Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
AUTOREFERAT
POSTĘPOWANIE HABILITACYJNE
Dr n. med. Diana Kitala
Tytuł osiągnięcia naukowego
PRZESZCZEPY KOMÓRKOWE I TKANKOWE
JAKO PRODUKTY LECZNICZE
TERAPII ZAAWANSOWANYCH
4 MARCA 2019 Centrum Leczenia Oparzeo im. Dr Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich
1
Spis treści
1. Imię i nazwisko .............................................................................................................. 2
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i
roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej ..................................................... 2
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu .............................................................. 4
4. Wskazanie osiągnięcia* wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003
r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie
sztuki (Dz. U. 2016 r. poz. 882 ze zm. w Dz. U. z 2016 r. poz. 1311.): .............................. 9
5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo - badawczych (artystycznych). ......... 22
2
1. Imię i nazwisko
Diana Kitala (nazwisko rodowe Hoff-Lenczewska)
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem
nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy
doktorskiej
2018 – Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Wydział Farmaceutyczny
Specjalizacja – Laboratoryjna Immunologia Medyczna
2015 – 2016 Uniwersytet Jagielloński. Collegium Medicum.
Medyczne Centrum Kształcenia Podyplomowego, studia podyplomowe.
Biostatystyka – praktyczne aspekty statystyki w badaniach medycznych
2014 – 2016 Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.
Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko – Dentystycznym w Zabrzu
Obrona pracy doktorskiej z wyróżnieniem
pt. „Wykorzystanie owodni jako nieinwazyjnego i łatwo dostępnego źródła
komórek macierzystych”
2014 – 2015 Uniwersytet Jagielloński . Collegium Medicum.
Wydział Lekarski, studia podyplomowe.
Badania kliniczne – metodologia, organizacja i zarządzanie
2011– 2013 Uniwersytet Jagielloński . Collegium Medicum.
Wydział Farmaceutyczny, studia podyplomowe.
Analityka medyczna.
3
2008 – 2011 Uniwersytet Śląski w Katowicach.
Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach.
Studia stacjonarne, inżynierskie na kierunku inżynieria biomedyczna,
specjalność informatyka medyczna, specjalizacja bioinformatyka.
Tytuł pracy inżynierskiej: „LIMS - możliwości i praktyczna implementacja
wybranego systemu”.
2006 – 2011 Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej.
Studia stacjonarne, jednolite magisterskie na kierunku biotechnologia.
Uzyskany tytuł: magister biotechnologii.
Tytuł pracy magisterskiej: „Ekspresja wybranych cytokin pro- i
przeciwzapalnych w hodowlach komórek melanoma poddanych terapii
fotodynamicznej”.
4
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu
ODBYWANE PRAKTYKI:
21.06.2010 – 20.07.2010 Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Myszkowie.
Laboratorium Bakteriologiczno-Serologiczne.
31.08.2009 – 25.09.2009 Centrum Onkologii, Instytut Onkologii w Gliwicach. Zakład
Medycyny Nuklearnej i Endokrynologii Onkologicznej.
16.06.2009 – 30.06.2009 Uniwersytet Śląski w Katowicach. Wydział Informatyki i Nauki
o Materiałach. Zakład Komputerowych Systemów
Biomedycznych.
DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE:
01.03.2012 – nadal Młodszy asystent (Biotechnolog) Pracowni Hodowli Komórek i Tkanek
in vitro z Bankiem Tkanek, Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach
Śląskich
28.02.2013 – nadal Organizacja i praca w zespole pobierającym komórki i tkanki od zmarłych
w wyznaczonym ośrodku, Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach
Śląskich
02.10.2013 – nadal Diagnosta laboratoryjny, Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach
Śląskich
Umowa Zlecenie Umowa dotycząca konsultacji i wdrożenia systemu jakości zgodnego
ze standardami GMP oraz pomoc przy składaniu aplikacji i uzyskaniu
certyfikacji, Bank Komórek Macierzystych
DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE – DYDAKTYKA:
01.09.2014 – nadal Przygotowanie, opracowanie autorskiego materiału szkoleniowego
„Immunologia urazu oparzeniowego” i przeprowadzenie na jego
podstawie serii wykładów dla lekarzy, Centrum Leczenia Oparzeń
w Siemianowicach Śląskich
Umowa zlecenie (2016/2017) Przygotowanie, opracowanie autorskiego materiału
szkoleniowego„Patologia” i przeprowadzenie na jego podstawie serii
5
wykładówdla studentów na kierunku Fizjoterapia, Wyższa Szkoła Biznesu
w Dąbrowie Górniczej
Umowa zlecenie (2016/2017) Przygotowanie, opracowanie autorskiego materiału
szkoleniowego „Farmakologia” i przeprowadzenie na jego podstawie serii
wykładów dla studentów na kierunku Kosmetologia, Wyższa Szkoła im.
Tyszkiewicza w Bielsku Białej
Umowa zlecenie (2016/2017) Przygotowanie, opracowanie autorskiego materiału
szkoleniowego „Biologia i mikrobiologia ” i przeprowadzenie na jego
podstawie serii wykładówdla studentów na kierunku Ratownictwo
Medyczne, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku Białej
Umowa zlecenie (2017/2018) Przygotowanie, opracowanie autorskiego materiału
szkoleniowego „Zakażenia szpitalne” i przeprowadzenie na jego
podstawie serii wykładów dla studentek na kierunku pomostowym
Pielęgniarstwo, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku Białej
Umowa zlecenie (2017/2018) Przygotowanie, opracowanie autorskiego materiału
szkoleniowego „Zakażenia szpitalne ” i przeprowadzenie na jego
podstawie serii wykładów na kierunku Pielęgniarstwo, Akademia
Techniczno-Humanistyczna w Bielsku Białej
Umowa o pracę (2018/2021) Przygotowanie, opracowanie autorskiego materiału
dydaktycznego ćwiczeń i wykładu z przedmiotu „Patofizjologia kliniczna”
dla studentów na kierunku Dietetyka oraz wykładów z przedmiotu
„Dermatologia i alergologia”dla studentów na kierunku Kosmetologia.
Opracowanie materiałów dydaktycznych z przedmiotów „Dermatologia”
i „Biologia ran” na studia podyplomowe z zakresu Podologii
i Kosmetologii Pielęgnacyjnej. Śląska Wyższa Szkoła Medyczna
w Katowicach
Umowa zlecenie (2018/2019) Przygotowanie, opracowanie autorskiego materiału
dydaktycznego „Informatyka i Biostatystyka”, „Biostatystyka” oraz
„Statystyka medyczna i analiza danych” i przeprowadzenie na jego
podstawie serii wykładów i ćwiczeńdla studentów na kierunku
6
Ratownictwo Medyczne i Pielęgniarstwo . Wyższa Szkoła Planowania
Strategicznego w Dąbrowie Górniczej.
UCZESTNICTWO W PROJEKTACH NAUKOWO-BADAWCZYCH:
01.12.12 – 2015 Nośniki Polimerowe Do Termicznie Kontrolowanego Wytwarzania
i Oddzielania Arkuszy Komórek Skóry I Nabłonka – Polycell. Umowa Nr
PBS1/B9/10/2012. Projekt uzyskał wsparcie finansowe z Narodowego
Centrum Badań i Rozwoju.
30.12.14 – 10.2017 Opracowanie innowacyjnej technologii wykorzystania tkanek
transgenicznych świń dla celów biomedycznych – MEDPIG. Umowa Nr
INNOMED/I/17/NCBR/2014. Projekt uzyskał wsparcie finansowe z
Narodowego Centrum Badań i Rozwoju ze środków Programu
Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w ramach Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Umowa Zlecenie Wykonanie sprawozdania końcowego z projektu System
diagnostyczny wspomagający proces leczenia ran oparzeniowych
i przewlekłych –Termowizja, Centrum Leczenia Oparzeń
w Siemianowicach Śląskich
CZŁONKOWSTWO W IZBACH I STOWARZYSZENIACH:
1. Stowarzyszenie na Rzecz Dobrej Praktyki Badań Klinicznych w Polsce
2. Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych
3. Polskie Stowarzyszenie Bankowania Tkanek i Komórek
Po zakończeniu studiów magisterskich i inżynierskich na kierunkach Biotechnologia
i Inżynieria Biomedyczna swoje losy naukowe i zawodowe związałam z Centrum Leczenia
Oparzeń im. Dr Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich, gdzie zajmowałam się
preparatyką tkanek (owodni i skóry allogenicznej) i hodowlą komórkową w Pracowni
Hodowli Komórek i Tkanek in vitro z Bankiem Tkanek. Zarówno keratynocyty, jak i komórki
macierzyste zostały decyzją Komisji ds. Terapii Zaawansowanych przy Europejskiej Agencji
Leków zakwalifikowane jako produkty lecznicze terapii zaawansowanych, zatem ich
wytwarzanie zaczęło podlegać zasadom Dobrej Praktyki Wytwarzania z wszystkimi tego
konsekwencjami. W związku z powyższym w czerwcu 2013 roku objęłam stanowisko
7
Kierownika Kontroli Jakości w rozumieniu prawa farmaceutycznego, odpowiadając na jakość
przygotowywanych w Banku Tkanek przeszczepów.W 2013 roku zostałam również
członkiem zespołu pobierającego skórę allogeniczną w trakcie pobrań wielonarządowych,
co powodowane było koniecznością zwiększenia liczby przeszczepówprzygotowywanych dla
chorych ciężko oparzonych. Ponadto podjęłam pracę w jednostce macierzystej na stanowisku
diagnosty laboratoryjnego po ukończeniu studiów podyplomowych z analityki medycznej.
