Priručnik o organizaciji letačkih aktivnosti sportskog i amaterskog letjenja - I dio

Aeroklub

KRILA PODGORICE

KOPIJA BROJ

1

PRIRUČNIK O ORGANIZACIJI LETAČKIH AKTIVNOSTI

SPORTSKOG I AMATERSKOG LETENJA

UPRAVA ZA CIVILNO VAZDUHOPLOVSTVO DRŽAVE CRNE GORE JE ODOBRILA ZA UPOTREBU OVAJ PRIRUČNIK

ORGANIZACIJA LETAČKIH AKTIVNOSTI SPORTSKOG I AMATERSKOG LETENJA

AEROKLUBA KRILA PODGORICE

.................………………… ……………………………………… Dana Potpis i pečat

Podgorica, Januar 2009.

PRIRUČN IK O ORGANIZACIJI LETAČKIH AKTIVNOSTI DIO

Aerokluba KRILA PODGORICE 1

Izdanje broj: Revizija br:

01 00

Strana:2/ 39

Podgorica 25.01.2009 Autor Predsjednik Aerokluba KRILA PODGORICE Saob.Ing. Dragan Ivancevic




01 00

Strana:3/ 39


(1) SPISAK IZMJENA

Broj izdanja

Datum izdanja Stranice koje se menjaju Datum odobrenja izmene od strane

Uprave za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore

00 25.Jan 2009 .

Prvo izdanje

01.

02.

03.

04.

05.

06.

07.

08.

09.

10.




01 00

Strana:4/ 39


(2) SPISAK VAŽEĆIH STRANICA

Broj strane

Datum izdanja Revizija

broj

Broj strane

Datum izdanja Revizija

broj

1 25. Jan 2009. 00 31 25. Jan 2009. 00

2 25. Jan 2009. 00 32 25. Jan 2009. 00

3 25. Jan 2009. 00 33 25. Jan 2009. 00

4 25. Jan 2009. 00 34 25. Jan 2009. 00

5 25. Jan 2009. 00 35 25. Jan 2009. 00

6 25. Jan 2009. 00 36 25. Jan 2009. 00

7 25. Jan 2009. 00 37 25. Jan 2009. 00

8 25. Jan 2009. 00 38 25. Jan 2009. 00

9 25. Jan 2009. 00 39 25. Jan 2009. 00

10 25. Jan 2009. 00

11 25. Jan 2009. 00

12 25. Jan 2009. 00

13 25. Jan 2009. 00

14 25. Jan 2009. 00

15 25. Jan 2009. 00

16 25. Jan 2009. 00

17 25. Jan 2009. 00

18 25. Jan 2009. 00

19 25. Jan 2009. 00

20 25. Jan 2009. 00

21 25. Jan 2009. 00

22 25. Jan 2009. 00

23 25. Jan 2009. 00

24 25. Jan 2009. 00

25 25. Jan 2009. 00

26 25. Jan 2009. 00

27 25. Jan 2009. 00

28 25. Jan 2009. 00

29 25. Jan 2009. 00

30 25. Jan 2009. 00




01 00

Strana:5/ 39


(4) LISTA KORISNIKA PRIRUČNIKA

Korisnik Red. Br. kopije

Napomena

Arhiva KRILA PODGORICE 1

Motorna sekcija 2

Jedrilicarska sekcija 3

Padobranska sekcija 4

Uprava civilnog vazduhoplovsva CG 5




01 00

Strana:6/ 39





01 00

Strana:7/ 39


UVOD




01 00

Strana:8/ 39


0. UVOD

Aeroklub KRILA PODGORICE je registrovan kod Ministarstva sporta RCG, kao sportska organizacija, u cilju

širenja vazduhoplovnog sporta, i vazduhoplovne kulture.

U ovom priručniku KRILA PODGORICE opisan je način izvršavanja poslova koji su od značaja za bezbijednost vazdušnog saobraćaja a proističu iz primene Zakona o vazdušnom saoraćaju i Pravilnika donijetim na osnovu njega,.

Predsjednik Aerokluba KRILA PODGORICE vezano za Operativni priručnik daje izjavu o usaglašenosti i njegovoj primeni.




01 00

Strana:9/ 39


0.1. IZJAVA O USAGLAŠENOSTI I PRIMJENI PRIRUČNIKA

(1) Ovaj priručnik koristi Aeroklub KRILA PODGORICE, za rad i izvodjenje sportskog i amaterskog letenja i njime se definiše oblast rada vezano za letenje na avionima , jedrilicama, ultralakim avionima, zmajevima,balonima kao i izvodjenje padobranskih skokova.

(2) Priručnik mora biti stalno ažuran i dostupan samo clanovima Aerokluba KRILA PODGORICE i ne smije se dati na neovlašćeno korišćenje, kopiranje ili preštampavanje, osobama van Aerokluba KRILA PODGORICE osim ovlašćenom osoblju nadležnih organa koji će ga tretirati kao poslovnu tajnu,

(3) Svi članovi Aerokluba KRILA PODGORICE dužni su da se pridržavaju svih odredbi i procedura ovog Priručnika i da u skladu sa njim vrši vazduhoplovne sportske aktivnosti,

(4) Svaki clan dužan je da se upozna sa ovim priručnikom Aerokluba KRILA PODGORICE i dužan je da se u potpunosti pridržava njegovih odredbi,

(5) Priručnik i svaka njegova izmjena može se primijeniti samo ako je odobrena od strane nadležnog organa, tako da se ne smije primijeniti ni jedan neodobren zapis pogotovu ne izvršen rukopisom,

(6) Svako ne pridržavanje odredbi i procedura ovog priručnika smatraće se kršenjem Zakona o vazdušnom saobraćaju i istovremeno pretstavlja kršenje radne discipline te povlači konsekvence,

(7) Priručnik je izrađen u skladu sa sa Zakonom o vazdušnom saobraćaju Države Crne Gore.

(8) U slučaju da u toku primjene ovog priručnika dođe do izmene Zakona o vazdušnom saobraćaju ili podzakonske regulative koja se odražava na primjenu priručnika u vršenju izvodjenja sportskog i amaterskog letenja, tada će se poštovati ta regulativa, a izmjene programa će se sprovesti u najkraćem roku i u skladu sa izmjenama regulative.

Podgorica,

25.01.2009 god. Aeroklub

KRILA PODGORICE Capt.Dragan Ivančević




01 00

Strana:10/ 39


0.2. ORGANIZACIJA OPERATIVNOG PRIRUČNIKA I VRŠENJE DOPUNE I IZMJENE

0.2.1. Organizacija Operativnog priručnika

Ovaj priručnik sastoji se iz djelova:

GLAVA 1. OPŠTI DIO

GLAVA 2. AVIONI

GLAVA 3. LETENJE

0.2.2. Način vršenja dopuna i izmjena priručnika Aero kluba Krila Podgorice

(a) Nadležnost

Za dopunu ili izmjene ovog priručnika, kao i njegovo ažuriranje, odgovoran je Predsjednik Aerokluba Krila Podgorice , a on može zadužiti drugo lice iz AeroklubaKRILA PODGORICE koje će vršiti navedene aktivnosti.Svaki korisnik ovog Operativnog priručnika mora održavati svoj primerak ažurnim.

(b) Dopune i izmjene priručnika

(c) Dopunom se smatra izdanje nove strane odnosno strane koja dobija novi redni broj koji do tada nije postojao.

Izmjenom se smatra izmjena teksta štampanog na strani koja ima svoj ranijim izdanjem određen redni broj.

Izdata izmena ili dopuna strane automatski stavlja van snage predhodno izdanje strane koja time postaje nevažeća.

Ažuriranje priručnika vrši se tako što se nevažeći listovi izuzimaju iz priručnika i uništavaju a izmijenjeni listovi ulažu, a u sadržaju važečih strana upisuje broj uložene strane i broj izdanja.

Ako neka izmjena ili dopuna ima početak važnosti koji je kasniji od datuma izdanja tada se list koji je i dalje na snazi ostavlja u priručniku, sve do stupanju izmjene na snagu.

