiennej oraz zależności pomiędzy zmiennymi

• Jakość danych – braki danych, niezrealizowana próba • Zastosowanie wnioskowania statystycznego

umożliwia weryfikowanie stawianych hipotez w oparciu o posiadane dane

• Wykorzystanie programów do analizy statystycznej – Excel, SPSS

89


Analiza danych ilościowych- rodzaje zmiennych Zmienna nominalna – pozwala tylko na klasyfikacje

jakościowa badanych obiektów/ jednostek. W ścisłym tego słowa znaczeniu nie można tu mówić o pomiarze przy pomocy jakiejś skali, lecz tylko o zaliczeniu do jakiejś kategorii. Możemy tylko policzyć, ile jednostek należy do tej kategorii, a ile do innej. Kategorie zmiennej jakościowej są wzajemnie wykluczające się, tzn. każda jednostka może należeć tylko do jednej kategorii. A by zmienna nominalna opisywała całą próbę lub populację każda jednostka musi należeć do jakiejś kategorii; tzn. kategorie muszą być wyczerpujące. Przykłady: płeć, wyznanie religijne, region zamieszkania, narodowość.


Analiza danych ilościowych- rodzaje zmiennych Zmienne porządkowe – pozwalają na

poszeregowanie zmiennych pod względem tego, czy mają więcej czy mniej w zakresie cechy reprezentowanej przez zmienną, choć nie pozwalają na określenie o ile mniej, o ile więcej. Np., Jeśli pytamy respondentów, jakim zaufaniem darzą sejm i prosimy o określenie tego na skali od 1 do 4.


Analiza danych ilościowych- rodzaje zmiennych

Zmienne interwałowe –(skale przedziałowe) – pozwalają nie tylko na uporządkowanie jednostek pod względem mierzonej cechy, lecz także na określenie wielkości różnicy ( interwału) pomiędzy nimi ze względu na tę cechę. Np. Wyniki testu inteligencji pozwalają nie tylko powiedzieć, że student, który uzyskał 100 punktów jest bardziej inteligentny od studenta, który uzyskał 90 punktów; ale pozwalają określić, ile wynosi różnica między nimi na skali tego testu.

Innym przykładem skali interwałowej jest skala temperatury Celsjusza. 0 nie oznacza jej braku, czyli nie ma charakteru absolutnego. 0 na skali interwałowej ma charakter arbitralny, zależy od ustalenia.


Analiza danych ilościowych- rodzaje zmiennych Zmienne ilorazowe – są podobne do zmiennych

interwałowych, ich dodatkowa cechą jest to, że posiadają 0 absolutne lub inaczej 0 znaczące, oznaczające brak pewnej właściwości. Np. jeśli ktoś ma 0 złotych w kieszeni w ostatnim tygodniu przed wypłatą, to wiadomo, że brak mu pieniędzy.


Mediana dla zmiennej porządkowej Uporządkowanie wartości od najmniejszej do

największej, czyli kategoria, która dzieli na pół badaną grupę ( średni obiekt).

50% 50 %

Mediana wskazuje wartość środkowego przypadku w bazie danych uporządkowanych ( posortowanych) pod względem wartości interesującej nas zmiennej ( tzn. połowa przypadków ma wartości niższe, połowa wyższe).


Przykład Dane o stażu (w latach ) pięciu pracowników: 3,5,

8, 10,14. Znajdź numer środkowej wartości w zbiorze!

Rozwiązanie: n+1 5 + 1 = 3

2 2

Trzecia obserwacja w uporządkowanym rosnąco zbiorze ma wartość 8, a więc mediana wynosi 8 lat. Mediana jest odporna na wpływ przypadków o skrajnych wartościach, czego nie można powiedzieć o średniej arytmetycznej. Można ją obliczyć nawet wówczas, gdy krańce rozkładu są otwarte. Jest drugim kwartylem.


Analiza danych ilościowych INNE KWARTYLE:

Pierwszy dolny kwartyl – ta wartość zmiennej, poniżej której leży 25% przypadków;

Trzeci górny kwartyl - ta wartość zmiennej, poniżej której leży 75 % przypadków.