W trakcie pisania pracy doktorskiej ukończyłam studia podyplomowe na kierunkach Badania
Kliniczne oraz Biostatystyka, celem udoskonalenia warsztatu naukowego oraz z myślą
o implementacji klinicznej komórek macierzystych owodni, będących przedmiotem mojej
rozprawy. Po uzyskaniu tytułu doktora nauk medycznych podjęłam pracę na uczelniach
wyższych: Wyższej Szkole Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Wyższej Szkole im.
Tyszkiewicza w Bielsku Białej oraz Akademii Techniczno-Humanistyczna w Bielsku
Białej.Poza standardową pracą dydaktyczną nabywałam doświadczenie w działalności
naukowej poprzez udział w posiedzeniach Komisji Programowej. Jednocześnie jako
pracownik Centrum Leczenia Oparzeń ubiegałam się o rozszerzenie działalności w zakresie
uzyskania zgody na wytwarzanie komórek macierzystych owodni. Staram się łączyć warsztat
naukowy z możliwością praktycznego zastosowania wyników badań u chorych ciężko
oparzonych. W trakcie pracy w Centrum Leczenia Oparzeń brałam udział jako badacz w
dwóch projektach naukowo-badawczych. Pierwszy dotyczył zastosowania termosterowalnych
polimerów do uzyskania pełnego arkusza komórek do przeszczepu. W trakcie drugiego
projektu badacze dokonywali oceny możliwości wykorzystania skóry świń transgenicznych
jako przeszczepów stanowiących alternatywę dla skóry allogenicznej.Ponadto, brałam udział
w niewielkim wymiarze w projekcie dotyczącymużycia kamery termowizyjnej do diagnostyki
rany oparzeniowej (umowa zlecenie dotycząca rozliczenia prac badawczych z Centrum
Leczenia Oparzeń). Obecnie jestem dodatkowo zatrudniona w Śląskiej Wyższej Szkole
Medycznej na stanowisku Adiunkta oraz realizuję umowę zlecenie w Wyższej Szkole
Planowania Strategicznego. W związku z powyższym miałam przyjemność recenzować prace
zarówno na poziomie licencjackim, jak i magisterskim. Obecnie zostałam powołana do
prowadzenia prac licencjackich w charakterze promotora. Staram się cały czas rozwijać
zarówno w zakresie bankowania tkanek i komórek, medycyny transplantacyjnej, dobrej
praktyki badań klinicznych, dobrej praktyki wytwarzania (GMP), diagnostyki laboratoryjnej,
biostatystyki oraz dydaktyki. Obecnie obszar moich zainteresowań został poszerzony o
zagadnienia zarządcze, w tym metody wychodząc z podejścia zasobowego(RBV, Resource-
Based View) oraz szczupłe zarządzanie (LEAN) w służbie zdrowia. Dodatkowo w 2018 roku,
8
jako jedna z 15 osób w całej Polsce zostałam zakwalifikowana do specjalizacji z
laboratoryjnej immunologii medycznej. Efekty moich zainteresowań oraz działalności
naukowo-dydaktycznej prezentowane są w postaci referatów wygłoszonych na krajowych
i międzynarodowych zjazdach oraz w formie międzynarodowych publikacji oraz rozdziałów
książek. Uważam, że publikowanie i recenzowanie osiągnięć naukowych jest zgodne
z duchem medycyny opartej na faktach i w sposób bezpośredni przedkłada się na postęp
w leczeniu, a co za tym idzie na dobro pacjenta. Przyświecające mi idee skłoniły mnie do
członkowstwa w Stowarzyszeniu na Rzecz Dobrej Praktyki Badań Klinicznych w Polsce.
Ponadto jestem członkiem Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych i Polskiego
Stowarzyszenia Bankowania Tkanek i Komórek. Dodatkowo, w 2018 zostałam współtwórcą
patentu o nazwie „Sposób otrzymywania acelularnej skóry właściwej do przeszczepów
tkankowych” dotyczącego metodyki otrzymywanie bezkomórkowych matryc ze skóry
ludzkiej. Zaangażowanie w transplantologię oraz leczenie chorych oparzonych i z ranami
przewlekłymi, ciągła chęć doskonalenia warsztatu naukowego, pęd do poszerzenia wiedzy
i dzielenia się nią sprawiają, że zostałamzostała nominowana do złotej odznaki honorowej za
zasługi dla województwa śląskiego.
9
4. Wskazanie osiągnięcia* wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia
14 marca 2003r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o
stopniach i tytule w zakresie sztuki(Dz. U. 2016 r. poz. 882 ze zm. w
Dz. U. z 2016 r. poz. 1311.):
Osiągnięcie naukowe stanowi cykl dziewięciu publikacji o sumarycznym wskaźniku
oddziaływania Impact Factor 14.573 i łącznej liczbie punktów MNiSW 180.
a) Tytuł osiągnięcia naukowego
PRZESZCZEPY KOMÓRKOWE I TKANKOWE
JAKO PRODUKTY LECZNICZE TERAPII ZAAWANSOWANYCH
b) (autor/autorzy, tytuł/tytuły publikacji, rok wydania, nazwa wydawnictwa, recenzenci
wydawniczy),
1. Kitala D, Klama-Baryła A, Kraut M, Łowicki D, Łabuś W, Glik J, Nowak M,
Lisowska G, Olszewski R, Kawecki M. Does the transplantation of keratinocytes
really reduce the risk of death? Survival analysis of patients hospitalized at the Dr
Stanislaw Sakiel Centre for Burns Treatment in 2008-2015.
Adv Clin Exp Med. 2019;28(1):5-10.
doi: 10.17219/acem/76327
IF = 1.262; MNiSW – 15
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na nakreśleniu celu, tematyki i koncepcji,
opracowaniu metodyki i analizy statystycznej, zebraniu danych literaturowych,
wykonaniu badań na hodowlach komórkowych oraz ocenie wyników tych badań oraz
opracowaniu części dyskusji. Całościowo wykonałam badania, jak i zdjęcia zawarte
na Rycinie 1. Napisałam również wstępną wersję manuskrypu oraz dostosowałam go
do wymogów czasopisma. Byłam również osoba odpowiedzialną za odpowiedź na
uwagi recenzentów i końcową formę artykułu.
Mój udział procentowy szacuję na 60 %.
2. Kitala D, Klama-Baryła A, Kraut M, Łabuś W, Kawecki M. Isolation, culturing and
preparation for transplantation of amniotic mesenchymal stem cells. Repetitive and
reproducible laboratory, technical protocol. Ann Biol Clin (Paris). 2018;76(5):562-
567.
doi: 10.1684/abc.2018.1375
IF = 0.401; MNiSW – 15
10
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na nakreśleniu tematyki, celu i koncepcji,
opracowaniu metodyki i całości analizy statystycznej, zebraniu danych literaturowych,
jak również opracowaniu części dyskusji. Napisałam również wstępną wersję
manuskrypu. Wykonałam tabele i ryciny oraz byłam odpowiedzialna za ich zawartość.
Wykonałam część modyfikacji będących sugestiami recenzentów.
Mój udział procentowy szacuję na 60%.
3. Klama-Baryła A, Kitala D, Łabuś W, Kraut M, Glik J, Nowak M, Kawecki M.
Autologous and allogeneic skin cellgrafts in the treatment of severelyburntpatients.
Retrospectiveclinicalstudy. Transplantation Proceedings 2018; 50(7); p.2179-2187
doi: https://doi.org/10.1016/j.transproceed.2017.11.079
IF = 0.806; MNiSW – 15
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na opracowaniu analizy statystycznej oraz
konfrontacji wyników analizy z danymi literaturowymi. Zmodyfikowałam pierwotny
tekst aby spełniał standardy publikacji naukowej. Wykonałam tabelę 1,2 i 3 oraz
rycinę 2, 4 i 5.
Mój udział procentowy szacuję na 30%.
4. Piątkowski M, Kitala D, Radwan-Pragłowska J, Janus Ł, Klama-Baryła A, Łabuś W,
Tomanek E, Glik J, Matýsek D, Kawecki M. Chitosan/aminoacid hydrogels with
antimicrobial and bioactive properties as new scaffolds for human mesenchymal stem
cells culture applicable in wound healing. Express Polymer Letters 2018, 12(1):100-
113.
doi: https://doi.org/10.3144/expresspolymlett.2018.8
IF = 3.064; MNiSW – 35
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na nakreśleniu tematyki i koncepcji badań
na komórkach, izolacji komórek z owodni, wykonaniu badań na hodowlach
komórkowych oraz ocenie wyników tych badań, ocenie potencjału klinicznego
i nakreśleniu dalszych badań z dziedziny biotechnologii, jak również na opracowaniu
części wstępu i dyskusji, dotyczącego komórek macierzystych i hodowli komórkowych.
Wykonałam tabelę 5 i 6 oraz rycinę 7, 8, 9 i 10.
Mój udział procentowy szacuję na 25%.
5. Kitala D, Kawecki M, Klama-Baryła A, Misiuga M., Łabuś W, Glik J, Kraut M,
Nowak M. The Isolation and Production of the Ready-to-Use Product (the
AmnioticStem Cell Culture) in Accordance with GMP Regulations. StemCells and
Development 2017; 26(9):694-707.
11
doi: 10.1089/scd.2016.0198.
