PPT PKB3103

7/29/2019 PPT PKB3103

1/44

PKB 3104

KAEDAH PENGAJARAN KHAS

BAHASA MELAYU

Oleh :

CIK SITI FATIMAH SALLEH

Jabatan Pendidikan Khas

7/29/2019 PPT PKB3103

2/44

PKB 3104 : KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU

Pengenalan kepada Kaedah Pengajaran Bahasa Melayu

1.Teori : Bahasa dan Komunikasi

2.Pendekatan Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa

3. Kemahiran Lisan

4. Kemahiran Membaca

5. Kemahiran Menulis

6.Kajian Sukatan dalam Huraian Sukatan Pelajaran

7. Perancangan Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa

7/29/2019 PPT PKB3103

3/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU. Tajuk 1 : Teori:Bahasa & Komunikasi

Pengenalan Kepada Bahasa

Bahasa merupakan alat berkomunikasi yang sangat penting dalamkonteks perhubungan sesama manusia. Melalui bahasa manusiadapat melahirkan idea, perasaan, dan berhubung di antara satusama lain. Bahasa dikuasai secara semula jadi atau dipelajari secaraformal atau tidak formal. Keupayaan berbahasa dengan baikmembolehkan seseorang itu berkomunikasi dengan lebih berkesan

lagi.

Kanak-kanak keperluan khas bermasalah pembelajaran memangdiakui mengalami masalah dalam bahasa kemahiran berbahasa.Justeru mereka mengalami masalah untuk mengikuti pelajaran danjuga berkomunikasi dengan rakan sebaya mereka. Guru perlumemahami masalah yang dihadapi pelajarnya supaya ia dapatmerancang aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang berkesan.

7/29/2019 PPT PKB3103

4/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU. Tajuk 1: Teori:Bahasa & Komunikasi

Definisi dan Konsep Bahasa

Bahasa merupakan alat untuk manusia berkomunikasi. Oleh itu ketidakupayaan berbahasa

akan menjejaskan keberkesanan komunikasi seseorang. Tedapat berbagai-bagai definisi bahasa

yang diberikan oleh tokoh-tokoh bahasa dan juga linguistik. Di antaranya adalah seperti

berikut:

Bahasa adalah lambang-lambang yang kita jadikan sebagai simbol-simbol khusus untuk

mewakili sesuatu. (Reed, C.A., 1994)

Satu struktur yang unik daripada bunyi-bunyi dan ucapan yang dipilih dan disusun secara

sewenang-wenangnya (arbitrary) untuk dipakai oleh sesuatu masyarakat untuk berhubung.

(Simanjuntak, 1978)

Lambang-lambang pertuturan yang dikeluarkan secara sewenang-wenang dan dipersetujui

dan digunakan untuk berkomunikasi. (Bloom, 1988)

Daripada definisi bahasa di atas, jelas bahawa bahasa terdiri daripada lambang-lambang

pertuturan yang dikeluarkan secara sewenang-wenang (arbitrari). Menurut Hayakawa (1964),

arbitrari bermaksud sebagai no necessary connection between the symbol and that which is

symbolized

7/29/2019 PPT PKB3103

5/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU

KomponenBahasa

Bahasa terdiri daripada 3 komponen iaitu bentuk, kandungan dan penggunaan.Komponen bentuk terdiri daripada fonologi, morfologi dan sintaksis. Komponen

kandungan terdiri daripada semantik, manakala pragmatik termasuk dalam

komponen penggunaan. Gabungan ketiga-tiga komponen ini mewujudkan bahasa

interaksi.

1.2.1 Bentuk bahasa

Fonologi adalah sistem bunyi bahasa dan peraturan linguistik yang menentukan

kombinasi bunyi.

Morfologi adalah peraturan linguistik yang menentukan struktur perkataan dan

pembentukan perkataan daripada unsur makna yang asas (morfem).

Sintaksis adalah peraturan linguistik yang menentukan susunan dan gabungan

perkataan-perkataan bagi membentuk ayat dan hubungan di antara unsur dalam

lingkungan ayat tersebut.

7/29/2019 PPT PKB3103

6/44


KomponenBahasa

1.2.2 Kandungan Bahasa

Semantik adalah sistem psikolinguistik yang mencorak kandungan

pertuturan, kehendak, dan makna perkataan dan ayat.

1.2.3 Fungsi Bahasa

Pragmatik adalah sistem sosiolinguistik yang mencorak penggunaan bahasa

dalam komunikasi, yang mungkin disampaikan secara pergerakan atau

percakapan.

7/29/2019 PPT PKB3103

7/44


Penguasaan Tatabahasa

Perkataan nahu atau tatabahasa adalah terjemahan daripada perkataan

grammar. Perkataan grammar ini sebenarnya berasal daripada

perkataan Greek yang memberi gambaran makna suatu seni bacaan dan

penulisan. Perkataan ini kemudiannya digunakan sebagai istilah umum

untuk kajian dan pemerian (penghuraian) bahasa.

