Upload
others
View
14
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Traustur grunnur gerir frekari verðmætasköpun mögulega, bæði í orkuvinnslu og orkunýtingu
Krafla(1977)
Hrauneyjafoss(1981)Sigalda
(1978)Búrfell(1969)
Blanda(1991)
Fljótsdalur(2007)
Bjarnarflag(1969)
Búðarháls(2014)
Sog(1937)
Laxá(1939)
Sultartangi(1999)
Vatnsfell(2001)
Rio Tinto Alcan(1969)
Elkem(1979)
Norðurál(1998)
Alcoa(2007)
Becromal(2009)
Verne Holdings(2012)
GMR(2013)
13 TWst
0,4 TWst
50 ma kr
2010 2011 2012 2013 Alls
50 ma kr
2010 2011 2012 2013 Alls
Niðurgreiðsla lána Fjárfesting í orkumannvirkjum
2010-2013 greiddi Landsvirkjun skuldir og fjárfesti í orkumannvirkjum fyrir samtals 100 milljarða króna
Eftirspurn frá traustum iðngreinum
Nýlega var framleiðsla álvers Rio Tinto Alcan í Straumsvík aukin um 15.000 tonn
Unnið er að því að auka framleiðslu álvers Norðuráls á Grundartanga um allt að 50.000 tonn
Bjartsýni á álmarkaðiFjárfesting alþjóðlegra fyrirtækjastaðfestir samkeppnishæfni Íslands
„Því er spáð að notkun áls til bíla-framleiðslu þrefaldist á næstu árum“(Samál, 2014)
„Greinendur á markaði gera ráð fyrir um 6% árlegum vexti á næstu árum.“(Samál, 2014)
„Staðsetning Íslands, ekki síður en hversu umhverfisvæn framleiðslan er, er klárlega styrkur íslenskra álframleiðenda“(Ragnar Guðmundsson, forstjóri Norðuráls, 2014)
“CRU expects production to increase in locations with renewable power, predominantly Iceland and Norway”(Aluminium Long Term Market Outlook, 2013)
Aukin eftirspurn kísilmálms kallar á aukna vinnslu og iðnaðurinn horfir að miklu leiti til Íslands
“Based on the availability of affordable electric power, Iceland will likely become an important silicon producer in the future.”
(CRU Silicon Metal Market Outlook, 2014)
USIThorsil
PCC
Netumferð um gagnaver mun tvöfaldast næstu 3 ár og iðnaðurinn horfir í auknum mæli til Norðurlanda
“We believe the potential for server halls in the Nordic region is great, since we can give access to CO2-free electricity. There is a potential of an annual use of 20 TWh within five to 10 years”
(Torbjörn Wahlborg, head of Vattenfall’s Nordic operations)
Verne Global
Svalt loftslag minnkar kostnað
við kælingu
Samkeppnisforskot Íslands
Hagstættverð
Öruggafhending
Langirsamningar
Endurnýjanlegorka
Góðstaðsetning
Krefjandi markaðsumhverfi raforku
Markaðsumhverfi raforku
HSLandsvirkjun AðrirON
Almenntatvinnulíf
Íslenskheimili
Verðmyndun stýrist af:− Samkeppnislögum− Eftirspurn og framboði− Kostnaði nýrra virkjana
[TWst]Orkufrekir viðskiptavinir
12,8
3,4
1,30,5
Verðlagning raforkuM
W
Orkufrekur iðnaður
Dýrari vinnsla = hærra verð
Ódýrari vinnsla = lægra verð
Íslensk heimili og almennur atvinnurekstur
Aðrir kraftar verðmyndunar:− Framboð og eftirspurn− Magn og tímalengd− Mótaðilaáhætta
50 m kr 150 m kr
1.300 m kr
Íslenskheimili
Almennuratvinnurekstur
Alþjóðleguriðnaður
Landsvirkjun í almannaeiguLægri skattar / aukin þjónusta
Ferskt fjármagn erlendis fráJákvæð áhrif á íslenskt hagkerfi
Einn dollari í verðhækkun eykur arðgreiðslugetu Landsvirkjunar um 1.500 milljónir króna á ári.
Er hærra raforkuverð gott fyrir þig?
Smærri notendur með kröfur um viðbragðsflýti ýta á orkuiðnaðinn að endurskoða vinnuferli og nálgun
Norðurál Rio TintoAlcan
Alcoa
Kísilmálmbræðsla
Hreinkísilvinnsla
Gagnaver Koltrefjavinnsla
Stálbræðsla
Þörungarækt
Fiskeldi
Efnaiðnaður
Ylrækt Kísilkarbíðvinnsla
Áframvinnsla
Stækkanir
Afhverju er Landsvirkjun að kanna hagkvæmni sæstrengs?