IF = 3.315; MNiSW – 35
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na nakreśleniu tematyki i koncepcji,
opracowaniu materiałów i metodyki, zebraniu danych literaturowych, opracowaniu
dyskusji, weryfikacji obowiązującego prawodawstwa, wykonaniu badań na hodowlach
komórkowych, doborze testów i analizie statystycznej oraz konfrontacji wyników
z danymi literaturowymi. Wykonałam wszystkie ryciny i badania na nich
przedstawione.
Mój udział procentowy szacuję na 70 %.
6. Kitala D, Klama-Baryła A, Kawecki M, Kraut M, Łabuś W, Glik J, Ples M, Tomanek
E, Nowak M. Infections in the tissuematerial and theirimpact on the loss of
transplants in the Laboratory of in vitro Cell and TissueCulture with Tissue Bank in
the years 2011-2015. Cell Tissue Bank. 2017; 18(1):61-68.
doi: 10.1007/s10561-016-9597-y.
IF = 1.526; MNiSW – 20
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na nakreśleniu celu, tematyki i koncepcji
badań, opracowaniu materiałów i metod, wykonaniu analiz oraz ocenie ich wyników,
jak również ocenie potencjału klinicznego oraz doborze testów i analizie statystycznej
oraz opracowaniu dyskusji. Wykonałam wszystkie ryciny i tabele oraz analizy na nich
przedstawione.
Mój udział procentowy szacuję na 60 %.
7. Kitala D, Kawecki M, Klama-Baryła A, Łabuś W, Kraut M, Glik J, Ryszkiel I,
Kawecki MP, Nowak M. Allogeneic vs. Autologous Skin Grafts in the Therapy of
Patients with Burn Injuries: A Restrospective, Open-label ClinicalStudy with Pair
Matching. Adv Clin Exp Med. 2016 Sep-Oct;25(5):923-929.
doi: 10.17219/acem/61961.
IF = 1.179; MNiSW – 15
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na nakreśleniu celu, tematyki i koncepcji,
opracowaniu materiałów i metodyki, doborze testów i analizie statystycznej oraz
opracowaniu dyskusji. Wykonałam wszystkie tabele i ryciny 2-5. Wykonałam wszystkie
analizy przedstawione na rycinach i w tabelach.
Mój udział procentowy szacuję na 60 %
12
8. Kitala D, Klama-Baryła A, Łabuś W, Misiuga M, Nowak M, Kawecki M (2018).
Advanced Technologies in Dermatology. Dermatologic Surgery and Procedures, Dr.
Pierre Vereecken (Ed.), InTech,
doi: 10.5772/intechopen.70288.
MNiSW – 5
Mój wkład w powstanie tego rozdziału książki polegał na nakreśleniu tematyki
i koncepcji, zebraniu i opracowaniu danych literaturowych do podrozdziału I,
dostosowaniu pracy do wymogów czasopisma oraz wysłaniu finalnej wersji pracy do
recenzji.
Mój udział procentowy szacuję na 25 %.
9. Kitala D, Klama-Baryła A, Łabuś W, Ples M, Misiuga M, Kraut M, Szapski M,
Bobiński R, Pielesz A, Łos MJ, Kucharzewski M (2019) Amniotic cells share clusters
of differentiation of fibroblasts and keratinocytes, influencing their ability to
proliferate and aid in wound healing while impairing their angiogenesis
capability.Eur J Pharmacol. pii: S0014-2999(19)30148-7. [Epub ahead of print]
doi: 10.1016/j.ejphar.2019.02.043.
IF = 3.040; MNiSW – 30
Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na nakreśleniu celu, tematyki i koncepcji,
opracowaniu metodyki i analizy statystycznej, zebraniu danych literaturowych,
wykonaniu badań na hodowlach komórkowych oraz ocenie wyników tych badań,
ocenie potencjału klinicznego i nakreśleniu dalszych badań z dziedziny biotechnologii
oraz opracowaniu części dyskusji. Całościowo wykonałam badania, jak i zdjęcia
zawarte na wszystkich tabelach i rycinach. Napisałam również wstępną wersję
manuskryptu.
Mój udział procentowy szacuję na 60 %.
c) omówienie celu naukowego/artystycznego ww. pracy/prac i osiągniętych wyników
wraz z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania.
Do produktów leczniczych terapii zaawansowanych (ATMP) zalicza się produkty terapii
genowej, somatycznej terapii komórkowej oraz produkty inżynierii tkankowej. Komórki
macierzyste owodni są klasyfikowane jako produkty inżynierii tkankowej, podczas gdy
komórki naskórka jako produkty somatycznej terapii komórkowej. Klasyfikacja owodni
i skóry ludzkiej pozostaje kwestią sporną – pierwotnie zostały przypisane przez Główny
Inspektorat Farmaceutyczny do produktów leczniczych, co zostało zakwestionowane przez
13
Krajowe Centrum Bankowania Tkanek i Komórek. Następnie Główny Inspektorat
Farmaceutycznynakazał wytwórcom zwrócenie się o orzeczenie do Komisji ds. Terapii
Zaawansowanych przy Europejskiej Agencji Leków (CAT), jednak Krajowe Centrum
Bankowania Tkanek i Komórek zakwestionowało to stanowisko, ponieważ nie opiera się
w swoich decyzjach na tym organie i postrzega CAT jedynie jako jednostkę opiniotwórczą,
a zatem prawnie niewiążącą. Bez względu na klasyfikację produkty lecznicze terapii
zaawansowanej można stosować po rejestracji centralnej w Europejskiej Agencji Leków lub
w wyłączeniu szpitalnym (Hospital Exemption Advanced Therapy Medicinal Product; HE-
ATMP). Opisane powyżej problemy legislacyjne implikują konieczność poszukiwania nie
tylko rozwiązań klinicznych problemu leczenia oparzeń i ran przewlekłych, ale również
rozwiązań prawnych. Wdrożenie przeszczepów komórkowych i tkankowych przestało być
problemem o podłożu jedynie medycznym. Względy prawne zaczynają wyprzedzać aspekty
metodologiczne transplantacji tkanek i komórek, co należy mieć na uwadze tworząc
rekomendacje terapeutyczne.
Klinicznym standardem w leczeniu pełnej grubości ran oparzeniowych skóry jest resekcja
martwicy i przeszczep autologicznej skóry pośredniej grubości. W przypadku ograniczonej
powierzchni pól dawczych istnieje możliwość zastosowania siatkowanego przeszczepu,
jednakobecność szczelin w powstałej siatce transplantatu, przyczynia się do większego
skurczu graftu i powstawania niepożądanego efektu „krokodylej skóry”. W sytuacji braku lub
ograniczonej liczby pól dawczych (rozległe oparzenia) istnieje konieczność stosowania
alternatywnych barier mechanicznych.Pierwsze wykorzystanie przeszczepu skóry
allogenicznej datuje się na drugą wojnę światową. Niewątpliwą zaletą tego materiału jest
bezproblemowość pobierania, możliwość uzyskania dużej powierzchni przeszczepu, niska
toksyczność, łatwość przechowywania oraz stosunkowo prosta aplikacja. Allogen inicjuje
wzrost naczyń w dnie rany i pobudza rewaskularyzację. Ponadto skóra allogeniczna chroni
przed przesuszeniem podścieliska rany, zakażeniem oraz stanowi mechaniczną barierę przed
utratą ciepła,elektrolitówi białka.Skórę allogeniczną wprowadzono do preparatyki w Centrum
Leczenia Oparzeń w 2009 roku, a pierwszy przeszczep wykonano na początku 2010 roku.
Początkowo pochodziła ona z pobrań wielonarządowych. Ze względu na zapotrzebowanie
kliniczne w 2014 roku do preparatyki wdrożono również skórę pochodzącą z zakładów
medycyny sądowej. Przeszczepy ze skóry allogenicznej pobranej od osób zmarłych
spełniających kryteria dawców zgodnie z Ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu,
przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów, przygotowuje się w Banku
14
Tkanek Centrum Leczenia Oparzeń im. dr Stanisława Sakiela, a następnie poddaje się je
sterylizacji radiacyjnej w celu minimalizacji ryzyka transmisji patogenów, po czym wykonuje
się badania mikrobiologiczne celem potwierdzenia skuteczności procesu sterylizacji.
W pracy Allogeneic vs. Autologous Skin Grafts in the Therapy of Patients with Burn
Injuries: A Restrospective, Open-label Clinical Study with Pair Matching (Kitala D. i wsp.
2016) wykazano dodatnią korelację pomiędzy długością czasu pobytu, a ilością operacji
przeszczepienia wolnego przeszczepu skóry pośredniej grubości (WPSPG; przeszczep
autologiczny). Taka korelacja w przypadku opatrunku ze skóry allogenicznej jest niska.
Ponadto średni czas hospitalizacji dla pacjentów u których wykorzystano jedynie opatrunek
ze skóry allogenicznej wynosił 26,5 dnia, podczas u pacjentów, u których dodatkowo
zastosowano autologiczny WPSPG to 60,6 dnia, a u chorych oparzonych, u których
przeszczepiono powyżej 3 WPSPG wyniósł aż 93 dni. Zależność ta dla ilości operacji
z zastosowaniem autologicznego graftu powyżej 3 nie ma odzwierciedlenia w procentach
powierzchni oparzenia (w tym oparzenia III/IVº), które wynoszą odpowiednio 34,1%
całkowitej powierzchni oparzenia i 13,8% III/IVº. Średnia powierzchnia oparzenia
w przypadku pacjentów, u których nie zastosowano wolnego przeszczepu skóry pośredniej
grubości, a jedynie opatrunek allogeniczny wynosiła 37,4 % TBSA w tym 19,7% III/IVº.
