Upload
buithuy
View
223
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Człowiek – Najlepsza inwestycja
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Katarzyna Jadczak
Program nauczania dla klas 1-3 z uwzględnieniem specyfiki
wybranych obszarów miejskich i terenów wiejskich – Wczesnoszkolne innowacje
Poznań 2014
Spis treści
1. Organizacja pracy dydaktyczno-wychowawczej w klasie I 4
2. Plan dydaktyczny dla klasy I 10
3. Tok metodyczny wprowadzania litery 38
4. Tok metodyczny wprowadzenia liczby-przykład 41
5. Optymalny algorytm pracy z zadaniem tekstowym 44
6. Konspekt zajęć z wychowania fizycznego 45
7. Przykłady oceny opisowej z wykorzystaniem założeń oceniania kształtującego 49
8. Bibliografia 52
4
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
1. Organizacja pracy
dydaktyczno-wychowawczej
w klasie I
Określenie celów i metod pracy
Rozpoczynając prace zintegrowaną należy jasno zdać sobie sprawę z tego, jaki jest obszar samodzielności nauczyciela, w jakim zakresie może on pozwolić sobie na twórcze podejście do zadań edukacyjnych, a w jakim jest inspirowany przez oczekiwania społeczne (rodzice uczniów, środowisko lokalne), ustawodawcze czy władze szkolne. Nauczyciel jest kreatorem procesu pedagogicznego, w planowaniu którego uwzględni możliwości i potrzeby uczniów oraz indywidualne predyspozycje (wyniki diagnozy).
Niewątpliwie obowiązkiem nauczyciela jest osiąganie efektów zawartych w podstawie programowej, zrealizowanie celów określonych w programie. Natomiast od jego wyboru zależy, w jaki sposób do tego doprowadzi, jak wykorzysta materiał i w jaki sposób go zaprezentuje.
Zgodnie z ideą oceniania kształtującego zadaniem nauczyciela jest omówić (a czasami ustalić wspólnie) planowane do osiągniecia efekty. Planowanie i analiza skuteczności realizacji planu to ważne założenie, metodyczne proponowane nauczycielom.
Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej może korzystać z następujących materiałów edu-kacyjnych, stosując je zgodnie z potrzebami dydaktycznymi:
■■ scenariuszy zajęć zintegrowanych, opracowanie jako przykłady rozwiązań metodycz-nych, które mogą być modyfikowane lub/i wzbogacone przez nauczycieli; na przykład można skorzystać z utworów muzycznych, filmów/filmików proponowanych przez autorki obudowy dydaktycznej, bądź wykorzystać dostępne i znane nauczycielom materiały edukacyjne;
■■ kart pracy, zsynchronizowanych z tematyką scenariusza i kręgu/bloku tematycznego; pełniących funkcję systematyzującą, utrwalającą, sprawdzającą i aktywizującą uczniów;
■■ zeszytu ćwiczeń dla ucznia, służącego do samodzielnego wykonywania zadań przez uczniów; w zeszytach są zadania o różnym stopniu trudności;
■■ ćwiczeń z zakresu edukacji komputerowej, o zróżnicowanym poziomie trudności, ad-resowanych dla uczniów z trudnościami w uczeniu się i uczniów uzdolnionych; uczniów o szybkim tempie pracy;
■■ ćwiczeń dodatkowych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi;■■ skryptu dla ucznia;■■ gier edukacyjnych i animacji o charakterze ogólnoedukacyjnym;
5
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■ kart ewaluacyjnych uczniów;■■ skryptów dla nauczyciela (przykłady projektów edukacyjnych oraz formy i me-
tody – propozycje współpracy z rodzicami).
Wprowadzenie w tematykę kręgu/bloku tematycznego i stworzenie nastroju
Nauczyciel może uzyskać lepsze efekty pracy i skierować zainteresowania uczniów na treści edukacyjne, jeśli w dowolnej postaci przedstawi program pracy na najbliższy czas (godzinę, dzień, tydzień). Pobudzi tym samym uczniów do działania, wyzwoli inicjatywę.
Może to przybrać formę, np. plakatu czy ogłoszenia, które pojawi się niespodziewanie w „oknie informacyjnym”. Ponadto uczniowie mogą śledzić realizację zaplanowanych zadań.
Uwagę uczniów i ich zainteresowanie tematyka zajęć wzmagają także techniki rozgrzewające:
■■ zabawa z muzyka lub śpiewem,■■ zbierania pytań, wywiad,■■ fantazjowanie,■■ metafora,■■ zgadywanki i zagadki, krzyżówki,■■ wymiana myśli z sąsiadem,■■ wybór rysunków,■■ termometr sukcesu.
Praca systemem zintegrowanym daje istotna oszczędność czasu, ponieważ wymaga od nauczyciela przygotowania tylko jednego wprowadzenia (w temat dnia), zamiast kilku sytu-acji wprowadzających do każdej edukacji. Techniką słoneczka mogą uczniowie współtworzyć projekt okazji edukacyjnych w danym dniu.
Gromadzenie materiału i opracowanie tematu
Bazowanie w procesie edukacji tylko na podręczniku dałoby niewielkie efekty. Warto organi-zować wycieczki, obserwacje i takie sytuacje, by uczniowie w sposób bezpośredni gromadzili różnorodne doświadczenia. Skutek tej sytuacji jest taki, że nauczyciel i uczniowie dobierają ćwiczenia, książki, szukając powiązań, łącząc treści w większą całość. W programie naucza-nia jest wiele zagadnień, dla realizacji których trzeba skomponować materiały z obudowy dydaktycznej. Poszukiwanie i gromadzenie materiałów jest przejawem planowej działalności nauczyciela, który co najmniej w przeddzień zajęć musi poświęcić czas na to, by przygotować materiały na następny dzień.
Dobre efekty w opracowaniu i kształtowaniu tematu daje zaskoczenie uczniów jego treścią, sposobem wprowadzenia (np. zaproszenie do klasy gościa, eksperta, wycieczka itp.). Uczniowie pamiętają bodźce dziwne, do niczego nie pasujące, a jednocześnie bliskie ich zain-teresowaniom (drama, inscenizacje, przedmioty-symbole, wizje, niestandardowe scenariusze, projekty, przedstawicieli różnych zawodów, gości w klasie, zabawy).
6
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Podczas organizowania zajęć i planowania zadań należy stworzyć także warunki, by uczniowie mogli skończyć pracę w szkole i nie musieli zabierać jej do domu. Istnieje obawa, że nie będzie to już praca samodzielna, a więc nie ukaże nam faktycznych możliwości ucznia. Niedokończone zadania powinny czekać na realizacje w dniu następnym w szkole (indywidualizacja pracy domowej). Stawiamy na samodzielność. Jest to istotna sugestia w odniesieniu do dzieci 6-letnich, którym powinno się stworzyć warunki adekwatne do ich tempa rozwoju, zaplanować czas na .
Zastosowanie różnorodnych środków dydaktycznych
Opracowanie każdego tematu wymaga przygotowania i zastosowanie różnorodnych środków dydaktycznych (prostych i złożonych). Korzystamy z różnych źródeł wiedzy, uczymy tego również dzieci. Zastosowanie pomocy dydaktycznych powinno być dla uczniów impulsem do sięgania po nie w przyszłości, wskazówką, skąd czerpać wiedzę, w jaki sposób postępo-wać w sytuacji niewiedzy, jak sobie radzić, jak być bardziej samodzielnym. Niektóre środki dydaktyczne, propozycje utworów muzycznych można traktować opcjonalnie (do wyboru w zależności od potrzeb i możliwości).
Poszukiwanie rozwiązań problemów, czyli w jaki sposób rozwijać kreatywność
Przygoda z nauką to znajdowanie rozwiązań problemów. Istnieją pewne sposoby dydaktyczne, które można określić mianem strategii, metod i technik aktywizujących. Do nich należy m. in. nauczanie przez rozwiązywanie problemów, wymagające od ucznia inicjatywy i kreatywności, zwiększające jego szanse edukacyjne i życiowe.
W niniejszej koncepcji pracy zastosowano przy planowaniu działań edukacyjnych uczniów następujące metody/formy:
■■ metodę przygotowywania i realizowania projektów, np. „Od bukietu do żakietu”, ■■ wymyślanie dalszego ciągu opowiadań,■■ zabawy,■■ doświadczenia i obserwacje,■■ tworzenie książeczek i albumów, składanek,■■ przygotowanie ankiety, wywiadu,■■ pisanie i drukowanie swobodnych tekstów,■■ karty pracy,■■ prace plastyczne w dużym formacie wymagające współdziałania kilku uczniów (praca
zespołowa),■■ integrowanie poszczególnych edukacji, naturalne włączenie nauki języka obcego,■■ pracę zespołową,■■ wczesnoszkolną orientację zawodową ■■ i wiele innych działań.
7
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Organizacja nauki i pracy oraz zabawy
Zanim pozwoli się uczniom działać, należy zapewnić im miejsce pracy i odpowiednio (inspi-rująco) je wyposażyć . Myślę tu o sali dydaktycznej, w której pojawią się różnorodne kąciki tematyczne, stworzone przez uczniów, nauczyciela oraz rodziców.
W klasie przeznaczonej dla najmłodszych uczniów warto zaplanować następujące kąciki (z uwagi na dojrzałość emocjonalną 6-latków):
■■ rekreacyjny (dywanik, wykładzina),■■ zabawowy (zabawki, gry edukacyjne), ■■ czytelniczy (lektury, wydawnictwa popularnonaukowe, teatrzyk, pacynki),■■ tematyczny (zmieniany w zależności od omawianej tematyki, np. językowy, mała firma,
skarby wakacyjne, las, ogród, jesień itp.),■■ artystyczny (galeria, wystawka prac, farby, papier),■■ hodowlany, przyrodniczy (hodowla roślin lub zwierząt),■■ medialny (urządzenia techniczne, cyfrowe)■■ oraz inne według indywidualnych pomysłów i potrzeb (inspiracją jest teoria inteligencji
wielorakich H. Gardnera i potrzeby środowiskowe uczniów).
Często stosowaną formą pracy powinna być wycieczka. Uczniowie z nauczycielem wybierają się do lasu, sadu, ogrodu, do gospodarstwa rolnego, muzeum, instytucji kultury, rzemieślnika itp. Wychodzę z założenia, że nie można uczyć tylko zza biurka, ani zdobywać wiedzy wyłącznie w ławce szkolnej. Poprzez wycieczki realizowane w swojej miejscowości uczniowie lepiej ja poznają, wiedzą jakie sprawy można załatwić w poszczególnych insty-tucjach/zakładach pracy.
Wyrażanie emocji
Wyrażanie własnych przeżyć i myśli ułatwia nie tylko wzajemne porozumiewanie się, lecz także przyswajanie przeżywanych treści. Jest to umożliwiane, pogłębiane i poszerzane przez zastosowanie różnorodnych działań twórczych, oddziałujących na różne zmysły. Uczące się dzieci powinny każdą nową rzecz poznawać wielozmysłowo. Powinny je dotknąć, słuchać i mówić o niej, obserwować ją, w miarę możliwości – wąchać i smakować. Takie stanowisko prezentuje Wincenty Okoń w teorii wielostronnego kształcenia.
Oto proponowane metody autoekspresji:
■■ malowanie i rysowanie,■■ wyklejanki i plakaty,■■ ruch i taniec,■■ muzyka, dźwięk i śpiew,■■ słuchanie i tworzenie muzyki,■■ teksty i wiersze,■■ wykonywanie scenografii,■■ fotografowanie,
8
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■ przedmioty, symbole,■■ fantazjowanie i wizualizowanie,■■ wideo,■■ inscenizowanie, drama,■■ zmiana miejsca (cielesność) ruchliwość,■■ interesująca (inspirująca) aranżacja przestrzeni dydaktycznej.
Nauczanie wczesnoszkolne próbuje uwzględnić i stymulować wszystkie wymiary ludzkiej działalności:■■ odtwarzanie i tworzenie,■■ inicjatywność i przedsiębiorczość,■■ aktywność i koncentrację,■■ postrzeganie i pojmowanie,■■ wczuwanie się i identyfikację,■■ przedstawianie i ucieleśnianie,■■ wyrażanie i kształtowanie,■■ refleksje i wartościowanie,■■ komunikacje i współpracę,■■ kreatywność.
W ten sposób przyswajane treści nauczania odbywa się na różnych poziomach repre-zentacji rzeczywistości, dzięki czemu jest bardziej trwałe i głębsze, bardziej interesujące, wyzwalające motywację.
Powtarzanie materiału, sprawdzanie umiejętności i wiadomości
W projektowanej edukacji zintegrowanej warto zaplanować zajęcia poświęcone powtórkom, sprawdzianom, które są nieodzownym elementem procesu edukacyjnego, dostarczającym informacji zwrotnej o efektach nauczania, o tym, na ile skuteczny jest nauczyciel i zapla-nowany przez niego system pracy. Mowa o ewaluacji…
Proponuję wykorzystanie sprawdzianów, kart pracy, dodatkowych ćwiczeń (na-rzędzi ewaluacji), postulując, by dla tematów kręgu nauczyciele podali uczniom i ich rodzicom na spotkaniach informacyjnych przewidywane efekty. Świadomość celów (efektów) ułatwia ich osiąganie i sprawdzanie (weryfikowanie). Aby zaś uchronić uczniów przed stereotypową powtórką materiału, można zastosować formę konkursu, turnieju, quizu, zabaw typu: grupy pytają grupy, skrzynka z pytaniami, ankieta na temat oraz wiele technik autoewaluacji podanych w scenariuszach zajęć.
Każdy nauczyciel ma swoją wizję edukacji oraz zasad, którymi się kieruje. Zachęcam do przemyślenia następujących zasad:
1. Szanuję godność każdego ucznia.2. Nie straszę.3. Rozbudzam zainteresowania.
9
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
4. Uczę wiedzy praktycznej, rozwijam umiejętności.5. Kształcę całościowo, ale bazuję na zdolnościach kierunkowych (mocnych stronach).6. Proponuję wiele metod aktywizujących.7. Organizuję proces dydaktyczno-wychowawczy także poza szkołą.8. Zachęcam do korzystania z różnych źródeł wiedzy.9. Ustalam kryteria oceniania, o których informuje uczniów i rodziców.10. Nagradzam uczniów na bieżąco (natychmiast).11. Pozwalam na samoocenę (autoewaluację).12. Reaguję na objawy zmęczenia uczniów; zwłaszcza 6-latków.13. Pamiętam o swoich emocjach.14. Nigdy nie podważam autorytetu rodziny.15. Organizuję pracę w grupach; troszczę się o przebieg procesu socjalizacji.16. Informuje uczniów o celach/efektach planowanych do osiągnięcia podczas realizacji
kręgu/bloku tematycznego.
Wszystkie materiały metodyczne stanowią propozycję obudowy dydaktycznej, którą nauczyciele mogą zmieniać, wzbogacać, biorąc pod uwagę tempo pracy uczniów, ich zdolności i zainteresowania, a także aspiracje. W Bibliografii zamieszczono źródła zawierające wskazówki metodyczne z poszczególnych edukacji.
10
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia
e duk
acyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
2.
Plan
dyd
aktyczny
dla klasy I
■■
Wyp
owiada
się na temat w
ła-
snyc
h pr
zeży
ć, w
ydar
zeń, c
zyta-
nych
i słuch
anyc
h teks
tów.
■■
Rozm
awia w
kultura
lny sp
osób
i stosuje zw
roty grzec
znościow
e.■
■Ko
rzys
ta pod
kieru
n-kiem
nau
czyc
iela z pom
ocy
dyda
ktyc
znyc
h.■
■Naw
iązuje pozytyw
ne kon
takty
w gru
pie.
■■
Wsp
ółprac
uje z inny
mi; stosuje
imiona
dziec
i z grup
y w rela-
cjac
h ko
leżeńs
kich
.■
■Po
sług
uje się ta
kimi środ
kami
wyraz
u plas
tycz
nego
jak
kresk
a,
kształt, bar
wa.
■■
Określa po
łożenie pr
zedm
io-
tów w
przestrzeni i na ka
rtce
pa
pieru.
■■
Rozp
ozna
je figur
y ge
ometry
czne
.■
■Wyb
rzmiewa głoski w
słowac
h ozna
czając
ych im
iona
dziec
i (o pisow
ni zgo
dnej z brzmieniem
, np
. Ala, O
la, Igor, An
tek, K
acpe
r).
Jesteśmy uc
zniami
■■
Słuc
hanie i mów
ienie.
■■
Udział w
zab
awac
h i pr
zestrze-
ganie regu
ł.■
■Fu
nkcjon
owan
ie w
spo
łecz
nośc
i szko
lnej i umiejętność ko
mun
iko-
wan
ia się.
■■
Zgo
dne wsp
ółdz
iała
nie z rówie-
śnikam
i i do
rosłym
i.■
■Ak
tywno
ść ruc
howa i plas
tycz
na
oraz
muz
yczn
a.■
■Sp
rawno
ść fizyc
zna.
■■
Zaw
ody prac
ownikó
w szk
oły.
Tarcze szk
olne
, szta
ndar, pa
tron
szko
ły, zdjęcia i płyta DV
D z pr
zed-
szko
la, piłki, mas
kotki, gą
bka, kar
ta
prac
y, w
izytów
ki z imiona
mi uc
zniów,
zeszyt ćwiczeń.
1.
Jaka
jest na
sza
szko
ła?
11
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Wyróżnia głoski w
nag
łosie,
śród
głosie i w
ygłosie.
■■
Słuc
ha uważ
nie wierszy o szk
ole.
Teks
ty w
ierszy i zag
adki o ruc
hu
drog
owym
, wiersz „Trójkątna
bajka
” D. W
awiłow
. Wiersze i piose
nki o
szko
le, blok
rys
unko
wy, nożyc
zki,
nakrętki, klej, plas
telin
a, patyc
zki
lub wyk
ałac
zki, pa
pier kolorow
y,
przedm
ioty odb
lask
owe, figur
y ge
o-metry
czne
, film
y pr
zeds
tawiające
ru
ch ulic
zny, ulic
ę, drogę
i skr
zy-
żowan
ie, plan
owan
a wizyta ek
sperta
– po
licjanta.
