1

PRAKTIČNI PRIRUČNIKZA POČETNIKE UGOVEDARSTVU

Projekat: Zeleni poslovi za bolju budućnostprekograničnog regiona Crne Gore i Kosova

2 3

Projekat: Zeleni poslovi za bolju budućnostprekograničnog regiona Crne Gore i Kosova

Praktični priručnik započetnike u govedarstvu

Andrijevica, septembar 2019.

4 5

SADRŽAJ:

1. UVOD........................................................................................................61.1. Zeleni poslovi za bolju budućnost prekograničnog regiona Crne Gore i Kosova............................................................................................................61.2. Kratak osvrt na sektor mljekarstva........................................................8

2. PROMOCIJA ZAPOŠLJAVANJA U POLJOPRIVREDI.......................9Kako početi posao u stočarstvu, govedarstvu?..........................................9Kako zasnovati farmu muznih krava?............................................................92.1. Zemljište.............................................................................................................92.2. Objekti na farmama....................................................................................102.3. Oprema i mehanizacija na farmama muznih krava........................112.4. Muzne krave....................................................................................................122.4.1. Holštajn-Frizijska rasa...........................................................................132.4.2. Smeđa rasa.................................................................................................142.4.3. Simentalska rasa......................................................................................142.5. Hrana za krave...............................................................................................152.6. Tržište proizvoda..........................................................................................162.7. Početni kapital...............................................................................................16Koliko sve to košta?..............................................................................................17

3. STRUČNI SAVJETI I POVEZIVANJE.................................................193.1. Zarada od krava muzara...........................................................................193.2. Agrobudžet.....................................................................................................203.3. Registar poljoprivrednih gazdinstava.................................................20

4. INFORMACIJE.......................................................................................21

Izdavač: Opština Andrijevica

Za izdavača: Miodrag Ivanović, Savjetnik predsjednika za in-vesticije i razvojne projekte

Uredili: Projektni tim projekta „Zeleni poslovi”

Izrada priručnika: mr Slavoljub Marsenić

Fotografije: Projektni tim projekta „Zeleni poslovi”

Dizajn i štampa: Lux-print d.o.o. Podgorica

Tiraž: 1000 primjeraka

Sadržaj priručnika isključiva je odgovornost Opštine Andrijevica i Udruženja stočarskih proizvođača sjevera Crne Gore i ni na koji način se ne može smatrati da odražava stavove Evropske Unije.

6 7

1. UVOD

1.1. Zeleni poslovi za bolju budućnost prekograničnog regiona Crne Gore i Kosova

Ukratko o projektu:

Projekat je odobren od strane Delegacije Evropske Unije u Crnoj Gori/Ministarstva Finansija Crne Gore. Glavni aplikant je Opština Andrijevica, sa partnerom NVO Lokalna akciona grupa „Đeravica“ iz opštine Dečani sa Kosova i koaplikantom 2 - Unija stočarskih proi-zvođača sjevera Crne Gore.

Predloženi projekat je razvijen kao zajednički napor podnosioca i koaplikanata i čvrsto se zasniva na njihovim iskustvima i doprinosi-ma svih relevantnih aktera u regionu. Glavne interesne grupe dolaze iz različitih sektora oba regiona. Lokalne samouprave predstavljaju još jednu interesnu grupu, a ovaj projekat je u potpunosti u skladu sa lokalnim razvojnim strategijama sa obje strane granice.

Sa obje strane granice nezaposlenost je jedan od glavnih razloga za internu migraciju i emigraciju van tog područja, što negativno uti-če na rast stanovništva i starosnu strukturu prekograničnog regio-na. Depopulacija je posebno izražena u ruralnim i manje razvijenim područjima gdje su stope nezaposlenosti značajno veće čak i veće nego u urbanim područjima. Poljoprivredne prakse su veoma slične u planinskim oblastima sa obe strane granice i postoji duga istorija trgovine između zajednica u Crnoj Gori i na Kosovu. Međutim, tokom perioda industrijalizacije u bivšoj Jugoslaviji i eksproprijacije zemlji-šta, poljoprivrednici su u velikoj mjeri napustili svoje tradicionalno zanimanje i migrirali u urbana područja. Iako poljoprivreda ima po-tencijale da postane veoma prosperitetna ekonomska aktivnost u regionu, posebno sa povećanom potražnjom tržišta zdravih i organ-skih proizvoda u posljednjih nekoliko godina, ipak nije prepoznata kao mogućnost zapošljavanja, a posebno ne od strane mladih. Jedan od razloga je neadekvatno obrazovanje za vještine bavljenja stočar-stvom radno sposobnog stanovništva koje nema ni teorijska ni prak-tična znanja o poljoprivredi.