Z danych wynika, iż wielokrotne zastosowanie przeszczepu autologicznego, pomimo
porównywalnych powierzchni oparzenia w stosunku do opatrunku ze skóry allogenicznej,
skutkuje wysłużeniem czasu hospitalizacji. Prawdopodobnie jest to spowodowane faktem,
iż kilkukrotne pobranie wolnego przeszczepu skóry pośredniej grubości generuje
powstawanie dodatkowych miejsc dawczych, które są potencjalnymi wrotami zakażenia.
Ponadto aplikacja WPSPG na niezdefiniowaną ranę oparzeniową skutkuje wielokrotną utratą
przeszczepu autologicznego. Krioprezerwowane, allogeniczne przeszczepy skórne są
doskonałym opatrunkiem gdy unaczynienie rany nie jest wystarczające. Reepitelializacja ran
pośredniej grubości skóry powoduje powolneoddzielanie biostatycznego przeszczepu
allogenicznego bez uszkadzania nowo powstałej warstwy nabłonka, chroniąc przed
proliferacją drobnoustrojów i utratą ciepła oraz łagodząc hipermetaboliczną odpowiedź
stresową na uraz oparzeniowy i redukując ból.
W rozdziale Advanced Technologies in Dermatology (Kitala D. i wsp.; 2018)książki
Dermatologic Surgery and Procedures omówiono usuwane komórek ze skóry allogenicznej
jako zabieg stosowany w celu polepszenia właściwości przeszczepów oraz wydłużenia ich
trwałości. Celem tego procesu jest uzyskanie nieimmunogennego graftu, który po
15
transplantacji zostałby zasiedlony in vivo przez komórki biorcy. Metoda leczenia ran
oparzeniowych oparta na wykorzystaniu ludzkiej allogenicznej, pozbawionej komórek
macierzy pozakomórkowej skóry właściwej (ADM – Acellular Dermal Matrix) jako matrycy
dla hodowanych in vitro autologicznych fibroblastów i keratynocytów może stanowić jeszcze
skuteczniejszą procedurę leczenia oparzeń u chorych z głębokim oparzeniem niż pokrycie ran
krioprezerwowanym, standardowym transplantatem allogenicznym. W Centrum Leczenia
Oparzeń im. Dr Stanisława Sakiela w Siemianowicach Śląskich aplikację pozbawionych
komórek matryc otrzymanych z ludzkiej skóry właściwej (ADM) rozpoczęto w 2015 roku.
Do przeszczepu kwalifikowano pacjentów z rozległymi i głębokimi ranami oparzeniowymi,
które źle się goiły. Na podstawie otrzymanych wyników oraz klinicznych obserwacji
zaproponowano wniosek, iż zastosowanie ADM wraz z hodowanymi in vitro komórkami
skóry może stanowić optymalną metodę leczenia ran oparzeniowych. Jednakże w celu
wykonania pełnej analizy naukowej niezbędne jest zwiększenie liczebności próby badanej.
Również w rozdziale Advanced Technologies in Dermatology (Kitala D. i wsp.; 2018)
opisano alternatywę zastosowania skóry allogenicznej jaką jest błona owodniowa. Owodnia
wykazuje właściwości przeciwzapalne (poprzez wychwyt makrofagów i neutrofili),
przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i immunosupresyjne. Stwierdzono zdolność tego
opatrunku biologicznego do promowania epitelializacji. Jest przy tym materiałem
„odpadowym”, a zatem tanim i jednocześnie prostym w użyciu.Owodnia ludzka, podobnie
jak skóra allogeniczna jest tkanką, a co za tym idzie jej sprzedaż zgodnie z polskim
prawodawstwem jest zakazana oraz jednocześnie może być produktem leczniczym (co jak
wyżej wspomniano podlega kwestionowaniu). Produkty lecznicze po rejestracji centralnej
mogą być wprowadzone na rynek.Niezależnie od zawiłości polskiego prawodawstwa, na
świecie błonę owodniową stosuje się (w tym komercyjnie) jako opatrunek biologiczny m.in.
w chirurgii okulistycznej oraz w terapii toksycznej nekrolizy naskórka. Błona owodniowa
może być również stosowana w połączeniu z innymi opatrunkami biologicznymi, w tym
allogeniczną skórą. Szczególne zainteresowanie wzbudza stosowanie biowitalnych
przeszczepów błony owodniowej. Zachęcające wyniki stosowania przyżyciowych
przeszczepów owodni w leczeniu ran mogą wynikać z zachowanych fizjologicznych funkcji
sekrecyjnych komórek owodni. Ludzkie mezenchymalne komórki macierzyste izolowane
z błony owodniowej były tematem badań prowadzonych przez habilitanta w ramach rozprawy
doktorskiej. Kontynuując wątek podjęty w pracy doktorskiej, w publikacji Amniotic cells
16
share clusters of differentiation of fibroblasts and keratinocytes, influencing their ability to
proliferate and aid in wound healing while impairing their angiogenesis capability (Kitala
i wsp. 2019) udowodniono, że komórki macierzyste owodni mogą być stosowane jako
przeszczep pierwszego rzutu i jedyna terapia komórkowa lub być stosowane równoczasowo
z przeszczepem autologicznych fibroblastów i keratynocytów jako metoda wspomagająca.
Dodatkowo można prowadzić kohodowlę autologicznych komórek skóry i naskórka
z komórkami owodni w celu stymulowania namnażania komórek pacjenta, co zwiększyłoby
ilość komórek własnych chorego, a ich przeszczep z komórkami owodni przyczyniłby się do
wspomagania procesu gojenia rany, dzięki parakrynnym mechanizmom, immunomodulacji
oraz tworzeniu środowiska sprzyjającego migracji i proliferacji komórek. Do tej pory
wykazano, że jedynie komórki macierzyste mieszków włosowych mogą różnicować się
w keratynocyty, jednak u chorych oparzonych ten rezerwuar jest mocno ograniczony. Inne
źródła komórek macierzystych można zróżnicować m.in. poprzez dostarczenie cytokin
i czynników wzrostu do hodowli. Metodę tą w pracy Kitala i wsp. (2019) zrealizowano
poprzez użycie naczyń Boyden’a, zastosowanie medium do komórek zróżnicowanych oraz
hodowlę w obecność komórek zróżnicowanych (kohodowlę). Wszystkie te metody są
bezpieczne z punktu widzenia klinicznej aplikacji. Do oceny zdolności komórek owodni do
różnicowania w fibroblasty i keratynocyty wybrano osiem antygenów komórkowych
obecnych na fibroblastach i siedem markerów różnicowania charakterystycznych dla
keratynocytów. W pracy zaobserwowano istotne różnice jedynie pomiędzy fibroblastami,
a komórkami owodni jedynie w poziomach bFGF i CD10, zatem uzyskane wyniki sugerują,
że komórki owodni wykazują ekspresję antygenów komórkowych fibroblastów. W przypadku
bFGF i CD10 otrzymane intensywności reakcji są niższe, jednak w dalszym ciągu antygeny te
są obecne na powierzchni komórek owodni, a antygen CD10 w hodowlach fibroblastów
wykrywany był również na niskim poziomie. Należy dodać, że niski poziom markerów
w komórkach może być spowodowany faktem samej hodowli in vitro, ponieważ uwalnianie
FGF z komórek jest stymulowane przez samo utworzenie rany, a warunki hodowli nie
odpowiadają tym, które można stwierdzić w ranie. W pracy nie odnotowano istotnych
statystycznie różnic pomiędzy trzema badanymi metodami różnicowania. Uzyskane wyniki są
spójne z danymi literaturowymi, które wskazują, że różnice pomiędzy komórkami
mezenchymalnymi i fibroblastami nie są do końca poznane (m.in. stwierdzono podobny wzór
ekspresji genów), co sugeruje, że komórki owodni mogą stanowić kliniczny ekwiwalent
przeszczepu fibroblastów skórnych, ze względu na duże podobieństwo w antygenach
powierzchniowych i wydzielanych czynnikach wzrostu, ale większy zarówno potencjał
17
proliferacyjny, jak i zdolność do promowania gojenia ran. W przypadku keratynocytów
problem jest bardziej złożony z powodu różnic w poziomie ekspresji antygenów
powierzchniowych występujących na komórkach w hodowli, zdrowej skórze, a nawet
odbudowanym naskórku. Podobnie jak w przypadku fibroblastów, najmniej antygenów
powierzchniowych obserwuje się w hodowlach komórkowych. Dodatkowe problemy
generuje stratyfikacja keratynocytów rzutująca na poziom m.in. inwolukryny.