(d) Izmjene i dopune pisane rukom

U ovaj priručnik, ne smije se umetati ni jedan dodatak ili izmejna koja je rukom ispisana osim upisa broja i datuma Rešenja nadležnog organa kojim je Program odobren ili odobrena izmjena Programa, kao i novog korisnika i broj kopije Programa.

(e) Obelježavanje dopuna i izmjena

Dopuna ima redni broj izdanja i datum kada je dopuna izdata.

Ako je izmjena obimna ili ako je dopuna na takvom mjestu da se remeti predhodni redosled strana tada se utvrđuje novi redosled koji se tretira kao izmjena.

(f) Sadržaj važećih stranica

Na početku Operativnog priručnika, dat je sadržaj važećih strana u koji su unijete sve stranice koje su u ovom Operativnog priručnika, sa naznačenim brojem izdanja i datumom izdanja.

U posebnoj tabeli evidentiraju se broj izvršene izmjene i navodi svaka izmijenjena stranice priručnika i upisuje datum donošenja izmjene ili dopune.

Kada se sadržaj dopunjava novom stranicom ili izvrši izmjena strane tada se izdaje novi sadržaj sa




01 00

Strana:11/ 39


svim važećim stranicama.

(g) Obelježavanje izmena

Ako se na stranici mijenja sadržaj teksta u podnožju strane nalazi se sledeći broj izdanja i datum izdanja.

(h) Distribucija dopuna i izmena

Lista korisnika koji posjeduju primjerak priručnika, data je posebno i rukovodiocu letenja ili padobranskih skokova, koji je dužan da organizuje da se svaka izmjena ili dopuna dostavi svakom korisniku sa liste.

Način dostavljanja je lično, za zaposlene u KRILA PODGORICE, a za druge korisnike poštom - preporučena pošiljka.

U listu korisnika upisuje se broj izmjene ili dopune kao i datum ekspedovanja.




01 00

Strana:12/ 39


0.3. SKRAĆENICE

Skraćenice prikazane u ovoj tački su u skladu sa JAR FCL-1 i nisu sve upotrebljene u ovom priručniku ali neće biti redukovane zbog kasnijih izmena.

A Avion / Aeroplane

A/C Vazduhoplov / Aircraft

AMC Prihvatljiva usaglašenost / Acceptable Means of Compliance

AMC Aero-Medicinski centar / Aeromedical Centre

AME Ovlašćeni doctor / Authorised Medical Examiner

AMS Aero-Medecinski odsek / Aeromedical Section

ATC Kontrola leta / Air Traffic Control

ATP Aero-linijski transportni pilot / Airline Transport Pilot

ATPL Dozvola aero-linijskog transportng pilota / Airline Transport Pilot Licence

CFI Šef instruktora letenja / Chief Flying Instructor

CGI Šef instruktora za teoriju / Chief Ground Instructor

CP Kopilot / Co-pilot

CPL Dozvola profesionalnog pilota / Commercial Pilot Licence

PPL Dozvola privatnog pilota / Private pilot Licence

CRE Ispitivač za ovlašćenje letenja na tipu aviona / Class Rating Examiner

CRI Instruktor za letenje na tipu aviona / Class Rating Instructor

CQB Centralna banka pitanja / Central Question Bank

FCL Licenciranje letačkog osoblja / Flight Crew Licensing

FE Ispitivač u letu / Flight Examiner

F/E Inženjer letač / Flight Engineer

FI Instruktor letenja / Flight Instructor

FIE Instruktor letenja-Ispitivač / Flight Instructor Examiner

FNPT Trenažer za procedure letenja i navigacije / Flight and Navigation Procedures Trainer

FS Simulator leta / Flight Simulator

FTD Uređaj za obuku u letenju / Flight Training Device

FTO Centar za obuku letača / Flying Training Organisation

H Helikopter / Helicopter

HPA Avion visokih performansi / High Performance Aeroplane

HT Rukovodilac obuke / Head of Training

ICAO Međunarodna Organizacija Civilnog Vazduhoplovstva / International Civil Aviation Organisation




01 00

Strana:13/ 39


IEM interpretativno objašnjavajući material / Interpretative and Explanatory Material

IFR Pravila instrumentalnog letenja / Instrument Flight Rules

IMC Meteorološki uslovi za instrumentaln o letenje / Instrument Meteorological Conditions

IR Ovlašćenje za instrumentalno letenje / Instrument Rating

IRE Ispitivač za ovlašćenje IR / Instrument Rating Examiner

IRI Instruktor za ovlašćenje IR / Instrument Rating Instructor

JAA Udružene vazduhoplovne vlasti / Joint Aviation Authorities

JAR Zajednički vazduhoplovni propisi / Joint Aviation Requirements

LOFT Liniski orjentisana obuka letenja / Line Orientated Flight Training

MCC Kooperacija višečlane posade / Multi Crew Co-operation

ME Višemotorni (avion) / Multi-engine

MEL Lista minimalne ispravnosti / Minimum Equipment List

MEP Višemotorni klipni (avion) / Multi-engine Piston

MET Višemotorni turbo-elisni (avion) / Multi-engine Turbo-prop

MPA Više pilotni avion / Multi-pilot Aeroplane

MPH Više pilotni helikopter / Multi-pilot Helicopter

nm Nautička milja / Nautical Miles

OML Operational Multicrew Limitation

OSL Operational Safety Pilot Limitation

OTD Drugi uređaji za obuku / Other Training Devices

PF Pilot koji leti / Pilot Flying

PIC Pilot za komandama / Pilot-In-Command

PICUS Pilot za komandama a pod nadzorom / Pilot-In-Command Under Supervision

PNF Pilot koji ne leti / Pilot Not Flying

PPL Dozvola pilota / Private Pilot Licence

R/T Radio-telefonija / Radiotelephony

SE Jenomotorni (avion) / Single-engine

SEP Jednomotorni klipni (avion) / Single Engine Piston

SET Jednomotorni turbo-elisni (avion) / Single-engine Turbo-prop

SFE Ispitivač na simulatoru leta / Synthetic Flight Examiner

SFI Instruktor letenja na simulatoru leta / Synthetic Flight Instructor

SPA Avion sa jednim pilotom / Single-pilot Aeroplane

SPH Helikopter sa jednim pilotom / Single-pilot Helicopter

SPIC Pilot na obuci za komandama (aviona) / Student Pilot-In-Command




01 00

Strana:14/ 39


STD Uređaj za sitetičku obuku (simulator leta) / Synthetic Training Devices

TMG Motorna jedrilica / Touring Motor Glider

TR Ovlašćenje za letenje tipa (aviona) / Type Rating

TRE Ispitivač za letenje na tipu (aviona) / Type Rating Examiner

TRI Instruktor letenja na tipu (aviona) / Type Rating Instructor

TRTO Centar za obuku letenja na tipu (aviona) / Type Rating Training Organisation

VFR Pravila vizuelnog letenja / Visual Flight Rules

VMC Meteorološki uslovi za vizuelno letenje / Visual Meteorological Conditions

ZFTT Obuka sa nula časova letenja (avionom) / Zero Flight Time Training




01 00

Strana:15/ 39


GLAVA 1 – OPŠTE




01 00

Strana:16/ 39

GLAVA 1 – OPŠTE 1.1. ORGANIZACIONA STRUKTURA Aerokluba Krila Podgorice

Organizaciona struktura Aerokluba KRILA PODGORICE je postavljena tako da je uspostavljena subordinacija u rukovođenju izvršavanja usvojene politike vršenja svih aktivnosti na djelatnostima u vazdušnom saobraćaju, očuvanja najvišeg nivoa bezbjednosti vazdušnog saobraćaja i usvojene politike kvaliteta.

Radi efikasnog i kvalitetnog izvršavanja sportskih aktivnost Aerokluba KRILA PODGORICE organizovan je u organizacione cjeline ( SEKCIJE ) podijeljene prema vrsti aktivnosti i to: Sekcija za vazduhoplovno modelarstvo,

Sekcija za vazduhoplovno jedrilicarstvo,

Sekcija za motorno letenje

Padobranska Sekcija

Struktuta Aerokluba KRILA PODGORICE prikazana je na šemi organizacije koja prikazuje organizacionu strukturu koja je identična strukturi rukovođenja.