97

12%

11%

15%

18%

7%

12%

7%

17%

3%

17%

17%

36%

8%

50%

44%

39%

68%

78%

83%

69%

66%

57%

81%

50%

48%

44%

90%

20%

11%

7%

17%

Ogółem (N=324)

INSTYTUCJE

Kancelaria Prezesa Rady

Ministrów (N=9)

Ministerstwo Edukacji Narodowej

(N=12)

Ministerstwo Pracy i Polityki

Społecznej (N=54)

Ministerstwo Rozwoju

Regionalnego (N=96)

Państwowy Fundusz Rehabilitacji

Osób Niepełnosprawnych (N=14)

Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości (N=52)

Wojewódzki Urząd Pracy w

Poznaniu (N=12)


Rzeszowie (N=27)


Szczecinie (N=18)

Wojewódzki Urząd Pracy w Łodzi

(N=30)

Tak, osobiście Tak, współpracownicy Nie


Dotyczą opisu, poznania i zrozumienia badanych

zjawisk Dane jakościowe są najczęściej niezbędne dla

właściwej interpretacji informacji liczbowych Jakościowy charakter badań i prowadzonych analiz

pociąga za sobą nacisk na procesy i znaczenia, które nie podlegają ścisłym rygorom pomiaru w znaczeniu ilościowym

Pozwalają na sformułowanie odpowiedzi na pytania:

co?, jak?, dlaczego?

98


• Streszczenie (kondensacja danych)

• Kategoryzacja (nadawanie kodów)

• Poszukiwanie regularności wewnątrz

kategorii • Formułowanie wniosków

99


Ewaluacja efektów Akcji 1, 2, 3 i 5 Wspólnotowego Programu Młodzież w latach 2000-2002 w Polsce - PRZYKŁAD PREZENTACJI WYNIKÓW JAKOŚCIOWYCH

Na rzecz projektu budowanie są niekiedy lokalne koalicje,

poprzez angażowanie instytucji i osób spoza zespołu realizującego projekt do działań na rzecz grupy np. w przygotowanie parady samorządności w Kwidzynie zaangażowało się starostwo, władze szkół, policja, miejscowe firmy, co więcej, zdaniem realizatora projektu: nauczyliśmy młodzież i samorządy lokalne współpracy na partnerskich zasadach.

Wzrost aktywności przenosi się na także na inne pola, jak podaje przedstawiciel jednej z organizacji: młodzież, która uczestniczyła w wymianie, robi teraz jakieś własne projekty, nie tylko związane z programem Młodzież.


Jakościowe metody analizy danych Uwagi ogólne:

- Analizując należy wiernie oddać sens wypowiedzi zgodnie z intencją respondentów.

- Analizujemy kompleksowo zwerbalizowane i niewerbalne komunikaty i emocje.

- Analizując materiał zebrany w wyniku badań jakościowych należy wziąć pod uwagę kontekst oraz emocje towarzyszące wypowiadaniu opinii, słów, fraz.


Analiza danych Przygotowanie materiału do analizy i interpretacji – odczyt

i transkrypcja wywiadu.

Interpretacja wypowiedzi i zachowań respondentów.

Klasyfikacja zinterpretowanych danych zgodnie z celami badania.

Interpretacja z uwzględnieniem częstotliwości pojawiania się danych opinii oraz kolejności ( istotniejsze pojawiają się na początku), emocji towarzyszących wyrażaniu opinii ( w kwestiach drażliwych najistotniejsze pojawiają się na końcu) oraz kontekstu.


Procedury analityczne Wielokrotne segregowanie materiału badawczego

w celu rozpoznania wzorów zachowań, elementów podobnych i różnicujących.

Poszukiwanie związków, przyczyn, prawidłowości. Tworzenie uogólnień na podstawie odkrytych

prawidłowości. Analizujemy kompleksowo zwerbalizowane opinie

oraz niewerbalne komunikaty i emocje.


Analiza treści Kto? Co mówi? Do kogo mówi? W jaki sposób? Z jakim rezultatem? Dlaczego? Po co? Jednostki analizy – temat, akapit, fraza. Frekwencje: liczba i częstotliwość wzmianek, częstotliwość

pojawiania się asocjacji, proporcje wzmianek pozytywnych, neutralnych, negatywnych, liczba znaków na dany temat.