W przeprowadzonym badaniu istotnie większą liczbę antygenów odnotowano jedynie dla
transglutaminazy keratynocytów w hodowli keratynocytów z Banku Tkanek, a najmniejszą
w linii keratynocytów zakupionej komercyjnie. Natomiast wimentyny było istotnie więcej
w hodowli komórek owodni w stosunku do keratynocytów. Uzyskane wyniki mogą
wskazywać na zdolność do różnicowania komórek owodni w keratynocyty, co może być
dowodem na pluripotencję komórek owodni, co z kolei znajduje potwierdzenie w danych
literaturowych, które wykazały, że komórki płynu owodniowego są zdolne różnicowania
w komórki nabłonkowe dróg oddechowych. Dodatkowo w pracy udowodniono, że komórki
owodni wspomagają migrację keratynocytów o ≥ 40% (test CytoSelect™ 24-Well Wound
Healing Assay) oraz ich namnażanie. Najwyższy współczynnik proliferacji odnotowano w
hodowli wspólnej keratynocytów i komórek macierzystych owodni,
a największą liczbę podwojeń populacji uzyskano w hodowli wspólnej fibroblastów
i komórek owodni – ponad 7 podwojeń populacji. Z kolei analiza liczby komórek w fazie
mitozy potwierdza istotnie większą zdolność do proliferacji komórek owodni w stosunku
zarówno do keratynocytów i fibroblastów. Na podstawie uzyskanych wyników można się
pokusić o stwierdzenie, że komórki macierzyste owodni są lepsze od obecnego standardu
leczenia – przeszczepu autologicznych keratynocytów i fibroblastów w przypadku, gdy
z przyczyn stanu pacjenta hodowla autologiczna namnaża się powoli i przedwcześnie starzeje,
jednak nie ma dowodów na celowość wycofania przeszczepu własnych komórek skóry
i naskórka pacjenta na rzecz przeszczepu komórek macierzystych owodni. Dzięki
unikatowym właściwościom, komórki owodni można przeszczepić po pierwszej demarkacji
martwicy. Ich aplikacja powinna złagodzić ogólnoustrojową reakcję zapalną i stymulować
proces gojenia ran. Nasza jednostka ubiega się o rozszerzenie działalności Banku Tkanek
o wytwarzani komórek owodni, a komórki te będą rutynowo stosowane w wyłączeniu
szpitalnym. Pod względem prawnym (zdaniem Komitetu ds. Terapii Zaawansowanych)
komórki macierzyste zaklasyfikowano jako produkt leczniczy terapii zaawansowanej, dlatego
ich wytwarzanie powinno być prowadzone według ściśle ustalonej i kontrolowanej procedury,
18
zapewniającej przed wszystkim bezpieczeństwo, jak również wysoką wydajność na
wszystkichetapach ich wytwarzania: izolacji, hodowli iprzygotowania do aplikacji
u chorego. Zagadnieniom tym poświęcono dwie publikacje, które opisują prace zmierzające
do implementacji produktu leczniczego terapii zaawansowanych. Pierwsza z nich, pod
tytułem Isolation and Production of the Ready-to-Use Product (the Amniotic Stem Cell
Culture) in Accordance with GMP Regulations (Kitala D. i wsp.; 2017) ma na celu ocenę jak
warunki standaryzacji hodowli komórek macierzystych owodni (m.in. czas potrzebny na
przygotowanie przeszczepu komórkowego) wpływają na właściwości uzyskanego
przeszczepu komórkowego, rozumiane jako zachowanie minimalnych kryteriów niezbędnych
do jakościowej akceptacji produktu leczniczego terapii zaawansowanej. Konsekwencją
opisanych w publikacji badań jest m.in. wybór optymalnego czasu do przeszczepu oraz
metody aplikacji komórek u chorych oparzonych i z ranami przewlekłymi, z zachowaniem
wytycznych Dobrej Praktyki Wytwarzania. Dążąc do realizacji tego celu przeanalizowano
różne metody hodowli i możliwości aplikacji, wszystko w zgodzie z obowiązującym
prawodawstwem. Wybrano i oceniono punkty kontroli jakości. Zdefiniowano optymalny
pasaż do przeszczepu oraz narzędzie do transferu komórek. Jest to kompletna praca
pozwalająca na wdrożenie komórek macierzystych owodni do praktyki klinicznej.
W rozprawie doktorskiej wyizolowano i potwierdzono istnienie komórek macierzystych
w błonie owodniowej. Jednak w publikacji nie poprzestano na analizie izolatu po pasażu
pierwszym, a hodowle prowadzono do pasażu 10. Zabieg ten miał na celu weryfikację
bezpieczeństwa komórek na różnych etapach hodowli. Proces wytwarzania produktu
leczniczego jakim są komórki podlega niespotykanym nigdzie indziej prawom – jest
całkowicie podporządkowany sytuacji klinicznej potencjalnego biorcy. Oznacza to
konieczność przedwczesnego z punktu widzenia laboratoryjnego przygotowania prowadzonej
hodowli, lub sytuację odwrotną – maksymalne jej przeciągnięcie do momentu stabilizacji
hemodynamicznej pacjenta. Autorka w pracy próbuje odpowiedzieć na pytanie, który moment
w hodowli komórek owodni będziemy nazywać zbyt wczesnym, a który zbyt późnym do
przeszczepu,poprzez ocenę starzenia hodowli (Senescence test), jak również zmiany liczby
komórek żywych i apoptotycznych w czasie tak długiej hodowli. W pracy analizowano
dodatkowo liczbę uzyskanych komórek, czystość mikrobiologiczną, podwojenie populacji,
oraz ekspresję antygenów HLA-DR i SSEA-3 w kolejnych pasażach. Wykazano, że istotna
klinicznie liczba komórek uzyskiwana jest po 3 pasażu, a komórki nie wykazują starzenia
badanego aktywnością hydrolityczną ß-galaktozydazy do pasażu szóstego. Właśnie dlatego
restrykcyjne punkty kontroli jakości ustanowiono przed 3 i 6 pasażem i wykazano celowość
19
wykonania badań potwierdzających spełnienie kryteriów ustalonych przez Międzynarodowe
Towarzystwo Terapii Komórkowej w 2006 r., niezbędnych do identyfikacji
mezenchymalnych komórek macierzystych właśnie na tym etapie.
W kolejnej pracy pt. Isolation, culturing and preparation for transplantation of
amnioticmesenchymalstemcells. Repetitive and reproducible laboratory, technical protocol
(Kitala D i wsp.; 2018) udowodniono, że dla celów wydajnej izolacji istotny jest czas od
pobrania do przetwarzania owodni (im więcej godzin mija tym niższe prawdopodobieństwo
uzyskania żywotnej puli komórek, za absolutne maksimum uznaje się 48h). Wykazano, że w
izolacji metodą eksplantów najbardziej krytycznym momentem jest dostateczne pocięcie
tkanki oraz czas pozostawienia kawałków tkanki do przywarcia do dna butelki.
Z przeprowadzonych badań wynika, że mniej doświadczeni operatorzy mają tendencję do
przesuszenia tkanki, co skutkuje utratą materiału. Opisany protokół uszczegóławia techniczne
aspekty hodowli służącej do otrzymania klinicznie istotnej liczby komórek (>1*108). Praca
opisuje jak postępować aby utrzymać komórki w fazie wzrostu nawet przez 2 miesiące.
Wykazano, że koniecznym warunkiem jest wysiewanie niewielkich ilości (3-3,5 tys./cm2) na
butelki 175cm2 i zmiany medium co 48h (max 72h). Wykazano, że komórki w tym czasie
można odtrawiać i pasażować co nie wpływa negatywnie na proces hodowli. Po pierwszym
pasażu (z hodowli pierwotnej na butelki hodowlane) uzyskuje się średnio 7 mln komórek, po
drugim około 45 mln komórek, a po trzecim średnio 3x108 komórek. Udowodniono, że po
pierwszym pasażu komórki mezenchymalne stanowią około 75-95% komórek w hodowli
i potwierdzono, że jest to właściwy moment do sortowania ich oraz wykonania pierwszej serii
testów na spełnienie minimalnych kryteriów dla mezenchymalnych komórek macierzystych
.Obydwie publikacje ukazują prace zmierzające do jak najszybszego wdrożenia komórek
owodniowych, zgodnie z przepisami Ministra Zdrowia w sprawie Dobrej Praktyki
Wytwarzania (GMP), ustawy transplantacyjnej i EudraLex - Tom 4.Jednym z poważnych
problemów technologicznych jest standaryzacja aplikacji komórek. Satysfakcjonujący
mechanizm przeszczepu komórek mezenchymalnych nie został jeszcze opracowany. Z punktu
widzenia wdrożenia klinicznego uważa się, że jedynie około 5% aplikowanych komórek
macierzystych(wstrzykniętych w łożysko rany) jest w stanie przetrwać, a co za tym
idziestopień zasiedlenia przez miejscowo dostarczone komórki macierzyste może być zbyt
niski, aby w sposób znaczący przyczynić się do odtworzenia w pełni funkcjonalnej tkanki.
Problem ten można rozwiązać poprzez zastosowanie rusztowań(pochodzenia naturalnego lub
syntetycznego). Falanga i współpracownicy sugerują aplikację komórek z użyciem kleju
20
fibrynowego, jednak z doświadczeń chirurgów i pracowników Banku Tkanek Centrum
Leczenia Oparzeń im. dr Stanisława Sakiela wynika, że metoda ta powoduje m.in. zbyt
głęboką penetrację komórek w tkankę i została ona zastąpiona przez użycie koncentratu
bogatoleukocytarno-płytkowego. Coraz częściej spotyka się stosowanie rusztowań
komórkowych wytworzonych z biożeli i biodegradowalnych matryc, co ma na celu
zapewnienie maksymalnej integracji komórek do łożyska rany z zachowaniem macierzy
zewnątrzkomórkowej. W pracy Chitosan/aminoacid hydrogels with antimicrobial and
bioactive properties as new scaffolds for human mesenchymal stem cells culture applicable in
wound healing (Piątkowski M, Kitala D; 2017) zaprezentowano podłoża chitozanowe, które
można stosować do hodowli komórkowej, gdyż mogą być sterylizowane, zachowując przy
tym swoje właściwości w inkubatorze do prowadzenia hodowli oraz nie powodując
kontaktowego zahamowania wzrostu komórek. Dodatkowo poprzez badania
histopatologiczne wykazano, że komórki które zostały nasiane na podłoża pozostały w
skupiskach w trójwymiarowej strukturze hydrożelu, a jedynie niewielka ich liczba
opłaszczyła się na powierzchni opatrunku. Podłoża chitozanowe łatwo udaje się przytwierdzić
do dna naczynia hodowlanego, co ułatwia proces nasiewania komórek i zachowuje
prawidłową orientację hydrożelu. W pracy wykazano, że lepszym rozwiązaniem jest
stylizacja parą wodną, ponieważ tlenek etylenu negatywnie wpływa zarówno na sam
hydrożel, jak i na namnażanie się komórek inkubowanych z biomateriałem. Badane
biomateriały badano pod względem ich właściwości fizykochemicznych i morfologii.