Sæstrengur stækkar kökuna
1,5 TWst
1,5 TWst
Hefðbundinorkuvinnsla
Óhefðbundin ogdýr orkuvinnsla
Orkuvinnsla inná sæstreng
Aukin vinnslugeta samhliða fjölgun á hverflum í núverandi vatnsaflsvirkjunum
Raforka bundin í samningum við iðnað en ekki notuð
Öryggisbirgðir sem ávallt eru til staðar í einangruðu kerfi til að hindra orkuskort
Vatn sem rennur framhjá virkjunum þegar lón fyllast á haustin
Umframorka í einangruðu kerfi
Þurrt ár = 4 TWst
Blautt ár = 6 TWst
Farsæl uppbygging í fortíð skapar fjölbreytt viðskiptatækifæri í framtíð
Á fjórum árum greiðir Landsvirkjun niður skuldir og fjárfestir fyrir 100 milljarða króna
Raforkulög og aukin eftirspurn orsaka breytt markaðsumhverfi á Íslandi
Breytt markaðsumhverfi felur í sér krefjandi áskoranir í raforkuvinnslu
Hækkandi raforkuverð mun hafa mjög jákvæð áhrif á lífskjör á Íslandi
Rammaáætlun er mikilvæg til að skapa skýra langtímasýní orkuiðnaði
Samantekt
Ákvörðun um nýtingu eða verndun er mikið hagsmunamál
Ákvarðanir til langs tíma
Verðmætar en takmarkaðar auðlindir
Mikilvægt að ná breiðri sátt
21
Vatnsafl 14 kostir
Jarðvarmi 6 kostir
Vindur 2 svæði, 5 lundir
Virkjunarkostir til athugunar
22
,
VatnsaflJarðvarmiVindur
Mat fer fram á mismunandi stigum á ólíkum forsendum
Í lykilhlutverki eru Alþingi, sveitarstjórnir, stofnanir, verkefnisstjórn, sérfræðingar, hagsmunaaðilar og almenningur
Nýting orkulinda á sér langan aðdraganda
23
Skipulagsferli
Framkvæmdar ogvirkjunarleyfiRammaáætlun
Mat á umhverfisáhrifum Framkvæmd
Rammaáætlun gegnir mikilvægu hlutverki
Flókið viðfangsefni sem á sér langa sögu
24
Heildstæð langtímaáætlun
Fjallað um verndar- og orku-nýtingargildi landsvæða
Efnahagsleg, umhverfisleg og samfélagsleg áhrif nýtingar
Flokkun virkjunarkosts í orkunýtingar- eða verndar-flokk þýðir ekki sjálfkrafa að kosturinn verði nýttur eða allt landsvæðið sem hann hefur áhrif á verði friðlýst
Rammaáætlun
25
Skipulagsferli
Heildstæð áætlun til langs tíma þar sem virkjunarkostir eru flokkaðir í nýtingarflokk, verndarflokk og biðflokk
Margir ólíkir þættir til skoðunar
Gögn rammaáætlunar miðast við umhverfismat áætlunar
Samráð og kynning með þátttöku almennings og hagsmunaaðila
Eftir flokkun í rammaáætlun tekur við frekari málsmeðferð
Framkvæmdar ogvirkjunarleyfiRammaáætlun
Mat á umhverfisáhrifum Framkvæmd
Þegar virkjunarkosturhefur verið flokkaður í nýtingarflokk tekur viðmat á umhverfisáhrifum
Lagt mat á áhrifvirkjunarframkvæmdará umhverfið
Mat á umhverfisáhrifum
26
Skipulagsferli
Til grundvallar er áætlun um rannsóknir og matsferlið
Gögn um grunnástand umhverfis og virkjunarkostinn
Skýrsla um mat á umhverfisáhrifum send Skipulagsstofnun
Umsagnir almennings og hagsmunaaðila
Skipulagsstofnun veitir álit með skilyrðum og kröfum um mótvægisaðgerðir ef við á
Framkvæmdar ogvirkjunarleyfiRammaáætlun
Mat á umhverfisáhrifum Framkvæmd
Flokkun virkjunarkosta í rammaáætlun og mat á umhverfisáhrifum framkvæmda eru ólíkar ákvarðanir
Tilgangurinn ekki sá sami -gagnakröfur mismunandi
Skiptir miklu máli fyrir virkjunaraðila að leikreglur séu skýrar