Plik M
S Pa
int za
wierający
sym
bo-
liczn
e sy
gnalizatory św
ietlne
.
Jesteśmy uc
zestnika
mi
ruch
u dr
ogow
ego
■■
Bezp
iecz
eństwo ko
mun
ikac
yjne
.■
■Wys
zukiwan
ie i korzy
stan
ie
z info
rmac
ji.■
■Dz
iałalność ko
nstruk
cyjna
uczn
iów.
■■
Słuc
hanie i wyp
owiada
nie się.
■■
Prac
a ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
polic
jant.
■■
Nar
zędz
ie W
ypełnian
ie kolorem
i zm
iana
koloru w edy
torze
graf
iczn
ym M
S Pa
int
2. Co
to zn
aczy bez-
piec
zna dr
oga do
i ze szk
oły?
■■
Czyta ze zrozu
mieniem
sym
bole,
piktog
ramy i zn
aki info
rmac
yjne
;■
■ W
ie, jak be
zpiecz
nie po
ruszać
się po
droga
ch;
■■
Wyk
onuje prac
e plas
tycz
ne
zgod
nie z po
daną
ins
truk
cją
(wyc
ina, zag
ina, skleja);
■■
Utrzym
uje po
rząd
ek w
okół
sieb
ie;
■■
Śpiewa piosen
ki z rep
ertuar
u dz
iecięc
ego;
■■
Oce
nia własn
e za
chow
anie;
■■
Doko
nuje pom
iarów dow
olnie
obra
ną m
iarą i porów
nuje w
yniki;
■■
Recy
tuje fra
gmen
ty w
iersza
;■
■Pr
zeks
ztałca
treść
wiersza
.■
■St
osuje na
rzęd
zie Wyp
ełnian
ie
kolorem i zmienia ko
lor w edy
-torze graf
iczn
ym M
S Pa
int.
■■
Czytan
ie, słuc
hanie i prac
a z teks
tem
■■
Wyraż
anie m
yśli
i pr
zeży
ć■
■Ok
reślan
ie położen
ia przed
mio-
tów (na
, po
d, obo
k, za, przed
, wyż
ej, niżej, bliżej, da
lej itd.)
■■
Wyp
owiedz
i plas
tycz
ne w
tec
h-nika
ch pła
skich.
■■
Prac
a ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
ratownik.
3. Ja
k by
ło na
wak
acjach
?Wak
acyjne
wsp
omnien
iaPa
miątki z wak
acji, w
iersze, kloc
ki
– figu
ry geo
metry
czne
dla każ
dego
dz
ieck
a, kredk
i św
ieco
we lub fa
rby
plak
atow
e, blok ry
sunk
owy, kar
ta
prac
y, zdjęc
ia przed
staw
iające
różne
krajob
razy P
olsk
i, film
y, kar
ty
z widok
ami różn
ych miejsc z Po
lski
(krajobraz
y), ka
rty prac
y, zeszy
t ćw
iczeń.
■■
Słuc
ha w
sku
pien
iu c
zyta
ne
teks
ty literac
kie.
■■
Udziela od
powiedz
i na
posta
wione
py
tania.
■■
Zna
określenia: głosk
a, litera,
sylaba
, wyraz
.■
■Do
konu
je a
naliz
y i sy
ntezy
głosko
wej.
■■
Orientuje się na
kar
tce pa
pieru
i w przestrzeni klasy
.
12
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Zna
litery a, A
; o, O
i estetyc
z-nie je pisze.
■■
Rozp
ozna
je roślin
y rosn
ące
w par
ku (w ogrod
zie).
■■
Obse
rwuje po
godę
i w
ypo-
wiada
się na temat swoich
sp
ostrzeżeń.
■■
Potraf
i za
stosow
ać linijk
ę po
d-cz
as rys
owan
ia.
■■
Pode
jmuje dz
iałalność tw
órcz
ą tw
orzą
c prac
ę plas
tycz
ną.
■■
Wyk
onuje prac
ę pr
zestrzeg
ając
pr
zyjętych
zas
ad.
■■
Stosuje materiały przyrod
nicz
e w praca
ch plastyc
znyc
h.■
■Zna
określenia: głosk
a, litera,
sylaba
, wyraz
, słow
o.■
■Ilu
struje piose
nki ru
chem
; bierze
udział w
zab
awac
h pr
zy m
uzyc
e.■
■Ud
ziela prec
yzyjny
ch odp
o-wiedz
i na
pytan
ia nau
czyc
iela
i uc
zniów.
■■
Rozu
mienie i po
szan
owan
ie świa-
ta roślin
i zwierząt
.■
■Ek
spresja pr
zez sztukę
; wyp
o-wiedz
i plas
tycz
ne w
formac
h płas
kich
; ru
ch przy muz
yce.
■■
Wsp
omag
anie rozwoju um
ysło-
weg
o w zak
resie um
iejętności
społec
znyc
h, w
arun
kujący
ch
porozu
miewan
ie się i kulturę
języ
ka.
■■
Czytan
ie i praca
■■
z tek
stem
(wyraz
y po
dsta
wow
e,
proste zda
nia).
■■
Prac
a ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
malar
z (artys
ta plastyk
).
Kolorowe na
kryw
ki białe i c
zer-
won
e do
ozn
acza
nia sa
mog
łose
k,
alfa
bet, piose
nka „Jesienn
e liś
cie”,
instru
men
ty perku
syjne, liście dr
zew
i kr
zewów
, zdjęcia pr
zeds
tawiające
pr
zyrodę
w różny
ch porac
h roku
, ap
arat fotog
raficz
ny, albu
m, wiersz
Ryszarda
Mar
ka G
rońs
kieg
o pt. „O”,
kube
czek
i słomka
dla każ
dego
dz
ieck
a, w
oda myd
lana
, ka
rton
y du
żych
formatów
, fa
rby plak
ato-
we, kredk
i św
ieco
we, flamas
try,
karton
iki z lit
erą A
a, O
o, ka
rton
iki
z ob
razk
ami i na
pisa
mi Olek
, Ola,
okno
, osa, ogó
rek, oku
lar, ka
rton
z na
pisa
ną literą A
a, O
o.,
Kaszta
ny, orzech
y, żołęd
zie.
Karta prac
y w M
S Pa
int za
wiera-
jąca
sch
ematy ok
ienk
owe wyraz
ów
z lit
erą a.
4. Dlac
zego
jesień jest
złota?
Obse
rwujem
y jesien
ną
przy
rodę
■■
Usta
wia przed
mioty zgo
dnie
z po
dany
mi war
unka
mi (tworzy
kolekc
je).
■■
Wyp
owiada
się w
różny
ch tec
h-nika
ch plastyc
znyc
h.■
■Po
sług
uje się ta
kimi środ
ka-
mi wyraz
u jak ks
ztałt, bar
wa,
kreska
.■
■Wsk
azuje i na
zywa ba
rwy.
13
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Mów
i o sw
oich
odc
zuciac
h,
spostrzeżeniac
h;■
■Do
biera słow
nictwo do
wsk
aza-
nych
sytua
cji;
■■
Uczestnicz
y w rozmow
ach na
ar
anżowan
e tematy;
■■
Rozw
iązuje zag
adki;
■■
Pisze star
annie po
znan
e lit
ery
i cy
fry;
■■
Rozp
ozna
je w
ybra
ne ins
tru-
men
ty m
uzyc
zne po
wyg
lądz
ie
i brzm
ieniu;
■■
Uważ
nie słuc
ha utw
orów
muz
yczn
ych;
■■
Układa
wyraz
y z po
znan
ych
liter (rozsyp
anka
literow
a i sy
labo
wa);
■■
Stosuje lic
zebn
iki głów
ne
i po
rząd
kowe;
■■
Spra
wdz
a prak
tycz
nie równo
-lic
zność zb
iorów;
■■
Zgo
dnie ucz
estniczy w
zab
awie;
■■
Ocen
ia zac
howan
ie lal z w
iersza
.
■■
Kształtowan
ie umiejętności m
ó-wienia na
pod
any temat.
■■
Wyp
owiada
nie się w sce
nkac
h dr
amow
ych.
■■
Posług
iwan
ie się w
iedz
ą o języ
ku.
■■
Aktywne
słuch
anie m
uzyk
i i utworów
literac
kich
.■
■Im
prow
izac
je m
uzyc
zne.
■■
Aktywne
słuch
anie m
uzyk
i i ok
reślan
ie jej cec
h.■
■As
pekty liczb
y.■
■Wyc
howan
ie do zgod
nego
wsp
ół-
działa
nia z rówieśn
ikam
i.
Zab
awki przyn
iesion
e pr
zez
uczn
iów, piosen
ki, za
gadk
i, wiersz
W. Ba
dalskiej „Ala i lale”, lal-
ki, alfa
bet ru
chom
y, obraz
ek lali,
scho
dki, dr
abinka
, wyc
ięte z kar
tonu
lub na
ryso
wan
e na
tab
licy, patyc
zki
rytm
iczn
e, kar
ta pracy
, na
gran
ia
utworów
muz
yczn
ych, kom
putery
, frag
men
t teks
tu (z mak
ulatur
y) do
zazn
acza
nia wprow
adza
nej lit
ery,
zeszyt ćwiczeń.
■■
Koloruje w
edy
torze Pa
int
sche
maty ok
ienk
owe wyraz
ów
zawierający
ch literę a.
5. Za co
lub
imy
szko
łę?
Nas
ze ulubion
e za
bawy
6. Co
to zn
aczy dom
rodz
inny
?Mój dom
rod
zinn
y■
■Cz
ytan
ie i praca
z tek
stem
.■
■Ks
ztałtowan
ie umiejętności ko-
rzys
tania z info
rmac
ji i wyp
o-wiada
nia się.
■■
Słuc
hanie cz
ytan
ych utworów
.■
■Pisa
nie.
■■
Licz
enie; sp
rawno
ść rac
hunk
owa.
Kloc
ki ,,Liczb
y w kolorac
h", do
mki
wyc
ięte z kar
tonu
z nap
isem
: Ala,
Ola, plastelina, m
ałe pu
dełka, alfa-
bet ru
chom
y, m
onety 1
zł, 2
zł, 1
gr, 2
gr, ta
rcza
zeg
arow
a z pe
łnym
i go
dzinam
i, zdjęcia rodz
iny, dom
ów,
karta prac
y, zeszy
t ćw
iczeń, przy-
kład
y arch
itek
tury
.
■■
Zna
litery d, D
; t,T
; łącz
y je
z inny
mi lit
eram
i, pisze sy
laby
i proste w
yraz
y■
■Cz
yta ze zrozu
mieniem
sym
bole,
piktog
ramy.
■■
Rozp
ozna
je litery alfa
betu
(wielkie i m
ałe).
14
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Czyta i rozu
mie proste, krótkie
teks
ty w
yraz
owo-
obra
zkow
e; .
■■
Przepisuje litery i w
yraz
y, dba
o estetykę
pisma.
■■
Rozu
mie pojęc
ia „pa
ra”.
■■
Rozu
mie pojęc
ie liczb
y w a
spek
-cie głów
nym, po
rząd
kowym
i miarowym
.■
■Wyk
aże się inwen
cją tw
órcz
ą (projektow
anie num
erów
, projek
-towan
ie w
yposaż
enia pok
oju).
■■
Koloruje rys
unku
dom
u z wy-
korzys
taniem
nar
zędz
i ed
ytora
graf
iczn
ego.
■■
Działalność ko
nstruk
cyjna i or-
ganiza
cja war
sztatu pracy
.■
■Pr
zeds
tawianie po
mys
łów i or-
ganiza
cja war
sztatu pracy
.■
■Ks
ztałtowan
ie spraw
no-
ści fizy
cznej (rzu
ty piłką
, worec
zkiem).
■■
Korzys
tanie z po
dsta
wow
ych
narzęd
zi edy
tora graficz
nego
(W
ypełnian
ie kolorem
, Za
znac
z).
Plik M
S Pa
int z ry
sunk
iem dom
u.
Nie boimy się zw
ierząt
hodo
wan
ych na
wsi
7.
Dlac
zego
opiek
ujem
y się zw
ierzętam
i?■
■Słuc
hanie, czy
tanie teks
tów.
■■
Korzys
tanie z info
rmac
ji.■
■Wyp
owiada
nie się na
pod
any
temat.
■■
Pojęcia ge
ometry
czne
, figu
ry
geom
etry
czne
.■
■Po
jęcia wielkościow
e (duż
y –
mały, m
niejszy – więks
zy).
■■
Tworzenie prac
w tec
hnikac
h pr
zestrzen
nych
.■
■Oc
ena i sa
moo
cena
.■
■Od
biór m
uzyk
i; ak
tywne
słuch
a-nie muz
yki i ok
reślan
ie jej cec
h.■
■Pr
aca ludz
i w różny
ch róż-
nych
zaw
odac
h: leśnik, lek
arz
weteryn
arii
■■
Słuc
ha tek
stów
czy
tany
ch przez
nauc
zyciela.
■■
Rozu
mie w
ypow
iedz
i inny
ch.
■■
Wyp
owiada
się na tematy bliskie
jego
doświadc
zeniom
.■
■Do
konu
je a
naliz
y i sy
ntezy
słuc
howej, słuc
howo-
wzrok
owej
słów
/wyraz
ów.
■■
Klas
yfikuje ob
iekty wed
ług
poda
nej ce
chy.
■■
Wyp
owiada
się w
różny
ch tec
h-nika
ch (np
. mod
elow
anie w
pla-
stelinie),
wyk
azuje się inwen
cją
twórcz
ą.■
■Do
konu
je oce
ny i sam
ooce
ny.
Zag
adka
, ka
rton
iki z dr
ukow
any-
mi lit
eram
i, kloc
ki D
iene
sa, teks
ty
wierszy o zwierzętac
h, pętle, sy
l-wety figu
r do
porzą
dkow
ania, ka
rty
prac
y, plastelina, zdjęc
ia zwierząt
domow
ych (obraz
ki).
Plan
owan
y ud
ział eks
perta: leśnika
, leka
rz
weteryn
arii.
Plik M
S Pa
int do
klasy
fiko
wan
ia
figu
r ge
ometry
czny
ch.
15
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Rozróżnia ch
arak
ter em
ocjona
l-ny
muz
yki.
■■
Zgo
dnie w
spółprac
uje w gru
pie.
■■
Słuc
hanie ba
śni i op
owiada
ń.■
■Figu
ry geo
metry
czne
.■
■Dz
iałalność ko
nstruk
cyjna.
■■
Kształtowan
ie spraw
nośc
i fizy
cznej.
■■
Czytan
ie i pisan
ie pozna
nych
lit
er (wyraz
ów i prostyc
h zd
ań).
■■
Pojęcie ko
lejnej lic
zby; liczb
a ….
we wszys
tkich jej as
pektac
h.■
■Pr
aca ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
dzienn
ikar
z, spike
r, reda
ktor,
sprzed
awca
.
H.Ch
. An
dersen
,,Calinec
zka”, figu
ry
geom
etry
czne
, pa
pier kolorow
y,
kred
ki, flam
astry, książ
ki o zwie-
rzętac
h, ław
eczk
a gimna
styc
zna,
obra
zki, ka
rtki z pod
pisa
mi, ka
rta
prac
y.Pliku MS
Paint za
wierający
postać
Calin
eczk
i.
8. Ja
kie prog
ra-
my og
ląda
my
w telew
izji?
Projek
tujemy ra
mów
kę
prog
ramu dla dz
ieci
■■
Zna
literę e,E; pop
rawnie łącz
y z inny
mi po
znan
ymi lit
eram
i.■
■Bu
duje m
odele dź
więko
we
wyraz
ów o pisow
ni zgo
dnej
z brzm
ieniem
, w który
ch ,,e”
wys
tępu
je w
nag
łosie, śródg
łosie
i w w
ygłosie.
■■
Słuc
ha i rozum
ie w
ypow
iedz
i inny
ch, teks
ty c
zyta
ne przez
nauc
zyciela.
■■
Bada
wła
sności kwad
ratu i pro-
stok
ąta; porów
nuje i odr
óżnia.
■■
Wyk
onuje prac
e pa
pierow
e zgod
-nie z po
daną
ins
truk
cją (w
ycina,
zagina
, sk
leja).
■■
Czyta i pisze po
znan
e lit
ery
(wyraz
y i proste zda
nia).
■■
Uczestnicz
y w zajęc
iach
roz-
wijający
ch spraw
ność
fizyc
zną,
zgod
nie z regu
łami.
■■
Projek
tuje „ra
mów
kę” prog
ramu
dla dz
ieci.
■■
Dory
sowuje brak
ując
e elem
enty
rysu
nku z Ca
linec
zką.
9. W jak
i sp
osób
można
obserwow
ać
pogo
dę i przyrod
ę?
Robimy mak
ietę las
u■
■Wyc
howan
ie do rozu
mienia i po
-szan
owan
ia przyrod
y.■
■Słuc
hanie; m
ówienie; w
ypow
iada
-nie się.
■■
Rozu
mienie i po
szan
owan
ie świa-
ta roślin
i zwierząt
.
■■
Rozp
ozna
je roślin
y i zw
ierzęta
leśn
e.■
■Pr
zestrzeg
a za
sad po
praw
nego
i be
zpiecz
nego
zac
howan
ie się
podc
zas wyc
iecz
ki do lasu
.
Kloc
ki ,,Liczb
y w kolorac
h”, ilu
stra-
cje roś1
in i zwierząt 1
eśny
ch, ok
azy
natura
lne pr
zyniesione
z w
yciecz
ki
do las
u, pas
ki pap
ieru, pa
tycz
ki.
sznu
rki różn
ej długo
ści, pa
tycz
ki
rytm
iczn
e, ins
trum
enty perku
syjne,
16
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Słuc
ha uważ
nie wyp
owiedz
i inny
ch.