Oceniano również ich podatność na biodegradację oraz kolonizację przez grzyby i bakterie.
Wykazano, że biomateriały chitozanowe wykazały zdolność do podtrzymywania
funkcjonalności mezenchymalnych komórek macierzystych, co może mieć istotny wpływ na
rozwój terapii komórkowych.Dalsze, obecnie prowadzone badania w tym zakresie
wykorzystują do uzyskania sterylnego produktu sterylizację radiacyjną, jako metodę z wyboru
stosowaną w sterylizacji przeszczepów ludzkich. Trwają pracenad możliwością użycia
hydrożeli do przeszczepu ludzkich keratynocytów. Zastosowanie autograftów nabłonkowych
(CEA) w leczeniu zyskało na popularności w ostatnich kilkudziesięciu latach. Technika ta
umożliwia uzyskanie dużych ilości hodowanych komórek nabłonka z małej biopsji skórnej w
ciągu 3-4 tygodni. Przeszczep komórek przyspiesza gojenie ran poprzez zapewnienie
jednoetapowego pokrycia dużych ubytków skórnych, zmniejszając tym samym liczbę
zabiegów. Należy jednak mieć na uwadze, że kliniczne wyniki przeszczepu keratynoctów są
niejednoznaczne, a postępy osiągnięte od czasów Reinwald i Green’a, którzy po raz pierwszy
opisali technikę hodowli keratynocytów są ciągle weryfikowane, zwłaszcza, że koszt
21
przeszczepu CEA jest wysoki. W pracy Autologous and allogeneic skin cellgrafts in the
treatment of severelyburntpatients. Retrospective clinical study. (Klama-Baryła A., Kitala D.;
2018) stwierdzono, że istotnym czynnikiem w leczeniu oparzeń przeszczepami
keratynocytów jest możliwie wczesna aplikacja komórek skóry (maksymalnie 10 dni po
przyjęciu), co sugerowałoby, że użycie komórek allogenicznych jest bardziej celowe, jako, że
komórki te są produktem „gotowym” do natychmiastowego użycia w razie potrzeby
(rozmrożenie, dodatkowe namnożenie i aplikacja komórek może zostać przeprowadzona do
tygodnia). Zastosowanie komórek allogenicznych nie wpływa na zmianęczasu hospitalizacji
w porównaniu z komórkami autologicznymi, co wskazywałoby, że wykorzystanie komórek
allogenicznych w leczeniu oparzeń jest tak samo skuteczne, jak autologicznych. W terapii
komórkami naskórka należy dodatkowo pamiętać, że sukces uzależniony jest od wieku
dawcy. Do innych ograniczeń tej metody należy zaliczyć długi czas oczekiwania na
hodowlane komponenty skórne w przypadku przeszczepów autologicznych oraz niewielką
liczbę dawców przeszczepów allogenicznych (dawcy, którzy nie dożyli do swojego
przeszczepu). Kolejnym punktem krytycznym jest podatność hodowli komórkowej na
zakażenia. Ponadto zastanawiająca jest rozbieżność pomiędzy obserwowanymi efektami
terapeutycznymi. Still i wsp. sugerują, że zastosowanie keratynocytów skutkuje
rozczarowującym efektem klinicznym. Desai i wsp. obserwowali, jako następstwo terapii
komórkowej, hiperkeratozę i powstawanie przykurczających blizn. Dlatego celem pracy Does
the transplantation of keratinocytes really reduce the risk of death? Survival analysis of
patient shospitalized at the Dr Stanislaw Sakiel Centre for Burns Treatment in 2008-2015
(Kitala D. i wsp. 2018) była weryfikacja wpływu zastosowania hodowlanych keratynocytów
(CEA) na przeżycie pacjentów na postawie analizy grupy chorych oparzonych u których
zastosowano przeszczep komórkowy w stosunku do średniej liczby zgonów wszystkich
pacjentów oraz wytypowanie czynników predykcyjnych związanych z ryzykiem zgonu
u pacjentów poddanych leczeniu z zastosowaniem CEA. Stwierdzono, że średnia liczba
przeszczepianych komórek w grupie do 50 lat wynosiła 7.7 mln/ml, a w grupie powyżej 50
r.ż. 6.2 mln/ml (p>0.05), natomiast procent osób z przeszczepem komórkowym powyżej 20
mln kom./ml w grupie do 50 lat wynosił 11%, natomiast w grupie powyżej 50 lat nie
odnotowano ani jednej osoby z tak liczną hodowlą. Dodatkowo u osób powyżej 50 roku życia
średni czas hodowli komórkowej był prawie 10 dni dłuższy. W grupie osób do 50 r.ż.
hodowlę aplikowano osobom o większej średniej powierzchni oparzenia (42% TBSA),
a pomimo tego śmiertelność była istotnie niższa (4%). Ogólna śmiertelność w grupie chorych
z przeszczepem keratynocytów z rozpoznanym oparzeniem poniżej 60% wynosi 1%,
22
natomiast powyżej 60% TBSA odnotowano śmiertelność na poziomie 16%. W grupie
pacjentów z oparzeniem powierzchni 40-79% ciała leczonych z użyciem CEAwzględna
redukcja zgonu (relative risk reduction) wyniosła 69,6% w stosunku do grupy kontrolnej.
Uznano, że kwestie związane z optymalnym doborem pola dawczego do hodowli komórek,
opatrunku do zaopatrywania rany przed pobraniem skóry do hodowli, jak i po przeszczepie
komórek oraz, co najważniejsze świadomy wybór grupy pacjentów, u których aplikacja
keratynocytów przyniesie maksymalny efekt kliniczny powinny być usystematyzowane wiele
lat temu, podczas gdy w dalszym ciągu brakuje prac podających jasne wytyczne związane
z zastosowaniem hodowlanych komponentów skóry. Stwierdzono, że przeszczep CEA jest
kosztowną procedurą ratującą życie, ale nienadającą się do trwałego pokrycia oparzeń
głębokich (nie przyczynia się do zmniejszenia ryzyka zgonu w przypadku oparzeń III/IV
stopnia). Podsumowując keratynocyty i fibroblasty powinny być aplikowane, jako metoda
wspomagająca leczenie oparzeń o powierzchni co najmniej 40% ciała, jednak o maksymalnej
głębokości IIb. W przypadku rozległych oparzeń o dużej głębokości zaleca się stosowanie
wyżej wspomnianych komórek macierzystych.
Z danych Centrum Leczenia Oparzeń wynika, że zapotrzebowanie na materiał
tkankowy i komórkowy to około: 60-70 tysięcy cm2 skóry allogenicznej, 50-60 tysięcy cm
2
owodni allogenicznej oraz średnio 20 hodowli komórkowych rocznie, a ilości te wciąż
wzrastają.Zarówno zakażenia wirusowe, bakteryjne jak i grzybicze mogą być przekazywane
poprzez transplantację organów oraz przeszczepów tkanek takich jak: kości, skóra, rogówka,
zastawki serca, krwiotwórcze komórki macierzyste czy owodnia. Częstość występowania
zakażeń bakteryjnych transmitowanych poprzez przeszczepy tkankowe i komórkowe nie jest
znana i może być jedynie szacowana na podstawie sytuacji mikrobiologicznej Banku
Tkanek.Niestety, pomimo przetwarzania przeszczepów komórkowych i tkankowych
w warunkach o odpowiednich klasach czystości (obowiązek spełnienia wymagań
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19czerwca 2017 r. w sprawie wymagań Dobrej
Praktyki Wytwarzania z uwzględnieniem zmian wprowadzonych, zgodnie
z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1394/2007 z dnia 13 listopada
2007 r. w sprawie produktów leczniczych terapii zaawansowanej i zmieniające dyrektywę
2001/83/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 726/2004) istnieje dodatkowe ryzyko kontaminacji
materiału ze strony personelu. Z tego powodu przeszczepy skóry i owodni allogenicznej
podlegają procesowi sterylizacji radiacyjnej dawką 35kGy. Sterylizacja radiacyjna, skuteczna
wobec komórek bakteryjnych, powoduje równocześnie degradację czynnika komórkowego
przeszczepów, co sprawia, że otrzymywany produkt spełnia funkcję opatrunku czasowo
23
zaopatrującego ranę, a przez to zmniejsza się jego skuteczność. Z powodu opisanych
właściwości, sterylizacja radiacyjna nie może być stosowana w przypadku przeszczepów
komórkowych, dlatego zakażenie hodowli keratynocytów i fibroblastów jest jednoznaczne
z jej utratą. Bezpośrednio po urazie termicznym rana oparzeniowa jest bakteriologicznie
czysta, jednak w ciągu kilku dni następuje szybka jej kolonizacja. Kontaminacja może
nastąpić endogenną florą pacjenta lub patogenami szpitalnymi. Zakażenia hodowli mogą być
również wynikiem błędu personelu Banku Tkanek. Ujemny wynik badania
mikrobiologicznego, zarówno dla przeszczepu komórkowego, jak i tkankowego jest jednym
z warunków dopuszczenia produktu leczniczego terapii zaawansowanej do dystrybucji
u chorych oparzonych. W świetle powyższych faktów należy zachować kompromis pomiędzy
dostarczeniem oczekiwanej ilości materiału komórkowego i tkankowego, a jego
bezpieczeństwem i jakością. W pracy Infections in the tissue material and their impact on the
loss of transplants in the Laboratory of in vitro Cell and Tissue Culture with Tissue Bank in
the years 2011-2015 (Kitala D. i wsp. 2017) podjęto próbę ocenyliczby utraconych dawców
poprzez weryfikację wyników badań kwalifikacyjnych, rozpoznań choroby nowotworowej
oraz wpływu obecności drobnoustrojów obecnych w materiale komórkowym i tkankowym na
stratę przeszczepów.Wykazano, że liczba dyskwalifikacji zarówno wśród dawców skóry, jak
i owodni allogenicznej wynosiła około 5%. Najwięcej odrzucanych było autologicznych
dawców skóry do hodowli keratynocytów i fibroblastów (13%). Najczęstszą przyczyną
dyskwalifikacji dawcy tkanek (62% wszystkich dyskwalifikacji) był dodatni wynik
HBc(+).Łącznie z badanego materiału tkankowego i komórkowego wyizolowano 161
szczepów bakterii i grzybów.Skóra pozyskiwana w zakładach medycyny sądowej
charakteryzowała się większą średnią liczbą szczepów przypadających na jedną donację
skóry. Uzyskanie skóry z sekcji sądowej związane było ze zwiększeniem ryzyka (relative
risk) otrzymania zakażonego materiału o 58%. Uzyskanie owodni z porodu siłami natury
z kolei wiązało się z ryzykiem zakażenia większym o 23% w porównaniu do materiału
uzyskanego na drodze cesarskiego cięcia. Założenie hodowli po 7 dobie od urazu zwiększało
ryzyko wystąpienia zakażenia o 25% w stosunku do hodowli założonych do 7 doby od
wypadku.