Sebenarnya pengertian nahu atau tatabahasa ini sangat luas. Namun

secara mudahnya dapatlah ditakrifkan nahu atau tatabahasa ini sebagai

satu bidang linguistik yang mengkaji dan memerikan bahasa secara

saintifik dan kajiannya adalah ditumpukan kepada perkataan, proses

pembentukannya dan proses penyusunannya dalam bentuk ayat

(Raminah Hj. Sabran dan Rahim Sham, 1987).

7/29/2019 PPT PKB3103

8/44


Dalam konteks penguasaan tatabahasa murid-murid bermasalah

pembelajaran, ternyata ianya merupakan suatu masalah yang sangat

rumit dan membelenggu kehidupan mereka. Ciri-ciri kemahiran bahasadalam kalangan murid-murid bermasalah pembelajaran meliputi

ketidakupayaan memperolehi bahasa reseptif yang tepat, ketidakupayaan

memproses bahasa dengan tepat dan ketidakupayaan menguasai serta

melahirkan bahasa ekspresif.Secara khusus masalah bahasa yang dihadapi oleh pelajar yang

bermasalah pembelajaran termasuklah ;i. Mengingat kembali perkataanii. Memahami perkataan yang mempunyai pelbagai maknaiii. Menyatakan perkara atau bentuk yang abstrakiv. Menggunakan ayat yang betul dan lengkap (struktur tatabahasa)

v. Meminta penjelasan untuk mesej yang kurang difahamivi. Mempelbagaikan gaya berkomunikasi untuk menyesuaikannya dengan

pendengar yang berbezavii. Menghasilkan mesej yang kompleks dari segi sintaksisviii.Memaklumkan sesuatu maklumat kepada orang lain.

7/29/2019 PPT PKB3103

9/44


Jenis Bahasa

Bahasa dapat digolongkan kepada dua jenis iaitu bahasa penerimaan / reseptif dan bahasa

penglahiran / ekspresif. Kedua-dua jenis bahasa ini penting dalam melengkapkan proses berbahasa

seseorang. Bagi individu normal, mereka mungkin tidak mempunyai masalah dari segi penguasaan

kedua-dua jenis bahasa ini, akan tetapi bagi individu bermasalah pembelajaran ianya merupakan

suatu masalah yang amat merumitkan.

1. Penerimaan / Reseptif

Proses memahami lambang-lambang bahasa pertuturan dinamakan Bahasa Penerimaan

(Reseptive Language). Gangguan dalam proses ini disebut sebagai ReseptiveAphasia. Gangguan

ini berlaku kerana masalah diskriminasi pendengaran, lemah daya ingatan pendengaran dan sukar

mengaitkan makna perkataan. Kerencatan otak yang biasa dialami oleh kanak-kanak bermasalah

pembelajaran juga menyebabkan mereka mempunyai masalah dalam bahasa reseptif ini.

Permasalahan yang timbul dalam konteks bahasa reseptif ini ialah kesukaran menurut arahan,

bergerak balas terhadap sesuatu rangsangan, memaham perkataan, membentuk konsep,

memahami jenaka atau gestures dan mengikuti pelajaran lisan dan bacaan.

7/29/2019 PPT PKB3103

10/44


2. Penglahiran / Ekspresif

Proses menghasilkan pertuturan (sebutan) dan penulisan (tulisan) dinamakan Bahasa

Penglahiran (Expressive Language). Gangguan di dalam proses ini disebut sebagai

ExpressiveAphasia. Lain-lain istilah yang berkaitan ialah Dysnomia atau Anomia iaitu

kesukaran mengingat dan menyebut perkataan atau nama-nama objek; dan Apraxia

iaitu kesukaran menghasilkan (membunyikan) perkataan kerana gangguan saraf untuk

motor alat artikulasi.

Kanak-kanak yang mengalami bahasa penglahiran ini boleh mengumpul perbendaharaan

kata, memaham makna perkataan dan mengikut arahan, tetapi tidak boleh mencari

perkataan untuk digunakan dalam pertuturan, melahirkan (menyebut) perkataan dan

menyusun perkataan-perkataan menjadikan ayat dalam sama ada dalam pertuturan dan

penulisan.

7/29/2019 PPT PKB3103

11/44


Masalah Bahasa Dan Komunikasi Dalam Kalangan Murid-

murid Bermasalah Pembelajaran

Seperti mana kanak-kanak normal yang lain, murid-murid

bermasalah pembelajaran memerlukan bahasa untuk mereka

dapat berkomunikasi dalam ruang lingkup hidup bermasyarakat.

Malangnya mereka mengalami ketidakupayaan dalam aspek

berbahasa menjadikan kehidupan mereka agak janggal pada

pandangan masyarat sekeliling. Masalah mereka tidak harus

dibiarkan begitu sahaja. Mereka perlu diberikan intervensi bahasa

agar mereka dapat hidup secara lebih bermakna dalam kehidupan

bermasyarakat.

