Politiska aavgerðin íí rrækjumÆlinum ttikin ÆÆ ssera ...olijacobsen.files.wordpress.com/2014/09/330.pdfKnud heldur sera lítið skil vera í ES,og hann hev-ur atkvøtt í móti

Nr. 330 Hósdagur 18. november 2004 12,-

Malmberg farinMalmberg var tann seinasti

frá �Tór 2�.

Síða 19

Sólskinssøga á heilsuøkinum

Okkurt hendir á heilsuøkinum.

BBlluuffffiiðð hhjjáá lløøggmmaannsssskkrriivvssttoovvuunniiPolitiska aavgerðin íí rrækjumálinum ttikin áá ssera eeintáttaðum ggrundarlag.

�Føroysk� skrubbuveiða íKKAAZZAAKKSSTTAANNÁhugaverd frásøgn

um hálva føroyinginKnud, ættaður avRógvi.

Síða 4

Síða 6

Tað, sum so eisini gjørdihann enn meira áhuga-verdan fyri okkum, er, athann er hálvur føroying-ur og tosar raðið føroy-skt. Mamma hansara var

Gunhild av Rógvi úr Vest-manna. Knud hevur oftavitjað í Føroyum – bæðisum barn og sum vaksin.Hann er uppvaksin í Keyp-mannahavn,og hann minn-

ist tað sum eitt ævintýr, táhann sum barn kom tilVestmanna at ferðast hjáfamiljuni, har hann gjørd-ist ein partur av bygdar-lívinum við øllum tí, sumhetta bar við sær, m.a. taðat fara á flot. Hetta hevurgjørt sítt til, at hann eftirat hava lært til lærara,fekk slíkan hug til fiski-skap, at hann varð fiski-maður í eini 25 ár, áðrennhann aftur gjørdist lærarifyri tveimum árum síð-ani. Í dag er hann 63 áragamal.

Á ungdómsárum sínumvar Knud eisini í Føroy-um. Hann lærdi nevniliga

til jarnsmið á TórshavnarSkipasmiðju, og hevurhetta eisini verið ein part-ur av hansara barlast ogsamleika.

Gitin undir Stalin!Tað forkunnuga við Knuder annars eisini, at hanner gitin í Moskva undirharðræðinum hjá Stalin.Pápi Knud var dani, sumarbeiddi hjá Store Nord-iske sum fjarritari. Hannvar í Føroyum í hesumstarvi. Seinni fluttu Gun-hild og hann til Moskva,har pápi Knud var leiðariá eini telegrafstøð, og herbúði tey í átta ár.Tá tíðin

var komin hjá Gunhild ateiga Knud var verðin seraótrygg, og Gunhild fór tilDanmarkar at eiga, harsystirin Astrid hevði einaføðiklinikk. Pápin komheim seinni. Hetta varheppið, tí stutt eftir legðiTýskland á Sovjet við tíragnaroki, sum hetta førdivið sær.

Áhugi fyri umhvørviTað, sum hevur merktKnud, er hansara áhugifyri umhvørvisligum fiski-skapi. Hann hevur havtein 20 tonsara, og er tímest at sammeta við einføroyskan útróðrarmann.

Hann hevur veitt fráBønnerup Strand í Eystur-jútlandi ikki langt fráGrenå og Århus. Bønne-rup Strand er ein av teimstørru donsku útróðrar-plássunum við 40-50 bát-um.Upprunaliga varð veittá "nærleiðum",t.v.s.í Katte-gat, men sum frá leiðgjørdist ov nógv dálkingher frá landbúnaðinum,at teir máttu fara í Norð-sjógvin at lívbjarga sær.

Har var heldur ikki altov gott at fiska, tí har ereisini dálking so tað for-slær, ikki minst frá stóratýska kemiska ídnaðinum.

Sum trupulleikin viðdálking gjørdist størri ogstørri setti hetta gongd áeitt kjak millum fiskimenum henda spurningin, ognakrir av teimum hildu,ather mátti okkurt gerast,áðrenn tað endaði viðeini vanlukku.

Tað vísti seg, at megin-felagið hjá fiskimonnun-um, Danmarks Fiskerifor-ening (DF), vildi ikki tosaum dálking. Teir vildunevniliga ikki leggja segút við landbúnaðin, sumverður roknaður at veraein tann størsta orsøkintil dálkingartrupulleikan,í hvussu er á áleiðunumfram við landi.

Knud vildi fegin lata sínbát vera eitt slag av "talara-stóli" í umhvørvismálumhjá fiskimonnunum,og so-leiðis byrjaði ein sokallað"grasrótarørsla", sum end-aði við, at í 1995 varðfelagsskapurin "LevendeHav" stovnaður og hvørsendamál er at virka fyriumhvørvinum til havs íbreiðari merking.

Hesi før umboða samb. Knud ta mest burðardyggu veiðuna.

Rúsur eru ein sera óskaðiligur fiskireiðskapur

Knud í samrøðu við fiskimann.

Forsíðanav Kanningin avstøðuni hjá donskumfiskimonnum til um-hvørvisligan fiskiskap.

Knud Andersen:

Hálvur føroyingur við víðum sjónarringiEin tann mest áhugaverdi persónurin á ráðstevnuni í Tromsø vardanin Knud Andersen, sum umboðaði felagsskapin Levende Hav.

Síða 3Nr. 330 - 18. november 2004

Hesin felagsskapur skul-di nevniliga ikki bert takaatlit til fiskin í sjónum,men eisini til fiskimenn-inar sjálvar.Og her var taðein spurningur um,hvussufiskiskapurin skuldi skip-ast fyri at mest møguligtskuldi koma burturúr.

Útróðrarmennfyri vanbýtiMen á heimabeiti hevurverið arbeitt fyri at fáa einso umhvørvisvinarliganfiskiskap sum gjørligt.Her snýr tað seg um reið-skap, sum ikki skal geraskaða, og nýtti hátturininnan fiskiskap skal nýtaminst møguligt av olju.

Teir eru so víttgangandií sínum sjónarmiðum, athetta hevur skapt øði ímeginfelagnum hjá donsk-um fiskimonnum DF, sumikki vil vita av teimum,hvørki so ella so. Eintrupulleiki hjá DanmarksFiskeriforening er, at teirskulu umboða øll sløg avfiskiskapi, frá jollum tilkraftblokkaskip.Teir "smáu"fiskimenninir føla segvera fyri vanbýti í felag-num og halda, at teirraáhugamál verða sleptupp á fjall. Limagjaldið tilfelagið er eitt prosent-gjald,og teir "smáu" halda,at tað loysir seg betri hjáfelagnum at tæna teimumstóru, tí teir geva meiripening í kassan.

Tí er Danmarks Fiskeri-forening sera kroyst. Teirhava minkað sítt virksemimunandi, og fleiri lokal-feløg hava sagt seg úrfelagnum og tí er ivi umframtíðina hjá felagnum.

KanninginEitt tiltak hjá "LevendeHav" hevur verið at gera

ein kanning av, hvussuburðardyggir teir ymiskufiskihættirnir eru. Hendakanningin varð lutvístfíggjað av EU, og hannsum skipaði fyri kanning-ini var Knud sjálvur sam-an við m.a. dóttir síniMaju.

Siglt varð til 123 ymiskfiskipláss um alt Dan-mark.Tosað varð við 77fiskimenn um teirra fiski-skap og um teirra hug-burð til umhvørvisligaveiðu, sum sjálvandi eis-ini skuldi kunna kennastá góðskuna. Í hesum sam-bandi var eisini tosað umeitt serligt umhvørvis-merki, sum annars nógvhevur verið tosað um.

Hetta endaði so við einifrágreiðing upp á 88 síð-ur í stórum broti, og sumer sera áhugaverdur lesn-aður.

Ein niðurstøða er, atfiskiskapur skal fara framvið minst møguligari orku.Meiri orku ein fiskihátturkrevur, tess minni verðureftir til fiskimannin. Hetta

er eisini royndin í Føroy-um. Her kemur kjakið eis-ini inn á tað, sum mankennir frá útróðrinum íFøroyum. Í stórum partiav Danmark eru tey smáuútróðrarplássini ein part-ur av mentanarvirðunumog tað er umráðandi athesi verða varðveitt, ogtað kann næstan bert ger-ast við at gera tað liviligthjá teimum smærru bát-unum.

Hóast veiðan ikki er sostór, so kann hon skapastórt veiðuvirði við ein-um umhvørvismerki, summ.a. er grundað á veiðuvið umvørvisligum reið-skapi, sum húki og gørn-um, og á lítla oljunýtslu,sum hjálpir uppá ta úr-tøkuna, sum er eftiraftaná útreiðslur.

Trol verður roknað sumskaðiligur reiðskapur, ogher er ikki minst talan umsokallaða bummtrolið.Or-søkin er ikki minst allurtann fiskurin, sum verðurblakaður út aftur, og sumikki kemur til sættis. Við

bummtroli verður roknaðvið, at fyri hvørt kg, sumkemur til sættis, eru 15kg, sum fara út aftur. Taðer kanska ikki so ringt viðøðrum trolarum, menkortini nóg ringt.

Bankarnir halda lív íórentablari fiskivinnuKnud vísir á, at tað van-liga innan fiskiveiðu er, attað gongur upp og niður.Tá tað gongur upp, erunógv sum vilja vera við.Men tá tað gongur niður,mugu nógvir gevast avfíggjarligum orsøkum.Het-ta er ein mekanisma, sumav sær sjálvum avmarkarfiskiskapin, tá stovnarnireru illa fyri.

Nú er alt hetta broytt, tíbankarnir halda lív í skip-unum uttan mun til, umtey geva vinning ella hall,og tað uttan mun til umtað er trygd fyri fígginginiella ikki. Ein orsøk fyrihesum er, at nú hevurkvotan eitt virði,sum bank-an kann hava veð í. Hettaheldur Knud átti at verið

ein fíggingarskandala,sumeisini er við at máa grund-arlagið undan lønsemi ífiskiveiðuni.

Knud heldur sera lítiðskil vera í ES,og hann hev-ur atkvøtt í móti hvørjaferð, tað hevur verið høvitil tess. Fiskivinnupolitikk-urin er sera stirvin, sumhann má vera, tá so nógvlond skulu semjast. Knudheldur, at tað eiga at verafólkini á staðnum, sumeiga kvoturnar,og er hettaikki í samsvar við felags-politikkin á økinum.

Eitt dømi um ørskapiner skipanin um upphøgg-ing av skipum, sum nógv-ir pengar verða latnir til.Nógv dømi eru um upp-høggingarstuðul til smærribátar, sum kunnu veiðalønandi á umhvørvislig-um grundarlagi.Samstund-is verða eins nógvir peng-ar nýttir til stuðul atbyggja nýggj skip, hvørsveiða avgjørt ikki er burð-ardygg. Flotin skal mink-ast, men Knud heldur av-gjørt, at hetta skal vera frá

hinum endanum, t.v.s.teimum stóru skipunum.

Men her draga feløgini,vísindin og embætisverk-ið eina línu,og sjónarmið-ini hjá Knud og hansarafeløgum verða als ikkihoyrd.Teir kenna seg eis-ini at hava verið fyri van-býti av tí almenna, táundanfarna stjórnin hevðijáttað at stuðla teirra ar-beiði í 4 ár, men nú hevursitandi stjórnin strikaðstuðulin.

Skrubburí KasakstanLimirnir í "Levende Hav"hava ikki bert hildið segtil donsk viðurskifti.Knudfortaldi um eina forvitnis-liga verkætlan, sum teirhava verið uppi í, at veiðaskrubbur í Aralvatninummitt í Kasakstan. Hendaverkætlan er so áhuga-verd, at vit aðra staðni íblaðnum hava eina frá-greiðing um hana.

"Levende Hav" er eisinivið í eini verkætlan fyrifiskimenn í Eritrea, sumfyri nøkrum árum síðanitók loysing frá Etopia, hartað hevur verið kríggj ínógv ár. Her skulu teirroyna at hjálpa útróðrar-monnum í gongd. Hettasigur nakað um hugsjón-armenn, og her kundukanska eisini føroyingarverið við.

Knud er nú aftur lærari,og báturin hjá honum"Anton" verður nú nýtturav felagnum í stríðnumfyri burðardyggari veiðu.Knud er tó framvegis íðinog virkin í felagsskap-inum. Hann er ein veruligeldsál, sum tað er tørvur áá øllum økjum.

Bummtrol er sambært donskum fiskimonnumtann mest skaðiligi veiðuhátturin.

Síða 4 Nr. 330 - 18. november 2004

Sólskinssøga á heilsuøkinumPolitiskt stig bjargaði tilveruni hjá heilari familjuTá skrivað verður umheilsuverkið, er tað oftafyri at geva ilt av sær ogklaga um støðuna og taviðgerð fólk fáa. Men hesuferð fara vit at siga frá einisøgu við beint tí øvugtainnihaldinum. Hon er um,hvussu væl tað kann verðafyriskipað, tá viljin er góð-ur.

Søgan byrjar við, at PállVang, sum var borgmeist-ari á Tvøroyri, á jólum í1999 fekk eina bløðing íhøvdinum, og mátti viðskundi flytast til Danmark-ar við ambulansuflogfari.Støðan var sera álvarslig,og Páll var veruliga deyða-num nær í fleiri dagar.Men so kom spakuligavend í, og Páll kundi byrjaeitt langt og drúgvt stríðfyri at koma fyri seg aftur.

Fyrst lá hann í nógvarmánaðir á ríkissjúkrahúsi-num, og síðan var hann ímánaðir og ár á venjingar-støð á Filadelfia í Diana-lund. At byrja við kundihann púrt einki gera,hannmátti byrja heilt av nýggj-um sum ein nýføðingur.Tað gingu fleiri mánaðir,áðrenn hann kundi sigatað fyrsta orðið, og so viðog við kundi hann so dántføra eina samrøðu.Við lik-amliga førleikanum gekktað eisini framá - men seraspakuliga. Hetta var fram-vegis ein vánalig støða hjáhonum.

So kom løtan tá danskasjúkrahúsverkið boðaðihonum frá, at tey kunduikki gera meiri fyri hann.Páll varð sendur heim,men honum tørvaði fram-vegis framhaldandi við-gerð og venjing. Hetta varikki bara sum at siga tað,tí føroyska viðgerðarskip-anin var ikki innrættað tilat taka ímóti einum so-vorðnum sjúklingi. Tígjørdist hetta ein stórurtrupulleiki, bæði hjá hon-um og allari hansara fam-ilju, bæði konu og børn-um, sum høvdu eina seratrupla tíð.Tað vísti seg, attað riggaði ikki hjá Páll atbúgva heima og heldurikki riggaði tað nakað ser-ligt at vera á sjúkrahúsi-num. Framgongdin, sumhóast alt hevði verið,steðgaði upp, og hettahevði so aftur ávirkan ákropp og sinni.

Okkurt mátti gerastElin, kona Páll, ásannaði,at her mátti nakað gerast.Alneyðugt var at fáa einaskipan, sum kundi tryggjabæði Pálli og yrimum av-varðandi eina mannsømi-

liga tilveru. Elin setti særfyri at fáa eina endiligaloysn, og tók upp sam-band við landsstýrismenn-inar á økinum.

Tað er ikki fyri at siganakað ringt um politiskuskipanina, men hon kannvera sera tung at dansavið og skjótt kann mankoma í ta støðu, at manorkar ikki at stríðast meiri.- Men Elin var ótroyttilig.Hon hevði fund eftir fundvið avvarðandi myndug--leikar, og at enda førdihetta eisini til úrslit.

SkræddaraseymaðurstovnurOg úrslitið varð,at tann 1.november 2003 varð eittsambýli tikið í brúk í Nið-arugøtu í Hoyvík. Hettavarð so at siga skræddara-seymað til fólk, sum eruseinheilaskadd, t.v.s. heila-skadd sum tilkomin. Sam-býlið er stovnur undir ser-stovnadeildini undir Al-mannaráðnum.Tað er inn-rættað í einum fyrrveran-di sethúsum, sum eru 250fermetrar til støddar.

Her er pláss fyri fýrabúfólkum, og her kunnatey búgva og fáa ta við-gerð, sum teimum tørvar.Eisini verður roynt at gevateimum eina tilveru viðeinum innihaldi, ið liggurso nær og sum kann minnaum eina vanliga tilveru.

Hetta hevur víst seg atvera júst tann rætta loysn-in til Páll og onnur, sumeru í somu støðu sumhann.

Stuðul verður veittur tileina sosialpedagogisk við-gerð, ið m.a. fevnir um:

- ráðgeving, vegleiðing ogstuðul til tað praktiska,bæði heima og úti, sumt.d. matgerð, toyvask,frisør og ørindir.

- at stuðla við pedagog-iskum samrøðum við tífyri eyga at styrkja evni-ni at loysa trupulleikarog taka stig til at um-skipa tilveruna, soleiðisat passivitetur og ein-semi ikki verður so do-minerandi.

- at skipa og nýta manna-gongdir, sum kunnukompensera fyri heila-skaðan við t.d. innlær-ing av raðfylgjum, rutin-um og at nýta teldu, táminnið svíkur.

- at viðlíkahalda og men-na evnir og førleika tilat náa eini størri sjálv-støðu.

- at fáa til vega neyðugukropsligu viðgerðina fyriat menna og viðlíkahal-da musklar og rørslu-limir.

- at skapa og viðlíkahaldasamband við familju ogvinir.

Her er veruliga talan umeina viðgerðarheild, sumfevnir um allan daglig-dagin. Viðgerðin fer lut-víst fram á heiminum oglutvíst uttanfyri heimið.Viðgerð innan fysioterapifer fram á viðgerðarstovnií býnum, og taluvenjingfer fram á sernámsdepli-num.

Stór framstigSigast kann, at júst hendaheildarviðgerðin hevurvíst seg at geva góð úrslit,og hetta kunnu Páll oghansara nærmastu skrivaundir uppá. So at sig áøllum økjum er talan umstór framstig. Ein tannstørsta hendingin hjá Pállvar, tá hann kundi takafyrsta stigið framvið ein-um borði, sum hann kun-di halda sær í. Hesin før-leiki er øktur so við ogvið til nú at klára eini 10-12 fet. Einki kann sigastum, hvussu langt hannkann náa,men tað, sum erótrúliga mennandi fyriPáll, er nevniliga tað, atvenjingin gevur úrslit, ogat tað loysir seg at venja.Og bert eitt fótafet afturater stórhending í hansaraverð.

