“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,

i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite”

Kur’an

• Podgorica • godina VI • broj 33 • septembar 2006. •viti VI • numri 33 • shtator 2006. 1

"O vjernici,propisuje vamse post, kao štoje bio propisanonima prije vas,da biste bilibogobojazni."

(Bekare: 183)

"O ju që besuat,agjërimi u ështëbërë obligimsikurse që ishteobligim edhe iatyre që ishinpara jush, kështu që tëbëheni të devotshëm."

(Bekare: 183)

RAMAZAN

Održana sjednicaMešihata

Str. 2

3Fond Medrese u izgradnji u Podgorici jepravo mjesto za Vaš zekat i sadekai-fitr!

Fondi i Medresesë në ndertim nëPodgoricë është vendi i zekatit dhe

sadekai-fitrit t’uaj!

Delegacija iz svih odbora Islamske zajednice u RCG, posjetila je više značajnihmjesta i institucijaIslamske zajednice u BiH

NNezaborezaboraavnivnisusrsusreetiti

Str. 6,7

EELLIIFF septembar 2006.islamske novinegazetë islame 2DRUGA STRANA

Redakcijski kolegijum – urednici: Jusuf Đoković, Bajro Agović, Omer Kajoshaj, Džemo Redžematović Stručni konsultant: Idris Demirović Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jezikuAdresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: redakcijaelif@cg.yuUplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju (133644042)

Izdavač: Mešihat Islamske zajednice uRepublici Crnoj GoriGlavni i odgovorni urednik: Muharem DEMIROVIĆ

U Bijelom Polju je 6. sep-tembra, održana sjednicaMešihata Islamske zajedniceu Crnoj Gori, kojom je ruko-vodio reis Rifat ef. Fejzić.

Analiziran je rad izmeđudvije sjednice, odnosno pita-nja od značaja za razvoj iunapređenje vjerskog života.Kako se pripremiti za dočekMubarek mjeseca ramazana- bila je jedna od najsadrža-jnijih diskusija članova Me-šihata. Naglašeno je, da su upojedinim odborima pripre-me u toku, da je popunjeno-st sa vjerskim kadrom izvr-šena, kao i da su isplaniraneodređene aktivnosti ka štoboljem i uspješnijem dočekuRamazani-šerifa.

Reis Fejzić je istakao va-žnost organizacije odbora,imama i svih subjekata kakobi se doprinijelo što boljomprovedbom ovog mubarekmjeseca. Održavanje vazova,predavanja, treba da buduprioriteti rada imama u sva-kom džematu, uz održavanjevjerske pouke. Kao i preth-odnih godina, i ove se oček-

uju sejjar vaizi iz Islamskihzajednica okruženja: BiH,Kosova i Albanije, što će do-prinijeti boljoj sadržani iosvježenju u našim džemati-ma, a odbori će napraviti

raspored da se izvrše zam-jene imama u džematima udogovoru sa glavnim imami-ma, istakao je Fejzić.

Reis je podnio izvještaj oizgradnji Medrese. Očekuje

se ovih dana raspisivanjemeđunarodnog tendera zanastavak radova. Ostalo jeda se međusobno dogovorepredstavnici Islamske bankeiz Džide i TIKE, turske vla-

dine organizacije, oko zajed-ničkih detalja nastavka ra-dova. Sa sredstvima priku-pljenim u SAD, od Islam-skih zajednica u okruženju,BiH i Kosovu, i sredstvimakoja su na računu Mešihata,prema predračunima stru-čnih lica, na medresi će sepreko 80 % radova završiti.Što se tiče učioničkog blo-ka, on je završen u potpu-nosti, i nastava je mogla dase organizuje i ove školskegodine. S obzirom da je me-dresa internatskog tipa, že-limo da stvorimo sve potreb-ne uslove za školovanje ismještaj, sa opremljenim sv-im sadržajima, istakao jereis Fejzić.

Donešena je odluka ovisini sadekatu-fitra, s nagla-skom na poziv vjernicima dasvoj fitr ulažu u najprioritet-niji zadatak Islamske zajed-nice, za Fond medrese.

Na sjednici su razmatra-na i druga važna pitanja, paje u vezi s tim donešeno i vi-še značajnih odluka.

Bajro Agović

U organizaciji Mešihata, povo-d-om priprema za doček Muberek mje-seca Ramazani-šerifa održani su pre-dramazanski sastanci sa svim imami-ma i predsjednicima odbora, u Ulc-inju 13. 09, a u Plavu 14. 09. 2006.godine.

Ovi sastanci imaju za cilj što boljeorganizovanje, pripremu, osmišljava-nje programa i doprinos što uspješni-joj realizaciji planiranih aktivnostiislamske zajednice, odbora, glavnihimama i imama.

Istaknuta je važnost posjetapredstavnika islamskih zajednica iz

okruženja; BiH, Kosova i Albanije.Ove posjete svake godine postajuorganizovanije i osvježavajuće zanaše džematlijei doprinose čvršćojsaradnji i unapređenju međusobnihodnosa.

Zajednički je zadatak i obavezana odgovornom odnosu prema Me-dresi, doprinosu što bržeg završetkaradova i njenog otvaranja. Zaklju-čeno je da se posveti veća pažnja naizgradnji svijesti naših vjernika opotrebi medrese, ulaganja u nju, kaoi većem angažovanju za ostvarivanjeprihoda u toku mubarek mjeseca

Ramazani-šerifa od Zekata i sadekat-ul-fitra za Fond Medrese. Niko nemapravo da prema svom nahođenju(pojedinci ili imami), poziva sa dru-gih područja sejjar vaize bez znanjainstitucija Islamske zajednice, Od-bora ili Mešihata, kao ni da primablok priznanice sadekatul-fitrova sadrugih područja, osim onih koje jeizdala Islamska zajednica u CrnojGori, zaključeno je na sastancimaodržanim u Ulcinju i Plavu. Istakn-uta su i druga važna pitanja; o jedi-nstvu islamskog ummeta u našimdžematima, striktnom pridržavanju

hanefijskog mezheba imama u obavl-janju vjerskih dužnosti i obaveza udžamijama i drugim mjestima, tradi-cionalno praktikovanje islama na ov-im prostorima. Istaknuti su i proble-mi, oko velikih dugovanja na ime up-lata u Fond PIO i Zdravstva, za ima-me. Odlučeno je da se o ovom i dru-gim pitanjima, poslije ramazana,održi sjednica Mešihata sa imamimai predsjednicima Odbora.

Sastancima je rukovodio reisRifat ef. Fejzić, a doprinos u radudali su i drugi učesnici sastanka.

B.A.

Predramazanski sastanci u Ulcinju i Plavu

Održana sjednica MešihataSSaa ssjjeeddnniiccee MMeeššiihhaattaa uu BBiijjeelloomm PPoolljjuu

EELLIIFFseptembar 2006. islamske novinegazetë islame3 RAMAZAN

Dosta se govorilo i pisaloo ramazanu i teško jereći nešto novo o ovojtemi. Upravo zato, cilj ovog tek-sta nije reći nešto novo o postuu mjesecu ramazanu. Cilj je jed-nostavno u riječima Uzvišenog:

«I nastavi podsjećati, pod-sjećanje će, doista, vjernicimakoristiti.» (Ez-Zarijat: 55).

Osim podsjećanja na institu-ciju posta spomenućemo i nekeobrede kojima se treba upotp-uniti ovaj mjesec u jednu smi-saonu cjelinu. Podsjetićemo nadrugu godinu po Hidžri kada jesljedbenicima posljednjeg Alla-hovog poslanika propisan post.Bila je to samo obnova izrazapobožnosti koji je bio propisani prijašnjim poslanicima i nji-hovim narodima. Rekao jeUzvišeni:

«O vjernici, propisuje vamse post, kao što je bio propisanonima prije vas, da biste bilibogobojazni.» (El-Bekare: 183)

Poslanik, a.s., je pohvaliopost Davuda, a.s., koji je postiosvaki drugi dan. I ne samo dasemitske vjere poznaju institu-ciju posta, već skoro da nemareligioznog sistema koji ne sa-drži post - što potvrđuje Kur`a-nsku postavku o ranijoj pro-pisanosti posta i jedinstvo izvo-ra svih većih svjetskih religija.

Mjesec ramazan, Uzvišenije odlikovao nad drugim mjese-cima mnogim posebnostima:

- U njemu meleki traže opr-ost za vjernike sve dok se neomrse.

- U mjesecu Ramazanu šej-tani bivaju okovani.

- U njemu se otvaraju svavrata Dženneta i zatvaraju svavrata Džhennema.

- U njemu je noć " Kadra"(Lejletu-l- Kadr) koja je bolja odhiljadu mjeseci.

- Allah dž.š. u svakoj noćiRamazana oslobodi određenbroj svojih robova od vatre.

- Svakog dana RamazanaAllah dž.š. ukrašava Džennet igovori: "Moji će robovi naići nanedaće i iskušenja pa će se zbogtebe (zbog Dženneta) strpiti".

Što se tiče posta ili «savma»kod muslimana, on podrazumi-jeva uzdržavanje od svega što gakvari (jelo, piće, pušenje, spol-no opštenje i sl.) u vremenu od

pojave zore do zalaska sunca.To je stroga obaveza svakog pu-noljetnog i zdravog muslimanai muslimanke. Post mjeseca Ra-mazana je ustanovljen Kur`a-nom, sunnetom i konsenzusommuslimana (Idžm`a). Post sesastoji od dva osnovna temelja(Rukna). To su:

1) Uzdržavanje od onoga štokvari post od pojave zore pa dozalaska sunca. Dokaz za to suriječi Uzvišenog: «I jedite i pijtedok ne budete razlikovali bijelunit od crne, zatim upotpunitepost do noći.» (El-Bekare: 187)

2) Odluka (nijjet). Ibn Omerod Hafse, neka je Allah njimezadovoljan, prenosi da je Alla-hov Poslanik, s.a.v.s., rekao:«Ko ne zanijjeti ovaj post prijesabaha, nema posta» (En-Nesai,Et-Tirmizi, Ibn Madže i drugi).Međutim, ramazan se ne svodisamo na post. Ramazan bi me-đu muslimanima trebao poja-čati smisao saosjećanja s drugi-ma. Posebno brigu o jetimima,ubogim, siromašnim i svimsocijalno ugroženim članovimaZajednice. Post nije samo uste-zanje od jela i pića već i nasto-janje da se strasti obuzdaju. Kr-oz post čovjek razvija sposob-nost da kontroliše sebe i svojepostupke. Vjernici ne bi trebaliimati poseban odnos samo pre-ma postu, već bi trebali da ra-mazan iskoriste i za drugeoblike ibadeta kojima se upot-punjuje doživljaj posta. Spome-nućemo samo neke od sadržajakojima se treba upotpuniti ra-mazanski post.

Teravija i noćninamaz

Noćni namaz je sunnet kojise može obavljati tokom čitavegodine. Uzvišeni njegovo obavl-janje spominje u kontekstuosobina istinskih vjernika:

«Bogobojazni će, doista, ubaščama i izvorima biti, uzimatće ono što im je Gospodar nji-hov dao, oni bijahu prije togadobročinitelji, malo su noćuspavali i u rane zore su oprosttražili.» (Ez-Zarijat, 14, 15)

Poslanik, a.s., kaže: "UDžennetu postoje sobe čija sevanjština vidi iznutra, a unu-

trašnjost s polja. Allah ih je pri-premio za one koji hranegladne, smireno govore, čestoposte i noću klanjaju dok ljudispavaju." (Sahihul-Džami). A uram-azanu je to još izraženije.Od Ebu Hurejre se prenosi daje Poslanik, a.s., volio noći ra-mazana provoditi u namazu,pa je govorio: "Ko u ramazanubude obavljao noćni namazvjerujući i nadajući se nagradibiće mu oprošteni grijesi koje

je počinio." (Muttefekun ale-jhi). Poslanik, sallallahu alejhive sellem, nije imao određenokoliko bi učio u namazu, neka-da bi učio kraće a nekadaduže. Ponekad bi na jednomrekatu učio koliko sura el-Muzzemil, a ponekad kolikopedeset prosječnih ajeta.Govorio je, sallallahu alejhi vesellem: "Ko bude u jednoj noćiklanjao sa stotinu ajeta, nećebiti upisan među nemarne."(Ahmed). Jedne noći je klanjaosa sedam dugih sura - od El-Bekare do al-Enfal, što je 185stranica Mushafa (Hakim).Prema tome, ukoliko čovjekklanja sam ili s nekim ko se snjime slaže, neka oduži kolikomože. Ukoliko bi klanjao kaoimam tada treba da oduži ono-liko koliko neće biti teško vjer-nicima iza njega, jer Poslanik,sallallahu alejhi ve sellem,kaže: "Kada neko od vas klanjakao imam ljudima neka skratinamaz, među njima je dijete istarac, među njima jeslabašan, bolestan ili neko kožuri. Kada bude sam klanjaoneka oduži koliko hoće."(Muttefekun alejhi).