Predloženi projekat ima za cilj da razvije prakse kontinuiranog uče-nja koje imaju za rezultat poboljšanje vještina zaposlenih u poljopri-vrednom sektoru (Specifični cilj). Ovaj cilj se postiže sprovođenjem niza aktivnosti koje su usmjerene na postojeće i nove poljoprivredni-ke, lokalne uprave i preduzeća koja se bave poljoprivredom.Promocija stočarstva kao grane poljoprivrede i kao zdrave poslovne

Zeleni poslovi za bolju budućnost prekograničnog regiona Crne Gore i Kosova

Opšti cilj: Ojačati i iskoristiti poljoprivredni sektor pre-kograničnog regiona kao pokretač održivog zapošljava-nja i samozapošljavanjaSpecifični cilj: Razviti kontinuirane prakse učenja u cilju poboljšanja vještina zaposlenih u poljoprivrednom sektoru

R1 Identifikovani i promovisani resursi za zapošljava-nje u poljoprivredi R2 Unaprijeđeni tehnički kapaciteti poljoprivrednika sjevera Crne GoreR3 Javnosti i preduzećima iz prekograničnog regiona promovisani poljoprivredni proizvodi

1.1 Mapiranje poljoprivrednih/stočarskih resursa u ciljnim opštinama1.2 Kreiranje poslovnih modela za nove poljoprivrednike1.3 Promovisanje zapošljavanja u poljoprivredi2.1 Osnivanje centara za obuku2.2 Obrazovne obuke za poljoprivrednike2.3 Studijske posete farmama na Kosovu i u Crnoj Gori3.1 Organizacija prekogranične konferencije za zainte-resovane strane3.2 Organizacija poljoprivrednog sajma3.3 Dizajn i distribucija promotivnog materijala

Crna Gora: područje opština Andrijevica, Berane i PlavKosovo: Područje opštine DečaniOpština Andrijevica

Naziv projekta

Rezultati projekta

Trajanje

Mjesto/aktivnosti

Glavni aplikant

Partner sa Kosova

Cilj i specifični ciljevi projekta

Glavne aktivnosti projekta

Koaplikant 2

NVO Lokalna akciona grupa Đeravica

Unija stočarskih proizvođača sjevera Crne Gore

Projekat traje 18 mjeseci

8 9

prilike zasnovane na izvorima regiona nam je prioritet. Promocija će biti usmjerena naročito na mlade ljude sa ciljem da pobudi intereso-vanje za bavljenje poljoprivredom kao oblikom zapošljavanja i samo-zapošljavanjem.

1.2. Kratak osvrt na sektor mljekarstva Poljoprivreda je uz turizam strateška razvojna privredna grana Crne Gore.

Govedarstvo je najvažniji sektor stočarske proizvodnje sa oko 60 hiljada muznih grla. Tri od četiri stočarska gazdinstva kod nas se bave govedarstvom. Dvije trećine muznih krava nalazi se na sjeveru naše države. 95% proizvedenog mlijeka čini kravlje mlijeko.

Glavni proizvod farmi muznih krava je mlijeko koje se na te-ritoriji opština Andrijevica, Berane i Plav većinom prerađuje u sir spremljen na tradicionalni način. Većina gazdinstava nema proble-ma sa plasmanom sira na tržištu, bilo da ga prodaju na svom imanju, lokalnim pijacama ili nakupcima u područjima gdje se najviše traži, a to su kod nas Podgorica i primorje. U manjoj mjeri mlijeko se pre-rađuje u kajmak ili prodaje svježe direktno na imanju.

Činjenica da skoro i nema problema u plasmanu, kao i da je potra-žnja sira veća nego proizvodnja dovodi nas do zaključka da postoji

veliki prostor za povećanje proizvodnje na već postojećim farmama i što je najvažnije postoji veliki prostor da se ta proizvodnja za-snuje i poveća na novoformi-ranim farmama muznih krava.

2. Promocija zapošljavanja u poljoprivredi

Projekat „Zeleni poslovi za bolju budućnost prekograničnog regi-ona Crne Gore i Kosova“ je otvoren za sve one koji su zainteresova-ni da u njemu učestvuju, bez obzira da li imaju određene uslove za bavljenje stočarstvom ili ne. Vjerujemo, da svako ko je zaintereso-van posebno mladi ljudi, za djelatnost stočarstva, da unaprijedi sebi i zajednici kvalitet života, praktični priručnik bi trebalo da omogući osnovna znanja iz oblasti kojoj je namijenjen. Želja nam je da ovaj priručnik nađe i svoju praktičnu primjenu u vremenu koje dolazi. Stočarstvo, iako težak i zahtjevan posao, može biti veoma isplativ.

Kako početi posao u stočarstvu, govedarstvu?

Kako zasnovati farmu muznih krava?

Potrebno je nekoliko stvari:

2.1. Zemljište

Zemljište je veoma važan faktor u zasnivanju farme. Mora se voditi računa o više faktora kao što su: veličina (površina), vodosnabdije-vanje, kvalitet zemljišta. Ostali, ne manje bitni faktori su dostupnost već postojeće putne infrastrukture kao i objekata za držanje krava, glavnih i pomoćnih, snabdijevanje električnom energijom.

Kupovina zemljišta, izgradnja novih objekata, puta, dovod struje i vode su veoma skupe investicije, pa bi bilo dobro da novi farmer već ima svoje zemljište ili da koristi zemljište svojih roditelja, bliskih ro-đaka, prijatelja koji ga ne koriste, a na kome već postoje neki objekti, dovedena voda, struja, put.

10 11

2.2. Objekti na farmama

Objekti za držanje krava treba da obezbijede odgovarajuću udob-nost i optimalne uslove ishrane, njege i mikroklime. Glavni objek-ti na farmama muznih krava su štale. Kolike treba da budu zavisi od planiranog broja grla. Štale moraju da imaju dovoljno svjetlosti, određenu vlažnost vazduha, temperaturu na kojoj se životinje osje-ćaju prijatno, dovoljne količine svježeg vazduha, prostor za dostavu hrane, podove koji se lako čiste, odvode za izđubravanje, suva i do-voljno prostrana ležišta.

Na farmama, po-red štala kao glav-nih objekata, treba da postoje i drugi objekti ne manje važni, kao što su razne ostave za skladištenje stoč-ne hrane, za čuva-nje mehanizacije i opreme, za skla-dištenje mlijeka,

pravljenje i čuvanje mliječnih proizvoda, alatnice, garaže, objekti za izđubravanje i sl.

2.3. Oprema i mehanizacija na farmama muznih krava

Oprema koja je neophodna za proizvodnju mlijeka i mlječnih proi-zvoda uključuje opremu za hranjenje, vodu za piće i održavanje hi-gijene, opremu za mužu i čuvanje mlijeka, kao i opremu za preradu mlijeka.

12 13

Mehanizacija je potrebna za razne poslove na farmi, a najviše za proizvodnju stočne hrane. Tu većinom spadaju traktori i priključna mehanizacija, za obradu i pripremu zemljiša, sjetvu, pripremu stoč-ne hrane.

2.4. Muzne krave

Odluka o izboru rase krava koju ćete gajiti je veoma važna jer neke rase su genetski predodređene za proizvodnju mlijeka, neke za tov, neke su kombinovanovih sposobnosti. Takođe, prilikom od-luke o izboru mliječnih rasa treba voditi računa o klimi područja na kojoj će se nalaziti farma.

Kod nas se na ozbiljnim farmama najčešće gaje krave Holštajn-fri-zijske rase, Smeđe rase i Simentalske.

2.4.1. Holštajn-frizijska rasa

Holštajn-frizijska rasa je trenutno vodeća mliječna rasa na svijetu. Krave ove rase imaju proizvodni kapacitet od 8.000 do 10.000 litara mlijeka godišnje. Da bi postigle ovako visoku mliječnost potrebno je obezbjeditiu veliku količinu kvalitetne voluminozne hrane, ali tako-đe bitni faktori pored hrane su dobar smještaj i odgovarajuća njega jer su osjetljive i podložne oboljenjima i neplodnosti ako ne postoje optimalni uslovi gajenja.

Odlikuje se snažnom konstitucijom i čvrstom građom sa posebno dobro građenim vimenom. Porjeklom je iz Holandije.

14 15

2.4.2. Smeđa rasa

Smeđa rasa odlikuje se dobrom prilogodljivošću na različite uslo-ve gajenja. Gaji se radi dobijanja mlijeka, ali ima i dobre osobine za proizvodnju mesa. Prinosi mlijeka kreću se i do 7000 litara godiš-nje. Porijeklom je iz Švajcarske.

2.4.3. Simentalska rasa

Simentalska rasa pripada grupi goveda kombinovanog smjera proizvodnje, što znači da se ona uspješno može koristiti i za proi-zvodnju mesa i za proizvodnju mlijeka. Ona spada u krupnije rase koje poseduju odličan genetski potencijal za unapređenje obje oso-bine, što je, uz kombinaciju sa dobrim sposobnostima aklimatiza-cije, omogućilo da se ova rasa raširi svuda po svijetu. Proizvodnja mlijeka ide do 8000 litara godišnje. Zemlja porijekla simentalske rase je Švajcarska.

2.5. Hrana za krave

Na uspjeh proizvodnje mlijeka u najvećoj mjeri utiče način ishrane muznih krava. Način, program ishrane treba da osigura da se krave adekvatno hrane u svim fazama proizvodnje. To treba uraditi na na-čin da se istovremeno pazi na troškove hrane jer upravo oni u najve-ćoj mjeri utiču na profitabilnost bavljenja ovim poslom. Kada kažemo hrana za muzne krave mislimo na ispašu u kombinaciji sa dodatnom hranom, sijenom, silažom, koncentratima, kukuruznom prekrupom, žitaricama, solima i mineralima, raznim dodacima. Takođe, kravama treba obezbijediti dovoljne količine čiste pitke vode.

16 17

2.6. Tržište proizvoda

Tržište za mlije-ko i mliječne pro-izvode je veoma veliko i stalno ra-ste kako kod nas, tako i u svijetu. Kod nas je izraže-na, kao što je pret-hodno navedeno, prilično slaba iskorišćenost tr-žišnih potencijala, što istovremeno predstavlja zna-čajnu razvojnu šansu. Poslovni plan u mljekarstvu, između ostalog, prije samog za-počinjanja posla, treba da ima odgovarajući plan plasmana i marke-tinga gotovog proizvoda.

2.7. Početni kapital

Iznos kapitala koji je potreban za započinjanje posla u stočarstvu i mljekarstvu zavisi od veličine samog projekta. Do početnog kapitala se može doći pomoću kredita, nekog investitora, a može poslužiti i lična ili porodična ušteđevina. Takođe, postoji i opcija obezbjeđiva-nja jednog dijela ili cjelokupnog iznosa novca za početak ovog biznisa kod Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja. Za dobijanje počet-nog kapitala kod banaka ili investitora potrebno je imati dobar počet-ni finansijski plan (kvalitetan biznis plan) svog posla kako biste znali sve troškove koji vas očekuju. Do početnog kapitala se pored banaka i mikro kreditnih organizacija, može doći i putem podrške ZZZ kroz projekat kreditiranja samozapošljavanja, Ministarstva (IPARD i drugi projekti), zainteresovanih investitora...

Koliko sve to košta?

Jedno od najčešće postavljanih pitanja je: „Koliko sve to košta? Koliko je potrebno novca za započinjanje posla u stočarstvu, gove-darstvu?“

Teško je precizno odgovoriti na ovo pitanje. Na to koliko je novca potrebno za početak utiče mnogo faktora, npr. koliko je planirano grla na farmi, koji objekti već postoje, koji treba da se adaptiraju, koji da se naprave, koliko mehanizacije je planirano, šta treba da se kupi novo, šta polovno, šta budući farmer možda već posjeduje itd.Kupovina krava, muznih grla je trošak koji je obavezan, svi ostali troškovi, ulaganja mogu postojati, a mogu se i izbjeći, djelimično ili u potpunosti. Danas, kvalitetna muzna krava košta 1000 do 1200 eura. Naravno, mogu biti i skuplje i jeftinije od ovog prosjeka, ali prilikom kupovine krava treba uvijek gledati na to kao na investici-ju, a ne trošak jer će upravo od njihovog potencijala najviše zavisiti buduća proizvodnja.