Tað sama er galdandiinnan tað mentala. Venj-ingarskráin hevur ført til,at umheimurin er við atkoma inn aftur í lívið hjáPáll, so hann nú eins - ogvit onnur - fylgir við í tí,sum hendir í samfelag-num og kann hava sínahugsan um tað.

Stig fyri stig nærkast til-veran aftur tí normala, oghóast lívið kanska ongan-tíð aftur verður tað sama,sum tað var áðrenn hanngjørdist sjúkur, so kanntað kortini koma at líkjasttí, við teirri hjálp sumhann annars kann fáa.

1 ára føðingarhaldTann 1. november var eittlítið hátíðarhald á stovni-num í sambandi við, ateitt ár er farið, síðan stovn-urin lat upp. Her vóru bú-fólk, starvsfólk, viðgerð-arar við tilknýti til stovninog einstakir gestir. Leið-arin sammetti fyrsta áriðhjá stovninum við gamlagrønlendska siðin, har

Páll saman við Jonu Højgaard og Poulu Højgaard.

Klæmint Isaksen er fysioterapeutur, og hansara viðgerð hevur givið góðúrslit. Eydna er búfólk á sambýlinum.

Tær stákast í køkinum Jóna, Gullborg og Borgny.


SýsluformansvalHvørt ár er val í Føroya Fiskimannafelag.Triðjahvørt ár er ávikavist felagsformansval, sýslufor-mansval og sóknarformansval. Nú í heyst verð-ur sýsluformansval. Um hetta sigur lóg felags-ins:

Felagið verður stjórnað av eini felags-stjórn, sum hevur sjey limir, og eru teirfelagsformaður og seks sýsluformenn.Ein sýsluformaður verður valdur fyrihvørja sýslu ...og felagsformaðurin verð-ur valdur millum allar limirnar.Valinieru beinleiðis val. Tveir tiltaksmennverða valdir fyri hvønn sýsluformann ...Har (slíkir) vænta, verða sóknarfor-menn í teimum størstu sóknunum ísýsluni tiltaksmenn.

Um uppstilling verður sagt:Við val av felags- og sýsluformonum hevur hvørsókn rætt til at stilla upp ein mann.

Um val verður sagt:Valini eru loynilig og fara fram eftir reglum,sum felagsstjórnin ásetur. Atkvøðuseðlarnirverða sendir til grannskoðara felagsins, sum tel-ur atkvøðurnar upp.

Annars eru hesar reglur galdandi fyrisýsluformansvalið:

11.. Uppstillingin fer fram frá 1.november til2.desember.Felagsstjórnin skal hava boðum uppstilling í seinasta lagi 3. desemb-er kl. 16.

22.. Valið fer fram frá 15. desember, og at-kvøðuseðlarnir verða upptaldir 1. febru-ar 2005.

33.. Valrætt hava teir fiskimenn, sumaa.. hava goldið limagjald fyri 2003/2004.bb.. í 2004 hava verið mynstraðir og av-

roknaðir eftir sáttmála millum FøroyaFiskimannafelag og Føroya Reiðara-felag, tó undantikið skiparar. Limir ísjómannadeildini hava atkvøðurætt.

44.. Felagsskrivstovan sendir áðrenn valiðsóknarformonnum yvirlit yvir limir ísóknini.

55.. Á atkvøðuseðlinum verða prentað nøvn-ini á valevnum, og skal hann koyrast íein brævbjálva. Aftanfyri á brævbjálva-num skal skrivast navn, bústaður, føðing-ardagur, og seinasta skip og tíðarskeiðviðkomandi hevur verið við.Brævbjálvinskal sendast beinleiðis til grannskoðarafelagsins, soleiðis at móttakarin rindarpostgjaldið.

66.. Sóknarformenninir skipa fyri valinum,soleiðis at teir býta atkvøðuseðlarnar úttil limirnar, og so vítt gjørligt heinta teiraftur. Í sóknum har tað av praktiskum or-søkum ikki ber til at nýta hesa manna-gongd, verða atkvøðuseðlarnir sendirbeinleiðis til limirnar við postinum.

77.. Har sóknarformenn skipa fyri valinum,er samsýningin kr. 7 pr. lim í sóknini.

88.. Atkvøðuseðlar skulu vera grannskoðarafelagsins í hendi í seinasta lagi 30. januar.

99.. Mannagongdin verður lýst í FF-blaðnum.

Verandi sýsluformenn eru:Fyri Norðoyggjar: Fríðrik Sivertsen,Viðareiði.Fyri Eysturoy: Eyðun Johannesen, OyrarbakkiFyri Streymoy: Karl Isaksen, KvívíkFyri Sandoy: Sigmund Hentze, SandurFyri Vágar:Andreas Berglíð, SørvágurFyri Suðuroy: Sámal Poulsen, Sandvík.

grønlendingar hava “kaffe-mik”, tá eitt barn fyllir 1ár, tí so buldrasligt, sumlívið ofta var í Grønlandi,so kundi ikki sigast umbarnið, at tað var undan-sloppi, fyrr enn tað fylti 1ár. Tað sama kundi sigastum henda stovnin, menroyndirnar hetta árið havavíst, at stovnurin eftirøllum at døma er kominfyri at vera.

Stovnurin og tann dug-naliga manningin havanevniliga verið við í arb-eiðinum at bjarga tilveru-ni - ikki bert hjá búfólkun-um, men eisini hjá teirrafamiljum.

Tað er sjáldan, at eittpolitikst stig hevur giviðso ítøkiligt úrslit, og hettaeigur sovæl undanfarnalandsstýrið, sum legðigrundarlagið sum tað sit-andi landsstýri, sum hev-ur grundfest tað, stóraviðurkenning fyri.

Páll og Jógvan Telling, sum eisini er komin seg væl eftir heilaskaða.

Ingrid Dalsgaard og Ethel.

2. novemberTað er stilli og 4,8 kulda-stig.

“Lómur” kom inn ímorgun at landa knapt 80tons av ísaðum rækjum.Teir fóru longu útafturseinnapartin.

3. novemberTað er stilli og 4,8kuldastig.

Eitt sindur av kava erniðurkomin, men einkiaftur í móti fyrr, tí tá komkavin oftast seinastu viku-na í september mánaði.Fyrrverandi Tasilaq fráAmmaslik nú “AcadienneGale II” úr Halifax erkomin inn at landa um370 tons av svartkalva.

Eisini hava teir um 110tons av rækjum. Áðrennhøvdu teir verið inni áeinum lítlum plássi yviri íCanada og lagt upp 200tons av svartkalva, so hes-in túrurin er, sum eg skilji,ílagi. Skiparin, maskin-stjórin og ein av dekkar-unum eru føroyingar. Eis-ini hevur “Polar Timmj-armiut” verið inni í Nuukog landa.

Loyvt varð at skjótalomviga frá 16. oktober,og sagt var at nógvur fugl-ur var út fyri Qrasit oyggj-unum, ið liggja uttanfyriSisimiut, men um so lom-vigan visti av at loyvi varðat skjóta frá 16. oktober,var ongin svartfuglur at

síggja. Men nú hesar sein-astu dagarnar hevur veriðvæl at fingið hjá smábát-um, og lomvigan er sumheild væl fyri.

4. novemberStilli og 3,8 kuldastig

Fyrrverandi Markus Jnú “Katshesuk II” úr St.Johns, har bara canadiarareru við, kom inn at landaum 400 tons av svart-kalva.

8. novemberStilli og 2,6 kuldastig

“Ocean Tiger”kom inn ímorgun at landa knapt400 tons. Eisini var einskeljabátur inni og land-aði 24 tons av pilkaðum

skeljum. Hetta hevði ver-ið ein longri túrur hjáteimum, tí veðrið hevðiikki verið til vildar, ogeisini høvdu teir havtfleiri bakkdagar.

11. novemberStormur av eystri og 5,3kuldastig

“Lómur” kom inn ímorgun at landa gott 60tons av rækjum og fórulongu nýggjan túr seinna-partin.


Aralsøens fremtidDanmark har brugt fleremia. på dansk fiskeri si-den midten af 1985 ogudviklingen er gået envej – nedad. Danmarkhar siden 1996 brugt 7millioner på fiskeriet iAralsk regionen, som igeografisk omfang erstørre end Danmark, ogher er udviklingen kungået opad.

Aralsøen var engang ver-dens 4. største sø med enoverflade på 64.000 km2.Efter 2. Verdenskrig star-tede Sovjetunionen etstorstillet landbrugspro-jekt i Kazakhstan og Us-bekistan, de to republik-ker som huser Aralsøen iden Centralasiatisk ør-ken. Ved at bruge vandetfra de 2 store floder, somførte vandet til Aralsøen,skulle der dyrkes bomuldog landbrugsprodukter. Imidten af 70'erne dørAralsøen som ferskvands-sø. Den var svundet indtil det halve af søens op-rindelige størrelse,og denstore fordampningen med-førte, at ferskvandssøenblev forvandlet til en salt-vandssø og fisk og dyrforsvandt.

Efter 30 år med salt- og

ringe vandstand, er dennordlige del Lille Aral iKasakhstan, nu ved atblive genoprettet somdelvis ferskvandssø. Nusøger ferskvandsfisk, kar-per, sandart, gedder, slan-gefisk og malle igen til-bage i Aralsøen, og storedele af den ørken, somtidligere var søbund, bli-ver dækket af vand. EtVerdensbanks finansieretprojekt til 500 mil kronerer i gang på andet år, ogarbejdet med bygningenaf dæmninger, sluser ogdiger kører i højeste gear.Målt efter de økonomiskeforhold i Kasakhstan, erdet et kæmpe projekt,som giver en fordoblingaf vandmængden i LilleAral, og op mod et partusind km2 søer og våd-områder i og uden forAralsk regionen, en regi-on som i geografisk om-fang er større end Dan-mark, men hvor der i dagkun bor ca. 70.000 men-nesker.

Fiskeriet vil, efter mereend 30 års afsavn og fat-tigdom, igen blive en so-cial og økonomisk magt-faktor i regionen, hvorbl.a. Kasakhstans størstehavn lå.Aralsk havn,som ide sidste 30 år har været

uden vand, vil ikke blivefyldt op med dette pro-jekt, men herude trorman, at projektets succesvil føre til, at Kasakhstanselv investerer de nød-vendige millioner derskal til, for at fase 2, ogsåkan give vand til havnen iAralsk.

Danske NGO udvik-lingsmidler fra Danidahar spillet en betydeligrolle i denne positive ud-vikling. Siden 1995 harLandsforeningen Leven-de Hav, med økonomiskstøtte fra Danida, privateog offentlige fonde, samtudstyrsstøtte fra danskefiskere og firmaer, fåetgenopbygget fiskeriet påAralsøen. Fiskeriet starte-de i midten af 90'erne påde skrubber som blev satud i Aralsøen i slutningenaf 70'erne, da søen salte-de til og ferskvandsfiskenuddøde. Nu er fiskes derogså sandart, karper, slan-gefisk, gedder, malle ogbrasen.

Eingin kendiskrubburDa projektet startede, varder ingen, overhovedet,som fiskede på Aralsøeneller som kendte til disseskrubber. I dag er der me-

get svært at finde nogen iregionen som ikke ken-der disse skrubber, kaldet"Kambala" og som ikkekender det danskstøttedefiskeriprojekt.

I Danmark tales der me-get om nytten af udvik-lingsbistanden og værdi-en af formidling og lokalinddragelse i udviklings-projekter. Fiskeriprojekt-et ved Aralsøen er et afmange eksempler på, atudviklingsbistanden nyt-ter og at den lokale ind-sats også er forudsætning-en for et vellykket pro-jekt. Den danske indsatsde sidste 10 år i Aralsk re-gionen, har genopbyggetfiskeriet og indsatsen harefter manges mening,spillet en afgørende rolleforud for det store genop-retningsprojekt af LilleAral. Verdensbanken harlånt Kasakhstan pengeneog de penge skal forren-tes og tilbagebetales. Denstørste forrentning kom-me fra et forbedret og ud-bygget overrislingssystemtil dyrkning af landbrugs-varer og til bedre vand-forsyning til de mangehusdyr, får, geder, kame-ler, køer og heste. Der-efter kommer fiskeriet,som i mængde går op fra1-2000 tons/år til mereend 10.000 tons/år, menværdien af fisken vil stigeganske betydeligt, da ar-ter som karper og sandarter meget dyrere endskrubber,og samtidig høj-nes kvaliteten af fiskenmed det produktionsap-parat der er ved at bliveopbygget.

Fiskeriet og fiskerne iAralsk regionen er klar tildenne udvikling. De harnu udstyret og de erdemokratisk organisere-de i "NGO Aral Tenizi"

som i dag har mere end700 betalende medlem-mer. De har fået oprettetkølemodtagerstationer tilfisk rundt søen og de er ifuld gang med opbyggeet ambitiøst fiskericenteri Aralsk "Kambala Balyk",et center som indtil vide-re er støttet af danskemidler, men som nu ogsåmodtager værdifuldt ud-styr, frysere, ismaskinerog køretøjer, betalt afandre internationale or-ganisationer. Der er afsatmidler fra Verdensbankentil udvikling af fiskeriet iregionen og de penge vilogså komme Center Kam-bala Balyk til gode, lige-som der er givet midlertil reparation og nybyg-ning af fiskernes glasfiberfartøjer og midler til enudklækningsstation forkaper og andre fisk.

Det danske projekt "FraKattegat til Aralsøen" er

et fisker til fisker projektog når projektet er afslut-tet om 3 år, vil Danidahave ydet 7 mil kronerover 11 år og dertil kanlægges ca. 3 mil kr. fra an-den side. Projektet doku-menterer, at det nytter atbruge udviklingsmidler,også til de i Danida sam-menhænge, ellers megetudskældte fiskeriprojekt-er.

PPrroojjeekkttlleeddeerrKKuurrtt BBeerrtteellsseenn

CChhrriisstteennsseennLandsforeningen

Levende HavPt. i Aralsk, Kasakhstan

8/10 2004

For flere oplysninger ogbilleder: www.levende-hav.dk www.aralsk.net

Der kan også søgestelefonisk kontakt007 3243 3 22256

dansk tid 8.00 - 12.00.

"Føroysk" skrubbuveiða í KasakstanVíst verður til greinina um Knud Andersen aðra staðni í blað-num. Hann er virkin limur í felagnum "Levende Hav", sum um-framt annað virksemi eisini hevur verið við at seta gongd áskrubbuveiðu í Aralsjónum í Kasakstan. Vit hava úr heima-

síðuni: www.levende-hav.dk tikið hesa grein, sum er áhuga-verd í sær sjálvum, men sum ikki verður minni áhugaverd, távit vita, at hálvur føroyingur er við í hesi verkætlan.

Tá Aralvatnið tornaði upp stóðu fiskiskipini uppi á turrum mitt í oyðumørkini. Men so fóru teir við danskari hjálp at veiða skrubbu í vatninum.

Her eru teir í holt við at rigga til.

Og nú kunnu konurnar í Kasakstan keypa eittfiskaslag, sum tær ikki hava hoyrt um fyrr, mensum er sera kent á okkara leiðum, og sum manvera ein tann besti fiskur, sum kann fáast.


Mynd frá Fornminnissavninum

3350 F 03141

Her er aftur ein mynd frá Fornminnissavninum, sum vit einki vita um.Tað kundi kanska sæð út sum honer tikin í Vestmannaoyggjunum. Um onkur veit hvør manningin er, hoyra vit fegin frá tykkum.

Vit fáa dagliga at vita fráokkara lesarum, hvussuvæl teimum dámar FF-blaðið. Nógv meta tað atvera besta blað í landi-num og fleiri halda ikkionnur bløð. Vit royna atliva upp til hetta álit, ogverður tað eisini gjørt íkomandi blað. Tá fara vitat byrja at prenta frásøgnhjá teirri 93 ára gomluDoru Nielsen, ættað úrLorvík og búsitandi áVatnsoyrum. Fyrsti parturverður um barndómin íLorvík, um handilin ogskipini hjá pápanum ogum tá hon í 1925 var viðá eini skúlabarnaferð íDanmark.

Vit fara at hoyra meiraum uppritið hjá løgmans-skrivstovuni um studn-ingin til rækjuskipini, vitfara at greiða frá hvussurot kemur í eina nýggja

stýrisskipan sum okkaraog vit hava frásøgn umein skipstúr hjá JanusDjurhuus. Umframt nógvannað.

ErnestineÍ samband við frásøgninahjá Lisu um Ernestine,kann stutt sigast, at skipiðeitt kvøld á vári 1930 íringasta stormi og kava-roki fór á eitt sker stuttfrá landi á Suðurlandinumí Íslandi.

Í fyrsta umfari fór øllmanningin 26 mans upp írigningin. Morgunin eftirvóru átta farnir í havið, ogvarð einki gjørt, var taðbert spurningur um tíð til

hinir eisini fóru sama veg.Tá var tað, at Ziska Jacob-sen svam í land og fekkfest eina línu, sum gjørditað møguligt at fáa allarmenninar niðan í fjøruna.Næsta tunga takið var atkoma niðan á tann frystabakkan, og her var taðeisini Ziska, ið slóðaðifyri. Og síðan at leita upphús. Tað eydnaðist øllummonnunum uttan einum.Hetta verður roknað sumeitt tað fremsta bjarging-arbragd í okkara søgu.Vithøvdu í 2000 frásagnir fráhesum tilburði.

Komandi blað

Ziska Jacobsen

“Ernestine”

Frá Løgtingsins umboðsmanniNú skrivstovan er flutt, hevur umboðsmaðurinfingið nýggja adressu og postsmogu.

Nýggja adressan er:

Løgtingsins umboðsmaðurTraðagøta 43Postsmoga 2008165 Argir

Telefonnummarið, telefaksnummarið og teldu-postadressan eru óbroytt.

Løgtingsins umboðsmaður

Hjálpargrunnurinfyri óarbeiðsførar fiskimenn

Umsóknarbløð til grunnin fáast við at skriva til:PPoossttbbookkss 22111144,, FFOO--116655 AArrggiirr,, ella at ringja átlf. 31 60 89 (svarar eftir arbeiðstíð) ella leggjaboð á telefonsvararan.

UUmmssóókknniirr ttiill hhjjáállppaarrggrruunnnniinn mmuugguu vveerraaggrruunnnniinnuumm íí hheennddii íí sseeiinnaassttaa llaaggii ffrrííggggjjaaddaagg--iinn 1100.. ddeesseemmbbeerr 22000044..

Hjálpargrunnurin


STJÓRI

Søkt verður eftir stjóra til landingarmiðstøð.

