.

Поликлиника

ewarez Центар за оспособување

на кандидати за возачи за давање на мерката прва помош

ОБУКА

ПОСТАПКИ ЗА ПРВА ПОМОШ ЗА КАНДИДАТИ

ВОЗАЧИ

СОДРЖИНА

Програма за обука за постапување во случај на сообраќајна незгода за кандидатите за возачи

(Согласно Правилникот објавен во Службен весник на РМ бр.31 од 2008 год)

1. Што е прва помош1.1 Средства за укажување прва помош1.2 Видови средства за укажување прва помош 1.3 Содржината на кутијата за прва помош1.4 Должност за укажување прва помош

2. Општи постапки при сообраќајна незгода2.1 Обезбедување на просторот околу повредениот2.2 Пристап и преглед на повредениот – лична заштита2.3 Согласност за укажување прва помош2.4 Известување на службите – повик на помош2.5 Психолошка поддршка на повредениот2.6 Преместување на повредениот од местото на незгодата – при опасност по живот2.7 Постапка со облеката на повредениот2.8 Постапка при незгоди со повеќе повредени

3. Проверка на знаци на живот3.1 Свест – проценување на свеста на повредениот3.2 Дишење – проценување на дишењето на повредениот3.3 Крвоток – проценување на состојбата на крвотокот на повредениот3.4 Повреди – проценување на обемот на повредите3.5 Процена на тежината на нарушувањето на здравјето на повредениот

4. Основи на срцево-белодробно оживување4.1 Препознавање на престанок на работата на срцето – гледај/слушај/чувствувај5. Одржување во живот5.1 Обезбедување на проодност на дишни патишта5.2 Обезбедување на функцијата на дишењето5.3 Обезбедување на циркулацијата/масажа на срце6. Практично изведување на срцево-белодробно оживување6.1 Кај возрасни6.2 Кај деца

7. Постапка со повреден во бессознание7.1 Поставување во странична положба8. Крварење8.1 Видови на крварење8.2 Начин на сопирање на обилно крварење

9. Повреди9.1 Видови на повреди9.2 Прва помош кај механички повреди9.3 Техники на преврски во зависност од местото на повредата

9.4 Скршеници на коски - Видови на скршеници и препознавање - Прва помош - Имобилизација со прирачни средства9.5 Нагмечување, исчашување и шинување - Познавање - Прва помош10. Извлекување на повреден од возило/начин на транспортирање

Општи постапки при сообраќајна незгода: Да се обезбеди просторот и возилото околу повредениот

според правилото за обележување расипано возило. Согласност за укажување прва помош: повреден кој е

свесен да се праша за дозвола дали да му се помога или само да се повикаат служби

Се известувааат служби: за итна помош, МВР и противпожарна заштита – повик на помош се упатува и до околните присутни.

Цело време се дава психолошка поддршка на повредениот.

Преместување на повредениот од местото на незгодата се врши само при опасност по живот, а потоа се даваат мерките за прва помош.

Внимателно се постапува со облеката на повредениот. Кога има незгода со повеќе повредени најпрво се дава

неодложна помош за да се спаси живот.

Lica koi uka`uvaat prva pomo{: 1) nemedicinski lica: samopomo{; vzaemna pomo{

2) medicinski lica (medicinska prva pomo{)

Definicija: prva pomo{-prva gri`a kon unesre}enite.

Taa mo`e da se sostoi od:– merki– postapki i– sredstvakoi se dadeni na unesre}eno lice, na mestoto

na nesre}ata.

Se spasuva `ivot, se spre~uva vlo{uvawe

Pristapot kon povredeniot/povredenite e razli~en i zavisi od:1. Situacijata i bezbednosta na okolinata;2. Brojot i te`inata na unesre}enite; i 3. Brojot i opremenosta na spasitelite.

Postapka so povreden/povredeni:

1) otstranuvawe dopolnitelna opasnost, prepoznavawe na vidot i te`inata na povredata i pregled na celoto telo;

2) trija`a za davawe prioritet (koga ima pove}e povredeni vo odnos na mo`no-stite);

3) uka`uvawe neophodna, a duri potoa dopolnitelna pomo{

4) javuvawe vo nadle`ni institucii;5) neguvawe i podgotovka za

evakuacija.