7/29/2019 PPT PKB3103

12/44


1. Masalah Bahasa dan Linguistik

Dalam membicarakan masalah bahasa dan linguistik kanak-kanak

bermasalah pembelajaran, masalah utama yang timbul ialah kesukaran

dalam memahami arahan, masalah dalam komunikasi yang melibatkan

kemahiran penguasaan bahasa reseptif dan bahasa penglahiran, masalah

dalam amalan bersosial dan juga melibatkan masalah dalam bacaan,

ejaan dan tulisan. Masalah bahasa dan linguistik bagi kanak-kanakbermasalah pembelajaran juga dapat diperjelaskan dalam kelompok atau

komponen berikut;

i. Fonologi

Kanak-kanak dengan masalah fonologi berkemungkinanmenghadapi masalah dalam bahasa lisan. Mereka kerap

membuat kesalahan menggantikan bunyi dalam perkataan seperti

nama untuk mama, blink untukdrink.

7/29/2019 PPT PKB3103

13/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU. Tajuk 1: Teori: Bahasa & Komunikasi

ii. Morfologi

Kecelaruan yang melibatkan morfologi termasuklah penggunaan

imbuhan yang luar biasa, struktur ayat yang salah, dan

penggunaan tenses yang salah (bahasa Inggeris).

iii. Sintaksis

Masalah yang berkaitan sintaksis (ayat) pula melibatkan

kesalahan tatabahasa yang boleh memberi kesan dalam

menyusun dan menyampaikan pendapat yang kompleks.

7/29/2019 PPT PKB3103

14/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU. Tajuk 1: Teori : Bahasa & Komunikasi

iv. Semantik

Masalah semantik dapat dilihat melalui perkembangan

perbendaharaan kata yang lemah, menggunakan makna

perkataan yang tidak sesuai, dan tida berupaya memahami

makna perkataan.

v. Pragmatik

Masalah berkaitan pragmatik melibatkan ketidakupayaan

kanak-kanak memahami atau menggunakan bahasa dalam

konteks atau perbualan dalam situasi yang berbeza.

7/29/2019 PPT PKB3103

15/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU. Tajuk 1: Teori : Bahasa & Komunikasi

2. Masalah ArtikulasiMasalah artikulasi atau gangguan artikulasi adalah pengeluaran

bunyi-bunyi pertuturan yang abnormal, sehingga menyebabkan

percakapan menjadi tidak tepat, tidak jelas, sukar difahami atau

percakapan yang tidak sesuai. Masalah artikulasi terdiri daripada

perkara-perkara berikut:

i. penggantian

ii. pengguguraniii. pengubahan, daniv. penambahan

Penggantian bunyi terjadi apabila bunyi tertentu dalam sesuatu

perkataan digantikan dengan bunyi yang lain, misalnya malan

untuk makan, dan wabbit untuk rabbit. Kesilapan ini sering

berlaku kepada kanak-kanak yang masih belum matang.

7/29/2019 PPT PKB3103

16/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU.Tajuk 1: Teori: Bahasa & Komunikasi

Pengguguran bunyi pula melibatkan pengguguran atau

menghilangkan sesuatu bunyi konsonan. Pengguguran bolehberlaku di permulaan, tengah, atau akhir perkataan, misalnya

idung untuk hidung,besa untuk besar, dan lain-lain.Pengubahan bunyi terjadi apabila sebutan asal diubah sehingga

boleh menghilangkan maknanya. Masalah ini ketara dalampenyebutan bahasa Inggeris misalnya perkataan sip disebut

shlip. Sekiranya untuk perkataan susah, konsonan s disebutdengan hembusan angin yang kuat atau keterlaluan boleh

mengubah bunyi perkataan tersebut, misalnya sssyusyahPenambahan bermaksud menambah bunyi tertentu dalam

perkataan seperti bawa disebut bawah atau bawuah,animaldisebut ammanimal atau ammaminal.

7/29/2019 PPT PKB3103

17/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU. Tajuk1 :Teori : Bahasa & Komunikasi

3. Masalah Kefasihan dan Rentak

Gangguan kelancaran (masalah kefasihan dan rentak) melibatkan

aliran pertuturan yang mempengaruhi kadar dan kelicinan

pertuturan seseorang. Gagap adalah bentuk gangguan

kelancaran pertuturan yang paling biasa. Seseorang dikatakan

gagap apabila menyebut sesuatu perkataan berulang-ulang,tersekat-sekat, dan diikuti ketegangan otot tekak. Keadaan ini

terjadi akibat gangguan pernafasan yang berpunca daripada

penyelarasan otot pertuturan yang tidak sempurna. Gagap

berlaku secara berselang-seli di antara pertuturan normal dan

gagap mengikut kelonggaran dan ketegangan otot pertuturan.

7/29/2019 PPT PKB3103

18/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU. Tajuk 2: Pendekatan P & P Bahasa

TahapPerkembangan

Bahasa jenijenis

pendekatan

Jenis-jenis

Pendekatan

Prinsip-prinsip

Intervensi

Bahasa

Fonologi

Morfologi

Sintaksis

SemantikPragmatik

- Induktif

- Deduktif

- Cerakinan

- Eklektik /

Gabungan

- Sedikit kepada banyak

- Mudah kepada sukar

- Konkrit kepada abstrak

- Pelbagai situasi

- Pelbagai media

Teori-Teori

Pemerolehan Bahasa

Teori Kognitif

Teori Behavioris

Teori Mentalis

Teori Interaksionis

BAHASA

7/29/2019 PPT PKB3103

19/44


Tahap Perkembangan Bahasa Mengikut Umur

Rajah 1. Tahap Perkembangan/Penguasaan Bahasa Kanak-kanak NormalUmur Ciri-ciri Penguasaan Bahasa3 bulan Bermula dengan pelbagai bunyi bahasa dan semakin lama melupuskan

penggunaan bunyi-bunyi tersebut yang tidak digunakan dalam

persekitarannya.