P/F Fiskamarknaður Føroya, sum hevur høvuðsskrivstovu á Toftum, er við at

verða umskipaður, so verandi felag framyvir bert skal vera landingarmiðstøð.

Umframt á Toftum rekur felagið landingarmiðstøð í Klaksvík. Harafturat eigur

felagið í P/F Landingarmiðstøðini á Tvøroyri.

Uppgávurnar hjá stjóranum eru í høvuðsheitum hesar:

¶ at fyriskipa og hava eftirlit við virksemi felagsins

¶ at hava eftirlit við bókhaldi, roknskapi og fíggjarstýringini

¶ at menna og samskipa teldukervið og innanhýsismannagongdir í fyritøkuni

¶ at gera tíðarskeiðsroknskapir og ársroknskapir og samanhalda hesar við

fíggjarætlanir

Førleikakrøv

Tann, ið verður settur, skal hava:

¶ Hóskandi ástøðiliga útbúgving frá eitt nú handils- ella handilsháskúla.

¶ Leiðsluroyndir frá almennum ella privatum virksemi.

¶ Lætt við at samvinna við fólk.

¶ Evni at samskifta bæði í talu og skrift.

Tann, ið verður settur í starvið, kann vænta sær eitt spennandi, mennandi og

áhugavert starv, har bæði eigarar, starvsfólk og onnur fara at vísa áhuga og seta

krøv.

Lønarviðurskiftini verða avtalað við nevndina.

Starvið verður at seta skjótast gjørligt.

Meira fæst at vita um starvið við at tosa við Ólav Jøkladal.

Tey, ið ætla at søkja, skulu senda skrivliga umsókn við prógvum og møguligum

ummælum í seinasta lagi 22.november 2004 til:

P/F Grannskoðaravirkið INPACT

statsaut. revisorar

Postrúm 191

110 Tórshavn

Stílað: Jógvani Amonsson

ella

t-postur: [email protected]

Member of international

network of professional

accountants

STJÓRI

Søkt verður eftir stjóra til uppboðssølu av fiski.

P/F Fiskamarknaður Føroya, sum hevur høvuðsskrivstovu á Toftum, er í ferð við

at vera umskipaður. Eitt nýtt felag undir stovnan skal yvirtaka uppboðssøluvirk-

semið hjá fyritøkuni. Umframt á Toftum rekur felagið uppboðssølu í Klaksvík.

Talan er bæði um gólvuppboðssølu og telefonuppboðssølu.

Uppgávurnar hjá stjóranum eru í høvuðsheitum hesar:

¶ at fyriskipa og hava eftirlit við virksemi felagsins

¶ at hava eftirlit við bókhaldi, roknskapi og fíggjarstýringini

¶ at menna og samskipa teldukervið og innanhýsismannagongdir í fyritøkuni

¶ at gera tíðarskeiðsroknskapir og ársroknskapir og samanhalda hesar við

fíggjarætlanir

Førleikakrøv

Tann, ið verður settur, skal hava:

¶ Hóskandi ástøðiliga útbúgving frá eitt nú handils- ella handilsháskúla.

¶ Leiðsluroyndir frá almennum ella privatum virksemi.

¶ Lætt við at samvinna við fólk.

¶ Evni at samskifta bæði í talu og skrift.

Tann, ið verður settur í starvið, kann vænta sær eitt spennandi, mennandi og

áhugavert starv, har bæði eigarar, starvsfólk og onnur fara at vísa áhuga og seta

krøv.

Lønarviðurskiftini verða avtalað við nevndina.

Starvið verður at seta skjótast gjørligt.

Meira fæst at vita um starvið við at tosa við Ólav Jøkladal.

Tey, ið ætla at søkja, skulu senda skrivliga umsókn við prógvum og møguligum

ummælum í seinasta lagi 22. november 2004 til:

P/F Grannskoðaravirkið INPACT

statsaut. revisorar

Postrúm 191

110 Tórshavn

Stílað: Jógvani Amonsson

ella

t-postur: [email protected]

Member of international

network of professional

accountants

Fyri einum ári síðani gavES greið tekin um, at Før-oyar skuldu gerast parturav evropeisku kumuler-ingsskipanini frá 1 januar2005. Nú tíðin nærkast, erenn púra óvist, nær vitgerast partur av skipanini.

Fríggjadagin 28. novem-ber 2003 var árligi sam-ráðingarfundurin í felags-nevndini millum Føroyarog ES. Á hesum fundi varendaliga gjørd semja um,at Føroyar skuldu gerastlimir í Al-Evropisku kumu-leringsskipanini. Og eftirfundin var sagt, at ESmiðjaði í móti at fáa skip-

anina at virka frá fyri okk-ara part frá 1 januar 2005at rokna.

Tað at gerast partur avhesari skipan gevur før-oysku vinnuni nýggjarmøguleikar, tí hetta merk-ir millum annað, at Før-oyar ikki longur skulu á-leggjast triðjalandstoll fyrinorskar og íslendskar rá-vørur.“Avtalan um alevro-peiska upprunaøkið gerat Føroyar fáa eitt nýttbein at standa á”, segðiAnfinn Kallsberg løgmað-ur við Dimmalætting 1.desember í fjør.

Seinastu vikurnar hava

fleiri virkir spurt seg fyrium nakað nýtt er umavtaluna,og um tað er vistat avtalan kemur í gildium góðan mánaða. Menútlitini eru alt annað enngreið.

Hákun Djurhuus sendi-maður okkara í Brusselsigur,at tað er sera trupultat siga í løtuni nágreini-liga nær kumuleringsskip-anin kemur í gildi.

Í løtuni er ES við atvíðka skipanina til tað, iðrópast Pan-Med kumuler-ingsskipanin, tvs. ein skip-an har ávís miðjarahavs-lond verða tikin við eisini

í tað, ið í dag rópast Al-Evropiska kumulerings-skipanin. Hetta merkir atvit nú fáa eina skipan viðyvir 30 londum, har øllskula hava tillaga lóg-gávuna á økinum, tá upp-skotið frá ES endaliga erliðugt.

ES Nevndin varð liðugvið sítt uppskot fyri ein-um mánaða síðani, og taðvar síðani gjørt klárt tilavgreiðslu til ES Ráðið.Hetta hevur tikið seralanga tíð, grunda á um-seting til øll málini.

“Ráðið skal síðani við-gera uppskotið - fyrst í

ráðsbólkunum, síðani íCOREPER og til seinastskal tað góðkennast áráðsfundi. Um ongar við-merkingar eru til upp-skotið, er viðgerðin ikkiso long, kanska ein tiltveir mánaðir, um altgongur væl. Hinvegin, umnógvar viðmerkingar eru,so skulla hesar jú inn-førast,og alt skal umsetastaftur, og tað er oftast tað,ið tekur tíð” sigur HákunDjurhuus.

Eftir at viðgerðin erliðug í Ráðnum, skulu lut-takandi londini hava end-að sínar innanhýsis manna-

gongdir, og hetta skalsíðani fráboðast á fundi í“Pan-Med working group”.

Við øðrum orðum ertað sera trupult at metaum í løtuni, nær hendagongdin kemur á mál.

Fyrsti januar 2005 skul-di fyri ári síðani gerast einvarið í føroyskari handils-søgu. Tað verður hesindagur ikki, og enn púraóvist,nær vit gerast parturav evropeisku kumuler-ingsskipanini.

Kelda:Vinnuhúsið

Eingin veit nær avtalan um alevropeiska upprunaøkið kemur í gildi fyri Føroyar


Frásøgnin hjá Lisu � 3. og seinasti partur:

Framhald á næstu síðu

Síðurnar 9,

Giftist við Eliseus, ið eins vælkundi gingið burtur við Ernestinu

Abbi tín æt Jógvan Sam-uelsen, og hann átti einbeiggja, sum æt SímunJóhan. Triði beiggin ætPoul Marius. So vóru tværsystrar. Onnur æt KatrinaMalena. Hon var gift viðeinum sandoyingi, sum ætÓlavur.Tey búðu í Leirvíkat begynna við, menfluttu so til Svínoyar. Távar meira fordeilaktugt atbúgva í útbygdunum fyrifiskarí. Hin systirin ætHenrikka, og hon bleivgift í Leirvík við HanusHansen.

Ólavur doyði sum ung-ur maður. Teir vóru fráSvínoy á Borðoyavík. Bát-urin umkomst, og hannog ein annar doyðu.Tanneini reddaðist. KatrinaMalena bleiv verandi íSvínoy, men tá ið honhevði sitið einkja í 10 ár,giftist hon uppaftur viðeinum manni í Fugloy,sum æt Sakaris Jacobsen.Yngsta dóttirin við Ólavi

var 14 ár, tá ið mammangiftist uppaftur.Tann elstavar Inga Maria, sum varjarðarmóðir í Fugloy, ogtann næsta fór til Sand-oyar til familjuna har atveksa upp. Hon fór tilEngland og bleiv gift íEdinburgh. Hon æt Anna.Tann yngsta æt MarinElisabeth. Hon bleiv gift áKirkju, og hon var mam-ma Ellu í Leirvík.

Katrina Malenanøkur børn viðmanninum í Fugloy?Luffa var tann elsta. Honfyllir 70 nú (1976). Fýragentur vóru við tí manni-num, og so átti hon eindrong, sum æt Sámal Ják-up eftir báðum abbunum.Tá var hon 49 ár. Ein avgentunum var bæði blindog lamin og doyði ung. Soátti hon eina aðra gentu,sum kom inn á Klaksvíkarsjúkrahús og bleiv operer-að og doyði aftan á ope-

ratión.Og hin triðja doyðiupp á onkran annan máta,so tað eru bara tvey, iðliva eftir, Sámal Jákup ogLuffa, sum giftist og búðiá Norðtoftum.

Katrina Malena bleivrættiliga gomul. Hon varsamankrúnglað, men livdilongst av systkjunum.Abbitín var eini 75 ella so, tá iðhann doyði. Símun Jóhandoyði fyrr, og Poul Mariuslivdi til hann var eini 65-70 ár.

Kona Poul Marius ætRakul og var slektað avStrondum. Kona SímunJóhan var úr Fuglafirði, ogbørnini hjá teimum eruSámal í Leirvík,Mikkjal ogJakku, Inga Maria og Dora,sum er gift niðri, Elspa ogMarin Luffa. Poul Mariusog Rakul áttu Marina,Jóhannu Sofíu og PeturJuul og ein annan drong,Símun Jóhan, sum doyðiungur. Jóhanna Sofía eitureftir honum.

So er tað abbasystir tínHenrikka. Maður hennaraæt Hanus Hansen. Vitplagdu at siga sum ung, attá ið hann roknaði dreing-irnar hjá sær upp, segðihann altíð bæði nøvnini:Sámal Elias, Óli Andrias,Martin Karl, Petur Adrianog Símun Pauli. Tey áttueisini eina dóttur, sum varnæstelst av børnunum.Hon doyði sum lítil smá-genta av kikhosta. Martinæt eftir henni.

Mammubeiggi mínæt eisini Martin,Sámal Martin, ertað sama navnið?Nei, hann æt Sámal eftirabba sínum undir Húsi-num, og Martin æt hanneftir einari konu í Mikla-dali, sum æt Maria,og sumdoyði, meðan omma tíngekk við honum.Tær báð-ar vóru systkinabørn.Honvar omma bóndan á Nesi(Páll Østerø).

Sámal undir Húsinumátti ein beiggja, sum bleivgiftur úti í Svínoy.Tí er sostór familja undan Húsi-num har. Abbi tín átti trýsystkinabørn harúti, Melusog Jógvan og ein, eg haldiæt Jóhan uppi í Túvu.Taðvóru tríggir brøður, meneg veit einki um nakrasystur. Men hesar í Havn,tú veit, ein selir dukkurbeint yvir av hjá mammutíni,mamma hansara Siggaog tær stamma niður fráJústinussi. Tey vóru soóheldug, tey hjá Jústinus-si. Hann átti tveir dreingirtilkomnar, ið fórust viðAnnu, sum forlisti í 1920.So átti hann ein annandrong upp á 17 ár. Hanngekk burtur við einumSvínoyarbáti. Og yngst avøllum átti hann ein drong,sum hevði eingi oyru.Hann hoyrdi einki. Teirvóru beiggjar Siggu, ogsystrarnar vóru fimm, sotey hava verið 9 børn.

Kona Sámal undir Húsi-num æt Marin Katrina og

var slektað av Kirkju. Honskuldi vera sera myrk, oghar meina tey, tað er tí, sonógv myrk fólk eru ífamiljuni. Hon var systirein, tey kallaðu bátabyggj-arin á Kirkju. Lat meg nútaka dømi av, at ein beigg-in giftist í Sundi. Sunniva íKunoy gongur her, oghon er sera myrk. Honstammar frá tí manninum.Ein maður doyði í Havnnú, sum æt FríðrikkurFrederiksen. Tað var einbeiggi hendan mannin. Sovar ein giftur á Viðareiði,og hann er pápi til Mein-hard lærarin. Og tey harúti í Havn, sum hava skó-toysforrætningina. Tannmaður, Jóan Jakku, hannstammar frá tí familjuni.

Var Sámal undirHúsinum úr Leirvík?Tað haldi eg,men hvaðani

familjan hjá honum var,eri eg ikki klár yvir, tí táeg var ein stór genta, komein maður úr Sandoy atvitja abba tín Jógvan Talis.Hann segði seg vera ífamilju við hann.Tað hevðihann frætt ígjøgnum tað,at hann var mestsum hús-kallur hjá prestinum áSandi, Evensen, sum vildisleppa til Norðoyggjar atsíggja seg um og baðhann koma við sær. Táhøvdu teir leyp at beraallar greiðirnar í, presta-kjólan og alt hettar her,oghann segði, at tá ið hannkom til Mikladals, frættihann, at ein maður var íLeirvík, ið æt Jógvan Vita-lis, sum var í familju viðhann. Tí kom hann tilLeirvíkar at ferðast.

Hesin maðurin var soum jólini og fór avstað,men eini tvey ár aftan á

Vit hava nú seinasta part av forvitnisligu samrøðuni, sum Maud Heinesen í 1976 hevðivið fosturmammuna Lisu við Keldu. Hon greiðir frá um ættina undir Húsinum, um tá honvarð forlovað og giftist, um tá Eliseus eins væl kundi verið gingið burtur, og umhandilsskap í Lorvík, tá kúgvin hóast alt varð bjargað.Myndirnar hesaferð eru læntar frá Maud Heinesen, Heina Johan Glerfoss, RanváHansen, Símun Johan Wolles og Zacharias Zachariassen.

�Undir húsinum�Vit hava longu nevnt, at omma giftist til Leirvíkar við Jógvan Talis, og at tey búsettust viðKeldu, sum húsini, abbi bygdi, enn verða kallað. Men hvussu við familjuni hjá abba?

Mynd av manning á sluppuni “Gunhild” hjáKlæmint á Syðradali. Mamma metti myndina atvera frá 1911, tvs. at pápi (Eliseus) hevur verið 18ára gamal. Menninir eru: standandi frá vinstruSímun av Strondum, Jákup og Jógvan av Eiði, sit-andi Eliseus Jacobsen av Syðradali, Karl Poulsen áBrúgv í Mikladali, Óli Hansen á Húsamørk íLeirvík. Elsa Petersen í Havn hevur tikið myndina.

Mynd frá onkuntíð í fimtiárunum av húsunum hjáLisu og Eliseus á Stongunum, ið seinni eru umbygd.Tá ið tey fluttu av Syðradali til Klaksvíkar fyrst ítríatiárunum, vórðu húsini hjá foreldrum hansara,Símun Paula og Juliannu, niðurtikin og ið hvussuer stórviðurin brúktur til húsini í Klaksvík.Tað sæstenn í miðhæddini, har væl styttri er ímillum loft oggólv enn í erva. Húsastøddin var 9 x 11 alin, ogminnist Maud rætt, segði mamma hennara, at teykostaðu millum 4 og 5000 kr.at byggja. Hon vitstiannars um onkur onnur hús, ið vórðu bygd umsama mundið og høvdu ikki kostað meira enn3000 kr. Men sjálvt tað hevur verið tungt í teimumvána tíðunum í tríatiárunum, tá ið avrokninginhjá fiskimonnum var upp á nakrar 100 kr. fyriárið.


Framhald á síðu 15

hetta ella kanska longri, távóru nógvir sandoyingartil skips við Óla, skipara-num á Norðlýsinum, ogmammubeiggi tín var við.Tá segði hann, at har vórueinir tveir dreingir viðskipinum, sum vóru synirhendan Jóhan, sum mað-urin av Sandi æt, og atpápi teirra hevði sagt, athann var trímenningurabba tín. Soleiðis kannfamiljan sløðast ymsa-staðni.

Hvar hittu tú pápa?Tað skal eg so væl sigatær. Eg var jú norðuri íMikladali sum ung gentaog tænti, og so tað várið,sum eg fylti 18 um sum-marið, var eg har norðuriog búði tá suðuri í Húsi.Tað var nokkso nógv atgera suðuri í Húsi taðárið, tí vit vóru so nógvfólk. Har var ein gamalmaður, Jóhan Petersen,sum enn livdi (hann doyðiaftur um várið). Og sovóru Jógvan og Stina, ogtey trý børnini, so nú eruseks. Tveir menn vórueisini, sum róðu út. Vitvóru gjarna nýggju, tíggjufólk í húsi, so har var nógvat gera.

Nú er tað, at oyggjafólkkom norður at dansa.Taðplagdi at vera gamalt, atvit fóru heim, og teykomu norður. Tað mundivera onkuntíð í atventini,ella kanska var líka aftan ánýggjár, tað skal eg ikkisiga akkurát. Men líkamikið. So nú koma tey avHúsum og Syðradali viðbát, og Kunoyingar komaeisini.Vit blivu nógv fólk,og rímiligt, so høvdu teytað fyri, at avbygdafólkiðbúði í ymiskum húsum.Táið nú dansurin kemurfyri, so fara tey at bjóðainn. Nú sigur JógvanAndrias við meg, hvussu

tað bleiv, um hann kundibjóða fólki inn. Eg segði,tað fór eg ikki at sýtahonum at gera. Ja, men somátti eg vera og vartaupp.“So verður ikki nógv-ur dansur hjá mær”, sigieg við hann.