PREDSJEDNIK

Dragan Ivancevic RUKOVODIOCI

LETENJA Dragan Ivancevic Maks Podgornik

RUKOVODIOCI SKOKOVA

Zoran Lakic Zdravko Lakic

JEDRILICARSKA SEKCIJA

Predsjednik Sekcije Ivan Peric

PADOBRANSKA SEKCIJA

Predsjednik Sekcije Predrag Amidzic

MOTORNASEKCIJA

Predsjednik Sekcije Maks Podgornik

MODELARSKA SEKCIJA

Predsjednik Sekcije Veljko Ivancevic





01 00

Strana:17/ 39


1.2. ORGANIZACIJA LETAČKOG I PADOBRANSKOG OSOBLJA 1.2.1. Aktivnosti Aerokluba Krila Podgorice

Aeroklub KRILA PODGORICE vrši vazduhoplobne aktivnost za svoje potrebe . Aeroklub Krila Podgorice priprema programe i planira izvršenje aktivnosti, redovne provjere pilotskog osoblja od ovlascenih nastavnika letenja ,kao i provjere padobranaca od strane nastavnika padobranstva, formira i čuva dokumentaciju o posadama vazduhoplova, i padobranaca. Aeroklub Krila Podgorice, u oblasti vazduhoplovnog sporta , vrsi sa clanovima koji imaju vazece : Dozvole:

Pilota aviona

Profesionalnog pilota aviona

Pilota Jedrilice

Padobranca

Pilota ultra lake letilice

Pilota zmaja

Ovlašćenja: Instruktora letenja na avionima Instruktora letenja na jedrilicama, Instruktora padobranstva

Instruktora ultralakih letilica i zmajeva

Akrobatsko letenje

U aeroklubu Krila Podgorice, mogu letjeti i piloti bez vazecih dozvola pilota aviona i jedrilica, stim da svaki clan koji izvodi sportsko i amatersko letenje, svoje aktivnosti sprovodi i sa instruktorom letenja za tu oblast. Kao i da clan koji izvodi letenje, mora imati vazece ljekarsko uvjerenje ne starije od jedne godine. .




01 00

Strana:18/ 39


1.3. DUŽNOSTI I ODGOVORNOSTI OSOBLJA AEROKLUBA KRILA PODGORICE

1.3.1. Predsjednik

Predsjednik kluba dužan je da:

Planira i vrši stalnu kontrolu izvodjenja sportskih vazduhoplovnih aktivnosti

Planira provjeru obučenosti i osveženje obučenosti instruktora letenja u klubu,

Obezbijedi uslove rada da su uvijek u skladu sa Zakonom o vazdušnom saobraćaju i propisima donesenih na osnovu njega a koji se odnose na sportsko i amatersko letenje,

Obezbijedi da se sprovođenje sportskih aktivnosti vrši , kvalitetno uz korišćenje svih sredstava koja su na raspolaganju kao i da su ispunjeni svi potrebni uslovi za obavljanje vazduhoplovnog sporta

Obezbedi da se sve aktivnosti u letenju i izvodjenju padobranskih skokova vrši prema programu i uz najviši nivo bezbijednosti ,

Obezbijedi formiranje programa i plana prema zahtevima za svaku vrstu dozvole ili ovlašćenja,

Obezbedi formiranje i ažurno vođenje i čuvanje letačkih dosijea za svakog clana kluba,

Obezbedi praćenje radnog vremena, vremena letenja, vremena odmora i drugih podataka vezanih za letenje instruktora letenja i članova kluba..

Preduzima disciplinske mjere vezane za kršenje Zakona o vazdušnom saobraćaju, Pravila letenja i ovog priručnika.

1.3.2. Rukovodilac letenja / padobranskih skokova

Svim aktivnostima kluba u letenju i padobranskim skokovima koordinira i rukovodi rukovodilac letenja / rukovodilac padobranskih skokova ,imenovani od strane Predsjednika kluba, i pritom vrše raspored aviona prema dnevnom planu za izvršenje letenja ili padobranskih skokova.

Svaki let ili padobranski skok u sportskim aktivnostima mora biti odobren dnevnim planom za let ili skok koji je izdao rukovodilac letenja ili rukovodilac padobranskih skokova imenovan od predsjednika Aerokluba.

(1) Izradi mjesečni plan angažovanja instruktora letenja,(instruktora padobranstva) i određuje koji instruktor letenja će vršiti letenje (izbacivanje padobranaca) i sa kojim clanom kluba i na kojem avionu (padobranu) ili jedrilici ce se izvoditi letenje (padobranski skokovi),

Prilikom planiranja instruktora letenja (padobranskih skokova) rukovodilac je dužan da vodi računa za svakog instruktora letenja (padobranstva)o ostvarenom vremenu letenja (skokova), vremenu odmora, izraženom u broju časova letenja, broju letova,(broju padobranskih skokova) vremenu odmora, i posebnom odmoru koji se primenjuje na instruktora letenja(padobranstva).

(2) Osigura da ni jedan član ne započne letacke(padobranske)aktivnosti, a da predhodno nije:

(a) priložio važeče lekarsko uverenje kojim dokazuje zdravstvenu sposobnost .

(b) formiran dosije u kome se nalaze potrebna dokumenta a posebno važećelekarsko uverenje i dozvola pilota (padobranca) propisani testovi.,




01 00

Strana:19/ 39


(3) Obezbijedi izvršenje leta.

Obezbeđenje izvršenja leta podrazumijeva:

(a) Analizu aerodroma ili letilišta.

Analiza aerodroma ili letilišta sa koga će se vršiti letovi ili skokovi, podrazumijeva:

1. provjeru osposobljenosti za vršenje letova(skokova)

Koristiće se samo oni aerodrom ili letilištei koja posjeduju važeću dozvolu za upotrebu koju je izdala Uprava za civilno vazduhoplovsvo Crne Gore.

2. provjeru da li raspoloživa dužina poletno-sletne staze zadovoljava performanse vazduhoplova kojim se vrši letenje za slučajeve prekida poletanja za uslov kada se polijetanje vrši sa najvećom dozvoljenom masom na polijetanju,

3. provjeru spremnosti za korišćenje,

Provjera se vrši pregledom čiji je cilj da se utvrdi spremnost za korišćenje. Spremnost za korišćenje podrazumijeva provjeru stanja poletno-sletne staze i stepen upotrebljivosti u pogledu bezbijednosti za korišćenje i to:

provjera stanja poletno-sletne staze kada se radi o aerodromu ili letilištu sa travnatom poletno sletnom stazom, i to u pogledu visine trave ili postojanja korova, stanja podloge i da nema neravnina koje mogu ugroziti polijetanje i slijetanje,

prepreke i visine prepreka u prilaznim ravnima na oba kraja piste,

postojanje anemometra i kobasice.

(b) Analizu saobraćajne zone aerodroma ili letilišta,

Analiza saobraćajne zone aerodrom ili letilištea podrazumijeva:

1. razrada procedure korišćenja aerodroma ili letilišta,

2. poseno upoznavanje markantnih orjentira koji se koriste kod gubitka orjentacije,

3. ucrtavanje drugih aerodroma ili letilišta koja se nalaze u tom reonu

4. ucrtavanje predhodno izviđanih terena koji su pogodni za slijetanje , kada se u slučajevima opasnosti javi potrebe za prinudnim slijetanjem vazduhoplova.

(c) Analiza opterećenja vazduhoplova i položaja težišta u toku letenja,

Analiza opterećenja i položaj težišta mora da potvrdi da je korišćenje vazduhoplova bezbijedno pod uslovom da opterećenje vazduhoplova i količina goriva u svim kombinacijama ne prelaze najveću dozvoljenu masu aviona na poletanju a položaj težišta nije ni jednog momenta van dozvoljenih granica propisanih u Uputu pilotu.