12 bulan ( 1 tahun ) Menggunakan kata tunggal seperti 'mama' dan 'baba'.,Perkataan inimelambangkan keseluruhanayat yang hendak dikatakan.

18 bulan

( 11/2 tahun ) Menggunakan dua atau tiga patah perkataan seperti tengok ayam. Kanak-

kanak mewujudkan peraturan-peraturan berbahasa yang tersendiri. Kosakata yang kuasai lebih kurang 300 patah

perkataan.24 bulan - 36 bulan( 2 tahun - 3 tahun ) Kanak-kanak menggunakan perkataan dari pelbagai jenis kata. Kanak-kanak boleh menggunakan ayat mudah dan ayat majmuk. Mula

memasukkan konsep banyak dan sedikit dalam ayat.

7/29/2019 PPT PKB3103

20/44


36 bulan - 48 bulan

( 3 tahun - 4 tahun ) Penggunaan kata-kata yang berunsur negatif muladigunakan. Konsep nombor seperti satu, dua dantiga dapat difahami. Pertuturan semakin kompleks

dengan penggunaan lebih banyak kata adjektif, kata

kerja, kata ganti diri dan kata hubung. Anggaran

penguasaan kosa kata ialah 1500 perkataan.48 bulan - 60 bulan( 4 tahun - 5 tahun ) Bahasa semakin abstrak dan dapat menguasaiperaturan-peraturan asas berbahasa. Kanak-kanak

menggunakan ayat-ayat yang betul dari segi struktur

tatabahasa. Perbendaharaan kata lebih kurang 2500

perkataan.5 tahun - 6 tahun Kebanyakan kanak-kanak menggunakan ayat-ayat

kompleks. Betul penggunaan kata ganti diri dan

struktur tatabahasa. Purata jumlah perkataan ialah

6.8. kanak - kanak menguasai lebih kurang 6000

perkataan.

7/29/2019 PPT PKB3103

21/44


6 tahun 7tahun Kanak kanak bertutur menggunakan ayat kompleksdan perkataan seperti kalau, jika dsb. Bahasa semakinsimbolik. Kanak-kanak mula membaca dan menulis serta

memahami konsep masa dan musim. Purata panjang

ayat ialah 7.5 perkataan.8 tahun 10tahun Kanak-kanak mula menghubungkan konsep kepadaidea-idea umum dengan menggunakan kata hubung

seperti walaupun, sementara dan manakala. Purata

perkataan dalam ayat ialah 9 perkataan.

10 tahun 12tahun Kanak- kanak menggunakan ayat-ayat majmuk dalamkehidupan. Perkataan seperti mungkin dan pastisemakin kerap digunakan. Purata perkataan dalam ayat

ialah 9.5 perkataan.( Ubah suai daripada D.C Norton ( 1985 ). The Effective Teaching of Language Arts )

7/29/2019 PPT PKB3103

22/44


Teori-teori Pemerolehan Bahasa

1. Teori Behavioris

Teori Behavioris menekankan kepentingan persekitaran dalam pembelajaran bahasa yangberlandaskan Teori Pelaziman Operan yang dipelopori oleh B.F.Skinner (1938). Menurut

Skinner, pembelajaran bahasa kanak-kanak berlaku apabila ibu bapa atau ahli keluarga yang

lain mengajar kanak-kanak bercakap dan memberi galakan dengan memberi ganjaran setiap

kali kanak-kanak dapat meniru atau menyebut perkataan yang diajar itu. Ganjaran yang

diberi adalah untuk mengukuhkan sesuatu perlakuan bahasa yang betul yang berjaya

dilakukan oleh kanak-kanak. Di antara ganjaran yang diberikan adalah pujian seperti pandai,

senyuman, ciuman, tepuk tangan, pelukan, dan lain-lain yang boleh merangsang kanak-kanak

bercakap.

B.F. Skinner juga mengatakan bahawa manusia secara semula jadi dilahirkan dengan

keupayaan mempelajari bahasa. Keupayaan bertutur adalah satu bentuk perlakuan manusia

yang dikenali sebagai perlakuan bahasa yang terbentuk berdasarkan prinsip Teori Behavioris

iaitu;Rangsangan --------------- tindak balas

Dalam mempelajari bahasa, persekitaran mempunyai pengaruh yang sangat penting terhadap

kanak-kanak. Pengaruh rangsangan persekitaran dalam bentuk bahasa dan bukan bahasa

akan membantu kanak-kanak menguasai bahasa dengan lebih cepat. Manakala peneguhan

yang diberi akan merangsang kanak-kanak mengulang-ulang percakapannya.