27
Rammaáætlun – staðan nú
2. áfanga lokið
8 virkjunarkostir voru þó teknir út til áframhaldandi skoðunar og eru nú til umfjöllunar á Alþingi
3. áfangi hafinn þar sem 82 virkjunarkostir eru til umfjöllunar
28
Landsvirkjun styður markmið rammaáætlunar en ferlið þarf að bæta
Rammaáætlun –tækifæri til að gera betur
Nauðsynlegt að efla skilning og upplýsingagjöf um rammaáætlun
Það þarf að meta alla þætti, þ.e. umhverfi, samfélag og efnahag, til þess unnt sé að taka upplýstar ákvarðanir til framtíðar
Staða rammaáætlunar innan heildarferilsins þarf að vera skýr
Gera þarf ferlið skilvirkara og huga betur að gagnakröfum og tímamörkum
Rammaáætlun er mikilvægt tæki til að meta heildstætt hvaða landsvæði eru fallin til orkunýtingar
Raforkuvinnsla 2013
Íslenska raforkukerfið er 100% endurnýjanlegt
Jarðvarmi29 %
Vatn71 %
18.1 TWst
175 MW
37 MW
7 MW
423 MW
14 MW
150 MW
28 MW
690 MW
940 MW89 MW
63 MW
2 MW Vatnsafl uppsett afl
Vindur uppsett aflJarðvarmi uppsett aflFlutningskerfið
Heimild: IEA – World Energy Outlook 2013
Mikill vöxtur í endurnýjanlegum orkugjöfum á heimsvísu
Áætlað er að vindorka muni vaxa mun hraðar en vatnsorka á næsta áratug
Jarðvarmi til raforku-vinnslu nýtanlegur á fáum stöðum í heiminum
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
2011 2020 2035
TWst.
Vatnsorka Vindorka Jarðvarmi
30%
70%
210%
540%
90% 330%
Samspil fjölbreyttra orkukosta
Álag
Á hverju augnabliki þarf vinnsla að vera jöfn álagi
Tími
Samspil fjölbreyttra orkukosta
Álag
Á hverju augnabliki þarf vinnsla að vera jöfn álagi
Vinnsla jarðvarmavirkjana er jöfn allt árið
Jarðvarmavirkjanir bregðast ekki breytingum í álagiTími
Samspil fjölbreyttra orkukosta
Álag
Á hverju augnabliki þarf vinnsla að vera jöfn álagi
Vindlundir vinna orku þegar vindur blæs
Ekki er hægt að stjórna vinnslu vindlunda
Vinnsla jarðvarmavirkjana er jöfn allt árið
Jarðvarmavirkjanir bregðast ekki breytingum í álagiTími
Samspil fjölbreyttra orkukosta
Álag
Á hverju augnabliki þarf vinnsla að vera jöfn álagi
Vatnsafli er mjög auðvelt að stjórna
Vatnsafl tryggir að vinnsla og notkun sé jöfn
Vindlundir vinna orku þegar vindur blæs
Ekki er hægt að stjórna vinnslu vindlunda
Vinnsla jarðvarmavirkjana er jöfn allt árið
Jarðvarmavirkjanir bregðast ekki breytingum í álagiTími
Vatnsaflskostir
Eiginleikar vatnsafls
Tegundir vatnsaflsvirkjana
Rennslisvirkjanir
Miðlunarlón
Geyma bæði orku og vatn
Geta miðlað flóðum ogminnkað áhrif þeirra
Minnkar varnarleysigagnvart þurrkatímabilum
Dæluvirkjanir
Hlýnun loftslags og bráðnun jökla mun auka vinnslumöguleika vatnsafls enn frekar
Stækkun vatnsafls-virkjana gefur tækifæri á frekari nýtingu þeirra vatnsfalla sem þegar hafa verið virkjuð
Tækifæri
14 kostir í athugun
Sumir hafa verið til athugunar í áratugi
Vatnsafl
40
,,
Skatastaðir Hrafnabjörg
Fljótshnjúkur
SkrokkaldaNorðlingaalda
Hólmsá
TungnaárlónStóra Laxá
HoltUrriðafoss
Bjallavirkjun
Blanda
BúrfellHvammur
14 kostir í athugun
Sumir hafa verið til athugunar í áratugi
Næstu vatnsaflskostir • Stækkun Búrfells• Hvammsvirkjun