(4) Obezbijedi nalog za let u kome je tačno navedena vrsta leta (skoka) kao i broj letova (skokova)koji se vrše, broj odobrenja leta ili letova dobijenih od Kontrole letenja.

(5) Obezbijedi da se na svim letovima nalaze u avionu sva propisana dokumenata i druga dokumenta ako su navedena u ovom priručniku.

(6) Obezbijedi odobrenja za let ili letove na osnovu najave i prijave leta službi Kontrole letenja.

Pored odobrenja za let (skok) mora pribaviti i Informacije koje su neophodna za izvršenje letova




01 00

Strana:20/ 39


(skokova) od značaja su za bezbijednost vazdušnog saobraćaja, i to:

(a) Meteorološki podaci koji se odnose na dan izvršenja planiranih letova (skokova),

(b) Podaci o aerodromu ili letilištu ili vazdušnom prostoru (Notam), ako će se koristiti ili potencijalno koristiti u toku letenja,

(7) Organizuje letenje(skokove) i određuje rukovodioca letenja (skokova)

Organizacija letenja (skokova) zavisi od toga da li se letovi (skokovi) obavljaju sa aerodroma ili letilišta koji:

(a) Je sa organizovanom letačkom aktivnošču, tada mora pribaviti odobrenje za korišćenje aerodroma ili letilišta od rukovodioca letenja kog je za to imenovao korisnik aerodroma ili letilišta odnosno od aerodroma ili letilišta kontrole letenja ako na takvom aerodrom ili letilištu postoji.

(b) Na kome nije organizovano letenje ili ne postoji rukovodilac letenja a klub dobije odobrenje upotrebe aerodroma ili letilišta za letenje u cilju sportskih aktivnosti, tada ce lice koje odredi Predsjednik kluba biti rukovodilac letenja na takvom aerodromu ili letilištu.

(c) Na kome nema rukovodioca letenja ili za koji nepostoji odobrenje korišćenja, takav aerodrom ili letilište se neće koristiti.

(8) Obezbijedi da se uredno i ažurno vode startne liste kao i da se iste redosledno prepisuju u dnevnik letenja. Pored toga dužan je da provjerava da li je svo letenje i zapažanje instruktora letenja upisano uredno i da su podaci ažurni.

1.3.3. Instruktor letenja / padobranstva

Instruktori letenja (padobranstva)su piloti (padobranci) koji na osnovu dozvole za rad i ovlašćenja instruktora upisanih u tu dozvolu, vrše svoje aktivnosti u skladu sa programom i uputom za korišćenje aviona (padobrana) kojima se vrše letenje(skakanje).

(1) Dužnost instruktor letenja (Padobranstva) je da:

Poslove u letenju (skokovima) izvršava na bezbijedan način pridržavajući se Zakona o vazdušnom saobraćaju, pratećih propisa i postupaka koji su propisani ovim priručnikom, kao i priručnikom za letenje aviona za sportske i amaterske aktivnosti,

Poslove u letenju (skokovima)izvršava u zahtjevanom kvalitetu i programu vodeći pri tome računa o bezbijednosti letenja (skokova) i uslovima koriščenja aviona (Padobrana),

Pravilno i na vrijeme ocijeni sposobnost člana da izvrši let (skok), pri čemu je dužan da maksimalno vodi računa o bezbijednosti letenja (skokova).

Uredno vodi evidenciju o clanovima i to: izvršenim letovima (skokovima); časovima letenja (broju skokova) i da biljeleži sva zapažanja uočena u toku aktivnosti,

Savjesno i do detalja da sa članom vrši pripremu pre izvršenja svakog leta (skoka),

Savjesno i do detalja ukaže i objasni pravilan rad,

Uredno vodi operativni dnevnik vazduhoplova (padobrana)kojim leti (skace) i da bez odlaganja upisuje uočene neispravnosti ili oštećenja ako nastanu u toku rada, odnosno provjerava da li tako postupaju i svi ostali clanovi,




01 00

Strana:21/ 39


Savjesno i prije svakog leta (skoka)provjeri punjenje aviona gorivom i pri tom da vodi računa da je upotrebljivo gorivo u rezervoarima aviona dovoljno da se bezbedno izvrši let uz propisanu rezervu u toku planiranja,

Izvrši let (skok) ili dozvoli da pilot (padobranac) izvrši let (skok), samo sa ispravnim i predhodno tehnički pripremljenim avionom (padobranom) i sa količinom goriva i maziva koja je dovoljna za izvršenje planiranog leta,

Planirane letove (skokove) izvršava u meteorološkim uslovima koji ne utiču na kvalitet rada i na bezbijednost letenja,

Planirane letove (skokove) izvršava samo ako poseduje odobrenje vršenja takvih letova od Službe kontrole letenja.

Planirane letove (skokove) izvršava bez i jednog elementa nediscipline u pogledu pravila letenja(skokova)i na taj način izvrši negativan uticaj i nagon za ugrožavanje bezbijednosti letenja (skokova)

Uredno i u kontinuitetu dokumentuje u startnu listu letova (skokova), sva zapažanja u toku aktivnosti kao i da tačno i pravilno unese ostvareno letenje(skokove) izraženo časovima leta, brojem letova (skokova).

1.3.4. Imenovani rukovodioci letenja :

Dragan Ivancevic ,dozvola saobracajnog pilota aviona

Instruktor letenja SE/ME/ARB

Maks Podgornik , dozvola profesionalnog pilota aviona

Instruktor letenja SE

Ajro Ljuca ,GPL-Instruktor

Instruktor jedrilicarstva

Vladimir Milic , GPL-Instruktor

Instruktor jedrilicarstva

Imenovani rukovodioci padobranskih skokova :

Zoran Lakic, dozvola padobranca Nastavnik padobranstva

Predrag Amidzic, dozvola padobranca Organizator padobranskih skokova

Zdravko Lakic, dozvola padobranca Nastavnik padobranstva




01 00

Strana:22/ 39


1.4. ODOBRENJE ZA IZVRŠENJE LETA

1.4.1. Letovi Svaki rutni let u cilju sportskih aktivnosi mora imati nalog za let kojim rukovodilac letenja ili po njegovom odobrenju njegov zamjenik, odobrava izvršenje leta i u nalogu navodi letačku posadu aviona tako što ispisuje ime i prezime, ime i prezime instruktora letenja i navodi vrstu leta i vježbu koja će se vršiti i ako je potrebno navodi rutu po kojoj će se letjeti i usputni aerodrom ili letilište na kome će se izvršiti slijetanje i polijetanje, kao i datum izvršenja naloga za let.

Na osnovu naloga za let pilot je dužan da pribavi odobrenje izvršenja leta od kontrole leta i to za konkretan datum i doba dana.

Tek po dobijanju napred navedenih dokumenata može se pristupiti neposrednoj pripremi i izvršenju leta vodeći računa i o drugim zahtevima koji moraju biti ispunjeni u toku planiranja leta.

1.4.2. Samostalni letovi u aerodromskoj zoni

Kada pilot po ocjeni rukovodioca letenja i predhodno ostvarenog uvida u obučenost, dostigne stepen u skladu sa postavljenim kriterijumima letenja, rukovodilac letenja dozvoljava izvršenje samostalnog leta bez pratnje instruktora tako što takođe potpisuje nalog za let.

1.4.3. Samostalni letovi na maršruti

1.4.4. Kada pilot treba da izvrši samostalni let na ruti bez pratnje instruktora, primenju se uslovi iz tačke 1.7

1.5. RUKOVOĐENJE LETENJEM

Rukovođenje letačkim aktivnostima u letenju vrši rukovodilac letenja.

(1) Dužnosti rukovodioca letenja

Rukovodilac letenja je dužan da:

(a) Sačini dnevni plan letačkih aktivnosti .

(b) Koordinira letenje na aerodromu ili letilištu sa koga vrši letenje.

(c) Provjeri postojanje protivpožarne opreme,

(d) Proveri postojanje opreme za pružanje prve pomoći,

(e) Obezbedi čuvanje aviona dok je parkiran na mjestu za parkiranje,

(f) Prije započinjanja letenja izvrši pregled stanja poletno-sletne staze naročito posle obilnih kiša kada je u pitanju travnata poletno sletna staza,

(g) Ne dozvoli polijetanje aviona na izvršenje leta ako:

Nije tehnički pripremljen za let odnosno nije izvršen predpoletni pregled od strane avio-mehaničara.

Nije izvršeno punjenje aviona gorivom i mazivom,

Utvrdi da je prekoračeno radno vrijeme a vrijeme za odmor bilo kraće od propisanog.

Utvrdi da je pilot pod uticajem alkohola, droge ili pokazuje znake zdravstvene nesposobnosti,

Nije obezbeđeno sanitetsko vozilo.




01 00

Strana:23/ 39


(2) Rukovodilac letenja je odgovoran za:

(a) pravilno i bezbijedno korištenje aerodroma ili letilišta ,

(b) davanje potrebnih i poznatih informacija posadama aviona u saobraćajnoj zoni aerodroma ili letilišta koje su potrebne za međusobno razdvajanje vazduhoplova,

(c) bezbijednost vazduhoplova, opreme i sredstava,

(d) vazduhoplovnog i drugog osoblja za vrijeme pripreme i obavljanja letova .

1.6. UPRAVLJANJE AVIONOM

Kada se u Aeroklubu Krila Podgorice vrše letovi u cilju preobuke na tipu aviona polaznika nadležnost upravljanja avionom pripada instruktoru letenja i on je u svim segmentima leta odgovoran za bezbijedno izvršenje leta.

Instruktor letenja u okviru preobuke polaznika samostalno odlučuje momenat ili fazu leta u kojoj če polaznik biti pilot za komandama, vodeći pri tome računa da bezbijednost letenja ne bude ugrožena a kontinuitet leta bude u skladu sa programom preobuke.

1.7. PILOT ZA KOMANDAMA

Pilot koji je nalogom za let određen da izvrši let avionom Aerokluba Krila Podgorice, dužan je da:

(1) U fazi pripreme:

(a) informiše se o svim podacima koji su relevantni za izvršenje leta,

(b) izvrši navigacijsku pripremu za izvršenje leta ako je let na ruti .

(c) obrati posebnu pažnju na trenutnu meteorološku situaciju kao i na prognozu razvoja meteorološke situacije za period vremena kada je planirano letenje.

(d) Provjeri kalkulacije potrebnog goriva i maziva za planirano letenje,

(e) Provjeri svu dokumentaciju neophodnu za izvršenje leta.

(f) Provjeri ispravnost aviona kojim se planira izvršenje leta, uključujući i pripremljenost vazduhoplova od strane vazduhoplovno tehničkog osoblja održavanja vazduhoplova,

(2) U toku leta poštuje sve elemente iz naloga za let, izvršava let na planiranoj visini letenja uz obavezno nadvišavanje prepereka koje važe za vrstu leta koji je planiran, uredno vodi radio vezu sa kontrolom leta i postupa po nalozima kontrole leta, pridržava se uputstva za korišćenje aviona poštujući ograničenja koja su u uputstvu data, vodi računa o utrošku goriva i uticaju na planirani let, stalno osmatra meteorološku situaciju radi blagovremene odluke,

(3) Prije slijetanja a kod dolaska na aerodrom ili letilište na kom je planirano slijetanje po ruti, da:

(1) Radio vezom uspostavi kontakt sa rukovodiocem letenja i po dobijanju instrukcija izvrši slijetanje. Ako se radi o aerodromu ili letilištu koji nije matični aerodrom ili letilište, dužan je da rukovodioca letenja izvjesti o planiranim aktivnostima na aerodromu ili letilištu sletanja a u skladu sa nalogom za let. Ako rukovodilac letenja zahtijeva usklađivanje aktivnosti sa letačkim aktivnostima koje se već odvijaju na aerodromu ili letilištu, dužan je da postupi po nalogu,




01 00

Strana:24/ 39


(2) Ne vrši slijetanje na aerodrom ili letilište na koji je planirano slijetanje ako ne uspostavi nikakav kontakt radio vezom sa aerodrom ili letilištem,

(3) Ne vrši slijetanje na aerodrom ili letilište na koji je planirano slijetanje ako uspostavi radio vezu i pritom primi instrukcije koje nisu u skladu sa procedurom korišćenja aerodroma ili letilišta ili procijeni da su instrukcije po sadržaju neuobičajene u radio-telefoniji ili nijesu konkretne i odgovarajuće,

(4) Propisno parkira aviona na poziciju za parkiranje, i da ne smije da ostavi avion ako nije prihvaćen od strane avio-mehaničara ili odgovarajuće osobe na aerodromu ili letilištu sletanja kada mora prisustvovati osiguranju stajanja aviona na platformi parkiranja koje mora biti u skladu sa uputom pilotu.

1.8. DOKUMENTACIJA AVIONA

1.8.1. Tehnička dokumentacija aviona

(1) Matična knjiga

Aeroklub Krila Podgorice redovno vodi matičnu knjigu za svaki vazduhoplov posebno kao i dokumentaciju o održavanju koja je sastavni dio matične knjige, iz koje se može zaključiti plovidbeni status, i to:

(a) dokumentaciju koja dokazuje da je nakon radova održavanja izvršenih prema odobrenom Programu tehničkog održavanja, vazduhoplov vraćen u eksploataciju u plovidbenom stanju (Maintenance Release);

(b) dokumentaciju koja sadrži sledeće informacije:

ukupno vrijeme rada vazduhoplova, motora i elise, izraženo u časovima leta (FH) i broju ciklusa;

dozvoljene resurse djelova sa ograničenim radnim vijekom (Hard Time - HT);

vrijeme u časovima leta (FH) ili ciklusima od poslednje obnove, za svaki dio ili komponentu vazduhoplova;

status vazduhoplova u pogledu rokova izvršenih periodičnih pregleda u okviru održavanja sa naznačenim časovima leta od zadnjeg izvršenog periodičnog pregleda vazduhoplova;

status vazduhoplova u vezi sa prispjelim i sprovedenim Alert i Mandatory Bulletins proizvođaća vazduhoplova;

status vazduhoplova u vezi sa prispjelim i sprovedenim nalozima za plovidbenost vazduhoplova (Airworthiness Directives), a za repetitivne naloge za plovidbenost, radove u kojima se naloženi radovi ili kontrola obavlja;

spisak sprovedenih glavnih izmena i popravke strukture vazduhoplova, motora, elise i opreme.

Matična knjiga vazduhoplova i dodatna tehnička dokumentacija čuva se u odeljenju održavanja vazduhoplova u matičnoj bazi Aerokluba Krila Podgorice.

(2) Operativni dnevnik (Log Book)

Svaki vazduhoplov Aerokluba Krila Podgorice ima svoj operativni dnevnik vazduhoplova.

U operativni dnevnik vazduhoplova upisuje se tehnički status vazduhoplova kod izvršenja svakog leta i to:




01 00

Strana:25/ 39


Oznaka registracije vazduhoplova,

Podaci kao što su datum i svrha leta koju vazduhoplov izvršava,

Podatak o izvršenom pregledu vazduhoplova iz okvira linijskog održavanja,

Količina goriva sipana u rezervoare vazduhoplova,

Količina ulja koja je dosipana,

Dozvola za povratak u eksploataciju posle periodičnog održavanja vazduhoplova,

Eventualne primedbe letačke posade vazduhoplova na ispravnost,

Akcija vazduhoplovno-tehničkog osoblja u cilju otklanjanja uočenih neispravnosti.

Listovi operativnog dnevnika vazduhoplova su numerisani i svaki list ima po dva primjerka, od kojih se druga kopija uvek ostaje na aerodromu ili letilištu kod tehničke službe koja je izvršila tehničku otpremu vazduhoplova.

Kada se jedan operativni dnevnik popuni zamenjuje se drugim .

Podaci iz operativnog dnevnika vazduhoplova moraju se prepisivati u matičnu knjigu vazduhoplova.

1.8.2. Dokumentacija koja mora da se nalazi u avionu za vrijeme leta

(1) Dokumentacija koja se mora nalaziti u toku leta u avionu opšte kategorije:

(a) Uvjerenje o registraciji vazduhoplova,

(b) Uvjerenje o plovidbenosti vazduhoplova,

(c) Odobrenje za rad radio stanice

(d) Uput za letenje (Airplane Flight Manual),

(e) Operativni dnevnik aviona (Aircraft log book),

(f) Pilotske dozvole.

(g) Nalog za let,ako je let na ruti

(h) Odobrenje kontrole leta za izvršenje leta ako je let na ruti,

(i) Polisa osiguranja vazduhoplova.

1.8.3. Dokumentacija pilota

Dokumentacija pilota sakuplja se i čuva u dosijeu koji se posebno čuva a sadrži:

(1) Dokumentacija

(2) Svaki član kluba je dužan da dostavi sledeća dokumenta:

Lekarsko uverenje čiji rok važenja nije duži od 12 odnosno 24 mjeseca, sa kriterijumom zdravstvene sposobnosti koji odgovara vrsti dozvole,

Kopiju letačke knjižice ako se radi o licu koje ima predhodno letačko iskustvo,

Kopiju pilotske dozvole ako lice već poseduje neku pilotsku dozvolu,




01 00

Strana:26/ 39


1.9. OBNOVA PRAVA NA VRŠENJA LETAČKIH AKTIVNOSTI

1.9.1. Prekid kontinuiteta letenja

Ako pilot ima prekid u duži od tri mjeseci, odnosno ne postoji kontinuitet koji se može odraziti na kvalitet i bezbijednost letenja tada je pilot ako želi da nastavi letenje, dužan da prihvati dopunske zahtjeve koji će se eventualno postaviti pred njega a koji mogu biti dopunska provjera znanja.

1.9.2. Prekid zdravstvene sposobnosti

Ako je prekid letenja prouzrokovan prekidom zdravstvene sposobnosti ili ljekarsko uverenje je dalje ne važeće, bilo zbog preležane bolesti kako je naznačeno u uslovima iz Pravilnika o zdravstvenoj sposobnosti letača ili je jednostavno istekao rok važenja, letenje se ne može nastaviti dok se ne dostavi novo i odgovarajuće ljekarsko uverenje čiji je rok važnosti validan, i ako su ispunjeni uslovi iz tačke 1.3.1. ovog Operativnog priručnika.

1.9.3. Prekid letačkih aktivnosti zbog dozvole čiji je rok važenja istekao

Pilot koji posjeduje dozvolu pilota čiji je rok važenja istekao ili čije je ovlašćenje upisano u dozvolu isteklo nemože obavljati samostalne letačke aktivnosti, bez prisustva instruktora letenja, ili kao pilot pratilac sa drugim pilotom koji ima važeću dozvolu.

LETAČKO VRIJEME RADA INSTRUKTORA LETENJA

1.9.4. Radno vrijeme

Radno vrijeme instruktora letenja, dnevno ne smije preći 6 časova a nedeljno može trajati do 40 časova, s tim da u toku 30 uzastopnih dana ne iznosi više od 160 časova.

Radno vrijeme je vrijeme koje instruktor letenja, provede na radu od jednog časa prije vremena određenog za prvo polijetanje, do trideset minuta posle poslednjeg sletanja.

Pod radnim vremenom podrazumijeva se vrijeme koje instruktor letenja provede u čekanju usled zakašnjenja aviona u polasku ako se nalazi na aerodromu ili letilištu, vrijeme između sletanja i ponovnog poletanja na usputnim aerodromima ili letilištima ako zadržavanje nije duže od četiri časa, odnosno vrijeme provedeno na pripremi i letenju radi obuke u letu, vrijeme teorijske obuke i ispita, kao i vrijeme provedeno na ostalim poslovima u vezi sa izvršenjem letačkog zadatka.

Pod radnim vremenom podrazumijeva se i vrijeme koje instruktor letenja provede u putovanju na letačku dužnost prema nalogu za let.

U radno vrijeme ne uračunava se vreme putovanja sa letačke dužnosti u mjestu boravka, a dnevni odmor počinje 30 minuta po slijetanja u mjesto boravka, odnosno odmora.

Radno vrijeme, ako se odvija noću (od 22 časa do 5 časova), skratiće se, i to:

— za jedan čas ako se dva do četiri časa radnog vremena odvija noću;

— za dva časa ako se više od četiri časa radnog vremena odvija noću;

Ako se radno vrijeme odvija više od tri časa noću, instruktor letenja može letjeti najviše dvije noći u sedam uzastopnih dana.




01 00

Strana:27/ 39


1.9.5. Vrijeme letenja

U Aeroklubu Krila Ppdgorice vrijeme letenja instruktor letenja, može trajati najviše 28 časova letenja nedeljno, s tim da u toku 30 uzastopnih dana ne iznosi više od 85 časova letenja.

Instruktor letenja kada vrši letenje, u vrijeme letenja svakih 45 minuta leta računa se kao jedan sat.

Vrijeme letenja instruktora letenja koji leti radi provjera pilota , iznosi najviše šest časova u toku 24 časa.

Ako se letenje obavlja u dvokratnom radnom vremenu, vrijeme letenja iznosi takođe šest časova, s tim da se u prvom dijelu radnog vremena može letjeti najviše četiri časa.

Vrijeme letenja instruktora letenja je vrijeme koje u cilju vršenja letenja provede u avionu vršeći provjere računato od trenutka početka rada motora aviona do trenutka zaustavljanja motora aviona.

1.9.6. Broj poletanja i sletanja

Instruktor letenja, za vrijeme provjere pilota aviona i profesionalnih pilota aviona, može u toku dnevnog radnog vremena imati najviše 40 poletanja,

1.10. EVIDENCIJA LETENJA KOJE JE OSTVARENO U OKVIRU SPORTSKIH AKTIVNOSTI

1.10.1. Evidencija letenja u Aeroklubu Krila Podgorice

Letenje svih aviona Aerokluba Krila Podgorice evidentira se u:

Startnoj listi,

Dnevnik letenja.

1.10.1.1. Startna lista

Dnevno letenje aviona evidentira se u dnevnoj startnoj listi u koju se upisuje:

U zaglavlju startne liste:

- Datum letačkog dana,

- Aerodrom ili letilište poletanja,

posada aviona i to: ime i prezime pilota / instruktora letenja (ako je u avionu),

Tip aviona i oznaka registracije,

Lokalno vrijeme poletanja aviona u formatu HH.mm, koje se računa od momenta polaska sa platforme parkiranja ili momenta polaska iz neutralne zone u okviru starta na aerodromu ili letilištu,

Lokalno vrijeme sletanja aviona u formatu HH.mm, koje je vrijeme dodira stajnih organa aviona i poletno sletne staze aerodroma ili letilišta,

Vrijeme trajanja leta u formatu HH.mm, koje se dobija kada se od vremena sletanja oduzme vrijeme poletanja,

Aerodrom ili letilište sletanja i poletanja ako je različit od matičnog aerodroma ili letilišta na kom se odvija letenje,

Svrha leta ili vježba koja se izvršava u skladu sa programom obuke.

Broj letova je let ostvaren od poletanja do zaustavljanja aviona.




01 00

Strana:28/ 39


NAPOMENA:

(1) Kada se letovi po školskom krugu vrše u nizu bez zaustavljanja tada se vrijeme sletanja belježi za let koji je bio sa zaustavljanjem a vrijeme letenja se računa do tog vremena a upisuje se ukupno ostvaren broj letova.

(2) Kada je letenje na ruti sa slijetanjem na aerodrom ili letilištee različit od matičnog aerodrom ili letilištea poletanja, tada vrijeme sletanja, vrijeme poletanja i aerodrom ili letilište sletanja odnosno poletanja

Startna lista ili dnevni plan se na kraju letačkog dana zaključuju tako što se upisuje:

Ukupno vrijeme letenja u toku dana,

Ukupan broj letova u toku dana.

1.10.1.2. Dnevnik letenja

U dnevnik letenja Aerokluba Krila Podgorice prepisuju se po redosledu datuma dnevne startne liste.