Wyniki badań dwóch powyższych prac (Kitala D. i wsp. 2017; 2018) posłużyły do
dyskusji z chirurgami na temat określenia grupy docelowej dla której zastosowanie hodowli
komórkowych związane byłoby z największym prawdopodobieństwem sukcesu
terapeutycznego i najmniejszym ryzykiem kontaminacji. Dodatkowo Bank Tkanek starając
24
się o rozszerzenie działalności o przyżyciową owodnię uwzględnił wyniki badań nad
ryzykiem zakażenia w przypadku owodni pozyskiwanych z porodów siłami natury.
Poza pracą naukową podejmowane są przez habilitanta próby ostatecznego wyklarowania
statusu prawnego przeszczepów komórkowych i tkankowych jako produktów leczniczych
terapii zaawansowanych, a wszystkie prowadzone badania mają na celu maksymalizację
dostępności zaawansowanych procedur w leczeniu nie tylko chorych oparzonych i z ranami
przewlekłymi, ale również wykorzystanie tych produktów w chirurgii rekonstrukcyjnej oraz
ginekologii. Celem autorki jest prowadzenie badań naukowych w duchu medycyny opartej na
faktach (evidence based medicine) w odpowiedzi na realne potrzeby kliniczne.
Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo - badawczych (artystycznych).
Mój pozostały dorobek naukowy (z wyłączeniem prac wykazanych w pkt 4 b) obejmuje
łącznie 18 artykułóworaz rozdziałów opublikowanych w recenzowanych czasopismach
i książkach o zasięgu międzynarodowym i krajowym. Liczba prac w poszczególnych
kategoriach bibliometrycznych przedstawia się następująco:
A. w czasopismach posiadających "impact factor" chronologicznie
1. Oleszko N, Wałach W, Utrata-Wesołek A, Kowalczuk A, Trzebicka B, Klama-Baryła A, Hoff-Lenczewska D, Kawecki M, Lesiak M, Sieroń AL, Dworak A. Controlling
the Crystallinity of Thermoresponsive Poly(2-oxazoline)-Based Nanolayers to Cell
Adhesion and Detachment. Biomacromolecules. 2015; 16(9):2805-13. doi:
10.1021/acs.biomac.5b00745.
2. Kawecki M, Kraut M, Klama-Baryła A, Łabuś W, Kitala D, Nowak M, Glik J, Sieroń AL, Utrata-Wesołek A, Trzebicka B, Dworak A, Szweda D. Transfer of fibroblast
sheets cultured on thermoresponsive dishes with membranes. J Mater Sci Mater Med.
2016 Jun;27(6):111. doi: 10.1007/s10856-016-5718-1.
3. Pielesz A, Biniaś D, Sarna E, Bobiński R, Kawecki M, Glik J, Klama-Baryła A, Kitala D, Łabuś W, Paluch J, Kraut M. Active antioxidants in ex-vivo examination of
burn wound healing by means of IR and Raman spectroscopies-Preliminary
comparative research. Spectrochim Acta A Mol Biomol Spectrosc. 2017;173:924-
930. doi: 10.1016/j.saa.2016.10.046.
4. Glik J, Kawecki M, Kitala D, Klama-Baryła A, Łabuś W, Grabowski M, Durdzińska A, Nowak M, Misiuga M, Kasperczyk A. A new option for definitive burn wound
closure - pair matching type of retrospective case-control study of hand burns in the
hospitalised patients group in the Dr Stanislaw Sakiel Centre for Burn Treatment
between 2009 and 2015. Int Wound J. 2017 Oct;14(5):849-855. doi:
10.1111/iwj.12720.
5. Łabuś W, Glik J, Klama-Baryła A, Kitala D, Kraut M, Maj M, Nowak M, Misiuga M, Marcinkowski A, Trzebicka B, Poloczek R, Kawecki M. Atomic force microscopy in
the production of a biovital skin graft based on human acellular dermal matrix
produced in-house and in vitro cultured human fibroblasts. J Biomed Mater Res B
Appl Biomater. 2018 Feb;106(2):726-733. doi: 10.1002/jbm.b.33883.
25
6. Glik J, Łabuś W, Kitala D, Mikuś-Zagórska K, Roberts CD, Nowak M, Kasperczyk A, Kawecki M. A 2000 patient retrospective assessment of a new strategy for burn
wound management in view of infection prevention and treatment. Int Wound J. 2018
Jun;15(3):344-349. doi: 10.1111/iwj.12871.
7. Pielesz A, Gawłowski A, Biniaś D, Bobiński R, Kawecki M, Klama-Baryła A, Kitala D, Łabuś W, Glik J, Paluch J. The role of dimethyl sulfoxide (DMSO) in ex-vivo
examination of human skin burn injury treatment. Spectrochim Acta A
MolBiomolSpectrosc. 2018 May 5;196:344-352. doi: 10.1016/j.saa.2018.02.035.
8. Radwan-Pragłowska J, Piątkowski M, Kitala D, Janus Ł, Klama-Baryła A, Łabuś W, Tomanek E, Glik J, Matysek D, Bogdał D, Kawecki M. Microwave-assisted synthesis
and characterization of bioactive chitosan scaffolds doped with Au nanoparticles for
mesenchymal stem cells culture. International Journal of Polymeric Materials and
Polymeric Biomaterials 2018; In Press, Accepted Manuscript doi:
10.1080/00914037.2018.1445632
9. Klama-Baryła A, Łabuś W, Kitala D, Kraut M, Nowak M, Kawecki M. Experience in using foetal membranes – the present and new perspectives. Transplantation
Proceedings 2018; 50(7), p.2188-2194
https://doi.org/10.1016/j.transproceed.2018.02.120
B. w czasopismach bez "impact factor"
1. Gierek M., Mikuś K., Kawecki M., Glik J., Hoff-Lenczewska D., Nowak M. The treatment of Burns wounds with human amniotic membrane dressings in the Centre
for the Treatment of Burns in Siemianowice Śląskie –own experience / Leczenie
oparzeń przy użyciu opatrunków z ludzkiej owodni w Centrum Leczenia Oparzeń w
Siemianowicach Śląskich – doświadczenia własne. The Journal of Orthopaedics
Trauma Surgery and Related Research. 2012, 3 (29) 76-83
2. Gierek M., Kawecki M., Mikuś K., Glik J., Klama-Baryła A., Hoff-Lenczewska D., Nowak M. Use of human amniotic membrane in treatment of burns / Zastosowanie
ludzkiej błony owodniowej w leczeniu oparzeń. The Journal of Orthopaedics Trauma
Surgery and Related Research. 2012, 3 (29) 70-75.
3. Łabuś W, Kawecki M, Glik J, Maj M, Kitala D, Misiuga M, Klama-Baryła A, Kraut M, Nowak M. Own Experience From The Use Of A Substitute Of An Allogeneic
Acellular Dermal Matrix Revitalized With In Vitro Cultured Skin Cells In Clinical
Practice. Pol PrzeglChir. 2015 Oct;87(10):513-21. doi: 10.1515/pjs-2015-0097.