■■
Udziela od
powiedz
i na
posta
wione
py
tania; bierze ud
ział w
dys
kusji.
■■
Rozu
mie pojęc
ia: dr
zewo, krzew
, roślina zielna
; po
daje przyk
łady
tych
roślin
.■
■Ro
zumie pojęc
ia: ssak
, ptak
, ow
ad; po
daje przyk
łady
tyc
h zw
ierząt.
■■
Odtw
arza
proste ry
tmy; określa
i wys
tuku
je rytm.
■■
Śpiewa piosen
ki z rep
ertuar
u klas
oweg
o.■
■Gr
a na
ins
trum
entach
perku
-syjnyc
h proste rytmy wzory
rytm
iczn
e.■
■Ro
zpozna
je m
elod
ie w
ybra
nych
piosen
ek.
■■
Rozu
mie pojęc
ia w
ielkościow
e;
porząd
kuje obiek
ty pod
wzglę-
dem w
ielkości, stosując
terminy:
nisk
i – wys
oki, krótki – długi,
najniższy – na
jwyż
szy itd.
■■
Odbiór i tworzenie muz
yki.
■■
Rozróżnian
ie pod
staw
owyc
h elem
entów m
uzyk
i.
karta prac
y, zeszy
t ćw
iczeń,
,,Najmils
i”, E
. Sz
elbu
rg-Z
arem
bina
.
10. K
to i dlacz
ego robi
zapa
sy na zimę?
Pies Ł
atek
przed
zim
ą■
■Wyp
owiada
się na temat w
ła-
snyc
h pr
zeży
ć, ilustracji, cz
yta-
nych
i słuch
anyc
h teks
tów.
■■
Wym
ienia war
unki skład
ając
e się na
opiek
ę na
d psem
(inny
m
wyb
rany
m zwierzęc
iem).
■■
Słuc
hanie, czy
tanie, praca
z teks
tem.
■■
Rozu
mienie i po
szan
owan
ie świa-
ta zwierząt.
■■
Aktywne
słuch
anie m
uzyk
i i ok
reślan
ie jej cec
h.
Ilustracje pr
zeds
tawiające
różno
rod-
ne zwierzęta oraz
psy
różny
ch ras
, piosen
ka „Ku
ndel bur
y”, ka
rta prac
y,
zeszyt ćwiczeń.
Karta prac
y MS
Paint do
wsk
azy-
wan
ia różnic w obraz
kach
17
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Zna
zag
rożenia wyn
ikając
e z niew
łaśc
iwej posta
wy wob
ec
psa.
■■
Rozp
ozna
je w
prow
adzone
litery
(małe i wielkie, dr
ukow
ane
i pisa
ne).
■■
Zna
i rozum
ie określenia: głosk
a,
litera, sylab
a, w
yraz
, zd
anie.
■■
Korzys
ta z obu
dowy dy
daktyc
z-nej po
d kierun
kiem
nau
czyc
iela.
■■
Świado
mie i a
ktyw
nie słuc
ha
muz
yki; wyraż
a sw
oje do
-zn
ania w
formie w
erba
lnej
i niew
erba
lnej.
■■
Zau
waż
a zw
iązk
i międz
y do
da-
wan
iem i ode
jmow
aniem tyc
h sa
myc
h ob
iektów
(lic
zb).
■■
Wsk
azuje różn
ice po
międz
y ob
razk
ami z wyk
orzy
stan
iem
możliw
ości edy
tora graficz
nego
.
■■
Związk
i międz
y do
dawan
iem
i od
ejmow
aniem jak
o dz
iała
niam
i wzajemnie od
wrotnym
i.■
■Po
dsta
wow
e na
rzęd
zia
Przy
bornika w edy
torze
graf
iczn
ym.
Zdjęcia ka
nape
k, owoc
ów, sk
ładn
iki
na sałatkę
: ug
otow
ane na
twardo
jaja, groszek z pu
szki, kiszon
y og
ó-rek, m
ajon
ez; jajko su
rowe, nac
zynie
z wod
ą, ilustracje pr
zeds
tawiające
ptak
i wys
iadu
jące
jaja, plans
za
matem
atyc
zna z ilu
stracją lic
zby 0,
karta prac
y, kar
ta pracy
, materiały
do bud
owan
ia ,,lą
dowiska
” dla jajka.
Plan
owan
y ud
ział eks
perta: kuc
ha-
rza, dietetyka
lub
lek
arza
.Plik M
S Word z rozsyp
anką
wyraz
ową.
Co m
ożna
zrobić
z jajek?
11. D
l acz
ego war
to jeść
zdrowo, smac
znie
i ko
lorowo?
■■
Zna
i pisze litery : j, J oraz
praw
idłowo łącz
y je z inn
ymi
pozn
anym
i .
■■
Zna
pod
staw
owe za
sady
rac
jo-
nalneg
o od
żywiania się.
■■
Wie c
zym różnią się ptak
i od
ssak
ów.
■■
Potraf
i po
wiedz
ieć jak rozm
na-
żają się pta
ki.
■■
Obse
rwuje i prow
adzi proste
dośw
iadc
zenia.
■■
Utrzym
uje po
rząd
ek w
okół
sieb
ie.
■■
Rozu
mienie i po
szan
owan
ie
zdrowia.
■■
Licz
enie i spraw
ność
rac
hunk
o-wa; pojęc
ie liczb
y.■
■Ro
zumienie i po
szan
owan
ie świa-
ta zwierząt.
■■
Orga
niza
cja war
sztatu pracy
.■
■Po
sług
iwan
ie się nar
zędz
iami
i ur
ządz
eniami (pod
nad
zorem
osób
dorosłych
(na
uczy
ciela lub
rodz
ica).
■■
Kształtowan
ie umiejętności
komun
ikac
yjny
ch.
18
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Sprząta po
sob
ie i pom
aga inny
m
w utrzy
man
iu porzą
dku.
■■
Ostrożnie ob
chod
zi się z nar
zę-
dziami po
dcza
s realizac
ji za
dań
prak
tycz
nych
.■
■Cz
yta ze zrozu
mieniem
wyraz
y i proste zda
nia.
■■
Przepisuje proste zd
ania
z wyk
orzy
stan
iem edy
tora
teks
toweg
o.■
■Do
paso
wuje ob
razk
i pr
zeds
tawia-
jące
produ
kty sp
ożyw
cze z ich
zapise
m graficz
nym w
język
u an
gielsk
im.
■■
Zap
isuje zd
ania w
język
u
angielsk
im.
■■
Słuc
ha w
sku
pien
iu w
ypow
iedz
i rówieśn
ików
i dorosłych
.■
■Pr
zeprow
adza
bad
ania,
eksp
erym
entuje.
■■
Praca
lud
zi w
różny
ch zaw
o-da
ch: ku
char
z, dietetyk, lek
arz.
■■
Przepisuje tek
st z w
ykorzy
sta-
niem
edy
tora tek
stow
ego MS
Word.
■■
-Czy
tanie ze zrozu
mieniem
wy-
razów i prostyc
h zd
ań w
język
u an
gielsk
im.
Karty ob
razk
owe pr
zeds
tawiające
jedz
enie i nap
oje.
■■
Słuc
hanie.
■■
Mów
ienie.
■■
Dosk
onalen
ia uwag
i.■
■Interp
retacja werba
lna i niew
er-
balna teks
tu.
■■
Pozn
aje słow
nictwo zw
iąza
ne ze
Święta
mi w język
u an
gielsk
im.
12. Kim
był Ś
więty
Mikołaj?
Czek
amy na
Mikołaja
■■
Słuc
hanie.
■■
Mów
ienie.
■■
Dosk
onalen
ia uwag
i.■
■Interp
retacja werba
lna i niew
er-
balna teks
tu.
■■
Mów
ienie i pisa
nie w język
u an
gielsk
im.
Wiersz M. Te
rlikow
skiej „M
ikołajko
wy
worek
”, ku
kiełka
Mikołaja, tam
bu-
ryno
, blok
i, fa
rby, kredk
i, no
życz
-ki, klej, pa
pier kolorow
y, pas
tele,
flam
astry , ka
rta prac
y, zeszy
t ćw
iczeń.
Karty ob
razk
owe pr
zeds
tawiające
: Mikołaja, c
hoinkę
, bo
mbk
i, ka
rty
świątecz
ne, św
iece
, prezen
ty, sa
nie
Mikołaja z renife
rami, sk
arpe
ty na
prezen
ty.
19
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Zna
i pisze litery: n, N ora
z po
-praw
nie łącz
y z inny
mi lit
eram
i.■
■Ilu
struje sce
ny i sytua
cje realne
oraz
literac
kie.
■■
Słuc
ha z uwag
ą utworów
lite-
rack
ich i muz
yczn
ych.
■■
Dba o zd
rowie i higienę
oso
bistą.
■■
Rozm
awia na temat przyg
otow
a-ne
go utw
oru lit
erac
kieg
o; dzieli
się do
świadc
zeniem
wła
snym
.■
■Interesuje się a
strono
mią; po
tra-
fi w
ymienić na
zwy kilku plan
et.
■■
Rozu
mie pojęc
ie liczb
y w po-
znan
ym zak
resie we wszys
tkich
aspe
ktac
h.■
■Do
strzeg
a po
rząd
ek ułożenia
liczb na osi lic
zbow
ej i linijc
e.■
■Wsp
ółprac
uje w gru
pie.
■■
Estetycz
nie wyk
onuje prac
e.
■■
Słuc
hanie utworów
literac
kich
.■
■Ko
rzys
tanie z do
świadc
zeń wła-
snyc
h oraz
tek
stów
literac
kich
.■
■An
aliza i interp
retacja (w
er-
balna i niew
erba
lna) słu-
chan
ych utworów
literac
kich
i muz
yczn
ych.
■■
Zdrowie i spraw
ność
fizyc
zna
(higiena
snu
).■
■Pr
ezen
towan
ie zainteresow
ań:
hobb
y, pasja.
Płyty z na
gran
iem dow
olny
ch ko-
łysa
nek, ilustracje pr
zeds
tawiające
pojazd
y ko
smiczn
e i ko
smon
autów,
materiały na plas
tykę
w zależno
ści
od w
ybra
nej tech
niki, oś liczb
owa
w klasie, linijk
i, ka
rton
iki z cy
fram
i, kloc
ki ,,Liczb
y w kolorac
h”, ka
rta
prac
y, zas
oby multimed
ialne, A
. Ba
hdaj, ,,P
ilot i ja”.
Plik M
S Pa
int – po
rząd
kowan
ie liczb
na osi.
13. Jak
ie pasje m
ają
członk
owie rod
ziny
?Lu
bimy po
znaw
ać świat
14. J
ak (cz
ym) pa
chną
św
ięta?
Lubimy Św
ięta
■■
Wyp
owiada
nie się.
■■
Czytan
ie.
■■
Rytm
y.■
■Licz
enie.
■■
Wyraż
anie emoc
ji.■
■Tr
adyc
je i zwyc
zaje.
■■
Przegląd
a prezen
tacje multime-
dialne
w program
ie P
owerPo
int.
■■
Odcz
ytuje wła
sne im
ię i rozpo
zna-
je je wśród
inn
ych .
■■
Dok
onuje an
alizy i sy
ntezy.
■■
Kontyn
uuje rytmy.
■■
Klas
yfikuje pr
zedm
ioty w
edług
jedn
ej z cec
h.■
■Dz
ieli
wyraz
y na
sylab
y.■
■Pr
zelic
za ilośc
i i po
równu
ją.
■■
Odcz
ytuje glob
alnie na
zwy ozdó
b ch
oink
owyc
h.■
■Ro
zróżnia błęd
ne liczenie od
po
praw
nego
.■
■Do
skon
ali małą motoryk
ę: odr
yso-
wuje od
sza
blon
u, w
ycina, ozd
abia,
przy
kleja.
List od św
iętego
Mikołaja z wierszem
o ch
oinc
e, kop
erty z nad
ruko
wan
ymi
imiona
mi, pa
cynk
a, literki w
chod
zące
w skład
imion (w
ewną
trz ko
pert),
bombk
i (różne
kolory – wew
nątrz
kope
rt),
kartec
zki z cy
ferk
ami, ka
rty
do gry (ilu
stracja i na
pis), ob
razk
i do
rytmów
, instru
men
ty m
uzyc
z-ne
, szab
lon ch
oink
i, maz
aki, wyc
ięte
z pa
pieru ozdo
by na ch
oink
ę, gwiazd
ki,
oklejona
bibułą ru
rka, nożyc
zki, klej,
naklejki za do
brą prac
ę – med
ale,
karta prac
y, zeszy
t ćw
iczeń.
Prezen
tacja Po
werPo
int.
20
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Odpo
wiada
na za
dawan
e pr
zez
nauc
zyciela py
tania.
■■
Kontyn
uuje trady
cje św
iątecz
ne.
■■
Przegląd
a prezen
tację
PowerPo
int.
■■
Słuc
hanie.
■■
Czytan
ie.
■■
Kompe
tenc
je kom
unikac
yjne
.■
■Ko
nstruo
wan
ie zad
ań
matem
atyc
znyc
h.■
■Ut
rwalen
ie dod
awan
ia i ode
jmo-
wan
ia w
pozna
nym za
kresie .
■■
Ustne reda
gowan
ie życ
zeń.
Wiersz L. J. Ke
rna „Bajka
o S
tary
m
i Now
ym R
oku”, blok
rys
unko
-wy, far
by, kred
ki, wiersz M.
Terlikow
skiej „Życ
zenia no
woroc
z-ne
”, różn
e ka
lend
arze, od
twar
zacz
, na
gran
ia z m
uzyk
ą rozryw
kową
i piosen
ki dla dziec
i, ka
rta prac
y,
zeszyt ćwiczeń.
15. C
o pr
zyniesie now
y rok?
Powitajmy Now
y Ro
k.■
■Słuc
ha z uwag
a utworów
cz
ytan
ych pr
zez do
rosłyc
h i rówieśn
ików
.■
■Ro
zumie pojęc
ia „ży
czen
ia”.
■■
Potraf
i złożyć
życ
zenia
noworoc
zne.
■■
Nau
czy się na
pam
ięć wiersza
.■
■Zap
isze datę dz
ienn
ą.■
■Uc
zestnicz
y w zab
awac
h pr
zy
muz
yce.
■■
Słuc
hanie.
■■
Czytan
ie.
■■
Kompe
tenc
je kom
unikac
yjne
.■
■Ko
nstruo
wan
ie zad
ań
matem
atyc
znyc
h.■
■Ut
rwalen
ie dod
awan
ia i ode
jmo-
wan
ia w
za
kresie ind
ywidua
lnie
opan
owan
ym przez ucz
niów
.■
■Us
tne reda
gowan
ie życ
zeń.
■■
Obda
rza szac
unkiem
lud
zi
star
szyc
h.■
■Wyp
owiada
się na temat dziad
-kó
w i ich
zainteresow
ań.
■■
Rozu
mie pojęc
ie „dr
zewo
gene
alog
iczn
e”.
■■
Słuc
ha z uwag
ą utworów
cz
ytan
ych pr
zez do
rosłyc
h i rówieśn
ików
.■
■Do
daje i ode
jmuje w zak
resie
dziesięc
iu.
■■
Układa
zad
ania tek
stow
e o za
kupa
ch.
Składa
my ży
czen
ia
Dziadk
om16
. Jak
oka
zać miłość
Dziadk
om?
Fotograf
ie rod
zinn
e (dziad
kowie,
wnu
ki),
plan
sza ze sch
ematem
dr
zewa ge
nealog
iczn
ego z miejsce
m
na dop
isan
ie imion, w
iersz „Koc
hana
ba
bciu”, mon
ety, ban
knoty, kar
ta
prac
y.
21
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Wyp
owiada
się na ok
reślon
y temat.
■■
Układa
zda
nia z rozsyp
anki
wyraz
owej.
■■
Bierze udz
iał w zab
awac
h na
śn
iegu
– lep
ienie ku
l, zrob
ienie
bałw
ana.
■■
Naz
ywa cz
ynno
ści.
■■
Plan
uje ry
sune
k na
pła
szcz
yźnie.
■■
Posług
uje się lic
zebn
ikam
i po
-rząd
kowym
i i głów
nymi.
■■
Zna
liczb
y dr
ugiej dz
iesiąt
ki.
■■
Bezp
iecz
nie ba
wi się na
śnieg
u.■
■Uk
łada
zda
nia op
isując
e ba
łwan
ka.
■■
Słuc
ha w
ypow
iedz
i inny
ch.
■■
Zap
amiętuje cec
hy ins
trum
entu
muz
yczn
ego.
■■
Potraf
i na
ślad
ować
głos
skrzyp
iec.
■■
Rozu
mie pojęc
ia: lic
zba, cy-
fra, liczb
a dw
ucyf
rowa, liczb
a jedn
ocyf
rowa.
■■
Rozu
mie pojęc
ie liczb
y dw
ucy-
frow
ej w
asp
ekcie głów
nym,
porząd
kowym
i m
iarowym
ora
z inny
ch a
spek
tach
, dostępn
ych
indy
widua
lnie ucz
niom
.■
■Po
traf
i wsp
ółdz
iałać w gru
pie
w celu wyk
onan
ia pracy
.
■■
Bezp
iecz
eństwo za
baw.
■■
War
unki atm
osfe
rycz
ne w
róż-
nych
porac
h roku
.■
■Ro
zszerzen
ie zak
resu liczb
oweg
o do
20; np. 1
0+1; 1+10
; 11+
0;
0+11; 11-1; 11-1; 11-10
; 11-
0;■
■np
. 10
+2; 2+
10, 12-
2; 1
2-10
; 12-
12; 1
1+1; 1+11; 12-
11; 12-
1 itp.