7/29/2019 PPT PKB3103

23/44


2. Teori Mentalis

Teori ini dikemukakan oleh Noam Chomsky (1959) yang mengatakan bahawa pemerolehan bahasa

berlaku secara mentalis. Menurutnya, kanak-kanak dilahirkan dengan alat pemerolehan bahasa yang

bersifat universal. Melalui alat ini kanak-kanak berpotensi secara semula jadi untuk mempelajaribahasa apa sahaja

Chomsky mendasarkan teorinya kepada satu hipotesis iaitu Hipotesis Nurani ( The Innateness

Hypothesis) yang mengatakan bahawa otak manusia telah dipersiapkan secara semula jadi (genetik)

untuk berbahasa. Otak manusia telah diperlengkapkan dengan struktur bahasa sejagat yang dikenali

sebagai LAD ( Language Acquisition Device).

Bagi menguatkan teorinya tentang LAD, Chomsky memberikan empat kenyataan iaitu;i. proses pemerolehan bahasa semua kanak-kanak boleh dikatakan sama;ii. proses pemerolehan bahasa ini tidak ada kaitannya dengan kecerdasan (anak yang IQ-nya rendah

juga juga memperoleh bahasa pada masa dan cara yang hampir sama );iii. proses pemerolehan bahasa tidak pula dipengaruhi oleh motivasi atau emosi kanak-kanak ; daniv. tatabahasa yang dihasilkan oleh semua kanak-kanak boleh dikatakan sama.Berkaitan dengan keupayaan sejadi (innate) kanak-kanak dalam mempelajari bahasa ibundanya,Chomsky memberikan tiga hujah berikut;

i. wjujudnya unsur-unsur kesejagatan dalam sesuatu bahasa iaitu kesejagatan formal yang terdiri

daripada ciri-ciri tatabahasa dan kesejagatan substantif yang berupa kategori-kategori tatabahasa;ii. bentuk-bentuk ujaran yang didengari kanak-kanak tidak akan diperolehinya tanpa keupayaan

sejadi; daniii. kanak-kanak boleh menguasai bahasa ibundanya dalam tempoh 4 hingga 5 tahun dan tanpakeupayaan sejadi bahasa itu tidak akan dikuasai.

7/29/2019 PPT PKB3103

24/44


3. Teori Kognitif

Teori Kognitif berlandaskan pandangan Piaget seorang ahli psikologi

berbangsa Swiss. Menurut Piaget, perkembangan bahasa kanak-kanak berkait

rapat dengan perkembangan mentalnya. Malah beliau berpendapat bahawa

bahasa kanak-kanak itu adalah manifestasi penting daripada perkembangan

mentalnya. Untuk memperoleh penguasaan bahasa seseorang kanak-kanak

perlu melalui beberapa peringkat perkembangan kognitifnya.Peringkat pertama dikatakan sebagai peringkat deria-motor iaitu kanak-kanak

berumur dalam lingkungan 18 bulan hingga 2 tahun. Pada peringkat ini kanak-

kanak membentuk skemata atau struktur kognitif hasil daripada interaksi yang

aktif dengan persekitaran. Pengetahuan digambarkan dalam pelbagai bentuk

simbolik. Dari umur 2 hingga 7 tahun, kanak-kanak memasuki peringkat tahap

pemikiran praoperasi konkrit. Dalam peringkat ini penguasaan bahasa kanak-kanak semakin berkembang. Dalam lingkungan umur 4 tahun kanak-kanak

sudah mula pandai bercakap dan boleh membentuk ayat serta memahami

percakapan orang lain. Peringkat ketiga adalah operasi konkrit (7 12 tahun)

iaitu sudah dapat menguasai beberapa kemahiran seperti hukum pengekalan,

konsep hubungan, pengkategorian, dan persirian. Umur selepas 12 tahun

dikatakan sebagai peringkat operasi formal.

7/29/2019 PPT PKB3103

25/44


Jenis-jenis Pendekatan

Pendekatan mencerminkan satu falsafah, pandangan, pegangan, atau pendirian bagi

melihat, memahami, dan mendekati sesuatu perkara. Dalam bidang pedagogi bahasa,pendekatan bersifat abstrak, dan falsafah yang berkaitan dengan pendekatan itu

bersifat teoritis. Kekuatan sesuatu pendekatan itu hanya dapat dinilai setelah

dilaksanakan, misalnya di dalam bilik darjah (Abd. Aziz Talib, 2000).Berkaitan dengan pengajaran bahasa, Kamarudin Hj.Husin (1988) memberikan empat

jenis pendekatgan iaitu:

i. pendekatan induktifii. pendekatan deduktifiii. pendekatan eklektik, dan

iv. pendekatan komunikatifGuru perlu jelas apakah pendekatan yang hendak diambilnya, apakah kaedah yangsesuai digunakan untuk tajuk dan pada situasi tertentu, dan akhirnya apakah teknik

pengajaran yang sesuai dengan pendekatan dan kaedah yang telah dipilih. Dari situlah

dipilih aktiviti-aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang sesuai dengan kebolehan

muridnya.

7/29/2019 PPT PKB3103

26/44


1.Pendekatan Induktif

Berdasarkan pendekatan induktif, pengajaran dimulakansecara melihat contoh-contoh unsur bahasa yang diajar.

