Upload
allen-kerr
View
67
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Travma Yönetimi. Prof.Dr.Saffet Karaca İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakultesi Anesteziyoloji AD. TRAVMA KÜRESEL SAĞLIK PROBLEMİ. 1. ölüm nedeni < 44 yaş 10 Milyon sakat / yıl 400.000 kalıcı sakatlık / yıl 150.000 ölüm / yıl Maliyeti > 100 Milyon $. Travmanın Tanımı. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Prof.Dr.Saffet Karaca
İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakultesi
Anesteziyoloji AD
TRAVMAKÜRESEL SAĞLIK PROBLEMİ
• 1. ölüm nedeni < 44 yaş• 10 Milyon sakat / yıl• 400.000 kalıcı sakatlık / yıl• 150.000 ölüm / yıl• Maliyeti > 100 Milyon $
Travmanın Tanımı Travma genelde kinetik, termal veya kimyasal
enerjinin dokulara transferi ile meydana gelen doku hasarı olarak tanımlanabilir. Soğuğa maruz kalma ile oluşan travmada ise bunun tam tersi olarak (ısı şeklinde) dokulardan enerji kaybedilir.
Künt travma, genellikle motorlu taşıt yaralanmaları, düşmeler ve spor yaralanmaları sonucunda oluşur.
Penetran travma, künt travmanın özel bir şeklidir ve çok dar bir yüzey alanına aşırı kuvvet uygulanması ile oluşur. Bıçak ve benzeri aletler ile ateşli silah yaralanmaları bu gruba girer.
Travmaya bağlı ölümlerin zamana göre dağılımı
0
10
20
30
40
50
60
0-1 Saat 1-4 Saat 1-6 Hafta
Travma sonrası zaman
Tra
vma
ölü
m y
üzd
esi
AnındaErkenGeç
Çarpma anı
Sivil Travma Tipleri
Bölge %Hastalar
Baş ve boyun 28.4
Toraks 11.2
Karın 19.8
Üst ekstremiteler 8.4
Alt ekstremiteler 20
Omurga 1.6
Askeri Travma Tipleri(Vietnam’da)
Bölge %Hastalar
Baş ve boyun 12
Toraks 7.2
Karın
7.1
Üst ekstremiteler 22.4
Alt ekstremiteler 40.6
Diğer*
*Sırt,kalça,genitalvs..bölgeler
10.7
Travma Yönetiminde Anestezistin Görevleri
•Travma ekip lideri •Postop.ağrı tedavisi
•Travma ekip üyesi •Hastaneler arası transport
•Hastane öncesi müdahale eden hekim •Yoğun bakım hekimi
•Anestezist
İleri Travma Yaşam Desteği Prensipleri
1-Travmalı hastanın hızlı ve doğru değerlendirilmesi
2-Hastanın resüsite ve stabilize edilmesi
3-Hastane kapasitesinin hastanın gereksinimlerini
karşılayıp karşılamadığının tespiti
4-Gerekiryorsa hasta transportunun güvenli şekilde
sağlanması
5-Optimal tedavinin devamlılığının sağlanması
Primer değerlendirme ve resüsitasyon fazı
A Hava yolu açıklığının sağlanması (servikal vertabra kontrolu !)
B Solunumun sağlanması
C Dolaşımın sağlanması ve hemorajinin kontrolü
D Nörolojik durumun değerlendirilmesi
E Hastanın tam fizik muayene için soyulması
İleri Travma Yaşam Desteği
1- Primer değerlendirme ve resüsitasyon
2- Sekonder değerlendirme
3- Definitif tedavi
ANAMNEZ
• Hastanın hikayesi
• Aldığı ilaçlar
• Alerji
• Açlık süresi
• Olay
Kabul eden hastahane
Değerlendirme &
resüsitasyon
Definitif tedavi Kritik hasta
Stabilizasyon & monitorizasyon
Akut hasar
Primer Transport
Temel yaşam desteği
İleri yaşam desteği
YoğunBakımÜnitesi
Sekonder transport
Transport timi
Travma Skoru
Travmanın şiddetini değerlendirmek için 1981 yılında tanımlanan travma skoru, yaralanmanın fizyolojik şiddetini saptayan sayısal bir değerlendirme sistemidir.
TRAVMA SKORU (1-16p)
Solunum hızı10-24/dk 4p25-35/dk 3p>36 /dk 2p1-9 /dk 1pApne 0p
Sistolik basınç>90 mmHg 4p70-89 mmHg 3p50-69 mmHg 2p0-49 mmHg 1pNabız yok 0p
Respiratuar ekspansiyonNormal 1pÇekilme 0p
Kapiller doluşNormal 2pGeçikmiş 1pYok 0p
Glasgow Koma Skalası14-15 5p11-13 4p8-10 3p5-7 2p3-4 1p
Glasgow Koma SkalasıKategori Cevap Puan
Göz açma Spontan
Sözel uyarı ile
Ağrılı uyarı ile
Yanıt yok
4
3
2
1
Sözel Yanıt Oryante koopere
Desoryante konuşabilir
İlgisiz sözler
Anlaşılmayan sözler
Yanıt yok
5
4
3
2
1
Motor Yanıt Söyleneni yapma
Ağrılı uyarıyı lokalize etme
Fleksiyon çekme
Fleksör (Dekortike)
Ekstansor (Deserebre)
Yanıt yok
6
5
4
3
2
1
Total 3-15
Motor Yanıt Söyleneni yapma
Ağrılı uyarıyı lokalize etme
Fleksiyon çekme
Fleksör (Dekortike)
Ekstansor (Deserebre)
Yanıt yok
6
5
4
3
2
1
Travma Skoru ve Yaşam Olasılığı
0
20
40
60
80
100
120
16p 14p 12p 10p 8p 6p 4p 2p
Travma skoru
Yaş
am o
lasl
ığı
%
Seriler 1
Travmaya bağlı hipotansiyon nedenleri
HipovolemiSpinal kord yaralanmasıKardiak tamponadTansiyon pnömotoraksAnaflaksiDrug overdoseNörojenik pulmoner ödemSepsis
Travmalı Hastalarda Endotrakeal Entübasyon Endikasyonları
Kardiyak arestBilinci kapalı hastalarda aspirasyonu önlemekHava yolları obstrüksiyonuSolunum yetersizliğiHipoksemiKomaŞokServikal spinal kord yaralanmalarında
KOLLOİDLERAlbumin kolloid onkotik basıncın %80’nini sağlar.Karaciğerde sentez edilir. %5-25 solüsyonları serum
fizyolojikde çözülmüş halde bulunur. Donör plazmasından üretilir.
