PROGRAM ZAJ û - a.umed.pla.umed.pl/pl/doc/plany/fiz/fiz_licencjat1.pdf · ANATOMIA FUNKCJONALNA I RENTGENOWSKA Rozliczenie godzinowe: Rok Liczba godzin studiów Semestr á cznie

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PROGRAM ZAJ

WYK ADY I WICZENIA

I ROK

WYDZIA FIZJOTERAPII

STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA

W TRYBIE DZIENNYM

ód 2006 r.

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

REDAKCJA:

prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski

dr hab. n. med. Jolanta Kujawa

mgr in . Barbara Zbrzezna

mgr Anna Stobiecka

Opracowanie programów:

prof. dr hab. n. med. Stanis aw Orkisz

prof. dr hab. n. med. Jan B aszczyk

dr n. med. El bieta uczak

prof. dr hab. n. med. Józef Kocur

dr hab. n. med. prof. nadzw. Jan Czernicki

dr hab. n. med. prof. nadzw. Piotr Szczepaniak

mgr Kinga Studzi ska-Pasieka

dr hab. n. med. prof. nadzw. El bieta Poziomska-Pi tkowska

prof. dr hab. n. med. Józef K dziora

dr hab. n. med. prof. nadzw. Ewa Majewska

prof. dr hab. n. med. Krystian o y ski

prof. dr hab. n. med. Krzysztof Buczy ko

dr hab. n. med. prof. nadzw. Tomasz Ferenc

1

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Przedmioty str.

Anatomia prawid owa, funkcjonalna i rentgenowska.............................................. 3

Fizjologia cz owieka ............................................................................................... 12

Biomechanika kliniczna i ergonomia ..................................................................... 18

Biofizyka ................................................................................................................. 21

Psychologia …………………................................................................................. 23

Kinezyterapia ….................................................................................................... 25

Technologia informacyjna ………………………………...................................... 31

J zyk obcy (1) ......................................................................................................... 34

Kszta cenie umiej tno ci ruchowych ...................................................................... 36

Biochemia …........................................................................................................... 44

Patofizjologia ogólna .............................................................................................. 50

Ogólna teoria fizjoterapii ………………………………………………………… 54

Kinezjologia …….................................................................................................... 57

Deontologia ………................................................................................................. 66

Biologia medyczna ................................................................................................. 68

2

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

ANATOMIA FUNKCJONALNA I RENTGENOWSKA

Rozliczenie godzinowe:

Liczba godzin Rokstudiów Semestr cznie wyk ady wiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 60 16 44 -I II 60 14 46 - Egzamin

Cele dydaktyczne:

Student po zako czeniu nauczania przedmiotu powinien: opanowa zasadnicze wiadomo ci z anatomii opisowej oraz mianownictwa anatomicznego zna budow uk adów i narz dów wchodz cych w ich zakres rozpozna izolowane ko ci, zna budow stawów pozna budow uk adu nerwowego wraz z niezb dnymi do jej zrozumienia podstawami neurobiologii xrozumie funkcjonowanie uk adu nerwowego; znaj c o rodki i drogi nerwowe wskaza objawy ich uszkodzenia posiada podstawowe wiadomo ci o przebiegu du ych naczy i nerwów oraz okre li objawy ich uszkodzenia oraz obszar zaopatrzenia umie czy budow narz dów i tkanek z ich czynno cizapozna si ze stosowaniem wiedzy anatomicznej w my leniu klinicznym (diagnostycznym, terapeutycznym)

Tre ci programowe:

Wyk ady (semestr1 – po 2 godz.)Tematy:

1. Organizacja zaj z anatomii. Warunki zaliczenia. Podstawowe poj cia anatomiczne.

2. Poj cie komórki, tkanki, narz du, uk adu. Charakterystyka ogólna tkanek, narz dów, uk adów. Linie, p aszczyzny, osie, okolice cia a.

3. Budowa ogólna i funkcje szkieletu. Budowa i rozwój ko ci.

4. Podzia po cze kostnych. Budowa stawu. Sk adniki stawu.

5. Po czenia ko czyny górnej. Zakres ruchów w stawach. Anatomiczne podstawy ograniczenia ruchomo ci stawów ko czyny górnej.

3

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

6. Budowa mi ni. Podstawy morfologiczne mechanizmu skurczu mi ni. Narz dy pomocnicze mi ni.

7. Uk ad naczyniowy. Uk ad limfatyczny.

8. O rodkowy uk ad nerwowy. Podzia y. Budowa neuronu. Synapsy. Rodzaje w ókien. Glej.

Wyk ady (semestr 2 - po 2 godz.)Tematy:

1. Uk ad kr enia. Serce. Najwa niejsze naczynia tu owia i ko czyn.

2. Uk ad ylny. y y powierzchowne i g bokie ko czyn. Anatomiczne podstawy zaburze kr enia.

3. Przewód pokarmowy i du e gruczo y jamy brzusznej.

4. Mi nie brzucha. Miejsce zmniejszonej oporno ci. Przepukliny.

5. Mi nie grzbietu. Postawa cia a. Wady postawy.

6. Obwodowy uk ad nerwowy. Zakresy unerwienia. Elementy anatomii czynno ciowejuk adu nerwowego.

7. Wspó czesne techniki diagnostyki obrazowej – USG, TK, NMR. Podstawy anatomiczne technik obrazowania.

wiczenia (semestr 1 – po 4 godz.)Tematy:

1. Wprowadzenie do anatomii. Miednica jako ca o .Przedmiot, plany nauczania, przebieg zaj w roku. Zasady zachowania w prosektorium. Zalecane podr czniki, atlasy. Rady dotycz ce uczenia si anatomii. Terminologia anatomiczna - uwagi ogólne. P aszczyzny, kierunki, podstawowa terminologia. Podstawy osteologii. Ogólna budowa ko ca ssaków. Budowa ko ci dojrza ych i rozwijaj cych si . Chemiczny sk ad ko ci. Architektura ko ci. Po czenia ko ci i ich budowa. Chrz stki i ich podzia . Ogólna budowa stawów. Ruchy w stawach i ich nazewnictwo. Ko ci obr czy ko czyny dolnej: ko miedniczna. Ko biodrowa, kulszowa, onowa. Panewka stawu biodrowego. Otwór zas onowy. Otwór kulszowy wi kszy i mniejszy. Rozst p wspólny: rozst p mi ni i naczy .

2. Ko ci cz ci wolnej ko czyny dolnej. Ko ci cz ci wolnej ko czyny dolnej: ko udowa, rzepka, ko ci podudzia (piszczel i strza ka), ko ci stopy (st pu, ródstopia i palców).

3. Po czenia obr czy i cz ci wolnej ko czyny dolnej.

4

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Stawy obr czy ko czyny dolnej: staw krzy owo-biodrowy, spojenie onowe. Rozst pwspólny: rozst p mi ni i naczy . Miednica jako ca o . Stawy cz ci wolnej ko czynydolnej: staw biodrowy (powierzchnie, torebka, wi zad a, zakres ruchów), staw kolanowy (powierzchnie, torebka, wi zad a zewn trzne i wewn trzne, zakres ruchów). Staw i wi zozrost piszczelowo-strza kowy. B ona mi dzykostna goleni. Staw skokowy górny i dolny - powierzchnie stawowe, zakres ruchów. Staw poprzeczny stepu. Stawy st powo-ródstopne i mi dzy ródstopne. Stawy palców stopy. Mechanika stawów stopy. Sklepienie

stopy. Anatomia rentgenowska ko ci i stawów ko czyny dolnej.

4. Kr gos up i klatka piersiowa. Miednica jako ca o .Kr gos up jako ca o - krzywizny, funkcje amortyzacyjne. Budowa kr gów.Umiej tno rozpoznawania kr gów z danego odcinka i charakterystycznych cech kr gów Cl, C2, C7, L5. Klatka piersiowa jako ca o . Mostek. ebra, podzia eber.Po czenia kr gów (bez Cl, C2), kr ek mi dzykr gowy Po czenia eber. P aszczyzny i wymiary miednicy. TEST

5. Podstawy myologii. Podzia tkanki mi niowej. Budowa i rodzaje mi ni. Mi nie klatki piersiowej i grzbietu (powierzchowne i g bokie). Przepona. Mi nie brzucha i krocza. Kana pachwinowy, udowy i inne miejsca zmniejszonej oporno ci. Definicja przepukliny. T ocznia brzuszna.

Budowa ogólna mi ni i ich czynno (skurcz izotoniczny i izometryczny) ciany i okolice klatki piersiowej i grzbietu. Mi nie powierzchowne klatki piersiowej: m.

piersiowy wi kszy, m. piersiowy mniejszy, m. podobojczykowy, m. z baty przedni – czynno , przyczepy, unerwienie Mi nie g bokie klatki piersiowej: mm. mi dzy ebrowe,mm. pod ebrowe – czynno , przyczepy, unerwienie. Mi nie grzbietu (przyczepy, unerwienie, czynno ):powierzchowne – m. czworoboczny, m. najszerszy grzbietu, m. równoleg oboczny wi kszy i mniejszy, m. d wigacz opatki, m. z baty tylni g bokie – m. prostownik grzbietu. Mi nie grzbietu wp ywaj ce na ruchomo klatki piersiowej. Mechanika klatki piersiowej. Przepona – budowa i czynno . Otwory przepony: rozwór aortowy, rozwór prze ykowy, otwór y y g ównej dolnej. ciany i okolice brzucha. Mi nie brzucha: m. prosty brzucha, mm. sko ny zewn trzny i wewn trzny brzucha, m. poprzeczny brzucha, m. czworoboczny l d wi, m. piramidowy – przyczepy, czynno ,unerwienie. Kana pachwinowy – ciany i zawarto . T ocznia brzuszna. Poj cieprzepukliny. Przepona miedniczna, przepona moczowop ciowa – cz ci, budowa, czynno .

6. Mi nie obr czy ko czyny dolnej. Mi nie uda.Mi nie grzbietowe obr czy ko czyny dolnej. Grupa przedni - mi sie biodrowo-l d wiowy (przyczepy, czynno , unerwienie). Grupa tylna - mi nie po ladkowe, miesienapr acz powi zi szerokiej, gruszkowaty (przyczepy, czynno , unerwienie/. Mi niebrzuszne obr czy ko czyny dolnej – zas aniacze, bli niacze, czworoboczny uda (przyczepy, czynno , unerwienie). Powi biodrowa i powi po ladkowa. Mi nie uda. Grupa przednia mi ni uda - mi sie krawiecki, mi sie czworog owy uda (przyczepy, czynno , unerwienie). Grupa przy rodkowa mi ni uda - mi nie przywodziciele, mi siegrzebieniowy i smuk y (przyczepy, czynno , unerwianie).Grupa tylna mi ni uda - mi sie dwug owy uda, pó ci gnisty i pó b oniasty (przyczepy, czynno , unerwienie). Powi szeroka. Pasmo biodrowo-piszczelowe. Przegrody mi dzymi niowe. Otwór nad- i podgruszkowy (ograniczenie, zawarto ). Kana udowy: pier cie udowy, rozwór odpiszczelowy. Przepuklina udowa, kana zas onowy - ograniczenie, zawarto . Kanaprzywodzicieli. Topografia t tnic: biodrowej zewn trznej, udowej.

5

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. Mi nie goleni i stopy. Grupa przednia goleni: miesie piszczelowy przedni, prostownik d ugi palców, prostownik d ugi palucha (przyczepy, czynno , unerwienie). Grupa boczna mi ni goleni: mi nie strza kowe (przyczepy, czynno , unerwienie). Grupa tylna mi ni goleni (przyczepy, czynno , unerwienie): warstwa powierzchowna: mi sie brzuchaty ydki, p aszczkowaty, podeszwowy, warstwa g boka: mi sie podkolanowy, zginacz d ugi palców, piszczelowy tylny, zginacz d ugi palucha. Powi podkolanowa. Dó podkolanowy – ograniczenie i zawarto . Powi goleni. Troczki prostowników, mi ni strza kowych, zginaczy. Kanakostki przy rodkowej – ograniczenia, zawarto . Krótkie mi nie stopy: mi nie grzbietu stopy i mi nie podeszwowe. Topografia t tnic: podkolanowej, piszczelowej przedniej i tylnej, grzbietowej stopy. y y powierzchowne ( y a odpiszczelowa i odstrza kowa). y yg bokie ko czyny dolnej. TEST

8. Ko ci ko czyny górnej. Po czenia ko czyny górnej. Obr cz ko czyny górnej. opatka i obojczyk Cz wolna ko czyny górnej. Koramienna. Ko ci przedramienia: ko okciowa i ko promieniowa. Ko ci r ki: ko cinadgarstka, ródr cza i palców. Stawy obr czy ko czyny górnej. Staw mostkowo-obojczykowy i staw barkowo-obojczykowy (powierzchnie stawowe, torebka stawowa, wi zad a, zakres ruchów). Stawy cz ci wolnej ko czyny górnej. Staw ramienny: powierzchnie, obr bek stawowy, torebka, wi zad a, zakres ruchów. Staw okciowy: staw ramienno- okciowy, staw ramienno-promieniowy, staw promieniowo- okciowy bli szy (powierzchnie, torebka, wi zad a, zakres ruchów). B ona mi dzykostna. Staw okciowo-promieniowy dalszy, staw promieniowo-nadgarstkowy (powierzchnie, kr ek stawowy, zakres ruchów). Stawy r ki: Staw miedzy- i ródnadgarstkowy, stawy nadgarstkowo-ródr czne. Staw nadgarstkowo- ródr czny kciuka (powierzchnie i rodzaje ruchów). Stawy ródr czno-paliczkowe i mi dzypaliczkowe.

9. Mi nie obr czy ko czyny górnej. Dó i jama pachowa. Mi nie ramienia. Mi nie obr czy ko czyny górnej: mi sie nadgrzebieniowy; podgrzebienlowy, ob ywi kszy i mniejszy, naramienny, pod opatkowy - przyczepy, unerwienie, czynno .Mi nie klatki piersiowej i grzbietu przyczepiaj ce si na ko czynie górnej: czworoboczny, najszerszy grzbietu, d wigacz opatki, równoleg oboczny, z bate,piersiowe, podobojczykowy - wp yw tych mi ni na ruchy w stawach ko czyny górnej. Dó i jama pachowa: ograniczenie, zawarto . Otwór pachowy przy rodkowy i boczny. Okolice ramienia i nerwy skórne, powi ramienia, przegrody mi dzymi niowe. Grupa przednia mi ni ramienia: mi sie dwug owy ramienia, kruczo-ramienny, ramienny (przyczepny, unerwienie, czynno ). Grupa tylna mi ni ramienia: mi sie trójg owyramienia, okciowy (przyczepy, czynno , unerwienie). Topografia t tnic: pachowej i ramiennej.

10. Mi nie przedramienia, powi przedramienia. Dó okciowy. Mi nie r ki.Okolice przedramienia, y y powierzchowne. Dó okciowy. Naczynia i nerwy przedramienia. Mi nie przedramienia: grupy przednia, boczna i tylna - identyfikacja mi ni, przyczepy, czynno , unerwienie. Powi przedramienia, przegrody mi dzymi niowe Troczki zginaczy i prostowników. Dó okciowy, ograniczenie, topografia naczy i nerwów w tej okolicy. T tnice i y y przedramienia: t tnica okciowa i promieniowa (topografia, ga zie). Topografie nerwów: okciowego, po rodkowego i promieniowego. Kana nadgarstka, ograniczenia, zawarto . Do ek promieniowy. . Mi nie

6

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

r ki: mi nie k bu, k bika i mi nie rodkowe /mi nie glistowate i mi dzykostne/ - identyfikacja, czynno , unerwienie. Powiezie r ki, pochewki ci gien.

11. Ko ci czaszki. Staw skroniowo- uchwowy. Budowa ogólna (istota zbita i g bczasta, jama szpikowa) i rodzaje ko ci. Rodzaje po czekostnych ( cis e i ruchome). Budowa ogólna mi ni i ich czynno (skurcz izotoniczny i izometryczny). Ko ci czaszki (ogólna znajomo budowy i po o enia): ko potyliczna – cz podstawna, uska, cz ci boczne, ko klinowa – trzon, skrzyd a wi ksze i mniejsze, wyrostki skrzyd owate, ko czo owa – uska, cz ci oczodo owe, cze nosowa, zatoki czo owe, ko skroniowa – cz ci: uskowa, skalista, b benkowa, sutkowa, otwór i kanas uchowy wewn trzny i zewn trzny, jama b benkowa, b dnik kostny, ko ciemieniowa, ko sitowa – blaszka pozioma i pionowa, b dnik sitowy, ma owiny nosowe: górna i rodkowa. Ko ci twarzoczaszki (ogólna znajomo budowy i po o enia): ma owina

nosowa dolna, ko nosowa, lemiesz ko zowa, ko podniebienna – blaszka pozioma i pionowa, wyrostek piramidowy i oczodo owy, ko jarzmowa, ko szcz kowa – trzon, wyrostek z bodo owy, wyrostek podniebienny, zatoka szcz kowa, uchwa – trzon, czz bodo owa, wyrostek k ykciowy i dziobiasty, g owa i szyjka uchwy. Po czenia ko ciczaszki – wi zozrosty i chrz stkozrosty. Staw skroniowo- uchwowy (budowa i czynno ).Mi nie wyrazowe g owy: sklepienia czaszki, ma owiny usznej, otoczenia szpary powiekowej, nozdrzy, otoczenia szpary ustnej (ogólna znajomo budowy, po o enia i unerwienie). Mi nie wacze (przyczepy, unerwienie, czynno ). Mi nie podpotyliczne i szyi (powierzchowne - m. szeroki szyi, m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy; rodkowe – mm. podgnykowe i nadgnykowe; g bokie – mm. pochy e; mm. Przedkr gowe. TEST

wiczenia (semestr 2 – po 4 godz.)

1. Serce. Naczynia g owy, tu owia, ko czyny górnej. Po o enie serca - topografia. Jamy serca. Kr enie du e i ma e. Warstwy w cianie serca – wsierdzie, sierdzie nasierdzie, osierdzie. Szkielet serca i zastawki. Mechanika zastawek p atkowych i „gniazd jaskó czych”. Unaczynienie w asne serca – tt. wie cowe i obszar ich zaopatrzenia. Zawa . Nerwy sercowe (wspó czulne, przyspieszaj cej ce) i gg. sercowe (przywspó czulne, spowalniaj ce). W asna sie elektryczna serca – uk ad przewodz cy. Naczynia krwiono ne: schemat budowy ciany, relacje pomi dzy ródb onkiem a krzepni ciem krwi. T tnice typu spr ystego, mi niowego, t tniczki, naczynia przedw osowate i w osowate, y ki, y y.

uk aorty i jego ga zie – ró nice po stronie prawej i lewej. T tnica podobojczykowa, ramienna, okciowa i promieniowa – przebieg. Badanie t tna na tt. ramiennej i promieniowej. T tnice szyjne i tt. kr gowe – dop yw krwi do mózgowia. Badanie t tna na tt. szyjnych i skroniowych. T. piersiowa wewn trzna i tt. mi dzy ebrowe („przednie” i tylne). T tnice oskrzelowe. Pie p ucny i jego podzia . Odp yw krwi ylnej z g owy ( y yszyjne) i ko czyn górnych, y y: odpromieniowa i od okciowa. y y nieparzyste. y ag ówna górna. Uk ad ch onny – znaczenie. Przewód piersiowy – pocz tek, przebieg, dop ywy. Zbiornik mleczu.

2. Uk ad oddechowy. Nos, jama nosowa ( ciany), przewody nosowe, przep yw powietrza, oddychanie przez nos i przez usta. Zatoki przynosowe i ich znaczenie rezonacyjne oraz w ogrzewaniu i

7

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

nawil aniu powietrza. Ci g o b ony luzowej dróg oddechowych i jej funkcje. Pole w chowe nosa.Gard o – podzia na cz nosow , ustn i krtaniow . Schemat budowy ciany gard a.Pier cie limfatyczny gard a, po o enie poszczególnych migda ków.Krta – du e chrz stki krtani (nag o nia, tarczowata, pier cieniowata). Rola nag o ni w ochronie dróg oddechowych. Dra nienie b ony uzowej gard a i krtani – kaszel i jego czynno ochronna. Znaczenie zamykania krtani dla wysi ku fizycznego. Szpara g o ni,struny g osowe. Cia a obce w krtani. Wspólne unerwienie krtani i serca i znaczenie praktyczne tego faktu. Anatomia konikotomii i tracheostomii – wp yw tracheostomii na oddychanie (zmniejszenie przestrzeni martwej i oporów oddechowych). Klatka piersiowa i jej ciany. Definicja i podzia ródpiersia na górne – dolne (przednie, rodkowe, tylne). P uco prawe i lewe – podzia na p aty. Tchawica i drzewo oskrzelowe –

podzia y, budowa cian drzewa oskrzelowego, znaczenie urz sionej b ony luzowej i mi ni w cianie oskrzeli. Wysi ek oddechowy, skurcz oskrzeli, przestrze martwa w drogach oddechowych. Podzia dróg oddechowych na oskrzela g ówne, p atowe,segmentowe, oskrzeliki, przewody ko cowe, gronka i p cherzyki p ucne. Surfaktant i oddychanie noworodków. Unaczynienie czynno ciowe i od ywcze p uc. Op ucna – p ucnai cienna (podzia ciennej). Jama op ucnej i jej zachy ki. Fizjologiczne ci nienia w jamie op ucnej. Przepona – centrum ci gniste i pozosta e cz ci. Pochodzenie nerwów przeponowych, kluczowe znaczenie urazów kr gos upa szyjnego dla oddychania. Otwory przepony: rozwór aortowy, rozwór prze ykowy, otwór y y g ównej dolnej i ich zawarto .Mechanika oddychania – tor brzuszny i piersiowy, specyfika oddychania m czyzn i kobiet. Mi nie wdechowe i wydechowe - wp yw mi ni brzucha na oddychanie i t ocznibrzuszn , kaszel.

3. Przewód pokarmowy. Otrzewna W troba. Trzustka. ledziona. Jama ustna. Z by mleczne i sta e, nazwy i liczba z bów. Ogólna budowa z ba: trzon, szyjka, korona, jama z ba, miazga, z bina, szkliwo, cement. linianki przyuszne, pod uchowe, podj zykowe – po o enie i uj cia. Znaczenie liny (zwil anie, trawienie, w a ciwo ci p-infekcyjne). Akt po ykania. Przewód pokarmowy (PP) i jego cz ci: prze yk, o dek (wpust, dno, trzon, czeprzedod wiernikowa, od wiernik), dwunastnica (opuszka i pozosta e cz ci), jelito czcze i kr te, jelito grube (k tnica i wyrostek robaczkowy, wst pnica, poprzecznica, zst pnica, esica, odbytnica), odbyt. Dost pno poszczególnych odcinków PP dla bada medycznych (gastroskopia, kolonoskopia). Budowa ciany przewodu pokarmowego: b ona luzowa ( o dek, jelito cienkie, grube), warstwa mi niowa (od wiernik i jego funkcje, perystolika, perystaltyka, antyperystaltyka).Funkcje PP: trawienie w o dku i dwunastnicy, ó i sok trzustkowy, zwrotne wch anianie wody w jelicie grubym (sytuacja prawid owa i biegunki). Otrzewna – budowa warstwowa, funkcje otrzewnej. Jama otrzewnej. Poj cie krezki i wi zad a w jamie brzusznej. Stosunek narz dów do otrzewnej – po o enie wewn trz-, zewn trz- i pozaotrzewnowe oraz jego znaczenie praktyczne. W troba - po o enie, budowa (podzia na cztery p aty) i czynno (przetwarzanie krwi wrotnej, odtruwanie, synteza bia ek, produkcja ó ci). Przewody ó ciowe – prawy i lewy w trobowy, p cherzykowy, ó ciowy wspólny i uj cie do dwunastnicy. P cherzykó ciowy – po o enie, budowa (trzon, szyjka) i czynno (zag szczanie i przechowywanie ó ci) (g owa, szyja, trzon, ogon). Trzustka - po o enie, budowa i czynno , sok

trzustkowy i jego potencja samotrawienny. ledziona – po o enie, budowa i czynno(limfocyty i czynno krwiogubna).