Učenje Kur`anaRamazan je mjesec Kur`a-

na, kako su ga mnogi nazvali.Džibril je dolazio Poslaniku,a.s., u ramazanu kako bi ga pres-lušao ono što je objavljeno odAllaha dž.š.. Kako bi se naš kon-takt s Kur`anom pojačao uovom mjesecu, u našim džamija-ma se organizuju mukabele nakojima se on izučava - što, svaka-ko, trebamo iskoristi. Posebna

pažnja se treba posvetiti značen-ju Kur`ana. Izučavanje Kur’an-skih značenja bila je stalnainspiracija prvih generacija mus-limana. Bejheki bilježi hadis odEbu Hurejre koji kaže: "Kada suobjavljeni ajeti: ‘Pa zar se ovomgovoru iščuđavate i smijete se, ane plačete’. (En-Nedžm: 59- 60)zaplakali su stanovnici sofe (siro-mašni muslimani koji su živjeliu Poslanikovoj, a.s., džamiji) ta-ko da su im suze potekle niz ob-raze. Kada to ču Allahov Pos-lanik, a.s., zaplaka i on sa njimapa i mi zaplakasmo sa njim. Pos-lanik, a.s., reče: "Vatra neće prži-ti onoga ko je plakao iz strahaprema Allahu dž.š."

Spremanje hranepostačima

Poslanik, a.s., kaže:" Konahrani postača imaće nagradukao i onaj što je postio s tim dapostaču neće biti umanjenanagrada" (Ahmed). Običaj orga-nizovanja iftara, ne samo za si-romašne već i za prijatelje, rod-binu i komšije, ima posebnusocijalnu dimenziju jer se na taj

način jačaju bratske veze međumuslimanima.

Udjeljivanjemilostinje

Ramazan, kao što smo kaza-li, nije samo mjesec posta, već imjesec materijalne žrtve i mate-rijalnog potpomaganja Zajedni-ce i društva. U jednom hadisuse kaže: "Poslanik je bio najda-režljiviji čovjek a bio je najdare-žljiviji u ramazanu, tada je biopoput blagog povjetarca" (Mu-ttefekun alejhi). Običaj je musli-mana da zekat izdvajaju upravou ovom mjesecu. Poslanik, a.s.,je rekao: "Najvrednija je sadakakoja se udjeli u ramazanu" (Tir-mizi). Pored zekata, sadake, or-ganizovanja iftara, u ramazanuse udjeljuje i zekat koji se dajepri kraju mjeseca posta (zekatu-l-fitr, sadakatu-l-fitr ili vitri).

Zekatu-l-fitr je propisan sciljem da se pomognu siroma-šni kako ne bi bili primorani datraže milostinju na dan Bajra-ma. Kaže Ibn 'Abbas, radijalla-hu anhuma: "Allahov Poslanik,sallallahu alejhi ve sellem, jepropisao zekatu-l-fitr kako bi sepostači očistili od pogrdnog inepristojnog govora, i da bi senahranila sirotinja." (hadis bi-lježe Ebu Davud i Ibn Madže).Zekatu-l-fitr je obavezna dužn-ost za svakog muslimana i mus-limanku, starog i mladog.

Musliman je obavezan datizekatu-l-fitr za sebe kao i za onekoji su pod njegovom opskrbom,kao što su žena, djeca, ili rođak.Nije obavezan izdvajati osim odviška svojih potreba, i potrebaonih koji su pod njegovom ops-krbom. Obavezna količina zeka-tu-l-fitra iznosi jedan sa'a najzas-tupljenije namirnice u dotičnojzemlji, poput pšenice, ječma,hurmi, suvog grožđa, riže, kuku-ruza i sl. Po mišljenju većineučenjaka dozvoljeno je davatizekatu-l-fitr u novcu u visini vri-jednosti jednodnevne ishrane zajednu osobu. Takođe, nije doz-voljeno da se kasni s davanjemzekatu-l-fitra nakon Bajram-na-maza, jer se u tom slučaju sma-tra običnom sadakom.

Izvor:Wikipedia

Ramazan i kako upotpuniti njegov post

EELLIIFF septembar 2006.islamske novinegazetë islame 4AHLAK

Ahlak Božjeg poslanikaMuhammeda a.s.

Allahov poslanik je bio živiKur'an u njegovom slijeđenju, uetici i vrlinama, u ibadetu, udžihadu, u ratu, u miru, na pu-tovanju i kada je kod kuće, kadabi pobjeđivao i kada bi poraženbio, u zdravlju i bolesti, u tje-skobi i lahkoći, dakle u svemu.

«Prenosi se od Katade r.a.da je rekao: «O majko pravov-jernih, obavijesti me o ahlakuAllahovog poslanika a.s..» Onaodgovori (Aiša r.a.): «Zar nečitaš Kur'an?», a ja joj rekoh:«Svakako (čitam Kur'an)». Onareče: «Uistinu, ahlak Allahovogposlanika a.s. je Kur'an.» (Bilje-že Muslim i Ebu Davud)

Allah dž.š. za Muhammedaa.s kaže:

«Jer ti si, zaista najljepšećudi»

Osim lukavstva kojima seslužio protiv neprijatelja u ratnodoba, postupao je pravedno imoralno prema svakome.Poštovati zadanu riječ, kakoslovom tako i duhom, to je bilogeslo njegovog čitavog života.

Faraon – najvećinasilnik

Kao najvećeg nasilnika upovijesti, Kur'an spominje iopisuje faraona. On prekoraču-je svaku granicu zla, sve atribu-te stvarnog Boga pripisuje sebi,nasilnim putem ljudima name-će vjerske istine i predstave,moralne vrijednosti i pravnenorme. Traži da se jedino u nje-ge vjeruje, da mu se potpunopredaje, pokorava, da se onobožava, da se slijedi njegov putu svim stvarima. Osnovne odre-dnice i atributi njegove vlada-vine po Kur'anu su da je faraonu zlu svaku mjeru prevršio, tese osilio se i u svakom zlu gra-nicu prekoračio.

Faraona je kao i meleunanajviše strah misije Musaa a.s. iAllahove istine, vjere, morala ivjerozakona koja se preko njegaobjavljuje.

Oni znaju da se njihov sis-tem vrijednosti, vjerovanja i no-rmi u tom slučaju razotkriva

kao kompletna laž.«I ne povjerova Musau niko,

osim malo njih iz naroda fa-ronova, iz straha da ih faraon iglavešine njegove ne počnu zlo-stavljati, - a faraon je zaista naZemlji silnik bio i u zlu svakumjeru prevršio.» (Junus, 83)

Savremena čovjekova pitanja (i moralna teologija)

U današnjem modernomsvijetu u kojem živimo, htjeli iline htjeli susrećemo se s raznimproblemima na koje moramodati odgovore. U tom bi smisluislamska etika morala doživjetitransformaciju u samoj teologi-ji, i kroz moralnu teologiju po-krenuti niz pitanja savremeneetike.

Danas imamo dvojako mišl-jenje oko toga treba li se šta mi-jenjati na polju islamskog mo-rala.

Dok modernisti tvrde da semoraju dogoditi velike promje-ne, tradicionalisti tvrde da se netreba ništa mijenjati. Ako bismomalo bolje promotrili današnjestanje islamske etike došli bi-smo do zaključka da ona nije nidio teologije, ali zbog svoje sta-tičnosti u razvoju ne doživljavani burne promjene.

Mnogo je moralnih proble-ma danas, a zadatak moralneteologije je da ih riješi. U nizumoralnih problema javlja semanipulacija koja je u društvuod početka bila prisutna. Usavremenom svijetu sredstvakoja podstiču manipulaciju suusavršena, čime je ona postalaproblemom i grijehom. U dana-šnjem svijetu skoro da nema se-gmenta gdje manipulacija nijeprisutna. Manipulacija je prisut-na i u vjerskim zajednicama, pai u Islamskoj, gdje je ona izra-žena u nedovoljno obrazova-nom i neprosvijećenom dijeludžemata.

Veliki moralni problemdanas je legalizacija eutanazije.Koliko su god protivnici eutana-zije glasni i zahtjevni, toliko supristalice ovog čina uporne daostane pravo bolesnika hoće lidalje živjeti ili neće. Jedino eti-čari mogu ovu oblast objektivnoistražiti i dati mjerodavne odgo-

vore. Nažalost, islamski etičari imoralni teolozi skloni su una-prijed donositi zaključke bezprethodne analize ove pojave.

Sljedeće vrlo važno moralnopitanje jeste pitanje odgovornogočinstva i majčinstva. Ovom pi-tanju islam, kao i sve druge reli-gije, posvećuje izuzetno velikupažnju i važnost. Roditelji sudužni da se što više uključe uodgoj i obrazovanje svoje djece,a da ne dopuste da tu funkcijupotpuno preuzmu škole i vrtići.

Svi ovi problemi traže odislamskih stručnjaka s područjašerijatskog prava, morala, ahla-ka, da odgovore na ove dileme iizazove.

Sva ova pitanja su prven-stveno moralne naravi i najvećakampanja protiv njih vodi se smoralnog stajališta.

Sekularizam imoralne vrijednosti

Moralne vrijednosti su uro-đene vrijednosti koje je Allahdž.š. zasadio u srca vjernika.Vjernik se pridržava ovih vrijed-nosti jer njegova priroda i vjeratraže to od njega. S druge stra-ne, sekularizam potkopava dvi-je fundamentalne stvari u srci-ma ljudi, a koje se tiču moralnihvrijednosti. Radi se o uklanjan-ju vjere iz političkog života, nanačin da se vjera odbacuje ilizatvara u besprozorne zidovebogomolja. Druga stvar je od-bacivanje urođenih vrijednostikao temelja za uspostavljanjezakonodavstva.

Sekularizam u svom suštin-skom opredjeljenju odbacuje re-ligiju i u svojoj zapadnjačkoj for-mi ne osvrće se na kriterij uro-đenih vrijednosti da li je nešto

korisno ili štetno za čovječanst-vo. Neke grupe u sekularnimdruštvima podržavaju prih-vatanje homoseksualnosti jeržele ista prava i iste mogućnostiu svim aspektima života. Onisvoj stav temelje na principuindividualnog prava jer nikog sene tiče njihova «seksualna ori-jentacija». Isti argument koristei pristalice abortusa. Jediniargument koji njihovi protivnicimogu upotrijebiti jeste da setakvo ponašanje suprotstavljavrijednostima prihvaćenim odvećine stanovništva. Iako jeosnova velikom broju ljudi zaprotivljenje abortusu moralna ireligijska, oni ne mogu to jasnoreći niti upotrijebiti religijske imoralne argumente jer ih seku-larno društvo ne prihvata.

Reinkarnacija

Kur'an govori o reinkarnaci-ji kao leksičkoj odrednici u če-tiri ajeta u četiri različite sure.Kur'an nigdje ne govori o «re-inkarnaciji duše». Takve teolo-ške stavove ne nalazimo ni kodMuhammeda a.s. U tim suramagovori se zapravo o jednoj dru-goj reinkarnaciji, tj. misli pret-hodnih svetih spisa Biblije i eva-nđelja, prenesenih u Kur'an,kao vječnih Božjih misli.

PPrroobblleemm pprrooppaaggaannddee uu iissllaa--mmuu ((ii mmoorraallnnaa tteeoollooggiijjaa))

Što se tiče reklame i propa-gande, s moralnog je stajalištasvaka diskutabilna, a pogotovoona komercijalna. U svim religi-jama neistinito prikazivanje jed-ne stvari smatra se teškom laži,falsifikatom, a u nebeskim reli-gijama to je jedan od teških gri-jehova.

JJuussuuff aa..ss.. –– pprriimmjjeerr ččiissttooććee iimmoorraallnnoossttii

Kao što je Isa a.s. velik u si-romaštvu, Ejjub a.s. u boles-ničkom strpljenju, Ibrahim a.s.u oštrom suprotstavljanju mno-goboštvu, Sulejman a.s. u mud-rosti i vlasti, Jusuf a.s.je velik učednosti i čistoći.

«I poče da ga na grijeh na-vodi ona u čijoj je kući bio, pazaključa sva vrata i reće: “Ho-di!” – “Sačuvaj Bože!” – uzvi-knu on, “Vlasnik me moj lijepopazi; a oni koji dobro uzvratezlim neće nikad uspjeti.»

«I ona je bila poželjelanjega, a i on bi nju poželio daod Gospodara svoga nije opo-menu ugledao – tako bi, da od-

vratimo od njega izdajstvo iblud, jer je on uistinu bio Naji-skreniji rob.»

«I njih dvoje prema vratimapotrčaše – a ona razdera stragakošulju njegovu – i muža njezi-na kraj vrata zatekoše. “Kakvukaznu zaslužuje onaj koji je htioda ženi tvojoj zlo učini” – rečeona – “ako ne tamnicu ili kaz-nu bolnu?»

«Ona je pokušala da menena grijeh navede” – reče Jusuf.– “Ako je košulja njegova sprije-da razderana onda ona istinugovori, a on neistinu,” – primi-jeti jedan rođak njezin»

«... a ako je košulja njegovastraga razderana, onda onalaže, a on govori istinu.» (Jusuf,23-27)

Allah dž.š. nam u Kur'anugovori o vjerovjesnicima kojinam trebaju biti moralni svje-tionici. Svi muslimani, a poseb-no mladi, u ovom kur'anskomliku, liku Jusufa a.s., trebaju na-ći potporu i put. To je jedininačin da se odupru moralnojanarhiji savremenih društava.

Zaključak

Allah dž.š. dao nam jeKur'an kao uputu i poslao Po-slanika Muhammeda a.s. kakobi nam ga prenio i «objasnio».Sam Muhammed a.s. puno jeinsistirao na popravljanju ljud-skih ćudi što ističe kao jedan odsvojih glavnih zadataka.

Svaki čovjek treba da težitome da kod sebe oplemenidobra svojstva, a da se kloniloših. U današnje svijetu najvećiproblemi su moralnog karak-tera, a najviše je zadaća vjerskihzajednica i njenih službenika dariješe te probleme.

O mnogim pitanjima o koji-ma se danas uveliko raspravlja,Kur'an je iznio svoj stav još priječetrnaest stoljeća. Nažalost, da-našnje islamske zemlje neke odtih pitanja uopšte ne shvatajuozbiljno. Na primjer, problemekologije, jedan od najvećih pro-blema današnjeg savremenogsvijeta, uopšte ne razmatraju, akamoli da se njime bave. Ekolo-gija se danas uopšte ne spominjeu vjerskim aktivnostima.

Ovom pitanju, kao i mno-gim drugim, mora se posvetitivelika pažnja, a moralna teologi-ja, odnosno moralni teolozi,moraju staviti sebi u zadatakrješavanje ovih pitanja.

MMeerrssiihhaa BBoottoonnjjiićć

Moralna teologija u Kur'anu (II)OOdd pprrvvoogg ččoovvjjeekkaa,, AAddeemmaa aa..ss..,, kkrroozz ppoovviijjeesstt ssvvee ddoo ddaannaass jjeeddnnoo oodd ggllaavvnniihh ppiittaannjjaa ss kkoojjiimmaa

ssee lljjuuddsskkii rroodd ssuussrreeććee,, jjeessttee mmoorraall..MMnnooggii nnaarrooddii uu ppoovviijjeessttii pprrooppaallii ssuu uupprraavvoo zzbboogg ((nnee))mmoorraallaa,, nnee zzbboogg nneezznnaannjjaa iillii ssiirroommaaššttvvaa..

SSttooggaa ssuu ii ssvvii BBoožžjjii ppoossllaanniiccii iimmaallii zzaa zzaaddaaććuu ppoopprraavvlljjaannjjee lljjuuddsskkoogg mmoorraallaa

EELLIIFFseptembar 2006. islamske novinegazetë islame5 ISLAM I NAUKA

U ovom članku turski mislilac,Harun Yahya, otkriva vezu izmeđuislama i nauke, ukazujući na činjeni-cu da Kur’an poziva ljude da pro-učavaju svijet oko sebe.

Prije četrnaest godina Bog jeposlao Kur’an kao vodiča svim ljudi-ma.

U to vrijeme arapsko društvo jebilo u stanju kompletne degeneraci-je, haosa i neukosti. Arapi su bilivarvari koji su se molili idolima kojesu sami načinili, vjerujući da su rat iprolivanje krvi čestita djela, prih-vatajući, čak, da ubijaju svoju djecu.Oni su imali malo udjela u intelektu-alnoj sferi, računajući naročito nji-hov naučni pogled na prirodni svi-jet.

Međutim, preko islama oni suspoznali humanost i civilizaciju. I nesamo Arapi, već sve zajednice, kojesu prihvatile islam, izbjegle su tamuperioda neznanja, obasjavši se boža-nskom mudrošću Kur'ana. Pored tesposobnosti, Kur'an je ljudima do-nio naučno promišljanje.

Geneza naučnog mišljenja jeosjećaj radoznalosti. Jer se ljudi pita-ju kako univerzum i priroda djeluju,pa zato istražuju i okreću se nauci.Ali većina ljudi gubi tu radoznalost.Za njih važne stvari nijesu tajne uni-verzuma i prirode, već njihovi mali,ovosvjetski profiti i zadovoljstva. Utim zajednicama, oni koji su takomislili bili su u porastu, a nauka senije razvijala. Vladali su lijenost ineznanje i arapska zajednica, prijeobjave Kur'ana, bila je takva. Kur'a-nski ajeti su ih pozvali da razmišlja-ju, istražuju i upotrijebe svoj razum,možda prvi put u njihovom životu.

U jednom od prvih objavljenihajeta Kur'ana, Bog poziva Arape daobrate pažnju na kamilu, dio njiho-vog svakodnevnog života:

„Pa zašto oni ne pogledaju ka-mile - kako su stvorene,

i nebo - kako je uzdignuto,i planine - kako su postavljene,i Zemlju - kako je prostrta?!Ti poučavaj - tvoje je da pou-

čavaš“ (El-Gašijeh: 17-21).U mnogo drugih ajeta Kur'ana,

ljudi se upućuju da ispituju prirodui uče iz nje, jer samo putem prouča-vanja božijih tvorevina mogu spoz-nati postojanje Boga. Zato su uKur'anu muslimani opisani kao ljudikoji razmišljaju o stvaranju nebesa iZemlje:

„Za one koje i stojeći i sjedeći iležeći Allaha spominju i o stvaranjunebesa i Zemlje razmišljaju. Gospo-daru naš, Ti nisi ovo uzalud stvorio;hvaljen Ti budi i sačuvaj nas patnje

u vatri!" (Alu Imran: 191).Kao rezultat ovoga, za muslima-

na je proučavanje nauke veoma va-žan oblik bogoštovlja. U mnogo aje-ta u Kur'anu, Bog upućuje muslima-ne da ispituju nebesa, zemlju, živestvari ili svoje vlastito postojanje, teda razmišljaju o tome. Kada obrati-mo pažnju na ajete, naći ćemo indi-kacije da u njima postoje svi glavniaspekti nauke.

Na primjer, u Kur'anu Bog potičeljude da proučavaju astronomiju:

„Onaj koji je sedam nebesa jednaiznad drugih stvorio - ti u onome štoMilostivi stvara ne vidiš nikakva nes-klada, pa ponovo pogledaj vidiš liikakav nedostatak“ (El-Mulk: 3).

U drugom ajetu Bog hrabri ljudeda istražuju astronomiju i sastav ze-mlje, a to spada u naučnu oblast geo-logije:

„Zašto ne pogledaju nebo iznadsebe? - kako smo ga sazdali i ukrasili

i kako u njemu nema nereda! A Ze-mlju smo rasprostrli i po njoj nepo-mična brda pobacali i dali da iz njeniče raznovrsno prekrasno bilje, dabi razmislio i opomenuo se svakirob koji se Gospodaru svome obra-ća“ (Qaf: 6-8).

U Kur'anu Bog, takođe, hrabiproučavanje botanike:

„On vodu s neba spušta, pa Mionda činimo da pomoću nje niču svevrste bilja i da iz njega izrasta zeleni-lo, a iz njega klasje gusto, i iz palmi,iz zametka njihova, grozdovi koje jelahko ubrati, i vrtovi lozom zasađe-ni, naročito masline i šipci, slični irazličiti. Posmatrajte, zato, plodovenjihove, kad se tek pojave i kad zru.To je zaista dokaz za ljude koji vjeru-ju“ (El-En'am: 99).

U drugom ajetu, Bog ljudima skr-eće pažnju na zoologiju:

„Vi imate pouku i u stoci“ (En-Nahl: 66).

Sada ćemo navesti ajet koji gov-ori o naučnim oblastima arheologijei antropologije:

„Zašto ne putuju po svijetu pa davide kako su završili oni prije njih?“(Er-Rum: 9).

U drugom kur'anskom ajetu, Bogpoentira dokaz u ljudskom tijelu iduši, o Svojem postojanju:

„Na Zemlji su dokazi za one kojičvrsto vjeruju, a i u vama samima -zar ne vidite?“ (Ez-Zarijat: 20-21).

Kao što možemo vidjeti, Bog uKur'anu preporučuje muslimanimaproučavanje svih ovih nauka. Zato jeporast islama kroz historiju istovre-meno značio i porast naučnog poz-navanja.

HHaarruunn YYaahhyyaaPreveo: Džemo Redžematović

Naučna paradigma u Kur'anu

Da bi se knjiga smatrala Božijomobjavom, ona mora u potpunosti i ta-čno opisivati stvarnost: prošlost, sada-šnjost i budućnost. Kur’an sadrži mno-ge priče o prethodnim poslanicima injihovim narodima. Neke priče sadržeelemente čija se dosljednost lako možeprovjeriti. Jedan od primjera precizn-osti i tačnosti Kur’ana je priča o posl-aniku Jusufu, koji je prodat kao rob uEgiptu ali je uspio da napreduje doznačajnog položaja u upravi i omogućisvojoj porodici častan život. Većina is-toričara se slaže da se ulazak djece Izr-

aila u Egipat desio dok su sjevernomzemljinom poluloptom vladali Hikosi,semitski osvajači, koji su bili prvineegipćani koji su vladali tom zemljomod uspona Starog Kraljevstva. U Kur’a-nu je egiptaski vladar, koji se usprotiv-io Musau, nazvan Faraonom. Tako suse zvali svi egipatski vladari koji su go-spodarili Egiptom od Amenhotepa IV,u 14. vjeku p.n.e., ali ne i prije toga.Jusuf je živio bar dvije stotine godinaprije vladavine Amenhotepa IV. UKur’anu se konstantno navodi da jevladalac u Jusufovo vrijeme bio nazvan

"al-malik," kralj: "II kkrraalljj ((aall--mmaalliikk)) rreeččee:: DDoovveeddiittee mmii

ggaa!!" (Jusuf, 50) Treba napomenuti da je u Bibliji

gospodar zemlje u vrijeme Jusufovogživota nazvan faraonom, što predstavl-ja anahronizam koji je naknadno dopi-san od onih koji su pisali Stari Zavjet,nekoliko vjekova nakon Mojsija.

Iz knjige ddrr MMaauurriiccee BBuuccaaiillllee,,"Moses and Pharaoah, the

Hebrews in Egypt" Preveo: M. D.

Aspekt čudotvorne prirode Kur’ana

EELLIIFF septembar 2006.islamske novinegazetë islame 6ZIJARETI

Uposljednje vrijeme, sveviše organizovanih de-lagacija islamskih zaje-dnica u okruženju, posjećujuIslamsku zajednicu u CrnojGori. Prilikom tih susreta, od-rže se i poneka predavanja po-znatih alima (musafira), nasta-ju poznanstva, razmjena iskus-tava, druženje, obilazak dža-mija i istorijskih znamenitosti.Organizuju se tribine kao imevludski programi. Ovi sus-reti unose svježinu u naše dže-matie. Uviđajući korisnost ov-akvih komunikacija, MešihatIslamske zajednice u Republi-ci Crnoj Gori, ponudio je odb-orima da odrede svoje pred-stavnike u delegaciji koja biposjetila BiH, a posebno Po-to-čare i Srebrenicu.

Tako je od 21. do 24. 08.2006. godine, višečlana dele-gacija u organizaciji MešihataIslamske zajednice u RCG pos-jetila Potočare, Srebrenicu,Tuzlu, Olovo, Sarajevo, Viso-ko, Jablanicu, Mostar, Poči-telj, Stolac i Trebinje.

Predstavnici IZ-e iz Ulci-nja, Ostrosa, Bara, Tuzi, Dino-še i Podgorice su sa trga ''Bo-žane Vučinića'', 21. 08. u 06.sati pošli autobusom premaBijelom Polju. Tu su se pri-družili predstavnici IZ-e Bije-log Polja, Berana, Plava, Pe-tnjice i Rožaja, a u Prijepolju,predstavnici iz Pljevalja. Puto-vanje je nastavljeno prekoNove Varoši, Zlatibora, Užica,Kadinjače, zatim dolinom ri-jeke Drine do graničnog pre-laza Srbije i Republike Srp-ske, preko Ljubovije premaBratuncu, Potočarima i Sre-brenici. Uz kraće odmore iuobičajene procedure na gra-ničnom prelazu, u prvo odr-edište, u Potočare, dolazimooko 16. sati.

PPOOTTOOČČAARRII--SSRREEBBRREENNIICCAA

U dolini okružuenoj šumo-vitim brdima, na 5 km.udalje-nosti od Bratunca na putuprema Srebrenici, nalaze sePotočari.

Autobus je stao ispred Me-morijalnog centra, iz kogasmo nečujno, kao nijemi, izla-

zili. Ispred nas hiljade mezara,u dolini mučilišta, pogroma ismrti. Nastaje muk, pa jecaj,suze...Tu, u mezarju šehida,natpisi na nišanima, nijemosvjedoče o nevino stradalima,različitih doba starosti, a jošhiljade će im se pridružiti iztek otkrivenih masovnih grob-nica. Na mermernim ploča-ma, abecednim redom, u Me-morijalnom kompleksu, ime-nom i prezimenom ispisano je8. 372, žrtve genocida, a dosada je pokopano 2.420. oso-ba.

Prilikom obilaska mezarjai Memorijalnog centra, tmurnioblaci su se nadvili nad ovomstrašnom dolinom smrti, azatim jaki pljusak kiše. Ima seosjećaj da i nebo oplakuje ovajkraj. I kud god se okreneš, te-žak osjećaj. U pripremi za kla-njanje podne i ikindije nama-za, ezan je proučio Rustem Za-gović. Osoblje Centra prekriloje musalu serdžadama, a na-maz je predvodio Bajro Ago-vić. Nakon završenog namazauslijedilo je učenje Jasini-šeri-fa svih imama, zatim suretaMuavvezetejn i dova. To je bionaš poklon dušama šehidaovog mezaristana.

Kustos Memorijalnog cen-

tra, svjedok srebreničkog zloč-ina, detaljno je opisao događa-je i dešavanja na prostorimaSrebrenice i njenog okruže-nja. Da se srce skameni a umzaledi.

Mnogo je još grobnica naširem rejonu otkriveno, aliima i onih koje čekaju istraž-ivanje. Nakon ekshumacija,posmrtne ostatke preuzimapreduzeće, ''Groblja Visoko'',gdje se organizuje identi-fikacija, opremanje i sahranji-vanje identifikovanih osoba,kaže kustos Memorijalnogcentra.