Teks
ty w
ierszy o zim
ie, za
gadk
i, ilu
stracje pr
zeds
tawiające
zab
awy
na śnieg
u i lodz
ie, ka
rton
, wata, klej,
noży
czki, kloc
ki „Ko
lorowe lic
zby”,
liczm
any, lizak
i matem
atyc
zne,
karta prac
y, zeszy
t ćw
iczeń.
17. Ja
k się ba
wić zim
ą be
zpiecz
nie?
Opow
iada
my o zimow
ych
zaba
wac
h
18. W
jak
i sp
osób
pom
óc
zwierzętom
przetrw
ać
zimę?
Zac
howan
ie zwierząt
w c
zasie zimy.
■■
Zac
howan
ie zwierząt w
różny
ch
porach
rok
u.■
■Po
moc
zwierzętom
w przetrw
aniu
zimy.
■■
Naz
wy zw
ierząt i roślin
.
■■
Rozp
ozna
je zwierzęta leśn
e pr
zeds
tawione
na ilu
stracjac
h i cz
yta glob
alnie ich na
zwy.
■■
Dzieli
wyraz
y na
sylab
y i głoski.
■■
Pisze po
praw
nie po
znan
e lit
ery.
Rebu
sy, ko
lorowe pa
ski z bibu
-ły, ka
rtki ze zw
ierzętam
i, ka
rtki
z pr
zykład
ami zimow
ego po
żywie-
nia zw
ierząt
, du
ży a
rkus
z pa
pieru,
kolorowe ka
rtki (B5
), kred
ki, pisa
ki,
22
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Wie, w jak
i sp
osób
zwierzę-
ta i roślin
y pr
zygo
towuje się
do przetrw
ania zim
y i w jak
i sp
osób
lud
zie mog
ą im
pom
óc.
■■
Spra
wnie do
daje i ode
jmuje
w zna
nym zak
resie.
■■
Porównu
je liczb
y w zna
nym
zakresie.
■■
Czytan
ie.
■■
Zab
awy na
ślad
owcz
e (ilus
trow
a-nie ru
chem
).■
■Słuc
hanie.
klej, ka
rta prac
y indy
widua
lnej
ze zwierzętam
i i mod
elam
i na
zw,
duże ilustracje ka
rmnika
i paś
nika
, ilu
stracje zw
ierząt
, na
krętki, ko
sze,
opas
ki na oc
zy, pa
tycz
ki, ko
perty,
kartki z m
onetam
i, ko
stki do gry,
karty z po
znan
ymi lit
eram
i, ka
rtki
nieb
iesk
ie i czerw
one, kar
ta pracy
, zeszyt ćwiczeń.
■■
Słuc
hanie.
■■
Mów
ienie.
■■
Dosk
onalen
ia uwag
i.■
■Interp
retacja werba
lna i niew
er-
balna teks
tu.
■■
Reda
gowan
ie pytań
do teks
tu
i sy
tuac
ji.■
■An
aliza i sy
nteza (głosk
owa,
sylabo
wa).
■■
Prac
a ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
pisa
rz, ba
jkop
isar
z.
■■
Aktywnie i zgod
nie uc
zestnicz
y w zajęc
iach
.■
■Śp
iewa w zespo
le klaso
wym
po
znan
a piosen
kę.
■■
Wyp
owiada
się na temat: ry
sun-
ku, ilu
stracji, treści c
zyta
nki.
■■
Udziela od
powiedz
i na
pytan
ia
dotycz
ące ilu
stracji i treści
czytan
ki.
■■
Doko
nuje a
naliz
y słu-
chow
o-wzrok
owej w
yraz
u po
dsta
wow
ego.
■■
Zna
litery k, K
ora
z ich po
praw
-ne
połąc
zenia.
■■
Czyta teks
t z po
znan
ymi
literam
i.■
■Dz
ieli
wyraz
y na
sylab
y, rozróż-
nia sa
mog
łosk
i i sp
ółgłoski.
■■
Budu
je struk
turę dźw
ięko
wą
wyraz
u po
dsta
wow
ego.
■■
Rysuje kotka
.
19. O
czy
m m
oże-
my pr
zecz
ytać
w książ
kach
?
Opieku
jemy się ko
tem
Rozsyp
anka
literow
a, m
odel w
yraz
u po
dsta
wow
ego, w
zory do pisa
nia „po
ślad
zie”, mod
el w
yraz
u do
zaw
iesze-
nia na
tab
licy, niebieskie i cz
erwon
e prostoką
ty do bu
dowy mod
eli wyra-
zów, wiersz St
anisława Ja
chow
icza
pt.: „Pan
kotek
był c
hory”, ka
rtki
z blok
u, kredk
i, maz
aki, plas
telin
a,
prac
e dz
ieci, piosen
ki o zwierzętac
h.
23
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Samod
zielnie po
równu
je liczeb-
ność
zbiorów
.■
■Słuc
ha czy
tany
przez nau
czy-
ciela wiersz i po
traf
i od
powie-
dzieć na
proste py
tania.
■■
Zna
bud
owę ko
ta.
■■
Rozp
ozna
je kilk
a ra
s ko
tów.
■■
Wie, jak op
ieko
wać
się kotem
.■
■Po
traf
i za
śpiewać
piose
nkę
„Wlazł kotek
na płotek
”.■
■Wyraż
a ciałem
ruc
hy i zac
ho-
wan
ie kota.
■■
Umie ulepić z plas
telin
y po
stać
ko
ta.
■■
Licz
enie i spraw
ność
rach
unko
wa.
■■
Przestrzeg
anie w
ażny
ch w
arto-
ści etyc
znyc
h.■
■Um
iejętność fu
nkcjon
owan
ia
w spo
łecz
nośc
i szko
lnej.
■■
Postaw
y sp
ołec
zne.
■■
Czytan
ie i praca
z tek
stem
.■
■Tr
oska
o bezpiec
zeńs
two wła
sne
i inny
ch.
■■
Zdrowy tryb
życ
ia.
■■
Prac
a ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
druk
arz, księg
arz.
Wiersze J. Tu
wim
a pt. „Dyz
io
Mar
zyciel„ i „Cud
a i dz
iwy”, A.
Bahd
aj ,,Pilo
t i ja”, ka
rta prac
y,
artyku
ły spo
żywcz
e po
trzebn
e do
zrob
ienia ka
nape
k, nóż, talerzy-
ki, se
rwetki, kar
ta pracy
, zeszyt
ćwiczeń.
■■
Uważ
nie słuc
ha tek
stów
czy
ta-
nych
przez nau
czyc
iela.
■■
Wys
zuku
je w
tek
stac
h wsk
aza-
nych
fra
gmen
tów.
■■
Wie, że nie należy kłam
ać.
■■
Wie, że nie należy kłam
ać, ale
można
mar
zyć i fa
ntazjować
.■
■Op
owiada
o swoich
mar
zeniac
h i pr
zeży
ciac
h.■
■Zap
isuje po
praw
nie krótkie
zdan
ia.
■■
Uczestnicz
y ak
tywnie w ćwicze-
niac
h relaks
acyjny
ch.
■■
Potraf
i zrob
ić kan
apkę
.■
■Zna
zas
ady racjon
alne
go odż
y-wiania się.
■■
Kulturalnie za
chow
uje się po
d-cz
as spo
żywan
ia posiłkó
w.
■■
Śmieje się z żar
tów
sytuac
yjny
ch.
20. J
akie są mar
zenia
dzieci i dorosłych
?Po
znajem
y utwory
o mar
zeniac
h
24
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Rozw
iązuje zad
ania nietypo
we.
■■
Układa
zad
ania nietypo
we.
■■
Doda
je i ode
jmuje w sytua
cjac
h prob
lemow
ych.
■■
Czytan
ie i praca
z tek
stem
.■
■Ud
ział w
rozmow
ach na
te-
mat doświadc
zeń, przeżyć
i lit
eratur
y.■
■Ko
rzys
tanie z różn
ych źród
eł
wiedz
y.■
■Ro
zpozna
wan
ie w
ybra
nych
zw
ierząt.
■■
Wsp
ółprac
a w zespo
le.
■■
Zaw
ody (nau
kowiec, bad
acz).
■■
Pisa
nie prostych
tek
stów
.
21. C
zym zajmują się
nauk
owcy
?Ur
ządz
amy wyp
rawę na
Gr
enland
ię■
■Sa
mod
zielnie zd
obyw
a info
rma-
cje o Ar
ktyc
e, w
ypra
wac
h ba
-da
wcz
ych i zn
anyc
h po
larnikac
h,
przeds
tawia je inny
m w
postaci
wyp
owiedz
i us
tnej.
■■
Wsp
ółprac
uje tw
órcz
o w zespo
-le, plan
uje po
dróż do Ar
ktyk
i, ok
reśla jej ce
l.■
■Or
ganizuje i przep
rowad
za
zaba
wę tematyc
zną zgod
nie
z wcz
eśniej ustalon
ym projektem
i plan
em.
■■
Przeds
tawia pozna
ne w
cze-
śniej wiado
mości o zwierzętac
h z Ar
ktyk
i w formie w
ywiadu
z bo
haterem.
■■
Czyta w m
irę możliw
ość utwory
poetyc
kie.
■■
Bawi się zgod
nie, twórcz
o wy-
korzys
tuje w
zab
awie zdo
byte
wiado
mości.
■■
Uzup
ełnia luki w
zda
niac
h o zw
ierzętac
h – pisze proste
teks
ty przy uż
yciu kom
putera
.
Materiały o odk
ryciac
h i wyp
rawac
h ba
dawcz
ych do
Ark
tyki, ilu
stracje
zwierząt A
rktyki, ks
iążk
i, en
cyklop
e-die o zw
ierzętac
h pó
łnoc
y, a
rkus
ze
papieru, pap
ier ko
lorowy, kredk
i, flam
astry, zas
zyfrow
ane wiado
mo-
ści, ko
nturow
a map
a Ar
ktyk
i, płyta
CD z m
uzyk
a Van
gelis
a „Voice
s”.
25
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Wyp
owiada
się na temat w
ła-
snyc
h pr
zeży
ć zw
iąza
nych
z ob-
chod
ami Św
iąt Wielkan
ocny
ch.
■■
Słuc
ha w
sku
pien
iu c
zyta
nych
teks
tów literac
kich
.■
■Ok
reśla ilo
ść głose
k i sy
lab
w w
yraz
ie.
■■
Doko
nuje a
naliz
y słuc
howej
wyraz
u.■
■Sp
rawnie do
daje i ode
jmuje
w pozna
nym zak
resie , po
praw
nie
zapisuje te dz
iała
nia.
■■
Porząd
kuje w
yniki ob
liczeń
rosn
ąco.
■■
Uzup
ełnia zd
ania korzy
stając
z ilu
strowan
ego słow
nicz
ka.
■■
Kształtowan
ie umiejętności
w zak
resie an
alizow
ania i inter-
pretow
ania czy
tane
go tek
stu.
■■
Kształtowan
ie umiejętności sa
-mod
zielne
go w
ypow
iada
nia się.
■■
Tworzenie więzi emoc
jona
lnyc
h w rod
zinie.
■■
Przy
gotowan
ie do ko
rzys
tania
z med
ialnyc
h środ
ków przek
azu.
■■
Licz
enie i spraw
ność
rac
hunk
owa
(liczb
y dr
ugiej dz
iesiątki).
■■
Wdr
ażan
ie do plan
owan
ia
zaku
pów.
■■
Improw
izac
je ruc
howe.
■■
Projek
towan
ie (ka
rty
świątecz
ne).
Plik M
S Word – zd
ania z luk
ami
o zw
ierzętac
h.Zd
jęcia i plan
sze ze zjawiska
mi
atmosfe
rycz
nymi (bur
za, trąb
a po
wietrzn
a, tęc
za, śn
ieży
ca, za
mieć,
szad
ź, m
gła, krą
żenie wod
y w przy-
rodz
ie i top
nien
ie lod
u), za
gadk
i o po
godz
ie, ilu
stracje i historyjki
obra
zkow
e o za
chow
aniu się pod
czas
niek
orzy
stny
ch w
arun
ków pog
odo-
wyc
h, przys
łowia związa
ne z pog
odą,
przy
bory do ry
sowan
ia i m
alow
ania,
apar
at fotog
raficz
ny, ka
mera, kar
ty
prac
y, zeszy
t ćw
iczeń, plano
wan
y ud
ział gości (ek
spertów) – prezen
-ter po
gody
, na
uczy
ciel geo
graf
ii, prac
ownik stac
ji meteo
rologicz
ne,
karta prac
y, zeszy
t ćw
iczeń.
22. S
kąd wiado
mo jaka
bę
dzie pog
oda?
■■
Obse
rwac
je pog
ody.
■■
Kalend
arz.
■■
Kons
truo
wan
ie z różny
ch
materiałów.
■■
Wsp
ółprac
a z grup
ie.
■■
Twórcz
ość werba
lna
i niewerba
lna.
■■
Ochron
a środ
owiska
.■
■Ko
mpe
tenc
je spo
łecz
ne.
■■
Zaw
ody: (meteo
rolog, prezenter
pogo
dy).
■■
Rozu
mie pojęc
ia: ob
serw
acja
pogo
dy, ka
lend
arz, kon
stru
-ow
anie z różny
ch m
ateriałów,
wsp
ółprac
a z grup
ie, tw
órcz
ość
werba
lna i niew
erba
lna, och
ro-
na środo
wiska
, ko
mpe
tenc
je
społec
zne.
■■
Stosuje wyż
ej w
ymienion
e pojęcia
podc
zas wyp
owiedz
i.■
■St
osuje własn
e rozw
iąza
nia.
■■
Reag
uje na
syg
nały a
kustyc
zne.
■■
Prow
adzi kalen
darz pog
odow
y.■
■Fo
rmułuje py
tania.
Obse
rwujem
y po
godę
; za
bawa w prezentera
pogo
dy.
Pisa
nki, kras
zank
i, pa
lma wielka-
nocn
a, bar
anek
, ku
rcza
k, m
onety,
bank
not 10
zł, teks
ty w
ierszy
, teks
t piosen
ki, pu
zzle, ka
rta prac
y,
info
rmac
je o zaw
odac
h – etno
graf,
kustosz (plano
wan
y ud
ział eks
per-
tów lub
wyc
iecz
ka do muz
eum).
Plik M
S Pa
int pr
zeds
tawiający
ko-
szyc
zek wielkan
ocny
.
23. C
o to jest trad
ycja?
Przy
gotowan
ia do Św
iąt
Wielkan
ocny
ch
26
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Wzb
ogac
a sw
oje słow
nictwo
o ta
kie słow
a jak: pisan
ka, kra-
szan
ka, rezu
rekc
ja.
■■
Insp
iruje ru
chem
prace
związa
ne
ze święta
mi.
■■
Rozw
iązuje zad
ania tek
stow
e zw
iąza
ne z zak
upam
i.■
■Zna
war
tość
pieniąd
za; rozu
mie
pojęcie reszty.
■■
Powta
rza prostą m
elod
ię.
■■
Wyraż
a na
strój i ch
arak
ter mu-
zyki, pląs
ając
i tań
cząc
(reag
uje
na zmianę
tem
pa i dyn
amikę).
■■
Tańc
zy układ
do piosen
ki „Z
jaj-
kiem
i zając
em”.
■■
Ozda
bia elem
enty puz
zli i uk
łada
je w
całość.
■■
Odcz
ytuje ha
sło tw
orzą
ce ży-
czen
ia świątecz
ne.
■■
Rysuje zaw
artość
koszy
czka
wielkan
ocne
go w
MS
Paint.
■■
Zna
status ad
ministrac
yjny
sw
ojej m
iejsco
wości.
■■
Wie, jakiej jest na
rodo
wości,
że m
ieszka
w P
olsc
e, a P
olsk
a zn
ajdu
je się w
Europ
ie.
■■
Korzys
ta z inf
ormac
ji za
war
tych
w tek
stac
h lit
erac
kich
.■
■Ro
zumie w
yraż
enie „moja mała
ojcz
yzna
”.
24. C
o war
to w
iedz
ieć
o na
szej dzielnicy
?Moja miejsco
wość, m
oje
podw
órko
■■
Prac
a ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
etno
graf, ku
stosz.
■■
Tworzenie ry
sunk
ów z w
ykorzy
-stan
iem w
ybra
nych
nar
zędz
ia
edytora graf
iczn
ego.
■■
Kształtowan
ie umiejętno-
ści w zak
resie ko
rzys
tania
z info
rmac
ji.■
■Wła
sna tożsam
ość.
■■
Wyraż
anie w
łasn
ych myś
li i uc
zuć w różno
rodn
ych fo
rmac
h plas
tycz
nych
.■
■Ks
ztałtowan
ie umiejętności sa-
mod
zielne
go w
ypow
iada
nia się.
Teks
t wiersza
Lud
wika Je
rzeg
o Ke
rna „N
asze pod
wórko
”, teks
t op
owiada
nia Ba
rbar
y Le
wan
dowsk
iej
„Nas
ze pod
wórko
”, glob
us, map
a Eu
ropy
, map
a ad
ministrac
yjna
Po
lski, figu
ry geo
metry
czne
, ka
rta
prac
y, kredk
i, blok
rys
unko
wy.
Plik M
S Pa
int za
wierający
rys
unek
do
kolorow
ania w
g szyf
ru.
27
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Jest świado
mym
człon
kiem
spo
-łecz
nośc
i loka
lnej.
■■
Określa po
łożenie ob
iektów
względe
m obran
ego ob
iektu.
■■
Num
eruje ob
iekty wed
ług po
da-
nej za
sady
.■
■Po
równu
je liczb
y w zna
nym
zakresie.
■■
Korzys
ta ze zgromad
zone
go
słow
nictwa.
■■
Traf
nie do
biera zd
ania opisujące
wsk
azan
y ob
iekt.
■■
Zgo
dnie baw
i się w gru
pie.
■■
Rozp
ozna
je pod
staw
owe figu
ry
geom
etry
czne
.■
■Wyk
onuje prac
ę plas
tycz
-ną
z w
ykorzy
stan
iem figur
geom
etry
czny
ch.