Sredstva za prva pomo{

- standardni (medicinski):komplet za vo vozilo:

sterilna gaza, vata, razni zavoi, triagolni marami, flaster, polivinilska folija, no`i~ki, bezopasni igli, hanzaplast, sterilni rakavici

-prira~ni sredstva: (improvizacii-весници,крпи,даски...).

Стандарден комплет за прва помош за возило

Postapki za davawe prva pomo{ : brzo i pravilno1. Zavisno od situacijata i uslovite najprvo se otstranuvaat opasnostite za povredeniot i spasitelot (pr. se stava za{titna maska, se provetruva prostorijata od otroven ~ad ili aerosolni otrovi, se gasne po`ar okolu povredeniot, se isklu~uva dovod na elektri~na energija, ili brzo se premestuva povredeniot do najbliskoto bezbedno mesto). Vnimavajte na prodol`ena opasnost (po`ar, eksplozija, zaru{uvawa, gasovi, nepo`elni lica vo blizina). Vo ras~istuvawe na zaru{eni zgradi, izvlekuvawe od urnatini, bezbedno spu{tawe od povisokite spratovi i sl. u~estvuvaat i posebno obu~eni lica so specijalna oprema. (Rakovoditelot na timot pravi trija`a i gi rasporeduva spasitelite kon povredenite.)

2. Po pristapot kon povredeniot, se proveruvaat osnovnite `ivotni funkcii:- se proveruva sostojbata na svesta, di{eweto (i proodnosta na di{nite pati{ta) i rabotata na srceto (cirkulacija na krvta);- ili se utvrduvaat sigurni znaci na smrt dokolku o~igledno postojat).Po potreba vedna{ se uka`uva itna (neodlo`na) prva pomo{.Posle vospostavuvawe na vitalnite funkcii (ili dokolku tie postoele) se vr{i i pregled na celoto telo i se uka`uva i druga pomo{ i nega. Vo isto vreme drugo lice treba da gi izvesti nadle`nite institucii i organi za situacijata na terenot i okolinata.

Itni (neodlo`ni) merki za prva pomo{:

a) dokolku e zasegnata samo svesta (besvesnost) se prevzemaat merki za za~uvuvawe na vitalnite funkcii, povredeniot se postavuva vo posebna (bezbedna) polo`ba, se neguva, kontinuirano se sledat vitalnite funkcii i se evakuira.

Странична безбедна положба

Доkolku e zasegnata rabotata na srceto se prezemaat merki za vospostvuvawe so nadvore{na masa`a na srceto;

RABOTATA NA SRCETO SE OPREDELUVA TAKA [TO SE PROVERUVA DI[EWETODOKOLKU NEDI[E, SE MASIRA SRCETO

30 притискања

2 вдишувања

Зasegnato di{ewe - lokalno

ili - centralno

Merki za negovo vospostavuvawe:

- pro~istuvawe na di{nite pati{ta i

- asistirano vnesuvawe vozduh

Хајмлихов зафатPri goltawe na strano telo; se pravi tupanica, se

prefa}a so drugata raka I se pritiska pod rebrata nagore

Prva pomo{ na lice koe krvari (1):

koristi za{titni rakavici;a) sekoga{ se zapo~nuva so pritiskawe so prsti vrz ranata (prekrieno so sterilna gaza ili ~isto krp~e);

- povredeniot ekstremitet se diga visoko;- pri krvarewe vo predelot na glavata istata se navednuva nadolu da ne se zatnat di{nite pati{ta;

- digitalna kompresija - se pritiska so prsti na patot na glavnite arterii: na vratot, vo pazuvite ili pod nadlaktniot muskul, ili vo predelot na preponite. Ova pritiskawe e naporno i smee da trae samo nekolku minuti;

- sekoga{ napravi imobilizacija;

- prodol`i so neguvawe, postojana proverka na vitalnite funkcii i op{tata sostojba, organiziraj evakuacija.