Put nas je dalje vodio pre-ma Srebrenici. To je grad čijaje apokalipsa postala simbo-lom bosanskohercegovačke,evropske i svjetske tragedije.Obilazimo je kružno. Tragovirata na svakom koraku. Mnogiobjekti u ruševnom stanju.Džamija obnovljena a zgradaMedžlisa u završnoj fazi. Sre-brenička tragedija bi moralapostati mjerilo opomene, prav-de i istine, koja će podsjećatisav svijet, da se tako zlo nigdjeviše ne smije ponoviti. U kas-nim popodnevnim satima nap-uštamo ovu varoš, vraćajući sepreko Potočara, Bratunca i da-lje preko Zvornika i Kalesije

za Tuzlu.

TTUUZZLLAA

Tuzla je jedno od najstari-jih naselja na tlu Bosne i Herc-egovine. Nastala je i razvijalase pod uticajem različitih civi-lizacija i kultura. Iz vremenaosmanske uprave ostalo je višezadužbina, a sačuvano je inekoliko džamija: Turali-bego-va ili Poljska džamija, Bijeladžamija ili AK džamija, kojepotiču iz XV vijeka, Iladži-Has-anova ili Čaršijska i Jalska dža-mija. Turali-beg, sin Ejnehana,poznati vakif, ostavio je svojezadužbine: džamiju u Tuzli,Čačku i Iloku; tri mekteba uTuzli, Foči i Čačku, most narijeci Prači i više objekata.

Na mjestu jedne od četirikapije gradskih zidina podign-utih početkom XVII vijeka,(srušene 1870) nalazi se manjitrg na kojem se spaja sedamulica. Trg je poznat pod im-e-nom ''Kapija'', a to je jedno odnajomiljenijih mjesta na komese sastaje tuzlanska omladina.Tragediji koja je zadesila Tuz-lu za vrijeme napada na ovajgrad 25.05.1995. godine, pog-odila je i ''Kapiju''. Od granateispaljene sa Ozrena. Na ''Kapi-

ji'' je ubijeno 71, a ranjeno pre-ko 100 osoba, uglavnom dva-desetogodišnjih mladića i djev-ojaka. Na ''Kapiji'' se danas na-lazi spomen-ploča poginulimgrađanima Tuzle na kojoj suispisani stihovi MehmedalijeMaka Dizdara:

Ovdje se ne živi samoDa bi se živjeloOvdje se ne živi samoDa bi se umrloOvdje se umireDa bi se živjelo.

Tuzla je obrazovni centarsjeveroistočne Bosne. U njojjedna od najstarijih školskihustanova BiH – Behrambego-va medresa, osnovana 1626.godine. (Poznata tuzlanska gi-mnazija osnovana je 1899.godine). Medresa ove godineobilježava 380. godina od svogpostanka.

U dvorištu Medrese došlismo oko 20 sati, gdje nam jeselame dobrodošlice uputiodirektor, Vahid ef. Fazlović sasvojim saradnica. U bratskomsusretu i dobrodošlici koju sunam priredili u prostorijamaMedrese, u ime delegacije IZ-eiz Crne Gore, zahvalio se BajroAgović, vođa delagacije, zatimje upoznao domaćina o ciljuposjete i sastavu delagacije.

- Imamo moralnu obavezuprema Potočarima i Srebreni-ci. Iz tih razloga smo odlučilida prvo posjetimo ova dvamjesta. To smo i učinili. HvalaVam na toplini vašeg prijema isrdačnom dočeku, istakao jeAgović

Zahvaljujući se na posjeti,Fazlović je upoznao prisutne oBehrambegovoj medresi, isto-rijskoj ulozi, važnosti njenogpostojanja, nastavnom planu iprogramu, o razvoju vjerskogživota na području tuzlanskogmuftijstva, izgradnji džamija idrugih vjerskih objekata. Izra-žavajući zadovoljstvo ovim sus-retom, predsjednik Sabora,mr Ismail Doda zahvalio seFazloviću na toplini susreta iriječima dobrodošlice.

- Mi albanci-muslimani du-boko smo saosjećali sa vama ivašim patnjama u toku rata.

Delegacija iz svih odbora Islamske zajednice u RCG, posjetila je više značajnih mjesta i institucija Islamske zajednice u BiH

Nezaboravni susreti

PPooddnnee nnaammaazz uu PPoottooččaarriimmaa

EELLIIFFseptembar 2006. islamske novinegazetë islame7 ZIJARETISudbine su nam iste ili slične.Kada je loše vama i nama je, akada je vama dobro i nama jedobro. Nadam se da su zla vre-mena prošla. Hvala Bogu štopostižete dobre rezultate na

razvoju vjerskog života, pakoristim prilku da Vam se zah-valim na srdačnom dočeku ipoželim mnogo uspjeha uradu, istakao je Ismail Doda.

Sastanku su prisustvovali ipredstavnici - aktivisti politi-čkih stranaka Tuzle. Do kasnou noć, nakon večere, sa doma-ćinima je nastavljeno dru-ženje.

Sjutradan, u 9 sati, okupilismo se ispred Medrese da biput nastavili preko Kladnja iOlova za Sarajevo. Na ispraća-ju, uz bratski stisak ruku,domaćini su nam uručili napoklon knjige. Zaista, nezabo-ravani utisci.

SSAARRAAJJEEVVOO

Kroz živopisne predjeleKladnja, dolazimo u Olovo. Tuje kraći odmor. U Sarajevudolazimo tačno vrijeme za po-dnevski namaz. Klanjanje po-dne namaza je u Begovoj dža-miji, a zatim je priređen pri-jem u zgradi istoimenog vaki-fa, u haremu džamije. U imeRijaseta IZ-e BiH, u službenojodsutnosti Reisu-l-uleme, do-ček je priredio Muharem ef.Hasanbegović, šef kabinetareisa Cerića. Agović se zah-valio na prijemu, i upoznaoHasanbegovića sa planovimaputovanja i sastavom delegaci-je. Muharem ef. Hasanbegovićje izrazio zadovoljstvo posje-tom, s posebnim naglaskomna važnost posjete Potočarimai Srebrenici, kao i na važnostovakih i sličnih susreta. MrIsmail Doda zahvalio se u imedelegacije, kako na srdačnom

prijemu u Tuzli tako i ovdje,naglašavajući da je Islamskazajednica istorijski vezana zaIZ u BiH. Saradnja nam jepotrebna, ona nikada i nijeprekidana, samo treba da se

ojačava i učvršćuje. To je uobostranom interesu, a poseb-no nama kao jednoj maloj za-jednici, naglasio je Doda.

Sastanku je prisustvovao iRifat ef. Fetić, generalni sek-retar Udruženja Ilmije u BiH.

Poslije jedničasovnog druž-enja, uslijedio je obilazak Ga-zi-Husrevbegove medrese, uč-enje fatihe poginulim imami-ma čija su imena ispisana namermernim pločama u here-mu Medrese, zatim obilazakmezara šehida na Kovačima,mezara rahmetli Alije Izetbeg-ovića, Baščaršije i drugih zna-menitosti grada.

Poslije klanjanja ikindijenamaza u Begovoj džamiji,nastavili smo za Visoko.

VVIISSOOKKOO

Visoko se nalazi u središn-jem dijelu BiH, na magistral-noj cesti i željezničkoj pruziSarajevo-Zenica.. Visoko je va-roš sa više rijeka. Naziv Visok-o nosio je srednjovjekovni gr-ad na Visočici, dominantnombrdu iznad varoši. Njegovopodgrađe (trgovište) zvalo sePodvisoki, a Visoki je naziv zagrad koji se počeo razvijati odpočetka Osmanske uprave1463. godine i do danas. U da-vnoj prošlosti, grad je služiokao vladarska rezidencija.Tako je povelja bana Tvrtka(kasnije kralja Tvrtka Kotro-manića) iz 1355. godine izda-ta u Visokom ''In kastro nostroVizoka vocatum''. SjedišteKulina Bana bilo je na arealuVisočkog polja ili Podvisokom,odnosno Moštru ili Milima. Vi-

soko sa okolinom ušlo je u sas-tav Osmanskog carstva prijedefinitivnog pada srednjov-jekovne bosanske države podosmansku vlast 1463. godine.Iz istorijskih podataka sazna-jemo da je već 1175. godinepostojalo i djelovalo visokoučilište bosanske vjerske orga-nizacije.

U Visokom je davne 1838.godine osnovana medresa. Zv-ala se Ahmed-efendijina me-d-resa, a Ruždija oko 1870.godine.

Današnja medresa u Viso-kom (Čajangradu) podignutaje sredstvima dobrovolnjihpriloga građana-prijatelja med-rese, organizacija i institucija.Sagrađena je džamija, školskazgrada i đački dom, kapaciteta250 učenika (ca), čija površinakorisnog prostora iznosi4.000 m2. Medresu je do sadazavršilo 610 učenika (ca), štose smatra najvećim uspjehomove ustanove. Kolektiv medre-se u dogledno vrijeme planirapočetak izgradnje sportsko-rekreativnog centra, sa svimsvojim sadržajima.

Počela je sa radom u najte-žem vremenu rata, 1992-93.godine. Za njen uspjeh veomaje zaslužan njen direktor,

Džemal ef. Salihspahić. Med-resa nosi ime istaknutog ali-ma, Osmana ef. Redžovića.Osman ef. Redžović, (1884-1935), sin Jusufov, rođen je uselu Strgačini, opština Rudo.Pohađao je medresu u Čajničua Darul-muallimin i Mektebinuhvah u Sarajevu. Nakonškolovanja, kratko vrijeme jeobavljao kadijsku dužnost uTuzli, gdje ga je zatekao I svje-

tski rat. Četrnaestog jula1914., Osman ef. je regruto-van i imenovan za vojnog im-ama u Tuzli. Zbog neslaganjasa pretpostavljenim vojnim st-arješinama, proglašen je ne-poželjnim, a kasnije i penzion-isan.

Ispred ''Bijele ''džamije uVisokom, u 18,30 sati, dobro-došlicu su nam poželjeli ima-mi, Ibrahim ef. Hadžić, glavniimam, Rasim ef. Hasandić,predsjednik Udruženja Ilmije,i imami, Mesud ef. Puška iHidajet ef. Čeho. Iskrena ibratska toplina i zahvalnost nazijaretu bile su riječi dragihkolega. Na njihov prijedlog,put smo nastavili malo auto-busom, a zatim par stotinametara pješice, do najbližegarheološkog otkrića, na brduPlješevica, koje su nazvali Pi-ramida Mjeseca. I zaista izne-nađujuća arheološka otkrića iiskopine na više lokaliteta ov-og brda, na kojem su, od po-dnožja-etažno, ljudskom ru-kom prema vrhu-piramide, sa-zidane kamenim pločama.Radoznalost da što više obiđe-mo omeo je sumrak. Domaći-ni nam rekoše, da su, sa drugestrane Varoši, arheolozi otkriliveći prostor, sa uzidanim ogr-

mnim kamenim blokovima,čija težina dostiže 20 tona.Ovdje se u toku jednog danaokupi i po nekoliko hiljada go-stiju, a na ispitivanju piramidaučestvuju najpoznatiji svjetskiarheolozi. U povratku, poredputa, na stolu je debela sves-ka, ispunjena do zadnjih stra-nica potpisima posjetilaca injihovim utiscima. I mi, impr-esionirani onim što smo vidje-

li, zabilježili smo svoje utiske.U grupama napuštamo ovo

područje, gdje smo u ''Bijeloj''džamiji klanjali akšam-na-maz. Poslije klanjanja akšam-namaza, u ime domaćina, go-ste je poselamio glavni imam,Ibrahim ef. Hadžić, kojom pri-likom je iskazao zahvalnost izadovoljstvo ovom posjetom,potrebama druženja i upozna-vanja.

Druženje je nastavljeno iposlije večere koju je organizo-vao Medžlis IZ-e i UdruženjeIlmije. Noćenje je u Medresi''Osman ef. Redžović.

Poslije klanjanja sabah-na-maza, 23. 08. ( srijeda) i na-kon doručka koji je organizo-van u Medresi, sa direktoromDžemal Salihspahićem, i nje-govim saradnicima, mr hafizSenaid ef. Zaimovićem, hafi-zom Zijadom Dervićem i ost-alim osobljem, obišli smo zgr-adu Medrese, upravni, inter-natski i učionički blok. Direk-tor je govorio o važnosti medr-ese na ovim prostorima, prog-ramu i rezultatima koje post-ižu, kao i potrebi proširenjakompleksa za sportsko-rekrea-cione poligone. Na rastanku jepoklonio i nekoliko knjiga''Imam - ličnost - uloga - zna-

čaj'', čiji je sam autor. Zahva-ljujući se Allahu d.š. koji namje omo-gućio da se više upoz-namo, u ime delegacije, Ago-vić se zahvalio na prijemu, sr-dačnosti i gostopimstvu do-maćina.

Završavajući posjetu Viso-kom, oko 09. sati put nastavlj-amo prema Hercegovini.

Nastavlja seBBaajjrroo AAggoovviićć

PPrriijjeemm uu BBeehhrraamm--bbeeggoovvoojj mmeeddrreessii uu TTuuzzllii

OOttkkooppiinnee ppiirraammiiddaa uu VViissookkoomm

EELLIIFF septembar 2006.islamske novinegazetë islame 8IBADET

Koristan namaz jeskrušen namaz

Allah dž.š. kaže: Uspjeli suvjernici (mu'mini), oni koji su usvojim namazima skrušeni.(Mu'minun:1-2), a potom jeUzvišeni, uz namasku skrušen-ost, spomenuo i ostale ruknovei farzove, što nam vidno ukazu-je na neophodnost skrušenostiu namazu.

Allah Uzvišeni kaže: Uspjelisu vjernici ... tj. domoći će seDženneta oni koji imaju sljede-će osobine. Oni koji su u svojimnamazima skrušeni tj. ponizn-ih srca, obarajući svoje pogledei spuštajući ih tako da im oči neprelaze mjesta njihova obavl-janja namaza.

Poniznost i skrušenost unamazu postićiće onaj koji svo-je srce usredsredi na njega, i sa-mo se njemu posveti, dajući muprednost nad svim drugim, itada će mu on biti odmor i rad-ost, kao što je rekao Poslaniks.a.v.s.: Od dunjalučkih stvarisu mi najomiljeniji miris i žene,a radost moga oka je u namazu.(Ahmed i Nesai od Enesa b.Malika r.a.)

Imam Ahmed rhm. prenosiod Muhammed b. Hanefijerhm. da je rekao: Otišao sam sbabom kod našeg zeta koji jebio ensarija. Nastupilo je nama-sko vrijeme, pa je on viknuo:Djevojčice, donesite mi vodu zaabdest kako bih klanjao, hoćuda se odmorim! Primijetio je dasmo mu mi na to negodovali,pa je rekao: Čuo sam AllahovaPoslanika s.a.v.s. kako kaže: Bi-lale, ustani i okrijepi nas nama-zom!

Poslanik s.a.v.s. je znaozaprijetiti onima koji svoje pog-lede dižu prema nebesima dokklanjaju rekavši: … ili će presta-ti sa time ili će im vid bitioduzet! (Sahihul-Buhari)

Skrušenost je djelo srca, iona se odražava u smirenostiudova, i poniznosti premaAllahu dž.š.. Uzvišeni, govorećio Svojim poslanicima, kaže:Oni su se trudili da što višedobra učine, i molili su nam se,u nadi i strahu, i bili su prema

Nama skrušeni. (el-Enbija: 90)Poslanik s.a.v.s. bi, na

ruku'u, izgovarao sljedeće: Mojsluh i vid su pred Tobomponizni; moj razum, i kosti, inervi isto; a ono što moja sto-pala podnose je samo u imeAllaha, Gospodara svih svjeto-va. (Sahihul-Muslim)

Muhammed s.a.v.s. bi se usvojim dovama uticao od: … sr-ca koje nije skrušeno … U dru-goj predaji, Poslanik s.a.v.s. nasobavještava: Prvo što će nestatiiz moga ummeta je skrušenost,tako da nećeš moći vidjeti skru-šena čovjeka. (Hasen)

O važnosti skrušenosti i pri-sutnosti srca, Allah dž.š. kaže:O vi koji vjerujete, nikako se nepribližavajte namazu pijani,dok ne budete znali šta govori-te … (el-Nisa: 43) - a ko budeopijen dunjalukom tako da nezna šta govori, niti zna koliko jeklanjao, sliči onome koji jepijan od alkohola ali gotovo dasu na istome stepenu, obojicane razumiju i ne znaju šta gov-ore?!

Poslanik s.a.v.s. je čakzabranio da se žuri kada se ideu džamiju, riječima koje namprenosi Ebu Hurejre r.a.: Kadačujete ikamet za namaz, pođitena namaz, i neka se na vamavide znaci smirenosti i poštova-nja, i nemojte žuriti! Koliko bu-dete stigli otklanjajte, a ono štovas je prošlo - naklanjajte. (Mu-ttefekun 'alejh)

Čovjek nakon žurbe ili brzahoda, ne može biti skrušen, zb-og ubrzana disanja i sl., te zbogtoga na namaz moramo ići smi-reno. Poslanik s.a.v.s. je takođ-er pokudio klanjanje u prisust-vu hrane, ako je čovjek gladan,već prvo mora jesti, pa potomklanjati, da ne bi svo vrijemerazmišljao o hrani. Isto tako čo-vjeku je pokuđeno klanjati pri-likom potrebe za velikom ilimalom nuždom - jer sve su tostvari koje odvraćaju čovjekaod skrušenosti u namazu.

Jedan od sebeba (razloga)skrušenosti je prisutnost srca tj.da čovjek pripremi svoje srce zanamaz, tako što će otkloniti sveono što ga ometa prije nego lipočne klanjati. Tada čovjek mo-

ra sebe podsjećati na Ahiret, naodgovornost stajanja pred Alla-hom dž.š., koji će nam tada bitiJedini Pretpostavljeni, pa kadagod naše srce odluta i zaboravina namaz, tome je povod samonaša slabost imana.

Poslanik s.a.v.s. kaže, u vezionoga koji uzima abdest: … paako potom ustane na namaz, izahvali Allahu dž.š., i pohvaliGa, i veliča Ga onime što samoNjemu i dolikuje, i svoje srcepraznim učini od svega mimoAllaha dž.š., biće čist od svojihgrijeha, kao na dan kada ga jemajka rodila. (Sahihu Muslim)

Isto tako važan razlog jeste ijako ubjeđenje u skori susret saAllahom dž.š. Uzvišeni kaže:Tražite sebi pomoći strpljenjemi namazom. To je doista teškoosim skrušenima i Onima kojisu uvjereni da će se susresti sasvojim Gospodarem, i da će seNjemu vratiti. (el-Bekara:45,46)

Od razloga da bi čovjek bioskrušen jeste i to da čovjek imana umu da namaz koji klanja jeujedno i posljednji, oproštajni,namaz, poslije kojega više nećeklanjati ni jednog namaza, kaošto Poslanik s.a.v.s. kaže: Sjećajse smrti u svom namazu, jer do-ista, čovjek, kada se sjeti svojesmrti u namazu, biće mu razlo-gom da svoj namaz što prim-jernije obavi. Klanjaj namazimajući na umu da ti je to pos-ljednji, i da poslije njega višenećeš ni jedan namaz klanjati… (Hasen Hadis)

U drugoj predaji se iznosi:Kada budeš stupio na namaz,klanjaj ga kao da ti je oproštaj-ni. (Hasen Hadis)

Od sebeba (povoda) nama-ske skrušenosti je i dugo čitan-je Kur'ana. Poslanik s.a.v.s. ka-že: Najbolji je namaz onaj u koj-em je ''kunut'' dug tj. u kojem sedugo uči Kur'an razmišljajući onjegovim značenjima.

Povod namaskoj skrušenos-ti je također i odvraćanje pogle-da i sluha od svega onoga što ihometa, kao i gledanje u mjestoobavljanja sedžde. Također mo-ra se paziti da se ne obavlja na-maz na mjestima koja su previ-še dekorisana ili ukrašena, jer

Poslanik s.a.v.s., kada je klan-jao u ''enbidžaniji'' koja je imalana sebi neke znakove, skinuoje, rekavši: Ona me je malo pr-ije odvratila od namaza! (Mutte-fekun alejh)

Nemoj propuštati nafila-namaze

Allah dž.š. u hadisi-kudsijjukaže: … i rob Moj će Mi se ne-prestano približavati nafilamasve dok ga ne zavolim; a kad gabudem zavolio, biću njegovsluh kojim sluša, njegov vid ko-jim gleda, njegova ruka kojomhvata, njegova noga kojom ho-da. Ako Me bude zamolio za ne-što udovoljiću mu, a ako budezatražio utočišta kod Mene, pr-užiću mu utoku. (Sahihul-Bu-hari)

Dobrovoljni namazi-nafilesu poput rovova ili hendekakoji se kopaju oko neke tvrđaveradi njene zaštite, ili poputvelikih zidina - bedema koji seprave oko nekog grada, kako bispriječili svo zlo s vana, te kakoneprijatelj ne bi mogao preći tehendeke ili zidine, i porušiosve ono što su stanovnici togmjesta godinama gradili!

Ko bude obavljao nafila-na-maze, onda je još logičnije daće ta osoba čuvati farz-namaze,a nafila, također i liječi manjka-vosti koje su se našle u farzovi-ma - poput obloga ili zavoja naranama?!

Poslanik s.a.v.s. kaže: Prvo,za što će rob biti pitan, od svo-jih djela, na Sudnjeme danujeste namaz. Ako mu namazbude dobar, uspio je i spasio se.Ako mu namaz bude loš - pro-pao je. Ako bude u manjku popitanju obavljenih farzova,Allah dž.š. će reći: Pogledajteima li kod Mog roba išta od do-brovoljnog (nafile), koje bi upo-tpunile manjak u farzovima, apotom će mu i ostala djela bitina tome. (Sahih)

Poslanik s.a.v.s. je rekao:Ko bude klanjao namaz, a nebude ga upotpunio, klanjaćedobrovoljnih namaza (nafila),sve dok ga ne upotpuni. (Sa-hih)

Poziv upućen muslimanskim relevantnim faktorima!

Ono što skreće pažnju, kodvelikog broja političkih strana-ka koje na neki način predstavl-jaju muslimane, jeste to štovećina njihovog programa rada,ili plana stranke, kruži okoispunjavanja dunjalučkih potre-ba, uklanjanja aktuelnih prob-lema od naroda, obezbjeđivanjadobre prehrane, stambenogprostora, prevoznog saobraćaja,asfaltiranja puteva, poboljšanjaškolstva, uvođenja telefona ...

Da li smo kod naših poli-tičkih predstavnika, u njihovimprogramima ili planovima,statutima ili sjednicama ... našliotvoren poziv ka obaveznostipoštovanja najglavnijeg obilje-žja Islama – namaza? Da li jeiznađen neki plan ili program,koji reguliše uvođenje namazau praksu svih životnih sferamuslimana, bilo privatnih ilislužbenih?

Da li se zahtijeva usklađi-vanje namaza sa dnevnim, škol-skim ili univerzitetskim, ras-poredom predavanja? Da li seučenicima, profesorima ili rad-nicima, u bilo kojim službama,muslimanima naravno, ostavljaprilika za ispunjavanje svojeislamsko - vjerske obaveze -klanjanja namaza ili pak džumenamaza?!

Da li politički predstavnicimuslimana u svojim programi-ma imaju zacrtan način zaomogućavanje obavljanja nama-za u džematu (džamiji), svimmuslimanima, bilo zaposlenimili nezaposlenim, bilo učenici-ma ili studentima?!

Nelogično je to kako semuslimanskim studentima za-kazuju ispiti (na nekim fakulte-tima) za vrijeme džume-nama-za? Nije ljudski, a pogotovo nijeislamski, da mujezin sa džamijepoziva na namaz, poziva naspas dunjaluka i ahireta, a pre-davanja učenicima ili posao ra-dnicima se tada ne prekida.Čak, u dosta slučajeva se te'obaveze' znaju odužiti sve dok

Neophodna upozorenja ioporuke vezane za namaz

EELLIIFFseptembar 2006. islamske novinegazetë islame9 RAZGOVORI

ZZaaššttoo bbaašš ""HHaazzrreettii HHaammzzaa??Naš mesdžid, iz kojeg smo

ponikli, nosi ime "Hazreti Ham-za". Hazreti Hamza je velika lič-nost u Islamu. Bio je uz Poslani-ka, a.s., i prije prihvatanja Isla-ma. Ashab, šehid, čovjek koji ćebiti uzor svim generacijama mus-limana kada su u pitanju pravda,hrabrost i borba na putu Islama.Vrlo smo ponosni što naš hornosi njegovo ime.

DDaa llii jjee bbiilloo tteešškkoo oossnnoovvaattii iiooddrržžaattii hhoorr kkoojjii ssee dduužžee ggooddiinnaauussppjjeeššnnoo bbaavvii ttrraaddiicciioonnaallnniimm iizzvv--oođđeennjjeemm iillaahhiijjaa ii kkaassiiddaa??

Teško je održati se s obziromda postoje finansijske poteškoćesa kojima se susrećemo. Što setiče članova hora, nije teško, jerse međusobno poznajemo i dru-žimo već 15 godina. Prijateljstvonas veže. A svaki drugi način jetežak.

ŠŠttaa jjee kkaarraakktteerriissttiiččnnoo zzaa hhoorr""HHaazzrreettii HHaammzzaa""??

Karakteristično je to da smonajjači u izvođenju sufijskih ilahi-ja kao i naš specifičan izgled kojinije karakterističan za izvođačeilahija i kasida. Veoma smo druš-tveni. Poslije nastupa družimo sesa publikom. Stičemo nova poz-nanstva. Volimo oplemenjivatisve to. Slušaju nas čak i pripadni-ci drugih religija. Putem ilahija ikasida širimo duh islama i jednejedine istine.

HHoorr ""HHaazzrreettii HHaammzzaa"" uuggllaavvnn--oomm ččiinnee ssttuuddeennttii rraazznniihh ssmmjjeerroo--vvaa.. KKoolliikkoo oommllaaddiinnaa ddaannaass sslluuššaaiillaahhiijjee ii kkaassiiddee??

Kada je tek izašao album "Je-dna je istina", veoma mali brojljudi je slušao ilahije i kaside inije bilo popularno biti izvođačilahija i kasida, bar ne kod omla-dine. Ali danas, kao što i samiznate, ilahije i kaside su rado slu-šane, kako kod starijih tako i kodomladine. Pokazali smo da ilahi-je nisu "staromodne", naprotiv,one imaju veliki uticaj kod čovje-ka danas, a navodimo i primjerSami Jusufa, Engleza koji je na-jpopularniji izvođač u svijetu. Štoće reći da izvođenje ilahija pred-

stavlja umjetnost.22000044.. ggooddiinnee iizzddaallii ssttee aallbbuumm

pprrvviijjeennaacc ""JJeeddnnaa jjee iissttiinnaa"".. KKaaddmmoožžeemmoo ooččeekkiivvaattii ddrruuggii aallbbuumm??

Veoma smo zadovoljni i pro-dajom i kompletnim albumomjer nam je to otvorilo vrata širomBosne. Tako da mi često govori-mo da je album "Jedna je istina"naša prošlost, sadašnjost i budu-ćnost. Drugi album je u pripremii nadamo se da će uskoro izaći.

IIllaahhiijjee ii kkaassiiddee ssuu iimmaallee vvaažž--nnuu uulloogguu uu ooččuuvvaannjjuu iissllaammsskkeekkuullttuurree kkoodd nnaass.. KKoolliikkaa jjee zzaapprraa--vvoo vvaažžnnoosstt iillaahhiijjaa ii kkaassiiddaa??

U komunističkom periodurad i sve ostalo što se odnosi nareligiju, pogotovo na Islam, skri-valo se. Ilahije i mevludi su jedi-na sredstva koja su se provlačilakroz razne skupove, uglavnomone koji su se vezali za porodicu.Uprkos potiskivanju vjere, ilahijei mevludi su davali ljudima barnekakav osjećaj da su muslimani.Jedan od horova koji je i tada uč-io ilahije je "Neshidul huda", kojije ostavio veliki trag na nas i kojije naš veliki uzor. Samim tim mo-že se vidjeti kolika je važnost ila-hija i kasida, odnosno muzičkogizražavanja vjerskog osjećaja. Namjestu gdje se pominje Allahovoime uvijek su prisutni meleci.Znači, kad izvodimo ilahije imevlude, s iskrenim nijetom, nevidim razlog zbog kojeg bi bilonešto suprotno.

KKoojjee iinnssttrruummeennttee pprreeffeerriirraattee??Najčešći instrumenti koje

koristimo su kudum i bimbir ha-

lka. To su najtradicionalniji instr-umenti. Pošto smo takve orijent-acije da hoćemo da održimo tra-dicionalno a i da predstavimonovo, na nasem CD-u se mogunaći i ilahije uz kudum i rama-zanske ilahije sa svim instrumen-tima.

KKoo ssuu aauuttoorrii vvaaššiihh iillaahhiijjaa??Tradicionalne sufijske ilahije

radili su veliki šejhovi prošlih vre-mena a sve nove numere napisaoje Kenan Hadžifejzović, inače je-dan od naših izvođača.

DDaa llii iimmaattee ssaarraaddnnjjuu ssaaddrruuggiimm hhoorroovviimmaa??

Najplodniju saradnju imamosa horom "Fatih Sultan Meh-med", iz Sarajeva, sa kojim smoobišli cijelu Tursku.

KKoojjii ssuu ddaalljjii ppllaannoovvii hhoorraa??Dalji planovi su izdavanje no-

vog albuma. Još jedna turneja poTurskoj i snimanje spotova.

KKaaddaa mmoožžeemmoo ooččeekkiivvaattii vvaaššnnaassttuupp uu CCrrnnoojj GGoorrii??

Nadamo se u skoroj budu-ćnosti. Voljeli bi smo da to budenegdje uz Ramazan ili Bajram.Imamo veliku želju da obiđemonašu braću u Crnoj Gori.

KKaakkoo bbii ggllaassiillaa ppoorruukkaa ččiittaa--oocciimmaa ""EElliiffaa""??

Problem muslimana u svijetuje jedinstvo. To je takođe prob-lem i kod nas na Balkanu. Onošto je veoma bitno jeste da shvati-mo da smo jedno tijelo i da kaotakvi treba i da dišemo. Osnovnai glavna poruka je: "Jedna je isti-na" - Laillaheilallah.

Razgovarao: AAjjddiinn RRaakkiićć

ne prođe namasko vrijeme?!Nije ljudski, i nije humano,

da se muslimani-praktičari izvr-gavaju iskušenjima ili torturi;da službenici ili učenici – mus-limani, snose posljedice zbogpridržavanja propisima vjere,poput istjeravanja sa posla ili izškole ... Zbog čega? Zbog togašto obavljaju prvu od obavezasvoje vjere, bez koje im vjeradolazi u pitanje, a to je namaz!

Pravo ispoljavanje vjereIslama, (samo u ime Allahadž.š.), zahtjeva proporcional-nost u životnim pitanjima, iono će se ostvariti samo ako sebudemo podvrgli čistom Bož-jem zakonu - Šerijatu, koji imavječne regulative za sva poljaživota, propise koji su standard-ni za sva područja i vremena.

Ne smijemo podvrgavatiAllahove dž.š. zakone i propise,Njegove regulative, našim pori-vima i željama. Nemamo pravabusati se, po prsima udarati, ivikati da smo muslimani, a ukompletu odbijati sve Allahovedž.š. naredbe ili zabrane, a naprvom mjestu od njih je - na-maz!!!

Zar prvi i početni, praktičnidio Islama - namaz - da nemasvoje regulative u jednom mus-limanskom mjestu?! Zar daniko od predstavnika musli-mana nema u planu osnivanjeodjela kojeg bismo nazvali npr.''Ministarstvom za namaskudjelatnost''?! Zar ne možemostaviti u obavezu službenimkolektivima ili studentskimudruženjima i ostalim skupina-ma muslimana, obavljanje na-maza uz sve svoje prateće sad-ržaje.

Svim firmama ili kolektivi-ma se mogu propisati razno-razni porezi i dažbine, staviti uobavezu sve i svašta; može se is-tjerati učenik ili student iz ško-lske ustanove zbog nekih prob-lema - a kada je u pitanju na-maz, mislimo da je klanjanjenemoguće, ili da je neizvodlji-vo?!

Sekularisti se zgrožavaju odovakvih zahtjeva, ali zato ni minećemo padati na koljena pred'našim' sekularističkim nadzor-nicima, niti ih moliti za kašič-icu vjerske slobode, iz jednos-tavnog razloga koji glasi:

Islam je jedino priznatavjera, pravac i životni put, kodAllaha dž.š., i On, Uzvišeni,Jedini je Vladar muslimana!!!

Islam je taj koji je ponosan,i nikada mu se ne može oduzetiponos. Što se sekularista - nazo-vi ''muslimana'' - tiče, onih kojižele pod svaku cijenu odvojitivjeru od tekućih životnih pitan-

ja, koji žele promijeniti Islam iod njega načiniti samo privatnusferu života, privatnu vezuizmeđu čovjeka (stvorenja) injegova stvoritelja - Allaha dž.š.- taj njihov stav među musli-manima nema prođe, i u startuje odbačen!!! Sekularizam jevrlo omražen i naporan uljezmeđ' nama, kojemu želimo dase vrati tamo odakle je i došao!

Želimo očistiti muslima-nske sredine, njihove ustanovei službe, njihove škole i ulice,od tog smeća i prljavštine što sekufrom zove. Želimo našu dje-cu odgajati od malena u vjerikoju im je propisao njihov Stv-oritelj, Onaj koji ih je stvorio, iKoji zna šta Njegovim stvorenji-ma najbolje odgovara.

Ne želimo da nam djecarobuju kipovima i slikama! Neželimo da nam djeca truhnu ubludu, alkoholu i drogi! Ne že-limo učiti djecu tome da su imdjedovi bili majmuni ili gorile!Ne želimo da nam se djeca osje-ćaju zaostalim u odnosu na dr-uge, da nemaju povjerenja u se-be, i da se osjećaju građanimadrugog reda.

Jednostavno svemu tomekažemo ne, jedno veliko - NE, ikažemo da želimo biti ljudi, is-kreno odani svome Gospodarudž.š., jednom riječju – MUSLI-MANI!!! Allah dž.š. kaže: Onižele ustima svojim utrnuti Alla-hovo svjetlo, a Allah želi vidlji-vim učiniti svjetlo Svoje, makarne bilo po volji nevjernicima &On je poslao Poslanika Svoga, sčvrstom i pravom vjerom, da bije uzdigao iznad svih vjera, pamakar i ne bilo po volji mno-gobošcima. (el-Tewba: 32-33)

Prenosi imam Ahmed rhm.od Temim el-Darija r.a. da je re-kao: Čuo sam Allahova Posla-nika s.a.v.s. gdje kaže: Dostićiće ova stvar (Islam), dokle dose-že noć i dan. Allah dž.š. nećeostaviti kuću od ilovače, niti oddlake, a da u nju neće ući ovavjera, uz silu dostojanstvena, iliuz poniznost ponizna. Dost-ojanstvom će Allah dž.š. uzdićiIslam, a poniženjem ponizitikufr - nevjerovanje.

Temim el-Dari kaže: Prep-oznao sam to na svojoj obitelji;ko je od njih primio Islam zade-sila ga je dobrota, čast i ugled,a ko je od njih ostao nevjerni-kom, zadesilo ga je poniženje,niskost i džizja tj. plaćanje glav-arine. (Tefsir Ibnu Kesir,bos.prijev. (el-Tewba: 32-33))

MMuuhhaammmmeedd bb.. AAhhmmeedd bb..IIssmmaaiill eell--MMuukkaaddddeemmSa arapskog preveo:

Sead Jasavić

Sarajevski hor "Hazreti Hamza"

Ilahije i mevludi su dio naše tradicije

Jedan od najpopularnijih horova danas, hor ilahija i kasida „Hazreti Hamza“, nastao je ratne1993. godine pod okriljem mesdžida „Hazreti Hamza“ u Sarajevu. Hor je na prvoj probi brojao 30članova, da bi se, nešto kasnije, desetorica dječaka izdvojila i započela putovanje koje još traje. Radu ratnom periodu je veoma značajan jer je postavio temelj za razvoj Hora. Krajem '95., u tadašnjojTVBIH snimaju svoj prvi demo-snimak. Hor je tokom trinaest godina postojanja čuvao i njegovaotradicionalno učenje ilahija i kasida. Učestvovali su na mnogim manifestacijama u Sarajevu i BiH,ali ipak izdvajaju festival "Ašk" u Sarajevu, koji se održao pod pokroviteljstvom Evropske unije, gdjeje Hor „Hazreti Hamza“, između šest zemalja, predstavljao BiH. Tokom druženja sa članovimaHora u Sarajevu, postavili smo im više pitanja. Evo šta su nam odgovorili...

ČČllaannoovvii hhoorraa

shtator 2006. 10

Agjërimi i muajit të Rama-zanit u urdhërua gjatëvitit të dytë Hixhri. Epse jo më parë? Në Meke kush-tet ekonomike të muslimanëveishin të dobëta. Ata persekuto-heshin dhe shpesh ditët u kalo-nin pa pasur diçka për të ngrë-në. Është e lehtë të kapërceshvaktet e ngrënies nëse nuk keçfarë të hash. Qartazi, agjërimido të ishte shumë i lehtë nëkëto rrethana. Prandaj, pse nuku obligua në atë kohë?

Përgjigjja ndoshta ndodhetnë atë që Ramazani nuk ështëvetëm të kapërcesh vaktet engrënies. Ndërkohë që agjërimiështë pjesë përbërëse dhe e rë-ndësishme e tij, Ramazani ofr-on një program të përgjithshëmtë kontrollimit shpirtëror. I gjit-hë programi kërkonte paqe dhesigurimi, diçka që u ofruavetëm në Medine.

E vërtetë, Ramazani ështëmuaji më i rëndësishëm i vitit.Është muaji që muslimanët epresin me padurim. Në fillim tëRexhepit – dy muaj të plotë pa-ra Ramazanit – pejgamberi Mu-hamedi, lutej kështu: ““OO AAllllaahh,,nnaa bbeekkoo ggjjaattëë mmuuaajjvvee RReexxhheeppddhhee SShhaabbaann,, ddhhee nnaa llee ttëë aarrrrii--jjmmëë RRaammaazzaanniinn ((nnëë sshhëënnddeett ttëëmmiirrëë))..”” (Kanzul Ummal, Hadi-thi 18049)

Përgjatë ramazanit, besim-tarët janë të zënë duke kërkuarmëshirën, faljen e Allahut, dhembrojtje nga zjarri i xhehene-mit. Ky është muaji për përtër-itjen e premtimit tonë dhe rifo-rmimin e marrëdhënieve toname Krijuesin tonë. Është stinae pranverës për mirësitë dhevirtytet ku lulet e drejtësisëshpërthejnë anembanë bashkë-sisë muslimane. “Nëse i bash-kojmë të gjitha bekimet të të një-mbëdhjetë muajve të tjerë, atokurrë nuk do të bëheshin sa atotë muajit të Ramazanit” thotëreformatori dhe dijetari i madhSheih Ahmet Faruki. Ramazanii ofron çdo muslimani mundës-inë që të forcoj imanin e tij, tëpastrojë zemrën dhe shpirtit,dhe të largojë pasojat e këqija tëmëkateve të bëra. Hadithet mbimeritat e këtij muaji janë shu-më të njohur. Një nga ata ështëedhe:

““KKuusshhddoo qqëë aaggjjëërroonn ggjjaattëëRRaammaazzaanniitt mmee bbeessiimm ttëë ppaassttëërr

ddhhee mmëë sshhpprreessëë qqëë ddoo ttëë sshhppëërr--bblleehheett ((nnggaa AAllllaahhuu xxhh..sshh)) ddoo tt’’iiffaalleenn ggjjyynnaahheett ee mmëëppaarrsshhmmee..””(Buhariu, Hadithi 37).

““KKuusshhddoo qqëë qqëënnddrroonn nnëëlluuttjjee ggjjaattëë nneettëëvvee ttëë RRaammaazzaanniittmmee bbeessiimm ttëë ppaassttëërr ddhhee mmëë sshhpp--rreessëë qqëë ddoo ttëë sshhppëërrbblleehheett ((nnggaaAAllllaahhuu xxhh..sshh)) ddoo tt’’ii ffaalleenn ggjjyynnaa--hheett ee mmëëppaarrsshhmmee..”” (Buhariu,Hadithi 36).

Hadithe të tjera na tregojnëqë shpërblimet për vepra të mi-ra janë të shumëfishuara gjatëmuaji të Ramazanit.

Krahas mundësisë së shpër-blimit të madh ndodhet edherreziku për humbje të tmerrs-

hme. Nëse e lemë një nga mu-ajt të tjerë të kalojë në mënyrëtë shkujdesur, ne vetëm hu-mbim një muaj por nëse e bëj-më të njëjtën gjatë Ramazanit,humbim gjithçka. Personi i cilihumb vetëm një ditë agjërimipa ndonjë shkak të arsyeshëmnuk mund ta plotësojë tërësishtatë madje edhe sikur të agjëro-jë çdo ditë të jetës së tij. Nga trepersonat që Pejgamberi a.s. imallkoi, njëri është ai musli-man fatkeq të cilin Ramazani egjeti në shëndet të mirë pornuk e shfrytëzoi rastin të kërko-jë mëshirën e Allahut.

Ai i cili nuk agjëron i takon

padyshim kësaj kategorie, pornjëjtë është edhe person i ciliagjëron dhe falet por nuk mun-dohet të qëndrojë larg nga mëk-atet apo nuk arrin të pastrojëzemrën nga begatitë e shumtaqë ja ofron Ramazanit. Profetia.s. na paralajmëron: ““KKaa nnggaaaattaa qqëë nnuukk ppëërrffiittoojjnnëë aassggjjëë nnggaaaaggjjëërriimmii ppëërrvveeçç uurriissëë ddhhee eettjjeess..DDhhee kkaa nnggaa aattaa qqëë nnuukk ppëërrffiittoo--jjnnëë aassggjjëë nnggaa nnaammaazzii ii nnaattëëss ppëë--rrvveeççssee ppaaggjjuummëëssiissëë..”” (Musnedii Ahmedit, hadithi 9308)

Ata që e kuptuan këtë, përta Ramazani ishte me të vërtetënjë muaj shumë i veçantë. Pë-rveç agjërimit, namazeve të ob-

liguara, dhe namazit të Tarav-isë ata e kalonin krejtë muajinnë Ibadet si në namaze nafile(vullnetare), tilava (këndim Ku-r’ani), dhikr (përmendje të Alla-hut), etj. Duke pasur parasyshqë kjo traditë ka qenë e njerë-zve të devotshëm të këtij Umetipërgjatë shekujve, Abul HasanAli Nedvi shënon: “Kam parëme sytë e mi asi ulemash dheshejhash të cilët mbaronin kë-ndimin e të gjithë Kur’anit çdoditë të Ramazanit. Ata kaloninpothuajse gjithë natën në na-maz dhe lutje. Ata hanin aqpak sa që mund të çuditeshe sesi mund të arrinin të bënin të

gjithë këtë. Këta vlerësonin çdomoment të Ramazanit dhe nukdo të humbnin kohë në gjëra tëtjera. Duke i shikuar të bën tëbesosh historitë dhe tregimetmahnitëse të ibadetit dhe devot-shmërisë të të parëve tanë.”

Ky theksim mbi këto vepraadhurimi mund të duket i çu-ditshëm – madje për disa diçkae kotë, prandaj, kjo kërkon pakshpjegim. Ne e dimë që termiIbadet (adhurim dhe bindje) nëIslam nuk përfshin vetëm vepr-imeve formale të adhurimit dhedevocionit sikurse që janë na-mazi, tilave dhe dhikri, porgjithashtu përfshin edhe vepr-

ime he aktivitete të kësaj botekur kryhen konform Sheriatdhe me qëllim që të arrihet kë-naqësia e Allahut xh.sh.. Kë-shtu një besimtar duke shkuarnë punë ai bën Ibadet kur aifiton ushqim hallall dhe kryenpërgjegjësinë e tij si furnizuespër familjen. Megjithatë një dal-lim duhet bërë mes këtyre tëdyjave. Kategoria e parë përbë-het nga Ibadeti i drejtpërdrejtë,vepra që janë obligim në vete.Kategoria e dytë përbëhet ngaIbadetet indirekte – aktivitetetë cilat Ibadet si rezultat i qël-limit dhe kryerjes konform lig-jeve të Zotit. Ndërkohë që kate-

goria e dytë është e rëndë-sishme sepse ajo përfshin idenëe Ibadetit përgjatë gjithë jetëssonë, ndodhet gjithashtu njërrezik për shkak se nga vetë na-tyra e veprave mbas tyre mundtë fshehën motive të tjera. (Aështë shkuarja ime në punë metë vërtetë Ibadet apo faktikishtjam në garë për lavd). Në këtërast Ibadeti i drejtpërdrejtë vjennë shpëtim. Përmes tij ne pas-trojmë motivet dhe qëllimettona dhe riformojmë marrëd-hëniet tona me Allahun xh.sh..

Islami nuk e miraton mur-gjërinë. Nuk na kërkon që pë-rgjithmonë të izolohemi ngakjo botë, meqë sprovimi ynëështë të jetojmë këtu sipas Urd-hrave të Krijuesit tonë. Por nakërkon që nganjëherë të pusho-jmë përkohsishtë. Namazet edetyrueshme (pesë faljet e di-tës) janë një shembull, sepsepër pak minuta nga shumë orëtë ditës, i lëmë mënjanë punëte kësaj bote dhe paraqitemi pa-ra Allahut xh.sh. për t’i rikujtu-ar vetvetes sonë që askujt nuk itakon adhurimi përveç Tij dhebindja e pa luhatur përveç ndajTij. Ramazani e lartëson këtënë nivel dhe më të lartë, dukeofruar trajnim të thellë gjatëgjithë muajit.

Kjo ngritje shpirtërore arri-het gjatë Itikaf, ibadet i veçantëi lidhur ngushtë me Rama-zanin, kur njeriu i len të gjithaaktivitetet e tija normale dhehyn në një xhami për një kohëtë caktuar ditësh. Është meritëe madhe kjo dhe çdo bashkësimuslimane inkurajohet të sig-urojë të paktën një person i cilido të bëjë Itikaf për dhjetë ditëte fundit të Ramazanit. Por ma-dje edhe ata të cilët nuk mundtë ndajë dhjetë ditët ata janë tëinkurajuar të shpenzojnë sa mëshumë kohë që të munden nëxhami.

Nga Ibadeti i drejtpërdrejtëne “mbushim bateritë”; kurseibadeti indirekt na lejon të për-dorim fuqinë e grumbulluarpër të drejtuar timonin e jetëssonë. Ramazani është muaji irindërtimit të fuqisë sonë shpi-rtërore. Se sa përfitojmë nga aivaret nga vetë ne.

KKhhaalliidd BBaaiiggShqipëroi: Brunilda Brasha

Kuptimi i Ramazanit

1111 shtator 2006. EELLIIFFislamske novinegazetë islameFEMRA ISLAME

Shpeshherë ndodh që kur lind vaj-zë, baballarët mërziten, largohennga shoqëria e për disa ditë s'du-an të shohin askënd. Kjo sjellje, fatke-qësisht buron nga "xhahilijeti" i paraIs-lamit e megjithatë edhe sot ajo na shfa-qet shqetësuese.

Kur Zoti (xh.sh) më dhuroi fëmijëne parë; një vajzë të begatë, si një lule tëbukur kopshti, më bëri shumë përsht-ypje pyetja e një vizitori: A u mërzite? Ithashë: Këtë pyetje s'duhej t'ma drejtojemua, aq më tepër që ne thërrasim përrespektimin dhe përkujdesjen ndaj vaj-zave në veçanti! Dhe vazhdova: Përku-ndrazi u gëzova, se Profeti (a.s) ka thë-në: "Kujtdo që i jep Zoti prej vajzavedhe do të kujdeset mirë për to, do t'i je-në mburojë nga zjarri Ditën e Gjykimit"dhe unë shpresoj të jem prej tyre! (Tra-nsmetuar nga Bukhariu dhe Muslimi)

Islami nuk është mjaftuar vetëm mekëtë hadith për të sqaruar përkujdesjene tij dhe të Islamit ndaj vajzës së vogël,por Profeti (a.s) duke përgjithësuar fëmi-jët, meshkuj e femra, thoshte:"Të vegjlittuaj janë fluturat e xhennetit". (Transm-etuar nga Ahmedi dhe Bukhariu në "ElEdeb", nga Ebu Hurejra (r.a).)

Po të ishte sipas mendësisë së pye-tësit tim, ky hadith do ishte "Djemtëjanë fluturat e xhennetit", por jo,s'është aspak kështu, Profeti (a.s), naka edukuar që t'i duam fëmijët tanë etë kujdesemi për ta sa më shumë që tëjenë një brez i mirë besimtarësh eintelektualësh të aftë!

Përkujdesja e Profetit (a.s) ndaj fë-mijëve, djem e vajza, arrinte deri aty satë shpejtonte namazin kur dëgjontendonjë fëmijë duke qarë dhe thoshte:"Hyj në namaz dhe kam dëshirë ta zgjasatë, por kur dëgjoj qarjet e fëmijës e le-htësoj namazin tim, duke e ditur dhem-bjen e madhe të nënës së tij nga qarjete tija". (Transmetuar nga Ahmedi, Buk-hariu, Muslimi dhe Ibni Maxheh ngaEnesi (r.a).) Kjo sjellje e Profetit (a.s)ishte argument i qartë i mëshirës së tijpër fëmijët, sepse ai ishte njeriu më më-shirues ndaj fëmijëve. (Imam Mennavi,"Fejdul- Kadir", vëll. 3, fq. 22.)

Profeti (a.s) e respektonte vajzën evogël, madje ai i lëshonte vendin e tijFatimes, bijës së tij, kur ishte i ulur meshokët e tij.

Sot, kur lexojmë e mësojmë këtofakte e të tjera si këto, nuk duhet tëmjaftohemi me shprehjet: "Sa bukur",ose "E di", por duhet t'i praktikojmëato e të mundohemi t'i bëjmë traditë.E ku ka më bukur se kjo traditë!

Sërish do ta përfundoj me një për-shkrim të gjendjes së sahabiut Ali ibnEbi Talib (r.a), kur e rrethonin fëmijëtdhe këshillën e tij rreth përkujdesjes sëtyre: " Ai gëzohej shumë kur fëmijët etij e rrethonin dhe ishin të lumtur rrethtij, madje thoshte: "Babai ka të drejtambi fëmijën e tij, por edhe fëmija ka tëdrejta mbi të atin. E drejta e babait mbifëmijën e tij është që t'i bindet atij nëçdo gjë, përveçse në shkeljen eurdhrave të All-llahut, ndërsa e drejta efëmijës mbi babën e tij është t'i vendosëatij një emër të bukur (Mashkull qoftëfëmija, apo femër. Autori)., ta edukojëdhe t'i mësojë Kur'anin dhe të jetë nëgjendje që gjatë edukimit të tij, t'i japëmundësi fëmijës për të dialoguar metë". (Marrë nga libri: "Shebabun hauler-Resul", të një grupi studiuesish nështëpinë botuese: "Darul- kalem el-arabi", në Haleb të Sirisë, fq. 11.)

Muslimanja: femra e lirë, e privi-legjuar dhe e respektuar

Duke lexuar në Kur'anin e Madhë-ruar fare lehtë kërkuesi i sinqertë dotë gjejë një ndër ajetet më të rëndë-sishme që kanë të bëjnë me lirinë e fe-mrës besimtare në jetën e saj. Ajeti imëposhtëm e sqaron më së miri këtë:"O Pejgamber, kur të vijnë besimtaretqë të të japin besën se: nuk do t'i sho-qërojnë asnjë send All-llahut; se nukdo të vjedhin; se nuk do të bëjnëkurvëri; se nuk do t'i mbysin fëmijët etyre; se nuk do të gënjejnë me ndonjëshpifje për (fëmijën e huaj që kanëmarrë) se është i tyre; dhe se nuk do tëtë kundërshtojnë në atë që i urdhëron,atëherë, prano zotimin e tyre dhe luteAll-llahun t'i falë ato, se All-llahu ështëmëkatfalës dhe mëshirues". (Kur'ani:60:12.) Përballë këtij teksti pyetja ës-htë e thjeshtë: Cila femër, përveç seasaj që e ka kuptuar përkujdesjen eIslamit ndaj saj, mund të vijë te Profetidhe t'i japë besën atij për përkushtimndaj sistemit islam të të jetuarit, nëjetën e saj? Besoj, se femra e lirë, ajoqë në Islam gjen forcat e saja për tëmenduar drejtë dhe lirë për jetën dhetë ardhmen e saj, duke dhënë besën, epakërcënuar, se do të jetë besimtare ebindur! Padyshim, se ky lloj zotimi fis-nik e i lirë s'ka se si të mos pranohetnga Mëktafalësi e Mëshiruesi!