Mehanizacija i oprema na farmama zna da bude veoma skupa, ali se i ovi troškovi mogu svesti na minimum. Skoro da ne postoji farmer koji je sve svoje mašine i opremu kupio odmah na počet-ku bavljenja ovim poslom. Traktor bi trebalo da ima svaki ozbiljan farmer. Takođe i par priključaka kao što su plugovi, drljača ili sje-tvospremač, kosačica. Cijena traktora zavisi od njihove snage i pro-izvođača. Nov traktor u rangu IMT 539 košta desetak hiljada eura, ali se za upola manje para može kupiti i polovan, dobro očuvan. Nisu rijetki traktori koji se kod nas koriste, koji su stari i po 3-4 decenije, a nalaze se u prilično dobrom stanju.

Balirka za sijeno, veoma popularna kod nas, polovna može da se kupi za 1500 do 5000 eura u zavisnosti od starosti i stanja u kom se nalazi.

Cijena plugova, sjetvospremača, drljača kreće se od par stotina do nekoliko stotina eura.

18 19

Treba napomenuti da su neke mašine skupe, a koriste se samo nekoliko dana godišnje tako da je jedno od rješenja udruživanje sredstava za kupovinu sa drugim farmerima.

Najveće početne investicije su infrastrukturnog tipa, put, voda, struja, objekti.

Najbolje je ove troškove izbjeći koristeći zemljište koje budući farmer već ima u posjedu ili koristeći zemljište najbližih srodnika, besplatno ili uzimajući ga u zakup. Danas su česti primjeri gdje far-meri koriste zemljište komšija, rođaka potpuno besplatno, tako da troškove korišćenja zemljišta na ovaj način treba svesti na najmanju moguću mjeru.

Slična stvar je i sa putevima, dovodom vode i struje. Ovo su jako velike investicije koje se izbjegavaju korišćenjem već postojećih pu-teva, dalekovoda, vodovoda.

Treći u grupi većih troškova odnose se na objekte, glavne i po-moćne. Kao i u prethodnim slučajevima izgradnja potpuno novih objekata iziskuje velike troškove, ali ako se koriste već postojeći uz određene adaptacije i izgradnju malog broja pomoćnih objekata ovi troškovi se mogu značajno umanjiti. Orjentacije radi, cijena izgrad-nje jednog kvadratnog metra prostora košta oko 150,00 eura. Znači, da bi za izgradnju objekta od 50 metara kvadratnih trebalo obezbi-jediti oko 7500,00 eura.

Da sumiramo, početne troškove treba svesti na najmanju moguću mjeru korišćenjem već postojećih objekata, puteva, vode, struje kao i osnovne mehanizacije i opreme.

Početni kapital može biti svega nekoliko hiljada eura, a ta suma se, kao što smo već rekli, može obezbjediti iz više izvora, kredita, investitora, lične ušteđevine, Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja.

3. Stručni savjeti i povezivanje

Za bilo koju od naprijed navedenih aktivnosti morate imate odre-đen nivo znanja kako se ne bi napravile greške kako na samom startu tako i u toku bavljenja poljoprivredom. Ako imate bilo ka-kvu nepoznanicu, nedoumicu obavezno se treba obratiti za pomoć, stručnim službama Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja Crne Gore, odjeljenju za savjetodavne poslove u oblasti stočarstva, savjetodavnoj službi u biljnoj proizvodnji. Takođe, tu su i opštinske poljoprivredne službe, veterinarske ustanove.

Posebno treba voditi računa o povezivanju sa drugim farmerima koji već imaju značajno iskustvo u poljoprivredi.

3.1. Zarada od krava muzara

Ako se vodi računa o svim segmentima proizvodnje, kvalitet proi-zvoda održava na zavidnom nivou, a troškovi proizvodnje smanje na najmanju moguću mjeru, zarada od muznih krava je zagarantovana.

U našem narodu se kaže „jedna krava – sto eura mjesečno“. Ova cifra može da bude i veća ako se vodi računa o troškovima. U sledećoj tabeli data je neto zarada farme krava muzara (1 do 10 grla) koje daju prosječno 15 litara mlijeka na dan, a koja svoje mlijeko prerađuje u sir.

U obzir su uzete zarade od sira po prosječnoj cijeni od 3,00 € po kilo-gramu, zarade od prodaje teladi, prihodi od Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja kroz premije za držanje stoke i količine mlijeka pre-rađenog u sir.

Za prosječan trošak dobijanja jednog litra mlijeka uzeta je cifra od 0,20 €.

Broj kravamuzara

Zaradamjesečno

(€)130,00 259,00 388,00 524,00 659,00 794,00 930,00 1065,00 1200,00 1336,00

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

20 21

3.2. Agrobudžet

Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja Crne Gore kroz agrobudžet izdvaja, za naše prilike, prilično velika sredstva sredstva za razvoj poljoprivrede, samim tim i stočarstva odnosno govedar-stva, a tu su i značajna sredstva obezbjeđena kroz strane donacije ili kreditiranje preko raznih projekata (IPARD, MIDAS, IFAD...).

Agrobudžet za 2019. godinu kroz nekoliko linija izdvaja za razvoj stočarstva oko 8,5 miliona eura.

Veoma značajna stavka za započinjanje sopstvenog posla u sto-čarstvu je linija agrobudžeta koja se zove „Podrška pokretanju po-slovanja mladih poljoprivrednika“ za koju je u ovoj godini bilo opri-jedjeljeno 445 hiljada eura.

Program pod nazivom IPARD II, program razvoja poljoprivrede i ruralnih područja 2014.-2020, izdvaja 21,5 miliona eura za svoje aktivnosti.

Da bi se ostvarilo pravo na korišćenje navednih sredstava poljo-privrednik mora biti upisan u Registar poljoprivrednih gazdinstava.Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja vrši upis poljopri-vrednih gazdinstava u Registar poljoprivrednih gazdinstava.

3.3. Registar poljoprivrednih gazdinstava

U Registar poljoprivrednih gazdinstava mogu se upisati poljopri-vredna gazdinstva koja obavljaju poljoprivrednu djelatnost i posje-duju poljoprivredno zemljište i/ili životinje.

U Registar se obavezno upisuju:o poljoprivredno gazdinstvo koje podnosi zahtjev za ostvarivanje prava na podsticaj ili podršku i

o proizvođači poljoprivrednih proizvoda namijenjenih tržištu.

Upis u Registar je prvi korak u ostvarivanju prava na podsticaje iz Agrobudžeta. Upis je dobrovoljan i besplatan, a može se izvršiti tokom cijele godine.

Upis i promjena podataka se vrši u onoj regionalnoj kancelari-ji savjetodavnih službi koja je nadležna prema mjestu prebivališta nosioca poljoprivrednog gazdinstva, odnosno sjedištu pravnog lica.

Nosilac porodičnog poljoprivrednog gazdinstva/odgovorna oso-ba u pravnom licu treba da preda u nadležnoj regionalnoj kancela-riji popunjene obrasce i prateću dokumentaciju.

Dokumenta koja predaju fizička lica – poljoprivrednici su sledeća:

o fotokopija lične karte nosioca poljoprivrednog gazdinstva,

o fotokopije ličnih karata članova poljoprivrednog gazdinstva,

o potvrda o mjestu prebivališta nosioca,

o dokaz iz Uprave za nekretnine – kopija posjedovnog lista/lista nepokretnosti za sve prijavljene parcele,

o ukoliko nosilac nije vlasnik zemljišta sa obimom prava 1/1 po-trebno je da donese ovjerene ugovore/saglasnosti o korišćenju ze-mljišta sa svim suvlasnicima,

o potvrda o otvorenom žiro računu (fotokopija bankarske kartice) i

o potvrda o broju životinja iz baze podataka Veterinarske uprave na ime nosioca gazdinstva, ukoliko gazdinstvo posjeduje životinje.

22 23

4. Informacije:

Sva prava zadržana. Ni jedan dio ovog dokumenta ne može biti prenošen ili distribuiran bilo kojim sredstvom bez prethodne pisane dozvole Opštine Andrijevica i Udruženja stočarskih proiz-vođača sjevera Crne Gore.

Za više informacija, molimo Vas da kontaktirate partnere na projektu „Zeleni poslovi za bolju budućnost prekograničnog regio-na Crne Gore i Kosova“ elektronskom poštom na adrese:

menag.andrijevica@t-com.me, iliOpština Andrijevica

Branka Deletića bb, 84320 Andrijevicai:

milkozivkovic@gmail.com, iliUdruženje stočarskih proizvođača sjevera Crne Gore

Lijeska bb, 84210 Pljevlja

24