Analiza treści - typologia Pragmatyczna – nacisk położony na to, dlaczego zostało

powiedziane. Klasyfikacja wypowiedzi i zachowań zgodna z prawdopodobnymi ich przyczynami i skutkami.

Semantyczna – klasyfikacja wypowiedzi zgodna z ich znaczeniem. Pewna częstotliwość pojawiania się obiektu, jego opisów i występowania tych samych określeń.

Nośników znaków – klasyfikacja zgodna z psychofizycznymi właściwościami znaków. Pewna częstotliwość używania danych słów i towarzyszących im emocji.


Cele raportu Raport z ewaluacji wewnętrznej powinien służyć

rozwojowi szkoły/placówki.

Zebrane informacje mają przyczyniać się do podejmowania decyzji dla doskonalenia działań ww. instytucji oraz do skutecznego prowadzenia polityki oświatowej.


Funkcje raportu Raport powinien:

a) dostarczyć odbiorcom informacji,

b) umożliwić zapoznanie się z wnioskami z przeprowadzonych badań,

c) wyniki i wnioski przedstawione w raporcie są istotne z punktu widzenia ich użyteczności dla badanej szkoły/placówki


Wyznaczanie głównych kategorii analitycznych

(prekategorie)

Sortowanie danych nie wchodzących w zakres

badania

Pytania kluczowe analityczna część raportu

Kryteria ewaluacji wnioski i rekomendacje

108


109

Potrzeby

Cele Nakłady Działania Wyniki

Rezultaty

Oddziaływanie

Skuteczność

Efektywność

Projekt

Użyteczność i Trwałość

Trafność


Wartość merytoryczna raportu 1. Komentarze są zgodne z zakresem

tematycznym kryterium (pytaniami kluczowymi).

2. Wnioski w procesie dowodzenia wynikają z zgromadzonych danych,

3. Analiza zebranych danych jest rzetelna ( uwzględnia pozytywne i negatywne opinie respondentów, zestawia opinie)


Wartość merytoryczna raportu cd. 4. Raport jest wiarygodny, gdy w procesie dowodzenia

wskazuje różne źródła informacji ( np. nauczyciele, uczniowie, rodzice).

5. Wyniki badań podawane są precyzyjnie ( w liczbach, procentach) z różnych źródeł i w sposób zrozumiały dla odbiorców.


Język raportu Język raportu ma być zwięzły, komunikatywny,

precyzyjny, zrozumiały; ma mieć charakter uniwersalny, a nie specjalistyczny.

Funkcji poznawczej podporządkowany jest język przekazu: przezroczysty, pozbawiany perswazji, obiektywny, nienacechowany emocjonalnie.

Stosować prostą składnię. Unikać zdań wielokrotnie złożonych.

Zwracać uwagę na poprawność stylistyczną, gramatyczną, ortograficzną.


Język raportu cd. W raporcie …

Nie stosuje się środków stylistycznych wprowadzanych w celu podniesienia walorów estetycznych tekstu.

Stosuje się słownictwo służące osiąganiu spójności wypowiedzi: natomiast, chociaż, mimo to, mimo że, zatem, ponadto, oprócz tego, przede wszystkim, o czym świadczy, poza tym,

Stosuje się sformułowania porządkujące strukturę wypowiedzi: dowodem potwierdzającym sąd są wyniki, można wskazać kilka argumentów za wysuniętym sądem, z kolei argumentem świadczącym o, jako przykład można wskazać, dodatkowo, na zakończenie, kolejny argument, następny argument.


Struktura opisu do pytania kluczowego zawiera: Tezę, która odnosi się do treści pytania kluczowego i

dotyczy spełnienia lub niespełnienia go przez szkołę/placówkę

Główną informację ( ang. lead.)- na początku opisu stosujemy krótki 2-3 zdaniowy wstęp zawierający najważniejsze informacje dot. pytań kluczowych; lead wyróżniamy graficznie

Właściwą część komentarza do pytań kluczowych

Konkluzję w postaci informacji o stopniu spełnienia wymagania przez szkołę/placówkę.


Tworząc opis należy: Dokonać selekcji informacji z punktu widzenia ich

użyteczności dla rozwoju szkoły, zdecydować, które z informacji są najważniejsze.

