Upload
nguyendung
View
218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Z pieniędzmi
za pan bratPoradnik
do edukacji ekonomicznej osób niepełnosprawnych intelektualnie
Sandomierz 2013
Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzuul. Żeromskiego 4, 27-600 Sandomierz
tel. 15 64 40 400, fax 15 832 77 87, [email protected], www.wds.pl
ISBN 978-83-937274-2-1
Autorzy poradnikaMaria Butkowska, Lucja Strużyk, Józefa Wilgosz
Współpraca merytorycznaLidia Klaro-Celej
Pomysł i realizacja Stowarzyszenie „Dobrze, że jesteś”
Opracowanie komputeroweJan Kunysz
Wszystkie zdjęcia przedmiotów, monet i banknotów zostały użyte w celach edukacyjnych, nie służą jakiejkolwiek reklamie czy promocji i nie mają charakteru komercyjnego.
Copyright © Stowarzyszenie „Dobrze, że jesteś”, 2013
ISBN 978-83-257-0641-8
Wydanie drugie rozszerzone
Wstęp
„Z pieniędzmi za pan brat” to poradnik, którego celem jest umożliwienie uczniom z niepełno-sprawnością intelektualną w stopniu głębszym poznanie polskiego systemu płatniczego, a przede wszystkim nabycie umiejętności posługiwania się pieniędzmi w życiu codziennym. Potrzeba ta jest związana z osiąganiem samodzielności niezbędnej do prowadzenia gospodarstwa domowego. Brak tej umiejętności uniemożliwia niezależne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu doro-słym.
Problem edukacji ekonomicznej dotyczy nie tylko uczniów niepełnosprawnych, jak zauważają m.in. Edyta Gruszczyk – Kolczyńska1, Małgorzata Kupisiewicz2. W klasach młodszych szkół podstawo-wych nauczyciele kładą duży nacisk na działania matematyczne, pomniejszając znajomość wartości i praktycznego gospodarowania pieniędzmi. Do nabycia gospodarowania pieniędzy wystarczy rozu-mowanie operacyjne na poziomie konkretnym. Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie są w sta-nie poprzez zdobywanie doświadczeń w tym zakresie nabyć umiejętności w zakresie posługiwania się pieniędzmi. Planowanie np. budżetu domowego nie zawsze i nie musi być typowym zapisem matematycznym.
Dzieci powinny uczestniczyć w rozmowach z rodzicami, skąd oni mają pieniądze, że należy pra-cować, jakie wydatki ma rodzina. Rodzice w obecności dzieci winni podejmować decyzje finansowe, włączać dzieci w planowanie finansów domowych, dawać dzieciom do dyspozycji kieszonkowe.
Opracowano dla uczniów kształcenia specjalnego karty pracy, pomoce do nauczania uwzględ-niające różne umiejętności – czytania, pisania, przygotowania do podjęcia pracy, jednakże brak jest odniesień do znajomości pieniądza i posługiwania się nim.
Poradnik „Z pieniędzmi za pan brat” został napisany przez pedagogów specjalnych w oparciu o własne doświadczenia w pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, kładąc nacisk na praktyczne zdobywanie umiejętności.
Składa się z czterech rozdziałów:
pierwszy – Poznajemy monety (1 zł, 2 zł, 5 zł)
drugi – Poznajemy banknoty (10 zł, 20 zł, 50 zł, 100 zł, 200 zł)
trzeci – Poznajemy grosze (10 gr, 20 gr, 50 gr, 1 gr, 2 gr, 5 gr)
czwarty – Gospodarowanie pieniędzmi w dorosłym życiu
1 Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska; „Nauczycielska diagnoza gotowości do podjęcia nauki szkolnej. Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku szkolnej edu-kacji.”2 Małgorzata Kupisiewicz; „Edukacja ekonomiczna dzieci. Z badań nad rozumieniem wartości pieniądza i obliczeniami pieniężnymi.”
Monety i banknoty wprowadzane są w następujący sposób:
zabawy dydaktyczne pomagające w poznawaniu, rozróżnianiu pieniędzy, np. wybieranie właściwej monety z woreczka, spośród innych monet, żetonów, itp.
prezentacja wyglądu monety, banknotu poszerzona ewentualnym opisem ze znakami cha-rakterystycznymi,
podpisywanie monet, banknotów
Posługiwanie się prawdziwymi monetami w poznanym zakresie – rozmienianie pieniędzy
prezentacja wartości pieniądza poprzez odniesienie – co można za to kupić
trening umiejętności robienia zakupów, zabawy w sklep i scenki sytuacyjne z używaniem zwrotów używanych podczas robienia zakupów
generalizacja umiejętności w rzeczywistych warunkach – użycie pieniędzy na zakupach w sklepie, wykonanie opłat, wypłata pieniędzy z bankomatu, planowanie wydatków.
ćwiczenia w operowaniu konkretnym nominałem monety, banknotu w różnych zakresach – obliczenia z wykorzystaniem poznanych pieniędzy.
Poradnik wprowadza rozumienie pojęć: ,,reszty’’ w zakupach, tańszy – droższy, wdrażanie do oszczędzania, planowanie wydatków.
Wskazówki dla prowadzących zajęcia
Z uwagi na ciągłe odniesienie do rzeczywistości – gromadź do scenek sytuacyjnych praw-dziwe przedmioty – oryginalne opakowania różnych produktów, przypisz im realną wartość – cenę
Ważne jest, aby uczeń ćwiczył na oryginalnych monetach i banknotach – (znaki wypukłe, wodne, kolory, grubość, wymiary pieniędzy) – wielozmysłowe poznawanie, utrwalanie
Ustal z uczniami w jaki sposób można pozyskać pieniądze – kieszonkowe od rodziców, wy-konywanie drobnych prac zarobkowych jak mycie okien i sprzątanie mieszkań, wynoszenie śmieci, wyprowadzanie psów, roznoszenie ulotek, to co możliwe w danym środowisku, np. pomoc w pracach w ogrodzie, zbiór i segregacja owoców
Wybieraj zabawę dydaktyczną lub scenkę stopniując skalę trudności w zależności od ak-tualnych potrzeb, okoliczności np. w sklepie spożywczym, sklepie warzywno-owocowym, kiosku ruchu, na poczcie, sklep papierniczy, sklep kosmetyczny, sklep odzieżowy, sklep spor-towy, piekarnia, cukiernia, apteka
Organizuj wycieczki dydaktyczne do miejsc, gdzie uczniowie będą posługiwać się pieniędz-mi np. różne sklepy, apteka, poczta, urząd, kawiarnia, restauracja, kino, teatr, fryzjer, kos-metyczka, bank, zakładanie konta prowadź równolegle trening umiejętności społecznych
Kształtuj inne umiejętności – zapisu, liczenia, czytania
Wybierz kalkulatory z dużą klawiaturą
Angażuj i włączaj do działań ekonomicznych rodziców
Wyposaż swojego ucznia w instrukcje na różnorodne sytuacje życiowe
Gdy potrzeba – aby przekazać treści wiedzy i poleceń wprowadź alternatywne lub wspoma-gające metody komunikacji z uczniem
Pamiętaj – postawienie osób niepełnosprawnych w różnych sytuacjach społecznych po-przez organizację scenek sytuacyjnych pozwala na kształtowanie umiejętności niezbędnych do nabycia maksymalnej niezależności, w tym posługiwania się pieniędzmi
Wyboru poszczególnych treści nauczania i wychowania dokonuj kierując się indywidualnymi możliwościami psychofizycznymi swoich uczniów i środowiskiem, w jakim oni zamieszkują
Pamiętaj, że nie każdy uczeń opanuje wszystkie treści zawarte w poradniku – np. operowa-nie groszami, czy wykonywanie transakcji bezgotówkowych przy pomocy karty płatniczej.
Uzupełniaj wiedzę i umiejętności ucznia o znaczeniu pieniądza w życiu każdego człowieka, zagadnienia związane z pracą
Poradnik skierowany jest do nauczycieli i stanowi propozycję wyboru treści i zadań. Zatem nie zawęża i nie ogranicza inwencji w tworzeniu własnych ćwiczeń i scenek, uwzględniających skalę trudności gwarantującą osiągnięcie sukcesu na poziomie intelektualnym i praktycznym przez ucznia. Istotne jest działanie na konkretach i odniesienie do prawdziwych sytuacji życiowych.
W trakcie realizacji treści poradnika sugerujemy bieżące monitorowanie umiejętności, w tym posługiwania się pieniędzmi podczas robienia zakupów, załatwiania spraw w banku, płacenia za usłu-gi telefoniczne, w restauracji, w kawiarni i w aptece, itd. z udziałem nauczyciela, rodzica, opiekuna i bez ich udziału. Wykorzystujmy możliwości, jakie stwarza środowisko społeczno-kulturowe ucznia oraz baza materialno-dydaktyczna szkoły – w ciągu trwania procesu edukacji konieczna jest pełna korelacja treści nauczania.