■■
Koloruje rys
unek
utw
orzony
z figu
r ge
ometry
czny
ch w
g po
dane
go szy
fru.
■■
Zap
isuje ef
ekty swojej pracy
.
■■
Rozu
mie zna
czen
ie pojęc
ia
ojczyz
na.
■■
Zna
polsk
ie sym
bole nar
o-do
we i ok
azuje im
odp
owiedn
i szac
unek
.■
■Od
czytuje proste inf
ormac
je
z map
y krajob
razowej P
olsk
i.■
■Ilu
struje dod
awan
ie kilk
u sk
ładn
ików
.■
■Pisze wyraz
y rozp
oczy
nające
się wielką lit
erą i ze zna
kami
diak
rytycz
nymi.
25. C
o to zna
czy by
ć do
brym
Polak
iem?
Polska
to moja
Ojcz
yzna
■■
Czyn
nośc
i um
ysłowe waż
ne dla
uczenia się matem
atyk
i.■
■Wsp
omag
anie rozwoju um
ysło-
weg
o oraz
kształtow
anie w
ia-
domości i umiejętności m
atem
a-tycz
nych
dziec
i.■
■Zak
łady
usług
owe w nas
zej
miejsco
wości (dz
ielnicy).
■■
Pods
tawow
e na
rzęd
zia
Przy
bornika w edy
torze graf
icz-
nym P
aint.
■■
Zap
isyw
anie i odt
war
zanie wyn
i-kó
w swojej pracy
.
Stroje lud
owe z różn
ych stron
Polski, fizy
czna
map
a Po
lski,
godło Po
lski, flag
a Po
lski, mun
dur
żołnierza po
lskieg
o, w
izerun
ek J.
Piłsud
skiego
, ko
stka
do gry, ścien
na
map
a Po
lski, duż
e na
pisy
miast
do globa
lneg
o cz
ytan
ia: Zak
opan
e,
Krak
ów, Po
znań
, War
szaw
a, Toruń
, Gd
ańsk
, oraz
ilustracje i ob
razk
i – widok
ówki tyc
h miast, mus
zelki,
kamyk
i, widok
ówki, pa
tycz
ki, szar
fy,
worec
zki gimna
styc
zne, pac
hołki lub
■■
Korzys
tanie z info
rmac
ji.■
■Ks
ztałtowan
ie cec
h moto-
ryki (zw
inno
ści, sk
oczn
ości,
zręc
zności).
■■
Wła
sna tożsam
ość.
■■
Postaw
y sp
ołec
zne.
■■
Tworzenie więzi emoc
jona
lnyc
h.■
■Sy
mbo
le nar
odow
e i ich
poszan
owan
ie.
■■
Doda
wan
ie i rozwiązy
wan
ie
zada
ń (w
pozna
nym zak
resie
liczb
owym
).
28
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Zmienia ko
lor cz
cion
ki.
■■
Ćwiczy zwinno
ść i zręcz
ność
oraz
przestrzega
reg
uł pod
czas
gier i zab
aw.
tycz
ki do slalom
u, kosz, dra
bin-
ki gim
nastyc
zne, ław
eczk
a, piłka
, materac
, kilka ba
lonó
w. Wiersz
W. Be
łzy „Katec
hizm
polsk
iego
dz
ieck
a”, map
ka kon
turowa Po
lski,
plas
telin
a, eks
pona
ty do ką
cika
pa
triotycz
nego
.Ka
rta prac
y MS
Word.
■■
Lege
ndy do
tycz
ące po
wstan
ia
wyb
rany
ch m
iast P
olsk
i.■
■Pr
aca ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
fotograf.
■■
Pisa
nie lit
er w
ielkich i ze zna
ka-
mi diak
rytycz
nymi.
■■
Stosow
anie różny
ch kolorów
cz
cion
ki.
26. C
o wiemy o historii
naszej Ojczy
zny?
Kartki z kalen
darza –
dawniej i dziś.
■■
Kalend
arz.
■■
Wyd
arzenia historyc
zne
(wyb
rane
).■
■Sy
mbo
le nar
odow
e.■
■Pr
ojek
towan
ie.
■■
Licz
by dru
giej dziesiątki.
Teks
t wiersza
„ba
rwy ojcz
yste”, na
-gran
ie pieśn
i legion
owyc
h i „M
azur
ka
Dąbrow
skiego”, flag
a ka
lend
arze,
teks
t z lik
ami, ilu
stracje ks
iążk
i pr
zeds
tawiające
żołnierzy z okresu
Legion
ów J. Piłsud
skiego
, sc
enog
rafia
do urocz
ystośc
i szko
lnej. Wiersz W.
Bełzy „Kto ty jesteś?
Polak mały!”,
wiersz Cz
. Ja
ncza
rskieg
o „Co to jest
Polska
?”, teks
t na
tab
licy, ilustra-
cje i widok
ówki, dz
iurk
acz, kar
ton,
wstąż
ka, na
pisy
, „M
yślę i liczę”,
kloc
ki „Licz
by w
kolorac
h”, mon
ety,
oś liczb
owa, M
irka
kra
wieck
a, guz
iki
z sy
lwetką
orła, c
zapk
a żołnierska
lub wojsk
owa.
■■
Zna
sym
bole nar
odow
e i wie, jak
się za
chow
ać w
obec
nich.
■■
Śpiewa po
lski hym
n na
rodo
wy
(fra
gmen
ty)
■■
Pisze z pa
mięci w
yraz
y i proste
zdan
ia.
■■
Recy
tuje z pam
ięci w
iersz
„Bar
wy ojcz
yste”.
■■
Rozp
ozna
je m
apę ko
nturow
ą Po
lski.
■■
Wyk
onuje ob
liczenia typu
: 10
+1;10+
2; 1
0+3; 1
0+4;10
+5; itd.
oraz
11-1;12-
2;13-
3;14
-4;15-
5;itd. (nu
merac
yjne
przyp
adki
doda
wan
ia i ode
jmow
ania);
zakres ustalon
y indy
widua
lnie
dla uc
znia.
27. Dlac
zego
dorośli
prac
ują?
Zaw
ody moich
blis
kich
■■
Prac
a z teks
tem.
■■
Zab
awa w tea
tr.
■■
Słuc
hanie.
■■
Czytan
ie.
■■
Pisa
nie.
■■
Wyp
owiada
się na temat w
ybra-
nych
zaw
odów
i zaw
odów
swoich
rodz
iców
.■
■Uw
ażnie słuc
ha tek
stów
czy
ta-
nych
przez nau
czyc
iela.
Cz. Ja
ncza
rski ,,Jak
Wojtek został
stra
żakiem
”, rozsyp
anki w
yraz
owo-
sy-
labo
we, obraz
ki ilustrujące
ode
jmow
a-nie, zna
ki i cyf
ry na ta
blicę mag
ne-
tycz
ną, zn
aki i cy
fry dla ka
żdeg
o
29
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Wie, że zda
nie rozp
oczy
na się
wielką lit
erą a ko
ńczy kropk
ą.■
■Cz
yta sy
laby
i w
yraz
y.■
■Db
a o po
ziom
graficz
ny pisma.
■■
Rozw
iązuje proste za
dania na
ko
nkretach
, po
sług
ując
się
zapise
m a
rytm
etyc
znym
na
odejmow
anie.
■■
Uczestnicz
y w kon
kursie nt wie-
dzy o prac
y stra
ży pożar
nej.
dzieck
a, kredk
i, pa
tycz
ki, do
wolne
lic
zman
y, m
ałe ob
ręcz
e gimna
styc
zne,
kartki. Plan
owan
y ud
ział eks
per-
tów (np
.pieka
rz, lis
tono
sz, leka
rz,
stra
żak,…)
Prezen
tacja multimed
ialna, kar
ta
prac
y, m
agne
tofo
n, tek
st piose
n-ki, ko
mpu
ter, map
a św
iata
, glob
us
polit
yczn
y, ilustracje z krajob
razem
morsk
im i górsk
im, różn
e pr
zedm
io-
ty które m
ożna
zab
rać na
d morze
i w góry, m
agne
tofo
n, nag
rania
piosen
ek związa
nych
z pod
różowa-
niem
, teks
ty w
ierszy Juliana
Tuw
ima
„Lok
omotyw
a”, ka
rtec
zki ew
alua
cyj-
ne, sp
otka
nie z ek
spertem w
biu-
rze po
dróży, kar
ta pracy
, zeszyt
ćwiczeń.
■■
Pozn
a różn
e krajob
razy świata
.■
■Po
równu
je w
ygląd tego
sam
ego
miejsca
w czterec
h po
rach
roku
.■
■Wyk
orzy
stuje info
rmac
je z pre-
zentac
ji multimed
ialnej.
■■
Słuc
ha w
ypow
iedz
i dz
ieci
i do
rosłyc
h.■
■Uk
łada
zda
nia z rozsyp
anki
wyraz
owej.
■■
Dobiera właśc
iwe ok
reślen
ia do
poda
nych
wyraz
ów.
■■
Zna
różne
środk
i tran
sportu.
■■
Wła
ściwe reag
uje na
sy-
gnały alar
mow
e, sytua
cje
nieb
ezpiec
zne.
■■
Przestrzeg
a pr
zepisó
w i zas
ad
bezp
iecz
eństwa po
dcza
s po
bytu
na w
yciecz
ce.
■■
Opisuje sw
oje mar
zenia.
■■
Śpiewa piosen
ki jed
nogłosow
e z repe
rtua
ru dziec
ięce
go ind
ywi-
dualnie i zb
iorowo.
■■
Przepisuje proste za
dnia.
■■
Oblic
zenia matem
atyc
zne w za-
kresie dru
giej dziesiątki, (ode
jmo-
wan
ie typ
u: 1
5-1;14-
3; 1
6-1).
■■
Prac
a za
wod
owa ludz
i-piek
arz,
fryzjer, cu
kiernik, listono
sz, stra-
żak, straż
ak-r
atow
nik.
Podc
zas po
dróży po
-zn
ajem
y jak św
iat się
zmienia.
28. D
lacz
ego lubimy
podr
óżow
ać?
■■
Aktywno
ść m
uzyc
zna i ru
chow
a;
zaba
wy ze śpiew
am.
■■
Słuc
hanie.
■■
Postaw
y sp
ołec
zne.
■■
Przy
gotowan
ie do ko
rzys
tania
z med
ialnyc
h środ
ków przek
azu.
■■
Licz
enie i spraw
ność
rac
hunk
owa
(liczb
y dr
ugiej dz
iesiątki).
■■
Troska
o bezpiec
zeńs
two wła
sne
i inny
ch.
■■
Ilustrowan
ie piose
nek ru
chem
.■
■Pr
zygo
towan
ie do wizyty w biu-
rze po
dróży.
30
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Rozu
mie pojęc
ie liczb
y w a
spek
-cie głów
nym i porzą
dkow
ym.
■■
Wie, co
zab
rać na
wyc
iecz
kę nad
morze i w
góry.
■■
Rozp
ozna
je krajobraz
nad
morsk
i i gó
rski.
■■
Popraw
nie za
pisuje pod
wzglę-
dem ortog
raficz
nym w
yraz
morze i góry.
■■
Spra
wnie do
daje i ode
jmuje
w zak
resie dr
ugiej dz
iesiąt
ki,
zapisuje obliczenia.
■■
Rozw
iązuje zad
ania tek
stow
e.
■■
Wyp
owiada
się pełny
mi zd
aniami
na określony
tem
at.
■■
Doko
nuje a
naliz
y i sy
ntezy słu-
chow
ej w
yraz
ów.
■■
Praw
idłowo pr
zelic
za elemen
ty.
■■
Wie, do
czego
służy kalen
darz.
■■
Wys
zuku
je dat w
kalen
darzu.
■■
Odcz
ytuje info
rmac
je z ilustracji.
■■
Wym
ienia dz
iały han
dlow
e w su-
perm
arke
tach
i zna
jdując
y się
w nich as
ortymen
t.■
■Ro
zróżnia pojęcia pa
rter i piętro.
■■
Rozw
iązuje zda
nia z treścią
o za
kupa
ch.
■■
Rysuje szlac
zek wg wzoru.
■■
Uzup
ełnia ry
sune
k wed
ług osi
symetrii.
29. J
ak m
ądrze za
pla-
nować
zak
upy?
Urod
zino
we za
kupy
Karta prac
y, różne
kalen
darze,
balony
, ko
mpu
ter, różn
e ar
tyku
ły
potrzebn
e do
zorga
nizowan
ia m
ini –
sklepu
, ba
nkno
ty 1
0 zł i 2
0 zł ora
z mon
ety.
■■
Kształtowan
ie umiejętności sa-
mod
zielne
go w
ypow
iada
nia się.
■■
Tworzenie więzi emoc
jona
lnyc
h w rod
zinie.
■■
Czyn
nośc
i um
ysłowe waż
ne dla
uczenia się matem
atyk
i.■
■Ob
liczenia pien
iężn
e (liczb
y dr
u-giej dziesiątki).
■■
Pojęcie reszty i długu
.■
■Pr
aca ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
eksp
edientka
.■
■Zad
awan
ie i udz
ielanie od
po-
wiedz
i w ram
ach wyu
czon
ych
zwrotów w
język
u an
gielsk
im.
31
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Odcz
ytuje wyraz
y ułożon
e z sy
lab.
■■
Przepisuje w
yraz
y na
ko
mpu
terze.
■■
Zgo
dnie baw
i się w gru
pie.
■■
Zad
aje py
tania i ud
ziela od
-po
wiedz
i w ram
ach zw
rotów
dotycz
ącyc
h za
kupó
w w
język
u an
gielsk
im.
■■
Wsp
omag
anie rozwoju um
ysło-
weg
o w zak
resie um
iejętności
społec
znyc
h.■
■Wyc
howan
ie do zgod
nego
wsp
ół-
działa
nia z rówieśn
ikam
i.■
■Ks
ztałtowan
ie w
artośc
i w pro-
cesie wyc
howan
ia – umiejęt-
ność
rozróżn
iania war
tośc
i un
iwersa
lnyc
h.■
■Licz
enie i spraw
ność
rach
unko
wa.
Puzzle, ka
rta prac
y, globu
s po
li-tycz
ny, map
a po
lityc
zna św
iata
, wiersz Bo
gdan
a Os
trom
ęckieg
o pt.
„Poran
ek na ku
li ziem
skiej”, płyta
CD, pa
pier ścierny
, maz
aki, fa
r-ba
akr
ylow
a, w
stąż
ka, projek
tor,
kompu
ter, ka
lend
arze, ilu
stracje
przeds
tawiające
rad
osne
i smutne
tw
arze dziec
i, ka
rta prac
y, zeszy
t ćw
iczeń.
30. C
zy w
szys
tkie dziec
i ob
chod
zą swoje
święto?
Święto dziec
i w różny
ch
krajac
h■
■Do
strzeg
a info
rmac
je ukr
yte na
ob
razk
u.■
■Ko
rzys
ta z inf
ormac
ji.■
■Pr
awidłowo lic
zy w
pozna
nym
zakresie.
■■
Układa
miesiąc
e w kolejno
ści ich
wys
tępo
wan
ia.
■■
Słuc
ha ze zrozum
ieniem
treśc
i wiersza
.■
■Wys
zuku
je w
treśc
i wiersza
na
zwy krajów
.■
■Z pom
ocą na
uczy
ciela wys
zuku
je
nazw
krajów na glob
usie i m
apie.
■■
Uzup
ełnia brak
ując
e da
ty na
kartka
ch kalen
darza.
■■
Dobiera wyraz
y o zn
aczeniu
przeciwny
m.
■■
Poka
zuje różne
sta
ny emoc
jo-
nalne za
pom
ocą mim
iki tw
arzy
i gry ciała.
■■
Wyk
onuje prac
e plas
tycz
ną
zgod
nie z po
daną
ins
truk
cją.
31. J
ak się zmienia
przy
roda
, gd
y na
d-ch
odzi lato?
Letnie obserwac
je■
■Do
kony
wan
ie pom
iaru cza
su.
■■
Eksp
resja pr
zez sztukę
.■
■Słuc
ha w
sku
pien
iu c
zyta
nych
teks
tów literac
kich
.Du
że kar
tony
, fa
rby, kredk
i, teks
ty
literac
kie wierszy
, ilu
stracje dr
zew
32
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Czyta i rozu
mie proste, krótkie
teks
ty literac
kie.
■■
Przepisuje w
yraz
y i proste
zdan
ia zap
isan
e za
pom
ocą lit
er
druk
owan
ych.
■■
Dostrzeg
a pięk
no w
przyrod
zie.
■■
Bierze udz
iał w grach
i zab
a-wac
h ru
chow
ych.
■■
Wyraż
a na
strój i ch
arak
ter
muz
yki , pląs
ając
i tań
cząc
.■
■Ro
zróżnia dr
zewa iglaste
i liś
cias
te.
■■
Naz
ywa zjaw
iska
atm
osfe
rycz
ne
char
aktery
styc
zne dla po
szcz
e-gó
lnyc
h pó
r roku
.■
■Po
dejm
uje rozsąd
ne dec
yzje i nie
nara
ża się na nieb
ezpiec
zeńs
two
wyn
ikając
e z po
gody
.■
■Ro
zpozna
je i naz
ywa figu
ry
geom
etry
czne
.■
■Od
różn
ia pra
wą i lewą stronę
wed
ług wsk
azan
ego ob
iektu.
■■
Posług
uje się ta
kimi środ
ka-
mi wyraz
u plas
tycz
nego
, jak
kształt i ba
rwa.
liścias
tych
i iglas
tych
, ow
oce róż-
nych
drzew
, różn
e ub
rania, kar
tki
z ry
sunk
iem bur
zy, ch
mur
y, krople
deszcz
u, tęc
za ), kar
ta pracy
do
obse
rwac
ji fe
nologicz
nych
(ten sa
m
obiekt -
drzewo-
w różny
ch porac
h roku
), gaz
ety, nag
rania muz
ycz-
ne, od
twar
zacz
, no
życe
, klei, ka
rta
prac
y.