Dokonać hierarchizacji opisywanych problemów z punktu widzenia odbiorcy.

Argumenty popierać dowodami ( dane ilościowe, jakościowe, źródła), które pojawiły się na wcześniejszym etapie analizy.


Tworząc opis należy… (cd.) Tak przeprowadzać proces dowodzenia, by

zakończył się wynikającą z niego konkluzją.

Dla przejrzystości tekstu zastosować akapity, wyróżnienia graficzne zdań (pogrubienia), które mają odzwierciedlenie we wnioskach końcowych oraz punktory (wyliczenia) grupując podane przykłady lub argumenty w kategorie.


Struktura raportu Strona tytułowa – tytuł, data sporządzenia

raportu, nazwiska autorów. Opis przedmiotu ewaluacji (lub Wprowadzenie)– czyli co było poddane badaniu, np. cały obszar lub wybrane wymagania. Opis ewaluacji – pytania kluczowe z projektu i wykorzystane metody, techniki, narzędzia. Opis danych i procesu ich zbierania – dane, które uzyskaliśmy, od kogo i kiedy je zbieraliśmy. Pamiętaj, że zebrane dane same nie świadczą o wartości projektu. Muszą zostać zinterpretowane.


Struktura raportu cd. Końcowe wyniki (Wnioski)– próba odpowiedzi na pytania kluczowe;

ocena wyników np. poprzez określenie mocnych i słabych stron; wnioski do dalszej pracy; rekomendacje, czyli zalecenia, oczekiwania dla dzieci, nauczycieli, rodziców, dyrektora. Jeśli przedmiot ewaluacji dotyczył określonego w rozporządzeniu wymagania, to można pokusić się o określenie stopnia jego spełnienia poprzez określenie poziomu (A-B-C-D-E). Nie jest to jednak konieczne, należy bowiem do obowiązków ewaluatorów zewnętrznych. Załączniki – narzędzia, za pomocą których zbieraliśmy dane, np. czyste wzory ankiet, arkuszy diagnostycznych i inne dodatkowe materiały (tabelaryczne zestawienia wyników badań ilościowych, lista przeanalizowanej dokumentacji, inne informacje, które uzupełniają treść raportu).


Rekomendacje opracowane na podstawie wyników

badań ewaluacyjnych powinny być możliwe do zaakceptowania: warto opracować rekomendacje we współpracy z

instytucjami/osobami, których one dotyczą współpraca daje największe szanse na przyjęcie i

wdrożenie rekomendacji współpraca daje zainteresowanym możliwość

sprzeciwu dla danej rekomendacji i opracowanie lepszego rozwiązania

Ale nie należy wpadać w „pułapkę konsensusu”

119


Należy rozważyć czy rekomendacja powinna być sformułowana w sposób ogólny czy bardziej szczegółowy:

rekomendacje sformułowane ogólnie pozwalają zainteresowanym samodzielnie podjąć decyzję w jaki sposób należy naprawić sytuację

rekomendacja sformułowana szczegółowo pozwala określić co i jak należy robić oraz kto jest osobą odpowiedzialną

Rekomendacje powinny być realistyczne – należy rozważyć konsekwencje proponowanych zmian:

jakie będą wydatki finansowe wynikające z proponowanej rekomendacji

jak wdrożenie proponowanej rekomendacji może wpłynąć na realizację przedsięwzięcia

120


Warto pamiętać prof. Henryk Mizerek

„Praktyki upowszechniane w Polsce bardzo często pomijają fazę projektowania. Początkiem większości ewaluacji jest poszukiwanie gotowych narzędzi badawczych. W rezultacie mamy do czynienia z ankietomanią na masową skalę. Ankietuje się wszystkich i wszędzie. Nierzadko ewaluacja zaczyna się i kończy na tym etapie. Brakuje czasu i umiejętności i możliwości, by zebraną w ten sposób wielką ilość informacji poddać analizie i przedstawić w formie raportu.

Nawiasem może to i dobrze – albowiem są to często informacje zupełnie bezużyteczne.”

Documents

Projekt i narzędzia w ewaluacji wewnętrznej. Przygotowanie ... · placówki to ewaluacja wewnętrzna. ... Ewaluacja zewnętrzna Ewaluacja wewnętrzna Dotyczy wielu zagadnień w