E duke bërë një krahasim me sho-qërinë e sotme shqiptare, pyes se saështë e lirë sot femra shqiptare për tëpërzgjedhur e lirë të ardhmen e besim-it dhe bindjes së saj, pa u ndëshkuarveprimi dhe bindja e saj me paragjy-

kimin mesjetar e kanunor? Sa prej nesh, kur ndonjë femër e

mbuluar a jo e tillë, muslimane, ndër-merr ndonjë iniciativë të lavdëruarbesimi, duke qeshur e me ironi thotë:"Kur u bënë edhe këto"? Përgjigjja poz-itive e kësaj pyetje do të thotë, se ako-ma nuk e kemi kuptuar lirinë që i kadhënë Islami femrës duke anuar fatke-qësisht nga "bunkerizimi" i saj në njëmënyrë a në një tjetër.

Ebu Musa el- Esh'ariu (r.a) thotë se:Pejgamberi (a.s) ka thënë: "Veshja emëndafshit dhe e arit është e ndaluarpër meshkujt e ummetit tim, ndërsa ulejohet femrave". (Transmetuar nga Ti-rmidhiu që thotë hadith hasen sahih.)

Zakonisht kur e lexojmë këtë ha-dith, vrapojmë të themi, se ari e më-ndafshi janë haram për burrat. Esaktë, por përse harrojmë të përme-ndim anën tjetër të "medaljes", qëështë llastimi dhe privilegjimi i femrësme stolitë më të bukura dhe më tështrenjta që ekzistojnë; si ari dhe mën-dafshi!? Por, ka edhe një fakt tjetër qëështë se përmendja e këtyre dy stolivetë shtrenjta nuk është bërë vetëm përtë specifikuar këto të dyja, por për t'imësuar burrat muslimanë për të llastu-ar e gëzuar femrat e tyre me çfarëdolloj stolie, pasi jo kushdo ka mundësit'i blejë të shoqes ar ë mëndafsh, porkushdo ka mundësi ta llastojë atë meforma të ndryshme. Shembulli më imirë në këtë pikë është Profeti ynë(a.s) që edhe kur e thërriste gruan e tijtë dashur Aishen, e llastonte. Me tëvërtetë? Po dhe mos t'ju duket e çudit-shme, kur të mësoni se Muhammedi(a.s) e thërriste atë plot llastim e da-shuri: "O Aish..."! (Transmetuar ngaMuslimi, nr. 2447.)

Nëse ekonomia e tronditur shqi-ptare nuk i lejon secilit besimtar për t'idhuruar ar e stoli gruas së tij bes-imtare, besoj se nuk asnjë pengesë përt'i dhuruar asaj praktikimin e ajetit:"Çoni jetë të mirë me to" (Kur'ani:4:19.) dhe stilin "O Aish..." (Transmet-uar nga Muslimi, nr. 2447.) të të kom-unikuarit profetik me bashkëshorten!

Nderimi i femrës është pjesë e fis-nikërisë njerëzore dhe e kundërta pje-së e harbutllëkut njerëzor. Profeti Isl-am në këtë është shumë i prerë, kurthotë: "Nuk i nderon gratë vetëm se fis-niku dhe nuk i përulë ato vetëm se iulëti", pa përmendur hadithin profe-tik: "Kush ka një vajzë që nuk e mbyt(zakon preislam), as s'e përulë, as s'eprivilegjon djalin mbi të, All- llahu

(xh.sh) do t'i dhurojë atij xhennetin".(Të dy hadithet janë përmendur në lib-rin: "Vesajar- resul ilen- nisa", të autoritSelim Shebanije, fq. 11.)

Duke e kuptuar fare mirë natyrënnjerëzore të mashkullit dhe të femrës,Profeti (a.s) na udhëzon që të jemi tëkujdesshëm në marrëdhëniet tona mefemrën si bashkëshorte dhe të mos eprishim harmoninë familjare në bazëtë një gabimi, por të jemi më largpa-mës e më të gjerë, duke i shikuar pu-nëve fundin e tyre. Për këtë ai naudhëzon: "Mos ta urrejë besimtari bes-imtaren. (Fjala është për dy besimtarëtë lidhur nën kurorën legjitime të ma-rtesës, vall- llahu a'lem. Autori). Nëses'i pëlqen ndonjë sjellje e saj, do t'i pë-lqejë një tjetër". (Transmetuar nga Mu-slimi nga Ebu Hurejra (r.a).) Po të shi-kojmë me vëmendje, shkak i prishjessë harmonisë familjare në shumëraste, bëhet një gabim a sjellje e fem-rës dhe pamaturia e mashkullit për takapërcyer atë gabim a sjellje, ndërkohëqë Islami na mëson, nëpërmjet këtijhadithi, që të jemi të kujdesshëm e tëvëmendshëm në lidhje me këtë pikë.

Të gjitha këto e të tjera fakte, vërte-tojnë qartas përkujdesjen e Islamitndaj femrës në të gjitha fazat e jetës sësaj, prandaj me të drejtë themi: Nukmund të gjejë femra veten e saj, me tëdrejtat, dëshirat, përgjegjësitë, llas-timet, pëkëdhelitë, mbrojtjen dhe sig-urinë e saj si në Islam!

Po e mbyll me Kur'an, ashtu sikur-se e fillova këtë vështrim, duke u luturqë njerëzit e kësaj kohe e të këtij vendi,të kuptojnë përkujdesjen e Islamit përfemrën, duke mos u mjaftuar në argu-mentimet e tyre kundër këtij fakti meargumentet e telenovelave, shkrimet ehonxhobonxhëve, pohimet e vasalëve a"dreqistëve" të pashpresë..!

"Nuk ka dyshim se për muslimanëte muslimanet, besimtarët e besimtar-et, adhuruesit e adhurueset, të sin-qertit e të sinqertat, durimtarët e dur-imtaret, të përvuajturit e të përvuajtu-rat, sadakadhënësit e sadakadhënëset,agjëruesit e agjërueset, ruajtësit e nde-rit e ruajtëset e nderit, shumë përmen-dësit e All-llahut e shumë përmendësete All-llahut, All-llahu ka përgatitur falje(mëkatesh) dhe shpërblim të madh".(Kur'ani: 33:35.)

All-llahumme na eduko të respek-tojmë Fjalën Tënde dhe të punojmëpër përhapjen e saj në rrugën epëlqimit Tënd! Amin!

MMuuhhaammeedd SSYYTTAARRII

Motrës sime...

Profeti Muhammed (a.s) dhe femra si fëmijë

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 12TEMË ISLAME shtator 2006.

Që të kuptohet sa më drejtpozita e gruas në Islam, ështëmjaft me rëndësi të jepet njëpasqyrë e qartë për pozitën e sajnë kohën paraislame.

Në ligjet e indasve të vjetër,gruaja përshkruhet si një krijesëmë e keqe se vdekja, helmi, gjar-pri dhe ferri. Në të drejtën izra-elite, vajzat çifute trajtoheshin sishërbëtore, madje i ati mund t’ishiste. Rreth pozitës së saj te gr-ekët e vjetër na flasin fjalët ePlatonit, i cili thotë:”Gruaja ësh-të një mall i shkëmbyeshëm, qëduhet të kalojë nga dora nëdorë”. Në Angli gruaja e trajtuarsi qenie e fëlliqur, nuk mund tëprekte Ungjillin. Në Francë, sqa-rimi nëse gruaja ishte njeri apojo, përbënte një çështje të disku-tueshme midis dijetarëve dheligjvënësve. Në Arabi, vajza ngapikëpamja financiare trajtohej sibarrë dhe nga ana shpirtërore, sishkak turpi e poshtërimi. Kësh-tu babai nuk shihte ndonjë kuf-izim për të vrarë vajzën e vet,madje edhe për ta mbuluar tëgjallë në dhe. Të dhënat e mësi-përme na lënë të kuptojmë se,gjer në lindjen e Islamit, gruajapothuajse në gjithë botën nukgëzonte asnjë të drejtë.

Pozita diskriminuese e fem-rës do të ndryshohet rrënjësishtme shpalljen e Kuranit, i cili jovetëm që prerazi lufton kriminndaj femrës, por i siguron edhenjë pozitë të favorshme në shoq-ëri: “Dhe mos i mbytni fëmijëttuaj nga frika e varfërisë. Ne u si-gurojmë furnizimin atyre dhe ju-ve, se me të vërtetë mbytja e ty-re është mëkat i madh.” (El-Isra,31)

Kurani kritikon ashpër ba-banë që e ndien vetën të turpër-uar për lindjen e vajzës, dhe tho-të: “Kur ndonjëri prej tyre lajm-ërohet për (lindjen) vajzë, fytyrae tij prishet dhe bëhet plot mllef.Fshihet prej njerëzve për shkaktë asaj të keqeje, për të cilën ulajmërua. Mandej (mendon) a dota mbajë atë, ashtu i përulur, apodo ta mbulojë (të gjallë) në dhe.Sa i keq është ai gjykim i tyre.”(En-Nahl, 58-59) Pejgamberi a.s.ka thënë: ”Më atë që ushqendhe rrit gjer në pjekuri dy vajza,Ditën e Gjykimit, ja kështu do tëbëhemi (dhe bën shenjë me dygishta). (Muslimi)

Se Islami i kushton kujdes tëveçantë çështjes së femrës, dës-hmon edhe vet Kurani, ku njësure e tërë e quajtur “En-Nisa”-“Gratë”, shpjegon hollësisht të

drejtat e femrave dhe jetën e ty-re familjare.

Megjithatë, ne do t’i cekimtë drejtat e meshkujve dhe të dr-ejtat e femrave muslimane nëaspekte të ndryshme si dhe nëçfarë mënyre i barazoi këto tëdrejta Islami.

1. Që në ajetin e parë të su-res së lartpërmendur, pa kurr-farë dyshimi vërtetohet se burridhe gruaja kanë origjinë të për-bashkët.

“O ju njerëz, kini frikë Zotintuaj që ju ka krijuar prej një vete-je (njeriu), dhe nga ai krijoipalën (shoqen) e saj, e prej atyreu shtuan shumë burra e gra.”(En-Nisa)

2. Kurani përcakton qartë qëgruaja është plotësisht e baraba-rtë me burrin në shpërblimedhe dënime për veprat e lëshim-et e bëra.

“Kështu Zoti i tyre iu përg-jigj lutjes së tyre dhe u tha: Unënuk ia humb mundin asnjëritprej jush, mashkull qoftë a fe-mër. Ju jeni njëri nga tjetri.”(Ali-Imran, 195)

Vlen të përmendim se grua-ja, sipas Islamit, nuk është fajto-re për gabimin e parë të Ademit,siç e paraqesin disa fe të tjera.

3. Kurani, burrit dhe gruassi prindër, u kushton kujdes tëveçantë, madje në disa ajete i jeppërparësi nënës duke theksuarrolin e saj me rëndësi në këtë dr-ejtim.

“Ne e urdhëruam njeriun t’ubëjë mirë prindërve të vet, ngasenëna e tij me mundim e bartidhe me vështirësi e lindi.”

(Ahkaf, 15)Në një hadith thuhet: ”Xhe-

nneti është nën këmbët e nën-ës.” (Ahmed ibn Hambeli). Kure pyetën Pejgamberin a.s. se cilimeriton të respektohet më te-për, babai a nëna, ai u pergjigj:”Nëna” dhe atë e përseriti edhedy herë të tjera, pastaj tha: ”Ba-bai”. (Buhariu dhe Muslimi)

4. E drejta e femrave për di-turi nuk ndryshon nga ajo e me-shkujve. Muhammedi a.s. thotë:

”Kërkimi diturisë është obligim(farz) për çdo musliman dhe mu-slimane” (Buhariu dhe Musli-mi). Gjithashtu, ajeti i parë “Ik-re’-Lexo, mëso, studio” u ded-ikohet dy gjinive. Pejgamberi a.s.fjalët e tij i vërtetoi në praktikëdhe kërkoi nga Shifa Hatun (dij-etare e asaj kohe) t’ia mësonteHafsës shkrim-leximin. (Ebu Da-vudi) Më vonë Omeri r.a. e cak-toi Shifanë për mbikëqyrëse dhepërgjegjëse të tregut. Ajshja r.a.thotë: ”Sa të mira që janë gratëensare, druajtja dhe turpi nuk ujanë bërë pengesë për ta mësuarfenë” (Buhariu). Vlen të përme-ndet se ligjëratat e Pejgamberita.s. i ndiqnin edhe meshkujtedhe femrat. (Buhariu)

5. Gruaja gëzon të drejtën elirisë së shprehjes sikurse burri.Në Kuran një kaptinë e tërë qu-het “El-Muxhadele” ose “Gruajaqë diskuton”, për hir të së cilësAllahu xh.sh. zbriti ajete të posa-çme dhe çrrënjosi traditën e dhi-arit, të përhapur në mesin e ara-bëve të kohës së injorancës. Nëkohën e Pejgamberit a.s. gratëshfaqnin opinionet e veta në lid-

hje me fenë, ekonominë dhe çë-shtje të ndryshme shoqërore.

6. Gratë merrnin pjesë nëjetën publike të muslimanëve tëhershëm, posaçërisht në rasteurgjente. Ato i shoqëronin usht-ritë muslimane në luftëra për t’ishëruar të plagosurit, për të për-gatitur ushqimin, për t’u shërby-er ushtarëve etj. Argument përkëtë kemi hadithin, ku Pejgamb-eri a.s. thotë: ”Sa herë që kthejakokën majtas e djathtas, shihja

Ummi Umarën tek luftonte”-fjala është për betejën e Uhudit.

7. Në aspektin ekonomiko-social, feja Islame i garanton gr-uas të drejtën e të lidhurit mar-rëveshje, të drejtën e prodhimit,fitimit, posedimit të pasurisë nëmënyrë të pavarur, etj. Jeta e saj,prona e saj dhe nderi i saj janënjësoj të shenjta si ato të mashk-ullit.

P