точки за дигитална компресија при крварење

Prva pomo{ na lice koe krvari (2):

koristi za{titni rakavici;b) edna metoda za prva pomo{ pri krvarewe e postavuvawe na kompresivna prevrska na sledniot na~in: ranata se prekriva so sterilna gaza koja se fiksira so tri kruga od platnoto na zavojot, potoa na mestoto nad ranata se postavuva pogoden tvrd predmet i istiot se pricvrstuva so natamo{na prevrska so zavojot.- Delovite od teloto podolu od kompresivnata prevrska ne smeat da pomodrat ili da trnat;- Dokolku e potrebno se pricvrstuva u{te eden cvrst predmet vrz prviot;

- Sekoga{ napravi imobilizacija;

- Prodol`i so neguvawe, postojana proverka na vitalnite funkcii i op{tata sostojba, organiziraj evakuacija.

Prva pomo{ na lice koe krvari (2):

koristi za{titni rakavici;

v) sopirawe na krvarewe so podvrzuvawe: samo vo slu~aj koga ne mo`e da se spasi del od ekstremitetot (otkinat i/ili celosno zgme~en), silnoto krvarewe se zapira so jaka podvrska kolku e mo`no poblisku do ranata so {iroko platno, kai{ ili specijalna naprava - Esmarhova podvrska

- Napravi pravilna prevrska na ranata;- Otkinatiot del od teloto zavitkaj go vo ~isto platno i isprati go so povredeniot vo medicinska ustanova;

- sekoga{ napravi imobilizacija;

- prodol`i so neguvawe, postojana proverka na vitalnite funkcii i op{tata sostojba, organiziraj evakuacija.

Povredeniot ne se ostava sam se dodeka ne go prevzeme soodvetna slu`ba. Postojano se neguva i se proveruvaat svesta, di{eweto i rabotata na srceto i mu se dava psiholo{ka poddr{ka.

Prva pomo{ kaj {okova sostojba na organizmot:[okot e specifi~na i te{ka sostojba na organizmot. Vo {ok mnogu vitalni organi i tkiva ne dobivaat dovolno kislorod i zapo~nuva nivno o{tetuvawe koe mo`e da bide i smrtonosno.[okot e dopolnitelna te{ka sostojba pri: golema zaguba na krv, te{ki izgoretini, te{ki povredi, srcev udar, prisutna silna bolka, strav, truewe so hemiska materija, pri seriozna alergiska reakcija, pri naru{ena rabota na vitalnite organi, pri termi~ki naru{uvawa, iscrpenost, dolgotrajna glad ili `ed.Mnogu od merkite za prva pomo{ i nega pomagaat da ne zapadne povredeniot vo {ok i zatoa tie mora da se sprovedat blagovremeno, pravilno i celosno.Koga e potrebno i dozvoleno povredeniot se neguva i se evakuira vo legnata polo`ba na grb, so malku podignati noze (so cel pove}e krv da doa|a vo glavata odnosno vo mozokot).

положба при шок

Prva pomo{ na lice so otvorena rana:koristi za{titni rakavici;1 - napravi sterilna prevrska na ranata;2-dokolku ima silno krvarewe prevzemi merki istoto da go zapre{ (vidi go prethodniot tekst i slikite); 3 -ranata ne ja dopiraj, ne ja ~isti, ne stavaj nikakvi lekarstva, dokolku ima zabien predmet nemoj da go otstranuva{;4 -prodol`i so neguvawe, postojana proverka na vitalnite funkcii i op{tata sostojba, organiziraj evakuacija.

преврски со завој

преврски со завој

преврски со триаглеста

марама

-POVREDIPodelba spored pri~inata:mehani~ki;termi~ki;hemiski;od elektricitet;od ozra~uvawa (radioaktivni, visoko-frekventni);Podelba spored vidot na povredata:zatvoreni povredi: udrenici, kra{ i blast povredi;otvoreni rani: ise~enici, ubodni rani, raskinato nagme~eno tkivo, strelni rani, griznatini, izgorenici i dr.Otvorena rana (na razni delovi od teloto)-prva pomo{: sterilna prevrska, dopolnitelna prevrska, imobilizacija, nega, evakuacija.Specifi~nosti vo prvata pomo{:-koga se prevrzuva rana vo koja ima zabieno predmet istiot ne smee da se otstranuva,-otvorena rana na gradniot ko{: posle sterilnata gaza se lepi naokolu (za zdravata ko`a od tri strani) polietilenska folija),-kaj skr{enica pri koja del od koskata ja probil ko`ata i kaj otvorena rana na stomak so izlezeni organi, istite ne se vra}aaт nazaд, tie se pokrivaat so sterilna gaza, se ograni~uvaat so krug od platno i labavo se prevrzuvaat).Zatvorena povreda (na razni delovi od teloto):-prva pomo{: ladni oblozi, soodvetna polo`ba, borba protiv {okot, nega,

Izgorenici - Lokalizacija: na ko`ata ili na sluznicite (o~i, di{ni pati{ta, hranoprovod i sl.)- Podelba spored pri~inata:termi~ki: suv vrel vozduh, vrela vodena parea, vreli te~nosti, vreli predmeti, otvoren ogan;hemiski: bazi, kiselini drugi agresivni hemikalii;od elektricitet;od ozra~uvawa (radioaktivni, visoko-frekventni);

- Vid na povredata-otvoreni rani;

Specifi~nosti vo prvata pomo{:- otstranuvawe na izvorot na toplina i ladewe so ~ista voda, sterilna prevrska, imobilizacija, soodvetna polo`ba, borba protiv {okot, nega,evakuacija.

Termi~ki povredi (visoka temperatura, niska temperatura, elektricitet)

- lokalni (nekoi delovi od teloto);- op{ti (celiot organizam).

Izgorenici: o{tetuvawe na tkivata od razli~en stepen i obem so ili bez propratni komplikacii ({ok i infekcii). Pomo{: gasnewe, ladewe, labava prevrska*, imobilizacija, neguvawe, evakuacija.

Son~anica (direkno vlijanie na son~evite zraci na glavata). Pomo{: zasolnuvawe vo senka, ladewe, bezbedna polo`ba, neguvawe, evakuacija.

Toploten udar (pregrejuvawe na teloto bez mo`nost za oddavawe toplina preku potewe). Pomo{: zasolnuvawe vo senka, ladewe, neguvawe, evakuacija.

Premrznatost: lokalna; op{ta. Pomo{: zasolnuvawe, vnimatelno zatopluvawe bez triewe, neguvawe, evakuacija.

Sne`no slepilo (kako posledica od odbelsok na UV zraci od snegot).

Povreda na koska celosna skr{enica i zgme~ena koska;necelosna skr{enica (napuknata koska);

otvorena povreda;zatvorena povreda;

so komplikacii;bez komplikacii.

Povreda na zglob (nabien zglob, {inat zglob, is~a{en zglob): Prva pomo{ kaj povredeni koski i zglobovi:a) pravilno prifa}awe;b) imobilizacija (so prira~ni i/ili so standardni sredstva, so prethodna prevrska dokolku ima otvorena rana);

Prva pomo{ na lice so skr{enica na koska ili

povreda na zglob:- dokolku ima otvorena rana ili krvarewe postapi kako {to e ve}e opi{ano;- se podgotvuva soodveten predmet ({ti~ki i sl.) i pove}e triaglesti marami i vo pogodna polo`ba se pricvrstuva povredeniot del (naj~esto ekstremitet) taka{to da nemo`at da se dvi`at zglobovite koi se podolu i pogore od povredata;- vnimavaj da ne pomodrat i trnat prstite podolu od povredata i imobilizacijata;- postapi specifi~no vo slu~aj na povreda na rbetot ili karlicata;- prodol`i so neguvawe, postojana proverka na vitalnite funkcii i op{tata sostojba, organiziraj evakuacija.

имобилизација на надлактица

имобилизација на лакт

имобилизација на потколеница

Povreda na rbeten stolb ili karlica:

Prva pomo{: po mo`nost voop{to da ne se pridvi`uva ili toa da go napravat pove}e lu|e mnogu vnimatelno so pravilno pridr`uvawe i so imobilizacija za cvrsta podloga. Se pridru`uva i se neguva za celo vreme na mnogu vnimatelna evakuacija.

имобилизација при повреда на рбет

Hemiski povredi

truewa so hemiski materii (otrovni te~nosti, otrovni gasovi, otrovni cvrsti materii):a) lokalno na ko`ata i na vidlivite sluznici;b) vnatre vo tkivata (injekcija, zmija, skorpija, pajak);v) preku organite za di{ewe ili organite za varewe.

Pomo{: postapka za otstranuvawe na natamo{noto deluvawe na otrovot. Od okoto sekoga{ hemikaliite se odmivaat so voda. Agresivni hemikalii (bazi i kiselini) ne se otstranuvaat od organite za varewe. Odmivawe na ko`ata so voda. Sterilna labava prevrska. Protivotrov samo dokolku sme sigurni. Neguvawe, borba protiv {ok, evakuacija.

MERKI I POSTAPKI ZA PRVA POMO[ I NEGUVAWE

pri povredi na delovi na teloto so poseben tretman:

- glava;- vrat;- rbeten stolb;- karlica;- graden ko{;- stomak;- prigme~eni ekstremiteti;

MERKI I POSTAPKI ZA PRVA POMO[ I NEGUVAWE

pri srcev udar:

- pri~ini;- prepoznavawe;- opasnost;- prva pomo{;- neguvawe;- evakuacija.

Prva pomo{ i neguvawe na povredeno licepo uka`uvaweto na itnite i osnovnite merki za prva pomo{, se prodol`uva so neguvawe na povredeniot:- se zapi{uvaat osnovni podatoci za slu~kata, povredeniot i negovata sostojba;- kontinuirano se proveruvaat vitalnite funkcii (svesta, di{eweto i rabotata na srceto) i dokolku e potrebno se prezemaat soodvetni merki;- se pomaga za regulirawe na telesnata temperatura;- se pomaga za namaluvawe na bolkata;- se dava psiholo{ka poddr{ka;- se pomaga okolu fiziolo{kite potrebi: glad, `ed, potreba za mokrewe ili golema nu`da ili pri eventualno povra}awe;- se koregira prevrskata, dokolku zapo~ne krvarewe istoto se zapira, se poprava imobilizacijata;- se postavuva vo {to podobra ili potrebna polo`ba;

Evakuacija (nega, izbor na sredstvo i polo`ba)- izvlekuvawe na bezbedno mesto, trija`a za itnosta na pomo{ta ili privremeno odlo`ena pomo{;- podgotovka i trija`a za evakuacija: spored itnosta, vidot na voziloto, patot i medicinskata ustanova;- iznesuvawe;- nosewe;- transportirawe (prvenstveno so sanitetsko vozilo ili kolku e mo`no so popogodno vozilo);- pridru`ba i neguvawe;- predavawe na stru~na slu`ba;- evidentirawe;- izve{taj.

P R V A P O M O [ P R I T R U E W E TRUEWE SO IZDUVNI GASOVI

Jaglen monoksid (SO): gas bez boja, miris i vkus. Se vrzuva za hemoglobinot.Dejstvo:- vo mali koli~ini go namaluva vnimanieto, predizvikuva zamor i glavobolka;- pri golemi koncentracii naglo se javuva glavobolka, vrtoglavica, {um vo u{ite i treperewe na vidot (nervni znaci). Potoa se javuva ma~nina i povra}awe i zabrzana rabota na srceto. Muskulnata slabost mu onevozmo`uva na zatrueniot da go napu{ti zatrueniot prostor. Nastapuva bezsoznanie, so gr~evi po celoto telo.- Vo te{ki slu~ai prestanuva di{eweto i rabotata na srceto. Zatrueniot ne e bled, tuku so za`areno lice i o~i.

TRUEWE SO IZDUVNI GASOVIJaglen monoksid (SO) ..2..

Prva pomo{- napravi bezbedni uslovi za akcija (izluftiraj, zemi za{titna maska i sl.).- iznesi go zatrueniot na ~ist vozduh (ili upotrebi maska so kislorod).- ako e svesen stavi go zatrueniot vo polusednata polo`ba I neguvaj go;- ako e vo bezsonanie zatrueniot stavi go vo strani~na polo`ba;- pri prestanok na di{eweto I rabotata na srceto po~nete so o`ivuvawe vo bezbeden prostor.