8

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

TEST PIERWSZY

4. Uk ad moczowy. Narz dy p ciowe. Budowa i po o enie nerki - torebki: t uszczowa i w óknista, przekrój: kora i rdze nerki. Budowa k bka nerkowego i wytwarzanie moczu. Poj cie nefronu, mocz pierwotny i wtórny. Droga moczu: brodawki nerkowe, uk ad kielichowo-miedniczkowy, moczowody, p cherz moczowy, cewka moczowa e ska i m ska: cz sterczowa, b oniasta, g bczasta. J dro – po o enie, zst powanie (znaczenie niezst pienia), czynno plemnikotwórcza j dra. Droga nasienia: naj drze, nasieniowód i dalej. Powrózek nasienny – elementy wchodz ce w sk ad powrózka. Gruczo y p ciowe dodatkowe: stercz, p cherzyki nasienne, gruczo y opuszkowo-cewkowe – ich znaczenie. Moszna. Pr cie – budowa zewn trzna (napletek, o d , prawid owe uj cie cewki moczowej) i wewn trzna (cia a jamiste, cia og bczaste). Jajniki- po o enie. Jaja i ich uwalnianie. Jajowód i jego odcinki. Prawid owe miejsce zap odnienia i zagnie d enia jaja. Macica - budowa ciany macicy (przymacicze i omacicze, mi sie , odnawialna b ona luzowa macicy), krwawienie miesi czne. Pochwa i przedsionek pochwy, b ona dziewicza i gruczo y przedsionkowe. Okolica krocza u kobiet (wzgórek onowy, wargi sromowe wi ksze i mniejsze, echtaczka i w dzide ko echtaczki). P e genetyczna, gonadalna, somatyczna, socjopsychiczna. Ci a, poród, pop ód. Zmiany anatomiczne w ci y.

5. Naczynia jamy brzusznej i ko czyny dolnej. Gruczo y dokrewne. Pow oka wspólna. Aorta brzuszna – przej cie przez przepon , t tnice nerkowe, j drowe, pie trzewny (ga zie) , krezkowa górna i dolna (ga zie).T. biodrowa wspólna, t. biodrowa wewn trzna (ga zie trzewne), t tnica udowa i g bokauda, t tnice piszczelowe: przednia i tylna. Badanie t tna w pachwinie, dole podkolanowym, na tt. piszczelowych.

y y g bokie (podpowi ziowe) i powierzchowne (nadpowi ziowe) oraz przeszywaj ceko czyny dolnej. Zastawki y kd, rola pompy mi niowej kd we wspomaganiu kr enia.

y y powierzchowne: odpiszczelowa i odstrza kowa. y y g bokie, zakrzepica yg bokich, zatorowo p ucna.

y a g ówna dolna – przej cie przez przepon , dop ywy, obszary, z których zbiera krew.y a wrotna i jej dop ywy. Poj cie kr enie wrotnego. Kr enie wrotne w jamie brzusznej

i jego znaczenie fizjologiczne. Korelacja humoralna. Kontrola wydzielania dokrewnego. Rodzaje i sposoby dzia aniahormonów. Podwzgórze - neurosekrecja, uk ad wrotny przysadki mózgowej. P at tylny i przedni przysadki i ich hormony. Szyszynka, tarczyca, przytarczyce, grasica, kora nadnerczy, rdze nadnerczy, jajniki – progestageny i estrogeny, j dra – testosteron. Doping i hormony anaboliczne. Budowa skóry. Unaczynienie t tnicze. Czynno fizjologiczna i ochronna. Przydatki skóry: budowa w osa, paznokcia. Czynno wydzielnicza: gruczo y potowe, gruczo yojowe.

6. O rodkowy uk ad nerwowy – mózg (kreso- i mi dzymózgowie). Neuron, synapsa, p ytka nerwowo-mi niowa, neuroprzeka niki. Glej - jego rola. Istota bia a i szara OUN (kora i j dra).Podzia rozwojowy OUN (kresomózgowie, mi dzymózgowie, ródmózgowie, ty omózgowie wtórne, rdze przed u ony i rdze kr gowy). Podzia kliniczny OUN (mózg, pie mózgu, rdze kr gowy).

9

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Opony mózgowia: twarda, paj cza, mi kka. T tnice oponowe, zatoki ylne opony twardej. Komory boczne mózgowia, komora trzecia. Pó kule – bruzda centralna i boczna, p aty mózgowia. Zakr ty czo owe, zakr t przed- i za rodkowy, zakr ty skroniowe poprzeczne, bruzda ostrogowa i jej otoczenie. Cia omodzelowate, zakr t obr czy, zakr t hipokampa. Spoid a mózgu. Podkorowe skupiska istoty szarej: j dra uk adu pozapiramidowego (pr kowie, ga ka blada, ogoniaste, czerwienne, substancja czarna). Struktury zwi zane z emocjami, pami ci , regulacj czynno ci cia a: podwzgórze, struktury hipokampa, cia o migda owate. Substancja bia a pó kul – w ókna kojarzeniowe, spoid owe i rzutowe. Wieniec promienisty i torebka wewn trzna.O rodki korowe: wzroku, s uchu, powonienia i smaku, mowy: ruchowy i czuciowy, ruchowo-czuciowy ruchów dowolnych, kojarzeniowy czo owy, kojarzeniowy ciemieniowo-skroniowy-potyliczny.

TEST DRUGI

7. O rodkowy uk ad nerwowy – pie mózgu, mó d ek i rdze kr gowy. ródmózgowie, most, rdze przed u ony: budowa zewn trzna: wzgórki blaszki pokrywy,

piramidy i ich skrzy owanie, oliwki, p czek smuk y i klinowaty. Przekrój strza kowy pnia: wodoci g mózgu, czwarta komora, zas ona rdzenna przednia i tylna, robak i pó kule mó d ku. Pie mózgu na przekroju poprzecznym: twór siatkowaty, j dro czerwienne, istota czarna, wodoci g mózgu. Komory mózgu, p yn mózgowo-rdzeniowy – jego wytwarzanie, kr enie i wch anianie. Rdze kr gowy jako ca o : zgrubienia szyjne i l d wiowe, sto ek rdzeniowy, niko cowa, ogon ko ski. Zasi g rdzenia w kanale kr gowym. Szczeliny i bruzdy. Budowa wewn trzna – istota szara: s upy, rogi, istota po rednia. Istota bia a: sznury i lokalizacja dróg w nich przebiegaj cych. Lokalizacja o rodków autonomicznych. Morfologia nerwu rdzeniowego (korzenie, pie , ga zie).Unaczynienie t tnicze mózgu: t tnica szyjna wewn trzna, t tnica kr gowa, ko o t tniczemózgu. Odp yw krwi ylnej z mózgowia. ród a unaczynienia rdzenia kr gowego.

8. Oko i ucho. Oko – ciany oczodo u, szczelina górna i dolna, kana n. wzrokowego. ciany ga ki ocznej – b ona w óknista (rogówka, twardówka), b ona naczyniowa (naczyniówka, cia orz skowe, t czówka, renice, mi nie wewn trzne), b ona wewn trzna (cz wzrokowa i cz lepa siatkówki, pr ciki, czopki). Komora przednia i tylna ga ki ocznej – ciecz wodnista, k t rogówkowo-t czówkowy. Soczewka, obwódka rz skowa, cia o szkliste. Oko jako przyrz d optyczny – akomodacja, krótko- i nadwzroczno . Narz dy dodatkowe oka – powieki spojówka, narz d zowy (wytwarzanie ez i drogi odp ywu). Mi nie zewn trzne ga ki ocznej. Droga wzrokowa. Ucho - lokalizacja w ko ci skroniowej. Ucho zewn trzne – ma owina uszna, przewód s uchowy zewn trzny. Ucho rodkowe – podzia : b ona i jama b benkowa, kosteczki s uchowe. Tr bka s uchowa (przebieg, czynno ), jama sutkowa, komórki sutkowe. Ucho wewn trzne – b dnik kostny i b dnik b oniasty. Narz d s uchu w uchu wewn trznym.Narz d czucia ruchu g owy w przestrzeni. Droga s uchowa.

9. Uk ad autonomiczny. Nerwy czaszkowe. Czynno ci uk adu autonomicznego. Ró nice anatomiczne cz ci wsp. i przywsp. w zakresie lokalizacji cia a komórkowego I i II neuronu.

10

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Nerwy czaszkowe - nazwy, numeracja, jakie zawieraj w ókna nerwowe, zakres unerwienia. W ókna przywspó czulne nn. czaszkowych i nn. trzewne miedniczne. Pie wspó czulny – zwój szyjny górny, gwia dzisty, sploty narz dowe. W óknawspó czulne w otoczeniu naczy i ich rola w regulacji regionalnej obj to ci krwi. Sympatektomie.

10. Nerwy rdzeniowe. Budowa wewn trzna nn. Rdzeniowych, poprowadzenie w ókien ruchowych i czuciowych. Ga zie grzbietowe nn. rdzeniowych i ich zakres unerwienia. Ga zie brzuszne nn. rdzeniowych – powstawanie splotów. Szczegó owa topografia nn. mi dzy ebrowych i gg. d ugich splotów: szyjnego, ramiennego, l d wiowego krzy owego.

TEST TRZECI

11. Neuroanatomia praktyczna. Droga korowo-rdzeniowa i korowo-j drowa. Neuron o rodkowy i obwodowy. Uszkodzenia obwodowego neuronu ruchowego i degradacja mi ni. Choroba Heinego-Mediny, stwardnienie boczne zanikowe, urazowe przeci cia nerwów, zapalenie/pora enieobwodowe n. twarzowego. Pora enie wiotkie z zanikiem mi ni, objawy z zakresu nn. rdzeniowych i czaszkowych. Pora enie o rodkowe, a obwodowe n. twarzowego. Zaburzenia po ykania i ruchów j zyka w pora eniach nn. IX, X, XII. Po owicze pora enie spastyczne (tzw. zespó piramidowy, hemipareza, pora eniespastyczne). jako pospolity skutek incydentu mózgowo-naczyniowego w korze ruchowej i tylnej odnodze torebki wewn trznej. Spastyczno = pora enie spastyczne (hypertonia + hyperefleksja). Objaw Babi skiego.Elementy uk adu pozapiramidowego. Uszkodzenia ró nych elementów uk adu pozapiramidowego i towarzysz ce im zaburzenia: dr enia, pl sawica, ruchy mimowolne (atetoza, ballismus), zaburzenia napi cia mi niowego. Parkinsonizm.

12. ZALICZENIE SEMESTRALNE – 2 godz.

Literatura:1. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia cz owieka. T. I-VI. Pod red. W. asi skiego.PZWL, Warszawa Lippert: Anatomia, U&P,1997. 2. Daniel B.: Atlas anatomii radiologicznej cz owieka, PZWL, 1996. 3. Go b B.: Anatomia czynno ciowa o rodkowego uk adu nerwowego. PZWL, Warszawa 2000.4. Soko owska -Pituchowa J.: Anatomia cz owieka. PZWL, Warszawa 1988.

11

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

FIZJOLOGIA CZ OWIEKA



Forma zaliczenia

I I 90 30 60 - Egzamin

Cele dydaktyczne:

G ównym celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie s uchaczy z: - poj ciami i podstawowymi zjawiskami fizjologicznymi zachodz cymi

w organizmie cz owieka na ró nych poziomach strukturalnych (subkomórkowym, komórkowym, narz dowym, uk adowym i ogólnoustrojowym);

- mechanizmami reguluj cymi przebieg procesów fizjologicznych oraz praw rz dz cych tymi procesami z uwzgl dnieniem wp ywu rodowiska zewn trznegooraz wykonywanego wysi ku fizycznego i pracy umys owej na ustrój cz owieka;

Dalszymi celami jest:- opanowanie przez s uchaczy w czasie zaj praktycznych fizjologicznych metod

badania, zw aszcza metod zwi zanych z prac mi niow i wysi kiem fizycznym;

- Wykszta cenie podczas zaj u s uchaczy zdolno ci do my lenia fizjologicznego w oparciu o najnowsze zdobycze nauk przyrodniczych;

- Wykszta cenie w oparciu o znajomo prawid owego funkcjonowania organizmu zachowa prozdrowotnych oraz ich umiej tnego przekazywania na wszystkich etapach dzia alno ci zawodowej i pozazawodowej.

Tre ci programowe:

Wyk ady (po 2 godz.)Tematy:

1. Fizjologia o rodkowego i obwodowego uk adu nerwowego. potencja spoczynkowy i czynno ciowy komórki nerwowej, mechanizmy jonowe pobudzenia i przewodnictwa; w a ciwo ci nerwów o w óknach aferentnych i eferentnych, rodzaje w ókien nerwowych;przewodnictwo synaptyczne: zjawiska elektryczne w obr bie synaps, hamowanie i torowanie w synapsach, transmisja synaptyczna zmienna; czynno odruchowa.

2. Fizjologia o rodkowego i obwodowego uk adu nerwowego. kontrola postawy i ruchów cia a: uk ad korowo-rdzeniowy i korowo-opuszkowy, j dra podstawy mózgu, mó d ek;mechanizmy wzbudzenia, snu i czynno ci bioelektrycznej mózgu; wy sza czynno nerwowa, odruchy warunkowe, uczenie si , pami i zapami tywanie.

12

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

3. Fizjologia o rodkowego i obwodowego uk adu nerwowego. organizacja autonomicznego uk adu nerwowego, o rodkowa regulacja czynno ci trzewnych; czynno narz dów zmys ów: wzrok, s uch i równowaga, wdech i smak, czucie skórne, g bokie i trzewne.

4. Fizjologia mi ni.transmisja nerwowo-mi niowa, z cze nerwowo-mi niowe, zako czenie nerwowe w mi niach poprzecznie pr kowanych, g adkich i w mi niusercowym; poj cie jednostek motorycznych; elektrofizjologia komórki mi niowej, sprz enie elektromechaniczne.

5. Fizjologia mi ni.substraty energetyczne do pracy mi niowej;istota skurczu mi niowego, rodzaje skurczów mi ni;w a ciwo ci mi ni w ywym organizmie, podzia czynno ciowy;zm czenie mi nia szkieletowego; elektromiofragia.

6. Krew. sk ad i w a ciwo ci krwi; podstawowe zadania poszczególnych elementów morfotycznych; bia ka osoczowe, ich rodzaje i zadania; regulacje krwi i p ynów ustrojowych; krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny, transport gazów oddechowych; hemopoeza.

7. Krew. poj cie hemostazy; etapy hemostazy: reakcja naczyniowa, reakcja wytworzenia skrzepu, fibrynoliza;czynno ci krzepni cia i fibrynolizy; zaburzenia hemostazy; grupy krwi.

8. Krew. czynno i cykl rozwojowy granulocytów; czynniki pobudzaj ce zdrowie granulocytów i makrofagów; zaburzenia czynno ci fagocytarnej; rozwój uk adu immunologicznego; odporno humoralna i komórkowa.

9. Fizjologia uk adu sercowo-naczyniowego. organizacja czynno ciowa i znaczenie fizjologiczne uk adu kr enia; zjawiska bioelektryczne w sercu, pochodzenie i rozprzestrzenianie si pobudzenia w sercu;

13

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

elektrokardiogram; zaburzenia rytmu serca.

10. Fizjologia uk adu sercowo-naczyniowego. cykl pracy serca, przep yw krwi przez serce; obj to wyrzutowa i pojemno minutowa serca. Indeks sercowy. Prawo Starlinga;tony serca; regulacja czynno ci serca; kr enie wie cowe.

11. Fizjologia uk adu sercowo-naczyniowego. regulacja miejscowa i humoralna przep ywu krwi; neuroregulacja kr enia krwi; regulacja wiat a naczykr enie krwi w niektórych narz dach: kr enie mózgowe, kr enie w trzewiach, kr enie skórne, kr enie w o ysku i p odowe;kr enie ch onki.

12. Fizjologia uk adu oddechowego. g ówne zasady czynno ci uk adu oddechowego; mechanika oddychania; wymiana gazowa w p ucach;funkcja uk adu oddechowego; hipoksja i jej rodzaje; przemiana materii spoczynkowa i wysi kowa.

13. Fizjologia uk adu oddechowego. neurogeneza oddychania, cykl oddechowy; model rytmogenezy oddychania; odruchy wychodz ce z uk adu oddechowego; chemiczna regulacja oddychania; badanie spirometryczne.

14. Fizjologia aktywno ci ruchowej. klasyfikacja wysi ków fizycznych; regulacja neurohormonalna metabolizmu wysi kowego;metabolizm w okresie powysi kowym; reakcje na wysi ek fizyczny osób w ró nym wieku; adaptacja organizmu do wysi ku fizycznego.

15. Fizjologia aktywno ci ruchowej. wydolno fizyczna i kryteria jej oceny; bezczynno ruchowa (hipokinezja) i jej skutki fizjologiczne; nasilona aktywno ruchowa i trening; zm czenie i wypoczynek; zmienne warunki termiczne i gazowe rodowiska.

14

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

wiczenia (po 2 godz.)Tematy:1. Badanie w a ciwo ci uku odruchowego

Pomiar czasu odruchu bezwarunkowego metod Türcka Wp yw wybranych rodków farmakologicznych (strychnina) na wyst powanieodruchów bezwarunkowych Zjawisko hamowania odruchu obronnego u aby

2. Mechanizm regulacji napi cia mi niowego – do wiadczenie Brondgeesta Badanie orientacyjne napi cia mi niowego u cz owiekaBadanie czynno ci bioelektrycznej mózgu - demonstracja oraz interpretacja prawid owego zapisu EEG u cz owieka w stanie

czuwania i w czasie snu Ocena funkcji uk adu wegetatywnego: - badanie dermografizmu - próba pochylania

3. Badanie oraz umiejscowienie w rdzeniu kr gowym o rodków nerwowych odruchów mi niowych g bokich i powierzchniowych u cz owieka zdrowego Badanie neurologiczne – demonstracja filmowa Badanie czynno ci ruchowych u cz owieka:- ocena funkcji dróg korowo-rdzeniowych, zwojów podstawy, mó d ku,

obwodowego neuronu ruchowego - badanie czynno ci ruchowych nerwów czaszkowych (III, IV, VI, VII, XI, XII)

4. Badanie wzroku - badanie pola widzenia metod orientacyjn i perymetrem Foerstera - badanie poczucia barw tablicami pseudoizochromatycznymi - badanie ostro ci wzroku tablicami Snellena - ogl danie dna oka przy pomocy oftalmoskopu - do wiadczenie Mariotte,aBadanie czucia powierzchniowego u cz owiekabadanie umiejscowienia i dyskryminacji - oznaczanie punktów czuciowych bólu dotyku i temperatury Badanie czucia g bokiego

5. Badanie s uchu- badanie ostro ci s uchu za pomoc zegarka, szeptu i mowy potocznej - próby stroikowe: Rinnego, Webera, Schwabacha - audiometria tonalna Badanie równowagi - do wiadczenie Barany,ego- próba obrotowa

6. Bioelektryczne potencja y czynno ciowe mi nia szkieletowego Skurcz izotoniczny mi nia szkieletowego Czas utajonego pobudzenia Skurcz t cowy niezupe ny i zupe ny Skurcz izometryczny mi nia szkieletowego Skurcz wtórorz dny

15

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. Zm czenie mi nia szkieletowego aby wywo ane dra nieniem po rednim i bezpo rednimBadanie maksymalnej si y mi niowej i czasu wytrzyma o ci mi niowej u cz owiekaOznaczanie szybko ci przewodzenia impulsu w nerwie Podstawy teoretyczne badania elektromiograficznego.

8. Kolokwium

9. Fizjologia krwi ogl danie pod mikroskopem krwinek cz owieka,

oznaczanie liczby krwinek czerwonych i bia ychleukocytoza fizjologiczna oznaczanie ci aru w a ciwego krwi wp yw roztworów mocznika, chlorku sodowego i wody destylowanej na zachowanie si krwinek czerwonych

10. Fizjologia krwi ilo ciowe oznaczanie hemoglobiny metod Drabkina wska niki czerwonokrwinkowe (WB, MCV, MCHC, MCH) odczyn Biernackiego

okre lanie grup krwi uk adu ABO oznaczanie czasu krwawienia i krzepni cia

11. Fizjologia uk adu kr enia mechanografia serca aby metod Engelmana do wiadczenie z przewi zkami Stanniusa wp yw podniety dodatkowej na czynno serca aby wp yw dra nienia nerwów b dnych na czynno serca aby wp yw elektrolitów na czynno serca aby wp yw niektórych rodków farmakologicznych na czynno serca

12. Wybrane elementy badania uk adu kr enia badanie przedmiotowe uk adu kr enia pomiar ci nienia t tniczego krwi metod Korotkowa wybrane badanie dodatkowe uk adu kr enia: elektrokardiografia, polikardiografia

13. Próby czynno ciowe i wydolno ciowe uk adu kr enia próba Martineta próba ortostatyczna Cromptona test PWC 170 próba Harwardzka

14. Badanie przedmiotowe uk adu oddechowegoMierzenie obwodu klatki piersiowej w ustawieniu wdechowym i wydechowym Badanie spirometryczne: - analiza spirogramu cz owieka zdrowego - badanie spirometryczne - próby czynno ciowe uk adu oddechowego: próba na pojemno yciow p uc,

badanie szczytowego przep ywu p ucnego, próba Snidera

16

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

15 Kolokwium

Literatura:1. Traczyk W.Z., Trzebski A/red/. Fizjologia cz owieka z elementami fizjologii

stosowanej i klinicznej. PZWL Warszawa, 2003. 2. Traczyk W.Z. Diagnostyka czynno ciowa cz owieka. Fizjologia stosowana. PZWL,

Warszawa, 1999. 3. Koz owski S., Nazar K. Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL Warszawa,

1999.4. Bullock J. Fizjologia.( pod red. W. Tuganowskiego).Urban & Partner Wyd. Med.

Wroc aw 1997. 5. K dziora J., o y ski K./red/. Zarys fizjologii. Kwartalnik Ortopedyczny ód .6. Dziak A., Nazar K. Medycyna sportowa. PTMS. 7. Go b B., Traczyk W.Z. Anatomia i fizjologia cz owieka. PZWL Warszawa 8. W.F. Ganong, Fizjologia. Podstawy fizjologii lekarskiej. PZWL, 1994.