Melalui contoh-contoh yang diberi itu akan membantu

pelajar membuat kesimpulan atau keputusan tentang aspek

bahasa yang diajar. Guru hanya membantu murid melaluisoalan-soalan, berbincang, memerhati, memberi contoh-

contoh dan sebagainya, dan akhir sekali memberi peluang

kepada murid membuat kesimpulan sendiri berdasarkan

pemahamannya.

7/29/2019 PPT PKB3103

27/44


2.Pendekatan Deduktif

Pendekatan deduktif adalah berlawanan dengan pendekatan induktif,iaitu dalam pendekatan ini pengajaran dibuat dengan memberi

kesimpulan atau generalisasi terlebih dahulu di awal pengajaran dan

kemudian barulah dikemukakan contoh-contoh yang sesuai selepasnya.

7/29/2019 PPT PKB3103

28/44


Aspek Pendekatan Deduktif Pendekatan Induktif1. Andaian

2. Cara

3. Peranan Guru

4. Peranan

pelajar

Satu penyusunan awal (advanced

organiser) amat berguna kepada pelajar

Generalisasi ContohSebagai pembentang dan penghurai

jawapan

Sebagai penerima jawapan yang agakpasif

Pelajar memperolehi manfaat jika

menemui jawapan sendiri

Contoh GeneralisasiSebagai pendorong dan pengarah

dalam pencarian jawapanSebagai pencari jawapan yang aktif

Ternyata kedua-dua pendekatan deduktif dan induktif mempunyai perbezaan dari beberapa

segi. Koh Boh Boon (1990) menjelaskan perbezaan tersebut seperti berikut:

k d k h

7/29/2019 PPT PKB3103

29/44


3. Pendekatan Cerakinan

Pendekatan ini berdasarkan prinsip analisis; yang mendahulukan unsur-unsur

besar, kemudian unsur-unsur itu dicerakinkan kepada unsur-unsur yang kecil.

Pengajaran bahasa (contohnya bacaan) mengikut pendekatan ini mungkin

dimulakan dengan memperkenalkan ayat kepada murid-murid . Ayat itu

kemudiannya dicerakinkan kepada perkataan-perkataan. Daripada perkataan itu

dicerakinkan pula menjadi suku kata dan huruf-huruf. Misalnya :

Langkah 1 : Mengenalkan ayat : Ali ada baju baru

Langkah 2 : Mengenalkan rangkai kata : Ali ada

baju baruLangkah 3 : Mengenalkan perkataan : [Ali] [ada] [baju] [baru]

Langkah 4 : Mengenalkan suku kata : [a] [li] [da] [ba] [ju] [ru]

Langkah 5 : Mengenalkan huruf : [a] [b] [d] [i] [j] ]l] [r] [u]

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU T j k 2 P d k P & P B h

7/29/2019 PPT PKB3103

30/44


4. Pendekatan Eklektik

Pendekatan eklektik adalah gabugan kedua-dua pendekatan induktif dan

pendekatan deduktif bagi membentuk satu strategi pengajaran. Model

pendekatan eklektik bergantung kepada pendekatan mana yang diberi

penekanan . Model-model di bawah akan membantu anda memahami

penggunaan pendekatan eklektik.

a) Penekanan kepada pendekatan induktif:Contoh/fakta Kesimpulan Contoh

a) Penekanan kepada pendekatan deduktif:Kesimpulan Contoh Generalisasi

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU T j k 2 P d k t P & P B h

7/29/2019 PPT PKB3103

31/44


Intervensi Pengajaran Bahasa

Kanak-kanak yang dikenal pasti menghadapi masalah bahasa hendaklahlah

diberi perhatian untuk dipulihkan dengan segera. Tindakan awal untukmembantu memulihkan atau mengurangkan masalah yang dihadapi oleh kanak-

kanak ini dikenali sebagai intervensi. Apabila mengajar bahasa kepada kanak-

kanak masalah pembelajaran, guru hendaklah menggunakan beberapa teknik

pengajaran yang khusus bagi memenuhi keperluan bahasa kanak-kanak

tersebut. Di antara intervensi pengajaran bahasa untuk membantu kanak-

kanak mengatasi masalah penguasaan bahasa mereka adalah seperti berikut:

i. Ajar bahasa di dalam situasi

Mengajar bahasa di dalam situasi yang diadakan akan membantu kanak-kanak memahami isi pelajaran dan seterusnya menguasai kemahiran

bahasa yang diajar.

Contoh: membantu ayah di kebun.

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU T j k 2 P d k t P & P B h

7/29/2019 PPT PKB3103

32/44


ii. Ikut urutan perkembangan bahasa normal

Pengajaran bahasa hendaklah berdasarkan kemampuan berbahasa kanak-

kanak mengikut peringkat umur mereka.

iii. Guna strategi pengajaran yang khusus dan berkesan ketika

memperkenalkan konsep baru

Pelbagai strategi pengajaran khusus boleh digunakan untuk mengajar

kanak-kanak masalah pembelajaran seperti teknik REBUS, kaedah VAKT,

kaedah fonik dan sebagainya.

iv. Bercakap tentang apa yang mereka fikir atau lakukan

Kanak-kanak mesti dilatih bercakap dan menyampaikan buah fikiranmereka. Satu cara mudah merangsang mereka bercakap adalah dengan

meminta mereka bercakap tentang apa yang mereka sedang fikirkan atau

perkara yang mereka sedang lakukan.

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU Taj k 2 Pendekatan P & P Bahasa

7/29/2019 PPT PKB3103

33/44


v. Terangkan apa yang orang lain lakukan

Kemahiran menerang boleh ditingkatkan dengan cara meminta mereka menceritakan

perkara yang dilakukan oleh orang lain. Menceritakan apa yang dilihat adalah lebihmudah dilakukan oleh kanak-kanak masalah pembelajaran.

vi. Gunakan contoh yang betul untuk memberikan latihan bagi kemahiran bahasa yang

khusus

Menunjukkan contoh yang betul atau modeling digunakan supaya kanak-kanak dapat

meniru kemahiran bahasa yang betul. Kemahiran bacaan mekanis misalnya boleh

dajar dengan cara guru menunjukkan cara bacaan yang betul atau menayangkan

rakaman pembaca berita TV membaca berita.

vii. Gunakan aktiviti harian dalam menyediakan latihan kemahiran-kemahiran bahasa

dalam lingkungan konteksnya

Aktiviti harian kanak-kanak sama ada di rumah atau di sekolah boleh dimanfaatkan

untuk menyediakan pengalaman-pengalaman bahasa yang boleh mereka pelajari.

Selain itu, aktiviti harian pelajar juga boleh digunakan sebagai bahan atau tema

pengajaran bahasa.Dalam merangka intervensi pengajaran dan pembelajaran bahasa kepada kanak-kanak

masalah pembelajaran, aktiviti hendaklah berfokuskan pelajar.

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU Tajuk 3: Kemahiran Lisan

7/29/2019 PPT PKB3103

34/44

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU. Tajuk 3: Kemahiran Lisan

Pengenalan Kepada Kemahiran Lisan

Lisan adalah pertuturan atau percakapan. Apabila seseorang bertutur,ia bukan hanya melibatkan kemahiran bertutur sahaja tetapi juga

melibatkan kemahiran mendengar.

Ini bermakna kemahiran lisan merangkumi dua kemahiran penting

iaitu mendengar dan bertutur. Bagi menguasai kemahiran lisan dengan

baik, seseorang itu perlu menguasai kedua-dua kemahiran ini.

Sebagai contoh, kanak-kanak yang mengalami masalah pendengaran

akan mengalami masalah pertuturan juga. Malah bagi kes masalah

pendengaran yang teruk (pekak), kanak-kanak tersebut tidak dapat

bertutur langsung atau dikatakan sebagai bisu.


7/29/2019 PPT PKB3103

35/44


Definisi dan konsep lisan

Dalam definisi bahasa jelas dinyatakan bahawa bahasa sebagailambang-lambang pertuturan atau dalam bentuk lisan. Manusia

mencipta lambang-lambang pertuturan terlebih dahulu sebelum

mencipta simbol-simbol tulisan.

Apabila diteliti perkembangan bahasa kanak-kanak, ianya bermula

daripada proses mendengar terlebih dahulu dan diikuti dengan meniru

atau mengajuk bunyi-bunyi yang didengar dan seterusnya bercakap.

Lambang-lambang tulisan hanya diperkenalkan apabila kanak-kanak

sudah biasa dengan bahasa dan boleh bertutur dengan baik. Kesimpulannya, kemahiran lisan terdiri daripada dua aspek pentingiaitu kemahiran mendengar dan kemahiran bertutur. Bagi menguasai

kemahiran lisan, kanak-kanak perlulah menguasai kedua-dua aspek ini

dengan baik terlebih dahulu.


7/29/2019 PPT PKB3103

36/44


Jenis kemahiran lisan

Berdasarkan definisi mendengar di atas, dapatlah dikatakan bahawakemahiran lisan melibatkan tiga jenis atau perkara yang penting iaitu;

i. Pendengaran (Hearing) iaitu proses fisiologikal yang merangkumi

ketajaman pendengaran atau keupayaan mendengar, dan persepsi

pendengaran iaitu keupayaan untuk membezakan bunyi-bunyi,

mengadun bunyi-bunyi, dan menyimpan urutan bunyi dalam ingatan,

ii. Mendengar (Listening) - merupakan bentuk tingkah laku persepsi

iaitu memberi tumpuan, menjadi peka, dan memilih petunjuk-

petunjuk isyarat (cues) daripada persekitaran,

iii. Auding - iaitu tingkah laku pemahaman yang bermula daripada

pendengaran dan mendengar. Auding termasuklah memperoleh

makna daripada apa yang diudengar, menghubungkan bunyi

sesuatu yang sudah diketahui, menyusun, membayangkan, dan

menghargai apa yang didengar.


7/29/2019 PPT PKB3103

37/44


Penilaian Bahasa Lisan

Kemahiran mendengar dan bertutur atau lisan adalah kemahiran asas

bahasa. Oleh itu penilaian kemahiran lisan sangat penting dalam pengajaranbahasa untuk mengetahui tahap pencapaian sebenar pelajar supaya guru

dapat merancang strategi pengajarannya dengan lebih berkesan. Ujian lisan

adalah kompleks dan agak rumit untuk dilaksanakan berbanding dengan ujian-

ujian bahasa yang lain.

Dalam pengajaran dan pembelajaran lisan, kemahiran yang terdapat di

dalamnya boleh dinilai secara formal atau tidak formal. Pada peringkat rendah,

penilaian lisan biasanya menekankan kapada penguasaan sesuatu aspek

kemahiran tertentu sama ada kemahiran mendengar atau bertutur. Manakala

pada peringkat yang lebih tinggi, penilaian lisan sama ada mendengar atau

bertutur boleh dijalankan serentak dan dilakukan dalam bentuk formal.

Dalam konteks pendidikan khas, ujian lisan boleh dijalankan dalam kedua-dua

bentuk ini. Kaedahnya mungkin lebih spesifik dengan mengambil kira jenis

ketidakupayaan murid khas itu sendiri.


7/29/2019 PPT PKB3103

38/44


Pelbagai jenis ujian lisan boleh dilaksanakan oleh guru pendidikan khas atau

terapis pertuturan seperti ujian lisan (pendengaran), ujian lisan (pertuturan) dan

ujian lisan (pemahaman). Kebiasaannya ujian-ujian kemahiran lisan ini boleh

terbina dalam jenis atau dikenali sebagai Ujian Diagnostik Lisan.

Antara bentuk ujian mendengar yang boleh dilaksanakan terhadap murid-

murid bermasalah pembelajaran ialah seperti:a. mendengar dan mengecam bunyi

b. mendengar untuk mendiskriminasi butiranc. mendengar dan memadand. melaksanakan arahane. mendengar untuk mendapatkan maklumatf. Mendengar dan mengenal objek dengan perkataang. memaham maksud ayath. mendengar dan menulis, dan sebagainya.


7/29/2019 PPT PKB3103

39/44


Dalam proses pengajaran dan pembelajaran guru, ujian kemahiran mendengar

boleh dilaksanakan dalam bentuk soal jawab. Walaupun ujian bentuk ini sukar

bagi guru memberi penilaian tetapi sekurang-kurangnya guru dapat mengenal

pasti kelemahan dan kekuatan pelajarnya.

Contoh ujian mendengar (Kamarudin Hj. Husin, 1990).

Kemahiran : Mendengar dan mengenal objek dengan perkataanIsi : Nama benda-benda dalam kelasBahan : Sehelai kertas dipenuhi dengan gambar-gambar benda di dalam kelasProsedur : 1. Murid diberi sehelai kertas yang dipenuhi dengan gambar-gambar

benda yang terdapat dalam kelas (misalnya pen, pensel, pembaris,

bakul sampah, dan sebagainya)2. Guru menyebut nama benda-benda itu dan murid-murid diminta menunjuk

atau menandakan benda-benda tersebut di kertas bergambar tersebut.


7/29/2019 PPT PKB3103

40/44


Matlamat menguji kemahiran bertutur juga adalah untuk membantu

guru merancang strategi pembelajaran yang akan digunakannya.

Antara cara yang boleh digunakan oleh guru untuk menguji kemahiranbertutur pelajarnya adalah seperti berikut:

a. bertutur berdasarkan gambarb. bercerita berdasarkan gambar bersiric. mendengar dan bercakapd. melaporkan peristiwa yang dialamie. menerangkan cara membuat sesuatu, dan sebagainya.

KAEDAH PENGAJARAN KHAS BAHASA MELAYU. Tajuk 4: Kemahiran Membaca

7/29/2019 PPT PKB3103

41/44

j

Pengenalan Kepada Membaca

Selain berkomunikasi secara lisan manusia juga berkomunikasi melalui tulisan. Oleh itu,

kemahiran membaca penting bagi membolehkan seseorang memahami mesej yang

hendak disampaikan kepadanya melalui hasil penulisan orang lain.

Definisi bacaan

Membaca adalah satu aktiviti pentafsiran menterjemahkan lambang-lambang bercorak

kepada bunyi-bunyi yang dimaksudkan. (Charles Frie 1963)

Membaca adalah satu psikolinguistik. Ia merupakan satu langkah lanjutan dalam

perkembangan pembelajaran bahasa dan memproses perkembangan-perkembangan yang

diterima. (Frank Smith 1971)

Membaca adalah proses kebalikan daripada proses menulis ................. mentafsirkan

kembali lambang-lambang bertulis dan mendapatkan makna-makna tersebut denganpengalaman yang sedia ada. (Prof. Atan Long 1976)

Daripada definisi-definisi di atas dapat disimpulkan bahawa membaca merupakan

beberapa proses yang kompleks iaitu gabungan beberapa proses seperti proses sensori,

proses pengamatan, proses linguistik dan proses mental.


7/29/2019 PPT PKB3103

42/44



7/29/2019 PPT PKB3103

43/44

j


7/29/2019 PPT PKB3103

44/44

j

Documents

PPT PKB3103