1.10.2. Lična letačka knjižica

Svi članovi , moraju imati ličnu letačku knjižicu u koju se evidentiraju svi ostvareni letovi i vremena letenja po redosledu izvršenja.

Instruktor letenja ako vrši letove koji nisu u svrhu obuke takođe u ličnoj letačkoj knjižici upisuje i takve letove po redosledu izvršenja.

1.11. PLANIRANJE LETA

1.11.1. Opšte instrukcije za pripremu leta

Let avionom se ne smije započeti ukoliko nisu ispunjeni sledeći uslovi:

Avion plovidben;

Instrumenti i oprema da su u ispravnom stanju, osim one koja zadovoljava zahteve MEL.

Da su u avionu svi propisani dokumenti, dodatne informacije i formulari potrebni za izvršenje leta;

Uslovi naznačeni u operativnom priručniku koji se odnose na količinu goriva i maziva, minimalne bezbjedne visine, operativni minimumi za aerodrom ili letilište i postojanje alternativnih aerodroma ili letilišta;




01 00

Strana:29/ 39


1.12. BEZBIJEDNOST

U radu Aerokluba Krila Podgorice poseban akcenat se stavlja na postupke kojima se bezbijednost letenja dovodi na nivo koji je najmanje jednak nivou koji je utvrđen Zakonom o vazdušnom saobraćaju i propisima donijetim na osnovu njega, preporukama ICAO i standardima koji su utvrđeni u zajedničkim evropskim propisima JAR.

U smislu očuvanja nivoa bezbijednosti civilnog vazdušnog saobraćaja Aeroklub Krila Podgorice, aktivnošču angažovanih stručnjaka utiče na razne vidove ukupne bezbijednosti kao što je:

1.12.1. Avion

Avioni koji se koriste za sportske aktivnosti , prema utvrđenim standardima bezbijednosti u Aeroklubu Krila Podgorice u svakom trenutku moraju biti u plovidbenom stanju odnosno neprekidno sposobni za bezbjedan let.

Neprekidna sposobnost za bezbedan let mora se nalaziti u sledećim činjenicama koje se mogu u svakom trenutku provjeriti, i to:

Da avioni imaju kontinuitet važenja uverenja o plovidbenosti,

Da ispravni izvršavaju svaki let,

Da je izvršena kvalifikovana tehnička priprema aviona za izvršenje leta,

Da je održavanje izvršeno u skladu sa odobrenim programom tehničkog održavanja aviona i od strane ovlašćene organizacije za održavanje aviona,

Da je održavanje izvršeno na vrijeme i u okviru odobrenih resursa,

Da na avionu nema djelova ili opreme koja je neispravna ili sa isteklim resursom za radove održavanja, ili vijeka upotrebe,

Da su na avionu sprovedeni svi obavezni servisni bilteni proizvođaća i nalozi za plovidbenost bilo izdatih od vazduhoplovnih vlasti CG bilo od vazduhoplovnih vlasti zemlje proizvođaća,

Da se letovi izvršavaju samo u okviru odobrene liste minimalne ispravnosti (Minimum Equipment List).

1.12.2. Postupci rada

U toku vršenja letenja postupci rada i vršenja tehnologije ,sve mora biti podređeno bezbijednosti letenja, tako da je svaki pilot u tom procesu dužan da da svoj doprinos kroz:

Postupanje u korišćenju aviona koje mora biti u skladu sa odobrenim priručnikom za korišćenje aviona uz puno poštovanje utvrđenih ograničenja korišćenja ili performansi,

Poštovanje postupaka pripreme leta,

Dobro poznavanje i analiza meteorološke situacije i pokazatelja te situacije,

Dobra koordinacija rada letačke posade u pilotskoj kabini,

Neprestana pažnja usmjerena na sve faze leta i blagovremeno reagovanje na promjene,

Neprestano osmatranje i sprećavanje stvaranja uslova sudara u vazduhu i sa preprekama na zemlji,

Neprestana pažnja i slušanje radio-komunikacione veze sa kontrolom leta i drugih aviona sa kontrolom leta, a u toku letenja po školskom krugu radio komunikaciju sa rukovodiocem letenja.




01 00

Strana:30/ 39


1.12.3. Slučajevi opasnosti, udesi i nezgode

U interesu očuvanja nivoa bezbijednosti letenja svaka nezgoda, udes ili slučaj opasnosti koji se dogodi u toku letenja , mora biti prijavljen u obliku izveštaja učesnika ili očevidaca iz Aerokluba Krila Podgorice ako postoje, dokumentovan u Evidenciji udesa, i posebno sa letačkim i tehničkim sastavom razmotren i analiziran.

Svaka korektivna akcija koja je posledica analize i utvrđivanja uzroka udesa, nezgode ili slučajeva opasnosti koji se dogodio u Aeroklubu Krila Podgorice ili u vazduhoplovnom okruženju, ili predstavljaju dio aktivnosti vazduhoplovnih vlasti za sprečavanje novih sličnih pojava, primenjuju se u postupcima i radu Aerokluba Krila Podgorice

Ako osoblje Aerokluba Krila Podgorice u toku svoje aktivnosti uoči da se dogodio bilo koji vazduhoplovni udes, nezgoda ili slučaj opasnosti, dužno je da pritekne u pomoć nastradalima, a do dolaska zvaničnih organa zaštiti imovinu i vazduhoplov koji je pretrpio udes.

O svakom događaju rukovodilac letenja je dužan da pismeno izvijesti nadležni organ.

1.12.4. Pilot za bezbijednost

Rukovodilac letenja je ujedno i pilot za bezbijednost i u okviru te funkcije dužan je da provjerava sve postupke vezane za izvršenje letačke aktivnosti sa aspekta bezbijednosti tako što će vršiti povremene:

provjere toka letenja,

provjere pridržavanja programa letenja,

provjere osposobljenosti i kompetentnosti instruktora letenja .

pripreme i planiranja letova,

provjera ažurnosti dokumentacije,

provjera ažurnosti evidencije letenja i urednost vođenja.




01 00

Strana:31/ 39


GLAVA 2

AVIONI




01 00

Strana:32/ 39





01 00

Strana:33/ 39


GLAVA 3 - LETENJE




01 00

Strana:34/ 39


3.1. INSTRUKCIJE ZA PRIPREMU LETA

3.1.1. Minimalne visine leta

3.1.1.1. Metode za određivanje i održavanje minimalne visine leta:

(1) Vizuelno letenje (VFR)

Kada se vrše VFR letovi piloti i instruktori letenja , moraju se pridržavati opštih uslova:

(a) Meteorološki uslovi za vizuelno letenje (VMC)

A. Za let van sloja slobodnog letenja Minimalna visina nadvišavanja terena Vidljivost u letu Odstojanje od oblaka

300 m(1000 stopa) Najmanje 8 km Najmanje: — horizontalno 1,5 km — vertikalno 300 m

B. Za let u sloju slobodnog letenja

300 m (1000 ft) iznad naselja i većeg skupa lica

Najmanje 1.5 km Za letove sa brzinama i preko140 kt (IAS)

— horizontalno bez oblaka — vertikalno sa vidljivošću zemlje

150 m (500 ft) u ostalim slučajevima

Najmanje 5 km Najmanje — horizontalno 1,5 km — vertikalno 300 m

danju, na visini iznad terena manjoj od 500 ft, niti na horizontalnoj udaljenosti od prepreke manjoj od 500 ft;

noću, na visini iznad najviše tačke terena manjoj od 100 ft, niti na horizontalnoj udaljenosti od prepreke manjoj od 8 km, odnosno na visini iznad najviše tačke brdovitog terena manjoj od 200 ft, niti na horizontalnoj udaljenosti od nameravanog kursa letenja manjoj od 8 km;

3.1.2. Rutni minimumi za izvršenje VFR letova

Pilot ne smije letjeti po VFR pravilima van vazdušnih puteva i kontrolisanog vazdušnog prostora, kada je baza oblaka manja od 1000 ft, i ukoliko vidljivost u pravcu leta nije najmanje 3 km.