Plan
owan
y ud
ział eks
perta (stra-
żaka
) lub wyc
iecz
ka do stra
ży
poża
rnej.
■■
Słuc
hanie.
■■
Czytan
ie i praca
z tek
stem
.■
■Wyp
owiada
nie się w m
ałyc
h fo
rmac
h teatra
lnyc
h.■
■Wyc
howan
ie do tw
orzenia
muz
yki.
■■
Rozu
mienie war
unkó
w
atmosfe
rycz
nych
.■
■Cz
ynno
ści um
ysłowe waż
ne dla
nauc
zania matem
atyk
i.■
■Pr
aca ludz
i w różny
ch zaw
odac
h:
stra
żak, ratow
nik.
32. G
dzie jed
ziem
y na
wak
acje?
Plan
ujem
y wak
acje
■■
Orientuje się, do cz
ego słu-
ży kalen
darz i potrafi z niego
ko
rzys
tać.
■■
Czyta frag
men
ty tek
stów
z wła
ściwą intona
cją.
Kalend
arz, kar
ta pracy
, mag
nesy
, frag
men
ty tek
stów
literac
kich
, po
ziom
ki, jogu
rt, liś
cie mięty, mikse
r, miark
a do
płynó
w, wag
a, kub
ki na
koktajl,
listewki, gw
oźdz
iki, mło-
tek, szn
urek
, bibu
ła do ozdo
bien
ia
■■
Kształtowan
ie umiejętności
w zak
resie ko
rzys
tania z info
r-mac
ji, a
naliz
owan
ia i interpreto-
wan
ia czy
tane
go tek
stu.
■■
Kształtowan
ie umiejętności sa-
mod
zielne
go w
ypow
iada
nia się.
33
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Czyta wyb
rane
fra
gmen
ty
utworów
literac
kich
z pod
ziałem
na
role.
■■
Resp
ektuje zna
ki przesta
nkow
e.■
■Wie, co
wyn
ika z pr
zyna
leżn
ości
do rod
ziny
.■
■Po
znaje tajniki pr
zyrody
.■
■Ro
zpozna
je roślin
y i zw
ierzęta
żyjące
w tak
ich środ
owiska
ch
jak: par
k, las
, po
le , łąk
a.■
■Sp
rawnie do
daje i ode
jmuje
w opa
nowan
ym zak
resie, po-
praw
nie za
pisuje te dz
iała
nia.
■■
Pisze w edy
torze teks
towym
.■
■Do
pisuje zmiany
w dok
umen
cie
elek
tron
iczn
ym.
■■
Rozw
iązuje proste za
dania
z treścią.
■■
Radz
i so
bie w sytua
cjac
h ży
ciow
ych.
■■
Przy
gotuje zdr
owy ko
ktajl
owoc
owy.
■■
Majsterku
je w
ykon
ując
lataw
ca.
■■
Zna
num
ery telefo
nów
alar
mow
ych.
■■
Tworzenie więzi emoc
jona
lnyc
h w rod
zinie.
■■
Rozu
mienie i po
szan
owan
ie świa-
ta roślin
i zwierząt
.■
■Cz
ynno
ści um
ysłowe waż
ne dla
uczenia się matem
atyk
i.■
■Do
kony
wan
ie pom
iaru.
■■
Doda
wan
ie i ode
jmow
anie w
za-
kresie dru
giej dziesiątki; rozw
ią-
zywan
ie zad
ań z treśc
ią.
■■
Działalność ko
nstruk
cyjna dz
ieci.
■■
Pisa
nie w edy
torze teks
towym
.■
■Do
pisy
wan
ie zmian w dok
umen
cie.
33. Dlac
zego
odw
ie-
dzam
y instytuc
je
kulturalne
?
Jak można
zostać
aktorem?
lata
wca
, liz
aki matem
atyc
zne, kar
ta
prac
y, zeszy
t ćw
iczeń.
Plik M
S Word za
wierający
tek
st
z luka
mi o wak
acjach
.
Układa
nka z pu
zzli, prezentac
ja
multimed
ialna, kom
puter, projek
tor,
papierow
e ptas
zki, węże na
nitce
, nieb
iesk
i ka
rto i pa
pierow
e ża
bki,
lusterka
, słom
ka, ku
bek, w
ykałac
z-ki, plas
telin
a, far
by, kred
ki, szar
y pa
pier, mag
nesy
, ka
rta prac
y, piłka
, graf
iczn
y za
pis pa
rtytur
y, gaz
ety.
Plan
owan
y ud
ział eks
perta (aktor,
logo
peda
).
■■
Poszerza
zak
res słow
nictwa
związa
nego
z tea
trem
.■
■Cz
yta proste tek
sty z po
dzia-
łem na role, z uw
zględn
ieniem
intona
cji głosow
ej.
■■
Słuc
ha inn
ych uc
zniów od-
twar
zający
ch role bo
haterów
literac
kich
.
■■
Wsp
omag
anie rozwoju um
ysło-
weg
o w zak
resie um
iejętności
społec
znyc
h war
unku
jący
ch
porozu
miewan
ie się i kulturę
języ
ka.
■■
Uczestnicz
enie w
zab
awac
h teatra
lnyc
h insp
irow
anyc
h utwo-
rami lit
erac
kimi.
34
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Umie pra
widłowo od
dych
ać
(wde
ch nosem
, wyd
ech us
tami).
■■
Potraf
i praw
idłowo mod
elow
ać
głos na po
trzeby
odg
rywan
ej
roli.
■■
Poka
zuje sta
n em
ocjona
lny
mim
iką tw
arzy i grą c
iała
.■
■Zap
amiętuje proste sc
hematy
i od
twar
za je.
■■
Zap
amiętuje c
iągi w
yraz
owe.
■■
Wsp
ółprac
uje z inny
mi
w zab
awie.
■■
Realizuje proste sch
ematy
rytm
iczn
e.■
■Ok
reśla i wys
tuku
je rytm.
■■
Wyk
onuje proste rek
wizyty.
■■
Orientuje się na
kar
tce pa
pieru.
■■
Dba o sp
rawno
ść fizyc
zną.
■■
Podk
reśla po
trzebę
wsp
ólne
go
spęd
zania cz
asu w rod
zinie.
Piłka, kar
tki z ra
mką
zna
czka
, kred
ki, ka
rta prac
y, portrety sław
-ny
ch P
olak
ów, ka
rton
iki z wyraz
ami
(łyż
wy, piłka
, ks
iążk
a, pióro, wiersz,
pędz
el, pa
leta bar
w, fa
rba, skr
zypk
i, mikrofo
n, sce
na, mas
ka, ku
kiełka
, op
era, fortepian
, gita
ra, bieg
, nu
ty,
melod
ia, ko
mpu
ter, ko
stium, ba
rwa,
pisa
rz, ka
łamar
z), pa
ski z na
pisa
-mi: malar
stwo, m
uzyk
a, a
ktorstwo,
sport, literatura, m
agne
sy; „List do
■■
Uczestnicz
y w rozmow
ach na
tematy do
tycz
ące za
intereso
-wań
, plan
ów na pr
zyszłość
.■
■Pr
zegląd
a za
soby
Interne
tu
i wyk
orzy
stuje po
znan
e info
rmac
je.
■■
Oblic
za koszt zak
upów
na po
d-staw
ie ilośc
i i ce
ny tow
arów
.■
■Ra
dzi so
bie w sytua
cji ku
pna
i sp
rzed
aży.
■■
Działalność kon
stru
kcyjna
dziec
i.■
■Wyc
howan
ie do zgod
nego
wsp
ółdz
iała
nia z rówieśn
ikam
i i do
rosłym
i.■
■Ko
rzys
tanie z info
rmac
ji.■
■Zab
awy słow
em (za
wód
aktora,
logo
pedy
).
Dowod
y pa
mięci o sław-
nych
Polak
ach
34. K
im byli i są
sław
ni P
olac
y,
Wielkop
olan
ie?
■■
Obsług
a ko
mpu
tera
,■
■Ob
liczenia pien
iężn
e,■
■Db
ałość o po
praw
ność
ortograf
iczn
ą,■
■Wła
sna tożsam
ość,
■■
Słuc
hanie.
■■
Wsp
ółprac
a w gru
pie.
■■
Korzys
tanie z różn
ych źród
eł
info
rmac
ji.
35
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■
Zap
isuje wielką lit
erą im
iona
i na
zwiska
.■
■Ro
zpozna
je tek
st uży
tkow
y – lis
t.■
■Słuc
ha czy
tane
przez nau
czy-
ciela teks
ty literac
kie.
■■
Wym
ienia sław
nych
Polak
ów
(Wielkop
olan
).■
■Wie, że lud
zie żyją w
różny
ch
war
unka
ch i dlatego
nie należy
chwalić się swoim bog
ac-
twem
ani nie należy do
kucz
ać
dzieciom
, które wyc
howują się
w tru
dniejszy
ch sytua
cjac
h.■
■Klas
yfikuje pr
zedm
ioty w
edług
poda
nych
kateg
orii.
■■
Tworzy zdr
obnien
ia do po
dany
ch
imion.
■■
Wyk
onuje prac
ę plas
tycz
ną.
■■
Rozw
ija swoje za
intereso
wan
ia
i pa
sje.
■■
Zgo
dnie w
spółprac
uje w gru
pie.
■■
Jest świado
my, że dz
ięki w
y-trwałej pracy
można
zrealizo-
wać
swoje plan
y i mar
zenia.
■■
Opan
owuje pa
mięciow
o wiersz W.
Bełzy ,, Kt
o ty jesteś?
Polak
mały?
”.
dzieci” Ja
na P
awła II, wła
sne ko
lek-
cje i zb
iory
, zn
aczk
i, klas
ery, album
y , broszu
ry, za
soby
Interne
tu, zeszyt
ćwiczeń, wiersz W. Be
łzy ,,Kto ty
jesteś?
Polak mały?
”.
■■
Korzys
tanie z różn
ych źród
eł
info
rmac
ji.■
■Ro
zumienie prostych
sym
boli
(piktogram
ów).
■■
Rozw
iązy
wan
ie zag
adek
, rebu
sów.
■■
Rozu
mie, że zna
ki pisma są
um
owny
mi sy
mbo
lami.
■■
Dostrzeg
a różn
icę w piśmie daw
-ny
m i w
spółcz
esny
m.
■■
Zau
waż
a, że ludz
ie posługują się
różn
ymi języ
kami.
Ilustracje i ob
razk
i pr
zeds
tawia-
jące
różne
rod
zaje pisma: polsk
ie,
japo
ńskie, egipskie, gotyc
kie, klin
owe,
pism
o Br
aill’a; na
rzęd
zia pisa
rskie
(pióra
, ołów
ki, stalów
ki, atra
men
t,
patyk, kreda
, kred
ki itp.), rożne
35. D
lacz
ego war
to
uczy
ć się języ
ków?
Języ
k, litery i pism
o.
36
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tygo
dniowy
krąg
te
mat
yczn
yTe
mat
y dn
ia
Realizow
ane
treś
ci p
rogr
amow
e Pr
zewidyw
ane
osiągn
ięcia ed
u-ka
cyjne
(wiedz
a, u
miejętn
ości,
post
awy)
Środ
ki d
ydak
tycz
ne
■■
Rozw
ija zainteresow
ania język
ami
obcy
mi.
■■
Wie, że pod
staw
ą ko
mun
ika-
cji jest rozum
ienie dr
ugiego
cz
łowieka
.■
■Je
st w
rażliwy na
potrzeb
y osób
niep
ełno
spra
wny
ch.
■■
Wie, jakiej jest na
rodo
wości.
■■
Zna
i rozum
ie termin E
urop
a.■
■Wie, że P
olsk
a jest c
złon
kiem
UE
.■
■Ro
zpozna
je ze słuc
hu hym
n UE
oraz
flagę
.■
■Pa
mięta
, że 5
maja jest D
niem
Eu
ropy
a 9
maja to Ś
więto U
nii
Europejskiej.
■■
Odróżn
ia imiona
polsk
ie od im
ion
rówieśn
ików
z inn
ych krajów
.■
■Uk
łada
i rozwiązuje zad
ania
teks
towe w pozna
nym zak
resie
liczb
owym
.■
■Licz
y dz
iesiąt
kami do
stu.
■■
Doda
je i ode
jmuje dz
iesiąt
kami
(w zak
resie 10
0).
36. C
o to zna
czy,
że jesteśm
y Eu
ropejczy
kami?
Co to jest E
urop
a?
■■
Rodz
aje pism
a i na
rzęd
zi
pisa
rskich
.■
■Zaw
ód (tłum
acz, pilo
t,
przewod
nik).
■■
Uczenie się języ
ków obc
ych.
■■
Wdr
ażan
ie do sa
moo
ceny
■■
Lege
ndy.
■■
Wła
sna tożsam
ość.
■■
Postaw
y sp
ołec
zne.
■■
Polska
krajem człon
kowsk
im U
E.■
■Flag
a i hy
mn UE
.■
■Uk
łada
nie i rozw
iązy
wan
ie zad
ań
teks
towyc
h z info
rmac
jami
z zajęć.
■■
Licz
enie dziesiątkam
i do
100
; grup
owan
ie obiek
tów/liczm
anów
po
10
■■
Spra
wdz
enie swoich
osiąg
nięć
matem
atyc
znyc
h (całoroc
znyc
h)
,dok
onan
ie sa
moo
ceny
rodz
aje pa
pieru, glin
a, w
osk, Tus
z,
pióra, atram
ent, ołówki, cien
kopisy
, mar
kery
, flam
astry, reb
usy ry
sun-
kowe, piktogram
y i ob
razk
i pr
zeds
ta-
wiające
rek
lamy wizua
lne, kom
puter,
druk
arka
, wiersz, zag
adki. Plan
owan
y ud
ział gości (ek
spertów) – prac
ow-
nik dr
ukar
ni lub
age
ncji reklam
owej,
karta prac
y, zeszy
t ćw
iczeń
Kred
ki, flam
astry po
trzebn
e do
stw
o-rzen
ia rek
lamy w lok
alnej ga
zecie
Map
a Eu
ropy
, zdjęcia wyb
rany
ch
flag
krajów U
E, puz
zle (flagi),
walu-
ta U
E (euro).
37
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
37. Co
to zn
aczy
, że
z telewizorem
trze-
ba ostrożn
ie?
blok
i/kręgi ruc
home; m
ożna
je do
stosow
ać do ka
lend
arza
(12, 2
3, 2
5., 26
, 37
)
Ogląda
my telewizję
■■
Spęd
zanie cz
asu wolne
go.
■■
Wyp
oczy
nek.
■■
Korzys
tanie z med
iów.
■■
Projek
towan
ie.
■■
Czytan
ie/słuch
anie ze
zrozum
ieniem
.■
■Do
dawan
ie i ode
jmow
anie dz
ie-
siątek
(w zak
resie op
anow
anym
indy
widua
lnie przez ucz
niów
).■
■Be
zpiecz
ne korzy
stan
ie z kom
-pu
tera i telew
izora.
■■
Kopiow
anie i w
klejan
ie obraz
ków
w dok
umen
cie teks
towym
.
■■
Poda
je kilk
a ar
gumen
tów na
temat w
ad lub
zalet telew
izji.
■■
Wsk
azuje w w
ierszu cytat
info
rmując
y, jak
korzy
stać
z telewizora.
■■
Odpo
wiada
na py
tania od
nosząc
e się do
treśc
i wiersza
.■
■Ry
suje plaka
t i wym
yśla has
ło
zach
ęcając
e do
spę
dzan
ia
wolne
go cza
su na św
ieży
m
powietrzu.
■■
Prac
uje w zespo
le; us
tala, ne
go-
cjuje, dys
kutuje.
■■
Doda
je i ode
jmuje dz
iesiąt
kami
(w zak
resie 10
0).
■■
Kopiuje i wkleja pr
zygo
towan
e ob
razk
i w tek
ście w
iersza
.
Wiersz S. G
roch
owiaka
„Te
lewizor”,
pude
łko po
telew
izorze i tek
tu-
rowy telewizor, lis
t od
niezn
aneg
o na
dawcy
, ka
rtki A
3, kredk
i, fa
rby,
mag
netofo
n i płyta CD
z m
uzyk
ą relaks
acyjną
.Plik M
S Word z treścią wiersza
M.
Jędr
zejek „W
ynalaz
ki”.
38
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
3. Tok metodyczny
wprowadzania literyJednym z wiodących zadań nauczyciela klasy I jest wprowadzenie uczniów w świat liter i znaków matematycznych, kształtowanie umiejętności czytania, pisania i liczenia oraz rozwiązywania zadań z treścią. Wprowadzanie liter, monograficzne opracowanie pojęcia licz-by- to czynności przewijające się przez całą klasę pierwszą. Warto przywołać wskazówki metodyczne do tych ważnych sytuacji edukacyjnych. Jeżeli chodzi o naukę czytania i pisania istnieje wiele metod kształtowania tych podstawowych umiejętności, a nauczyciel może dokonać wyboru, biorąc pod uwagę indywidualne możliwości i predyspozycje uczniów(por.: R.Więckowski, Życie Szkoły; 1997/7, I. Majchrzak, 1995).
Wprowadzanie litery-przykład
1. Stworzenie sytuacji do ćwiczeń w mówieniu: rozmowa na temat ilustracji lub tekstu przedstawiającego przedmioty, osoby, elementy – w ich nazwach jest głoska, której znak graficzny (litera) będzie wprowadzany.Stworzenie w klasie (na wycieczce ) praktycznej sytuacji, będącej pretekstem do po-
jawienia się nazw (zawierających planowaną do wprowadzenia literę); to może być zabawa, drama, obserwacja, praca plastyczna i inna interesująca dla uczniów sytuacja dydaktyczna,
■■ wyszukiwanie na ilustracji obiektów, których nazwy zawierają daną głoskę,■■ układanie pytań do ilustracji,■■ pogadanka na temat ilustracji z odwołaniem się do posiadanych doświadczeń uczniów,
ich wiedzy osobistej.