41
,,
BúrfellHvammur
Vatnsafl
Skipulagsstofnun hefur úrskurðað að stækkun um allt að 140 MW sé ekki matskyld
Engin ný lón eða stíflur
Áætluð gangsetning um mitt ár 2018
Stækkun Búrfellsvirkjunar100 MW
Búrfellsstöð
Bjarnarlón
Fossá
Nýtt stöðvarhús
Búrfellsstöð
Bjarnarlón
Fossá
Skipulagsstofnun hefur úrskurðað að stækkun um allt að 140 MW sé ekki matskyld
Engin ný lón eða stíflur
Áætluð gangsetning um mitt ár 2018
Stækkun Búrfellsvirkjunar100 MW
Rennslisvirkjun
Ofan náttúrulegra laxgengra svæða
Áætluð gangsetning í lok árs 2018
Hvammsvirkjun 93 MW
Viðey
Hagi
Búrfell
Viðey
Hagalón
Hagi
Búrfell
Rennslisvirkjun
Ofan náttúrulegra laxgengra svæða
Áætluð gangsetning í lok árs 2018
Hvammsvirkjun 93 MW
Vindorkukostir
Rannsóknarverkefnið
Áherslur:• Rekstur við íslenskar
aðstæður, raunkostnaður, uppitími og nýtnihlutfall, umhverfis- og samfélagsáhrif
Nýtnihlutfall = 42% • Nýtnihlutfall er reiknað
miðað við hæstu mögulegu útkomu og er einn helsti mælikvarði á hagkvæmni staðsetningar
47
Af hverju á Íslandi?
• Sterkur og stöðugur vindur
• Vindaðstæður svipaðar og á hafi úti
• Miklar tækniframfarir• Kostnaður fer lækkandi• Samlegðaráhrif • Einföld uppsetning• Skalanlegar einingar• Framkvæmdir að mestu
afturkræfar
Heimild: http://www.3tier.com/static/ttcms/us/images/support/maps/3tier_5km_global_wind_speed.pdf 48
49
Þriðja stoðin í orkukerfi Landsvirkjunar?
Blanda
Haf við Búrfell
Mælingar víðsvegar um land
Tvö svæði til frekari skoðunar• Þjórsár- og
Tungnaársvæðið• Við Blönduvirkjun
Verkhönnunarferli hafiðMat á vindhraða, ísingu, iðum og straumhvörfumí masturshæðHelstu niðurstöður:• Stærð og aflgeta
vindmylla• Bestun á uppröðun
vindmylla innan svæðis• Umhverfisáhrif
framkvæmdar
Búrfellslundur allt að 200 MW
50
Tillaga að matsáætlun liggur fyrirHelstu umhverfisþættir• Ásýnd• Hljóðvist• Fuglar• Samfélag
Mat á umhverfisáhrifum
51
Jarðvarmakostir
Eiginleikar jarðvarmanýtingar
Jarðvarmi hefur lengi veriðnýttur til baða, húshitunar, raforkuvinnslu o.fl.Stór hluti auðlindarinnarenn ónýttur
Eiginleikar jarðvarmanýtingar
Varfærin uppbygging tryggirsjálfbæra nýtinguUndirbúningskostnaður erhlutfallslega hárTækifæri til frekari nýtingar
Stærri hluti jarðhitageymisnýttur með dýpri holum oglengri stefnuborunum
Skiljuvatnsvirkjanir getabætt nýtingu jarðhita tilraforkuvinnslu um 5-20%
Frekari nýtingauðlindarinnar
Möguleg nýting orku- ogefnastrauma frá jarðhita-virkjunum til að styðja viðuppbyggingu iðnaðar
Hugsanleg hagnýtingónýttrar framleiðslugetuí raforkukerfinu
Frekari nýtingauðlindarinnar
Jarðvarmi
6 kostir í athugun
Áhersla á varfærna nýtingu með upp-byggingu í þrepum
57
GjástykkiKrafla
BjarnarflagFremri námur
Hágöngur
Þeistareykir
6 kostir í athugun
Áhersla á varfærna nýtingu með upp-byggingu í þrepum
Næsti jarðvarmakostur • Þeistareykjavirkjun
58
Þeistareykir
Jarðvarmi
Þeistareykjavirkjun 90 MW
Undirbúningur í fullum gangi
Tveir 45 MW áfangar
Áætluð gangsetning 1. áfanga haustið 2017
Mat á umhverfisáhrifum fyrir allt að 200 MW virkjun liggur fyrir