Hetastarch (hidroksi etil nişasta); mol. ağırlığı 450000, intravasküler yarılanma ömrü 6 saattir.
Gelatin hayvansal kollejenlerin hidrolizi ile elde edilir.Mol.ağırlığı 35000, intravasküler yarılanma ömrü 2-3 saattir.
Dextran glikoz molekülünden elde edilen bir polisakkarid olup; mol ağırlığı 75000-40000 intravasküler yarılanma ömrü 6-2 saattir. Anafilaktik reaksiyona ve kan grubu tayininde yanlışlığa sebep olabilir.
Kan Kaybına YanıtVital Parametre <15% 15-30% 30-40% >40%
Kalp atım hızı <100 >120 >120 >140
Sistolik arter basıncı
Normal Normal Azalmış Azalmış
Nabız basıncı Normal veya artmış
Azalmış Azalmış Azalmış
Kapiller dolum Normal Gecikmiş Gecikmiş veya yok
Yok
Solunum sayısı 14-20 20-30 30-40 >40
MSS-şuur Huzursuz Çok huzursuz Huzursuz veya konfüze
Konfüze veya kapalı
Masif Kan Transfüzyonu
= Hasta kan volümünün 24 saat içinde replase edilmesi
• Problemler: – 1. Hipotermi – 2.Hiperpotesemi – 3. asidoz – 4. Hemolitik sarılık – 5. DIC – 6. ARDS – 7. Disritmi– 8. Citrate Toksisitesi
• Dilusyonel Koagülopati (dilusyonel trombositopeni, koagülasyon faktörlerinde azalma)
Travmalı Hastaların Tedavisinde Öncelikler
Yeterli ventilasyon ve oksijenasyonun sağlanması Kan basıncının ölçülmesi EKG Periferik damar yolu açılması Santral venöz katater takılması Sıvı tedavisi (Kristalloid,Kolloid,Kan) Kan ve sıvıların ısıtılarak verilmesi Kan gazı ve hemotokrit ölçümleri Isı ölçümü İdrar miktarı ölçümü İntra-arteryel kanül takılması
Genel Anestezinin Evreleri
İndüksiyonİdameAyılma
İndüksiyonun Amaçları
Bilinçsizliği sağlamak, kardiyovasküler stabiliteyi bozmadan mümkün olduğu kadar kısa bir sürede cerrahi anestezi seviyesine ulaşmaktır.
Mide içeriği aspirasyonunu ve laringospazmı önlemek için hava yolu açıklığının temin edilmesidir.
Travmalı Hastada Anestezi İndüksiyonu ve İdamesi
Ketamine veya etomidate tercih edilen hipnotik ajanlardır; tiyopenton ancak hipovolemi düzeltişmişse kullanılmalıdır.
Süksinilkolin travmadan sonraki ilk saatlerde güvenle kullanılabilir; alternatif olarak non-depolarizan Rocuronium seçilebilir.
Volatil anestezik dozlarının dikkatlice titre edilmeliPnömotoraks olasılığında N2O’dan sakınmakİnvazif monitörizasyon yapılmalıİntraop. Awareness (farkına varma) riski!
Travmada İndüksiyon Ajanları
Etomidate 0.2 mg/kg hemodinamik stabiliteKetamine 1-2 mg/kg direkt miyokard
depresyonuThiopental 0.5-1.0 mg/kg doza bağlı
miyokard depresyonu ve sistemik vazodilatasyon
Propofol 0.25-0.5 mg/kg hipovolemik hastalarda rölatif kontrendike
Travmalı Hastaların Entübasyonu
Tercih edilen NMB’lerSüksinilkolinRocuronium
Entübasyon riskleriServikal fraktür!Dolu mide! (Sellick Manevrası)
Endotrakeal Entübasyonun Yan Etkileri
Travmatik ve mekanik nedenler: Direkt;1. Spinal kord travması2. Gözde travma3. Burun kanaması4. Diş travması5. Farinks ve larinks yaralanması6. Özafagus, farinks delinmesi7. Subkutanöz ve mediastinal amfizem8. Aritenoid dislokasyonu9. Aspirasyon
• İndirekt1. Pnömotoraks2. Özafagus entübasyonu!!!3. Bronşiyal entübasyon!
• Patofizyolojik nedenler:1. Farinks ve larinks spazmı2. Bronkospazm3. Öksürük ve ıkınma4. Kardiyak aritmi5. Arteryel hipertansiyon6. Arteryel hipotansiyon
TEŞEKKÜRLER