2. Wyeksponowanie przez nauczyciela wyrazu podstawowego (wyrazu o pisowni zgodnej z brzmieniem) oraz ilustracji lub przedmiotu, który jest desygnatem tego wyrazu.
3. Analiza i synteza słuchowa wyrazu podstawowego.■■ Wypowiadanie całego wyrazu, wybrzmiewanie sylab, głosek;■■ Wypowiadanie kolejnych sylab połączone z klaskaniem – liczenie sylab;■■ Wypowiadanie kolejnych głosek (spółgłoska – klaśnięcie, samogłoska – rozłożenie rąk);■■ Liczenie głosek w wyrazie podstawowym;■■ Określenie położenia głoski odpowiadającej wprowadzanej literze;■■ Podawanie przykładowych wyrazów z taką samą głoską w nagłosie – jak w wyrazie
podstawowym;■■ Podawanie przykładowych wyrazów z głoską odpowiadającą wprowadzanej literze w in-
nych pozycjach: w śródgłosie i wygłosie.
39
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
W klasie I, podczas wprowadzania liter, nie podajemy wyrazów z głoską w wygłosie, jeżeli następuje ubezdźwięcznienie, to znaczy np. przy wprowadzaniu g nie podajemy wyrazów typu róg. Jeżeli dla niektórych uczniów słuchowa analiza i synteza są zadaniem zbyt trudnym, należy zastosować analizę i syntezę słuchowo-wzrokową (zob.: I. Majchrzak, 1995).■■ Określenie rodzaju głoski odpowiadającej wprowadzanej literze (samogłoska, spółgłoska).■■ wybrzmiewanie sylab połączone z tupaniem, uderzaniem o uda, z odkładaniem patyczków,■■ wybrzmiewanie i wyśpiewywanie głosek ze zróżnicowaną dynamiką (głośno, cicho), długo –
samogłoski, krótko – spółgłoski, (krótko wypowiadamy jedynie samogłoski nosowe – ą, ę)
4. Analiza i synteza wzrokowa wyrazu podstawowego.■■ Budowanie struktury dźwiękowej wyrazu z wykorzystaniem kartoników (czerwonych
i niebieskich);■■ Liczenie samogłosek i spółgłosek; podział wyrazu na sylaby;■■ Zastępowanie kartoników znanymi, wcześniej wprowadzonymi literami;■■ Wskazanie miejsca nowej litery w wyrazie i określenie rodzaju określanej przez nią
głoski (samogłoska, spółgłoska).
5. Prezentacja nowej litery drukowanej małej i wielkiej.■■ Alfabet demonstracyjny.■■ Wyszukiwanie imion dzieci z klasy rozpoczynających się wprowadzaną literą i podanie
informacji o rozpoczynaniu ich pisowni wielką literą (zwłaszcza w przypadku pierwszych wprowadzanych liter).
6. Zastąpienie nową literą (drukowaną) odpowiedniego kartonika w modelu głoskowym wyrazu podstawowego.
7. Demonstracja nowej litery pisanej małej i wielkiej – porównanie jej z literą drukowaną.■■ Pokaz pisania litery – na tablicy, bez liniatury, zwrócenie uwagi na kierunek pisania.
Omówienie miejsca zapisu litery małej i wielkiej w liniaturze. Posługiwanie się pojęciami: pole górne, środkowe, dolne.
■■ Analiza kształtu litery■■ ćwiczenia małej motoryki przygotowującej do pisania (gimnastyka rąk),■■ kojarzenie kształtu litery z przedmiotem z otoczenia,■■ układanie liter z własnego ciała (ćwiczenia w grupach),■■ formowanie liter ze sznurka, z giętkiego drutu, z plasteliny, obrysowywanie szablonu
liter, układanie z puzzli i inne ćwiczenia.
8. Nauka pisania litery z przestrzeganiem zasady-od formatu dużego do małego, pisania w liniaturze zeszytowej.
■■ Ćwiczenia w pisaniu bezśladowym: palcem w powietrzu, na blacie ławki, w pudełku z piaskiem lub kaszą manną, na płaszczyźnie poziomej i pionowej, w pozycji siedzącej i stojącej np.
■■ Ćwiczenia w pisaniu na foliogramie: pisanie w znormalizowanej liniaturze;
40
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■ Ćwiczenia w pisaniu na papierze: pisanie w poszerzonej liniaturze po śladzie i samodziel-nie, pisanie małej i wielkiej litery w izolacji po śladzie i samodzielnie w znormalizowanej liniaturze;
W miarę nabywania przez dzieci coraz większej sprawności grafomotorycznej nauczy-ciel może eliminować poszczególne etapy pisania i przejść np. od pisania na foliogramie do pisania bezśladowego.■■ Pisanie nowej litery małej i wielkiej w połączeniu z innymi literami (pisanie sylab);■■ Pisanie wyrazów z nową literą – przepisywanie wyrazów (wzorów). Zwrócenie uwagi na
pisownię wielką literą.■■ modelowanie wprowadzanych liter z drucika kreatywnego, modeliny lub plasteliny,■■ wspólne (każde dziecko podchodzi i maluje jedną literę), wykonanie dywanu literowego
farbami plakatowymi na dużym arkuszu papieru zawieszonym pionowo na ścianie lub położonym na złączonych stolikach,
■■ pisanie liter klejem na kartce i wysypywanie śladu np. kaszą,■■ układanie liter z włóczki (przyklejanie jej),■■ układanie liter ze skakanek lub liny na podłodze, ■■ wyskakiwanie nowo poznanej litery obunóż na podłodze,■■ wyszukiwanie nowo poznanych liter ukrytych na rysunku,■■ rysunki kreatywne (,,czarowanie litery”, przekształcanie w inne obiekty) na bazie kształtu
poznanej litery, np. parasol – litera l, okulary – litera o.
9. Pisanie zdań z wyrazami zawierającymi nową literę. Zwrócenie uwagi na rozpoczynanie zdania wielką literą i kończenie kropką
■■ pisanie po śladzie, przepisywanie, pisanie samodzielnie (w zależności od zdolności gra-fomotorycznych uczniów).
10. Czytanie tekstu z podręcznika, rozmowa na temat przeczytanego tekstu. Wyszukiwanie w tekście wyrazów z nową literą
■■ wiązanie ilustracji z tekstem,■■ odpowiedzi na pytania związane z tekstem,■■ układanie pytań do tekstu.
11. Ćwiczenia analityczno-syntetyczne z wykorzystaniem nowej litery – układanie wyrazów z liter i sylab, przekształcanie wyrazów, rozwiązywanie rebusów, krzyżówek, zagadek--zabawy słowne.
■■ nauczyciel wymawia wyrazy sylabami, a w dalszym etapie pracy (po początkowej fazie wprowadzenia litery) również głoskami, a dzieci dokonują ich syntezy,
■■ jedno dziecko wymawia wyraz głoskami lub sylabami – drugie dokonuje jego syntezy,■■ jedno dziecko wymawia wyraz – drugie dokonuje jego analizy głoskowej lub sylabowej,■■ wyszukiwanie wyrazów ukrytych w innych wyrazach (np. Katarzyna, kotlet),■■ układanie wyrazów na bazie liter podanego wyrazu (plama-palma, lampa),■■ tworzenie nowych wyrazów poprzez zamianę jednej z liter na inną (np. mama – mata,
lis - las, bok - bak) lub poprzez dodanie litery/liter (np. lama - plama, lis – list).
41
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
4. Tok metodyczny wprowa-
dzenia liczby-przykład1. Sytuacje przygotowujące do monograficznego opracowania liczby, ze zwróceniem uwagi
na aspekty liczby, np.:■■ liczenie przedmiotów i stwierdzenie, że liczba elementów w zbiorze nie zależy od ich
wielkości, sposobu, ułożenia i kierunku liczenia,■■ doliczanie (dokładanie) i odliczanie(zabieranie, odsuwanie obiektów),■■ porównywanie liczebności kolekcji (zbiorów) przez łączenie ich elementów w pary lub
przeliczanie,■■ porównywanie wielkości elementów i porządkowanie ich w kolejności rosnącej i malejącej,■■ ukazanie kardynalnego i porządkowego aspektu liczby.■■ tworzenie zbiorów z wykorzystaniem klocków do ćwiczenia logicznego myślenia,■■ tworzenie kolekcji (zbiorów) z naturalnych obiektów lub liczmanów na podstawie po-
danego warunku,■■ zabawy matematyczne pt. mam…., zgadnij, ile brakuje do….. .
2. Wprowadzenie i utrwalenie liczby■■ poznanie danej (nowej) liczby przez powiększenie znanej już liczby o jeden (doliczanie
i odliczanie jedności),■■ ukazanie wszystkich aspektów liczby (kardynalnego, porządkowego, miarowego, aryt-
metycznego, algebraicznego i wartościowego-w zależności od tempa pracy uczniów i ich możliwości poznawczych).
Ćwiczenia na konkretach:
■■ tworzenie na konkretach zbioru o podanej (znanej już) liczbie elementów, umieszczenie obok pętli otaczającej zbiór kartonika z cyfrą – znakiem poznanej wcześniej liczby,
■■ dołożenie do zbioru jednego elementu, przeliczanie liczebności zbioru, omówienie wyko-nywanych czynności,
■■ prezentacja znaku nowej liczby,■■ wyszukanie wśród kartoników z cyframi kartonika z nowo poznaną cyfrą i umieszczenie
go obok zbioru,■■ ponowne przeliczanie elementów zbioru i zastąpienie poprzedniego kartonika nowym,■■ tworzenie kolekcji (zbiorów) z wykorzystaniem fasolek, koralików, żetonów itp. wkłada-
nych do niskich kubków, pudełeczek lub pętelek.
Ćwiczenia z wykorzystaniem symbolicznych rysunków:
■■ kolorowanie na wybrany kolor lub przeliczanie już pokolorowanych elementów ilustru-jących liczbę wcześniej poznaną,
■■ przeliczanie, omówienie wykonywanych czynności.
42
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Rozwiązywanie prostego zadania:
■■ ustalenie różnych sposobów rozwiązywania, przedstawienie ich na konkretach lub graficznie
Wprowadzenie cyfry, czyli znaku liczby:
■■ wyszukiwanie poznanej cyfry na linijce, centymetrze krawieckim, zegarze, wśród etykiet z cenami itp.
■■ Wyodrębnianie zbiorów o określonej liczbie elementów, dostrzeganie liczby jako wspól-nej cechy zbiorów równolicznych, określającej liczebność zbioru (liczba w aspekcie kardynalnym)
■■ wskazywanie w klasie zbiorów o określonej liczbie elementów,■■ przeliczanie elementów zbioru i odkładanie tyle samo patyczków lub rysowanie tyle
samo kresek (odpowiedniość wzajemnie jednoznaczna) itp.,■■ kolorowanie wskazanej liczby elementów.■■ Określanie miejsca liczby w ciągu liczbowym, jej związku z liczbami sąsiednimi oraz pozna-
wanie własności porządku w zbiorze liczb naturalnych (liczba w aspekcie porządkowym)■■ ustawianie krzeseł w rzędach – numerowanie miejsc i rzędów na przykład podczas
zabawy w teatr,■■ numerowanie, wskazywanie i kolorowanie określonych elementów w szeregu pionowym
i poziomym, od lewej do prawej i odwrotnie oraz od góry do dołu i odwrotnie,■■ wskazywanie miejsca w rzędach i zajętego w wyścigach (np. wyścig numerów) lub grach.■■ Określanie, ile razy w danej liczbie mieści się wielkość jednostkowa (liczba w aspekcie
miarowym – wskazane wykorzystanie liczb w kolorach, taśmy liczbowej lub miarki krawieckiej, następnie pomiary czasu, ciężaru, pojemności itd.)
■■ układanie pod lub nad klockiem oznaczającym wprowadzaną liczbę klocków oznacza-jących liczbę 1,
■■ zaznaczanie spinaczem na taśmie liczbowej lub centymetrze krawieckim każdego jed-nostkowego centymetra mieszczącego się we wprowadzanej liczbie.
■■ Pisanie cyfry jako znaku graficznego danej liczby – pokaz na tablicy sposobu pisania z uwzględnieniem miejsca rozpoczęcia kreślenia, kierunku kreślenia i rozmieszczenia poszczególnych elementów cyfr w kratkach.
■■ pokaz zapisywania w kratkach szeregu cyfr z uwzględnieniem odległości między nimi.■■ Ćwiczenia w pisaniu cyfry■■ kreślenie bezśladowe (palcem w powietrzu, na blacie stołu, na płaszczyźnie poziomej
i pionowej, siedząc i stojąc),■■ kreślenie na foliogramie po śladzie i bezśladowe, w kratkach poszerzonych
i znormalizowanych■■ kreślenie w zeszycie po śladzie w kratkach poszerzonych i znormalizowanych,■■ samodzielne pisanie cyfry w kratkach poszerzonych i znormalizowanych,■■ pisanie poznanej cyfry na plecach sąsiada z ławki,■■ układanie np. cyfr 1, 4 ,7 z patyczków,■■ lepienie cyfry z plasteliny,■■ modelowanie cyfry z drucika kreatywnego,■■ malowanie cyfry pędzlem i farbami,
43
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
■■ układanie cyfry ze skakanki lub liny/sznurka,■■ obrysowywanie sylwety cyfry,■■ pisanie cyfr w kratkach ze zwróceniem uwagi na odległość między zapisywanymi zna-
kami graficznymi liczb.
3. Rozkład liczby na dwa i więcej składników (liczba w aspekcie arytmetycznym)■■ układanie dywaników z kolorowych liczb,■■ tworzenie danej liczby z wykorzystaniem poznanych monet,■■ układanie kolorowych patyczków,■■ ustalanie, ile brakuje do….., gdy jest….. (aspekt algebraiczny).
4. Zastosowanie liczby w praktyce i w zadaniach tekstowych (aspekt wartościowy i kodowy)■■ rozwiązywanie zadań różnymi metodami,■■ układanie zadań do ilustracji,■■ zabawa w sklep połączona z płaceniem i wydawaniem z wykorzystaniem poznanych
monet i banknotów (z wyprawki ucznia),■■ odczytywanie wskazań zegara,■■ mierzenie długości,■■ gry i zabawy dydaktyczne,■■ konstruowanie prostych gier planszowych,■■ wymyślanie kodów do skarbca, numerów telefonów komórkowych, łatwych do zapamiętania.
44
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
5. Optymalny algorytm pracy
z zadaniem tekstowym
I. Według Edmunda Stuckiego:
1. Dobór zadania, jego tematyki i struktury.2. Zapoznanie Ucznia z treścią zadania.3. Analiza treści połączona z serią pytań i ćwiczeń rozwijających zdolności matematyczne
(głównie myślenie).4. Matematyczny zapis treści zadania.5. Rozbiór zadania metodą analityczną, analityczną–syntetyczną lub syntetyczną z zasto-
sowaniem graficznych schematów i sposobów rozwiązań.6. Ułożenie planu rozwiązania według jednej z metod.7. Rozwiązania zadania wybranymi sposobami, z doprowadzeniem zawsze do wzoru w jednym
zapisie i równania (tam gdzie to możliwe).8. Sprawdzenie wyniku z treścią zadania.9. Sformułowanie odpowiedzi i jej zapis.10. Ćwiczenia z zadaniami (przekształcanie zadań, problematyzowanie struktury zadań).
II. Według Henryka Moroza:
1. Zaznajomienie uczniów z treścią zadania.2. Odpowiedzi na pytania dotyczące niezrozumiałych wyrazów, sytuacji, problemów.3. Samodzielne lub zespołowe próby rozwiązania problemu.4. Dyskusje na tematy wyników, trudności i błędów.5. Prezentacja różnych sposobów rozwiązań i ustalenie najbardziej racjonalnego, najcie-
kawszego i oryginalnego.6. Samodzielne poprawienie błędów.
45
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
6. Konspekt zajęć
z wychowania fizycznego
Przykłady osnowy lekcyjnej dla klasy I
Przykład nr 1
Miejsce ćwiczeń: teren trawiasty lub sala gimnastycznaPrzybory: 4 chorągiewki w podstawowych kolorach, szarfy, 4 obręcze.Zadania lekcji:
1. Nauka poprawnego poruszania się po ulicy.2. Umiejętność stosowania 5 zasad ruchu pieszego.3. Kształtowanie spostrzegawczości, uwagi oraz reakcji na sygnały słuchowe i wzrokowe.
Przebieg zajęć
Tok lekcji Treść oraz sposób realizacji ćwiczenia Uwagi
I. Część
1. Zorganizowanie grupy do zajęć.
1. Zbiórka, przywitanie, podanie zadań lekcji. Rozmowa, zachęcenie dzieci do aktywnego udziału w lekcji, pod-kreślenie jej wartości.
Ustawienie w dwuszeregu.
Dowolna zabawa ze śpiewem znana dzieciom. Przypomnienie.
2. Rozgrzewka – aktywizacja psychomotoryczna.
2. Zabawa bieżnia „Zaprzęgi”. Dzieci dobierają się parami wg zapowiedzianych kolorów szarf i przez podanie ich końców partnerowi tworzą zaprzęg. Zaprzęgi porusza-ją się w dowolnych kierunkach omijając się zręcznie i umykając zderzeń.
Rozdanie szarf przez czterech dy-żurnych, poruszanie się prawą stroną.Współzawodnictwo między zespołami.
3. Zabawa z elementem czworakowania „Pieski przechodzą przez płotek”. Dzieci dwóch kolorów szarf tworzą jeden zespół (a. zielone-czerwone, b. niebieskie-żółte). Jeden kolor szarf każdego zespołu, przez podanie wyciągnię-tych rąk w szeregu tworzy płotek, drugi – to pieski ustawione przed płotkiem. Na sygnał dzieci (pieski) bie-gną na czworakach slalomem omijając „żerdki” w pło-cie. Wygrywa zespół, który pierwszy ukończy wyścig.