Hetta er so einki. Harkemur eitt borðhald fyriog annað eftir, og ymiskirdreingir komu inn, harí-millum Eliseus.Tað kanskaeg tonkti ikki stórt meirauppá. Eg dekkaði so fyriteimum, og tá ið borð-haldið var liðugt, skund-aði eg mær at taka avborðinum og vaska upp.So slepti eg mær heim íUttarstovu. Har var dans-urin. Men veitst tú, nú iðeg komi út í tún, stendurEliseus har. Hann spyrmeg, hvar ið eg ætlaðimær. Eg segði, at eg ætlaðimær heim í dans at vita,um tað hendi seg, at egslapp runt eina ferð, men

skuldi eg fara at varta altupp, sum Jógvan Andriasbjóðaði og ordnaði inn,bleiv ikki nógvur dansur.Vit fylgdust so heim ídansistovuna, men tá iðvit komu í túnið, forsvannhann. Eg visti ikki, hvarhann fór. So fór eg inn ídansistovuna, og eg dans-aði eina løtu, men tað varikki meiri enn reiðiligaein tímans tíð, nú er Jógv-an Andrias aftur eftir mærat biðja meg koma suðuraftur. Soleiðis gekk náttin,so har komu vit einkisaman.

Nú er tað avgjørt, tá iðtey fara av stað,at vit skulaheim á oyggj at dansasunnudagin eftir. Vit faraoman í fjøru, tá ið teirfara, og teir vóru grúiligagalantir og blíðir. Harí-millum annað sigur pápivið meg: “So kemur túvið?” Eg sigi:“Ja, tað komieg. Tað er ikki meiri for-

nøjilsi í Mikladali enn so”.“Ja, so hittast vit tá”, sigurhann. Eg sigi: “Sjálvfylgi-ligt síggjast vit, um vit faraat dansa”. So tonkti egikki meira upp á tað. Mentú, hendan dagin, sum vitskula fara at dansa, nú eródnarveður, so vit fóruongantíð.

Nú kemur brævHetta er so einki. Einarfjúrtan dagar ella tríggjarvikur aftaná - tað hevurverið eftir jól - nú fái egeitt bræv.Tað er frá Elise-usi, hvar ið hann sigur, athann hevur lovað seg tilskips, og at hann fór. Núbleiv tað avsligið við okk-ara dansiferð.- Tá ætlaðihann at fáa fatt í meg.Men hann kundi tað samaskriva tað her, hvat mein-ingin var, og bað megsvara sær upp á tað, sumhann spurdi, antin nei ellaja. Eg hugsaði við mær

sjálvari. Hatta tímdi egikki at svara uppá, tað vargóð tíð til tað, tí eitt árkom aftan á hetta. Eg var18 ár, fylti 19 tað summ-arið. Hann var 25 ár. Soskrivi eg nakrar reglur. Ja,eg hevði fingið eitt brævfrá honum, men tað máttitíðin vísa, nær vit kunduhittast aftur. Tað visti egikki nakað ting. Og so-vorðið fór man ikki atsvara upp á standandi fót.So bleiv einki meira umtað.

Várið gekk. Men umsummarið eri eg í Leirvík.Nú er fólkafundur á Eiði-num (Gøtueiði).Tað var áhvørjum ári. So nú fara vitbáðar Elspa, sum altíðplagdu at knugga saman,vit og fleiri aðrar genturfara. (Viðm.:Elspa hjá Sím-un Jóhan,abbabeiggja,varbesta vinkona mammu frábarnaárum). Nú sigur honvið meg: “Sært tú? Hyggallir Húsamenn og Syðra-dalsmenn koma niðan-eftir. Eg skal siga tær, teireru komnir á Eið, tí skipiðliggur inni á Klaksvík. Ognú eru teir komnir áfólkafund”. Jú, vit síggjabeinanvegin, at tað eruteir.

Hetta var so einki. Vitteska okkara millum, mennú skulu vit oman aftur tilSyðrugøtu og ganga afturtil Leirvíkar. Nú møti eghonum í Syðrugøtutúni.So sigur Eliseus við meg,at hann hevði nakað atsnakka við meg um. Vitfóru so avsíðis og prátaðueina løtu. Hvat eg meintiog so og so. Tú veitst,hvussu man kann snakka

soleiðis. Nú fóru teir av-stað og bað meg skrivasær eitt bræv yvir á Eyst-urlandið og segði mæradressuna, tí teir blivuikki aftur fyrrenn í sep-tember-oktober. So skriv-aði eg, at tað kundi vera,men tað fingu vit at sígg-ja, tá ið teir komu aftur íheyst. Men eg fekk so eittbræv frá honum, meðanhann var á Eysturlandi-num, og hann segði, athann roknaði við tí, sumat vit høvdu snakkað um,at tað var í ordan, tá iðhann kom aftur í heyst.Og tá kom hann norður atvitja meg. Soleiðis var.Hann kom aftur við skipi-num, og tá ið hann varafturkomin - eingin tele-fon var til Mikladals - tákom hann. Hann búði harniðri á Brúgv, sum teykallaðu,og hann kom suð-ur í Hús til mín at snakkavið meg um hesi hertingini. Soleiðis komu vitsaman.

Forlovað í sjey árVit hildu saman leingi.Hetta her var um 1919-20, og í -22 gjørdu vit av,at vit skuldu giftast. Eg fórsuður til Havnar í januarmánað, sum vit ætlaðu atgiftast aftur um heystið,og tá var tað, eg bleiv sjúkav tuberklum. Eg var sjúkí trý ár og fekk strangtforboð, at eg einki skuldigera, so tað var einki athugsa um at fara og takanakað hús upp á seg.Eg láá Sanatoriinum inntil 25,men í 27 giftust vit. Taðvar eitt langt forlovilsi,longri enn vit ætlaðu. Vit

Mynd frá 1911 av Lisu og fostursystkjunum í Leir-vík: Sámal Martini, Mariu, Trinu og Petru.

Lisa og Eliseus.Myndin er ivaleyst tikin um tað mundið, táið tey giftust (1926).

Her síggjast frá í erva: Jógvan Glerfoss, BrynhildGlerfoss, Johanna uppi í Tungu, Gerhard Trónd-heim, Lisa og Eliseus. Myndin er frá umleið 1957og er tikin á trappuni hjá Jógvan Glerfoss.


Felagið hjá føroyskumfiskimonnum uttanlandsger hesar viðmerkingar tiluppskotið um at lækkafiskimannafrádráttin ogeisini til ta viðferð, sumhesin bólkur av fiski-monnum hevur fingið:

Landsstýrismaðurin ífíggjarmálum hevur ætl-anir um at broyta fiski-mannafrá-dráttin frá 15 %upp til 500.000 til 14 %av upp til kr. 470 000árliga.

Hjá okkum, ið vóru viðat fáa hesa skipan setta íverk, eins og fyri limirokkara

í vinnu uttanlands, erhetta at missa vunninrættindi.

Eitt annað mál er sam-døgursfrádrátturin, harfiskimenn komu at verasettir í bólk við hand-verkarum í vinnu uttan-lands, har skipanin var, athesir fingu 300 kr. í frá-drátti um dagin.

Henda skipanin var settsaman soleiðis, at av hesiupphædd vóru ásett 50 %til uppihald, 25% til ferð-ing, 5 % trygging o.a.

Men rindar reiðarin einferðaseðil, missur sjómað-urin rættin til nýtslu avfrádráttinum. Hóast fleiriroyndir vildi landsstýris-maðurin ikki broyta hesaskipan, men dró enn eittkort úr ermuni við atlækka frádráttin til kr. 100um dagin.

Ein fiskimaður, ið t.dsiglir í Noregi, rindar 7,8% fyri sosialar veitingar, iðeru munandi betri ennher á landið. Hetta kannikki dragast frá í sjálvupp-gávuni. Er inntøkan kr470.000, er talan um kr.36.600.

Harnæst kemur pensjón,sum er umleið tað sama,kr. 36.600, ferðaútreiðslureru umleið kr. 60.000 ellatilsamans kr. 133.200 fyriat arbeiða uttanlands. Táskattur er farin av, sæsthvussu ræðandi inntøkaner netto.

Okkara ynski var at faratil gomlu skipanina, atleggja skjøl fyri ferðaút-reiðslur við, tá gjørt varðupp í skatti.

Nú rinda fiskimennsjálvir sínar ferðaútreiðsl-ur fyri at fara til arbeiðisuttanlands, meðan fólkher á landið fáa koyri-pening, og tingmenn fáapening at ferðast til og fráløgtingsarbeiðið.Teir kun-nu hava stásiligar bilar,rinda trygging og veg-skatt við koyripeningi-num og enntá hava avlopsigst.

Á seinasta aðalfundi hjáFF í des 2003, t.v.s. beintundan valinum, møttuhesir tingmenn á fundi-num:Alfred Olsen,AnfinnKallsberg, Kári P Høj-gaard, Hendrik Old, einsog Óli Jacobsen frá FF.

Her greiddu vit teimumfrá støðuni um ferðafrá-dráttin. Allir vóru samdirum, at komu teir á ting,fóru teir at virka fyri, atgingið varð aftur til gom-lu skipanina, tí teir mettuikki, at vit skuldu rindaímillum 60.000 kr. og kr.100.000 kr. fyri at fara tilarbeiðis. Men nú eftir atEITT Ár er farið, hava vitikki hoyrt eitt orð frá hesimanning, so var veruligabert talan um valagn.

Felagið hevur eisini fyrrí ár sent t-post til BárðNielsen, har vit bóðuhann um fund um málið,men heldur ikki hannønti okkum aftur.

Okkara vón er tí, athesir persónar meintunakað við síni orð í des.2003, og at kanska BárðurNielsen verður kunnaðurav sínum samgongufeløg-um.

Ella er kósin kanskasett, at fáa fiskimenn atflyta bústað til granna-londini. Livst so spyrst.

Toftir, 5. november 2004 Høgni Waag Høgnesen,formaður

Føroyskir fiski-menn uttanlands

DJ-Show v/DJ Cool Martin KjærboDJ-Show v/DJ Cool Martin Kjærbo

Tónleikabólkurin Týr undirheldurTónleikabólkurin Týr undirheldur

Møguleiki at keypa Tax-freeMøguleiki at keypa Tax-free

Ókeypis fi tness-venjingÓkeypis fi tness-venjing

Góður maturGóður matur

Møguleiki at keypa inn í Hanstholm

J. Broncks gøta 37 · Postsboks 370 · FO-110 TórshavnTlf: 34 59 00 · Fax: 34 59 50 · [email protected]

4 koyggju kamar, innan ......600,-4 koyggju kamar, uttan........700,-3 koyggju kamar, innan .......800,-3 koyggju kamar, uttan .......900,-2 koyggju kamar, uttan ...1.000,-

Prísurin fatar um ferð fram og aftur á far leið ini Tórs havn-Hanstholm.

Øll kømur hava wc/bað.

PRÍSIR

Super Weekend-cruise

Fyri hvønnÍroknað er: Ferðin fram og aftur í 4-koyggjukamari, innan, við wc/bað. Matur er ikki íroknaður.

úr 600,-

25-29. november

DJ-Show v/DJ Cool Martin Kjærbo

Tónleikabólkurin Týr undirheldur

Møguleiki at keypa Tax-free

Ókeypis fi tness-venjing

Góður matur

Møguleiki at keypa inn í Hanstholm

Henda grein, sum stóð í Jydske Vestkysten tann 12.november kann vera eitt íkast til kjakið um studning ellaikki til fiskivinnuna. Her sæst greitt, at tað verður helt fitt av studningi latin til donsk fiskavirki. Og slíkurstudningur verður eisini latin til virki aðra staðni í ES, og kanska í enn størri mun enn í Danmark. Endamáliðvið at lata hendan studning í Danmark er at styrkja um kappingarførið og at varðveita donsk arbeiðspláss.T.v.s. at har hava teir ein politikk!

Víst verður studningur latin

Vitja eisini inn á heimasíðu okkara:www.fiskimannafelag.fo


Fyri nøkrum døgum hevðiDagur og Viku eini seraskakandi tíðindi.Tey vóru,at uttan mun til, um pol-itiskur vilji var fyri ætlaðuroyndini at bjarga rækju-flotanum, so kundi hettaikki lata seg gera, tí taðstríddi ímóti viðtøkunumhjá WTO, altjóða handils-felagsskapinum, fyrrver-andi GATT, og tískil eisiniímóti føroysku stýrisskip-anarlógini. Grundgeving-in er í stuttum tann, at taðsambært WTO ikki er loyvt“at geva ávísum vinnumframíhjárætt.”

Høvdu hesi tíðindi ver-ið borin 1. apríl, kundi eintrú, at hetta var ein avfuppsøgunum, sum fjøl-miðlar ofta bera hendaávísa dag, so ósannlík erutey.

SpurningarHenda søgan reisir einhóp av spurningum.Tannfyrsti er, hvussu tað kannbera til, at ein tíðarav-markaður FAS líknandiskipan til nøkur fá rækju-skip skal vera ólóglig, táein varandi skipan innanFAS til nógv fleiri farma-skip ikki er nakar trupul-leiki. Fyri ikki at tala umDIS og NIS, sum alt erumeira ella minni fjaldirstudningar. Aftur at hes-um kemur allur tann stuð-ul av øllum møguligumslagi, sum verður latin íøllum øðrum londum. Vitkunnu bert hugsa umlandbúnaðarstuðulin í ES,sum røkkur upp til fleirihundrað milliardir av kr.

Annar spurningurin er,hvussu tað kann bera tilat lata eina nevnd arbeiðaí mánaðir við eini bjarg-ingarætlan, fyri síðani fleirimánaðir aftaná at stað-festa, at bjargingarætlaniner ólóglig.

Hesi sera áhugaverdu,og fyri okkara sjálvræðiskakandi tíðindini havalíka verið uppi og vent ísjónvarpinum og í Sosiali-num.Men tað hevur veriðeftir vanligari mannagongd- uttan at málið er kannaðog uttan at viðkomandispurningar eru settir, oguttan at málið verður fylgtupp.

Hinvegin hevur FF-blað-ið gjørt sær tann ómak atkanna málið,og kunnu vitvísa á, at hetta er als ikkiso einfalt, sum tað varðsett upp av omanfyrinevn-du fjølmiðlum og sum av-varðandi landsstýrismaðurtyktist at halda.

Ikki nýggjurspurningurNú er tað soleiðis, at tað

er ikki ein nýggjur spurn-ingur, um stuðul til fiski-vinnuna er í samsvari við“altjóða lóg”.

Hetta er eisini ein spurn-ingur um eitt land skalfinna seg í at verða dikter-að av útlendskum reglum,sum her er talan. Her skalfyrst verða nevnt, at í 1992var ein norðurlendsk ráð-stevna um studning tilfiskivinnuna. Har var m.a.ein grønlendsk framløga,har tað varð greitt frá, atES hevði kravt avmarkingí rættin hjá Grønlandi atgeva studning til fiski-vinnuna. Men grønlend-ingar søgdu, at við einumbúskapi, sum var so heft-ur at eeiinnii vinnu, nevniligafiskiskapi, so vildu teirikki hava ES at leggja segút í, hvussu teir skipaðuseg á økinum, t.d. við atlata studning um tørvurvar á tí. Tað er eisini hettasum talan er um.“Altjóðarættur”er gjørdur av lond-um, har fiskivinnan hevursera avmarkaðan týdning.Tí ber væl til at vera“frelstur” á studningsøki-num, tá talan er um fiski-vinnu. Men á økjum, sumhava veruligan týdning,kunnu hesi lond lættligafinna sær sniðgøtur atsleppa sær undan, og taðsæst eisini greitt, at hettaverður gjørt.

Vit gjørdu 1991 eina av-talu við ES, sum kom ígildi 1. januar 1992. Hervar júst ein líknandi regla,sum tann umrødda WTOreglan, og sum var soljóð-andi:

Ein og hvør almennurstuðul, sum avlagar ellahóttir við at avlaga kapp-ingina við at taka ávís-ar fyritøkur ella vøru-framleiðslur framum.

Nógv varð tosað um, íhvønn mun henda reglavar eitt forboð ímóti studn-ingi til fiskivinnuna, ogalmenna útleggingin var,at soleiðis skuldi hettaskiljast.Vit høvdu serliganáhuga í at kanna,um hettaeisini galt inntøkutrygdhjá fiskimonnum. Í Føroy-um var sagt, at partur avinntøkutrygdini var í stríðvið ES avtaluna. Tað vórueisini embætismenn ídanska fiskimálaráðnum,sum avgjørdir meintu, at

henda reglan heilt bann-aði inntøkutrygdini hjáfiskimonnum.

Árið eftir fóru vit upp íEFTA, har líknandi reglurvóru galdandi,og tær vóruenntá meira víttgangandiog ítøkiligar enn reglur-nar hjá ES. Sambært norsk-um metingum var inn-tøkutrygdin eisini í stríðvið hesa avtalu.

Men hóast vit framhald-andi hava havt studning-ar, sum skuldu verið ístríð við ES og EFTA, sohevur ikki kvett úr nøkr-um teirra, og hetta hevurals ikki verið nakar tru-pulleiki.

Eitt mál verður nevni-liga ikki til eitt mál, fyrrenn eitt limaland kærireitt annað um ólógliganstudning.Verður tað gjørt,er ein greið mannagongd,sum skal greiða hetta. Ert.d. talan um ES, skal má-lið takast upp í felags-nevndini millum ES ogFøroyar.

Men eingin kæra hevurverið, helst tí at tað, sumhendir í Føroyum, ikkihevur nakran týdning fyriheimshandilin. Kanskakenna hini londini eisiniorðatakið um,at tað loysirseg ikki at blaka við gróti,tá ein sjálvur býr í glas-húsi.

WTOWTO hevur eisini einagreiða mannagongd fyriat staðfesta, um reglurnarverða fylgdar. Bárður Niel-sen váttaði sjálvur, at taðbar ikki til hjá landsstýri-num at fara til WTO atspyrja seg fyri. Tann ein-asti hátturin er helst tann,at eitt mál fer ígjøgnumfyriskipaðu mannagongd-ina á hesum øki.

Hon er henda:

WTO’S TVISTBILÆGGEL-SESSYSTEM

WTOs aftaler er baseretpå principper om ens han-delsbetingelser, f.eks. desamme toldsatser. Et and-et princip er, at alle WTO-landes virksomheder skalhave samme handelsbe-tingelser som et WTO-lands egne virksomheder.Principperne modvirkerdiskrimination.

WTOs tvistbilæggelsesor-gan er et domstolssystem,som kan afgøre uenighe-der mellem medlemslan-dene.Afgørelserne er bin-dende for landene.

Når ét land har klaget ov-er et andet, får det først60 dage til konsultationer

Dernæst nedsættes ettvistpanel,d.v.s.WTO-dom-stol, hvor parterne førerderes sag.