17

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

BIOMECHANIKA KLINICZNA I ERGONOMIA



Forma zaliczenia

I II 46 14 32 - Egzamin

Cele dydaktyczne:

W wyniku procesu kszta cenia student: obja ni wspó zale no pomi dzy medycyna biomechanik . Dokona analizy si dzia aj cych w uk adzie narz du ruchu. Przedstawi teorie fizyczne maj ce zastosowanie w biomechanice. Okre li wspó dzia anie uk adówcz owieka w warunkach prawid owych i patologicznych. Przedstawi metody badawcze stosowane w biomechanice jako metody rejestracji i analizy czynno ci oraz metody wyznaczenia rodka ci ko ci. Okre li struktury kinetyczne i dynamiczne czynno cilokomocyjnych oraz scharakteryzuje zagadnienia zwi zane ze sterowaniem uk ademruchu. Dokona pomiaru i okre li stopie ruchomo ci w warunkach fizjologii i patologii. Dokona pomiaru si y mi niowej. Przyjmie odpowiedzialno za w asne dzia anie wobec pacjenta.

Tre ci programowe:


1. Wprowadzenie do biomechaniki. Definicje, relacje trzech wersji biomechaniki : medycznej, sportowej i technicznej z innymi dziedzinami, podstawowe wiadomo ci z mechaniki, wytrzyma o ci materia óworaz teorii drga maj ce zastosowanie w biomechanice.

2. Wybrane zagadnienia z kinezjologii. si y i momenty si y, systematyka ruchów, a cuchy kinematyczne, d wigniebiomechaniczne. biomechaniczna analiza wyci gów

3. Organizacja systemu ruchowego Ruch a zmiana d ugo ci mi ni, niedostatek pasywny, akcja ci gnista mi nia,zako czenie ruchu, opór tkankowy.

4. Biomechanika kr gos uparuchomo po cze i ich struktura funkcja i budowa kr gu, kr ka mi dzykr gowego.po czenia kr gów, krzywizny kr gos upa, ruchomo kr gos upa, mechanizm obci e zewn trznych i wewn trznych kr gos upa, stabilno kr gos upa,

18

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

modele obci eniowe kr gos upa, wytrzyma o kr gos upa, niestabilnokr gos upa.biomechaniczne podstawy profilaktyki przeci e kr gos upa.

5. Biomechanika stawu biodrowego Wybrane zagadnienia z anatomii stawu biodrowego, mechanika stawu biodrowego, staw biodrowy-najdoskonalsze o ysko lizgowe, w a ciwo ci mazi stawowej, procesy zu ycia naturalnych stawów alloplastyka stawu biodrowego, uwarunkowania techniczne alloplastyk stawu biodrowego, wybrane zagadnienia dotycz ce bada protez stawu biodrowego.

6. Biomechanika stawu kolanowego Budowa i elementy anatomii stawu kolanowego, mechanika stawu kolanowego, obci enia stawu kolanowego, badania do wiadczalne si dzia aj cych na staw kolanowy, przyczyny zu ycia stawu kolanowego, alloplastyki stawu kolanowego.

7. Biomateria y:Definicja, materia y metaliczne, stopy u ywane w medycynie, tworzywa sztuczne, bioceramika, stopy z pami ci kszta tu, biodegradacja, rodzaje przeszczepów.

wiczenia (po 4 godz.)Tematy:

1. Badanie ortopedyczne. biomechaniczna analiza postawy cia a i ruchów w stawach wywiad, ogl danie, badanie dotykiem, ocena bólu, ocena zmian statyczno-kinetycznych, pomiary d ugo ci i obwodów ko czyn, badanie czynno ciowe; badanie ruchów ko czyn, badanie ruchów w stawach, zasady i pozycje testowania.

2. Badanie ortopedyczne Zaj cia praktyczne

3. Biomechanika tkanek W a ciwo ci biomechaniczne tkanek, podstawy wytrzyma o ci mechanicznej tkanek narz du ruchu, charakterystyka mechaniczna materia ów lepko-spr ystych, modele materia ów lepko-spr ystych, charakterystyka mechaniczna bia ek spr ystych.

4. Biomechanika biernego narz du ruchu. Morfologia i fizjologia ko ci, modelowanie struktury kostnej, wytrzyma omechaniczna ko ci, zmiany wytrzyma o ci strukturalnej tkanki kostnej, z amania ko ci,anatomia po cze stawowych, struktury wspomagaj ce biomechanik stawów, typy po cze stawowych, tkanka chrz stna, zmiany charakterystyki mechanicznej chrz stki stawowej, mechanizmy zabezpieczaj ce ko ci i stawu przed przeci eniem, zaburzenia biomechanizmów ochronnych.

19

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

5. Biomechanika ci gien i mi nici gna i powi zie, struktura mi nia szkieletowego, charakterystyki mechaniczne

mi nia, zale no ci si y skurczu mi nia od d ugo ci ramienia i szybko ci zmian d ugo ci, ocena kliniczna parametrów mechanicznych mi ni, przeci enie mi nia.

6. Biomechanika postawy stoj cej. Chód i jego mechanizm Ocena stabilno ci postawy, stabilno a równowaga, uk ady kontroluj ce postaw stoj c ,rola uk adów sensorycznych w kontroli postawy, posturografia, zaburzenia postawy, metody oceny stabilno ci postawy, zaburzenia postawy u ludzi w starszym wieku, interakcja posturalno-ruchowa, czynniki upo ledzaj ce kontrol równowagi. Funkcje chodu, mechanizm chodu, dzia anie mi ni w czasie chodu, ocena chodu patologicznego – przyczyny zaburzaj ce kinematyk i dynamik chodu.

7. Przeci eniatypy i lokalizacja przeci e , przeci enia w sporcie, przyczyny, objawy leczenie i profilaktyka,wyliczanie obci e zewn trznych w kinezyterapii

8. Ergonomia ergonomia wysi ku, obci enia stanowiska pracy, ergonomia pracy, mieszkania, wyrobów, ergonomiczne podstawy badania i planowania stanowisk pracy w zale no ci od zawodu, ergonomiczny dobór i ocena stanowisk pracy dla osób niepe nosprawnych,ergonomia a wypadki i schorzenia, zasady ergonomii pracy fizjoterapeuty. ergonomia a profilaktyka.

Literatura:1. B aszczyk J.: Biomechanika Kliniczna, Podr cznik dla studentów medycyny i

fizjoterapii, PZWL, 2004. 2. Bober T., Zawadzki I.: Biomechanika uk adu ruchu cz owieka, AWE Wroc aw, 2001. 3. Dega W., Milanowska : Rehabilitacja Medyczna, PZWL , 2001. 4. Kinalski R.: Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii, Urban & Partner, Wroc aw, 2002. 5. Kwolek A.: Rehabilitacja Medyczna, Urban & Partner , Wroc aw , 2003. 6. Lee D.: Obr cz biodrowa – badanie i leczenie okolicy l d wiowo - miedniczno -

biodrowej, Copyright © Longman Group UK Limited ,1989 . 7. Podstawy fizjoterapii - podr cznik dla studentów fizjoterapii i fizjoterapeutów, pod red.

Nowotnego J., Wyd. Kasper , Kraków 2005. 8. Weiss M., Zembaty A. : Fizjoterapia, PZWL ,1983. 9. Zagrobelny Z., Wo niewski M.: Biomechanika kliniczna, AWF Wroc aw ,1999 .

20

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

BIOFIZYKA



Forma zaliczenia

I II 30 10 20 - Zaliczenie z ocen

Cele dydaktyczne:

G ównym celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie s uchaczy z : - podstawowymi prawami i zjawiskami fizycznymi zachodz cymi w organizmie

cz owieka na ró nych poziomach strukturalnych (subkomórkowym, komórkowym, narz dowym, uk adowym i ogólnoustrojowym);

- zasadami oddzia ywania wybranych czynników fizycznych (ha as, wibracje, przy pieszenia, HIPO-, HIPERBARIA, temperatuta, promieniowanie jonizuj ce i niejonizuj ce, UV i inne) na organizm cz owieka.

- nowoczesnymi metodami instrumentalnymi stosowanymi w biofizyce oraz diagnostyce i terapii medycznej

Tre ci programowe:


1. Biofizyka i fizjoterapia – zadania i rola biofizyki w edukacji fizjoterapii 2. Oddzia ywanie mechanicznych fal spr ystych na organizm cz owieka: - ultrad wi ki,

ha as i wibracje 3. Podstawy biofizyki uk adu kr enia 4. Oddzia ywanie pól elektromagnetycznych na organizm cz owieka5. Promieniowanie ultrafioletowe i laserowe - biofizyczne podstawy oddzia ywania


1. Badanie dyfrakcji wiat a laserowegoFale elektromagnetyczne – przegl d widma. Promieniowanie niejonizuj ce rodzaje promieniowania i kryteria podzia u.

wiat o laserowe – cechy charakterystyczne. Zasada dzia ania lasera. Podstawowe typy laserów stosowanych w fizjoterapii.Wp yw promieniowania laserowego na tkanki. Zastosowania w terapii i diagnostyce. Zjawisko dyfrakcji i interferencji.Siatka dyfrakcyjna – budowa i podstawowe równanie. Pomiar d ugo ci fali wietlnej.

2. Audiometryczne badanie s uchuObiektywne i subiektywne cechy d wi ku.

21

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Propagacja fali d wi kowej w ró nych o rodkach.Podstawowe zjawiska falowe: interferencja, dyfrakcja.Poziom nat enia i poziom g o no ci d wi ku.Prawo Webera – Fechnera. Biofizyka zmys u s uchu (charakterystyka fizyczna narz du s uchu, ucho jako przetwornik sygna ów akustycznych oraz przeka nik informacji, rola ucha rodkowego i wewn trznego w procesie s yszenia, czynno elektryczna ucha).

Podstawy audiometrii. Izofony. Próg s yszalno ci. Infrad wi ki i ultrad wi ki.

3. Badanie progu czucia wibracjiRuch harmoniczny. Wychylenie, pr dko i przyspieszenie w ruchu harmonicznym. Parametry fizyczne wibracji - zjawisko rezonansu mechanicznego. Mechanoreceptory. Oddzia ywanie wibracji na organizm cz owieka. Ogólne i miejscowe oddzia ywanie wibracji na organizm. Cz stotliwo ci rezonansowe narz dów wewn trznych. Choroba wibracyjna.Ocena zaburze czucia wibracji – palestezjometria. Metody ochrony organizmu przed szkodliwym oddzia ywaniem wibracji i ha asu.

wiczenie 4: Fizyczne efekty oddzia ywania ultrad wi ków z ciecz (4 godz ) Podstawy fizyczne ultrad wi ków (US). Parametry fizyczne fali ultrad wi kowej.Propagacja fal US w ró nych o rodkach. Parametry akustyczne o rodka.Efekty biologiczne zwi zane z oddzia ywaniem US na organizm. Ultrad wi ki w medycynie (fizjoterapii).

5. Ocena podstawowych komponentów cia a i ich w a ciwo ci biofizycznych.Sk ad cia a cz owieka, klasyfikacje, homeostaza. Komponenty wodne organizmu, ca kowita zawarto t uszczu w organizmie cz owieka.Oty o jako problem spo eczny powik ania zdrowotne oty o ci, metody oceny podstawowych sk adników cia a cz owieka.Wska niki wagowo – wzrostowe.Metoda bioimpedancyjna oceny sk adników cia a cz owieka.

Literatura:1. Dry ski T.: wiczenia lab. z fizyki, PWN, W-wa.1980. 2. Jaroszyk F.: Biofizyka medyczna, Wyd. Uczelniane AM w Poznaniu, Pozna , 1993. 3. Mi kisz S., Hendrich A.: Wybrane zagadnienia z biofizyki, Volumed, Wroc aw,

1998.4. Mika T.: Fizykoterapia., Podr cznik dla wydzia ów Fizjoterapii medycznych studiów

zawodowych., PZWL, 1993. 5. Pawlicki G.: Podstawy in ynierii medycznej, Oficyna wyd. P.W., W-wa, 1997. 6. Pilawski A.; Podstawy biofizyki, PZWL, W-wa, 1985. 7. Terlecki J.: wiczenia laboratoryjne z biofizyki, PZWL, W-wa, 1999.

22

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PSYCHOLOGIA


Rokstudiów

Semestr Liczba godzin Forma zaliczenia

cznie wyk ady wiczenia seminaria I I 46 14 32 - egzamin

Cele dydaktyczne:

nauczenie podstawowych zasad, wiedzy i wiadomo ci z zakresu propedeutyki psychologii;zapoznanie z metodologi tej dyscypliny naukowej; stworzenie podstaw teoretycznych do pozosta ych dziedzin psychologii wyk adanychna starszych latach studiów. opanowanie podstaw poj z zakresu psychologii ogólnej, poznanie rozwoju psychomotorycznego oraz podstawowych reakcji cz owieka na chorob .

Tre ci programowe:

Wyk ady (2 godz.)Tematy:

1. Historia psychologii: najwa niejsze pogl dy okresu przednionukowego i ich wp ywna definiowanie przedmiotu bada psychologii. Okres psychologii naukowej – najwa niejsze kierunki rozwoju psychologii ogólnej i stosowanej.

2. Psychologiczne, biologiczne i spo eczne podstawy zachowania si cz owieka.

3. Psychologia procesów poznawczych – charakterystyka g ównych elementów procesu poznawczego: wra enia, spostrzeganie, uwaga, pami , emocje, my lenie, mowa.

4. Podstawowe zagadnienia psychologii osobowo ci: przedmiot zainteresowa ,definicje. Prezentacja g ównych teorii i koncepcji ró nych nurtów psychologii wspó czesnej.

5. Podstawy psychologii rozwojowej: rozwój funkcji poznawczych, intelektualnych i emocjonalnych. Wp yw rodowiska na rozwój psychiczny cz owieka.

6. Metodologia bada psychologicznych: eksperyment naturalny i laboratoryjny, zasady tworzenia testów i kwestionariuszy psychologicznych.

7. Wspó czesne nurty zainteresowa psychologii stosowanej w ró nych dziedzinach ycia i pracy: ekonomia, zdrowie, medycyna, marketing, polityka…

23

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi


1. Podstawowe metody badawcze w psychologii rozwojowej: zasady tworzenia arkusza obserwacyjnego i ankiety dla potrzeb fizjoterapeuty w codziennej praktyce.

2. Rozmowa i wywiad, jako ród o informacji o najwa niejszych wyznacznikach aktywno ci cz owieka. Zasady prowadzenia rozmowy psychologicznej i omawiania tematów trudnych w tym reakcji cz owieka nad chorob .

3. Rozmowa i wywiad...c.d. wiczenia nr 2. relacje personel medyczny – pacjent.

4. G ówne techniki badawcze w zakresie pomiaru funkcji poznawczych i intelektualnych: Wzrokowo-Motoryczny Test Gestalt L. Bender, Test Denver, Skala inteligencji Wechslera dla dzieci (WISC-R), APIS-P.

5. G ówne techniki badawcze… c.d. wiczenia nr 4. Psychologiczne aspekty i konsekwencje niektórych chorób i niepe nosprawno ci.

6. G ówne techniki badawcze stosowane w psychologicznej diagnozie potrzeb i rozwoju kompetencji spo ecznych: Test stosunków rodzinnych, Test zda niedoko czonych.

7. Poj cia zmiennych zale nych i niezale nych w badaniach psychologicznych. Testy weryfikacji hipotez, g ówne parametry analizy statystycznej wyników badapsychologicznych: rednia, mediana, zasady tworzenia skal przeliczeniowych, wspó czynniki korelacji danych ilo ciowych i jako ciowych.

8. Zasady pisania sprawozda z wykorzystaniem bada psychologicznych.

Literatura:1. Buss D.M.: Psychologia ewolucyjna. GWP, Gda sk 2001. 2. Hall S.C., Lindzey G.: Teorie osobowo ci., PWN, Warszawa 1990. 3. Kenrick D.T., Neuberg S.L., Cialdini R.B.: Psychologia spo eczna., GWP, Gda sk

2002.4. Lindsay P.H., Norman D.A.: Procesy przetwarzania informacji u cz owieka,

wprowadzenie do psychologii., PWN, Warszawa 1997. 5. Mietzel G.: Wprowadzenie do psychologii, podstawowe zagadnienia., GWP, Gda sk

1998.6. Shaughnessy J.J., Zechmeister E.B., Zechmeister J.S.: Metody badawcze w

psychologii., GWP, Gda sk 2002. 7. Seria Biblioteki Psychologicznej Nr 1-12, WSiP, Warszawa 8. Tomaszewski T. /red./.: Psychologia., PWN, Warszawa 1998, t. 1 – 4. 9. Zimbardo P., Ruch C.L.: Psychologia i ycie. PWN, Warszawa 2000. 10. ebrowska M.: Psychologia rozwojowa dzieci i m odzie y. PWN, Warszawa 1986.

24

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KINEZYTERAPIA

Rozliczenia godzinowe:

Liczba godzin Rokstudiów

Semestr cznie wyk ady wiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I I 60 20 40 -I II 120 40 80 - Egzamin

Cele dydaktyczne:

Zapoznanie z miejscem i rol kinezyterapii w procesie rehabilitacji. Nauka badania fizjoterapeutycznego dla potrzeb kinezyterapii. Nauka podstaw teoretycznych i praktycznego zastosowania wicze i metod kinezyterapeutycznych.

Tre ci programowe:

Semestr I


1. Kinezyterapia – historia leczenia ruchem na wiecie i w Polsce, podstawy naukowe (nazwa przedmiotu, podstawowe poj cia) nazewnictwo. Rola i miejsce kinezyterapii w rehabilitacji integracyjnej. Cele, zadania i zasady kinezyterapii.

2. Podstawy biomechaniczne w nauczaniu kinezyterapii. Kinematyczne parametry ruchu. Podstawowe poj cia i definicje. Ruchomo a ruchliwo .

3. Zasady dzia ania narz du: mechanika stawów – znaczenie elementów stawu w jego mechanice, czynniki ograniczaj ce ruchomo stawów, polaryzacja stawów, a cuchy stawowe.

4. Wyznaczanie osi ruchu w stawie. Biologiczna ochrona stawu, amortyzacja, elementy dynamiczne mi ni. Wp yw ruchu na prawid ow funkcj stawu.

5. Schemat badania narz du ruchu - badanie pacjenta. Sk adowe badania i systematyka. Wywiad na potrzeby kinezyterapii, pomiary linijne – podzia . Pomiary d ugo ciko czyn. Pomiary obwodowe ko czyn i innych cz ci cia a oraz ich przydatno dla potrzeb kinezyterapii.

6. Zarys rozwoju bada nad ruchomo ci stawów. Podstawowe metody goniometryczne, ogólne zasady pomiarów i zapisu, aparatura pomiarowa – pomiary zakresów ruchu w stawach ko czyn i stawach kr gos upa. Badania porównawcze i stosowane testy (np. test palce-pod oga, test Schobera).

7. Zarys historii rozwoju oceny si y mi ni. Si a mi niowa i jej przydatnow kinezyterapii. Si a w aspekcie anatomicznym, fizjologicznym i biomechanicznym.

25

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Definicje i sposoby oceny si y mi niowej. Test mi niowy Lovetta. Dynamometryczne i tensometryczne badanie si y mi niowej.

8. Badania funkcjonalne stosowane dla potrzeb diagnostyki kinezyterapii miejscowej oraz badania niespecyficzne w postaci: oceny czucia, badania palpacyjnego i badania reflektorycznego. Podstawowe testy funkcjonalne – metodyka i interpretacja.

9. Neurofizjologiczne podstawy bada odruchów w diagnostyce fizjoterapeutycznej. Zaburzenia czynno ciowe narz du ruchu. Badanie zaburze czynno ciowych narz duruchu. Podstawy stosowania metod kinezyterapii – wskazania i przeciwwskazania do stosowania wicze leczniczych.

10. Patofizjologia powstawania bólu. Czynniki wp ywaj ce na odczuwanie bólu. Typy i rodzaje bólu. Przewodzenie bólu. Próg bólowy. Kliniczne metody oceny bólu.

wiczenia ( po 4 godz.)Tematy:

1. Zapoznanie z organizacj pracy i zasadami funkcjonowania w kinezyterapii. Wyposa enie sali gimnastycznej i pomieszcze do prowadzenia wicze w sprz t i urz dzenia wspomagaj ce usprawnianie ruchem. Zasady bezpiecze stwa w kinezyterapii. Badanie pacjenta. Ogl danie, pomiary orientacyjne. Wywiad z pacjentem na potrzeby kinezyterapii – opracowanie pisemne w formie dokumentacji do karty kinezyterapii.

2. Pomiary linijne d ugo ci, pomiary orientacyjne, badania skrócenia czynno ciowegow ko czynach górnych i dolnych. Skrócenie rzeczywiste a czynno ciowe. Badania wykonywane na sobie i pacjentach. Prawid owa dokumentacja zapisu badania.

3. Pomiary linijne obwodowe, pomiary orientacyjne. Badania wykonywane na sobie i pacjentach. Wyci ganie w a ciwych wniosków z przeprowadzonych bada .Prawid owa dokumentacja zapisu badania.

4. Pomiary zakresu ruchu w stawach ko czyn górnych i dolnych w formie demonstracyjnej na sobie i na pacjentach. Prawid owy zapis badania w systemie SFTR.

5. Pomiary zakresu ruchu w stawach kr gos upa w formie demonstracyjnej na sobie i na pacjentach. Test Otta, Schobera. Pomiary zakresu ruchomo ci klatki piersiowej. Wykrywanie przykurczów w stawach – podstawowe testy. Prawid owy zapis badania metod tradycyjn i w systemie SFTR.

6. Ocena si y mi niowej testem Lovetta. Ocena si y mi ni obr czy barkowej. Badanie wykonywane w formie demonstracyjnej na sobie i na pacjentach. Prawid owa dokumentacja zapisu badania.

26

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. Ocena si y mi niowej testem Lovetta. Ocena si y mi ni ko czyn górnych. Badanie wykonywane w formie demonstracyjnej na sobie i na pacjentach. Prawid owa dokumentacja zapisu badania.

8. Ocena si y mi niowej testem Lovetta. Ocena si y mi ni ko czyn dolnych. Badanie wykonywane w formie demonstracyjnej na sobie i na pacjentach. Prawid owa dokumentacja zapisu badania.

9. Ocena si y mi niowej testem Lovetta. Ocena si y mi ni tu owia. Badanie wykonywanew formie demonstracyjnej na sobie i na pacjentach. Prawid owa dokumentacja zapisu badania.

10. Zaliczenie praktyczne semestru z wykazaniem znajomo ci anatomii czynno ciowejuk adu mi niowego i kostno-stawowego.

Semestr II


1. Zasady utrzymywania równowagi cia a. Mechaniczne warunki równowagi i jej rodzaje u cz owieka. Ocena statyki cia a – równowaga. Badania koordynacji ruchów. Schemat systemu sterowania ruchami cz owieka. Koordynacja a sprawnofizyczna.

2. Chód prawid owy, cykl i fazy chodu, wyznaczniki chodu prawid owego. Analiza dynamiczna i kinematyczna chodu. Chód patologiczny i jego sk adniki. Testy lokomocyjne.

3. Systematyka wicze w kinezyterapii z uzasadnieniem podzia u – neurofizjologiczne uzasadnienie wicze . Wskazania i przeciwwskazania. Pedagogiczne zasady nauczania i wykonywania wicze .