4. Klama-Baryła A, Łabuś W, Kitala D, Kraut M, Kawecki M. Preparation of Amniotic Membrane and It’s Application in the Treatment of Skin Loss and Lyell's Syndrome
(Toxic Epidermal Necrolysis): Current State and New Opportunities. J Clin Exp
Dermatol Res 8:422. doi: 10.4172/2155-9554.1000422
Prace poglądowe:
A. w czasopismach z"impact factor"
1. Kawecki M, Łabuś W, Klama-Baryla A, Kitala D, Kraut M, Glik J, Misiuga M,
Nowak M, Bielecki T, Kasperczyk A. A review of decellurization methods caused by
an urgent need for quality control of cell-free extracellular matrix' scaffolds and their
role in regenerative medicine. J Biomed Mater Res B Appl Biomater. 2018
Feb;106(2):909-923. doi: 10.1002/jbm.b.33865.
26
B. w czasopismach bez "impact factor"
1. Hoff-Lenczewska D, Kawecki M, Glik J, Klama-Baryła A, Nowak M. The potential
of bacteriophages in the treatment of burn wounds. Pol Przegl Chir. 2013
Oct;85(10):615-8. doi: 10.2478/pjs-2013-0092. Review.
Rozdziały w podręcznikach krajowych:
1. Kawecki M, Hoff-Lenczewska D, Klama-Baryła A, GLik J, Łabuś W, Nowak M.
Oparzenia. Przegląd Piśmiennictwa Chirurgicznego Tom XX. Warszawa 2012, s. 185-
196
2. Kawecki M, GLik J, Pawlik-Knapik D, Kitala D, Misiuga M. Oparzenia. Przegląd
Piśmiennictwa Chirurgicznego 2016. Red. Adam Dziki Stowarzyszenie Popierania
Rozwoju Proktologii. Łódź 2017, s.192-195; ISBN:978-83-941338-3-2
3. Kawecki M, Glik J, Pawlik-Knapik D, Kitala D. Oparzenia. Przegląd Piśmiennictwa
Chirurgicznego 2018. Red. Adam Dziki, Łódź : Stowarzyszenie Popierania Rozwoju
Proktologii, 2017 s. 219-225; ISBN: 978-83-941338-3-2
Tematyka moich zainteresowań naukowych znajduje odzwierciedlenie
w opublikowanych pracach i obejmuje cztery wiodące zagadnienia. Pierwsza grupa prac
koncentruje się wokół stworzenia pełnego arkusza komórek do przeszczepu oraz gotowego
biowitalnego opatrunku powstałego z wykorzystaniem chitozanu. Obydwie metody mają na
celu zachowanie wytworzonych w hodowli połączeń międzykomórkowych i przygotowanie
opatrunku, który można by aplikować na rany przewlekłe i oparzeniowe. Większość prac
oryginalnych prezentujących wyniki badań z tego zakresu tematycznego oparta jest
o wykorzystanie termosterowalnych polimerów, które poprzez zmianę swoich właściwości po
wyjęciu z inkubatora w którym prowadzona była hodowla, powodują odczepienie się warstwy
komórek od dna naczynia opłaszczonego polimerem. W pracach Transfer of fibroblast sheets
cultured on thermoresponsive dishes with membranes oraz Controlling the Crystallinity of
Thermoresponsive Poly(2-oxazoline)-Based Nanolayers to Cell Adhesion and Detachment z
powodzeniem wykorzystano dwa różne polimery do uzyskania pełnego arkusza komórek.
Arkusz autologicznych komórek pacjenta, za zgodą komisji bioetycznej został przeszczepiony
pacjentowi. Pomimo obiecujących wyników przedsiębiorca nie wdrożył produktu na rynek.
W publikacji Microwave-assisted synthesis and characterization of bioactive chitosan
scaffolds doped with Au nanoparticles for mesenchymal stem cells culture opisano uzyskany
metodami przyjaznymi środowisku aerożel chitozanowy wykorzystany do hodowli komórek
macierzystych owodni. Aerożel był dodatkowo wzbogacony o nanocząstki złota.
Kolejny zestaw prac poświęcony jest wykorzystaniu specjalistycznych procedur
27
i opatrunków biotechnologicznych w leczeniu chorych oparzonych. Artykuł A newoption for
definitiv burn wound closure – pair matching type of retrospective case-control study of hand
burns in the hospitalized patients group in the Dr Stanislaw Sakiel Centre for Burn Treatment
between 2009 and 2015 opisuje problematykę oparzeń ręki i wykorzystanie opatrunku Oasis
(warstwa podśluzówkowa jelita cienkiego świni) jako nowatorskiej metody definitywnego
zamknięcia rany oparzeniowej. W pracy Own Experience From The Use Of A Substitute Of
An Allogeneic Acellular Dermal Matrix Revitalized With In Vitro Cultured Skin Cells In
Clinical Practice opisana została seria przypadków zastosowania odkomórczonej matrycy ze
skóry allogenicznej u chorych oparzonych i z ranami przewlekłymi. Dwie prace The
treatment of Burns wounds with human amniotic membrane dressings in the Centre for the
Treatment of Burns in Siemianowice Śląskie– own experience razUse of human amniotic
cmembrane in treatment of burns poświęcone są wstępnemu zastosowaniu błony owodniowej
w leczeniu ran oparzeniowych i przewlekłych. Z kolei w pracy Experience in using foetal
membranes – the present and new perspectives przedstawiono użycie ludzkiej owodni w
leczeniu oparzeń powierzchownych (szczególnie w obszarze twarzy) jako skutecznego
standardu klinicznego. Owodnię allogeniczną wprowadzono do praktyki klinicznej Centrum
Leczenia Oparzeń w 2011 roku. Liczba dawczyń rosła co roku, osiągając poziom 93 w 2014
roku. Całkowita liczba dawczyń owodni do końca 2016 roku wynosiła 257. Po 7 latach od
wdrożenia stwierdzono, że zastosowanie przeszczepów owodniowych jest nowym standardem
klinicznym w leczeniu martwicy toksyczno-rozpływnej naskórka (TEN, zespół Lyella), a
transgeniczne świnie mogą być alternatywnym źródłem przeszczepów owodniowych.
Owodnia świń transgenicznych może być wyrobem medycznym, co potencjalnie zwiększa jej
komercyjną dostępność.
Trzeci wiodący temat moich zainteresowań to szeroko pojęte zagadnienia z zakresu
mikrobiologii i możliwości ekradykacji zakażeń obecnych w ranach oparzeniowych
i przewlekłych. Praca A 2000 patient retrospective assessment of a new strategy for burn
wound management in view of infection prevention and treatment poświęcona została
problematyce zakażeń. Wykazano, że używanie miejscowo aktywnych opatrunków i środków
antyseptycznych może być pożądaną alternatywą dla często niepotrzebnej antybiotykoterapii.
Potwierdziło to hipotezę, że miejscowe środki antyseptyczne powinny stanowić integralną
część zarządzania środkami przeciwdrobnoustrojowymi w zakresie leczenia oparzeń. Z kolei
w artykule The potential of bacteriophages in the treatment of burn wounds opisano
28
możliwość zastosowania bakteriofagów w eradykacji zakażeń bakteryjnych u chorych
oparzonych.
Ostatnia seria prac dotyczy badań podstawowych. Celem eksperymentu opisanego
w Atomic force microscopy in the production of a biovital skin graft based on human
acellular dermal matrix produced in-house and in vitro cultured human fibroblasts było
znalezienie najskuteczniejszego sposobu wytwarzania biowitalnego substytutu skóry opartego
na bezkomórkowej matrycy skóry zasidlonej hodowlanymi in vitro fibroblastami. Z kolei
celem pracy The role of dimethylsulfoxide (DMSO) in ex-vivo examination of human skin
burn injury treatment była ocena wpływu DMSO na rany oparzeniowe u ludzi i zbadanie
interakcji między DMSO a powierzchnią skóry. Stwierdzono, że interakcja zdemarkowanej,
oparzonej skóry z roztworami DMSO powoduje przesunięcia częstotliwości, wzrost
intensywności pasma amidu I oraz pojawienie się pasma 1601 cm-1, które mogą być
swoistymi biomarkerami procesu regeneracji tkanki. W Active antioxidants in ex-vivo
examination of burn wound healing by means of IR and Raman spectroscopies-Preliminary
comparative research opisano wyniki spektroskopii IR oraz Raman próbek skóry
pochodzących od chorych oparzonych. Ponieważ uszkodzenie oksydacyjne jest jednym
z mechanizmów odpowiedzialnych za miejscowe i odległe zdarzenia patofizjologiczne po
urazie termicznym, terapia antyoksydacyjna może okazać się korzystna w minimalizowaniu
skutków oparzeń. Wydaje się, że zmiany w środowisku molekularnym oceniane za pomocą
spektoroskopii mogą prowadzić do identyfikacji obiektywnych markerów gojenia się ran.
Wspólnym obszarem dla tych czterech zagadnień stanowiących przedmiot moich
zainteresowań naukowych są różne aspekty zastosowania procedur analitycznych
i biotechnologicznych, w tym aplikacji przeszczepów komórkowych i tkankowych, jak
również specjalistycznych opatrunków i terapii w leczeniu ran oparzeniowych i przewlekłych
oraz diagnostyka mikrobiologiczna tych ran. Większość prac łączą analizy statystyczne,
których po odbyciu studiów podyplomowych z zakresu Biostatystyki podejmuje się z wielką
przyjemnością.
Łączna wartość punktowa mojego dorobku naukowego (z wyłączeniem prac składających się
na cykl stanowiący osiągnięcie naukowe) wynosi 28.128 punktów IF oraz 344 punktów
MNiSW. Całkowita wartość wszystkich prac IF wynosi 42.701 i 524 punkty MNiSW.