Panelet træffer afgørelsemaksimum ét år efter atsagen er rejst

Taberen kan appellere sa-gen.

Hvis det anklagede landtaber, skal det inden 30dage tilkendegive, om detagter at følge afgørelsenog fjerne problemet

Hvis det ikke vil, forhan-dler parterne om en øko-nomisk kompensation tildet forurettede land

Kan parterne ikke bliveenige, beder det foruret-tede land om lov til atindføre straftold mod detanklagede land.

Sum tað sæst, virkar hen-da skipanin sum ein dóm-stólur, og tí er hetta einmáti at fáa greitt møguligivamál, eins og ofta verð-ur gjørt við rættarskipan íøðrum málum.

Geva mótpartinumviðhaldTað vildi verið óhoyrt, umannar parturin í eini møgu-ligari trætu uppá forhondfór at geva mótpartinumviðhald.

Men tað er júst tað, sumer hent í hesum førinum,og uppritið í málinumkann í givnum føri verðanýtt móti okkum sjálvum.

Annars skuldi ein trú, atfremsta endamálið hjá einiføroyskari landsumsitingvar at røkja føroysk áhuga-mál og føroyskan avgerð-arrætt. Hetta merkir athalda fast um, at so víttgjørligt eru tað okkaramyndugleikar, sum takaneyðug stig at loysa tru-pulleikar í Føroyum, og atein føroysk umsiting gertað, hon kann fyri at verjaog grundgeva fyri hesistøðu.

Neyvan nakartrupulleikiVið royndirnar á økinumer tað sera ósannlíkt, atnakað meiri hevði hent,sjálvt um vit framdu einalóggávu, sum á pappíri-num ikki var í samsvar viðWTO. Men skuldi taðkortini hent, at eitt annaðWTO land hevði kærthesa lógina, so høvdu vitfylgt tí fyriskrivaðu manna-gongdini, og so kundimálið verið avgjørt. Ogmøgulig móttiltøk, sumverða brúkt av løgmans-skrivstovuni, sum ein hótt-an ímóti at fremja hesalóg, høvdu als ikki veriðaktuell, uttan so at vitsettu okkum upp ímótieini avgerð hjá kæru-nevndini. Eitt slíkt málhevði uttan iva vart alt tað2-ára tíðarskeiðið, sumlógin eftir ætlan skuldivera í gildi.

Men hvussu ósannlíkttað er, at hetta yvirhøvurhevði komið uppá tal,sæst eisini av, at umrøddamannagongd ikki í nøkr-um førum hevur veriðnýtt í málum, sum snúgvaseg um studning. Og or-søkin er iikkkkii tann, at taðiikkkkii ffiinnnnaasstt studningar íøðrum WTO limalondum,sum tað kundi verið kærtum!

Ístaðin uppliva vit einaløgmansskrivstovu sumupp á forhond gevur WTOviðhald í einum møgulig-um máli, og sum grund-

Er WTO nýggjasta hægsta vald í Føroyum?

Skal føroyskur sjálvsavgerðarrættur avreiðast?

Grønland er undir somu WTO treytum, sum vit eru.Henda frásøgn frá landsstýrinum vísir, at teir ar-beiða út frá tí, sum teir meta gagnar Grønlandi.Her er talan um eina framleinging av eini skipanvið beinleiðis kg. studningi til innanskersveiðunaeftir rækjum, sum eins og okkara var í kreppu.Sum tað sæst eru eisini latið upp fyri øðrum studn-ingum. Tað er óneyðugt at siga, at ber hetta til íGrønlandi, so ber tað eisini til í Føroyum.

Hetta er brot út frágreiðing hjá WWF um tann studning, sum verður latin fiski-vinnuni runt í heiminum. Upphæddin liggur omanfyri 100 milliardir krónur.Okkara royndir av ótálmaðum studningi er eisini, at hann er skaðiligur. Mentað er eisini munur á at gera eina lítla roynd at bjarga eini heilari vinnugreiní einum landi, sum er fullkomiliga heft av fiskivinnu. Henda vinnugrein hevurstóran týdning fyri okkum hóast hon bert umboðar 2% av veiðuni av kalt-vatnsrækjum.


gevur í málinum, sum umtteeiirr umboðaðu WTO,hóast tað lættliga kundufunnist sjónarmið, sumbakkaðu okkum upp.Sum t.d. at okkara parturav rækjuveiðini bert er2%, og tí ongan túydninghevur í eini kappingar-støðu.Annars kundi eisiniverið víst á, at Grønland,sum eisini hevur góðkentWTO sáttmálan, hevurgivið beinleiðis kg. studn-ing, sum er tann mest um-stríddu studningsháttur,til júst rækjuveiðu innan-skers. Hóast hetta hevurWTO,eftir øllum at døma,einki gjørt við tað.

Hvussu virkar WTOí tí dagligaUppritið hjá løgmansskriv-stovuni sigur ikki eitt orðum, hvussu WTO virkar ípraksis á hesum øki. Taðer ikki tí, at tað ikki finsttilfar. Á alnótini eru 16milj. tilvísingar til WTO og600.000 tilvísingar eru tilWTO + stuðul, so her ernóg mikið at taka av. Vithava roynt at taka nøkurdømi, sum skulu lýsasther.

M.a. verður upplýst í2003, at tann studningur,sum verður latin fiski-vinnuni í heiminum, er100-140 mia. kr. árliga. Einstórur partur av hesum erí WTO limalondum. Hettaí sær sjálvum prógvar, attær reglur, sum víst verð-ur til als ikki virka ogokkara eventuella ætlanum at lata rækjuvinnuni10 mio. kr. í tvey ár mávera ein viðfáningur í hes-um høpi.

Annars er talan umstudningar á nógvum øðr-um økjum, sum munnuvera týdningarmiklari fyriWTO enn fiskivinnan.Verður hugt at einstøkummálum sæst greitt, hvarWTO veruliga nýtir sínaorku. Eitt dømi er tannstuðul, sum USA hevurlatið Boeing flogfaraverk-smiðjunum, og her er tal-an um trýsifrað milliarda-tøl í krónum, og hevurósemja verið ímillum WTOog USA heilt síðan 1992um hetta mál. USA vil núendurskoða skipanina.

Inntøkutrygd ogfiskimannaskatturblandað upp í málið Í uppritinum hjá løgmans-skrivstovuni sæst, at einroynd verður gjørd at sáaiva um, hvørt inntøku-trygd fiskimanna og eisinifiskimannafrádrátturinskal vera í samsvar viðWTO.Tað ódámliga í hes-

um er, at løgmansskriv-stovan ger hetta uttan atvera biðin um tað, serligaódámligt er tað, tá hugsaðverður um tað sum hendifyrr í ár, tá føroyskir myn-dugleikar próvfast “bí-løgdu” danska uppílegg-ing í hesum máli.

Fiskimannafrádráttur ískatti hevur annars verið íDanmark og Noregi allata tíð, WTO hevur veriðtil, og tað er eingin grundtil at halda, at hesi londseta í verk eina skipan,sum ikki skal vera heiltvatntøtt. Og hvat viðdonsku DIS-skipanina, harskattafrádrátturin er100% ella enntá meiraenn tað?

Føroysk “lóggáva”á enskumTað er eingin ivi um, athetta er eitt stórmál fyriføroyskan avgerðarrætt,og skuldi tað verið reist,skuldi verið neyðugt viðeini fullkomnari útgrein-

ing í øllum liðum. Upp-ritið sum talar er um telurtríggjar skallutar síður.Tað merkisverda er enntá,at her er talan um eittsamskifti millum løgmans-skrivstovuna og, ikki lands-stýrismannin, men “Tollog Skatt”, og hetta sam-skifti er byrjað fleirimánaðar eftir, at málið erfarið til politiska viðgerð.

Uppritið endurgevurrelevantu WTO reglurnará sera tekniskum enskumuttan nakra sum helstútgreining, sum kundigjørt tað møguligt at settnakrar spurningar.

Og tað verður einginroynd gjørd at lýsa teirspurningar, sum høvduverið upplagdir, nevniligaat tað skal bera til at havaeina ævigt galdandi FAS-skipan fyri óavmarkað talav farmaskipum, og ikkieina tíðaravmarkaða FAS-líknandi skipan fyri nøkurfáa rækjuskip!

So hetta er nú ikki so

einfalt, sum tað kanskasær út til, og í hvussu erikki so einfalt, at vit skuluhopa eftir hali vegna einaso eintáttaða lýsing avmálinum.

ÓhoyrdundanstøkkingUttan mun til hvat hvøreinstakur heldur um ætl-

aða rækjuuppskotið, soskuldi semja verið um, atuttan mun til, hvat iðverður gjørt, so eigur taðat vera ookkkkaarraa avgerð.

Tí er tað sera langt úti,at føroyskir myndugleikará einum slíkum grundar-lagi sleppa egnum avgerð-arrætti vegna formellarreglur hjá einum altjóðafelagsskapi, har tað av-gjørt ikki er nakað, sumbendir á, hann vil leggjaseg út í eitt slíkt mál.

Vit kunnu bert spyrjahvat verður tað næsta? Tánú er farið í holt viðfiskivinnuna er ikki ringtat gita hvør tann næstakaninin verður, sum verð-ur hálað upp úr hattinum.

Kann ikki verasíðsta orðiðUppritið hjá løgmans-skrivstovuni kann ikkivera síðsta orðið her. Taðkann politiska skipaninikki loyva sær. Vit muguverja okkara egnu áhuga-mál og sjálvsavgerðarrætteins og øll onnur londgera, eisini í WTO høpi.Hesum vilja vit feginhjálpa landsstýrismanninvið, og vit skilja at aðrirpartar í vinnuni vilja geratað sama. Tískil skal pol-itiska skipanin sleppa attaka støðu til sjálvt máliðuttan eina slíka undan-førslu sum hesa.

Her síggja vit eitt dømi um, hvar teir veruligu trupulleikarnir hjá WTO eru,nevniliga studningur til tær stóru flogfarverksmiðjurnar, har einstøk mál komupp í milliardir. Tað sæst greitt, at hóast hátíðarligar undirskrivingar avmillumtjóða sáttmálum, so roynir hvør at sæta sær! Hetta er ikki meiraaltjóða rættur enn so. Tað eru nógv onnur dømi. Útleggingin hjá løgmans-skrivstovuni skal eisini síggjast í hesum ljósi.

Her sæst, at tað er TToollll-- oogg SSkkaattttssttoovvaann sum biður Løgmansskrivstovuna ggeerraaaavv, um umrødda uppskot er í samsvar við altjóða rætt. Hetta reisir sanniligaspurningin hvør ið er hægsta vald í landinum. Tað kann so ikki veralandsstýrismaðurin og løgtingið.Annars sæst, at tann "lóggáva", sum nú er galdandi fyri okkara vinnupolitikk,er skrivað á enskum, og í uppritinum er tað sera smátt við útgreiningum oggrundgevingum, sum kundi verið grundarlag fyri nærri kanning.


Nú hava Gøtufólk eisinifingið sítt sambýli. Hettaer eitt mál sum arbeitthevur verið við í fleiri ár.Í fyrsta umfari var arbeittvið at gera tann partin avgamla studentaskúlanum,sum var bygdur omanágamla svimjihylin við Gøtu-gjógv, til sambýli. Hesingjørdist í staðin barna-garður.

Í staðin varð avgjørt atgera eitt heim serstakt tilhetta endamál, lutvíst sumsambýli og lutvíst sumdagtilhald fyri onnur ennfastbúgvandi.

Gøtubrá liggur oman-fyri ta gomlu bygdina íNorðragøtu við góðum út-sýni og yvir bygdirnarNorðragøtu, Gøtugjógv ogSyðrugøtu. Bygninguriner í tveimum hæddum,sum hvør er 740 fermet-ur, skipaður við sambýli á2.hædd og sunnaru helvt

av 1. hædd. Í norður-endanum er so tilhaldiðfyri tey eldru í sóknini.

Sambýlið er innrættaðat hýsa 16 búfólkum.Hvørt búrúm er 24 fer-metrar. Umframt hesi rúmer sambýlið innrættað viðkøki, sjónvarpsstovu, uppi-haldsrúm,skrivstovu,vaski-rúm o.t.

Høvuðsinngongdin tilsambýlið er á 2. hædd,meðan tilhaldið hevuregna inngongd á 1.hædd.Lyft er millum hæddirnar.Tilhaldið hevur eitt til-haldsrúm, sum er 86 fer-metrar umframt køkurv.m. Hesi høli skulu kun-na nýtast til ymisk tiltøk ísóknini.

Byggitíðin hevur verið20 mánaðir,og spakin varðsettur í februar 2003. Ísamband við bygginginaav sambýlinum hevurGøtu kommuna lagt fram-

tíðarætlanir fyri økið rund-anum bygningin. Ætlaniner at gera økið til eitteldraøki við tí fyri eygaðat skapa eitt serstakt um-hvørvi fyri tey eldru íkommununi.

Tann 6. november varopið hús hjá gøtufólki ínýggja sambýlinum, og távar FF-blaðið inn á gólvi-num. Her vóru nógv fólk,eisini fleiri av teimum,sum koma at búgva her.Hesi vóru stak væl nøgdvið teirra framtíðar heim,og tey gleddu seg til atflyta inn.

Tað er eingin ivi um, ateitt slíkt heim er ein stór-ur bati fyri eldrarøktina,og FF-blaðið, sum hevursera sterk bond til Gøtu,vil ynskja gøtufólki til-lukku við nýggja heimi-num í bygdini.

Tvær kendar gøtukvinnur. T.v. Ellimia, einkja eftir Ólavur Gregersen, og Hall-tóra Ranghamar, sum seinasta skeið hevur verið formaður fyri bygdaráðnum.

Her sita tey væl. F.v. Gunnleivur Joensen, Kjartan Ranghamar og SólrúnThomsen.

Leif Petersen er gamal fiskimaður og skrivaði bók-ina um “Ólav Halga”.Nú skipar hann fyri ítrivinumí Gøtubrá. Leif hevur verið ein av ídnastu tals-monnunum fyri einum sambýli í Gøtu.

Stuttligt var at hitta bygdafólk og at fáa sær ein bita.

Hesar koma at starvast á heiminum:Vintrumegin Sunneva Tyril, t.h.ValborgJacobsen. Í miðjuni er Ása Hanusson, sum er leiðari á heimarøktini.

GØTUBRÁ - nýtt sambýli í Gøtu

Nr. 330 - 18. november 2004 Síða 15

Framhald á næstu síðu

tóku ring uppá longu í20. Í grundini var taðmøtimikið at fara atgiftast inn í eitt hús, hvarið ein hálvfjerðsinstjúguára gomul kona lá viðheilabløðing, og ein mað-ur upp á 80 ár gekk ítúninum. Men okkurt varat gera. Tá hevði Eliseushildið út við mær í 8 ár, soeg var noydd. Eg máttiroyna.

Símun Pauli, verfaðir var88 ár, tá ið hann doyði, sohann hevur verið um 80ár. Men Julianna var 72, táið hon doyði. Hon doyðiárið eftir, sum vit giftust.Hon lá eitt ár á seingini.Tá blivu tey ikki koyrd ásjúkrahús. Men SímunPauli var nokkso raskurmaður og hjálpti mærøgiliga væl um summarið,tá ið Eliseus var burtur.Men um veturin var einkiat hugsa um tað, tá varEliseus heima og hjálptiupp á hana. Soleiðis varhann grúiliga fittur. Honvar lammað og kundieinki, og illa skiltist tað,hon segði.

Við ErnestinuTað var so sítt verd, mentað ringasta av øllum var,tá ið so Eliseus forlistioman á tað heila. Eg varso glað, tá ið hann varheima, so leingi summamma hansara livdi,men tá ið hon var deyð, táer tað, hann fer yvir áSuðurlandið og forlissir(við Ernestinu) og kemuraftur sum eitt vrak. Taðvar í 1930.

Hvussu upplivdutygum tað?Tað var forferdiligt, taðkanst tú ætla. Vit vistueinki Eg kann ikki siga, ateg nakrantíð havi veriðvarskógvað av tí at sæðnakað ella hoyrt nakað,men eg havi altíð veriðplágað av dreymum, gjøg-num alt mítt lív. Og so-leiðis var tað tá eisini. Egdroymdi aðru náttina fyri,sum hetta her hendi,at vitbæði Eliseus skuldu faraheim til Húsar í kirkju. Egveit ikki, hvussu eg varklødd, men eg helt hannvera so grúiliga fínan. Táið vit koma heim til teyfyrstu húsini á Húsum, nústendur garðurin í einumveldigum blóma við reyð-um rósum Eg sigi viðhann: “Merkverdugt, sumgróðurin kemur tíðliga íár”.Tá ið vit koma longurheim og skulu fara oman íkirkjuna, til okkurt líka-sum veitslu, og ganga om-an, nú er hann vekk. Ein árennur oman við kirkjuni,og eg fari út ímóti ánni.Nú rópar eitt:“Tú Lisa,umtú skalt redda tær træið,so krevur tú at gera tað túkanst”. Eg hyggi runt um

meg. Nú síggi eg, at áinleyp. Hon kemur brølandiomaneftir. Eg bori føtur-nar niður í sandin og kastimeg út eftir einum træ,sum kemur rullandi í ánni.Og eg fekk tað inn so-leiðis við tveimum fingr-um. Eg taki stammunaupp, og eg sigi við megsjálva: “Ja, træið havi egfingið, men tað er eisini

so bert, so bert, ikki eittblað á tí.” Og eg skal sigatær tað, at tá ið eg vakn-aði, reistust hárini á høvdi-num á mær, eg visti ikki,hvat tað var, hvussu soella so. Og annan dagineftir, nú frætta vit umforlissið.

Hvussu frættu tit tað?Armgaard (kona Dáva í

Gerðum, sum var skipari)ringdi yvir og segði, athon hevði fingið tele-gramm, at Ernestina varforlist, og teir vóru 9 av24, sum vóru deyðir, menEliseus livdi enn, hon vistiikki, hvussu tað bleiv.

Vistu tey, hvørjirlivdi eftir?Teir vistu, hvørjir vóru

deyðir tá. So fekk eg afturtelefonboð seinni um dag-in. Armgaard sigur, at núer ein maður deyðurafturat. “Og Gud viti,hvussu hinir mugu havatað. Eg skal royna at fáatær boð. Um nøkur góðboð eru, skal eg royna atringja tey til tín.” Ogmorgunin eftir, tá ið egvar uppi, veitst tú, eghevði einki sovið hesa

náttina, sigur gamli SímunPauli, at hann vildi ikkihopa Eliseus doyði, atVárharra skuldi vera soóbarmhjertigur at lata segliva og taka hann úr húsi-num. Tú veitst, hvussumenniskjan er. Eg sigi, attað má vera, sum Gud vil.Vit eru í hansara hondum,og hann ger við okkum,sum hann vil.