4. wiczenia bierne, czynno-bierne, czynne w odci eniu, prowadzone, samowspomagane (uwarunkowania i formy wspomagania) - neurofizjologiczne uzasadnienie wicze , teoretyczne zasady i metodyka, cel, wskazania i przeciwwskazania.

5. wiczenia czynne-wolne, samokontrolowane ( wiczenia oparte o system sprz ezwrotnych – zjawisko biofeedbeck) – neurofizjologiczne uzasadnienie wicze ,metodyka, cel, wskazania i przeciwwskazania.

6. wiczenia czynne z oporem – neurofizjologiczne uzasadnienie wicze , metodyka, cel, wskazania i przeciwwskazania. Formy oporu a rodzaj skurczu mi nia. Metody treningu z oporem progresywnie wzrastaj cym i progresywnie malej cym.

7. Rodzaje synergizmów mi niowych, uwarunkowanie si y synergizmów bezwzgl dnych. wiczenia czynne izometryczne: cele, wskazania

27

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

i przeciwwskazania oraz zasady prowadzenia. wiczenia synergistyczne: ipsi- i kontralateralne. Warunki „przerzutu” kontralateralnego.

8. Kinezyterapia ogólnousprawniaj ca – systematyka (g ówne dzia y). Zasady prowadzenia wicze kondycyjnych, formy, metody, organizacja. Zasady budowy toku lekcyjnego, krzywa nat enia wysi ku, konspekt, osnowa. Zasady doboru wicze , zasady doboru grup wiczebnych. Cele i zadania jednostki wicze .

Trening obwodowy i stacyjny – neurofizjologiczne uzasadnienie wicze ,metodyka, cel, wskazania i przeciwwskazania.

9. wiczenia w wodzie - neurofizjologiczne uzasadnienie wicze , metodyka, cel, wskazania i przeciwwskazania. W a ciwo ci rodowiska wodnego. Warunki bezpiecze stwa.

10. Mechanizm oddychania. Obj to i pojemno p uc. Cele, zadania, rodzaje wiczeoddechowych. Ocena sprawno ci uk adu oddechowego. Najcz stsze b dy w usprawnianiu leczniczym. Leczenie u o eniowe – drena .

11. Trening leczniczy oparty na dynamicznej i statycznej pracy mi ni. Wysi ekfizyczny a tolerancja wysi ku.

12. Zm czenie. Definicje, klasyfikacja, rodzaje. Schemat relacji mi dzy prac a zm czeniem psychicznym. Czynny i bierny wypoczynek. Zalecenia terapeutyczne. Czynniki wp ywaj ce na przebieg wypoczynku.

13. Formy wicze rozlu niaj cych. Warunki rozlu nienia miejscowego i ogólnego. wiczenia relaksacyjne, wiczenia czynno ci samoobs ugowych –

neurofizjologiczne uzasadnienie wicze , metodyka, cel, wskazania i przeciwwskazania.

14. Metodyczne wskazówki wicze równowa nych i koordynacyjnych, stopniowanie trudno ci wicze .

15. Przyczyny powstawania przykurczów stawowych. Zasady i formy prowadzenia redresji. Neurofizjologiczne podstawy poizometrycznej relaksacji mi ni i jej efektywno .

16. Trakcja i wyci gi. Wskazania i przeciwwskazania do stosowania wyci gów.Rodzaje wyci gów. Metodyka i techniki wykonywania wyci gów. Urz dzenia do wykonywania wyci gów.

17. Pionizacja, przygotowanie chorego do nauki chodzenia, etapy nauki chodzenia. Rodzaje chodu o kulach. Nauka padania - neurofizjologiczne uzasadnienie wicze ,metodyka, cel, wskazania i przeciwwskazania.

18. Reedukacja nerwowo-mi niowa. Czynniki sta e w reedukacji nerwowo-mi niowej. Zjawiska substytucji i inkoordynacji. Metodyka post powania.Czynniki hamowania i u atwiania w reedukacji. Stymulacja sensomotoryczna. Biofeedback w reedukacji.

28

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

19. Metody kinezyterapeutyczne – poj cie metody, cel i ogólny podzia na metody o znaczeniu historycznym i obecnie stosowane. Neurologiczne uzasadnienie metod, ich metodyka, cel, wskazania i przeciwwskazania. Techniki u atwieproprioceptywnego, nerwowo-mi niowego torowania.

20. Kinezyterapia edukacyjna. Cel, zadania i rola w rehabilitacji integracyjnej. Oddzia ywanie metod edukacyjnych. Podstawy teoretyczne najcz ciej stosowanych w rehabilitacji metod edukacyjnych. ( metoda Sherborne, Domana, Petö, Ayres – integracji sensorycznej).


1. Badania funkcjonalne stosowane dla potrzeb diagnostyki kinezyterapii miejscowej oraz badania niespecyficzne w postaci: oceny bólu, oceny czucia, badania palpacyjnego i badania reflektorycznego. Prowadzenie prawid owej dokumentacji. Badanie równowagi i koordynacji ruchów. Podstawowe testy na potrzeby kinezyterapii. wiczenia równowa ne w ró nych pozycjach wyj ciowych i z wykorzystaniem urz dze . Prowadzenie wicze koordynacyjnych. Praca na sobie i z pacjentami.

2. wiczenia bierne, czynno-bierne, samowspomagane i prowadzone. Metodyka wykonania. Praca na sobie i z pacjentami. wiczenia czynne w odci eniu.

wiczenia w pó podwieszeniu. Formy odci e w kinezyterapii. Odci enie osiowe i pozaosiowe. Metodyka wykonania. Wykorzystanie systemu ci arkowo-bloczkowego do prowadzenia wicze . Praca na sobie i z pacjentami.

3. wiczenia czynno-wolne, ró ne formy wicze samokontrolowanych (zjawisko biofeedbeck). Metodyka wykonania. Praca na sobie i z pacjentami. wiczenia czynne z oporem a rodzaj skurczu mi niowego. Metodyka wicze oporowych o progresywnie wzrastaj cym i progresywnie malej cym oporze. Praca na sobie i z pacjentami.

4. wiczenia synergistyczne (ipsi- i kontralateralne). Synergizm bezwzgl dny.wiczenia czynne izometryczne. Praca na sobie i z pacjentami.

5. wiczenia ogólnokondycyjne. Ró ne formy prowadzenia zaj . (zespo owe, stacyjne, trening obwodowy). wiczenia wykonywane na sobie. wiczenia czynno ci samoobs ugowych. Demonstracja pacjentów z ró nymi schorzeniami wykonuj cych poszczególne czynno ci. Praca z pacjentami.

6. Budowy toku lekcyjnego, konspekt, osnowa. Zasady doboru wicze , zasady doboru grup wiczebnych. Prezentacja prowadzenia wicze grupowych ogólnousprawniaj cych na sobie i z pacjentami.

7. wiczenia oddechowe. Nauka prawid owego oddychania. Oddychanie w spoczynku i po wysi ku. Tory oddychania. Pozycje Trendelenburga. Pozycje drena owe i u o eniowe. Metodyka wykonania. Praca na sobie i z pacjentami. wiczeniarelaksacyjne (np. trening autogenny Schultza) i wiczenia rozlu niaj ce – metodyka

29

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

wykonania. Nauka rozlu niania si . wiczenia wykonywane na sobie. Praca z pacjentami.

8. Prowadzenie wicze redresyjnych i poizometrycznej relaksacji mi ni.Autoredresja. Praca na sobie i z pacjentami. Trakcja i wyci gi. Wyci g ó kowy,mechaniczny na stole, manualny, posturalny i pozycyjny. Wyci g szyjny i l d wiowy. Praca na sobie i z pacjentami.

9. Pionizacja i nauka chodzenia. Pionizacja przy ó kowa i na stole pionizacyjnym. Nauka prawid owego chodu w barierkach i za pomoc sprz tu ortopedycznego. Nauka ró nych rodzajów chodu (krokiem dwu-, trój- i czterotaktowym). Chód z pokonywaniem ró nicy wysoko ci, po ró nym pod o ach. Asekuracja i nauka padania. Praca na sobie i z pacjentami. Chód patologiczny. Zmiany w chodzie wynikaj ce z obecno ci bólu, ogranicze zakresów ruchu, w przypadkach niedow adów i pora e mi ni. Demonstracja przypadków. Korekta chodu. Objaw Trendelenburga i Duchenne’a. Pozycja Puttiego. Praca na sobie i z pacjentami.

10. Metoda proprioceptywnego torowania (PNF). Istota torowania. Metodyka. Wzorce wicze ko czyn górnych i dolnych, tu owia i szyjnego odcinka kr gos upa. Praca na

sobie i z pacjentami.

11. Nowoczesne metody usprawniania dzieci cych pora e mózgowych w oparciu o metod Vojty. Podstawy metodyczne „odruchowego pe zania i przetaczania”. Demonstracja metody.

12. Metoda hamowania i u atwiania wg Bobathów (modyfikacja NDT). Podstawowe pozycje wyj ciowe do wicze . Synergie u o eniowe. Odruchy. Sposoby wywo ywania odruchów. Sposoby sterowania i stymulacji.

13. Powtórzenie i wiczenia praktyczne.

14. Zaliczenie praktyczne znajomo ci zagadnie kinezyterapii. Celem jest wykazanie umiej tno ci po czenia oceny stanu funkcjonalnego pacjenta z doborem i umiej tno ci zastosowania odpowiednich wicze .

Literatura:1. Zembaty Andrzej: Kinezyterapia. Tom I i II. Wyd. Kasper Sp. z o.o., Kraków 2002. 2. Nowotny Janusz: Podstawy fizjoterapii. Cz I i II. Wyd. AWF w Katowicach, 2000. 3. Milanowska K.: Kinezyterapia. PZWL, Warszawa 2001. 4. Dega W., Milanowska K.: Rehabilitacja Medyczna. PZWL, Warszawa 2001. 5. Kilar J. i wsp.: Badanie narz du ruchu. PZWL, Warszawa 2000. 6. Garrison S.J.: Podstawy rehabilitacji i medycyny fizykalnej. PZWL, Warszawa 2001. 7. Ros awski A., Skolimowski T.: Technika wykonywania wicze leczniczych. PZWL,

Warszawa 2000. 8. Bober T., Zawadzki J.: Biomechanika uk adu ruchu cz owieka. Wyd. BK, Wroc aw

2001.9. Kasperczyk T.: Wady postawy cia a. Diagnostyka i leczenie. Wyd. „Kasper” s.c.,

Kraków 2001.

30

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA

Rozliczenie godzinowe:Liczba godzin Rok

studiów Semestr cznie wyk ady wiczenia seminaria Forma

zaliczeniaI I 15 15 -

I II 45 45 - Zaliczenie z ocen

Cele dydaktyczne:W wyniku realizacji programu nauczania student: skorzysta z us ug poczty elektronicznej. Wyszuka informacje w sieci INTERNET. Prze le pliki w sieci INTERNET. Napisze tekst w poznanym edytorze tekstowym. Wstawi do teksty tabele, wykresy, rysunki. Utworzy dowoln baz danych w poznanym arkuszu kalkulacyjnym. Wykorzysta wybrane programy u ytkowe.

Tre ci programowe:


Semestr zimowy1. Podstawy technologii PC

a. Technologia PC. Historia. Architektura wspó czesnego PC. Trendy rozwojowe.

b. Oprogramowanie systemowe i narz dziowec. Poj cie systemu operacyjnego i jego funkcje, d. Katalogi, pliki i operacje na nich,

2. Podstawy technologii PC cz. 2.a. Podstawy pracy w rodowisku Windows2000/XP, b. Schowek, przenoszenie danych mi dzy aplikacjami, c. Wielozadaniowo , kompresja danych

3. Edytor tekstu Word: a. Tworzenie dokumentu zawieraj cego obiekty takie jak tabela, wykres, pole

tekstowe, rysunek4. Edytor tekstu Word cz. 2.

a. Funkcje nag ówka i stopki b. Korespondencja seryjna c. Spis tre ci prosty i z o onyd. amanie tekstu. Podstawy DTP

5. Arkusz kalkulacyjny Excel:a. Formatowanie arkusza, b. Funkcje statystyczne, wyszukiwania, daty i czasu, finansowe; c. Tworzenie formu

Semestr letni 6. Arkusz kalkulacyjny Excel cz. 2

a. Wykresy,b. Filtry proste i zaawansowane, sortowanie danych c. Tabele przestawne,d. Zaawansowane funkcje statystyczne

31

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. MS PowerPoint:a. Zasady tworzenia dobrej prezentacji; b. Przygotowanie prezentacji z animacj niestandardow , zawieraj cej co

najmniej jedno hiper cze.c. Tabele w prezentacji, d. Przenoszenie obiektów do PowerPointa e. Rysunki w prezentacji

8. Tworzenie w asnej prezentacji w programie MS PowerPoint a. Wykorzystanie funkcji z programu MS Excel b. Wykorzystanie grafiki c. Wykorzystanie animacji

9. Tworzenie w asnej prezentacji w programie MS PowerPoint cz. 2 Zaliczenie prezentacji

10. Bazy danych – praca z baz danycha. Tworzenie struktury bazy,b. Do czanie rekordów,c. Przegl danie bazy,d. Sortowanie i indeksowanie,e. Wyszukiwanie informacji - system zapytaf. bazy danych – praca z baz danych

11. Internet a. Przegl darki medyczne. Medyczna baza danych MEDLINE. Sposoby

tworzenia kwerend w medycznej bazie danych MEDLINE. Wyszukiwanie informacji medycznej.

b. Us ugi pop3 i smtp. Konfiguracja i obs uga klientów poczty. Obs ugapoczty przez formularz http.

12. Internet. a. FTP – klienty ftp, ftp za po rednictwem http. b. Dost p do baz danych z wykorzystaniem Internetu.

13. Komputer jako centrum sterowania aparatury kontrolno-pomiarowej. a. Poj cie karty pomiarowej. b. Prezentacja sterownika do obs ugi programu czasu badania reakcji. c. Przyk adowe rozwi zania stosowane w fizjoterapii

14. Wprowadzenie do obrazowania medycznego a. Wykorzystanie programu Osiris jako narz dzia postprocessingu

w przetwarzaniu obrazów CT i MRI b. Rozwi zania telemedyczne stosowane w Polsce - (3 godz.) c. Kardiofond. Audiometria na odleg o

15. GPS, systemy czno ci i inne urz dzenia elektroniczne jako narz dziawspomagania opieki nad osobami niepe nosprawnymi i ob o nie chorymi. Idea „domu inteligentnego”. Elementy multimediów. Dyskretyzacja sygna u.Kodowanie sygna u audio oraz video. Praca z przyk adowymi rozwi zaniami.

16. Kolokwium ko cowe

Literatura: 1. Zajdel R. Szczepaniak P i in., „Kompendium Informatyki Medycznej”, 2003

32

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

2. Jan van Bemel – “Handbook of Medical Informatics”, SPRINGER VERLAG INC, 1997

3. E. H. Shortliffe (Editor), Leslie Perreault, Gio Wiederhold, L. (Eds.) Fagan, Leslie E. Perreault (Editor), Medical Informatics: Computer Applications in Health Care, Springer-Verlag New York, LLC, 2000

33

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

J ZYK OBCY (1)



Forma zaliczenia

I I 30 30 -

I II 30 30 - Zaliczenie z ocen

MODU 1- J ZYK OBCY W OPISIE ANATOMICZNYM I FIZJOLOGICZNYM (10 godz.) Cele:

Znajomo podstawowego nazewnictwa anatomicznego. Opisywanie budowy i anatomicznego po o enia narz dów ze szczególnym

uwzgl dnieniem uk adu kostnego, mi niowego i nerwowego. Opisywanie funkcji narz dów i uk adów ze szczególnym uwzgl dnieniem uk adu

kostnego i mi niowego.Znajomo wybranych jednostek chorobowych i objawów im towarzysz cych ze

szczególnym uwzgl dnieniem uk adu kostnego, mi niowego i nerwowego.

Umiej tno ci osi gni te przez studentów w ramach modu u 1:Nazywanie poszczególnych narz dów i uk adów.Przedstawianie po o enia poszczególnych narz dów.Przedstawienie fizjologicznych funkcji narz dów i uk adów.Znajomo i umiej tno przekazywania podstawowych informacji dotycz cychchorób i ich objawów zarówno w rejestrze j zyka ogólnego, jak i medycznego.

MODU 2 - J ZYK OBCY W PRAKTYCE FIZJOTERAPEUTY – (10 godz.) Cele:

Zbieranie wywiadu. Umiej tno wydawania polece niezb dnych podczas zabiegów rehabilitacyjnych. Informowanie pacjentów o zaleceniach lekarskich dotycz cych profilaktyki i terapii. Uwa ne s uchanie, wspieranie i pocieszanie pacjentów. Rozmowy towarzyskie. Poznanie nazewnictwa dotycz cego sprz tu rehabilitacyjnego. Opisywanie podstawowych procedur z zakresu rehabilitacji. Czytanie i t umaczenie ulotek medycznych i instrukcji obs ugi sprz tu rehabilitacyjnego. Czytanie i t umaczenie zasad post powania w poszczególnych procedurach.

Umiej tno ci osi gni te przez studentów w ramach modu u 2:Niezb dne w kontaktach z personelem medycznym:

Rozumienie i korzystanie ze specjalistycznego rejestru j zyka obcego zarówno pisanego jak i mówionego. Rozumienie ulotek medycznych. Rozumienie audio-wizualnych prezentacji procedur i zabiegów rehabilitacyjnych.

34

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Rozpoznawanie i nazywanie sprz tu rehabilitacyjnego. Czytanie ze zrozumieniem autentycznych instrukcji obs ugi sprz tu rehabilitacyjnego. Przedstawienie istotnych informacji dotycz cych stanu zdrowia pacjenta. Uzyskanie i przekazanie informacji dotycz cych terapii pacjenta.

Niezb dne w kontaktach z pacjentem i jego rodzin :Informowanie o aktualnym stanie zdrowia pacjentka i jego ograniczeniach j zykiem potocznym. Opisywanie wykonywanych czynno ci rehabilitacyjnych j zykiem potocznym. Zasi ganie informacji dotycz cych stanu zdrowia pacjenta. Wydawanie prostych instrukcji podczas wykonywania czynno ci rehabilitacyjnych. Przekazywanie rad i zalece dotycz cych modyfikacji trybu ycia pacjenta. Udzielanie wskazówek dotycz cych samodzielnego kontynuowania terapii. Prowadzenie rozmowy dotycz cej spraw ycia codziennego.

MODU 3 - J ZYK OBCY W PI MIE – (10 godz.) Cele:

Wype nianie standardowych formularzy i dokumentów takich jak karty przyj cia i zabiegów, raporty itp.

Sporz dzanie notatek i innych krótkich form jak np. pro by o przes anie instrukcji, artyku u, rezerwacji miejsca w hotelu. Pisanie listów oficjalnych np. podania o prac , yciorysu.

Umiej tno ci osi gni te przez studentów w ramach modu u 3: Rozumienie standardowych formu1arzy, uzupe nianie brakuj cych informacji. Rozumienie i prowadzenie podstawowej dokumentacji dot. pacjenta. Streszczenie uzyskanych informacji dotycz cych np. instrukcji obs ugi sprz turehabilitacyjnego.Notowanie zalece rehabilitacyjnych dla pacjenta. Notowanie przebiegu procesu rehabilitacyjnego w dokumentacji chorego.

Literatura:Brems M., Devonshire T., Jones J., Take Care of Yourself, A Health Care Workbook for Beginning ESL Students, Prentice Hall Regents, 1994 Ciecierska J., Jenike B., Tudruj K., English in Medicine, Wyd. Lek. PZWL Warszawa 1998Ciecierska J., Jenike B., Tudruj K., English in Medicine Purposes, Self-Assessment Tests,Wyd. Lek. PZWL Warszawa, 1999 Kuropatnicki A., A Guide to Practical Medical English, Wyd. Lek. PZWL Warszawa 1997Medical Terminology, the Language of Health Care (CD- ROM) Mosby's Medical Encyclopedia For Health Professionals, Mosby (CD- ROM) The British Medical Association Complete Family Health Encyclopedia, ed. T. Smith, Dorling Kindersley Ltd, London 1995 Stedman 's Electronic Medical Dictionary, Williams and Wilkins ( CD- ROM) Body Works, The Complete Multimedia Guide to Human Anatomy, Soft Key Int. Inc. (CD- ROM) Ward J.T., Treatment Protocols and Algorithms for Prehospital Care, the C.V. Mosby What happens in Hospitals (Video)

35

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KSZTA CENIE UMIEJ TNO CI RUCHOWYCH



Forma zaliczenia

I I 30 10 20 -I II 60 20 40 - Egzamin

Cele dydaktyczne:Umiej tno ci: Student potrafi:

wykorzysta ró ne aktywno ci w nauczaniu ruchów oraz planowania i kontrolowania procesu opanowania czynno ci sportowych, wykona podstawowe wiczenia z zakresu gimnastyki podstawowej, zespo owychgier sportowych, wicze lekkoatletycznych i p ywaniaposiada ukszta towany poziom sprawno ci fizycznej do prowadzenia zajruchowych z osobami chorymi

Wiadomo ci:student posiada wiedz niezb dn do kszta towania zdolno ci motorycznych osób w ró nym wieku

Tre ci programowe:

Wyk ady (po 2 godz. )

Tematy:

1. Kultura fizyczna i jej podziaPodstawowe poj cia. Zadania kultury fizycznej: w zakresie zaspokajania potrzeb biologicznych, psychicznych i spo ecznych. Podzia kultury fizycznej. Wychowanie fizyczne: cele, funkcje, zadania. Sport wyczynowy i amatorski: cele i zadania. Rekreacja ruchowa: podzia , cele, zadania, aktywny wypoczynek, czas wolny. Rehabilitacja ruchowa: cele, zadania, podzia . Poj cie sprawno ci i wydolno ci fizycznej.

2. Motoryczno w ontogeneziePoj cie rozwoju fizycznego. Rozwój fizyczny i motoryczny ucznia Ocena rozwoju fizycznego a motoryczno : ocena wieku morfologicznego, ocena wieku kostnego (szkieletowego), ocena rozwoju wed ug wtórnych cech p ciowych, ocena rozwoju za pomoc siatek rozwojowych.

3. Uwarunkowania motoryczno ci cz owieka Koncepcje ujmowania zagadnie motoryczno ci i jej uwarunkowania: genetyczne uwarunkowania motoryczno ci, rodowiskowe uwarunkowania rozwoju motoryczno ci.Akceleracja rozwoju i trend rozwojowy. Osobnicze i pozaosobnicze uwarunkowania w procesie nauczania ruchu.