Bieg na czwora-kach wykonujących strumieniem.
4. Rzuty i chwyty. Dzieci przewiązuje przez środek (supeł) i wykonują dowolne rzuty w górę i chwyty. W drugiej części zabawy dzieci tworzą koła wg kolorów szarf, w środku których leży obręcz. Na sygnał wszyscy rzucają prawą, (lewą) ręka szarfę do swojej obręczy. Wygrywa zespól, który uzyska więcej rzutów celnych.
Przestrzegać w czasie rzutu jednakowych odle-głości od obręczy.
46
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tok lekcji Treść oraz sposób realizacji ćwiczenia Uwagi
5. Oprzeć stopę o środek szarfy trzymanej oburącz i przeciągając ja w górę – podskoki jednonóż w różnych kierunkach (skakać na lewej i prawej nodze).
Podskoki lekkie na palcach.
II. Część
3. Kształtowanie umiejętności prze-chodzenia przez ulicę.
1. Zabawa orientacyjno-porządkowa „Mijanie”. Na sygnał dźwiękowy – gwizdek lub wzrokowy – chorągiewka, dzieci zamieniają się na miejsca prawa stroną.
2. nauka przechodzenie przez jezdnię za słowami wierszyka:Nim przez jezdnię przejdziesz żwawo spojrzyj w lewo, spojrzyj w prawo.Popatrz w lewo jeszcze raz i przez jezdnię przechodź wraz.
3. Zabawa „Ruch drogowy”.Podział dzieci na grupy: przechodniów i prowadzących pojazdy (samochody). Kierowanie na skrzyżowaniu ruchem.
Wykorzystanie chorągiewek i gwizdka.
III. Część
4. Uspokojenie organizmu.
1. Zabawa uspokajająca „Skąd słychać gwizdek?”Dzieci spacerują po wyznaczonym terenie, przymy-kają oczy i zasłaniają je jedna ręką, a drugą wycią-gają w przód, ażeby uchronić się przed zderzeniem. Prowadzący gwiżdże, a wszyscy posuwają się w stronę sygnału. Prowadzący często zmienia miejsce.
Kierowanie się za podanym sygnałem wyrabia orientację w przestrzeni.
5. Czynności porządkowe.
2. Zbiórka, zebranie przyborów, uporządkowanie terenu.
3. Omówienie lekcji z powtórzeniem 5-ciu zasad: spójrz w lewo, w prawo, jeszcze raz w lewo i w prawo – idź!
4. Pożegnanie.
Źródło: K. Wlaźnik, Wychowanie fizyczne w klasach 1-3. Przewodnik metodyczny dla na-uczyciela. Wyd. Juka, Warszawa 1998; 73-75
Przykład nr 2 osnowy lekcyjnej dla klasy I
Miejsce ćwiczeń: sala gimnastyczna lub boisko szkolnePrzybory: piłeczka palantowa (kasztany, szyszki), laska gimnastyczna.Zadania lekcji:
1. Zabawy orientacyjno-porzadkowe2. Zabawy rzutne3. Zabawy skoczne4. Ćwiczenia równoważne bez przyrządów
Przebieg zajęć
Tok lekcji Treść oraz sposób realizacji ćwiczenia Uwagi
I. Część
47
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tok lekcji Treść oraz sposób realizacji ćwiczenia Uwagi
1. Zorganizowanie grupy do zajęć
1. Zbiórka, przywitanie, podanie zadań zajęć. Rozmowa, zachę-cenie dzieci do aktywnego udziału w zajęciach, podkreślenie znaczenia ruchu.
Ustawienie w dwuszeregu.
2. Rozgrzewka – aktywizacja psychomotoryczna
Zabawa ze śpiewem - Gimnastyka.
Nauka zabawy bieżnej Gąski
1. Marsz gęsiego z klaskaniem przed sobą i w górze.
2. Kształtowanie orientacji. Dziecko wykonuje 5 obrotów do-okoła własnej osi, po czym ma jak najbardziej przejść po narysowanej linii.
3. Kto potrafi: krążyć jednym ramieniem w przód a drugim w tył, w leżeniu tyłem dotknąć stopami podłogi za głową?.
4. Zabawa bieżna GąskiW zabawie udział biorą: gospodyni, lis, gąski.- Gąski, gąski do domu!- Boimy się!- Czego?- Lisa rudego!- Gdzie on jest?- Za płotem!- Co robi?- Szczerzy kły!- Na kogo?- Na nas!- U – cie – kaj – cie! …Gdy gąski uciekają, lis je goni. Schwytane doprowadza za płot. Zabawa kończy się, gdy wszystkie gąski przybiegną do gospodyni. (zabawę można powtórzyć)
5. Rzut do celuKto szybciej 5 razy trafi do celu?Każdy uczeń ma piłeczkę palantową (kasztan, szyszkę). Na jednej linii ustawione są cele (drzewa, słupki, kręgle). Na drugiej linii stoją dzieci z piłeczkami.Na sygnał, dzieci starają się trafić w słupek. Po wykonaniu rzutu biegną za swoją piłeczką i wracają na linię startu. Kto pięć razy trafi w słupek, biegnie do nauczyciela.
6. Zabawa w Skoki zajączkaDzieci naśladują zajączki, skacząc najpierw w miejscu, a później z miejsca. Na początku wykonują przysiad podparty, układając dłonie na podłożu między kolanami, przenosząc cały ciężar ciała na ręce i unosząc pośladki w górę przez silne odepchniecie się obunóż. Nogi pozostają przy tym ugię-te w kolanach. Dzieci przechodzą do krótkotrwałego stanie na rękach bez wymachu nogi, a tylko pracą w stawach bio-drowych. Po stójce wracają zaraz do postawy. W ten sposób wykonują z kolei skoki zajęcze z przysiadu, ze złączonymi kolanami, opierając dłonie przed sobą na podłożu. Zajączki na sygnał stają słupka, po czym skaczą dalej.
7. Ćwiczenia równoważne bez przyrządów. Przejście po na-rysowanej linii, trzymając w rękach nad głową laski gimnastyczne.
48
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Tok lekcji Treść oraz sposób realizacji ćwiczenia Uwagi
8. Zabawa z mocowaniem WążSzeregi dzieci – wąż – posuwa się w różnych kierunkach, szybko je zmieniając. Prowadzi pierwszy z szeregu – głowa, za nią idzie ogon – przebywa trudna drogę w szybkim pędzie. Jeśli urozmaicimy zabawę w en sposób, że ogon stara się chwycić uciekającą nieustannie głowę, wówczas należy pa-miętać o częstszej zmianie ról, a więc prowadzić będzie na zmianę lewe skrzydło szeregu – ogon, lub też ci uczestnicy zabawy, którzy byli dotąd w środku.
9. Marsz na palcach i pietach z lekkim krążeniem ramion.
III. Część
3. Uspokojenie organizmu.
1. Zabawa uspokajająca, marsz na palcach i piętach z lekkim krążeniem ramionami
Kierowanie się podanym komunikatem nauczyciela
4. Czynności porządkowe.
2. Zbiórka, zebranie przyborów, uporządkowanie.
3. Pożegnanie.
Źródło: Z. Rejniak, Szkoła marzeń; klasa I; scenariusze zintegrowanych jednostek tema-tycznych, MAC EDUKACJA S. A., Kielce 2001
49
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
7. Przykłady oceny opisowej
z wykorzystaniem założeń
oceniania kształtującegoPoniżej przykładowe oceny opisowe i listy (gratulacyjne) dla uczniów klasy I. Kształt graficzny oceny opisowej odzwierciedla zapis na świadectwie szkolnym i w arkuszu ocen. Edukacja społeczna uczniów (postawy, gotowość do zachowania zgodnie z regułami, prze-strzeganie umów,…) powinny być opisane w części ,,Zachowanie”.
WYNIKI KLASYFIKACJI KOŃCOWOROCZNEJ
Zachowanie
Uczennica zachowuje się kulturalnie, używa form grzecznościowych. Jest koleżeńska, uczyn-na, sumienna, pomaga innym. Zna i stosuje zasady bezpieczeństwa w czasie zabaw i zajęć, przestrzega zawartych umów. W miarę możliwości stara się wywiązywać ze swoich obowiąz-ków. Jest uczciwa, prawdomówna, potrafi ocenić własne postępowanie. Utrzymuje poprawne stosunki z rówieśnikami i dorosłymi. Zgodnie współpracuje w zespole.
Zajęcia edukacyjne
Uczennica wypowiada się swobodnie w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi. Ma bogaty zasób słownictwa. Pisze, zachowując właściwy kształt, proporcje, połączenie i pochylenie liter. Samodzielnie tworzy kilkuzdaniowe wypowiedzi pisemne na dany temat. Zna i stosuje w prak-tyce poznane zasady ortograficzne. Czyta głośno ze zrozumieniem teksty – wyraziście i biegle. Biegle dodaje i odejmuje w zakresie 20. Sprawnie dodaje i odejmuje pełne dziesiątki w zakresie 100. Rozwiązuje i przekształca zadania tekstowe o różnym stopniu trudności. Przejawia zainteresowania otaczającą rzeczywistością. Ma duży zasób wiadomości, prowadzi obserwacje przyrodnicze. Twórczo rozwiązuje zadania plastyczno-techniczne. Chętnie śpiewa, tańczy, improwizuje przy muzyce. Poprawnie wykonuje zadania na zajęciach komputerowych. Wykorzystuje różne formy ruchu. Zna wiele nazw i zwrotów w języku angielskim. Warto rozwijać zainteresowania matematyczne uczennicy.
Szczególne osiągnięcia
Uczennica zdobyła pierwsze miejsce w miejskim konkursie ortograficznym dla klas pierwszych.
50
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Przykład 2 WYNIKI KLASYFIKACJI KOŃCOWOROCZNEJ
Zachowanie
Uczeń jest obowiązkowy, systematycznie uczestniczy w zajęciach szkolnych. Łatwo nawiązuje kontakty z rówieśnikami, akceptuje zasady współdziałania w grupie.
Zajęcia edukacyjne
Uczeń wypowiada się pełnymi zdaniami, prawidłowo odpowiada na pytania nauczyciela i in-nych osób. Czyta sylabami. Przeczytaną treść potrafi opowiedzieć ukierunkowany pytaniami nauczyciela. Pisze estetycznie, zna wszystkie litery i znaki matematyczne. Wykonuje proste działania arytmetyczne w zakresie 10, jedynie w oparciu o konkrety. Zna nazwy miesięcy i pór roku, rozpoznaje wybrane gatunki roślin i zwierząt. Wykazuje zainteresowania przyrodą. Prace plastyczne wykonuje w sposób estetyczny, prawidłowo rozpoznaje kolory. Zna kilka słów w języku angielskim. Śpiewa w grupie wybrane piosenki. Chętnie wykonuje prace na komputerze i bierze udział w zajęciach z wychowania fizycznego. Wskazane doskonalenie umiejętności liczenia w zakresie pierwsze i drugiej dziesiątki oraz rozwijanie motywacji do nauki języka angielskiego.
Przykład 3 WYNIKI KLASYFIKACJI KOŃCOWOROCZNEJ
Zachowanie
Uczennica nie sprawia kłopotów wychowawczych. Jej kultura bycia i słownictwo nie budzi zastrzeżeń. Łatwo nawiązuje kontakt z rówieśnikami. Jest koleżeńska, empatyczna, realizuje w pełni obowiązki szkolne. Zna i przestrzega zasad bezpieczeństwa.
Zajęcia edukacyjne
Uczennica posiada bogaty zasób słownictwa. Chętnie włącza się do rozmowy. Zadaje zasadne pytania. Zachowuje właściwe tempo pisania. Poprawnie odwzorowuje litery. Czyta płynnie, ze zrozumieniem. Zna znaki graficzne liczb ……… . Dodaje i odejmuje w zakresie……. . Rozwiązuje proste zadania tekstowe i samodzielnie formułuje odpowiedzi. Interesuje się światem przyrody. Wyraża w formie plastycznej i ruchowej treść poznawanych utworów oraz własne przeży-cia. Chętnie uczestniczy w grach i zabawach muzycznych, komputerowych oraz językowych. Wskazane ćwiczenie…………………….
51
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Szczególne osiągnięcia
Uczennica zajęła II miejsce w konkursie plastycznym (międzyszkolnym) pt : „Moja miejscowość”.
Przykład 4 Przykłady „Listów do ucznia”
a. Bardzo pięknie malujesz. Twoje prace plastyczne wyróżniają się spośród innych. Są cie-kawe i starannie wykonane. Potrafisz sprawnie posługiwać się kreską i plamą. Starannie prowadzisz zeszyty. Gdybyś jeszcze więcej poćwiczył czytanie, byłabym/byłbym bardzo zadowolona/ny. Gratuluję Ci pomysłu na naszą gazetkę o wiośnie. Myślę, że w klasie II po-wierzę Ci ilustrowanie kroniki klasowej.b. Bardzo szybko i bezbłędnie obliczasz przykłady działań na odejmowanie i dodawanie. Samodzielnie rozwiązujesz i układasz zadania tekstowe. Cieszę się, że chętnie rozwiązujesz dodatkowe zadania – nawet te bardzo trudne. Możesz już rodzicom pomagać w planowaniu i robieniu zakupów. Bardzo ładnie czytasz tekst wyuczony, ale niezbyt starannie piszesz. Nie wszystkie literki mają kształt prawidłowy. Warto poćwiczyć.
Ogromne znaczenie w procesie oceniania postępów edukacyjnych uczniów; zwłaszcza młodszych, ma systematyczne motywowanie ich do wytrwałej pracy.
Przykładem takich oddziaływań są między innymi zaprezentowane listy nauczyciela do ucznia, które obok oceny opisowej na świadectwie szkolnym, wyrażają mniej formalną postawę osoby oceniającej - nauczyciela, a jednocześnie upewniają ucznia i jego rodziców w tym, że ma on pewne sukcesy. Zgodnie z ideą oceniania kształtującego stanowią precyzyjną informację o mocnych i słabych stronach ucznia/dziecka, a to z kolei stanowi przesłanki do dalszych ćwiczeń, ukierunkowuje oddziaływania wspomagające kształtowanie kluczowych umiejętności.
Motywowanie to także ciągłe podkreślanie nawet niewielkich sukcesów ucznia. Nauczyciel może motywować ucznia słowem (pochwała), gestem, wizualnie, proponując umieszczenie jego pracy na wystawce klasowej, szkolnej, w domu kultury, zachęcając do udziału w konkursie, przydzielając rolę podczas pracy zespołowej.
Zachęcam również do systematycznego stosowania samooceny (w scenariuszach za-proponowano wiele rozwiązań z tego zakresu).
52
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Bibliografia Cydzik Z., Nauczanie matematyki w klasie pierwszej i drugiej. WSiP, Warszawa 1990
Dix P., Jak oceniać postępy uczniów. Wskazówki dla nauczycieli. WN PWN SA, Warszawa 2014
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli. WSiP, Warszawa 1997
Gruszczyk-Kolczyńska E. (red.), O dzieciach matematycznie uzdolnionych. Książka dla rodziców i nauczycieli. Wyd. Nowa Era, Warszawa 2012
Gutowska H. (red.), Środowisko społeczno-przyrodnicze w klasach 1-3. Książka przed-miotowo-metodyczna. WSiP, Warszawa 1989
Hajnicz W., Konieczna A. (red.), Diagnozowanie kompetencji dzieci w procesie edukacyjnym. Wyd. APS, Warszawa 2013
Janicka-Panek T., Stanowienie celów dydaktyczno-wychowawczych w zintegrowanej edu-kacji uczniów. ITeE, Radom-Skierniewice, 2007
Języki obce w szkole. Nauczanie wczesnoszkolne. Wyd. CODN, Warszawa 2000/6
Lipska E., Przychodzińska M., Muzyka w nauczaniu początkowym. Metodyka WSiP, Warszawa 1991
Łukasik S. (red.), Język polski w klasie 1. Przewodnik metodyczny. WSiP, Warszawa 1990
Majchrzak I., Wprowadzenie dziecka w świat pisma. WSiP, Warszawa 1995
Oszwa U., Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych. Problem diagnozy i terapii. Impuls, Kraków 2006
Pamuła M., Sikora –Banasik D., Inteligencje wielorakie na zajęciach języka angielskiego, Wyd. CODN, Warszawa 2008
Rejniak Z., Szkoła marzeń; klasa I; scenariusze zintegrowanych jednostek tematycznych, MAC EDUKACJA S. A., Kielce 2001
Rocławska-Daniluk M., Czytanie i pisanie. Metodyka zajęć korekcyjno-wyrównawczych. Wyd. UG, Gdańsk 2009
Semadeni Z. (red.), nauczanie początkowe matematyki. T.1-5, WSiP, Warszawa1981
53
Poradnik metodologiczny dla nauczyciela
Stępień M., Muzyka w nauczaniu zintegrowanym w klasach I – III. Przewodnik metodyczny do serii podręczników „Z Ekoludkiem w szkole”. Wyd. Edukacyjne „Żak”, Warszawa 2003
Strzelec W., Plastyka w klasach 1-3. Przewodnik metodyczny dla nauczyciela. Wyd. Juka; Warszawa1998
Wieszczerzyńska E., Obraz graficzny w nauce języków obcych w okresie wczesnoszkolnym. Języki Obce w Szkole. Nauczanie wczesnoszkolne. Wyd. CODN, Warszawa 2000/6
Więckowski R., Początkowa nauka czytania i pisania. Życie Szkoły, 1997/7
Wlaźnik K., wychowanie fizyczne w klasach 1-3. Przewodnik metodyczny dla nauczyciela. Wyd. Juka, Warszawa 1998
Wróbel T., Pismo i pisanie w nauczaniu początkowym. WSiP, 1980