Mamy nadzieję, że korzystanie z podręcznika pozytywnie wpłynie na rozwój kompetencji spo-łecznych uczniów. Chcielibyśmy, żeby uczniowie dzięki posiadaniu właściwych kompetencji społecz-nych, stali się pracownikami, członkami społeczności lokalnej, klientami, osobami odpowiedzialnymi i by poprawiła się jakość ich życia. Ważne, jest to, by zapobiegać procesowi narastania marginalizacji społecznej tej grupy osób i zerwanie ze stereotypem, że są to osoby bezradne.
Legenda
W poradniku użyto następujących oznaczeń, które są informacją dla nauczyciela – jak przygotować i przeprowadzić ćwiczenia z uczniem.
wprowadź zabawy dydaktyczne pomagające w poznawaniu, rozróżnianiu pieniędzy np. wybieranie właściwej monety z woreczka, spośród innych monet, żetonów, itp.
prezentacja wyglądu monety, banknotu poszerzona ewentualnym opisem ze znakami charakterystycznymi,
ćwicz z uczniem podpisywanie monet, banknotów
posługuj się prawdziwymi monetami w poznanym zakresie
rozmieniaj pieniądze
prezentuj wartości pieniądza poprzez odniesienie – co można za to kupić
przeprowadź trening umiejętności robienia zakupów
stosuj zabawy w sklep i scenki sytuacyjne z używaniem zwrotów używanych podczas robienia zakupów
pamiętaj o prawdziwych opakowaniach produktów
przeprowadź generalizację umiejętności w rzeczywistych warunkach – użycie pienię-dzy na zakupach w sklepie, wykonanie opłat, wypłata pieniędzy z bankomatu, plano-wanie wydatków, zakładanie konta, posługiwanie się kartą płatniczą
ćwicz z uczniem w operowaniu konkretnym nominałem monety, banknotu w różnych zakresach
jeśli to możliwe, stosuj obliczenia
11Rozdział pierwszy – Poznajemy monety
Poznajemy monetę – 1zł
po śladzie samodzielnie
1. Zobacz, co można kupić za 1 zł.
Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwą monetę o wartości 1 zł.
Podpisz monetę:
1 złoty – 1 zł
1zł
Masz . Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X przy wybranym produkcie.
13Rozdział pierwszy – Poznajemy monety
Poznajemy monetę – 2zł
Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 2 złotych – rozmienianie.
2 zł = ....... zł + ....... zł
2 złote – 2 zł
Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwą monetę o wartości 2 zł.
po śladzie samodzielnie
2 zł
Podpisz monetę:
1. Rozmień 2 złote. Uzupełnij zapis.
14Rozdział pierwszy – Poznajemy monety
2. Zobacz, co można kupić za 2 zł.
Masz . Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X przy wybra-nym produkcie.
Trening umiejętności dokonywania zakupów.
15Rozdział pierwszy – Poznajemy monety
1. Ile to jest? Uzupełnij zapis.
Obliczenia pieniężne w zakresie 3 złotych.
1 zł + 1 zł = ........... zł
1 zł +1 zł + 1 zł = ........... zł
2 zł + 1 zł = ........... zł
1 zł + 2 zł = ........... zł
2. Ile brakuje? Uzupełnij zapis.
3 zł
2 zł
3 zł
3 zł
Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 3 złotych.
16Rozdział pierwszy – Poznajemy monety
Obliczenia pieniężne w zakresie 4 złotych.
1. Otocz pętlą tak, aby było 4 zł.
2. Ile zapłacisz za zakupy?
....... zł + ....... zł = ....... zł
....... zł + ....... zł = ....... zł
Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 4 złotych.
17Rozdział pierwszy – Poznajemy monety
....... zł +....... zł + ....... zł = ....... zł
....... zł + ....... zł = ....... zł
3. Pomóż Tomkowi zrobić zakupy.
Tomek miał 4 zł.
Kupił lizaka za 1 zł.
Ile pieniędzy zostało Tomkowi?
......... zł – ........ zł = ........ zł
Tomkowi zostało ........... zł
18Rozdział pierwszy – Poznajemy monety
Poznajemy monetę – 5zł
1. Rozmień 5 złotych. Uzupełnij zapis.
5 zł = ....... zł + ....... zł + ....... zł + ....... zł + ....... zł
Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwą monetę o wartości 5 zł.
5 zł
5 złotych – 5 zł
Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 5 złotych – rozmienianie.
po śladzie: samodzielnie:
Podpisz monetę:
19Rozdział pierwszy – Poznajemy monety
5 zł = ......... zł + ......... zł + ......... zł
2. Zobacz, co można kupić za 5 zł.
Masz . Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X przy wybranym produkcie.
Trening umiejętności dokonywania zakupów.
Wyjście do sklepu.