Nú kemur Lena við ein-um telegrammi til mín. Egsigi: “Lena, nú eri eg soússalig, eg havi einki sov-ið í nátt. Tygum fara ikkiút frá mær, fyrrenn eghavi lisið telegrammið”.“Jú,” sigur hon, “hettatelegrammið kanst tú lesaí frið, tí tað hevur eingiring boð.” Nú er tað Elise-'us sjálvur, sum telegrafer-ar: “Eg havi tað gott eftir

umstøðunum, men hvussuhava tit tað? Svarið!” Távóru teir komnir til Reyk-javíkar.Armgaard segði, atteir skuldu koma heimvið Dronningini.Teir høv-du biðið hana sett inn íKalsoyarfirði, so menninirkundu koma hendavegin,og tá er tað Armgaard sig-ur: “Nú mást tú royna attaka teg saman og koma

inn, so vit kunnu takaímóti teimum, tá ið teirkoma, tí tú veitst, hvussuilla teir eru komnir”. Egskal siga tær tað, at tá iðeg sá hann tað kvøldiðteir komu at landi, tá komhetta træið fram fyri meg.Hann sjálvur var komin,men hann var ikki í ein-um klodda av tí, sum eghevði givið honum, ikkieinum einasta einum. Alt

var nýtt, sum hann var í,so stammuna hevði egfingið, men heldur einkiannað. Men tú trýrt ikki,hvussu langt niðri hannvar í langar, langar tíðir.Hann svav ikki og át ikki.Nýra og alt var fyrigingið.Og tað eri eg klár yvir, atnýrað er blivið sjúkt tá.Tað hevur verið kroystupp á eitt ella annað um-ráði. Hann segði eisinialtíð, at beinið var stívt ogfylgdi ikki við, tí hannhevði ligið undir bátinum.Teir fingu ein sjógv, ogbáturin holvdist út yvirfleiri, og hann var ein avteimum.Tað var rednings-báturin, teir høvdu við.Teir skuldu royna at dragahann fram ímóti gronini.Ein fylling kom, og hannholvdist út yvir teir ogbrotnaði sundur. Hannsegði, at tveir Tjørnuvík-ingar, pápi og sonur, fór-ust báðir, doyðu upp ástaðið, og ein úr Kunoy,sum æt Rasmus, hannbløddi bæði gjøgnum nøsog munn og allastaðni, soforsvann hann. Teir vistuikki, hvussu hann fór. Táhevur Eliseus fingið einstoyt, tí hann segði, at taðvar sum alt doyði. Altíðvar hann ísakaldur sumgler,og tað var allan veginígjøgnum heilt upp undirherðarnar.

Tosaði hann nakaðum tað í fyrstani?At begynna við segði hanneinki, bað meg vælsign-aðan ikki snakka við seg.Hann hoyrdi skríggini fráteimum enn, hoyrdi neyð-arrópini. Hann segði, athann mátti siga, tað varofta soleiðis, at tá ið eintagnaði, doyði, vóru teirglaðir yvir, at so hoyrdu

Her síggja vit trý av systkjunum “undir Húsinum” við makum. Fremst eruJógvan Vitalis og Olevina, síðan Poul Marius og Rakul og aftast Henrikka ogHanus.Tað eru Jógvan, Poul Marius og Henrikka sum eru systkin.

Símun Johan var ein av beiggjunum. Kona hansara var Kristianna.

Elspa hjá Símun Johan var besta vinkonan hjá Lisualt lívið.

Framhald av síðu 10


teir ikki tað skríggið.So túkanst ætla, tað hevur ver-ið ein forferdilig neyð, teirhava verið í. Tað var soleingi, góða, frá klokkantíggju um kvøldið, og ikkikomu teir til fólk fyrrennklokkan tvey dagin eftir,við ongum bita og ongumnøkrum. Ísakaldir! Og sokomu teir enntá til køldhús og eingi klæðir. Mentað er, sum langabbi tínsegði: “Menniskjan kannútstanda nógv, áðrenn taðdoyr”.

Tygum nevndu, atabbi í Leirvík,Jógvan Talis, “kast-aði seg yvir for-rætning, men taðbleiv ikki gott.”Abbi tín fór úr Mikladalifrá Jóhan Petersen og byg-di í Leirvík, fyrst handil,síðani sethús,og so giftusttey (Olevina og hann).Handilin gekk væl at be-gynna við. Leirvíkingarfiskaðu nógv tá, og hanngjørdi eitt íshús upp íendan á pakkhúsinum.Handilin stóð beint niðanfyri húsini hjá Hjalmari.Har er ein grund, menhúsið fór í minuni.Tað vareitt vanligt hús og eittpakkhús, og hann røktaðialt sjálvur, men so blivuhesar heilt óalmindiligaringu tíðirnar. Tað hevurverið árini 14, 15 og upp-eftir. Fiskurin var nokksonógvur, men hann hevðipúra ongan prís.

Men so var tað, at fam-iljurnar í Leirvík vóru all-ar so ríkar upp á børn. Øllhúsini vóru so stór. Ogum summarið, tá ið menn-inir fóru burtur, bleiv taðordnað við handilsmenn-inar, hann og onkun ann-an, at lata konur og børnfáa nokk at eta, meðanteir vóru burtur.Men tá iðaftur var komið, var einkifortjent og einki at betalaskuldina við. Og so máttihandilsmaðurin standavið endan.

Abbi tín handlaði fyriDalamenninar í Vági. Teir

komu norður við einumskipi, teir kallaðu Snow-drop, og førdu allan fiskinsuður,sum avreiddur bleiv,og rímiligt bleiv fabrik-eraður har suðuri, so abbitín fekk einki arbeiði avfiskinum sjálvur.Aðramátakundu tey, sum skyldaðu,betalt eitt sindur inn viðarbeiðsløn, men tað vilduteir ikki, teir vildu havafiskin suður, tí teir høvdunógv fólk, sum arbeiddu.Teir høvdu stór fiska-stykki. Av tí fekk abbi tínlítið burtur úr at keypafisk.

Tíðirnar blivu ógvuligaringar tá í mong Harransár, og tað táttaði í hjáøllum forrætningsmonn-

unum.Sámal handlaði fyriSímun í Vági, og Guttorm-ur handlaði fyri Jóan Pet-ur á Stongunum. Ein ann-ar handil var á Toftanesi.Tað var Óli bóndi. Hannhandlaði fyri Klaksvíks-handilin. Allir vórðu hótt-ir, at teir skuldu ikki lataút upp á borg. Men umfólkið skuldi liva,so máttuteir gera tað. Tað kanskavóru einkultir menn, sumbetaltu,men fjøldin kundiikki betala.

So ein skjønnan dag færabbi tín Jógvan Talis boðfrá Dalamonnunum, at núkoma teir norður at geraupp, og um hann hevðilatið so og so mikið, máttihann erstatta tað sjálvur,men hann hevði einki atbetala við, tí tá var familj-an hjá honum farin atvaksa eisini, og hann stóðeinsamallur í arbeiðinum.Martin tann elsti hevurverið 13 ára gamal, tá iðhetta her gekk fyri seg.Távar eg burtur akkurát.Menlíka mikið, tað blivu grúi-liga brókutar tíðir, menabbi tín fekk alíkavæl loyvitil, at hava tað, ið hannhevði, men skuldi roynaat innbetala so og somikið.

Tað gingu tvey ár, sokomu teir norðuraftur, og

tá seldu teir húsið upp ástandandi fót. Omma tínfekk eina kúgv í brúðar-gávu. Hon var sera góð og

stór.Eg minnist gott kúnnaenn, hon mjólkaði upp í24 pottar um dagin. Teirhóttu við at selja hana,har hon stóð á básinum.Tá kom Pól Marius uppíog segði, at tað privata,sum konan átti , skuldihava frið. So kúnna tókuteir ikki. Fyrru ferðinahøvdu teir selt handilin,og nú skuldu húsini seljast.Abbi tín átti tvær gyllin íjørð, og teir blivu seldirsama kvøldið, sum teirkomu norður. Tað varhildið at vera órættvíst avteimum leirvíkingum, sumkeyptu jørðina. Jørð vilduallir hava, men at inn-betala skuld løgdu teirminni í.

Jóan Petur Ellingsgaardvar tann maðurin, sumvarð settur inn í handilin

aftan á abba tín, men hesibæði árini, sum hannhevði handlað, var eisinigingið niður á bakka.Teirhóttu við at seta ein prísupp á 2000 kr. - nógvirpengar tá ið tíðini - tilhann at betala. Tá segðiAnnsfía nei. Tað gjørduteir ikki. Teir fóru suðuraftur, og Annsfia fór aftaná teimum líka suður tilVágs. Jákup Dahl, pápiteirra,.livdi tá. Og honsegði tað, at hevði JógvanTalis ongan kunnleika tilat handla, so hevði JóanPetur verið á handils-skúla. Hann visti, hvat taðvar at vera handilsmaður.Men hann kundi ikki faraat hungra fólk, meðanmenninir vóru burtur.Taðhøvdu teir ikki lov til eftirlandsins lógum. Menninirkundu ikki meira ennstríðast.

Hon fekk so ordnað taðsoleiðis, at Jógvan Taliskundi taka eitt lán, ogsjálv tók hon 2000 kr. íláni. Tú kanst ætla, taðbleiv ein trong tíð fyri teyat begynna við. Abbi tín,sum ikki hevði verið burt-ur uttan onkuntíð til lands,hann mátti fara til skipstað várið.

Katrinu Malenu við báðum døtrunum, Julianna Cathrina og Ellen Margrethe,sum doyðu ungar.

Syðradalur í 1960.

Her síggja vitfostursystkiniMaud Heine-sen og JógvanTróndheim,sum vuksuupp hjá Lisuog Eliseus.

Síðan giftist hon afturvið Zacharias Jacobsení Hattarvík.

Katrina Malena varfyrst gift við Óla Simon-sen.Tey búðu í Svínoy.Hann doyði í 1892.

Eliseus í grind. Hvør man drongurin vera?


Komandi týsdag, tann 23. november,verður Eliesar Sørensen ættaður avKirkju, men búsitandi í Klaksvík, 99ára gamal. Vit báðir hava vitað avhvørjum øðrum leingi, men vit havabert kenst persónliga í eitt gott ár. Eghevði hoyrt so nógv um henda skila-mannin, at tankin búnaðist at fáahann at greiða frá sínum lívi í FF-blaðnum. Hetta var eisini gamaní. Úr-slitið gjørdist ein sera hugtakandi frá-søgn um tey nærum 100 árini, sumEliesar hevur livað, og sum kann les-ast á okkara heimasíðu, bløðini 303og 304 og tí skal einki endurtakast her.

Ein slík frásøgn krevur stóra fyri-reiking. Vit hittust fleiri ferðir ognógvar vóru telefonsamrøðurnar, áðr-enn frásøgnin kundi fara til prent-ingar. Men uppgávan var løtt á tannhátt, at Eliesar minnist so ótrúliga væltil. Hetta samskifti hevur skapt eittvinalag okkara millum, sum er seragevandi hjá mær sjálvum. Eliesarhevur so ótrúliga nógv at geva, tí hanner so positivur. Hann hevur eisiniupplivað snøgt sagt alla menning ísamfelagnum.Av øllum teimum hent-leikum sum eru í samfelagnum í dagvar stórt sæð eingin til, tá Eliesar varbarn úti í Fugloy ella tá hann fór tilskips við deyðsiglara.Tað er ringt hjáfólki í dag at ímynda sær allar hesarbroytingar.

Tað er eingin ivi um, at Eliesar erein persónligheit. Hann er nakaðblindur og nakað deyvur, men annarshevur hann tað heilt gott. Hann ereinsamallur í húsi við hjálp. Hannfylgir við tí, sum hendir í samfelag-num. Hetta ger hann m.a. við at lurtanógv eftir radio. Viðhvørt fer hannoman á Kósina at frætta um útróðurfiskiskap. Sunnudagar fer hann fast ámøti í Betesda. Er eingin at koyra sofer hann til gongu, hóast talan er umein heilt fittan tein. Hann er eisinistundum uppi á talarastólinum. Hannsær ov illa til at kunna lesa tekstin,hann tosar út frá, men hetta er eingintrupulleiki, tí hann dugur tekstinorðarætt uttanat.

Hósdagar er hann til andakt í sam-býlinum hær hansara “lítlubeiggjar”Pætur Franklin og Mourits, 94 og 96ára gamlir, búgva. So Eliesar fær nógvvið.

Eg var um dagarnar inni hjá Eliesarifyri í góðari tíð at ynskja honumtillukku. Vit fingu eitt stutt prát, ogEliesar er hann sami. Positivur oglívsjáttandi.

Enn eina ferð verður ynskt honumhjartaliga tillukku við hesum kempu-aldri.

óli

EElliieessaarr vveerrððuurr 9999 áárr

Síða 18 Nr. 330 - 18. november 2004Síða 18

Tað gongur bert annan vegin hjá fiskimonnum:Eisini hjá hesum landsstýrinumAðra staðni í blaðnumhava vit endurgivið upp-skotið hjá landsstýrinumum broyting í fiskimanna-og sjómannafrádráttinum.Vit hava eisini endurgiviðyvirlýsing frá felagnumhjá føroyskum fiskimonn-um uttanlands, og gevurhetta høvi til nakrar við-merkingar.

Sjálvsagt kann sigast, atein lækking frá 15 til 14%einsamøll er ikki nøkurbeinleiðis vanlukka, ogmerkir heldur ikki taðstóra hjá landskassanum.Tað sama er í enn størrimun galdandi fyri há-markið, sum skal lækkastfrá kr. 500.000 til kr.470.000.Tað eru tær allarfægstu fiskimannainntøk-ur, sum koma nærindishesum.

Men tað, sum telur ennmeira, er sjálvur hugburð-urin aftanfyri. Hendankenna vit aftur í teirriviðgerð, sum fiskimanna-mál annars fáa frá mynd-ugleikunum.

Hetta kann geva einaábending um, hvat iðkann vera í væntu. Tað,sum vit serliga leggja tilmerkis í hesum løgtings-máli, er ein av grundgev-ingunum fyri uppskoti-num:

TTáá ffiisskkiimmaannnnaaffrrááddááttttuurr--iinn vvaarrðð sseettttuurr ggiillddii íí 11999988,,vvaarr æættllaanniinn,, aatt ttaaðð sskkuullddiivveerraa ffyyrrssttaa ssttiiggiiðð íí eeiinniiæættllaann aatt vveeiittaa øølllluumm fføørr--ooyyiinngguumm ttííllííkkaann sskkaattttaa--llæættttaa..

Verður hugt eftir grund-gevingunum fyri umrødduskattalóg, sum kom í gildifyrst í 1998, varð um-

rødda sjónarmið als ikkinevnt.Og formaðurin í FF,sum var við til hesa lóg-gávu, kann als ikki minn-ast hetta sjónarmið.Tískiler hetta sjónarmiðið “upp-funnið” til júst hetta høvi,og tað kann verða nýtt tileina og hvørja skattalætt-ing í framtíðini.

VeruligagrundgevinginAlmenna grundgevingin,sum kann síggjast í lóg-aruppskotinum í 1997,var hon, at fyri at fáa fiski-menn at støðast í Føroy-um, máttu teir hava somuskattasømdir sum fiski-menn í okkara granna-londum. Tískil var taðeisini eitt høvuðsmál viðhesi skipan at fáa fiski-menn, sum vóru við út-lendskum skipum, at búg-va í Føroyum og at gjaldaskatt v.m.til føroyska sam-felagið, og harvið kundiskipanin meir ella minnigerast sjálvberandi. Hettakundi økja um okkara ar-beiðsmarknað við fleiriarbeiðspláss til føroyingar,nú føroyski flotin hevðitær avmarkingar, sum eru,og sum ikki gav møgu-leikar fyri fleiri arbeiðs-plássum.

Hetta var sera framskygtsjónarmið, ikki minst távit hugsa um støðuna viðarbeiðsmøguleikunum,sum eru í dag.

Karsten beindi fyrihesum møguleikaHetta førir okkum aftur tiltey sjónarmið, sum eruførd fram av felagnum hjáfiskimonnum uttanlands.

Tað kann staðfestast, atKarsten Hansen sum lands-stýrismaður í fíggjarmáli-num, miðvíst hevur royntat máa grundarlagið und-an møguleikanum hjá før-oyskum fiskimonnum atfáa sær kjans á útlendsk-um skipum við síni sjong-lering av samdøgursfrá-dráttinum, sum jú varhøvuðsendamálið við lóg-ini frá 1977.

Tað er nærri greitt fráhesum í okkara ársfrá-greiðing fyri 2003. Honfinst á okkara heimasíðu:www.fiskimannafelag.fo/ársfrágreiðing 2003/seraivasamt grundarlag fyriavgerð hjá Toll og Skatt.

Men stutt sagt hevurtáverandi landsstýrismað-ur skipað soleiðis fyri, att.d. fiskimenn við nóta-skipum í Hirtshals “defakto” fáa ikki eitt oyra ífrádrátti fyri útreiðslur avferðing millum heim ogarbeiðspláss, meðan onn-ur í Føroyum hava yvir-skot av lógarásetta ferðaí-skoytinum.

Hetta er ein so opin-lýsur mannamunur mill-um borgarar, at ein skuldiikki trú, at hetta kundisetast í verk. Umrøddaásetan av samdøgursfrá-drátti stuðlar beinleiðisfiskimonnum við frem-mandum skipum at flytaav landinum.

Annars skuldi ein eisinitrú, at ein nýggjur lands-stýrismaður vildi taka einslíkan skeivleika upp ogfáa hann rættaðan. Menher hendir so svart einki,hóast verandi landsstýris-maður er kunnaður um

hesi viðurskifti og erbiðin um fund um spurn-ingin uttan at øna aftur.

FF hevur roynt at fáamálið tikið upp í kommu-nalari skattakærunevnd,men hetta gongur viðsniglaferð, og kann soeisini enda í rættinum,hartað tekur ár afturat.

Ræðast hugburðinTískil er støðan nøkun-lunda, sum hon hevurverið,at stórt einki hendirinnan tað almenna viðrætting av skeivleikum íhesum førinum við um-siting av viðurskiftumfiskimanna. Hjá teimumer skipanin sera virkin, tátað er til ógagns fyri teir,men tá tað snýr seg um atfáa rættaðar beinleiðis ogopinberar skeivleikar, táhendir púrt einki.

Tað er hendan hug-burðin, sum fiskimenn, ogfyri alt tað borgarar yvir-høvur, av røttum havagrund at ræðast. Teirkunnu av røttum spyrjaseg sjálvar, hvat nú verðurtað næsta, sum hendir.Hevur landsstýrið lagteina 15 ára ætlan at kvetta1 prosent av teimum 15pr. ár, ella hvat?

Hetta fáa vit einki atvita um. Feløgini hjá fiski-monnum eru ikki so frægtsum kunnað um tað, sumer gjørt. Enn minni fáateir at vita um tær ætlanir,sum politiska skipaninhevur lagt.

Tí vilja vit eisini mót-mæla fyriliggjandi upp-skoti.

Karsten hevur miðvíst roynt at máa grundarlagiðundan ætlanini at fáa fiskimenn við fremmandumskipum at støðast í Føroyum.

Spurningurin er, um Bárður er nakað frægari ennKarsten.

Uppskot til løgtingslóg um lækking av sjómannafrádráttinum Ár 2004, 29. oktober, legði

Bárður Nielsen, lands-stýrismaður, vegna lands-

stýrið fram soljóðandi Uppskot til

løgtingslóg um broytingí løgtingslóg um lands-skatt og kommunuskatt

(skattalógin)

§ 1Í løgtingslóg nr. 86 frá 1.september 1983 um lands-skatt og kommunuskatt,sum seinast broytt við løg-tingslóg nr. 23 frá 17. mai2004, verða gjørdar hesarbroytingar:1 § 33, nr. 17 verður orðað

soleiðis: �14% av veiði-inntøkuni og annað mangtgjørt upp eftir § 25a, stk.3-7. Tann parturin av inn-

tøkuni frá fiskiskapi, sumer hægri enn 470.000 kr.,verður ikki lækkaður.�

2 § 46, stk. 1 verður orðaðsoleiðis: �Kommunuskatt-urin verður álíknaður avsomu skattskyldugu inn-tøku, sum nýtt verður, tálandsskatturin verður á-líknaður. Frá 1. januar2005 verður tó einginkommunuskattur álíkn-aður skattskyldugu inn-tøkuni frá 0-24.000 kr.�

§ 2Henda løgtingslóg kemur ígildi 1. januar 2005.

Kap. 1: Almennar við-merkingarLandsstýrismaðurin í fíggj-armálum leggur við hesum

fram lógaruppskot, har mæltverður til, at gera broyt-ingar í fiskimannafrádrátti-num, umframt at hækkabotnfrádráttin í kommunu-skattinum fyri árið 2005.Broytingaruppskotið skaleisini samanhaldast við upp-skotið um broytingar avskattastiganum fyri árið2005 í ásetingarlógini.Við hesum uppskoti verðurmælt til, at fiskimannafrá-drátturin verður lækkaðurfrá 15% til 14%. Eisiniverður mælt til, at galdandihámark á 500.000 kr. avinntøkuni hjá fiskimonnumverður lækkað frá 500.000kr. til 470.000 kr. Mett verð-ur, at heimildin hjá lands-stýrismánninum við kunn-gerð at áseta skatt í gald-

andi lóggávur er óheppin,og tí verður mælt til, atheimildin verður strikað. Tá fiskimannafrádátturinvarð settur gildi í 1998, varætlanin, at tað skuldi verafyrsta stigið í eini ætlan atveita øllum føroyingum tí-líkan skattalætta.Skotið verður tí upp, atfiskimenn hesa ferð bertfáa ein part av tí skatta-lætta, sum aðrir skattaborg-arar fáa. Í praksis verðurhetta gjørt við at geranevndu broytingar í frá-dráttarreglunum hjá fiski-monnum. Eisini verður mælt til, atbotnfrádrátturin í kommu-nuskatti, eins og í lands-skattinum, verður hækk-aður við gildi frá 1. januar

2005 við 2.000 kr. frá22.000 kr. til 24.000 kr.Sambært samgonguskjali-num hevur landsstýrið settsær sum mál, at miðast skaleftir, at skattaskipanin verð-ur broytt, so hon verðurmeira arbeiðs- og búskapar-liga vakstrarfremjandi. Mál-ið er, at lønin ikki verðuretin upp av harðari skatt-ing. Hetta er bæði neyðugtfyri áhaldandi búskapar-vøkstur, og fyri at hava eitthøgt alment tænastustøði.Miðast skal ímóti, at skatta-trýstið skal falla, serliga áseinast vunnu krónunum.

Kap. 2: Avleiðingar avlógaruppskotinumFíggjarligu avleiðingarnarav at gera broytingarnar í

fiskimannafrádráttinumverða fyri ár 2005 mettarat verða ein hækking ílandsskattinum upp á um-leið 4 mió kr., fyri kom-munurnar umleið 2,2 miókr. og fyri kirkjurnar um-leið 29.000 kr. Mett verður, at fíggjarliguavleiðingarnar av at hækkabotnfrádráttin fyri kommu-nurnar í 2005 geva einaminni skattainntøku upp ágóðar 12 mió kr.Lógaruppskotið verður ikkimett at hava við sær nakrarsosialar avleiðingar fyri á-vísar samfelagsbólkar ellafelagsskapir.


Tann 6. november andað-ist Malmberg Simonsenúr Sørvági, knappliga 85ára gamal - 3. jóladag hevðihann fylt 85. Hervið end-aði eitt sera dramatiskt ogvirkið lív.

Eg kom serliga at kennaMalmberg sum bilføraravesturi í Vágum. Hjá mærog nógvum øðrum var taðsoleiðis, tá ið vit feraðustum flogvøllin í Vágum, atvit koyrdu fast við Malm-berg. Hann var tó ikkiheilt ókendur í FF-høpi, tíhann hevur eisini veriðsóknarformaður hjá FF.

Men hetta við koyring-ini skapti eitt lívlangt sam-band okkara millum. Atkoyra við honum var ikkibert at sita afturá og lataseg transportera. Nei, vitloystu heimstrupulleikar-nar hvørja einastu ferð,ogaltíð fingust tíðindi umfiskiskap og annað.

Søgan um “Tór 2”, oghvussu Malmberg sjálvurtriðji varð bjargaður, hev-ur verið alment kend.Hon er skrivað, og honhevur eisini verið í sjón-varpinum.

Men ein kundi metaum, at Malmberg hevðiupplivað nógv meira ennhetta í sínum langa lívi ásjónum.Leingi var hugsaðum at fáa eitt rættuligtprát við hann, so hansarasøga kundi festast á blað,áðrenn tað var ov seint.Men hetta dró út, inntilvit báðir Árni av Reyni

avráddu at fara vesturfyrst í hesum árinum atfáa eitt prát við Malm-berg. Árni er abbasonurJens av Reyni, sum varreiðari á “Tór 2”, og tíhevði hann eisini áhuga íat hoyra hesa søgu fráMalmberg sjálvum.

Hetta gjørdist ein minni-lig samrøðu - ikki minsttann parturin, sum snúðiseg um “Tór 2”. Eitt er atlesa um eina slíka hend-ing, men at hoyra hanasagda av honum, sumsjálvur hevði upplivað

hana, kendist heilt øðr-vísi. - Vit endurprenta hertann partin av frásøgninihjá Malmberg, sum er umlagnuløtuna, tá skipiðvarð rakt av eini torpedo,og var á veg til botns. Vitroyndu í hesi frásøgniniat fáa alt við sum hevurverið í frásagnum sumannars hava verið umhesa hendingina. At hannkom frá hesi hending viðlívinum var eitt Guds und-ur, men tað var ikki minnimerkisvert, at teir tríggir,sum yvirlivdu, komu til

lands í Íslandi. Nú erMalmberg farin, sum tannsíðsti av teimum trimum.

Malmberg hevði upp-livað mangt annað á sjón-um eisini av dramatikki,og hann tosaði upp áband út í eitt, í hálvanannan tíma,og hann mint-ist hvønn smálut. Hettasigur nakað um hansarasálarligu styrki. Úrslitið avsamrøðuni var, at vit høv-du hansara søgu í tveim-um bløðum fyrst í hesumárinum. Vit fara ikki atendurprenta meiri enn

hetta eina brotið, men tey,ið hava áhuga fyri tí, kun-nu lesa søguna hjá Malm-berg á heimasíðu okkara :www.fiskimannafelag.fo,blað nr. 312 og 313.

Sigast kann, at tað verasera heppið at fáa hendanpartin av hansara søguniðurskrivaðan. Uttan ivakundi nógv meiri fingist áblað um tað, hann hevurupplivað, men vónandikunnu hansara eftirkom-arar skriva nakað niður avtí, so tað ikki fer í gloym-skuna.

Seinastu árini koyrdiMalmberg bil og síðanibuss, men einaferð var tíðat gevast. Kortini sóust vithampiliga ofta.Hann koyr-di framvegis nógv og oftafór “av gomlum vana” nið-an á flogvøllin, har hannframvegis kendi nógv avferðafólkunum. Ofta ella -kanska altíð - hevði hannHerborg við sær, so vin-irnir hjá Malmberg, komueisini at kenna hansaradámligu konu, sum hannkom at halda saman við ímeira enn 60 ár.Ein hevðieisini varhugan av einumsera inniligum sambanditeirra millum, og Herborghevur eisini verið honumein framúr góður stuðulgjøgnum alt teirra langasamlív.

Nú er fjørðurin rógvin.Fekk høvi at siga Malm-berg farvæl í kapellinum,har sangurin “Navnið Jesusaldri bliknar”varð sungin.Í frásøgnini greiddi Malm-berg frá, at hesin sangurinvar tað allarseinasta, teir18 menninir, sum fórustvið “Tór 2” hoyrdu, áðr-enn teir fóru inn í ævin-leikan.Malmberg var ógvu-liga rørdur, tá hann greid-di frá júst hesum, hóastmeira enn 60 ár vóruliðin.

Æra verið minni hans-ara. - Vit hugsa um Her-borg og hennara.

ó

Malmberg ffarin

Bíðaðu eftir deyðanumHetta var tað sum Malmberg greiddi frá um tá "Tór 2" varð torpederað:

Tá vit vóru 80 fjórðingarúr Vestmannaoyggjunumhendi tað.Tað hevur veriðum kaffitíðina ella so. Eghevði frívakt og hevðifingið mær kaffi.Nú hyggieg aftur eftir, tí undirkrígnum var líka umráð-andi við skipi at hyggjaaftureftir, sum at hyggjaframeftir, tí vandin kundivera báðumegin. Eg hugdiaftureftir og sá tornið áhesum kavbátinum. Helt,at eg skuldi fara upp ábrúnna. Eg lænti kikaranog kikaði. Jú, tað var einkavbátur. Eg segði so frátí, eg sá. Men so fór egfram í lugarið,og har vórumenn staddir.

Tað kann ein og hvørímynda sær, at tað hevurikki verið stuttligt at bíðaeftir deyðanum. Ein kannfaktisk siga tað so, at vitbíðaðu eftir deyðanum.Vit vistu, hvat ið kundihenda.Hetta var nevniligaein kavbátur, sum jagstr-

aði okkum. Tað kendistein slík órógv á monnum.Men eg tørnaði kortiniinn og sovnaði. So tá taðvar gingin ein tíð, taðmunnu hava verið einirtveir tímar, so hoyrdu vitnakað. Tað ljóðaði sumein motorur. Tá var taðein torpedo, sum varðskotin eftir okkum. Honrakti ikki og fór framvið.

Ein rotta var umborð.Hon man eisini hava føltsær okkurt, tí nú kom honknappliga í lugarið ogrann millum beinini ámonnunum. Men honfekk frið.

Av monnunum minnisteg Rasmus Joensen, eineldri eiðismann. Rasmuslá í koyggjuni og las í Bíb-liuni.

Tá kom hann, sumhevði útkikk á stýrhús-takinum niður í lugarið.Hetta var Jens ChristianHammer úr Søldarfirði.Tað var um 5-tíðina seinna-

partin. Jens Christian tókhina føroysku heimamiss-iónssangbókina og blað-aði upp og fór at syngja:“Jesus navnið aldri blikn-ar, slítist ei av tíðartonn”.Hann sang hann at enda,og tá ið hann lat bókinaaftur - eg síggi hann fyrimær enn, hóast tað erumeira enn 60 ár síðani -og hann legði bókina inná hyllina aftur, tá brast! Altgekk sera skjótt fyri seg.Hvussu skjótt, ja, tað havaikki verið minuttir. Taðvar, sum alt fór í knús, sosum skottið niður í lug-arið.Tað tóktist, sum at altgekk so skjótt fyri seg.Báturin rullaði á bakborð,og tá hann so aftur rullaðiá stýriborð, fór hann. Soskjótt gekk alt fyri seg.Helst er allur botnurinfarin undan bátinum. Egstóð á dúrkinum og datt ádúrkið.Ljósið fór,men taðvar opin eldur í lugari-num, so eg sá so frægt, at

eg fann. Tí fekk eg í tísama vent mær móti leyt-aranum. Eg slapp upp ogundan bakkanum og varsloppin aftur um hann, táfór bakkin undir, so taðvóru sekund, tað snúðiseg um. Báturin sýgur sonógv niður, og tá hannsøkkur, so sýgur hannokkum við. So hopið varnæstan úti um at komauppundan aftur.

Gud legði sínkjálka at mínumTá kom fram fyri meg:“Gud mín, Gud mín, hvíer tú farin frá mær”.Og tá,ja, tað ljóðar ótrúligt. Gudkom til mín og segði:“Egeri hjá tær”. Og hannlegði sín mjúka kjálkaafturat mínum. Hann vareisini mjúkur, kjálkin - ogeg kenni sama fløvan enn.

Innbjóðing tilalmennan fund

Í sambandi við at nú verður farið undir at byggjakirkju í Hoyvík verður boðið til

Almennan borgarfundí skúlanum í Hoyvík

leygardagin 20.11 kl 14

Arkitektarnir frá Albert Isfeld og Gudmund S.Hansen vera við og vilja siga frá um tekningar,

model og um projekteringina.

Høvi verður at gera viðmerkingar.

Ætlandi verður arbeiðið klárt at bjóða út fyrst í komandi ári.

Hoyvík 10. November 2004-11-12

Bygginevndin fyri Hoyvíkar kirkju

Kirkjuráðið fyri Havnar kirkju

Katrin Dahlformaður fyri bygginevndina

Síða 20 Nr. 330 - 18. november 2004Síða 20

Føroysk fiskaframleiðsla í kreppu?Fríggjadagin tann 5. november skipaði Føroya Banki fyri eini ráðstevnu, sum skuldiviðgera støðuna hjá føroyska fiskaídnaðinum, sum í løtuni ikki er nóg góð. Fokusskuldi setast á lønsemistrupulleikarnar hjá fiskavirkjunum, og spurningur varðsettur, um tað bar til at menna kappingarevnini. Ein hópur av fólki var á ráðstevnuni, og var mest talan um fiskivinnufólk, politikararog embætisfólk. Lagt var eisini upp til eina áhugaverda skrá, har teir fremstu avaktørunum á økinum skuldu siga sína hugsan.

Meira hepni enndugnaskapur?Stjórin í bankanum JørnAstrup Hansen var orð-stýrari og setti stevnuna.Hann segði m.a. í setanar-røðuni, at vit - til fyri kort-um - høvdu havt eina góðtíð í fiskivinnuni, menhann vildi rógva upp und-ir, at hetta var meira avhepni enn av dugnaskapi.Við øðrum orðum vargjørt nógv ov lítið við atfyrireika okkum upp áeina støðu, har tað fór atganga niður á bakka.Hann róði eisini upp und-ir, at vit høvdu brúk fyrieinum størri tilknýti mill-um skip og virkir, enn taðið er í løtuni.

Óli Jacobsen hevði und-ir orðaskiftinum viðmerk-ingar til hetta og vísti á, athetta við hepninum varbert partvísti rætt. Framtil endan av 80-ununumhøvdu vit havt planbú-skap í fiskiídnaðinum,men fyrst og fremst takk-að verið vinnuni sjálvari,hevði hon lagt um tilmarknaðarbúskap, og varhetta ein partur av svari-num upp á, at tað hevðigingist so væl. Tí kannman siga, at hetta hevurpartvís verið sjálvgjørt ogpartvís tað, at skip ogvirkir vóru hvør sær.

Men tað er beint, attvey tey seinastu árini erdampurin farin av loko-

motivinum, og tað er eingóður spurningur,hví hettaer so.

Frítt fall íbúskapinumJanus Petersen, ið er næstimaður Astrups, hevði taðfyrstu framløguna.Tað másigast, at hansara boð-skapur var ikki serligahugaligur. Sambært hon-um er okkara útflutning-ur í fríum falli. Fyrst ertann milliardin, sum al-ingin hevur givið í út-flutningi við at hvørva,síðani eru flestu fiska-prísirnir eisini falnir mun-andi. Frá einum útflutn-ingi uppá meira enn 3mia. kr. fyri fáum árumsíðani, nærkast vit núteimum 2 mia. kr. ellasama støði, sum útflutn-ingurin var á mitt í 80-unum.

Alt hetta ávirkar eisiniraksturin í vinnuni og áflakavirkjunum.Tann stóritrupul-leikin er stóra prís-fallið, serliga á upsa oghýsu.Samstundis er lønar-kostnaðurin á virkjunumhækkaður úr 2 kr. mitt í90-unum til nú kr. 3,50.Men hetta hongur eisinifyri ein stóran part samanvið støddini á fiskinum,har serliga upsin er mun-andi minni og samsvar-andi dýrari at arbeiðaundan. Hetta merkir sam-stundis, at minni partur

av marknaðarprísinumverður fiskaprísur, og hes-in parturin hevur ikkiverið minni enn tað samaseinastu 10 árini.

Alt hetta hevur víst eittrættiligt skrædl í úrsliti-num hjá virkjunum. Með-an tað bert eru tvey ársíðani, at virkini høvdueinar 60 milj. í vinningitilsamans, kann í ár rokn-ast við einum halli, sumnærkast 30 milj. kr. Salt-fiskavirkini hava kláraðseg eitt sindur frægari,meðan serliga virkir, sumfrysta, klára seg tilsvar-andi verri.Rakstrarúrslitiðpr. kg. ráfisk er fallið fráeinum vinningi uppá 60oy/kg til eitt hall uppáeini 30 oy/kg.Afturat hes-um er raksturin hjá skip-unum sambært Janus Pet-ersen versnaður munandivegna lækkandi rávøru-prísirnar.

Hetta hendir alt sam-stundis, sum 1/3 av øllumráfiski fer óvirkaður avlandinum, móti tí “norma-la”, sum er 15%,og merkirhetta minni arbeiði á lan-di. Serliga eru tað nøgdinav hýsu, sum í stóran munfer óvirkað av landinum,her er talan um heili 60%.

Hetta sær ikki gott út,og Janus Petersen settispurningin, hvørt hettavar varandi vánaligt kapp-ingarføri ella bert eittbráfengis prísfall. Spurn-

ingurin er, um karmarnireru nøktandi, og um vithava ótroyttar kappingar-fyrimunir.

Politisk áseting um skiljingMesti spenningur var sjálv-sagt um, hvat landsstýris-maðurin í fiskivinnumál-um, Bjørn Kalsø, fór atsiga.Hann hevur ligið om-an á einum “fiskapakka” ílongri tíð, og einki varhigartil komið fram uminnihaldið í honum.

Bjørn Kalsø byrjaði viðat siga, at sum liberalurpolitikari hevði hann vón-að, at ein samd vinna fórat koma við einum til-mæli, men hetta gjørdisttíverri ikki so. Men polit-iskt bar ikki til at liva við,at ein triðingur av fiski-num fór óviðgjørdur avlandinum.

Tí var hann noyddir atskera ígjøgnum, og hannvónaði, at hetta fór at veraso rættvíst sum gjørligt.Ein partur av hansara ætl-an var at tátta í og einannar at slaka. Slakinginskuldi vera tann, at útlend-ingar frítt skuldu kunnabjóða upp á fisk í Føroy-um.

Táttingin var so tann, atallur fiskur skal bjóðast útstøddarskildur, so bæðiføroysk og útlendsk virkikunnu bjóða á jøvnumføti. Frá 1. apríl 2005 skalstøddarskiljingin vera gald-andi fyri allan fisk uttanupsa, og frá 1. september2005 fyri allan fisk yvir-høvur. Tó skal vinnansemjast um støddarflokk-ingar. Frá 1. september2006 skal allur fiskureisini góðskumetast.

Eitt verður eisini framt,og sum semja er um ívinnuni, at steðga pro-formasølunum.Hetta verð-ur gjørt við at áseta, at taðer bert tann, sum veiðirfiskin, sum kann seljahann.

Ætlanin er eisini at

darva beinleiðis landing-um uttanlands við einumlægri prosentparti enntað sum er galdandi í dag.Og í staðin fyri at missafiskidagar, um farið verð-ur upp umm hetta mark,skulu skipini eina “fúla”bót.

Bjørn legði dent á, athetta vóru uppskot, sumnústaðni vóru til politiskaviðgerð, og tí eru tey ikkiendalig. Tey skuldu eisinisendast vinnuni til hoyr-ingar, og eru tey í løtunitil viðgerðar í fiskivinnu-ráðnum. Tað er einki ativast í, at hesi uppskotfara at fáa eina stóra mót-støðu frá pørtum í vinn-uni.

Virðisøkingin máflytast heim afturTann næsti, sum legðifram, var Egil Olsen. Hanner formaður í FøroyaRáfiskakeyparafelag.Vitkenna ein stóran part avhansara sjónarmiðum fráteirri sera áhugaverduframløgu,sum hann hevði

á Eiði seinast í augustmánaði, og sum var end-urgivin her í blaðnum.

Egil Olsen vísti í fyrstaumfari á, at fiskafram-leiðsla í Føroyum hevurein sera stóran samfelags-ligan týdning. Sølan hjálimum í Ráfiskakeypara-felagnum er um 1,5 mia.kr., og teir umboða um-leið 1400 ársverk. Bein-leiðis lønirnar liggja om-anfyri 200 milj kr. Virðis-økingin í 2003 var umleið6 kr. pr.kg. ráfisk, sumtilsamans gevur um 400milj. kr. Afturat hesumkemur ein hópur av av-leiddum virksemi. Tí erneyðugt og gagnligt fyrisamfelagið at hava fiska-framleiðslu í Føroyum.

Egil Olsen vísti eisini á,at tað eru tvinnir sølu-hættir fyri ráfisk, og teireru: beinleiðis landingartil virkini og uppboðs-søla. Tað eru vansar ogfyrimunir við báðum hætt-um, men felags fyri báðarer, at undir øllum umstøð-um verður prísurin markn-

Bjørn lat fiskapakkan upp.

Egil Olsen vil hava virðisøkingina heim aftur.

Toppurin ákransakøkuni vareisini við.


aðarprísur, og hesin ertann, sum kemur fram áuppboðssøluni.

Støðan hjá virkjunumer vánalig, og tað er vandifyri, at okkurt av virkjun-um ikki hórar undan, sumfrá líður. Tað bøtir heldurikki um, at umdømið hjáfiskaídnaðinum er versn-andi vegna ringu støðuna,tí tað er torført at haldaavtalur við keyparar.

Egil Olsen legði dent á,at tað er neyðugt viðstørri samstarvi millumallar partar í vinnuni, viðtí endamáli at flyta virð-isøkingina og arbeiðs-plássini úr útheiminumheim til Føroyar. Kapp-ingarførið má tí betrastvið- tálman av kostnaðar-

støðinum- umlegging av

framleiðsluni- sølu nærri keyparanum- betri gagnnýtslu av

øllum tilfeinginum- gransking og menning.

Tað skal loysa seg atgera sær ómakÁrni Joensen umboðaðiRáfiskaseljarafelagið. Hannvísti á, at hýruútgjaldiðsíðani 2001 er minkað við17%, meðan almennu løn-irnar eru hækkaðar við13%, og lýsir hetta eisinigongdina í vinnuni.

Í sambandi við spurn-ingin um at leggja fiskupp í Føroyum vísti hanná, at hetta stendur ogfellur við nøkrum for-treytum. Umráðandi er, atso fáar bindingar summøguligt, eru í skipanini,soleiðis at so gott rásarúmsum møguligt fæst atmenna seg marknaðarliga.Leggur tú bindingar áskipanina, fara “aktørar-nir” at royna at finna hol íhenni og undirgrava hana.

Fyritreytirnar fyri einarioptimalari skipan eru, at- nóg mikið av keypar-

um eru, sum viljakappast um fiskin

- at vit hava góðkendarlandingarmiðstøðirrunt landið við innan-lendis kapping

- móttøkuorkan er nógstór, og at hon veruligamegnar “spíssbelastn-ingar”

- landingarmiðstøðirnartekniskt eru í sambandvið uppboðssøluna fyriat tryggja skjótari av-greiðslu.

Avleiðingar av tvungnarilanding er, at møguleikar-nir at røkka útlendskummarknaði verða skerdir,og hetta má ikki henda.Ein fyritreyt fyri bestmøguligum avreiðingar-prísum,er optimal markn-aðaratgongd, so øll, sumhava hug, skulu sleppa atkeypa.

Árni Joensen kom eisiniinn á spurningin um skilj-ing av fiski og segði, athesin spurningur var einsnávingarsteinur og hevurvolt nógv høvuðbrýggj.Spurningurin er tó sera

einfaldur, tí prísurin á fiskieigur sjálvsagt at endur-speglast í hesum, um fisk-urin verður seldur óflokk-aður ella flokkaður.

Er nóg mikið av keyp-arum, eisini útlendskum,so er gaman í at skiljafiskin, men tá má keyp-araskarin eisini vera nógstórur til nøgdirnar, iðverða landaðar. Annarsendar alt aftur í speku-latión.

Stórt er gottMeinhard Jacobsen, stjóriá Føroya Fiskivirking, hev-ði eisini eina áhugaverdaframløgu. Hann greiddigjølla frá marknaðarstøð-uni í síni heild. Hann vístiá gongdini við aling kringheimin, har vøksturin erframúr stórur, og ávirkarhetta eisini prísleguna áfiski. Meinhard kom inn ánógvar av teimum spurn-ingum, sum hinir talarar-nir høvdu umrøtt við tru-pulleikum í vinnuni. Mót-sett nógvum øðrum held-ur hann tað vera ein fyri-mun at hava eina “risa-fyritøku”sum Føroya Fiska-virking. Ein slík fyritøkahevur møguleikar, sum

hinir ikki hava, m.a. í ar-beiðinum at menna fram-leiðslu av nýggjum vør-um. Sum dømi nevndihann upsaportiónir, sumuppá sikt kann gevameira støðugan prís fyriupsan. Hann tosaði eisinium rationaliseringar, sumkundu gera framleiðslunameira lønsama. Størsta ar-beiði við fiskaframleiðsluer reinskering. Í nógv árhava royndir verið gjørd-ar at automatisera rein-skeringina, men hóastfleiri hundrað miljónir kr.eru brúktar, so er ikki ennúrslit komið burtur úr.

Men sjálvt tá nakaðbrúkbart verður á hesumøkinum, fer tað at kosta.

Føroya Fiskavirking ereisini ført fyri at lærastarvsfólkini upp, og erhetta eisini eitt gottgrundarlag fyri at geraflakavinnuna meira áhuga-verda fyri ungfólk.

Heldur kølt enn frystSeinastu framløguna hevðiAgnar Fríðriksson, stjórihjá Coldwater í Grimsby.Hann lýsti broytingarnar ífiskamarknaðin yvirhøvur.

Vanligar frystar vørur faraat minka, meðan fram-tíðin liggur í “chilled” ellakøldum vørum í kølidiski.Her kann eisini vera talanum frystar vørur, sum eruupptiðnaður.

Orðaskifti umskiljingAftaná var pallborð, harhøvuðsevnið var ein tvung-in skiljing av fiski. Fiska-keyparar vilja hava møgu-leika at bjóða upp á allanføroyskan fisk.Tá hann erskildur, kunnu teir velja,hvat teir vilja keypa, ogvita hvat teir fáa. Umboð-ini fyri veiðuliðið hildið,at her bar ikki til at ásetaneyvar reglur, sum kanskaí serligum førum fóru atskaða meira enn tær gagn-aðu, sum t.d. um fiskurinstendur skildur á kajuni,

og eingin vil hava hann.Tað rætta má vera, at so

nógv, sum gjørligt, á hes-um økinum verður gjørtsjálvboðið, um tað so erskiljing umborð ella ílandi. Umráðandi í hesumførinum er, at teir, sumveiða, veruliga fáa einvinning av eyka arbeiði-num, so tað loysir seg hjáteimum at gera sær ómak.Tá fer alt at koma av særsjálvum.

Tað er einki at ivast í, athenda ráðstevnan var bæðigóð og nyttug. Nógv fekstat vita, sum eisini kannvera grundarlag undir víð-ari arbeiði.Tíðin fer síðaniat vísa, um vit eru nærrieini loysn.

Føroya Banki eigur íhvussu er tøkkuppiborna fyri tiltakið.

Tað var nógv fólk á ráðstevnuni. Fremst t.v. situr Jørn Astrup Hansen.

Árni Joensen umboðaðiteir sum fiska.

Løgtingsmaðurin OlavEnomoto var teknikarihendan dagin.

Pallborðið

Meinhard smæðist ikki burtur.


TToorrlleeiiff JJoohhaannnneesseenn

GGUUÐÐSSOORRÐÐ

Tit eru útvaldir. 1 Tess.1,4

Stutt undan kommunuvalinum fór eg inn á einamatstovu á einum arbeiðsplássi og legði nakrarTrúboðar har. Fólk, ið sótu har, spurdu skemtandi,um tað vóru valgreinar, eg deildi út, so tey beturskuldu vita, hvar krossurin skuldu setast?

Eg segði sjálvandi nei, tí tað var eitt andaligt blaðeg deildi út, fyri at bera teimum eina heilsan fráJesusi.

Spurningurin um at seta krossin, talaði til mínandaliga, so eg spurdi tey:

-Hevur Gud ikki sett krossin - á røttum staði?

Okkara krossar hava sjálvandi týdning, tí teiravgerða, hvør skal stýra kommunu og landi. Atvelja, er tí ein borgarlig skylda.

Mest týðandi krossur sum settur er í hesum heimi,var tó ikki skrivaður við blekki á papír, aftanfyriforhang og koyrdur í kassa.

Avgerðin um valið, bleiv ikki tikin í skundi, tí taðvar lagt til rættis áðrenn grundvøllur heimsins varlagdur (Ef.1), og “valdagurin” bleiv í fylling tíðar-innar (Gal.4,4)

Við at loyva menniskjum at reisa krossin áGolgata, og negla Jesus, elskaða son sín, á hann,valdi Gud, at offraði Jesus, og útvaldi hann út til atverða frelsara heimsini - tín frelsara.

Í og við Jesu krossi setti Gud sín kærleikskross viðteg og meg.

-Tí so elskaði Gud heimin, at hann gav son sín, hineinborna, til tess at ein og hvør, sum trýr á hann,ikki skal glatast, men hava ævigt lív-.

Krossurin,Kristus og blóðið eru tí kærleiksavgerð-ir viðvíkjandi mannaættina og kærleiksprógv mót-vegis henni.

Gud hevur útvalt og “sett kross” við teg, meg, øll.Hann hevur opnað Paradís dyrnar fyri øllum.Hóast Gud hevur gjørt alt, hann er mentur, fyri atøll skulu verða frelst, verða ikki øll frelst - tíverri.

Skulu tú og eg frelsast, mugu vit “velja” Jesus -frelsarin.

Tað gera vit við at trúgva á hann, taka ímótihonum og játta syndirnar fyri honum.

Tá gevur hann okkum mátt og rætt til at verða síniútvaldu børn.

Hetta er okkara størsta og mest avgerandi val ílívinum, tí tað avgerð hvar tú og eg verða íævinleikanum.

Vel í dag, um sál tín tváastfannhvít skal í lambsins blóð`,um tú vilt av náði mettastúr alkærleiks ríku flóð!

Ms.289

Gud valdi teg

Manningin var av �Andreu�

Manningarmyndin, 3350F03140, vit høvdu í sein-asta blað var av manningini á “Andreu”, sumJóhannes Árting á Nesi átti. “Andrea” var uppkallaðeftir konu hansara, Andreu Árting, sum gjørdist einkend fakfelagskvinna. Menninir eru hesir:

1. Georg Hansen, í Pállstovu, Norðagøtu.

2. Hans David Hansen, seinni Ranghamar,Norðragøtu. Slerdi út við “Trónd í Gøtu” í 1948.

3. Palli Hansen, seinni Jarnskor, Norðagøtu.

4. Christian Christiansen, Lorvík

5. Salli Jensen, Lorvík

6. Óli Müller, Norðragøtu. Gekk burtur við“Immanuel” í 1932

7. Emil Davidsen, Æðuvík.

8. Sámal Petur Hansen, Norðragøtu

9. Óli Jákup Zachariassen, í Jákupsstovu,Norðragøtu

10. Elias Sofus Hansen, Norðagøtu.Var ein avstovnarum FFs.

11. Jóan Jakku Joensen, á Brúnni, -

12. Jakku Hansen, seinni Tróndheim, Norðagøtu

13. Hans Andreas Davidsen, Æðuvík, sonur nr. 7

14. Meinhard Heinesen, Lorvík.

1 og 2 eru brøður. 3,8,10 og 12 eru brøður.

Myndin er tikin í 1924 á Seyðisfirði av AbsalonJoensen.

Fýra av hesum monnum eruvið á eini sera kendari mynd avmonnum við snøri, sum kom áeitt frímerki fyri fleiri árumsíðani. Hendan myndin er tikintil æru fyri fotografin meðanskipið lá inni, men er tó ein góðlýsing av júst hesum partinumav arbeiðsumstøðunum hjáfiskimonnum. Hendan myndiner tikin umborð á Verdandinøkur ár seinni, og teir liggjavist inni á Reykjavík. Skipari áVerdandi tá var tann sami sumvið Andreu, nevniliga EliasSofus Hansen.

Men menninir eru f. v. nr. 1, 2, 5og 8 á “Andreu” myndini.


Felagsformaður:Óli Jacobsen, Tórshavn

Sýsluformenn:Norðoya sýsla:Fríðrik Sivertsen, Viðareiði

Eysturoyar sýsla:Eyðun Johannesen, Oyrarbakki

Streymoyar sýsla:Karl Isaksen, Kvívík

Vága sýsla:Andrias Berglíð, Sørvágur

Sandoyar sýsla:Sigmund Hentze, Sandur

Suðuroyar sýsla:Sámal Poulsen, Sandvík

Sóknarformenn og tiltaksmenn:

Sumba:1. Jón Poulsen, Lopra2. Eli Poulsen3. Ólavur Jacobsen

Vágur:1. Gunnleif Gudmundsen2. Ólafur Sigurðsson3. Linjohn Kjærbech

Porkeri:1. Eyðálvur Holm2. Niels Jensen3. Mortan Bech

Fámjin:Johan í Smiðjuni

Froðba:Elvin Borðá

Hvalba1. Niels Pauli Hammer2. Høgni Müller3. Gunnar Olsen

Sandvík:1. Tummas Thomsen2. Sámal Poulsen3. Gerner Jensen

Skúvoy:1. Tummas Frank Joensen2. Thomas J. Thomsen3. Birgir Thomsen

Dalur:Steintór Djurhuus

Skálavík:1. Karl Hansen2. Eyðstein Dalsgaard

Sandur:1. Sigmund Hentze2. Sniálvur Røvilsberg3. Hallur Sólsker

Skopun:1. Sofus W. Olsen2. Mads K. A. Winther Olsen3. Johan Johanneson

Sandavágur:1. Jóan Jakku Magnussen2. Jógvan Magnus Andreasen

Miðvágur:1. Solberg Olsen2. Eyðfinn Johansen3. Petur Leivur Davidsen

Sørvágur:1. Petur Jacobsen2. Finn Nielsen3. Mikkjal Simonsen

Bøur:

Hestur:Óli Joensen

Nólsoy:Marnar á Skúr

Tórshavn:1. Jens Chr. Dam, Inni á Fløtum 8, Kaldbak2. Hans Vilhelm Danielsen, MillumGilja 31, Hoyvík3. Jefri Justinussen, Krosslíð 3, Havn

Vestmanna:1. Jákup Thomsen2. Øssur Christiansen

Kvívík:1. Jákup Pauli Müller2. Jógvan M. Joensen3. Herluf Müller

Kollafjørður:1. Salomon Jacobsen2. Heðin Hansen

Hósvík:1. Hans J. