I

Preventiezakboekje welzijn op het werk 2013

Samengesteld door:ir. Roger De Gruyter

Zaakvoerder RAM BVBAConsulting, training, coaching, auditing

ir. Hendrik De LangeVeiligheidsingenieur

ir. Luc Van HammeAdviseur-generaalFederale overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal OverlegArbeidsinspectie (Toezicht Welzijn op het Werk) Hoofd van de regionale directies

Christopher BoonInformation Specialist

Met dank aan:Annelies Keemink, Hugo Van Craenendonck,

Zaakvoerders Humat Veiligheidsopleidingen

Donald GoedheidPreventieadviseur/Veiligheidscoördinator TMB Communicate event satefy bvba

Moniek GeerdensZaakvoerder Mivera bvba

Ronny MaesHoofd IDPBW, Milieucoördinator, Philips Belgium

Liesbeth Fivez, Walter Vervloet, Peter Roef, Herman Verdyck, Docoumentatiecentrum PVI.

VEIZ_2012.book Page I Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

II

Redactionele afsluitdatum: 30 juni 2012

Verantwoordelijk uitgever: Hans SuijkerbuijkRagheno Business Park B-2800 Mechelenwww.kluwer.beinfo@kluwer.be

© 2012, Wolters Kluwer Belgium NVBehoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen magniets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomati-seerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijzeook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande schriftelijke toestemmingvan de uitgever.

D/2012/2664/615ISBN 978-90-4653-431-1BP/VEIZ–PI12001

VEIZ_2012.book Page II Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

Kluwer V

INHOUD

PREVENTIEZAKBOEKJE WELZIJN OP HET WERK 2013 I

NIEUW IN EDITIE 2013 III

I. WETTEN, REGLEMENTEN, NORMEN, KEURMERKEN 1

1. Overzicht van reglementering 11.1. Welzijnswet 96 51.1.1. Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming

(ARAB) 71.1.2. Codex over het Welzijn op het werk 301.1.2.1. Van ARAB naar Codex 301.1.2.2. Structuur van Codex 301.1.3. KB, MB en Omzendbrieven 301.1.4. Afwijkingen van welzijnsreglementering 301.1.5. Belgische wetgeving in voorbereiding 311.2. Samenwerkingsakkoord Welzijn en Milieu –

SWA 99 311.3. Wet Veiligheid van producten en diensten 94 371.4. Wet Productnormen 98 381.5. Mijncode 401.6. Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties

(AREI) 401.7. Milieuwetgeving 401.7.1. Wetgeving Vlaams Gewest 411.7.2. Wetgeving Waals Gewest – Permis d’environnement

(Décret 11.3.99 – BS 8.6.99) 451.8. Andere reglementering i.v.m. Welzijn op het Werk 461.8.1. Arbeidsreglement 461.8.2. Vorming en bescherming van preventieadviseurs 461.8.3. Ioniserende en niet-ioniserende stralingen 471.8.4. Sectorale wetten en uitvoeringsbesluiten

milieuhygiëne en productnormen 47

VEIZ_2012.book Page V Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

VI Kluwer

1.8.5. Gevaarlijke stoffen en preparaten 471.8.6. Volksgezondheid en hygiëne – Tabaksrook 481.8.7. Productaansprakelijkheid 481.8.8. Reglementering op provinciaal en gemeentelijk vlak 491.8.9. Diverse 521.9. Belgische normen NBN 521.10. Arbeidsongevallenverzekering 521.11. Beroepsziektenvergoeding 521.12. Teksten Welzijns- en Milieureglementering 531.13. Europese reglementering – EG-Richtlijnen 531.13.1. Economische dimensie 531.13.2. Sociale dimensie 541.13.3. Hoe komen Europese richtlijnen tot stand? 551.13.4. Hoe wordt Europese richtlijn in Belgische nationale

reglementering ingebracht? 551.13.5. Indeling van Europese richtlijnen naar onderwerp

of toepassingsdomein 561.13.6. Raadplegen van teksten van EG-Richtlijnen 681.13.7. Europese wetgeving in voorbereiding 682. Normalisatie en reglementering 692.1. Normalisatie-organisatie 722.2. Juridische draagwijdte van Belgische normen 722.3. Bekrachtigde en geregistreerde normen 732.4. Europese normen in kader van Europese richtlijnen 732.5. Aankoop en raadpleging van normen 753. Keurmerken – Certificatie – Accreditatie 763.1. Belang van Keurmerk – Veiligheidswaarborg 763.2. Methodes om veiligheidswaarborg te verzekeren 763.3. Markeringen - Keurmerken - Labels -

Gelijkvormigheids-kenmerken 773.3.1. BENOR 773.3.2. CEBEC 783.3.3. VGS-Veiligheidsgarantie – Garantie de Sécurité 783.3.4. GS - Geprüfte Sicherheit 783.3.5. CE-markering 793.3.6. Key-mark 793.4. Certificatie 803.5. Accreditatie 803.5.1. Definities 803.5.2. Belgisch accreditatiesysteem BELAC 813.5.3. Accreditatie op internationaal vlak 82

VEIZ_2012.book Page VI Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer VII

4. Toezicht op Welzijnsreglementering 824.1. Structuur van FOD WASO 824.2. Toezicht 844.3. Verantwoordelijkheid en Aansprakelijkheid 864.3.1. Strafrechtelijke verantwoordelijkheid 864.3.2. Burgerlijke aansprakelijkheid 874.4. Strafsancties - Sancties - Tuchtprocedure -

Strafmaatregel 884.5. Vervolgingsbeleid – Strafvervolging 895. Verdere hulpmiddelen 1025.1. Websites, cd-rom, Software 1025.2. Literatuur 1035.2.1. België: Welzijnszorg – Arbeidsveiligheid –

Procesveiligheid 1035.2.2. Milieu 1045.2.3. Belgische normen NBN - Europese normen EN -

Certificatie 1055.2.4. Europa 105

II. TAAKVERDELING IN DE ONDERNEMING 107

1. Werkgever - Werknemer 1071.1. Werkgever 1071.2. Werknemer 1082. Hiërarchische lijn 1092.1. Bestellingen, aankopen, inkopen door

hiërarchische lijn 1122.2. Opstellen van geschreven instructies door

hiërarchische lijn 1122.3. Vorming voor en door hiërarchische lijn 1132.4. Documentatie 1132.5. Gevaren en risico’s opsporen, preventie-

maatregelen treffen 1142.6. Globaal preventieplan (GPP) – Jaarlijks actieplan

(JAP) 1143. Diensten Preventie en Bescherming op

het Werk – IDPBW en EDPBW 1143.1. Oprichting en samenstelling van Dienst PBW -

DPBW 1143.1.1. Algemeen 1143.1.1.1. Principes 114

VEIZ_2012.book Page VII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

VIII Kluwer

3.1.1.2. Indeling van ondernemingen en instellingen (A-B-C-D) volgens grootte en risico 115

3.1.1.3. NACE-code: NACE-BEL 2008 1233.1.2. Interne Dienst voor Preventie en Bescherming

op het Werk – IDPBW 1233.1.3. Externe Dienst voor preventie en bescherming –

EDPBW 1313.1.4. Vorming preventieadviseurs 1393.1.4.1. Kennis over wetgeving inzake welzijn op het werk 1403.1.4.2. Vorming Preventieadviseur Arbeidsveiligheid 1403.1.4.3. Vorming Preventieadviseur-Arbeidsgeneesheer 1413.1.4.4. Vorming Preventieadviseur Psychosociale

aspecten van het werk en van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk 141

3.1.4.5. Vorming Preventieadviseur Ergonomie 1423.1.4.6. Vorming Preventieadviseur Arbeidshygiëne 1423.1.4.7. Bijscholing preventieadviseurs 1433.1.5. Bescherming van preventieadviseur 1433.2. Rol en bevoegdheid van diensten PBW –

IDPBW en EDPBW 1463.2.1. Rol en bevoegdheid van Interne Dienst PBW –

IDPBW 1463.2.2. Rol en bevoegdheid van Externe Dienst PBW –

EDPBW 1483.3. Opdrachten en taken van Diensten PBW –

IDPBW en EDPBW 1483.3.1. Definities en algemene principes 1483.3.2. Opdrachten en taken van Diensten PBW –

IDPBW en EDPBW 1493.3.3. Taakverdeling Interne en Externe Diensten PBW 1503.3.4. Samenwerking Interne en Externe Diensten PBW 1503.3.5. Taken van Interne Dienst PBW in verband met

Comité PBW 1513.3.6. Taken van Diensten PBW in verband met

Dynamisch Risico-beheersingssysteem – DRBS 1593.3.7. Maandverslag van Interne Dienst PBW – IDPBW 1603.3.8. Jaarverslag van Diensten PBW 1613.3.8.1. Jaarverslag IDPBW 1613.3.8.2. Jaarverslag EDPBW 1623.3.9. Opdrachten voor werkgever, waarbij Diensten

PBW kunnen betrokken worden 162

VEIZ_2012.book Page VIII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer IX

3.4. Andere actoren, betrokkenen bij werking van Diensten PBW 162

4. Organisatie van het gezondheidstoezicht 1624.1. Afdeling Medisch Toezicht van Dienst PBW 1624.2. Gezondheidstoezicht van werknemers –

Gezondheidsbewaking (vroeger: medisch toezicht) 1634.2.1. Doel van gezondheidstoezicht

(Codex, T.I, H.IV, art. 3) 1634.2.2. Verplicht gezondheidstoezicht

(Codex, T.I, H.IV, art. 4) 1634.3. Praktische modaliteiten 1664.4. Preventieve handelingen in kader van

gezondheidstoezicht 1674.4.1. Voorafgaande gezondheidsbeoordeling (medisch

onderzoek) 1704.4.2. Periodieke gezondheidsbeoordeling (medisch

onderzoek) 1704.4.3. Bezoek voorafgaand aan werkhervatting –

Gezondheidsbeoordeling bij werkhervatting 1714.4.4. Spontane raadpleging 1714.4.5. Voortgezet gezondheidstoezicht 1744.4.6. Gezondheidsbeoordeling van definitief

arbeidsongeschikte werknemer met oog op reïntegratie 174

4.4.7. Uitbreiding van gezondheidstoezicht 1754.4.8. Inentingen en tuberculinetest 1754.5. Beslissing van Preventieadviseur-

Arbeidsgeneesheer 1754.5.1. Formulier voor gezondheidsbeoordeling

(Codex, T.I, H.IV, art. 54.) 1754.5.2. Overlegprocedure (Codex, T.I, H.IV, art. 59 tot 63) 1764.5.3. Beroepsprocedure (Codex, T.I, H.IV, art. 64 tot 69) 1764.5.4. Tussentijdse tewerkstelling tijdens overleg- en

beroepsprocedures (Codex, T.I, H.IV, art. 70) 1774.5.5. Gevolgen van definitieve beslissing van

arbeidsgeneesheer 1774.6. Gezondheidsdossier 1784.7. Situering van Bedrijfsgezondheidszorg in

Gezondheidszorg 1795. Comité voor preventie en bescherming op

het werk – Comité PBW 1795.1. Oprichting en samenstelling van Comité PBW 181

VEIZ_2012.book Page IX Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

X Kluwer

5.2. Opdrachten, taken en bevoegdheden van Comité PBW 182

5.3. Informatie voor Comité PBW 1845.3.1. Documentatie door werkgever samengesteld 1845.3.2. Door werkgever door te geven aan Comité PBW

of ter inzage 1845.3.3. Informatie door onderzoek ter plaatse en door

andere contacten 1855.3.4. Milieu-informatie voor Comité PBW 1885.4. Advies van Comité PBW - Advies CPBW 1895.5. Voorafgaand akkoord van Comité PBW 1925.6. Toezicht vanwege Comité PBW 1935.7. Werking van Comité PBW 1935.7.1. Huishoudelijk reglement van Comité PBW 1935.7.2. Vergaderingen van Comité PBW 1955.7.3. Voorvergaderingen Comité PBW 1975.7.4. Planning van regelmatig terugkerende Comité

PBW-agendapunten 1975.7.5. Gevolgen te geven aan advies van Comité PBW 1985.8. Syndicale delegatie – Vakbondsafvaardiging 1995.9. Rechtstreekse participatie van werknemers 1995.10. Opdrachten van ondernemingsraad,

overgenomen door Comité PBW 2005.10.1. Ondernemingsraad 2005.10.2. Opdrachten van ondernemingsraad die aan

Comité PBW kunnen toegekend worden 2006. Externe Diensten voor Technische Controle op

de werkplaats – EDTC en Erkende Organismen 2046.1. Praktische werking van Externe Dienst TC en

Erkend Organisme 2056.2. Reglementaire controles, keuringen en inspecties 2066.2.1. Wat moet worden gecontroleerd en wanneer? 2066.2.2. Hoe opvolgen? 2066.3. Externe Diensten voor Technische Controle en

Externe Organismen 2077. Veiligheidsadviseur vervoer gevaarlijke

goederen - VAVGG 2078. Controlearts – Arts-scheidsrechter

voor bepaling arbeidsongeschiktheid 2229. Externe deskundige voor onderzoek ernstige

ongevallen 223

VEIZ_2012.book Page X Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XI

10. Verdere hulpmiddelen 22410.1. Websites – Cd-roms – Software 22410.2. Literatuur 22410.2.1. Algemeen 22410.2.2. Diensten PBW - Milieucoördinator 22410.2.3. Gezondheidstoezicht – Arbeidsgeneeskunde –

Bedrijfsgezondheidszorg 22510.2.4. Comité PBW 22510.2.5. Voorkomingsbeleid – Dynamisch

Risicobeheersingssysteem 22610.3. Diensten, organisaties, instanties

(adressen zie XII) 22610.4. Opleiding, voorlichting, vorming (zie XIII) 22710.4.1. Vorming van leden van Comité PBW

(zie XIII, 1.1.) 22710.4.2. Basisvorming veiligheidskunde

(Welzijn op het Werk) (zie XIII, 1.2.) 22710.4.3. Aanvullende vorming preventieadviseurs niveau I

(zie XIII, 1.3.) (opgelegd aan preventieadviseurs) 22710.4.4. Aanvullende vorming preventieadviseurs niveau II

(zie XIII, 1.4.) (opgelegd aan preventieadviseurs) 22710.4.5. Aanvullende vorming preventieadviseurs

overgangsniveau (zie XIII, 1.5.) (opgelegd aan preventieadviseurs) 227

10.4.6. Vorming van de hiërarchische lijn (zie XIII, 1.7.) 227

III. GEVAREN, RISICO’S EN PREVENTIE 229

1. Omschrijving van enkele begrippen 2291.1. Gevaar - Risico - Schade - Preventie 2291.2. Veiligheid – Veilig/Gevaarlijk product –

Veilige/Gevaarlijke dienst 2301.3. Ergonomie 2311.4. Arbeidshygiëne - Bedrijfshygiëne - Industriële

Hygiëne 2331.5. Kwaliteitszorg – Veiligheidszorg – Milieuzorg –

KVM-zorg 2331.6. Responsible Care – Duurzaam ondernemen 2341.6.1. Responsible Care 2341.6.2. Duurzaam ondernemen 2362. Aard van schade, schadegevallen 2362.1. Menselijke schade 236

VEIZ_2012.book Page XI Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XII Kluwer

2.1.1. Lichamelijke verwonding (of acute lichamelijke schade) 236

2.1.1.1. Definitie van ongeval 2362.1.1.2. Definitie van arbeidsongeval – Ongeval op de

arbeidsweg 2372.1.1.3. Definitie van zwaar ongeval (ZO) - ernstig

arbeidsongeval (EAO) - zeer ernstig arbeidsongeval (ZEAO) 239

2.1.1.4. Soorten letselongevallen 2392.1.1.5. Frequentiegraad – Fg en Ernstgraad – Eg 2402.1.1.6. Ongevallensteekkaart 2402.1.1.7. Schadeloosstelling van slachtoffer van

arbeidsongeval 2412.1.1.8. Aangifte van arbeidsongeval aan verzekeraar 2412.1.1.9. Kennisgeving van Zeer Ernstig Arbeidsongeval

(ZEAO) aan arbeidsinspectie 2442.1.1.10. Fonds voor Arbeidsongevallen – FAO 2482.1.1.11. Arbeidsongevallenverzekeraars 2482.1.1.12. Arbeidsongevallenonderzoek 2482.1.1.13. Verzwaard risico 2612.1.1.14. Technologisch ongeval en grote technologische

ramp 2642.1.2. Gezondheidsschade (lichamelijk of mentaal) 2652.1.2.1. Definitie van gezondheid 2652.1.2.2. Belastbaarheid – Belasting 2672.1.2.3. Definitie van beroepsziekte 2682.1.2.4. Lijst van beroepsziekten 2682.1.2.5. Schadeloosstelling van slachtoffer van

beroepsziekte 2692.1.2.6. Aangifte van beroepsziekte bij Fonds voor de

Beroepsziekten – FBZ 2692.1.2.7. Aanvraag om schadeloosstelling wegens

beroepsziekte 2702.1.2.8. Fonds voor de Beroepsziekten 2712.2. Materiële of stoffelijke schade 2712.3. Schade voor milieu 2722.4. Functieverstoring – MUOPO – Bijna-ongevallen –

Schierongevallen 2723. Preventie – Voorkoming – Risicobeheersing

Systematische aanpak 2733.1. Dynamisch Risicobeheersingssysteem – DRBS 273

VEIZ_2012.book Page XII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XIII

3.1.1. Domeinen, principes en actiegebieden van dynamisch risicobeheersingssysteem – DRBS 276

3.1.2. Inhoud van dynamisch risicobeheersingssysteem – DRBS 276

3.1.3. Gevarenidentificatie – Risicoanalyse, Risico-inventarisatie en Risico-evaluatie – RIE 279

3.1.3.1. Gevaren identificeren – Gevaren opsporen 2803.1.3.2. Vaststellen en nader bepalen van risico’s –

Blootgestelden identificeren 2843.1.3.3. Risico-evaluatie – Risicobeoordeling 2843.1.4. Preventiemaatregelen 2853.2. Voorbeelden van methoden en technieken voor

risicoanalyse 2873.2.1. Gebruik van controlelijsten of checklists 2873.2.2. Taakanalyse of jobanalyse 2923.2.3. Werkpostanalyse, arbeidspostanalyse 2953.2.4. Participatieve Risicoanalyse – PRA 3003.2.5. Observatiemethoden en -technieken 3013.2.6. Bevragingsmethoden en beoordelingsschalen 3013.2.7. Feitenboomanalyse – FAM –

Oorzakenboomanalyse 3023.2.8. Analyse volgens Dominomodel 3023.2.9. Doorlichting (Audit) Veiligheid, Gezondheid,

Welzijn, Hygiëne, Milieu 3023.2.10. Mathematische risico-evaluatie –

Kwantitatieve RIE 3083.2.11. Laatste Minuut Risico Analyse - LMRA 3113.2.12. Methoden voor risicobeoordeling: ISO 31010 3113.3. Globaal Preventieplan - GPP 3123.4. Jaarlijks actieplan – JAP 3123.5. Managementsystemen – Zorgsystemen 3203.6. Kosten en baten van preventiemaatregelen 3234. Aankoopprocedure – Codex – ARAB –

Drie groene lichten 3244.1. Risicobeheersing vóór bestelling 3254.2. Risicobeheersing bij levering: attest van

leverancier 3264.3. Risicobeheersing vóór indienststelling 3264.4. Vereenvoudigde inkoopprocedure-bestelprocedure 3275. Blootstelling uitsluiten of beperken 328

VEIZ_2012.book Page XIII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XIV Kluwer

6. Signaleren van restrisico’s – Veiligheids- en gezondheidssignalering 329

6.1. Veiligheidssignalering en veiligheidstekens 3296.2. Kleurcode voor gascilinders – ogieven 3336.3. Pijpleidingen en buizen 3336.4. Grootte van signaleringsborden 3346.5. Signaal- en waarschuwingslichten – Lichtsignalen 3346.6. Etikettering chemische stoffen en mengsels 3357. Onthaal, instructies, opleiding, vorming,

training 3357.1. Onthaal en begeleiding van nieuwe werknemer 3357.2. Opleiding 3367.3. Instructies 3437.3.1. Geschreven instructies – Gebruiksaanwijzing 3437.3.2. Opstellen van instructies voor werknemers 3497.3.3. Hulpmiddelen voor opstellen van instructies 3498. Gedragsbeïnvloeding, veiligheidspromotie 3509. Persoonlijke beschermingsmiddelen – PBM 3519.1. Definities en beginselen voor gebruik 3519.2. Aankoop PBM’s 3549.3. Markering op PBM of op verpakking 3569.4. Persoonlijke hoofdbescherming 3579.5. Persoonlijke gehoorbescherming 3579.6. Persoonlijke oog- en gelaatsbescherming 3579.7. Persoonlijke bescherming van ademhalingswegen 3609.7.1. Omgevingsafhankelijke middelen 3639.7.1.1. Stoffiltersystemen 3639.7.1.2. Gas- en dampfiltersystemen 3649.7.1.3. Gecombineerde gas-, damp- en stoffiltersystemen 3649.7.2. Omgevingsonafhankelijke middelen

(zie Figuur III.10.) 3649.7.2.1. Niet-autonome toestellen met toevoer van

verse lucht 3649.7.2.2. Niet-autonome toestellen met toevoer van

perslucht 3659.7.2.3. Autonome toestellen met open kringloop

(met persluchtvoorraad - EN 137) 3659.7.2.4. Autonome toestellen met gesloten kringloop met

zuurstofvoorraad - EN 145 3689.8. Persoonlijke hand- en armbescherming 3689.8.1. Algemeen 368

VEIZ_2012.book Page XIV Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XV

9.8.2. Beschermingshandschoen tegen mechanische risico’s: EN 388 369

9.8.3. Beschermingshandschoen tegen chemicaliën en micro-organismen: EN 374 369

9.8.4. Beschermingshandschoen tegen thermische risico’s (hitte en/of vuur): EN 407 371

9.8.5. Beschermingshandschoen tegen koude (geleidings- en contactkoude): EN 511 371

9.8.6. Beschermingshandschoen tegen ioniserende straling en radioactieve contaminatie: EN 421 372

9.8.7. Andere beschermingshandschoenen 3729.9. Persoonlijke voet- en beenbescherming 3729.10. Persoonlijke huidbescherming 3759.11. Persoonlijke bescherming van romp en buikstreek 3759.12. Persoonlijke bescherming van gehele lichaam 3769.13. Persoonlijke bescherming tegen vallen 3769.14. Persoonlijke werkkledij 3789.14.1. Persoonlijke beschermende kledij –

Veiligheidskledij 3799.14.2. Persoonlijke bescherming tegen ioniserende

straling 3819.14.3. Persoonlijke kledij met signaalfunctie 38210. Gevolgen van schade beperken –

Noodplanning 38211. Verdere hulpmiddelen 38611.1. Literatuur 38611.1.1. Algemeen – Management – DRBS 38611.1.2. Methodes en technieken – Gevarenidentificatie –

Risicobepaling – Risk Assessment – Risicobeoordeling – Risico-evaluatie – Auditing 387

11.1.3. Praktijkgidsen 38911.1.4. Persoonlijke beschermingsmiddelen – PBM 39011.1.5. Eerste hulp 39011.2. Diensten, organisaties, instanties 39011.3. Opleiding, voorlichting, vorming 39011.4. Audiovisuele middelen – video, film, dia, software,

websites 39011.5. Apps 39012. Figuren 393

VEIZ_2012.book Page XV Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XVI Kluwer

IV. BRAND EN EXPLOSIE 411

1. Aard van gevaren en risico’s 4112. Statistieken 4123. Definities, grootheden 4123.1. Brandbaarheid (niet-brandbaarheid) 4123.2. Vuurdriehoek en -vijfhoek of

Branddriehoek en -vijfhoek 4123.3. Zelfontbrandingstemperatuur – Ontstekings-

temperatuur 4133.4. Vlampunt – Ontvlammingstemperatuur 4163.5. Ontvlambaarheid 4173.6. Explosiegrenzen 4173.7. Explosieve atmosfeer 4183.7.1. Indeling in Ex-zones – ATEX 4183.7.2. Bescherming van werknemers in explosieve

omgevingen 4203.7.3. Materieel voor plaatsen met explosiegevaar 4223.8. Brandklassen 4233.9. Brandweerstand Rf - Brandwerendheid 4233.10. Reactie bij brand van bouwmaterialen 4253.11. Vlamvoortplanting 4273.12. Vuurvergunning – Warmwerkvergunning 4274. Preventie van brand en explosie 4284.1. Systematische aanpak 4284.1.1. Bouwtechnische en technische maatregelen 4284.1.2. Enkele belangrijke begrippen m.b.t. reglementaire

bepalingen (Bron: Basisnormen, zie Tabel IV.10. Reglementering brandveiligheid) 429

4.1.2.1. Gebouw 4294.1.2.2. Compartiment 4294.1.2.3. Technisch lokaal of technische ruimte 4304.1.2.4. Stookplaatsen 4304.1.3. Organisatorische maatregelen 4304.1.4. Beperking van schade bij brand of explosie 4314.2. Intern noodplan 4314.2.1. Melding – Detectie van beginnende brand 4314.2.2. Waarschuwing en alarm bij brand 4314.2.3. Evacuatie (ontruiming) 4324.2.4. Signalisering van vluchtwegen 4374.2.5. Veiligheidsverlichting – Noodverlichting 4374.2.6. Brandbestrijding 439

VEIZ_2012.book Page XVI Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XVII

4.2.6.1. Organisatie van brandbestrijding: 4394.2.6.2. Brandblusmateriaal - Materiaal voor

brandbestrijding 4404.2.6.3. Blusmiddelen voor eerste interventie 4414.2.6.4. Andere benodigdheden voor brandbestrijding 4444.3. Aansprakelijkheidsverzekering Brand 4445. Verdere hulpmiddelen 4445.1. Literatuur 4445.2. Diensten, organisaties, instanties

(adressen in XII.1) 4455.3. Opleiding, voorlichting, vorming 4465.4. Audiovisuele middelen – video, film, dia 4465.5. Websites 4465.6. Apps 446

V. ELEKTRICITEIT 447

1. Inleiding 4472. Gevaren en risico’s door elektriciteit 4482.1. Elektrocutie - Elektrisatie 4492.1.1. Grootte van stroomsterkte 4492.1.2. Duur van stroomdoorgang 4502.1.3. Frequentie van de elektrische stroom 4512.1.4. De weg die de stroom volgt in het lichaam 4522.1.5. Wie wordt slachtoffer van elektrocutie? 4522.2. Brand en explosie 4533. Definities, grootheden, eenheden 4533.1. Aardingsinstallatie 4533.2. Aardverbindingen 4533.3. Absolute conventionele grensspanning UL 4543.4. Automatische schakelaar 4543.5. Automatische differentieelschakelaar 4553.6. Beschermingsgeleider (AREI, art. 70) 4553.7. Beschermingsgraad IPXX van het elektrisch

materieel (AREI, art. 29, art. 226, art. 227) 4563.8. Bevoegde personen, bekwaamheid van

personen, BA4/BA5 4573.9. Elektromagnetische compatibiliteit (EMC) 4603.10. Equipotentiaalverbinding (AREI, art. 72) 4603.11. Klasse van elektrisch materieel 4603.12. Nominale stroomsterkte 4613.13. Rechtstreekse en onrechtstreekse aanraking 461

VEIZ_2012.book Page XVII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XVIII Kluwer

3.14. Smeltzekering of Smeltveiligheid 4613.15. Spanningsgebieden 4643.16. Uitwendige invloeden 4643.17. Veiligheidswaarborg 4643.18. Werken buiten spanning - Werken onder spanning 4663.19. Zeer lage veiligheidsspanning – ZLVS 4684. Preventiemaatregelen 4684.1. Bescherming tegen rechtstreeks contact 4684.2. Bescherming tegen onrechtstreeks contact 4694.3. Statische elektriciteit 4694.3.1. Gevaar en risico 4694.3.2. Preventie 4704.4. Preventiemaatregelen bij werken aan elektrische

installaties 4704.5. (Periodieke) controle van elektrische installaties 4714.6. Signalering 4725. Voorschriften voor elektrische installaties en

materiaal 4735.1. AREI 4735.2. Laagspanningsrichtlijn van de Europese Unie 4735.3. Elektromagnetische compatibiliteit – EMC 4735.4. Explosieveilig elektrisch materiaal 4745.5. CE-Markering 4746. Naslag 474

VI. PRODUCTEN EN AGENTIA MET GEVAARLIJKE EIGENSCHAPPEN 477

1. Aard van de risico’s 4772. Reglementering 4772.1. De instelling en de werking van de interne markt

(art. 114): overgang naar REACH en CLP 4782.1.1. Richtlijn 67/548/EEG betreffende de identificatie 2.1.2. van stoffen 4782.1.3. Richtlijn 1999/45/EG betreffende de identificatie

van preparaten 4782.1.4. Richtlijn 76/769/EEG betreffende het op de markt

brengen en het gebruik van gevaarlijke stoffen en preparaten 479

2.1.5. Verordening (EEG) nr. 793/93 inzake de beoordeling en de beperking van de risico's van bestaande stoffen 479

VEIZ_2012.book Page XVIII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XIX

2.2. REACH 4792.3. CLP 4812.4. De veiligheid en de gezondheid van de

werknemers (art. 153) 4823. Definities 4823.1. Acute toxiciteit 4833.2. Bijtend product (Corrosief product) 4833.3. Biocide 4853.4. Biologisch agens 4853.5. Chemisch agens 4863.6. Concentraties 4863.7. Dosis 4873.8. Emissiejaarverslag 4873.9. Grenswaarde – Toelaatbare limietwaarde 4873.9.1. Belgische grenswaarden op de arbeidsplaats 4883.9.2. Andere grenswaarden arbeidsplaats 4883.9.3. Biologische blootstellingsindexen – BEI (ACGIH) 4893.9.4. Europa – EG-Richtlijn 98/24/EG, Chemische

Agentia 4893.10. Identificatienummer 4893.11. Irriterend product 4923.12. Kankerverwekkend of carcinogeen product 4923.13. Milieugevaarlijk product (Ecotoxisch product) 4933.14. Milieuvergunning 4933.15. Milieueffectrapport – MER 4943.16. Mutageen product 5053.17. Ontplofbaar product 5103.18. Ontvlambaar product 5103.19. Oxiderend product 5113.20. Schadelijk product 5113.21. Sensibiliserend product 5123.22. Stof, preparaat (mengsel) 5133.23. Teratogene product – Reprotoxische product 5133.24. Toxisch 5133.25. Veiligheidsinformatieblad – MSDS 5133.26. Veiligheidsrapport 5143.27. Vergiftig product (Giftig product) – Giftig afval 5143.28. Vergunningen 5153.29. Zeer licht ontvlambaar product 5153.30. Zeer vergiftig product (zeer giftig product) 5153.31. Zwaar ongeval – Seveso-Richtlijn 516

VEIZ_2012.book Page XIX Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XX Kluwer

4. Voorkoming van schade door PAGE’s 5164.1. Gevaren en risico’s van PAGE’s identificeren en

evalueren 5164.2. Hoe gevaren en risico’s van PAGE’s bepalen en

evalueren? 5204.3. Risico’s aanpakken 5214.3.1. Reglementering 5214.3.1.1. Overzicht wetgeving 5214.3.1.2. Seveso-Richtlijn 5214.3.1.3. Opslag van PAGE 5264.3.1.4. Transport van PAGE’s 5274.3.2. Vervanging van PAGE’s door minder gevaarlijke

producten 5274.3.2.1. Verboden producten 5274.3.2.2. Producten met beperkingen op gebruik 5284.3.2.3. Kankerverwekkende (Carcinogene) of mutagene

agentia 5294.3.2.4. Asbest 5304.3.2.5. Biologische agentia 5314.3.3. Afzuiging en ventilatie op de arbeidsplaats 5344.3.4. Grenswaarden voor concentraties van bepaalde

stoffen in de werkplaatsatmosfeer – arbeidsplaats 5354.3.4.1. Belgische reglementering – Lijst in Tabellen VI.13.

Blootstelling chemische agentia en VI.14. Grenswaarden voor blootstelling 535

4.3.4.2. Beoordeling van blootstelling en meetstrategie 5354.3.4.3. Meetmethoden, laboratoria 5374.3.4.4. Belgische lijst van grenswaarden – Tabellen VI.13.

Blootstelling chemische agentia en VI.14. Grenswaarden voor blootstelling 537

4.3.5. Persoonlijke beschermingsmiddelen – PBM 5734.3.6. Etikettering en signalering 5744.3.6.1. Etikettering op basis van EG-richtlijnen

67/548/EEG en 1999/45/EG 5744.3.6.2. Etiket volgens GHS 5754.3.6.3. Signalering op de werkplaats 5764.3.7. Informatie voor gebruikers 5774.3.7.1. Informatie voor professionele gebruikers – MSDS 5774.3.7.2. Informatie voor werknemers 5784.3.7.3. Informatie aan het antigifcentrum 5804.3.8. Afval 5804.3.9. Transport van PAGE’s 584

VEIZ_2012.book Page XX Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XXI

5. Naslag 5845.1. Literatuur i.v.m. PAGE’s 5845.1.1. Gegevens, karakteristieken van PAGE –

Risico’s en voorkomingsmaatregelen – algemeen 5845.1.2. In verband met grenswaarden – limietwaarden 5855.1.3. Verluchting, afzuiging 5865.1.4. Transport van gevaarlijke goederen 586

VII. ARBEIDSMIDDELEN 587

1. Arbeidsmiddelen en hun risico’s 5872. Belgische reglementering inzake

arbeidsmiddelen (inclusief machines) 5952.1. Ontwerp en constructie – in de handel brengen

van machines 5962.2. Gebruik van arbeidsmiddelen – Codex, T.VI 5972.2.1. Algemene principes 5972.2.2. Aankoop machines met CE-markering 5992.3. Normalisatie 6003. Veiligheid en ergonomie aan machines en

installaties 6003.1. Risicobeoordeling 6033.2. Overbrengingsorganen 6043.3. Bewerkingszone 6043.3.1. Overzicht van technische veiligheidsvoorzieningen

(collectieve beschermingsmiddelen) 6053.3.1.1. Vast scherm 6053.3.1.2. Beweegbaar scherm met vergrendeling

(beweegbaar scherm met positieve koppeling) 6053.3.1.3. Hand- of lichaamafwijzer 6053.3.1.4. Automatische afscherming 6053.3.1.5. Stopbeveiliging (materieel of immaterieel) 6063.3.1.6. Dubbele handbediening 6063.3.1.7. Sleutelvergrendeling 6063.3.1.8. Automatische of half-automatische voeding 6073.3.1.9. Tangen of hulpmiddelen 6073.4. Bedieningsmiddelen 6073.4.1. Ergonomisch ontwerp van bedieningsmiddelen 6083.4.2. Voorbeelden van bedieningsmiddelen en

specifieke eisen 6113.5. Hoofdschakelaar en noodstopinrichting 6123.5.1. Hoofdschakelaar 612

VEIZ_2012.book Page XXI Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XXII Kluwer

3.5.2. Noodstopinrichting 6133.6. Signaleringssystemen en informatieverschaffers 6153.6.1. Alarmsignalen 6163.6.2. Kleuren als informatieverschaffer 6163.7. Energietoeleveringssystemen (leidingen,...) 6173.8. Veiligheidsafstanden en minimumafstanden 6173.8.1. Veiligheidsafstanden voor het reiken in de hoogte 6183.8.2. Veiligheidsafstanden voor het reiken over een

hindernis 6183.8.3. Veiligheidsafstanden voor het reiken in een

recipiënt 6213.8.4. Veiligheidsafstanden voor het reiken rond of

langs een hindernis 6213.8.5. Veiligheidsafstanden voor het reiken doorheen

een opening 6213.8.6. Veiligheidsafstanden bij knelpunt 6224. Naslag 6224.1. Literatuur 622

VIII. INTERN TRANSPORT 625

1. Definitie – Aard van het risico 6252. Statistieken 6253. Definities, grootheden 6264. Beheersing van beroepsrisico’s 6294.1. Risicoanalyse 6294.2. Risico’s aanpakken 6294.2.1. Reglementering toepassen 6294.2.2. Manueel transport 6334.2.2.1. Manueel hanteren van lasten 6344.2.2.2. Stappenplan ‘Manueel hanteren van lasten’ 6354.2.2.3. Evaluatiemethodes voor tillen 6354.2.2.4. Tillen van lasten: principe en techniek 6384.2.2.5. Trekken en duwen 6394.2.2.6. Methoden voor het bepalen van houdingen en

bewegingen 6404.2.3. Transport met hefwerktuigen 6424.2.3.1. Constructie van hefwerktuigen 6424.2.3.2. Aankoop en gebruik van hefwerktuigen

(zie ook VIII.) 6434.2.3.3. Opleiding heftruckbestuurder 6434.2.4. Rijwegen en infrastructuur 643

VEIZ_2012.book Page XXII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XXIII

4.2.5. Aanslaan van lasten – Aanslagmateriaal – Hefhulpstukken 646

4.2.5.1. Markering van hijs- en hefgereedschappen (KB 12.8.08-Machines, bijlage I, punt 4) 646

4.2.5.2. Veilige Werkbelasting (VWB) – Toegelaten Werkbelasting van aanslagmateriaal 647

4.2.5.3. Hijsband 6474.2.5.4. Bijkomende aanbevelingen en regels voor het

aanslaan van lasten 6474.2.5.5. Hand- en armseinen bij werken met hijs- en

hefwerktuigen 6474.2.6. Gemotoriseerde transportwerktuigen 6485. Naslag 650

IX. KLIMAAT EN THERMISCHE OMGEVINGSFACTOREN 651

0. Voorafgaande bemerking 6511. Inleiding 6512. Aard van de risico’s 6513. Definities, grootheden, eenheden 6543.1. Conductie (geleiding) 6543.2. Convectie 6543.3. Klimaat – Klimaatindex 6543.4. Luchtstroomsnelheid 6543.5. Windsnelheid - Windkracht 6573.6. Relatieve vochtigheid 6573.7. Thermische straling – Warmtestraling 6583.8. Temperatuur (actiewaarden) 6583.9. Verdamping - Evaporatie 6603.10. Vochtigheidsgraad 6603.11. Warmte-uitwisseling 6603.12. Weerfasen van het bouwbedrijf 6603.13. Wintertypes van het wegenbulletin 6604. Preventie (systematische aanpak) 6624.1. Risicoanalyse 6624.2. Programma met technische en organisatorische

maatregelen 6664.3. Verplichte maatregelen bij overmatige warmte

en koude 6674.4. Gezondheidstoezicht 6684.5. Bijzonder gevoelige risicogroepen 668

VEIZ_2012.book Page XXIII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XXIV Kluwer

4.6. Voorlichting en opleiding werknemers 6715. Normalisatie 6726. Verdere hulpmiddelen 6726.1. Literatuur 6726.2. Websites 6726.3. Apps 673

X. LAWAAI EN TRILLINGEN 675

1. Lawaai 6751.1. Aard van de risico’s 6751.2. Definities, grootheden, eenheden 6761.2.1. Absorptie 6761.2.2. Audiometrie 6781.2.3. dB(A) – dB(B) – dB(C) – dB(D) 6781.2.4. Decibel (afgekort dB) 6781.2.5. Equivalent continu geluidsdrukniveau Leq

in dB(A) 6801.2.6. Frequentie in hertz (Hz) 6801.2.7. Frequentieanalyse, octaafband, 1/3-octaafband 6801.2.8. Gehoorbeschadiging – Lawaaidoofheid 6811.2.9. Gehoororgaan 6821.2.10. Geluidsdrukniveau, geluidssterkte (uitgedrukt in

decibel of dB) 6821.2.11. Geluidsdrukniveaumeter 6821.2.12. Geluidsisolatie 6831.2.13. Geluidsramingsindex NR 6841.2.14. Gevoeligheid van gehoor 6841.2.15. Lawaaibestrijdingsprogramma 6851.2.16. Lawaaikaart – Geluidskartering 6851.2.17. Omkapseling 6851.2.18. Persoonlijke blootstelling (dagelijks - wekelijks) -

Grenswaarde 6861.3. Preventie (systematische aanpak) 6861.3.1. Gevaren en risico’s bepalen (inventariseren en

evalueren): RIE 6861.3.1.1. Geluidsmetingen 6871.3.1.2. Grenswaarden inzake comfort en hinder 6881.3.1.3. Grenswaarden en actiewaarden 6881.3.2. Risico’s behandelen 6931.3.2.1. Reglementering toepassen 6931.3.2.2. Gevaren en risico’s uitschakelen 696

VEIZ_2012.book Page XXIV Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XXV

1.3.2.3. Gevaren en risico’s van lawaai beperken 6981.3.2.4. Gevolgen beperken: gezondheidsbeoordeling 7012. Trillingen 7022.1. Aard van gevaren en risico’s 7022.2. Definities, grootheden, eenheden 7022.2.1. Beoordelingsgrootheden 7022.2.2. Grens- en actiewaarden 7032.2.3. Mechanische trilling 7032.2.4. Ontdreuning 7032.2.5. Trillingsisolatie 7042.3. Preventie 7042.3.1. Gevaren en risico’s bepalen en beoordelen (RIE) 7042.3.2. Gevaren en risico’s behandelen 7052.3.2.1. Reglementering toepassen 7053. Verdere hulpmiddelen 7063.1. Literatuur 7063.1.1. Lawaai 7063.1.2. Trillingen 7073.2. Diensten, organisaties, instanties

(adressen in XII, 1.) 7083.2.1. Algemeen 7083.2.2. Laboratoria – Ambtenaren 7083.3. Opleiding, voorlichting, vorming 7083.4. Audiovisuele middelen - video, film, dia 7093.5. Apps 709

XI. SPECIFIEKE RISICOVELDEN SPECIFIEKE WERKZAAMHEDEN EN ARBEIDSPLAATSEN, SPECIFIEKE WERKNEMERS – SPECIFIEKE RISICOGROEPEN 711

1. Specifieke risicovelden 7111.1. Elektromagnetische straling – Algemeen 7111.1.1. Verlichting 7121.1.1.1. Definities 7121.1.1.2. Gevaren en risico’s 7131.1.1.3. Preventiemaatregelen 7141.1.2. Nucleaire risico’s – Ioniserende straling –

Stralingsbescherming 7181.1.3. Radiogolven en microgolven 719

VEIZ_2012.book Page XXV Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XXVI Kluwer

1.1.4. Infrarode straling - IR-straling 7201.1.5. Ultraviolette straling – UV-straling 7221.1.6. Lasers 7221.1.6.1. Definities 7221.1.6.2. Gevaar en risico van lasers 7231.1.6.3. Preventiemaatregelen bij lasers 7251.2. Andere stralingen 7262. Specifieke werken en arbeidsplaatsen 7282.1. Arbeidsplaatsen 7282.2. Beeldschermwerk – Computerwerk 7292.2.1. Gevaren van beeldschermwerk 7292.2.2. Preventiemaatregelen bij beeldschermwerk 7302.3. Hyperbare omgeving – werken in overdruk 7312.4. Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen – TMB 7322.5. Opslagplaatsen voor ontvlambare vloeistoffen 7362.6. Besloten ruimten 7372.7. Ruimtes met risico explosieve atmosfeer 7392.8. Werken in de hoogte – Risico voor vallen 7392.9. Andere specifieke werken en arbeidsplaatsen 7402.10. (Bedrijfs)evenementen 7413. Specifieke werknemers – Risicogroepen 7453.1. Afgezonderd tewerkgestelde werknemers 7453.1.1. Gevaren en risico’s 7493.1.2. Preventiemaatregelen 7493.2. Jonge werknemers 7503.2.1. Specifieke gevaren van en risico’s voor jonge

werknemers 7503.2.2. Preventiemaatregelen – jongeren op het werk 7523.3. Student-werknemers – Jobstudenten 7573.3.1. Gevaren van en risico’s voor student-werknemers 7573.3.2. Preventiemaatregelen voor student-werknemers 7603.4. Werken met derden: onderaanneming –

contractors – aannemers 7613.4.1. Gevaren en risico’s bij werken met aannemers/

contractors 7613.4.2. Preventiemaatregelen bij werken met aannemers/

contractors 7623.4.3. Overzicht van belangrijkste aanbevelingen en

wettelijke verplichtingen 7623.4.3.1. Definities 7623.4.3.2. Principes samenwerking en cascade van

verantwoordelijkheid 763

VEIZ_2012.book Page XXVI Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XXVII

3.4.3.3. Bijkomende verplichtingen van werkgever-opdrachtgever 765

3.4.3.4. Bijkomende verplichtingen van aannemer/contractor en onderaannemer 765

3.4.3.5. Bijkomende aanbevelingen voor werken met aannemers/contractors 765

3.4.3.6. Coördinatie van veiligheid op bouwplaatsen 7683.4.3.7. Beoordeling van VGM-inspanningen van derden 7683.5. Uitzendarbeid – Interims 7703.5.1. Gevaren en risico’s bij uitzendarbeid 7713.5.2. Preventiemaatregelen bij uitzendarbeid 7713.6. Zwangere werkneemsters 7773.6.1. Gevaren en risico’s 7773.6.2. Preventiemaatregelen 7773.6.2.1. RIE ‘zwangere werkneemsters’ 7773.6.2.2. Wetgeving moederschapsbescherming 7783.6.2.3. Moederschapsbescherming (Codex, T.VIII, H.I) 7783.7. Stagiairs 7803.8. Tewerkstelling van verschillende werkgevers op

eenzelfde arbeidsplaats of aanpalende of naburige arbeidsplaatsen 785

3.9. Nachtarbeid en ploegenarbeid 7853.10. Huisarbeid en telewerk 7863.11. Personen met handicap 7874. Specifieke risico’s 7884.1. Stress 7884.1.1. Definities 7884.1.2. Preventiemaatregelen stress 7904.2. Roken op het werk 7924.2.1. Gevaren en risico’s 7924.2.2. Gevaren en risico’s beheersen 7924.2.2.1. Reglementering toepassen 7924.2.2.2. Preventiemaatregelen 7934.3. Woon-werkverkeer - Mobiliteit 7944.3.1. Gevaren en risico’s 7944.3.2. Preventiemaatregelen 7944.4. Geweld en pesterijen en ongewenst seksueel

gedrag op het werk 7964.4.1. Wetgeving 7964.4.2. Preventie 7994.5. Alcohol en Drugs op het werk 800

VEIZ_2012.book Page XXVII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XXVIII Kluwer

4.6. Overbelastingsletsels – Spier-Pees-Bot-Letsels – SPBL 802

5. Verdere hulpmiddelen 8035.1. Literatuur 8035.1.1. Specifieke risicovelden 8035.1.2. Specifieke werken en arbeidsplaatsen 8035.1.3. Specifieke werknemers – Risicogroepen 8045.1.4. Specifieke risico’s 8045.2. Diensten, organisaties, instanties

(adressen zie XII, 1.) 8055.2.1. Onderaanneming - Contractors 8055.2.2. Uitzendarbeid Interims 8065.2.3. Stress 8065.2.4. Roken op het werk 8065.2.5. Woon-werkverkeer 8065.2.6. Ongewenste seksuele intimiteiten op het werk 8065.3. Websites 8065.4. Apps 807

XII. EXTERNE ORGANISATIES 809

1. Alfabetische lijst van Belgische organisaties 8092. Erkende Externe Diensten 8402.1. Alfabetische lijst van de Externe Diensten voor

Preventie en Bescherming op het Werk (KB 27.03.1998) 840

2.2. Controleorganismen en erkenningen 8422.2.1. Lijst van Externe Diensten voor Technische

Controle - EDTC 8422.2.2. Lijst van controleorganismen voor industriële

elektrische installaties erkend door de FOD Economie 843

2.3. Reglementaire controles waarvoor de diensten erkend zijn 844

2.4. Andere erkende organismen 8453. Brandweerdiensten – Brandweerkorpsen 8454. Organismen voor verzekering tegen

arbeidsongevallen (Wet 10.4.71) 8465. Buitenlandse instellingen en organisaties 8476. Europese instellingen en organisaties 8497. Internationale instellingen en organisaties 8508. Aangemelde instanties 850

VEIZ_2012.book Page XXVIII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XXIX

XIII. OPLEIDING, VOORLICHTING, VORMING, NORMALISATIE 853

1. Opleiding en vorming 8531.1. Leden Comité PBW 8531.2. Basiscursus voor preventieadviseurs 8541.3. Multidisciplinaire basismodule en specialisatie-

module van het eerste niveau (= oude Niveau I)(17.5.2007) 857

1.4. Multidisciplinaire basismodule en specialisatie-module van het tweede niveau (= oude Niveau II)(KB 17.5.2007) 858

1.5. Vorming van de hiërarchische lijn 8581.6. Aannemers – Contractors 8611.7. Mechanische goederenbehandeling 8621.8. Risico-evaluatie Audits 8661.9. Risicobeheersing – Algemeen 8671.10. Ergonomie 8671.11. Tillen van lasten en manuele goederen-

behandeling 8681.12. Brandpreventie en -bestrijding 8701.13. Elektriciteit 8731.14. Verkeersveiligheid en transport op de weg 8741.14.1. Algemeen 8741.14.2. Veiligheidsadviseur vervoer gevaarlijke goederen –

ADR 8741.15. Eerste hulp - EHBO 8761.16. Milieu - Producten met gevaarlijke

eigenschappen – PMGE 8761.17. Stress – Slachtofferhulp 8801.18. Persoonlijke Beschermingsmiddelen – PBM’s 8811.19. VCA opleidingen 8821.19.1. Opleidingen voor het behalen van het diploma:

Veiligheid B-VCA, VOL-VCA en VIL VCAZie H.III, 7.2 en XI, 3.4.3.7. 882

1.19.2. Erkende examencentra risicovolle taken 8841.20. Cursussen, examens en modules voor

coördinatoren inzake veiligheid en gezondheid op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen 884

1.21. Andere 8862. Audiovisuele middelen – video, film, dia 891

VEIZ_2012.book Page XXIX Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XXX Kluwer

3. Affiches 8933.1. Organisaties die affiches uitgeven 8933.2. Thema van de Veiligheidsaffiches 2012-2013 8934. Bibliotheken i.v.m. veiligheid en gezondheid

bij de arbeid 8965. Belgische normen NBN - Europese normen EN 9025.1. Geluid en Trillingen 9055.1.1. Geluid 9055.1.2. Trillingen 9075.2. Brand 9095.2.1. Normen i.v.m. reddings- en brandbestrijdings-

materiaal, brandklassen, onderdelen waterverdelingssystemen, blusmiddelen 909

5.2.2. Normen i.v.m. ontploffingsvrij elektrisch materieel 9105.2.3. Branddetectie 9105.2.4. Brandbeveiliging gebouwen 9115.2.5. Brandweerstand – Beveiliging tegen brand –

Brandgedrag materialen 9145.3. Elektriciteit 9145.3.1. Algemeen 9155.3.2. Plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen 9235.3.3. Elektromagnetische compatibiliteit 9265.4. Ergonomie 9275.4.1. Algemeen 9275.4.2. Fysische ergonomie-Antropometrie 9275.4.3. Werken met beeldschermen 9285.4.4. Psychologische ergonomie – Software ergonomie 9295.5. Arbeidsmiddelen 9305.6. Hefwerktuigen, personenliften, aanslagmateriaal 9335.7. Persoonlijke beschermingsmiddelen – PBM 9345.7.1. Algemeen 9345.7.2. Persoonlijke hoofdbescherming 9355.7.3. Persoonlijke oog- en gezichtsbescherming 9355.7.4. Persoonlijke bescherming van de ademhalings-

wegen 9365.7.5. Persoonlijke voet- en beenbescherming 9395.7.6. Beschermende kleding 9405.7.7. Persoonlijke beschermingsmiddelen tegen vallen 9435.7.8. Persoonlijke handbescherming 9445.7.9. Persoonlijke gehoorbescherming 9455.7.10. Persoonlijke bescherming tegen elektrische

schokken 946

VEIZ_2012.book Page XXX Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

Kluwer XXXI

5.7.11. Persoonljke bescherming voor brandweerlieden 9465.8. Ladders, bouwsteigers, stellingen 9465.9. Thermisch comfort 9475.10. Veiligheidskleuren, signalisatie, merking 9495.11. Verlichting 9495.12. Werkplaatsatmosfeer 9505.12.1. Chemische agentia 9505.12.2. Plaatsen met ontploffingsgevaar 9535.13. Keurmerken, certificatie, accreditatie 9555.14. Zorgsystemen (kwaliteit, arbeidsomstandigheden,

milieu) 9565.15. Veiligheid van machines – Europese

normalisatieactiviteiten 9575.16. Ergonomie – Europese normalisatieactiviteiten 9575.17. PBM – Europese normalisatieactiviteiten 9586. Brochures van de AD HUA van FOD WASO 9587. Nieuwe informatietechnologieën i.v.m.

veiligheid en hygiëne op het werk 9587.1. Selectie van website-adressen 9587.2. Internet-opleidingen 9597.3. Selectie van gegevensbanken 9598. Software 9619. Apps voor de preventieadviseur 964

XIV. STATISTISCHE GEGEVENS 973

1. Arbeidsongevallen 9731.1. Bronnen van de arbeidsongevallenstatistieken 9741.2. Statistische gegevens 9741.2.1. Globale cijfers 9741.2.2. Ongevallen per industrietak 9751.2.3. Risico-index – verzwaard risico 9751.2.4. Analyse van de ongevallengegevens 9751.2.5. Commentaar op de ongevallencijfers 9952. Beroepsziekten 10042.1. Bronnen van beroepsziektestatistieken 10042.2. Commentaar bij statistische gegevens 10053. Verdere hulpmiddelen 10073.1. Websites met statistieken 1007

VEIZ_2012.book Page XXXI Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM

INHOUD

XXXII Kluwer

XV. AFKORTINGEN 1017

XVI. GROOTHEDEN, EENHEDEN EN SYMBOLEN 1037

1. Overzicht SI-eenheden 10371.1. Grondeenheden 10371.2. Afgeleide eenheden 10382. Omzetting van niet-toegelaten eenheden in

SI-eenheden 10403. Omzettingsfactoren 10434. Decimale voorvoegsels 10445. Veel voorkomende getalwaarden 10446. Literatuur 1044

TREFWOORDEN 1045

VEIZ_2012.book Page XXXII Wednesday, November 7, 2012 5:06 PM