36

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

4. Kszta towanie cech motorycznych Podstawowe poj cia. Podzia cech motorycznych: si a, wytrzyma o , szybko ,

gibko , zwinno , koordynacja. Metody kszta towania si y: metody dynamiczne (maksymalnych obci e , du ych obci e , rednich obci e , adaptacyjna), metody statyczne, metody skurczów po rednich ( mieszane). Kszta towanie szybko ci: sk adoweszybko ci (czas reakcji, czas ruchu prostego, cz stotliwo ruchów cyklicznych) metoda kszta towania szybko ci (powtórzeniowa). Kszta towanie wytrzyma o ci: klasyfikacje charakteryzuj ce wytrzyma o , metody kszta towania wytrzyma o ci: ci g e i przerywane

5. Cechy a zdolno ci motoryczne. Psychomotoryka Poj cie cechy osobniczej i populacyjnej. Koncepcje psychomotoryczno ci cz owieka. Cechy motoryczne, na tle cech fizycznych i pod o a fizjologicznego. Charakterystyka g ównych cech motorycznych i zasady ich oceny. Zdolno ci motoryczne, ich charakterystyka i zale no ci. Poj cie umiej tno ci ruchowych i ich znaczenie dla oceny poziomu rozwoju zdolno ci motorycznych. Poj cie normy populacyjnej i kompensacja cech w odniesieniu do ogólnej sprawno ci fizycznej.

wiczenia /20 godz./:

P YWANIE /14 godz./ ( wiczenia praktyczne)

wiczenie 1-7 (po 2 godz.)

Temat: P ywanie – styl grzbietowyNauka i doskonalenie elementów techniki p ywania kraulem na grzbiecie. Technika standardowa i technika sportowa p ywania kraulem na grzbiecie. Koordynacja ruchowo-oddechowa. Starty i nawroty w kraulu na grzbiecie. P ywanie stylem grzbietowym. Test umiej tno ci p ywackich.

wiczenie 8-14 (po 2 godz.)

Temat: P ywanie – styl dowolny Nauka i doskonalenie elementów techniki p ywania kraulem na piersiach. Technika standardowa i technika sportowa p ywania kraulem na piersiach. Koordynacja ruchowo-oddechowa. Starty i nawroty w kraulu na piersiach. P ywanie stylem dowolnym. Test umiej tno ci p ywackich.

GIMNASTYKA I WICZENIA MUZYCZNO-RUCHOWE /6 godz./ ( wiczeniapraktyczne)

wiczenie 1 (2 godz.)

Temat: Gimnastyka podstawowa. Praktyczna realizacja wybranych elementów podstawowych grup wiczegimnastycznych: wolnych, ze wspó partnerem, na przyrz dach i z przyborami. Asekuracja i pomoc. Samoasekuracja wicz cych. Gimnastyczna ocena sprawno ci fizycznej.

37

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi


Temat: Muzyczno-ruchowe formy wicze gimnastycznych. Wybrane elementy aerobowych wicze muzyczno-ruchowych: step touch, double step, step out, V-step, heelback, kneeup, nauka uk adu tanecznego z wykorzystaniem poznanych elementów. BBS- brzuch, biodra, stretching.


Temat: wiczenia muzyczno ruchowe.

Elementy rytmiki. Zabawa muzyczno-ruchowa. Podstawowy krok polki. Nauka kroku podstawowego: po kole, po przek tnej, pojedynczo i w parach. Elementy wiczetanecznych w parach. Podstawowe figury taneczne.

SEMESTR II

Wyk ady /20 godz./

6. Organizacyjno-metodyczne zasady procesu treningowego.

Etapy szkolenia sportowego ich cele i zadania. Uwarunkowania procesu treningowego w ró nych dyscyplinach sportu. Czasowa struktura treningu. Podstawy programowania jednostek treningowych w poszczególnych mikrocyklach, mezocyklach, cyklach rocznych i olimpijskich.

7. Ogólna teoria zespo owych gier sportowychSpecyfika gier dru ynowych. Znaczenie gier dru ynowych. Sport klasyfikowany i jego determinanty. Zespo owe gry sportowe jako dyscypliny sportu klasyfikowanego. Organizacyjne formy zespo owych gier sportowych w Polsce. Zespo owa gra sportowa: warto ci gry, zespo owa gra jako widowisko sportowe, regu y gry, s dzia zawodów. Mo no dzia ania gracza: sytuacyjna mo no dzia ania gracza, dyspozycyjna mo nodzia ania gracza, kompletne mo liwo ci dzia ania gracza. Kszta cenie gracza: fazy kariery zawodniczej, wieloetapowe kszta cenie gracza. Etapy kszta cenia gracza: etap wst pny,etap podstawowy, etap specjalny, etap profesjonalizacji.

8. Lekkoatletyczne formy aktywno ci ruchowej Rys historyczny, charakterystyka i systematyka lekkiej atletyki. Formy aktywno ciruchowej w lekkiej atletyce: biegi, skoki, rzuty. Konkurencje lekkoatletyczne. Organizacjai s dziowanie zawodów. Technika i metodyka nauczania elementów lekkiej atletyki. Wykorzystanie elementów lekkiej atletyki w procesie usprawniania ruchowego.

9. Aktywno fizyczna a organizm cz owieka. Aktywno fizyczna: definicje, znaczenie dla organizmu cz owieka (tkanka mi niowa, tkanka kostna, uk ad kr enia, uk ad oddechowy, uk ad nerwowy, metabolizm), uwarunkowania, niedostatek i nadmiar. Aktywno fizyczna a fizjoterapia.

38

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

10. Podstawy treningu zdrowotnego. Trening zdrowotny: definicje, cele, struktura treningu, obci enia treningowe (intensywno , obj to , cz sto ), rodzaje treningu, zapis obci e i modele treningu zdrowotnego.

11. Kontrola treningu zdrowotnego Cele i zadania kontroli treningu. Ocena proporcji masy i wysoko ci cia a: wska nik BMI, wska nik Rohrera. Ocena sprawno ci fizycznej: ocena wytrzyma o ci, ocena si y ko czyn górnych, ocena si y mi ni brzucha. Ocena wydolno ci fizycznej. Zasady bezpiecze stwatreningu zdrowotnego. Przeciwwskazania do treningu i zagro enia wynikaj ce ze zbyt du ych obci e .

12. ywienie w treningu zdrowotnymCa kowita przemiana materii. Podstawowa przemiana materii. Przyrost czynno ciowy.Wybrane metody badania przemiany materii. Bilans energetyczny. Wykorzystanie podstawowych sk adników dietetycznych w pokrywaniu zapotrzebowania energetycznego. Bia ka I i II grupy. Aminokwasy egzogenne. Substancje mineralne i witaminy. Wybrane hiperwitaminozy. Ogólne zasady ywienia. Aktywno ruchowa w stanach niedo ywienia.

13. Aktywno fizyczna w ró nych warunkach rodowiska zewn trznegoWp yw obni onego ci nienia atmosferycznego na organizm cz owieka. Wysi ek fizyczny w warunkach obni onej pr no ci tlenu w powietrzu oddechowym. Wp yw pozosta ychczynników rodowiska wysoko-górskiego na organizm cz owieka ( promieniowanie, wilgotno ). Przystosowanie uk adu krwi i kr enia do przebywania w zmiennych warunkach rodowiskowych. Zasady opracowania programów wysi kufizycznego oraz treningu zdrowotnego i sportowego w rodowisku wysokogórskim.

14. Gimnastyka podstawowa i wyrównawcza

Rys historyczny, podzia , cele i zadania gimnastyki. Struktura czynno ci ruchowych, podzia i mianownictwo wicze . P aszczyzny, osie i kierunki wykonania czynno ciruchowych. Postawy – podzia i charakterystyka. Zasady kwalifikacji dzieci i m odzie ydo grup dyspanseryjnych w gimnastyce wyrównawczej.

15. Gimnastyka podstawowa i wyrównawcza

Bezpiecze stwo i higiena zaj gimnastycznych, sposoby ochrony w gimnastyce. Struktura i specyfika zaj gimnastycznych, obci enie i jego regulacja, krzywa nat enia wysi ku,zwarto zaj gimnastycznych. Planowanie i programowanie zaj gimnastycznych.

39

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

wiczenia /40 godz./ ( wiczenia praktyczne)ZESPO OWE GRY SPORTOWE /22 godz./ ( wiczenia praktyczne)

wiczenie 1 – 2 (2 godz.)

Temat: Pi ka no na

wiczenia oswajaj ce z pi k . Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w pi kno n : uderzenie pi ki, przyj cie pi ki, prowadzenie pi ki, drybling, odbieranie pi ki przeciwnikowi, poruszanie si po boisku, strza na bramk . Elementy taktyki gry w pi kno n : taktyka obrony, taktyka ataku (atak pozycyjny, atak szybki). Gra szkolna.


Temat: Pi ka r czna wiczenia oswajaj ce z pi k . Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w pi k

r czn : postawa atakuj cego, podania i chwyty pi ki, koz owanie pi ki w miejscu i w biegu, poruszanie si po boisku w ataku, rzut na bramk z biegu (z przeskokiem), rzut na bramk w wyskoku, rzut na bramk z obrotu, zwody. Elementy taktyki gry w pi k r czn :taktyka ataku (atak pozycyjny, atak szybki), taktyka obrony (obrona ka dy swego, obrona stref ). Gra szkolna.


Temat: Pi ka koszykowawiczenia oswajaj ce z pi k . Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w pi k

koszykow : indywidualna postawa i poruszanie si bez pi ki, podania i chwyty pi ki,koz owanie pi ki w miejscu i w biegu, rzut do kosza z miejsca, rzut do kosza z biegu (dwutakt), rzut do kosza z wyskoku, zwody, obrót (pivot). Elementy taktyki gry w pi kkoszykow : taktyka ataku (atak pozycyjny, atak szybki), taktyka obrony (obrona ka dyswego, obrona stref ). Gra szkolna.


Temat: Pi ka siatkowa

wiczenia oswajaj ce z pi k . Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w pi ksiatkow : odbicia pi ki sposobem dolnym w przód, odbicia pi ki sposobem górnym w przód, poruszanie si po boisku, zagrywka dolna i górna, przyj cie pi ki (zagrywki) sposobem dowolnym, zbicie kierowane pi ki, wystawianie pi ki obur cz gór , zastawianie (blok) pi ki pojedynczo i podwójnie. Elementy taktyki gry w pi k siatkow : taktyka indywidualna w rozegraniu pi ki, obronie, zagrywce, ataku, bloku, przyj ciu zagrywki. Gra szkolna.


Temat: Uni-hokej Nauka pos ugiwania si sprz tem hokejowym. Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w uni-hokeja: uderzenie pi ki, przyj cie pi ki, prowadzenie pi ki,drybling, odbieranie pi ki przeciwnikowi, poruszanie si po boisku, strza na bramk .Elementy taktyki gry w pi k no n : taktyka obrony, taktyka ataku (atak pozycyjny, atak szybki). Gra szkolna.

40

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi


Temat: Testy umiej tno ci ZGS Test z zakresu Zespo owych Gier Sportowych: podstawowe testy umiej tno ciz zakresu opanowania elementów indywidualnej techniki gry w pi k r czn , siatkow ,koszykow i no n . Zasady i uwarunkowania doboru testów kontrolnych. Ocena wykonania próby.

P YWANIE /14 godz./ ( wiczenia praktyczne)

wiczenie 15-22 (2 godz.)

Temat: P ywanie – styl klasyczny Nauka i doskonalenie elementów abkowej techniki p ywania. Technika standardowa i technika sportowa p ywania abk . Koordynacja ruchowo-oddechowa. Starty i nawroty w abce. P ywanie stylem klasycznym. Test umiej tno ci p ywackich.

wiczenie 23-28 (2 godz.)

Temat: P ywanie – styl motylkowy i zmienny Nauka i doskonalenie elementów delfinowej techniki p ywania. Technika standardowa p ywania delfinem. Koordynacja ruchowo-oddechowa. Doskonalenie elementów sk adowych stylu zmiennego. P ywanie stylem motylkowym i zmiennym. Test umiej tno ci p ywackich.

LEKKOATLETYKA /4 godz./ ( wiczenia praktyczne)


Temat: Lekkoatletyczne formy aktywno ci ruchowej Kszta towanie szybko ci i skoczno ci poprzez formy wicze lekkoatletycznych. Biegi krótkie. Testy zwinno ci i szybko ci lokomocyjnej. Ma a zabawa biegowa: wiczeniakszta tuj ce i koordynacyjne w biegu, przyspieszenia, wieloskoki. wiczenia ze wspó wicz cym, wiczenia rozci gaj ce i rozlu niaj ce.


Temat: Lekkoatletyczne formy oceny sprawno ci fizycznej

Praktyczna ocena poziomu rozwoju sk adowych ogólnej sprawno ci fizycznej. Wielobój lekkoatletyczny. Zasady doboru konkurencji. Klasyfikacja populacyjna. Ocena wykonania próby.

Literatura:1. Bartkowiak E., Sportowa technika p ywania, Warszawa 1995. 2. Bondarowicz M., Staniszewski M., Podstawy teorii i metodyki zabaw i gier

ruchowych, AWF Warszawa 2000. 3. Bronikowski M., Muszkieta R., Zabawy i gry ruchowe w szkolnym wychowaniu

fizycznym, AWF Pozna 2000. 4. Czaba ski B., Wybrane zagadnienia uczenia si i nauczania techniki sportowej,

Skrypt AWF Wroc aw 1998. 5. Demel M., Sk ad A., Teoria wychowania fizycznego, PZWL Warszawa 1976. 6. Eider J.: wiczenia kszta tuj ce wolne, Wyd. Naukowe Uniwersytetu

Szczeci skiego, Szczecin 2001

41

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. G tkiewicz M., Wybrane zagadnienia ogólnej metodyki nauczania ruchu, Skrypt WAM ód 2001.

8. Jezierski R., Rybicka A.: Gimnastyka. Teoria i metodyka. Wyd. AWF Wroc aw,Wroc aw 2000

9. Ko odziej J., Ko odziej K., Mamola I. Gimnastyka korekcyjno – kompensacyjna w szkole. Wyd. Fosze, Rzeszów 1998.

10. Koz owski S., Nazar K. (red.): Wprowadzenie do fizjologii klinicznej PZWL Warszawa 1995

11. Kutzner – Kozi ska M., Korekcja wad postawy, AWF Warszawa 1988. 12. Lisowski J., Ma achowska-Lisowska M., P ywanie, W: Podstawy teorii i metodyki

kszta cenia umiej tno ci ruchowych, Motylewski S., Poziomska-Pi tkowska E., UM ód 2003, t. CCLV

13. Lisowski J., Motylewski S., Ma achowska-Lisowska M., P ywanie. Elementy hydrokinezyterapii. PW WAM, ód 2001

14. Lisowski J.: Gimnastyka. W: Podstawy teorii i metodyki kszta cenia umiej tno ciruchowych, Motylewski S., Poziomska-Pi tkowska E. (red.), UM ód 2003, t. CCLV

15. Maszczak T.(red.), Metodyka wychowania fizycznego, AWF Warszawa 1997. 16. Matynia J., Rostkowska E., Zabawy i gry ruchowe w nauczaniu p ywania, AWF

Pozna 1989 17. Mazurek L.: Gimnastyka podstawowa – s ownictwo, wyd. III, Sport i Turystyka,

Warszawa 1980 18. Motylewski S., Lisowski J., Lewicki R.: Wybrane zagadnienia teorii wychowania

fizycznego i wychowania zdrowotnego, PW WAM ód 2000 19. Motylewski S., Poziomska-Pi tkowska E. Podstawy teorii i metodyki kszta cenia

umiej tno ci ruchowych. UM ód 2003. 20. Owczarek S. Atlas wicze korekcyjnych. WSiP, Warszawa 1998. 21. Owczarek S., Bondarowicz M., Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej,

WSiP Warszawa 2002. 22. Owczarek S., Korekcja wad postawy. P ywanie i wiczenia w wodzie. WSiP

Warszawa 1999 23. Strzy ewski S., Proces kszta cenia i wychowania w kulturze fizycznej, WSiP

Warszawa 1996.24. Strzy ewski S., Rozwój my li o wychowaniu fizycznym i jego metodach. AWF

Warszawa 2002. 25. Trze niowski R., Gry i zabawy ruchowe, WSiP Warszawa 1995.

42

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

BIOCHEMIA



Forma zaliczenia


Cele dydaktyczne:

Celem nauczania biochemii na I roku Wydzia u Fizjoterapii jest zaznajomienie studentów z procesami chemicznymi zachodz cymi w ludzkim organizmie, w szczególno ci z:

przemianami dostarczaj cymi energii w wyniku metabolizmu t uszczów,w glowodanów i bia ek, procesami zwi zanymi z syntez kwasów nukleinowych i bia ek oraz nieustannich wymian .

Uzyskana wiedza ma pos u y studentom do lepszego zrozumienia reakcji fizjologicznych i biochemicznych podstaw funkcjonowania organizmu.

Tre ci programowe:

Wyk ady (po 2 godz, )Tematy:

Wyk ad 1. Metabolizm aminokwasów i bia ek.

Wyk ad 2. Kwasy nukleinowe. Biosynteza bia ek.

Wyk ad 3. Enzymy i metabolizm rodzaje reakcji chemicznych / enzymatycznych – przemiana materii i energii.

Wyk ad 4. Metabolizm lipidów.

Wyk ad 5. Metabolizm w glowodanów.

Wyk ad 6. P yny ustrojowe ze szczególnym uwzgl dnieniem krwi. Budowa hemoglobiny – jej ro a w organizmie, krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny. P yny ustrojowe c.d.: krew i mocz, bufory krwi, równowaga kwasowo - zasadowa.

Wyk ad 7. Zmiany podstawowych wska ników biochemicznych spowodowane wysi kiem fizycznym.

wiczenie 1 – audytoryjne (4 godziny) Temat: Zwi zki organiczne, ich klasy i reakcje. Grupy funkcyjne.

43

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

1. W glowodory jako zwi zki podstawowe (w glowodory alifatyczne nasycone i nienasycone; w glowodory alicykliczne i aromatyczne, karbo- i heterocykliczne).

2. Grupy funkcyjne (jednowarto ciowe, dwuwarto ciowe i trójwarto ciowe).3. Alkohole i fenole i ich podstawowe reakcje (utlenianie, tworzenie eterów). 4. Aldehydy i ketony, cukry proste (utlenianie – w a ciwo ci redukuj ce, tworzenie

wodzianów, pó acetali i acetali, kondensacja aldolowa). 5. Kwasy karboksylowe (podstawowe kwasy jednokarboksylowe i dwukarboksylowe;

hydroksykwasy i ketokwasy; reakcja estryfikacji; dysocjacja elektrolityczna, pH, bufory).

6. Aminy i aminokwasy, sole amoniowe - informacje ogólne. 7. Zwi zki z o one (poliacetale, poliamidy, poliestry wyst puj ce w organizmach

ywych)8. Izomerie (izomeria podstawienia, geometryczna – typu cis-trans, optyczna, wzory

projekcyjne cukrów i aminokwasów – szeregi D i L). 9. Reakcje najcz ciej wyst puj ce w biochemii (synteza i rozpad zwi zków

z o onych, odwodorowanie i uwodorowanie, rozerwanie i utworzenie wi zania C-C, odszczepienie wody lub amoniaku).

wiczenie 2 - audytoryjne (4 godziny).

Temat: Aminokwasy i bia ka.1. Podzia aminokwasów ze wzgl du na charakter grup R na: hydrofobowe

(alifatyczne i aromatyczne; polarne o hydrofilowe, pozbawionych adunku i polarne zawieraj ce w a cuchach bocznych ugrupowania obdarzone adunkiemelektrycznym.

2. Usuwanie grup aminowych z aminokwasów (deaminacja oksydacyjna i zwyk a;reakcje transaminacji).

3. Usuwanie grup amidowych (deamidacja). 4. Dekarboksylacja aminokwasów (aminy alifatyczne, katecholowe i aminy

heterocykliczne).5. Losy amoniaku powstaj cego w organizmie – cykl mocznikowy, a przemiany

aminokwasów; jony amonowe w moczu, kwas moczowy i jego ród a.6. Katabolizm szkieletów w glowych aminokwasów. 7. Peptydy (wi zanie peptydowe; oligopeptydy i polipeptydy) 8. Bia ka – klasyfikacja wed ug ró nych kryteriów: (bia ka proste i z o one

- fosfoproteiny, lipoproteiny, glikoproteiny, nukleoproteiny, chromoproteiny, cytochromy; sferoproteiny i skleroproteiny; bia ka kurczliwe : miozyna, aktyna, tropomiozyna, troponina; przeciwcia a).

9. W asno ci fizykochemiczne bia ek (hydrofilowe i hydrofobowe; zasadowe i kwa ne).

10. Trawienie bia ek11. Enzymy - ich budowa (cz bia kowa i koenzym/grupa prostetyczna; budowa

centrum aktywnego – katalitycznego); podzia enzymów na klasy; preenzymy; izoenzymy; jednostki aktywno ci enzymatycznej (katal, jednostka mi dzynarodowa, jednostki dla okre lonych enzymów); szybko reakcji enzymatycznej, inhibicja i aktywacja enzymów.

12. Koenzymy oksydoreduktaz i transferaz.

44

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

wiczenie 3 - laboratoryjne (4 godziny).

Temat: Wprowadzenie do zaj laboratoryjnych. Szkolenie BHP. Badanie w a ciwo ci podstawowych zwi zków wyst puj cych w organizmach

ywych: aminokwasów i bia ek, cukrów redukuj cych i nieredukuj cych; wykrywanie cholesterolu i ladów hemoglobiny.

1. Zasady pracy obowi zuj ce studentów w laboratorium, przepisy BHP zasady pracy z odczynnikami atwopalnymi (rozpuszczalniki organiczne), r cymi ( ugi i kwasy) i toksycznymi (np. zwi zki metali ci kich, cyjanki, azydki) i sposoby bezpiecznego, dok adnego ich odmierzania. zasady bezpiecznego korzystania z palników gazowych; krótkie szkolenie przeciwpo arowe.sposoby przygotowywania roztworów o okre lonym st eniu molowym i procentowym.

2. Zasady pracy umo liwiaj ce uzyskiwanie wiarygodnych wyników do wiadcze(nauka sposobu korzystania z pipet, biuret, kolb miarowych, cylindrów i wag – zaj cia praktyczne).

3. Reakcja ninhydrynowa – metoda wykrywania aminokwasów, ró ne zabarwienie dla ró nych aminokwasów.

4. Reakcja ksantoproteinowa wykrywania bia ek (z kwasem azotowym).

5. Reakcja biuretowa Piotrowskiego - metody jako ciowa i ilo ciowa oznaczania bia ek i peptydów o co najmniej 2 wi zaniach peptydowych (tripeptydów). Wyja nienie zasady oznacze kolorymetrycznych, prawo Lamberta-Beera i sposób przygotowywania krzywej wzorcowej i odczytywania z niej wyników.

6. Reakcja cukrów redukuj cych i nieredukuj cych z odczynnikiem Fehlinga.

7. Wykrywanie skrobi za pomoc jodu w jodku potasu.

8. Wykrywanie ladów hemoglobiny – reakcja benzydynowa.

9. Wykrywanie cholesterolu – reakcja Libermana-Burcharda.

wiczenie 4 - audytoryjne (4 godziny). Temat: Kwasy nukleinowe i biosynteza bia ka.

1. Kwasy nukleinowe - budowa RNA, DNA, nukleosomy, DNA cznikowe,chromatyna i chromosom (podobie stwa i ró nice mi dzy DNA, a RNA – zasady purynowe i pirymidynowe, ryboza i deoksyryboza, nukleotydy i wi zania w nich wyst puj ce, wi zanie z histonami, upakowanie chromatyny)

2. Replikacja DNA – kierunek syntezy DNA w nici wiod cej i opó nionej, fragmenty Okazaki, primer i prymaza, polimerazy DNA, telomeraza, odwrotna transkryptaza; fazy cyklu komórkowego.

3. Transkrypcja – polimerazy RNA (I,II,III); etapy: inicjacja – promotor i kompleks inincjuj cy; elongacja – kierunek transkrypcji; terminacja; m-RNA (hn-RNA, sekwencje liderowe, czapeczka, poliA, eksony i introny, splicing i spliceosomy);

45

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

r RNA - prekursorowy r-RNA (45S), ró ne rodzaje r-RNA (28S; 18S; 5,8 i 5S); t-RNA – struktura (ramiona i ich cechy charakterystyczne, nietypowe nukleotydy/zasady).

4. Biosynteza bia ka (translacja) – kod genetyczny, kodon i antykodon, cechy kodu genetycznego; rybosomy – podjednostki rybosomów u Prokaryota (70S = 50S + 30S) i Eukaryota (80S = 60S + 40S); rybosomy mitochondrialne; inicjacja i czynniki inicjacji (IF1, IF2, IF3); elongacja i czynniki EF; terminacja translacji i czynniki uwalniaj ce RF1 i RF2 oraz RF. Enzymy: aminoacylo t-RNA syntetaza, peptydylotransferaza; antybiotyki hamuj ce syntez bia ka; modyfikacje potranslacyjne bia ek – hydroksylacja proliny i lizyny, metylacja, fosforylacja, glikozylacja, acetylacja.

wiczenie 5 - audytoryjne (4 godziny). Temat: Lipidy

1. Wzory kwasów t uszczowych nasyconych (kwas mas owy, walerianowy, kapronowy, kaprylowy, kaprynowy, laurynowy, mirystynowy, palmitynowy, stearynowy, arachidowy, behenowy, lignocerynowy).

2. Wzory kwasów t uszczowych nienasyconych : kwasy monoenowe (palmitooleinowy, oleinowy, elaidynowy, erukowy, nerwonowy);kwasy dienowe (kwas linolowy); kwasy trienowe ( -linolenowy, -linolenowy);kwasy tetraenowe (kwas arachidonowy).

3. Definicja t uszczów prostych, budowa t uszczów prostych (wzór t uszczuprostego), wzór wosku.

4. Kwas fosfatydowy – wi kszo fosfolipidów jako pochodne kwasu fosfatydowego. 5. Cholesterol i jego estry – bez dok adnych wzorów. 6. Trawienie t uszczów prostych i z o onych w przewodzie pokarmowym,

lipoproteinach i tkance t uszczowej (nazwy, ród o i lokalizacja enzymów trawi cych t uszcze w przewodzie pokarmowym).

7. -oksydacja kwasów t uszczowych (subkomórkowa lokalizacja przemian, szczegó owo enzymy i reakcje, efekt energetyczny w/w przemian).

8. Cykl Krebsa, enzymy, przemiany i ich lokalizacja oraz efekt energetyczny; a cuch utlenia tkankowych, fosforylacja oksydacyjna i substratowa.

9. Synteza kwasów t uszczowych (lokalizacja komórkowa i narz dowa, ród aacetylokoenzymu A w cytoplazmie).

10. Synteza t uszczów prostych (powi zanie z przemianami w glowodanów, koszt energetyczny biosyntezy t uszczów prostych).

wiczenie 6 - audytoryjne (4 godziny). Temat: W glowodany.

1. Przypomnienie z seminarium I poj cia izomerii, oraz w a ciwo ci alkoholi i ich podstawowych reakcji (utlenianie, tworzenie eterów i estrów); aldehydy i ketony a cukry proste (utlenianie – w a ciwo ci redukuj ce, tworzenie wodzianów, pó acetali i acetali, kondensacja aldolowa); izomerie (izomeria podstawienia i optyczna, izomeria geometryczna – typu cis-trans).

2. Monosacharydy - pochodne alkoholi wielowodorotlenowych, zawieraj ce grupy alkoholowe i grup karbonylow ; klasyfikacja w zale no ci od liczby atomów w gla (triozy, tetrozy, pentozy, heksozy i heptozy) i rodzaju grupy karbonylowej

46

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

(aldehydowa –aldozy, ketonowa – ketozy); najbardziej znane aldopentozy (ryboza, deoksyryboza, ksyloza), aldoheksozy (glukoza, mannoza, galaktoza) oraz aldotrioza (aldehyd glicerynowy) i aldotetroza (D-erytroza); ketozy (dihydroksyaceton, erytruloza, ksyluloza, rybuloza, fruktoza, sedoheptuloza); wzory projekcyjne cukrów- szeregi D i L; formy + i - cukrów, mutarotacja; estry fosforowe cukrów, wewn trzne wi zanie pó acetalowe, piranozy i furanozy.

3. Disacharydy i oligosacharydy – zwi zki z o one, wi zanie glikozydowe jako szczególny rodzaj wi zania acetalowego; maltoza, izomaltoza, laktoza, celobioza, maltotrioza; w glowodany nieredukuj ce.

4. Polisacharydy – glikogen, celuloza, skrobia – amyloza i amylopektyna; trawienie w glowodanów (amylazy i , amylo-, erytro- i leukodekstryny, dekstryny graniczne; maltaza i sacharaza).

5. Glikoliza tlenowa i beztlenowa – lokalizacja enzymów glikolitycznych, ró nice w wykorzystaniu pirogronianu i równowa ników redukcyjnych; fosforylacja substratowa, oksydacyjna dekarboksylacja, bilans energetyczny, reakcje nieodwracalne.

6. Glukoneogeneza – lokalizacja przemian, bilans energetyczny, aminokwasy glukogenne, przemiany ró nych substratów: kwasu pirogronowego, szczawiooctowego, glicerolu.

7. Cykl pentozowy – przemiany, ich lokalizacja w komórce, znaczenie powstaj cegoNADPH + H+ i fosforybozy.

8. Regulacja poziomu glukozy we krwi – ró ne mechanizmy transportu glukozy do ró nych typów komórek; rola insuliny i glukagonu w regulacji przemian metabolicznych.

wiczenie 7 - audytoryjne (4 godziny) Temat: P yny ustrojowe

1. Krew (sk adniki morfotyczne; osocze a surowica – sk ad osocza; bufory osocza i krwinek czerwonych; równowaga kwasowo-zasadowa – kwasice i zasadowice).

2. Mocz (sk adniki azotowe; sk adniki organiczne i nieorganiczne; regulacja równowagi kwasowo-zasadowej przez nerki).

3. P yn mózgowo-rdzeniowy (sk ad p ynu mózgowo rdzeniowego i jego rola).

wiczenie 8 – audytoryjne (4 godziny) Temat: Integracja metabolizmu. Wspó zale no przemian metabolicznych i t uszczów. Zmiany podstawowych wska ników biochemicznych spowodowane wysi kiem fizycznym: rola adrenaliny, glukokortykoidów, insuliny i glukagonu

Literatura:1. Angielski S., red. Biochemia kliniczna i analityka. PZWL, Warszawa 1990. 2. Davidson V.L., Sittman D.B., red. Kwiatkowska-Korczak J. Biochemia. Urban

& Partner. Wroc aw 2002. 3. Filipowicz B., Wi ckowski L. Biochemia T.I. i T.II. PWN, Warszawa 1986. 4. Hames B.D., Hooper H.M., Houghton J.D. Biochemia. Krótkie wyk ady. PWN,

Warszawa 1999. 5. K yszejko-Stefanowicz L. wiczenia z biochemii. PWN, Warszawa 1999. 6. Kopff M., Rutkowski M.: Materia y pomocnicze z biochemii. WUM, ód 2003. 7. Stryer L. Biochemia. PWN, Warszawa 1999.

47

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PATOFIZJOLOGIA OGÓLNA



Forma zaliczenia


Cele dydaktyczne:

Poj cie zdrowia i choroby. Etiologia i patogeneza chorób. Czynniki chorobotwórcze egzo- i endogenne – patomechanizm. Rodzaje odporno ci (naturalna, nabyta, swoista i nieswoista, komórkowa i humoralna) – podstawowe poj cia i definicje. Zapalenie (cechy zapalenia miejscowego i uogólnionego). Zapalenie ostre i przewlek e, swoiste i nieswoiste – przyk ady. Zmiany degeneracyjne i wsteczne (starzenie si organizmu, choroby zwyrodnieniowe stawów, osteoporoza, zespo y ot pienie, neurodegeneracyjne). Patofizjologia wysi ków fizycznych – wp yw na uk ad odporno ciowy. Doping i wspomaganie w sporcie. Zaburzenia czucia i bólu. Wstrz s – przyczyny i powik ania.Awitaminozy. Patofizjologia ogólna uk adu kr enia (mia d yca, niewydolno kr enia, zawa m. sercowego), uk adu oddechowego (przewlek a obturacyjna choroba p uc, astma oskrzelowa).

Tre ci programowe:

Wyk ady: (po 2 godz.)Tematy:

1. Zdrowie i choroba. Odporno ustroju Definicja zdrowia i choroby. Poj cie homeostazy, adaptacji, etiologii i patogenezy. Czynniki chorobotwórcze egzo- i endogenne. Odporno naturalna i nabyta oraz swoista i nieswoista. Odporno humoralna i komórkowa.

2. Cz stki adhezyjne w procesie zapalnym. Definicja procesu zapalnego. Zapalenie ostre, przewlek e, miejscowe i uogólnione. Cechy miejscowego procesu zapalnego (rubor, tumor, dolor, calor, functio laesa). Cz stkiadhezyjne i ich rola w zapaleniu. Etapy migracji leukocytów do tkanek. Czynniki warunkujace swoisto procesu zapalnego.

3. Teorie powstawania i nast pstwa mia d ycy. Czynniki ryzyka mia d ycy.Rola dyslipidemii, wolnych rodników, trombofilii, komórek odpowiedzi zapalnej w powstawaniu blaszki mia d ycowej i jej degeneracji. Infekcje i czynniki zaka ne w promocji i powik aniach mia d ycy. Udzia uk adu dope niacza i cytokin w uszkodzeniu naczy Czynniki modyfikowalne: hiperlipidemie i dyslipidemie, nadci nienie t tnicze, hiperhomocysteinemia, przewlek e stany zapalne, cukrzyca, oty o androidalna, palenie tytoniu, nieprawid owe od ywianie, ma a aktywno fizyczna. Czynniki niemodyfikowalne: wiek, p e , menopauza, obci aj cy wywiad rodzinny

48

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

4. Nadci nienie t tnicze. Przyczyny i skutki kliniczne. Regulacja ci nienia t tniczego i jej zaburzenie. Nadci nienie samoistne (pierwotne) i wtórne. Nadci nienie w wyniku niewydolno ci nerek, patologii uk adu sercowo-naczyniowego, uk adu dokrewnego. Skutki kliniczne nadci nienia: przebudowa serca i naczy (remodeling), niewydolno lewokomorowa, choroba niedokrwienna serca, zmiany naczyniowe w siatkówce, niewydolno kr enia mózgowego, niewydolno nerek.

5. Oty o , zespó metaboliczny Zapotrzebowanie energetyczne ustroju. Mechanizmy regulacji aknienia (leptyna, neuropeptyd Y, bia ko aguti, POMC).Czynniki etiologiczne oty o ci (genetyczne, rodowiskowe), leptytowa teoria rozwoju oty o ci. Kryteria rozpoznania oty o ci, typy

oty o ci, mechanizm patogennego efektu oty o ci typu brzusznego. Tkanka t uszczowa – ród o biologicznie czynnych substancji. Schorzenia wynikaj ce z oty o ci. Definicja i

kryteria rozpoznania zespo u metabolicznego.

6. Gojenie ran Fizjologia gojenia rany. Rola zapalenia w gojeniu ran. Angiogeneza, obkurczanie rany. Czynniki ogólnoustrojowe i lokalne zaburzaj ce gojenie. Powstawanie blizny, keloid.

7. Patofizjologia uk adu kr enia Choroba niedokrwienna serca, serce p ucne. Zaburzenia rytmu serca, wady zastawkowe, niewydolno c kr enia.


wiczenie 1. Zapalenie. RKZ. Osteoporoza.

RKZ. Mechanizmy utrzymania fizjologicznego pH p ynów ustrojowych (bufor wodoroweglanowy, bia czanowy, fosforanowy). Najcz stsze przyczyny zaburze RKZ. Zaburzenia RKZ w zatruciach metanolem, glikolem etylenowym, salicylanami. Nast pstwa kwasicy. Wp yw zaburze pH na krzyw dysocjacji oksyhemoglobiny. Rola nerek i p uc w mechanizmach kompensacji zaburze RKZ i restytucji. Mechanizm adaptacji do d ugotrwa ych zaburze RKZ.

Definicja procesu zapalnego. Rozpuszczalne (mediatory zapalenia, bia ka uk adu dope niacza, krzepni cia i fibrynolizy, bia ka ostrej fazy- CRP) i komórkowe sk adowe procesu zapalnego. Mechanizmy uszkodzenia tkanek w zapaleniu.

Definicja osteoporozy. Regulacja poziomu wapnia we krwi. Rola osteocytów, osteoblastów, osteoklastów i bia ek macierzy kostnej w przebudowie ko ci. Czynniki ryzyka osteoporozy. Metody oceny g sto ci tkanki kostnej i profilaktyka osteoporozy.

wiczenie 2. Czynniki fizyczne. Wp yw czynników rodowiskowych na ustrój cz owieka. cz. I.

Mechanizm dzia ania biologicznego promieniowania: ultrafioletowego, widzialnego, podczerwonego, elektromagnetycznego, ultrad wi ki; zastosowanie w lecznictwie, profilaktyce i diagnostyce.

49

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wp yw pr du zmiennego i sta ego na ustrój. Zjawiska elektrochemiczne, elektrokinetyczne, elektrotermiczne pod wp ywem pr dów stosowanych w lecznictwie fizykalnym. Promieniowanie jonizuj ce: rodzaje, wp yw na organizm. Choroba. popromienna.

wiczenie 3. Zaburzenia termoregulacji. gor czka. czynniki fizyczne. Wp yw czynników rodowiskowych na ustrój cz owieka. cz.II.

Mechanizmy termoregulacji. Przyczyny i skutki zaburze termoregulacji. Mechanizm powstania gor czki i jej biologiczne skutki. Pyrogeny egzo- i endogenne. Hipertermia a gor czka. Przegrzanie, udar cieplny. Hipotermia, hibernacja, odmro enia. Czynniki fizyczne oddzia uj ce na ustrój nurka, lotnika, kosmonauty. Choroba kesonowa, wysoko ciowa, górska. Eksplozywna dekompresja. Dzia anie eksplozywnej fali uderzeniowej. Skutki przeci e grawitacyjnych i stanu niewa ko ci. Przyczyny i skutki hipoksii, hipo- i hiperkapni. Adaptacja ustroju do zmian ci nie .

wiczenie 4. Zaburzenia hormonalnej regulacji przemiany materii. Definicja i przyczyny cukrzycy typu I i II. Hormonalna regulacja poziomu glikemii (insulina, glukagon). Biologiczne znaczenie glikolizy, glikogenezy, glikogenozy, glikogenolizy, glukogenolizy. Komórki insulinozalezne i insulino niezale ne. Skutki metaboliczne i kliniczne cukrzycy: kwasica ketonowa, pi czki cukrzycowe, narz dowe powik ania cukrzycy. Hipoglikemia: przyczyny, objawy i post powanie.Zaburzenia wydzielania i efektów biologicznych hormonów wp ywaj cych na metabolizm lipidów i bia ek: glikokortykoidy, katecholaminy, hormony tarczycy, hormon wzrostu. Hormonalna regulacja obj to ci krwi kr cej.

wiczenie 5. Patofizjologia uk adu oddechowego, wstrz s.

Patofizjologia: Regulacja oddechu. Przewlek a obturacyjna choroba p uc (rozedma p uc,astma oskrzelowa), niedodma, obrz k p uc, choroby p uc wywo ane przez py y organiczne (pylica krzemowa, w glowa, azbestoza), zapalenie p uc(gru lica). Patofizjologia wstrz su: Wstrz s pierwotnie normo- i hipowolemiczny, pierwotnie normo- hipo- i hiperdynamiczny, kardiogenny, septyczny, urazowy, toksyczny, neurogenny. Zaburzenia w mikrokr eniu, centralizacja kr enia, zmiany uk adowe w przebiegu wstrz su, nast pstwa wstrz su - DIC, ARDS, SIRS, MOFS.

wiczenie 6. Patofizjologia wysi ków fizycznych. Awitaminozy Niefizjologiczny wysi ek fizyczny. Wp yw ekstremalnych i umiarkowanych wysi kówfizycznych na uk ad odporno ciowy. Wspomaganie i doping w sporcie i rekreacji. Podziai patomechanizm rodków dopinguj cych. ywienie i treningi fizyczne w oty o ci. Wp ywoty o ci i wybranych rodzajów aktywno ci sportowej na uk ad kostno-stawowy i kr eniowy. Witaminy – przyczyny i nast pstwa ich niedoborów. Awitaminozy, hipowitaminozy, hiperwitaminozy. Witaminy rozpuszczalne w wodzie i t uszczach – ich rola w procesach biologicznych

50

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

wiczenie 7. Starzenie organizmu. Choroby zwyrodnieniowe stawów. Proces starzeniaZnaczenie apoptozy w fizjologii i patologii, molekularne podstawy zjawiska starzenia, teorie starzenia, wp yw starzenia na funkcje uk adów: oddechowego, pokarmowego, endokrynnego i wydalniczego i narz du ruchu, ekonomiczne i spo eczno-demograficzne konsekwencje starzenia si spo ecze stwaChoroby narz du ruchu Zwyrodnienie wielostawowe, zmiany zwyrodnieniowe du ych stawów /koksartroza, gonartroza/, choroba zwyrodnieniowa stawów kr gos upa, zesztywniaj ce zapalenie stawów kr gos upa, inne artopatie /w przebiegu zaka e swoistych i nieswoistych, hemofilii, dny/, miopatie. Kolagenozy - patogeneza, reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina, tocze .

wiczenie 8. Zespo y ot pienne i neurodegeneracyjne.Zaburzenia czucia i bólu. Definicja bólu. Ból ostry i przewlek y, powierzchniowy i g boki, swoisty i nieswoisty. Wzmo enie, os abienie, zniesienie i spastyczne czucie bólu. Bó przenoszony, fantomowy, z niedokrwienia. Wewn trzustrojowe mechanizmy agodz ce ból. Zaburzenia wy szejczynno ci nerwowej (afazja, agnozja, apraksja). Rozwój zmian ot piennych, ot pienie starcze /naczyniowe/, ch. Alzheimera /kryteria rozpoznania, zmiany morfologiczne w oun/.

Literatura:1. Br borowicz A., Zarys patofizjologii narz dowej, Pozna , 2003. 2. Patofizjologia podr cznik dla studentów medycyny, pod red. S. Ma li skiego i J.

Ry ewskiego, wyd. II, PZWL, 1998. 3. Podstawy patofizjologii cz owieka, pod red. P. Thora. Wyd. Uniwersytetu

Jagiello skiego, 2002. 4. Wyk ady z patofizjologii, pod red. H. Tchórzewskiego. 5. Zapalenie – patofizjologia i klinika, pod red H. Tchórzewskiego, Medpress, 1998.

51

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

OGÓLNA TEORIA FIZJOTERAPII

Rozliczenie godzin:

Liczba godzin Rokstudiów

Semestr cznie wyk ady wiczenia seminaria

Forma zaliczenia


Cele dydaktyczne:

Zapoznanie z podstawami rehabilitacji medycznej i fizjoterapii oraz problematykniepe nosprawno ci. Zagadnienia etyki zawodowej fizjoterapeuty, organizacji opieki ambulatoryjnej i szpitalnej ze szczególnym uwzgl dnieniem fizjoterapii.. Nauka podstaw badania fizjoterapeutycznego. Problematyka regeneracji, kompensacji i adaptacji w kompleksowej rehabilitacji. Plastyczno o rodkowego uk adu nerwowego.

Tre ci programowe:


Wyk ad 1. Wprowadzenie do przedmiotu. Nauki medyczne – Medycyna - rehabilitacja medyczna, kultura fizyczna i fizjoterapia. Rehabilitacja jako proces medyczno-spo eczny. Organizacja rehabilitacji i fizjoterapii. Zespó rehabilitacyjny, zasady wspó dzia ania. Rehabilitacja szpitalna, ambulatoryjna oraz w dziennym pobycie.

Wyk ad 2. Zale no zdrowie-choroba, choroby przewlek e, niepe nosprawno . Epidemiologia niepe nosprawno ci. Zale no socjalna. Metody post powania w rehabilitacji. Miejsce fizjoterapii w procesie rehabilitacji. Cele fizjoterapii. Hierarchia i racjonalizacja celów rehabilitacji i fizjoterapii. Rola fizjoterapeuty w procesie rehabilitacji.

Wyk ad 3. Fizjoprofilaktyka i jej formy w ró nych grupach wiekowych. Definicja fizjoprofilaktyki: jej cele i funkcje (zdrowotna, kszta c ca, rozrywkowa, wychowawcza)Poj cie zdrowia i choroby – granice normy i patologii. Kinezyterapia i rekreacja jako g ówne formy dzia a profilaktyki zdrowotnej u dziecii m odzie y.Profilaktyka zaburze wydolno ci ogólnej i zagro e typowych dla osób trzeciego okresu ycia.

Wyk ad 4. Czynniki fizykalne stosowane w fizjoterapii – podstawy mechanizmów dzia ania bod ców fizjoterapeutycznych. Reakcja miejscowa oraz ogólna na ró nychpoziomach uk adu nerwowego na bod ce fizykalne. Rola autonomicznego uk adunerwowego w reakcjach adaptacyjnych ustroju. Kompensacja, regeneracja i adaptacja w fizjoterapii.

52

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wyk ad 5. Naturalne i niekonwencjonalne metody fizjoterapii. Refleksoterapia, akupunktura, elektropunktura, elektroakupunktura, laseropunktura. Masa punktowy, metoda McKenzie. Rehabilitacja w uzdrowisku – formy i metody fizjoterapii oraz pedagogiki terapeutycznej. Rola fizjoterapii w promocji zdrowia i prewencji przedrentowej.

Wyk ad 6. Zagadnienia etyki zawodowej, odpowiedzialno ci moralnej i prawnej fizjoterapeuty.

Wyk ad 7. Wyk ad do wyboru - humanistyczny lub przyrodniczy b d cy podsumowaniem przedmiotu np.: Stowarzyszenia Aktywnej Rehabilitacji w adaptacji i integracji spo ecznej osób niepe nosprawnych.Prospektywny model niepe nosprawno ci w najbli szych dziesi cioleciach. Zjawisko „wypalenia” w przebiegu d ugotrwa ej opieki i rehabilitacji osoby niepe nosprawnej (jako dodatkowy problem medyczno-spo eczny).Osoby niepe nosprawne w Unii Europejskiej: Niepe nosprawny-pe nosprawnyobywatel Europy.


1. Zasady organizacji i podzia u obowi zków zespo u rehabilitacyjnego. Ogólna metodyka rehabilitacji i taktyka post powania fizjoterapeutycznego. Ocena stanu funkcjonalnego, zasady prowadzenia dokumentacji fizjoterapeuty.

2. Podstawy antropometrii. Uwarunkowania, przejawy i struktura motoryczno ci.Systematyka czynno ci ruchowych cz owieka. Zdolno ci motoryczne i koordynacyjne. Testowanie sprawno ci motorycznej.

3. Akinezja. Oty o . Choroba „telewizyjna” u dzieci, m odzie y i doros ych. Sport i rekreacja dla osób w ró nym wieku.

4. Rozwój psychofizyczny i sprawno organizmu dzieci i m odzie y (rozwój postawy w ontogenezie, w a ciwo ci rozwoju psychofizycznego, metody kontroli rozwoju fizycznego).

5. Neurofizjologiczne podstawy kszta towania nawyku prawid owej postawy cia a (rola podporowa, amortyzacyjna i kinetyczna kr gos upa, rola mi ni i systemu nerwowego w utrzymywaniu prawid owej postawy, fazy reedukacji mi niowo-posturalnej).

6. Mi sie jako si ownik; si a i pr dko ci skracania (podzia si dzia aj cych na uk adruchu, przebieg w ókien a warto si y mi nia, si a mi nia w funkcji pobudzenia, czasu i pr dko ci, energia spr ysto ci), dzia anie si y mi ni na d wignie kostne.

7. Narz d ruchu – obci enia, rola mi ni i uk adów wi zad owych. Deformacje a przeci enia stawowe – mo liwo ci kompensacji. Przenoszenie si zewn trznych i wewn trznych dzia aj cych na narz d ruchu w warunkach prawid owych i patologicznych.

8. Sterowanie ruchem. Ogólny schemat sterowania ze sprz eniami prostym i zwrotnym. Sterowanie w p tli zamkni tej (ze sprz eniem zwrotnym), sterowanie ruchem a cucha kinematycznego. Koordynacja ruchów i przes anki jej pomiaru.

Utrzymywanie równowagi cia a w postawie stoj cej. Mechaniczne warunki równowagi

53

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

i jej rodzaje wyst puj ce u cz owieka. Przyczyny wychwia i mechanizm regulowania równowagi w pozycji stoj cej. Zaliczenie wicze .

Literatura:1. Bober T., Zawadzki J.: Biomechanika uk adu ruchu cz owieka. Wyd. BK, Wroc aw

2001.2. Dega W., Senger A. (red.): Ortopedia i rehabilitacja. Wyd. PZWL, Warszawa 1996. 3. Drozdowski Z.: Antropologia a rehabilitacja ruchowa. Monografie, podr czniki,

skrypty AWF w Poznaniu, Nr 26, Pozna 1988. 4. Fidelus F.: Zarys biomechaniki wicze fizycznych. Wyd. AWF w Warszawie

1989.5. Ko odziej J., Ko odziej K., Momola I.: Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna w

szkole. Wydawnictwo O wiatowe FOSZE, Rzeszów 1998. 6. Kossut M..: Mechanizmy plastyczno ci mózgu. (red. M. Kossut) Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 1994 7. Kutzner-Kozi ska J.M.: Korekcja wad postawy. Wydawnictwo szkolne i

pedagogiczne. Warszawa 1986. 8. azowski J.: Podstawy fizykoterapii. Wydawnictwo AWF Wroc aw, Wroc aw

20029. Milanowska K., Dega W. (red.): Rehabilitacja medyczna. Wyd. PZWL, Warszawa

1998.10. Milanowska K.: Teoria i praktyka w post powaniu rehabilitacyjnym. (red. K.

Milanowska), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Pozna 1995 11. Ossowski R.: Teoretyczne i praktyczne podstawy rehabilitacji. Wydawnictwo

Uczelniane Wy szej Szko y Pedagogicznej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 1999 12. Owczarek S.: Korekcja wad postawy. P ywanie i wiczenia w wodzie.

Wydawnictwa szkolne i pedagogiczne. Spó ka Akcyjna. Warszawa 1986. 13. Straburzy ski G., Straburzy ska-Lupa A.: Medycyna fizykalna. PZWL, Warszawa

199714. Szopa J., Mleczko E., ak S.: Podstawy antropomotoryki. Wyd. Nauk. PWN Sp. z

o.o. Kraków 2000. 15. Szukiewicz H., Lewandowski A.A., Zieli ski J.R.: Zasady dzia ania narz dów

ruchu. Wyd. AWF, Warszawa 1977. 16. Zab ocki J.: Wprowadzenie do rewalidacji. Wydawnictwo Adam Marsza ek, Toru

1998

54

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KINEZJOLOGIA



Forma zaliczenia

I I 30 10 20 - Zaliczenie z ocen

Cele dydaktyczne:

Celem nauczania tego przedmiotu, studentów I roku jest: - powtórzenie i rozwini cie zagadnie z zakresu anatomii funkcjonalnej i biomechaniki, które stanowi dla fizjoterapeutów baz , konieczn do nauki tzw. badania czynno ciowegoi motoryczno ci cz owieka- [poznanie syntetycznej teorii uk adu ruchu i najistotniejszych elementów kontrolno-steruj cej roli uk adu nerwowego oraz poziomów integracji w OUN, cechy ruchu jako w a ciwo ci jego przebiegu w czasie i przestrzeni; - ocena aktów ruchowych w aspekcie kinezjologicznym i ergonomicznym. Badanie proprio(re)cepcji i koordynacji wzrokowo-przestrzennej;- poznanie wspó dzia anie mechanizmów kontroli postawy cia a. Edukacja i reedukacja posturalna; - nauka oceny pacjentów z dysfunkcjami narz du ruchu w aspekcie podstawowych pojklinicznych: patologia (pathology), zaburzenie (impariment), upo ledzenie funkcji, sprawno ci czynno ciowej (disability) i ograniczenie lub brak mo liwo ci realizacji czynno ci w takim zakresie, jaki uwa any jest za prawid owy;- poznanie podstawowych zagadnie z zakresu kinezyterapii – podstawy uczenia si i nauczania czynno ci ruchowych.

Tre ci programowe:


11.. MMoottoorryycczznnoo cczz oowwiieekkaa –– jjeejj ssttrruukkttuurraa,, uuwwaarruunnkkoowwaanniiaa ii pprrzzeejjaawwyy.. Podstawowe informacje i definicje: anatomia czynno ciowa, mechanika, biomechanika. Podstawy biomechaniki klinicznej: statyka, dynamika, kinetyka, kinematyka, osteokinematyka, artrokinematyka. Si a, moment si y, stan równowagi (stabilny, niestabilny, neutralny), si agrawitacji i rodek ci ko ci. Maszyny proste. SSpprraawwnnoo mmoottoorryycczznnaa.. Plan budowy cia aludzkiego, symetria i asymetria ustroju. Okolice cia a. Terminologia opisowa: okre lenia orientacyjne w przestrzeni (pozycja podstawowa, osie i p aszczyzny cia a, kierunki oraz po o enie w przestrzeni). Uk ady narz dów istotnych dla aktywno ci ruchowej cz owieka: szkieletowy, mi niowy, oddechowy, kr enia (sercowo – naczyniowy), nerwowy i wewn trzwydzielniczy (dokrewny) oraz narz dy zmys ów.

55

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

22..CCeecchhyy rruucchhuu jjaakkoo ww aa cciiwwoo ccii jjeeggoo pprrzzeebbiieegguu ww cczzaassiiee ii pprrzzeessttrrzzeennii.. Akty ruchowe w aspekcie: rozwojowym, kinezjologicznym i ergonomicznym. Rodzaje ruchów: linearny (translatoryczny), prostoliniowy (rectilinearny) krzywoliniowy (curvilinearny), k towy(rotacyjny, obrotowy). Ruchy w stawach – po czeniach maziowych (osteokinematyka i artrokinematyka): zgi cie, wyprost, odwodzenie, przywodzenie, obwodzenie, rotacje (nawracanie i odwracanie), obwodzenie, protrakcja, retrakcja, horyzontalne odwodzenie i przywodzenie, dewiacja okciowa i promieniowa, boczne pochylenie tu owia. Uk adszkieletowy. Czynno ko ca. Typy szkieletu. Budowa i czynno ko ci. Kszta t ko ci:d ugie, p askie, krótkie, ró nokszta tne, trzeszczki, pneumatyczne. Czynno ciowaarchitektonika i w a ciwo ci fizyczne ko ci. W a ciwo ci biologiczne ko ci. Budowa ogólna po cze ko ci. Typu po cze ko ci: po czenia cis e (wi zozrosty, chrz stkozrosty, ko ciozrosty). Po czenia wolne ko ci, czyli stawy (po czenia maziowe). Sta e (powierzchnie stawowe, jama stawowa, torebka stawowa) i niesta e sk adniki stawów (wi zad a, obr bki, kr ki i kotki). Mechanika stawów – rodzaje ruchów: nieosiowe, jedno-, dwu-, wieloosiowe (stawy o jednym, dwóch i trzech stopniach swobody). Rodzaje ukszta towania powierzchni stawowych: stawy zawiasowe, obrotowe, rubowe, k ykciowe (elipsoidalne), siode kowe, kuliste wolne i panewkowe, p askie

(pó cis e) i nieregularne.

33.. Uk ad mi niowy i jego podzia y. Ogólna budowa i sk ad mi ni. Makroskopowa charakterystyka mi ni szkieletowych: kszta t, ci gna, przyczepy. Stosunki brzu ca do ci gna. Zmienno osobnicza w budowie uk adu mi niowego. Struktura mikroskopowa

mi ni. Narz dy pomocnicze (powi zie, kaletki maziowe, pochewki ci gien, bloczki mi ni, trzeszczki. Fizyczna i biologiczna charakterystyka mi ni. Mechanika mi ni(jedno-, dwu -, i wielostanowe). Charakterystyka rodzajów pracy mi ni. Kszta towanie ruchów. Koordynacja ruchów. Linia dzia ania si y. Dzia anie si y na ci gno. Si a mi nia.Praca mi nia. Czynno ciowa charakterystyka tkanki mi niowej. Niewydolno czynna i bierna mi ni. Stretching. Rodzaje skurczów mi ni: izometryczny, izotoniczny, koncentryczny, ekscentryczny. Czynno ciowy podzia mi ni: agonizm, antagonizm, kokontrakcja, stabilizacja, neutralizacja, synergizm. a cuchy kinetyczne: zamkni ty,otwarty.

44.. Uk ad nerwowy. Tkanka nerwowa i cytologia uk adu nerwowego. Charakterystyka wypustek nerwowych Budowa i czynno synaps. Podzia y uk adu nerwowego: rozwojowy (ontogenetyczny), topograficzny (anatomiczny), czynno ciowy, kliniczny. O rodkowy(mózg i rdze kr gowy) i obwodowy (nerwy czaszkowe i rdzeniowe) uk ad nerwowy: ich struktura i czynno . Definicja dróg nerwowych. Kora ruchowa, droga piramidowa i rdzeniowo – mi niowa. Uk ad pozapiramidowy. Mó d ek. Proprio(re)cepcja. Do wiadczenia sensomotoryczne. Somatognozja. Zaburzenia uk adu piramidowego – spastyczno . Uszkodzenie uk adu pozapiramidowego – sztywno . Zaburzenia czynno cimó d ku - asynergia. Zaburzenia czucia g bokiego - ataksja. Plastyczno mózgu. Kompensacja i adaptacja.

5. Syntetyczna teoria uk adu ruchu ( bierny, czynny i najistotniejsze elementy kontrolno – steruj cej roli uk adu nerwowego). Poziomy integracji uk adu nerwowego. Wzorce ruchowe (stereotypy dynamiczne). Rozwój koordynacji wzrokowo – przestrzennej. Apraksja. Nawyki i automatyzacja czynno ci ruchowych w motoryczno ci cz owieka.Zdolno ci – si a, wytrzyma o , szybko i zwinno – jako podstawowe kategorie motoryczne. Gibko jako w a ciwo morfofunkcjonalna cz owieka. Koordynacyjne zdolno ci motoryczne – ich struktura i uwarunkowania. Umiej tno ci jako zdolno ci

56

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

specyficzne cz owieka. Proces uczenia si i nauczania czynno ci ruchowych – istota, uwarunkowania, fazy i zasady stymulacji. Podstawowe poj cia kliniczne: - Patologia (pathology) - rodzaj uszkodzenia uk adu ruchu (lokalizacja i wielko ) – strukturalne i / lub czynno ciowe;- Zaburzenie (impariment) – podmiotowe lub przedmiotowe objawy uszkodzenia uk adu ruchu;.- Upo ledzenie funkcji, sprawno ci czynno ciowej (disability) – ograniczenie lub brak mo liwo ci realizacji czynno ci w takim zakresie, jaki uwa any jest za prawid owy.- Niepe nosprawno (handicap) – niekorzystne nast pstwa upo ledzenia funkcji, przeszkadzaj ce lub uniemo liwiaj ce wype nianie ról spo ecznych stosownych do wieku, p ci, pozycji spo ecznej i uwarunkowa spo eczno – kulturowych. Analiza kinezjologiczna zaburze w zakresie uk adu ruchu:- Neurogenne. Dotycz ce „górnego neuronu” – spastyczno [udar mózgu, choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne (SLA), stwardnienie rozsiane (SM), uszkodzenie pnia mózgu, przerwanie dróg nerwowych rdzenia kr gowego] i „dolnego neuronu” [izolowane dysfunkcje nerwów obwodowych – czaszkowych i rdzeniowych,poliomyelitis, zespó post polio, choroba Guillaina – Barrégo, polineuropatie, zaburzenia transmisji synaptycznej nerwowo – mi niowej (miastenia)]. - Miogenne. Miopatie (dystrofie, miotonie).


wiczenie 1. Zagadnienia ogólne. Odniesienie zasad mechaniki do ywego organizmu cz owieka.Anatomia czynno ciowa. Mechanika: statyka i dynamika, któr z kolei dzieli si na: kinetyk (odnosi si do si , które wywo uj ruch) i kinematyk (analizuje geometri ruchu). Biomechanika kliniczna, patobiomechanika. Procesy ruchowe (aktywno motoryczna) i równowaga. Kinezjologiczna charakterystyka aktów ruchowych: - rodzaje pracy mi ni (charakterystyka skurczów); - rodzaje ruchów; - sposób sterowania ruchami. Analiza ruchu w rzeczywistych warunkach ycia, wbrew dzia aniu grawitacji i bezw adno ci oraz innych oporów. Wspó czesne metody badawcze: - fotografia (kinematografia, fotografia stroboskopowa itd.); - platformy si y;- elektromiografia; - goniometria; - analizatory ruchu; urz dzenia do bada trójwymiarowych (sprz one kamery filmowe, skanery promieni gamma, holografia laserowa, tomografia) - laserowe urz dzenia do pomiarów szybko ci.Biokinematyka ko ci i stawów. Kinematyka - nauka o geometrii ruchu bez uwzgl dnianiasi , które ruch ten wywo uj . Biokinematyka: pomiary i zapis ruchów cia a - mechanika stawów i ko ci. System ISOM (International Standard Orthopedic Measurement) z metodzapisu SFTR: a) atwo , funkcjonalno , zrozumia o i uniwersalno sposobów pomiaru ruchów w stawach i pozycji wyj ciowych;

57

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

b) obiektywno odczytywania i interpretacji parametrów klinicznych przez ka degobadaj cego, co zapewnia porównywalno wyników obserwacji dokonanych przez ró nychbadaczy;- pomiary ruchów w stawach; - sposoby zapisywania pozycji i ruchów w stawach. P aszczyzny: S – zgi cie, wyprost, unoszenie tylne, przednie, prostowanie (zgi ciegrzbietowe), zgi cie (d oniowe, podeszwowe), kifoza, lordoza, ty ozgi cie itd. F – odwodzenie, przywodzenie, unoszenie boczne, przy rodkowe, odchylenia promieniowe, okciowe, ko lawe, szpotawe, zgi cia boczne, BSK. T – poprzeczne odwodzenie i

przywodzenie ramienia, odwodzenie i przywodzenie uda przy zgi ciu biodra do 90o. R – ruchy obrotowe (rotacje), odwracanie (supinacja), nawracanie (probacja), ewersja, inwersja.

wiczenie 2. Struktura narz du ruchu. Elementy sk adowe uk adu jednostawowego: 1.Po czenie sztywne elementów uk adu jednostanowego; 2.Po czenia wolne ko ci, czyli stawy (po czenia maziowe); 3.Mi sie ;4.Neuron;5.Receptory czucia. Ad.1. Po czenie sztywne: podstawowymi elementami tworz cymi sztywne (nieruchome) po czenia poszczególnych elementów uk adu jednostawowego s ko ci, wi zad a i ci gna.

a/ Ko ci – rola w wyzwalaniu ruchu; b/ Wi zad a – budowa i w a ciwo ci biomechaniczne (zale no „napr enie - rozci gni cie”). Biomechaniczna rola wi zade – po czenia ko ci mi dzy sob . Typu po cze ko ci: po czenia cis e (wi zozrosty, chrz stkozrosty, ko ciozrosty), stawy (po czenia maziowe) – oko o 206 ko ci tworzy oko o 200 stawów. Sta e (powierzchnie stawowe, jama stawowa, torebka stawowa) i niesta e sk adniki stawów (wi zad a, obr bki,kr ki i kotki). Rodzaje stawów. Mechanika stawów – rodzaje ruchów: nieosiowe, jedno-, dwu-, wieloosiowe (stawy o jednym, dwóch i trzech stopniach swobody). Rodzaje ukszta towania powierzchni stawowych: stawy zawiasowe, obrotowe, rubowe, k ykciowe(elipsoidalne), siode kowe, kuliste wolne i panewkowe, p askie (pó cis e) i nieregularne. Czynno stawu jest pierwotnie okre lona przez kszta t i ró nice w poziomach stykaj cych si ze sob powierzchni stawowych, a szczególnie przez stopie ich dopasowania do siebie, czy przystawalno ci (kongruencji), ale równie sposób, w jaki powierzchnie te s z czone.Wytwarzanie powierzchni stawowych przez linie rotuj ce wokó osi zewn trznych:- rotuj ca linia prosta – powierzchnie cylindryczne lub sto kowe;- ruch okr ny post puj cy – powierzchnia spiralna; - krzywa mniejsza ni pó okr g rotuj cy wokó jej ci gna – powierzchnie owalne; - hyperbola rotuj ca wokó wyimaginowanej osi – powierzchnia siode kowata.Ruch wynikiem si y rozwijanej przez mi nie. Warunki przejawiania si y mi niowej. Si yoddzia ywania pomi dzy dwoma ko mi. Znaczenie miejsc przyczepu mi ni. Zale nomoment si y - rami dzia ania si y.

wiczenie 3. Przyleganie powierzchni stawowych zapewniaj :1. wi zad a stawowe, szczególnie w stawach zawiasowych (takie jak poboczne wi zad astawu okciowego lub kolanowego i w stawach ródr czno - paliczkowych). Napi cie tych

58

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

wi zade zmniejsza si w pozycji po redniej stawów, gdy wzajemny ucisk powierzchni stawowych jest najmniejszy; 2. napi cie mi ni, których sk adowe stabilizuj ce si wyzwalanych przez nie przyczyniajsi do integralno ci stawu; 3. struktury powi ziowe, które pokrywaj otaczaj ce staw mi nie, np. powi szeroka uda; 4. ci nienie atmosferyczne. Typy ruchu stawowego: 1. lizgowy;- powierzchniowy – ruch obr czy ko czyny górnej po cianie klatki piersiowej, stawy mi dzykr gowe;- liniowy – stawy ródr czno - paliczkowe; 2. toczenia si (ko yskowy) – pocz tkowy ruch zgi cia w stawie kolanowym (15 – 20o);3. kombinowany – ruch zgi cia w stawie kolanowym; 4. rotacji osiowej: – staw ramienno - promieniowy. Liczba stopni swobody zale y od liczby prostopad ych p aszczyzn, w których mo e bywykonany:- staw ramienno - okciowy – 1 stopie ;- staw kolanowy – 2 stopnie; - staw biodrowy – 3 stopnie.

wiczenie 4. Mi sie . Uk ad mi niowy i jego podzia y. Ogólna budowa i sk ad mi ni.a/ Budowa makroskopowa b/ Struktura mikroskopowa - budowa sarkomeru (bia ka strukturalne - szkielet komórki mi niowej; bia ka kurczliwe – miofibryle, miofilamenty) - uk ad sarkotubularny: siateczka sarkoplazmatyczna, kanaliki T, triada Makroskopowa charakterystyka mi ni szkieletowych: kszta t, ci gna, ci gna – budowa przyczepów mi niowych (po cze mi ni z ko mi). Stosunki brzu ca do ci gna.Narz dypomocnicze (powi zie, kaletki maziowe, pochewki ci gien, bloczki mi ni, trzeszczki.Fizyczna i biologiczna charakterystyka mi ni. Biomechanika mi ni.Morfologiczne przystosowanie mi nia:- budowa „dla si y” – krótkie, liczne w ókna o pierzastym uk adzie;- budowa „dla szybko ci” – d ugie i mniej liczne w ókna o równoleg ym uk adzie.Mechaniczne przystosowanie mi nia:- „dla si y” – przyczepy w wi kszej odleg o ci od rodka ruchu, wi ksze rami d wigni;- „dla szybko ci” – przyczepy w bli szej odleg o ci, krótsze rami d wigni.Odmiany pracy mi niowej:- tonus – ci g y lekki skurcz w ókien mi niowych bez wywo ywania ruchu, wynika ze sta ego przep ywu impulsów, jest przyrodzon w a ciwo ci wszystkich ywych mi nipoprzecznie pr kowanych; jest ró ny w ró nych mi niach i w ró nych stanach zdrowia fizycznego i psychicznego; - praca koncentryczna – zbli a przyczepy kurcz cych si mi ni do siebie; w wi kszo ciprzypadków to przyczep ko cowy zbli a si do ustabilizowanego przyczepu pocz tkowego, ale nie jest to regu ;- praca ekscentryczna – mi sie kurczy si a mimo to jego przyczepy oddalaj si , w óknami niowe wyd u aj si kontroluj c ruch ko czyny przeciw grawitacji; - praca statyczna – brak ruchu, jednak ko czyna jest utrzymywana w okre lonej pozycji ustalonej w wyniku skurczu mi ni; od tonusu ró ni si udzia em wiadomo ci.

59

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

wiczenie 5. Czynno jednostawowego aparatu ruchu. Jednostka motoryczna (Sherringtona) jako podstawowa element funkcjonalny jednostawowego aparatu ruchu. 1. Budowa jednostki motorycznej a) komponent nerwowy: - motoneuron i jego wypustki, wielko alfa – motoneuronów a ich pobudliwo , szybko przewodzenie impulsu, zjawisko sumowanie w czasie i przestrzeni, procesy torowania i hamowania czynno ci neuronów, konwergencja i dywergencja;b) komponent mi niowy: ilo w ókien mi niowych w jednostkach ruchowych (wska nik unerwienia), ilo jednostek motorycznych w mi niach, terytorium zajmowane przez w ókna mi niowe danej jednostki motorycznej w ró nych mi niach, skurcz pojedynczy i t cowy (czas skurczu, relaksacja itp.).2. Podzia jednostek motorycznych ze wzgl du na testy czynno ciowe: ich charakterystyka czynno ciowa i implikacje czynno ciowe. Ró nice w wielko ci alfa - motoneuronów ró nych typów jednostek motorycznych. Zró nicowanie morfologiczne w ókienmi niowych licznych typów jednostek motorycznych. Zjawisko polaryzacji b on komórkowych („b ony pobudliwe”) 1/ Neurotrofizm; 2/ Potencja b onowy (spoczynkowy) i jego geneza (czynno pomp jonowych); 3. Potencja czynno ciowy i jego powstanie (depolaryzacja i repolaryzacja);4 Mechanizm przewodzenia w synapsie nerwowo - nerwowej pobudzaj cej i hamuj cej; 5. Mechanizm transmisji mediatorów w synapsie nerwowo - mi niowej;6. 6/ Elektromiografia (EMG). II. Sprz enie elektromechaniczne i skurcz mi nia 1/ Procesy prowadz ce do czenia siaktyny i miozyny („odblokowanie” jonów wapnia) czyli sprz enieelektromechaniczne; 2/ Skurcz mi nia – teoria lizgowa skurczu wg Huxley’a (cykl „pracy mostka”); 1. Neuron. Tkanka nerwowa i cytologia uk adu nerwowego.a/ Budowa neuronu: cia o komórki, dendryt, neuryt, struktura os onki mielinowej; b/ Czynno ciowa klasyfikacja neuronów: aferentne, interneurony, eferentne; c/ Rodzaje synaps;d/ Budowa i czynno synaps (nerwowo - nerwowej, nerwowo - mi niowej czyli p ytkimotorycznej).2. Receptory czucia a/ Podzia receptorów; b/ Budowa receptorów mi niowych i wrzeciona nerwowo - mi niowego (klasyfikacja w ókien nerwowych); c/ Budowa receptorów / narz dów ci gnistych;d/ Budowa receptorów stawowych; e/ Budowa mechanoreceptorów skóry (receptorów termicznych, dotyku, bólu);

wiczenie 6. Uaktywnianie jednostawowego aparatu ruchu. III. Udzia informacji aferentych z receptorów czucia w wyzwalaniu aktywno ci ruchowej 1/ Budowa uku odruchowego: receptor, droga do rodkowa, analizator (o rodeknerwowy), droga od rodkowa, efektor; czynno wrzeciona nerwowo - mi niowego,narz dów ci gnistych oraz receptorów stawowych. 2/ Odruchy. Definicja i rodzaje:

60

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

- Odruch miotatyczny (rozci gowy, „na rozci ganie” tzw. „odruch w asny mi nia”)np.- odruch kolanowy;- - Odruch Hoffmanna (H) – wywo ywany sztucznie;- - Odruch cofania (zginania) w odpowiedzi na bodziec bólowy i towarzysz cy mu skrzy owany (ko czyna kontralateralna) odruch prostowania.3/ Rola komórek Renshawa i interneuronów hamuj cych w procesach odruchowych: - po czenia interneuronu hamuj cego Ia z - motoneuronem mi ni antagonistycznych, nazywane odruchem wzajemnego hamowania - motoneuronów mi niantagonistycznych - hamowanie interneuronów mi dzy sob (interneurony hamuj ce Ia w ukach odruchowych zginaczy i prostowników); - rola aferentacji Ib z narz dówci gnistych (aferentacje z narz dów ci gnistych, przewodzone w óknami Ib, docieraj do

interneuronów hamuj cych - motoneurony jednostek ruchowych mi nia macierzystego i jego synergistów, które uzyskuj równie impulsy aferentne ze stawów i skóry; - rola aferentacji typu II z wrzecion mi niowych [odruch zginania w odpowiedzi na bodziec bólowy (cofania) i towarzysz cy mu skrzy owany (ko czyna drugostronna) odruch prostowania); rola aferentacji skórnych w procesach odruchowych (odruch zginania)].4) Rola proprio(re)ceptorów w czynno ciach odruchowych. 1. Czynniki nerwowe a) Rekrutacja jednostek motorycznych; b) Cz stotliwo pobudze ;c) Wzorce pobudze .2. Czynniki mi niowe. W a ciwo ci mechaniczne mi ni.a) Analiza krzywej F(t) w skurczu pojedynczym i w skurczu dowolnym; b) Zale no pomi dzy d ugo ci mi nia a wielko ci „rozwijanej” si y; c) Szybko zmian d ugo ci (pr dko ). Zale no F – V; d) Moc mi nia.4. Architektura mi ni - biomechaniczny model budowy: - sarkomeru; - w ókna mi niowego;- mi nia.

wiczenie 7 O rodkowy uk ad nerwowy. 1. Kora mózgowa: - budowa mikroskopowa kory mózgu; - lokalizacja czynno ciowa w korze mózgu; - kora ruchowa (pierwszorz dowa reprezentacja ruchowa); - drugorz dowa reprezentacja ruchowa; - kora czuciowa. 2. J dra podkorowe (historyczne zwane „zwojami podstawy”); 3. Pie mózgu; 4. Mó d ek:- kora mó d ku;- organizacja neuronalna kory mó d ku;- podzia mó d ku (robak i pó kule) i drogi cz ce mó d ek z kor mózgow i wzgórzem, z rdzeniem i j drami przedsionkowymi oraz z j drem czerwiennym i tworem siatkowatym; - funkcja mó d ku. Organizacja neuronalna wielostawowego aparatu ruchu. 1. Drogi wst puj ce;2. Drogi zst puj ce;

61

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

3. Uk ad piramidowy; 4. Uk ad pozapiramidowy; 5. Twór (i uk ad) siatkowaty: - wst puj cy uk ad siatkowaty - zst puj cy uk ad siatkowaty. Zmys wzroku: budowa i czynno oka, kontrola ruchów ga ek ocznych, o rodkowymechanizm percepcji wra e wzrokowych, rola wra e wzrokowych w ruchach dowolnych cz owieka.Kontrola postawy cia a: pozycja pionowa (wertykalizacja), narz d równowagi, j dra przedsionkowe jako o rodek odruchów statokinetycznych, rola wra e wzrokowych w kontroli postawy cia a, zaburzenia w pionowej postawie cia a i jej korekcja, wspó dzia anie mechanizmów kontroli postawy cia a. Edukacja i reedukacja posturalna. Podzia pozycji wyj ciowych ze wzgl du na usytuowanie rodka ci ko ci: niskie (le ce i siady), rednie,czyli pó wysokie (kl czne i przysiady), wysokie (stoj ca).

wiczenie 8. Organizacja uk adu mi niowo szkieletowego wielostawowego aparatu ruchu. Kombinacja szeregu stawów cz cych sukcesywnie segmenty kostne tworzy a cuch kinematyczny: - otwarty – je li obwodowy segment kostny ko czy si wolno w przestrzeni; - zamkni ty – je li ko cowe segmenty s po czone i tworz pier cie lub zamkni tyobwód, np. obwód miednicy, klatka piersiowa oraz ka da sytuacja, gdy staw obwodowy a cucha napotyka na du y opór.

Potencjalne mo liwo ci ruchowe; stopnie swobody. Sumowanie stopni swobody stawów ko czyn:- ko czyna górna: 11 stopni od palców do obr czy ko czyny górnej; 17 stopni od opuszek palców do tu owia; - ko czyna dolna: 6 stopni jako ca o ci do tu owia. Mi nie wielostawowe (klasa aktonu). Lokomocja, czyli umiej tno przemieszczania si w przestrzeni: przetaczanie (apedalna), kwadripedalna (pe zanie, czworakowanie, z podporem ko czyn górnych na meblach), dwuno na (dipedalna). Analiza chodu: fazy, wyznaczniki. Edukacja i reedukacja chodu. Przygotowanie do nauki chodzenia. Kszta cenie ruchowe w kontek cie mo liwo ci i zdolno ci motorycznych: umiej tno ci ruchowe i wydolno energetyczna. Koordynacja ruchowa (zwinno ): zdolno ci zró nicowania kinestetycznego, poczucia równowagi, szybkiej reakcji, orientacji czasowo – przestrzennej i rytmizacji. W a ciwa nauka chodu zró nicowana, zale nie od indywidualnych potrzeb pacjenta (odci enie i stabilizacja). Pomoce stabilne (specjalne por cze) i niestabilne („balkoniki”, „ambony” z „podpasznikami”, kule: pachowe, okciowe, trójnogi, laski etc.). Wstawanie z krzes a i rodzaje chodu o kulach – wzorce dwu-, trzy-, czterotaktowe. Lokomocja na wózkach.

wiczenie 9. Kinezyterapia. Ogólna systematyka wicze : somato – anatomiczne, fizjologiczne, strukturalne, funkcjonalne, stosowane (praktyczne). Podzia wicze uwzgl dniaj cyzaanga owanie osoby wicz cej: czynne wolne, czynne z oporem lub w odci eniu oraz w odci eniu z oporem. Warunki uzyskania odci enia: uniwersalny gabinet usprawniania leczniczego (UGUL), TherapiMaster, rodowisko wodne, za pomoc r k terapeuty. Ró nice w nazewnictwie typowym dla gimnastyki i kinezyterapii (wybrane przyk ady).Stopniowanie trudno ci wicze za pomoc pozycji. wiczenia kszta tuj ce(ogólnorozwojowe): wolne, z przyborami, na przyrz dach, ze wspó wicz cym.

62

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Kszta towanie si y, wytrzyma o ci, wydolno ci, gibko ci. Kszta towanie zdolno cikoordynacyjnych i równowagi. Gry i zabawy ruchowe: formy muzyczno – ruchowe, w rodowisku wodnym. wiczenia w terenie. Kszta towanie integracji sensomotorycznej.

Umiej tno ci poprawnego wykonywania codziennych czynno ci – np. tzw. „szko apleców”.

wiczenie 10. Repetytorium. Zaliczenie na ocen .

Literatura:1. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia cz owieka t. 1. Anatomia ogólna; ko ci, stawy,

wi zad a, mi nie.2. Kinalski R.: Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii dla studentów oddzia ów

fizjoterapii akademii medycznych. Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, Wroc aw 2002.

3. Nowotny J. (red.): Edukacja i reedukacja ruchowa. Wydawnictwo Kasper, Kraków 2003.

4. Nowotny J., Saulicz E.: Niektóre zaburzenia statyki cia a i ich korekcja. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego „Remark”, Katowice 1990.

5. Szopa J.: Zarys antropomotoryki. Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronis awaCzecha w Krakowie. Wydawnictwo Skryptowe Nr 117, Kraków 1993.

6. Sherborne W.: Ruch rozwijaj cy dla dzieci. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

63

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

DEONTOLOGIA



Forma zaliczenia

I II 20 20 - - Zaliczenie z ocen

Cele dydaktyczne:

Cele kszta cenia w zakresie deontologii obejmuj zapoznanie z rozwojem my li etycznej w Europie i na wiecie, podstawowymi poj ciami wspó czesnej bioetyki oraz normami deontologii w fizjoterapii. Wa nym zadaniem dydaktycznym jest kszta towaniew a ciwych postaw studentów wobec zada medycyny, praw i potrzeb chorego, problemów cierpienia, eutanazji, aborcji, rehabilitacji, opieki paliatywnej i terminalnej

Umiej tno ci:Wyró nianie zobowi za dentologicznych etycznych i prawnych. Formu owaniepostulatów dentologicznych rodowiska medycznego.

Tre ci programowe:


1. Istota staro ytnej i redniowiecznej my li etycznejDefinicje, moralno a etyka, filozofia a etyka, etyka religijna, Etyki Dalekiego Wschodu ( buddyzm, konfucjonizm). Etycy staro ytnej Europy: Epoka Sokratesa, Platon- cnota i wiedza, Arystoteles - etyka z otego rodka, etyka ojcowska Hipokratesa - primum non nocere jako zasada wtórna? Etyka Bliskiego Wschodu- (mahometa ska, ydowska). Etyka katolicka: od-augustynizmu przez Tomasza z Akwinu po personalizm, nauki moralne Jana Paw a II.

2. Etyka wiecka nowo ytnego wiata:Imperatyw kategoryczny Kanta, koncepcja utylitaryzmu Benthama i Milla, intuicjonizm i emotywizm. Podstawy my lenia medycznego- biologizm i humanizm. Etycy wspó cze niczy tylko kontynuatorzy tradycji? Inne systemy etyczne: uniwersalizm, eudajmonizm, relatywizm, perfekcjonizm, absolutyzm, sytuacjonizm, etyki teleologiczne.

3. Etyka deontologiczna ( deon= to co trzeba czyni ) zwana te kodeksow albo normatywn : poj cie obowi zku moralnego, skodyfikowany system nakazów i zakazów (norm etycznych). Etyka zawodowa lekarzy czyli deontologia lekarska a etyka normatywna fizjoterapeutów. Potrzeba etyki w medycynie.

4. Wyzwania wspó czesnej deontologii w fizjoterapii: szacunek dla autonomii pacjenta, nieszkodzenie, dobroczynno , sprawiedliwo , cnoty fizjoterapeuty: wspó czucie, zr czno , rozwaga, zdolno do odwzajemniania zaufania, u yteczno a integralno .

64

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

5. Etyka zgody na zabiegi fizykoterapeutyczne- zasada zaufania- swoboda wyboru fizjoterapeuty- wolno decydowania o wyborze metody-problem zgody zast pczej np. rodziców- zgoda jako wyraz szacunku do osoby poddawanej rehabilitacji a jej skuteczno .Problem zgody domniemanej. Nak anianie do poddania si rehabilitacji i jego granice.

6. Problem bólu w wynikaj cego z choroby i bólu podczas fizjoterapii W ka dym dzia aniu medycznym nale y eliminowa lub ogranicza cierpienie fizyczne i psychiczne -Ból jako sygna – Ból jako kara- ból spontaniczny „niecelowy”. Informacja medyczna a minimalizacja cierpie - wzajemna lojalno pacjenta i fizjoterapeuty.

7. Medycyna paliatywnaEtyka umierania, Eutanazja, Dyrektywy rozpoznawania mierci, Kryteria mierci mózgu, Deklaracja konferencji w Sidney 1968, Deklaracja o eutanazji Rzym 1980, Pallium czyli p aszcz- podstawowe zasady deontologii w hospicjum.

8. Deklaracja deontologiczna pracowników zawodów medycznych - 1992 Cele nadrz dne zawodów medycznych-zadania zawodów medycznych- wzory osobowe w duchu humanizmu- nauka a praktyka. Szerzenie o wiaty medycznej spo ecze stwie-Relacje pomi dzy zawodami medycznymi:

9. Poszanowanie godno ci pacjenta Karta praw pacjenta 1973. Zgoda na zbiegi w tym procedury fizjoterapeutyczne Zalecenia dotycz ce badania naukowego. Deklaracja Helsinska z 1964 i jej modyfikacja z Tokio 1975 ( poj cie eksperymentu, komisje biotyczne konieczno uzyskania opinii przed rozpocz ciem bada do magisterium

10. B d i tajemnica w sztuce fizjoterapii B d niewiedzy, zaniechania, niestaranno ci, b d przekroczenia uprawnie , b d u yciametod nienaukowych. Zakres tajemnicy medycznej- ujawnianie tajemnicy zawodowej-wymiana informacji pomi dzy pracownikami medycznymi a dobro chorego, przyk ady.

Literatura:1. Beauchamp Tom L.,. Childress Jamek F Zasady etyki medycznej KW 1996. 2. Biela A (red. ) Eutanazja a opieka paliatywna KUL , AM Lublin1996 wyd. II 3. Kurkowski J., Medycyna Problemy i Interesy l ska Akademia Medyczna

Katowice 1998 4. Szewczyk K., Etyka i deontologia lekarska PAU Kraków 1994

65

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

BIOLOGIA MEDYCZNA



Forma zaliczenia


Cele dydaktyczne:

Przedmiot biologia medyczna powinien stworzy szerokie spojrzenie studentów fizjoterapii na biologi cz owieka w zakresie genetyki, antropologii i ekologii cz owiekaoraz parazytologii. Celem kszta cenia w sferze wiadomo ci i umiej tno ci jest: opanowanie wiadomo ci z podstaw biologii komórki i genetyki; zapoznanie z najcz ciejwyst puj cymi zespo ami chromosomopatii; umiej tno sporz dzenia prawid owegokariogramu cz owieka; rozpoznawanie i zapisywanie kariotypów podstawowych zespo ówchromosomopatii; zapoznanie z wrodzonymi wadami rozwojowymi i rodowiskowymi czynnikami teratogennymi; poznanie podstaw antropometrii i wykonanie podstawowych pomiarów antropometrycznych; opanowanie wiadomo ci z zakresu najcz stszych chorób paso ytniczych i skutków biologicznych wynikaj cych z zara enia organizmu cz owieka okre lonym gatunkiem paso yta.

Tre ci programowe:


1. Komórka pro- i eukariotyczna. zagadnienia: cechy komórki eukariotycznej i komórki prokariotycznej, struktury komórkowe i ich funkcje, budowa i funkcje b on biologicznych, cykl yciowykomórki, kwasy nukleinowe.

2. Procesy realizacji informacji genetycznej w komórce zagadnienia: proces replikacji DNA, poj cie kodu genetycznego, proces transkrypcji u Prokariota i Eukariota, proces translacji u Prokariota i Eukariota

3. Mechanizmy uszkodze i naprawy DNA. zagadnienia: rodzaje mutacji, mutageniczny efekt uszkodze wywo anych przez promieniowanie jonizuj ce, czynniki alkiluj ce i promieniowanie UV, mechanizmy napraw uszkodze DNA, choroby zwi zane z zaburzeniem napraw DNA u cz owieka.

4. Genetyczne i rodowiskowe aspekty wrodzonych wad rozwojowych. zagadnienia: etiologia wrodzonych wad rozwojowych, epidemiologia wrodzonych wad rozwojowych, podzia wad wrodzonych, mechanizmy patogenetyczne: deformacje przerwania, dysplazje i malformacje; wrodzone wady rozwojowe wywo ane przez czynniki fizyczne, chemiczne i biologiczne.

5. Wybrane zagadnienia z ontogenezy i ekologii cz owieka. zagadnienia: okres ycia wewn trzmacicznego (prenatalnego) i okresy rozwoju

pourodzeniowego (postnatalnego) cz owieka, rodzaje i determinacja p ci u cz owieka,

66

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

gruczo y p ciowe, rytmy biologiczne, wp yw wybranych czynników rodowiskowychna organizm cz owieka (klimat, mikroklimat, promieniowanie s oneczne, ci nienieatmosferyczne).


wiczenie 1. Temat 1: Wybrane sk adniki budowy organizmu cz owieka.

1. Budowa i funkcja komórek: a) nab onkowych, b) podporowych, c) kurczliwych, d) nerwowych, e)

p ciowych, f) krwi, odporno ciowych, h) wydzielaj cych hormony. 2. Budowa i funkcja tkanek:

a) tkanka nab onkowa, b) tkanka czna, c) tkanka mi niowa, d) tkanka nerwowa. 3. Skóra i gruczo mlekowy:

a) naskórek, b) skóra w a ciwa, c) tkanka podskórna, d) przydatki skóry, e) gruczo mlekowy (sutek).

Elementy parazytologii

wiczenie 2. Temat 1: Wybrane paso yty z typu p azi ców

1. Budowa motylicy w trobowej2. Budowa motyliczki i przywry Schistosoma haematobium3. Tasiemce: uzbrojony i nieuzbrojony, bruzdog owiec szeroki, b blowiec.4. W gry tasiemców w mi niach.5. Cykle rozwojowe ww. paso ytów.

Temat 2: Wybrane paso yty z typu oble ców i stawonogów 1. Budowa glisty ludzkiej, owsika ludzkiego i w osog ówki2. W osie kr ty – larwy w mi niach.3. Budowa jaj: glisty, owsika i w osog ówki.4. Wesz ludzka: g owowa, odzie owa, onowa.5. Kleszcz pastwiskowy 6. wierzbowiec ludzki 7. Cykle rozwojowe ww. paso ytów

wiczenie 3. Temat 1: Wybrane paso yty z królestwa pierwotniaków

1. Lamblia jelitowa – budowa trofozoitu i cysty 2. Rz sistek pochwowy – budowa trofozoitu 3. widrowiec gambijski – posta trypomastigota 4. Zarodziec: ruchliwy, sierpowaty, pasmowy 5. Pe zak czerwonki - budowa trofozoitu i cysty 6. Toxoplasma gondii 7. Rozwój ww. paso ytów.

67

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Elementy genetyki Temat 2: Regu y dziedziczno ci Mendla. Dziedziczenie monogenowe u cz owieka

1. Dziedziczenie jednej cechy. 2. Dziedziczenie dwóch cech niezale nych.3. Dziedziczenie dwóch cech sprz onych ze sob .4. Dziedziczenie cech sprz onych z p ci .5. Wykonywanie krzy ówek na dziedziczenie ww. cech

wiczenie 4. Temat 1: Cytogenetyka cz owieka - cz I

1. Metody hodowli chromosomów 2. Techniki wybarwiania chromosomów 3. Prawid owy kariotyp cz owieka4. Uk adanie kariogramu cz owieka.

Temat 2: Cytogenetyka cz owieka - cz II1. Aberracje chromosomowe autosomów: liczbowe, strukturalne. 2. Cechy fenotypowe zespo ów chromosomopatii autosomalnych. 3. Analiza kariogramów zespo ów chromosomopatii autosomalnych. 4. Aberracje chromosomów p ciowych: liczbowe, strukturalne. 5. Cechy fenotypowe zespo ów chromosomopatii p ciowych.6. Analiza kariogramów zespo ów chromosomopatii p ciowych.

wiczenie 5. Temat 1: Wybrane zagadnienia z antropometrii cz owieka ( wiczenie)

1. Punkty antropometryczne - na g owie- na tu owiu- na ko czynach

2. Pomiary g owy (cefalometria) 3. Obliczanie przybli onej pojemno ci czaszki. 4. Pomiary cia a (somatometria) 5. Pomiary obwodów: (g owy, tu owia i ko czyn).6. Wska niki kszta tu, proporcji cia a, masy cia a.7. Podstawowe poj cia stosowane w dysmorfologii.

Temat 2: KOLOKWIUM pisemne

Literatura:1. Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy. Red. G. Drewa, T. Ferenc Wyd. Med. Urban & Partner, Wroc aw 2003. 2. Podstawy genetyki medycznej. M. Connor, M. Ferguson-Smith Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 1991, 1998. 3. Zarys parazytologii lekarskiej dla studentów. Red. R. Kad ubowski, A. Kurnatowska; Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999 (lub wydania poprzednie). 4. Wst p do antropologii i ekologii cz owieka. A. Malinowski. Wyd. U , ód , 1999. 5. Antropologia. Red. A. Malinowski, J. Strza ko. PWN, Warszawa, 1985. 6. Histologia. Podr cznik dla studentów medycyny i stomatologii. Wydanie I Red M.

Zabel., Wyd. Med. Urban &Partner, Wroc aw 2005.

68

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

7. Podstawy cytofizjologii. Red. J Kawiak, J. Mirecka, M. Olszewska, J. Warcho . Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1998.

8. Rozwój biologiczny cz owieka. N. Wola ski. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa 2005

69

Documents

PROGRAM ZAJ û - a.umed.pla.umed.pl/pl/doc/plany/fiz/fiz_licencjat1.pdf · ANATOMIA FUNKCJONALNA I RENTGENOWSKA Rozliczenie godzinowe: Rok Liczba godzin studiów Semestr á cznie