Pilot ne smije letjeti iznad najviših vrhova brdskog terena po VFR pravilima sa težinom vazduhoplova takvom da je onemogućeno njegovo penjanje najmanje 50 ft/min, u slučaju da kritičan motor ne radi kada se leti na MEA ili na 5000 ft MSL, odnosno na onoj visini koja je veća.

Ako su poslednji izveštaji ili prognoza vremena takvi da se očekuje mogućnost letenja planiranom rutom po VFR pravilima (uključujući polijetanje i slijetanje) i da prognoza predviđa da će takvo vrijeme ostati najmanje 1 sat nakon proračunatog vremena slijetanja na odredišni aerodrom ili letilište, pilot može letjeti iznad najviših vrhova brdskog terena uz postojanje uslova iz prethodnog stava.




01 00

Strana:35/ 39


3.1.3. Analiza meteoroloških informacija

Izvještaji i prognoza vremena moraju se uzimati samo u Meteorološkoj službi, odnosno od aerodroma ili letilišta, kontrole letenja, ako nema drugih službi ATC na aerodromu ili letilištu.

Kada nema ovih izveštaja i prognoza pilot za let po VFR pravilima može koristiti informacije o vremenu na bazi pilotskih osmatranja, ili osmatranja kompetentnih osoba.

Analizu meteoroloških informacija treba obaviti sa stanovišta njenog uticaja na sigurno letenje i to: promjena putne brzine i zanos, smanjenje sposobnosti vazduhoplova i opasnost po strukturu vazduhoplova.

Ovo znači da treba proučiti:

(a) jačinu i pravac vjetra na visini letenja;

(b) tempereturu na zemlji i u vazduhu;

(c) posebne meteo-pojave na liniji leta (oblačnost, jaka kiša, zaleđivanje, turbulencija, grad i magla);

(d) meteo prilike na polaznom aerodromu ili letilištu i na aerodromu ili letilištu opredeljenja (meteorološki aerodromski ili letiliški minimumi, temperature, i dr.).

Na temelju analize svakog elementa donosi se zaključak:

(a) kada se može poletjeti;

(b) visina i ruta;

(c) koliko će trajati let;

(d) koliko treba vremena za slijetanje (moguće čekanje);

(e) izbor alternativnog aerodroma ili letilišta;

(f) koje mjere preduzeti u cilju sigurnog leta;

(g) količina goriva i mogućnost korisnog opterećenja aviona;

(h) odluku da li se tog dana uopšte može leteti.

Kako svaki element sadrži bitne podatke koji odlučuju o sigurnosti i bezbijednom obavljanju leta, pa i o tome da li će se let uopšte tog dana obaviti, to se zbog posebnog značaja mora detaljno i sveobuhvatno izvršiti analiza pdataka.

3.1.4. Potrebno gorivo i mazivo

3.1.4.1. Gorivo

Za svaki let avionom, mora se uraditi proračun minimalnih količina goriva na osnovu standardnog plana leta korigovanog prema stvarnim uslovima (putanja iz RM, meteo podaci, težina, visina leta, režim penjanja, krstarenje, poniranje, prilaz po ATC procedurama, odobreni alternativni aerodrom ili letilišti).

Za tačan proračun minimalne količine goriva za let, uzimaju se u obzir sledeći utrošci goriva:

(a) Gorivo za taksiranje

Gorivo za taksiranje je količina goriva potrebna za startovanje motora i taksiranje do započinjanja poletanja, računato od momenta otpuštanje kočnice.

Gorivo za taksiranje može biti uvećana u odnosu na standardnu količinu kada to zahtijevaju lokalni uslovi.




01 00

Strana:36/ 39


Gorivo za rutu

Gorivo za rutu, čini količina goriva potrebna za let od aerodroma ili letilišta polaska do aerodroma ili letilišta koji je planiran za odredište.

Količina goriva za rutu, sadrži količine goriva potrebnog za pokretanje, ubrzanje, penjanje, krstarenje, snižavanje i procedure sa slijetanjem.

(b) Gorivo za rutnu rezervu

Gorivo za rutnu rezervu, je količina goriva potrebna za pokrivanje odstupanja od planiranih operativnih uslova, kao što su: nepravilan rad motora na ruti, nepredviđene meteorološke neprilike i slično.

Količina goriva za rutnu rezervu čini 6% količine goriva za rutu;

(c) Rezerva goriva za alternaciju

Rezerva goriva za alternaciju, je količina goriva potrebna za let od planiranog odredištnog aerodroma ili letilišta do planiranog alternativnog aerodroma ili letilišta (alternacija).

Kada su planirane dvije alternacije, rezeva goriva za alternaciju, računa se za alternaciju za koju je potrebna veća količina goriva;

(d) Rezerva goriva za čekanje

Rezerva goriva za čekanje, je količina goriva potrebna za čekanje od 45 minuta na visini od 1500 ft iznad alternacije u uslovima standardne temperature.

Endurance je ukupno vreme koje avion može ostati u vazduhu sa block gorivom;

3.1.4.2. Ulje

Minimalna količina ulja potrebna za let, jednaka je zbiru minimalnih količina navedenih za svaki motor posebno, i očekivane potrošnje ulja na letu.

Očekivana potrošnja ulja treba da bude dovoljna za planirano vreme leta, koji avion izvrši sa sa minimalnom količinom goriva predloženom po planu goriva, uvećano za dodatnih 15 minuta leta.




01 00

Strana:37/ 39


3.1.5. ICAO/ATS plan leta

ICAO/ATS plan leta popunjava posada vazduhoplova za vrijeme pripreme leta u kontroli letenja (ARO) potpisuje ga pilot, a prihvata ga služba kontrole letenja.

3.1.6. Operativni plan leta

Operativni plan leta je dokument koji je obavezan za obavljanje bilo kog leta .

Operativni plan leta sastoji se od:

Navigacijskog plana

Operativni plan leta popunjava pilot, za vrijeme pripreme leta i samog leta.

3.2. NEPOVOLJNE I MOGUĆE ATMOSFERSKE POJAVE

Let koji je planiran u VFR uslovima mora se otkazati ako se očekuje oluja na planiranoj ruti.

Let kroz oluju i jaku turbulenciju mora se izbjeći, a ako to nije moguče, treba pokušati letjeti iznad terena na bezbjednoj visini, zbog mogučih jakih nisponih struja.




01 00

Strana:38/ 39


3.3. ODRZAVANJE VAZDUHOPLOVA

Aeroklub Krila Podgorice vazduhoplove iz svoje flote odrzava po TSO (tehnickom sistemu odrzavanja) koji je odobren za upotrebu od strane nadležnog organa, i to:

1. LINIJSKO ODRŽAVANJE VAZDUHOPLOVA

2. BAZNO ODRZAVANJE VAZDUHOPLOVA

1. LINIJSKO ODRŽAVANJE vazduhoplova vrši se na način predvidjen Sistemom održavanja za svaki tip letilice odobren za upotrebu od strane nadležnog organa.

Aviomehanicari se angažuju po potrebi.

U aeroklubu Krila Podgorice održavanje vazduhoplova vrše sledeći aviomehaničari, koji su ujedno clanovi aerokluba Krila Podgorice

1. Veljko Radanović

2. Ranko Perović

3. Vahdat Abdomerović

4. Dragiša Todorović

2. BAZNO ODRŽAVANJE vazduhoplova Aerokluba Krila Podgorice vrši ovlašćeni Avioservis Lake Avijacije GAS Smederevo, sa kojim Aeroklub Krila Podgorice ima Ugovor o održavanju letilica.




01 00

Strana:39/ 39


PRILOZI - Dosije letača

-Dnevni plan letenja

-Startne liste

-Nalog za let

-Navigacijski plan

-Izvještaj o nezgodi / udesu

-ICAO plan leta

-Operativni dnevnik vazduhoplova

-Uvjerenje * GAS Smederevo*Servis lake avijacije

Documents

Priručnik o organizaciji letačkih aktivnosti sportskog i amaterskog letjenja - I dio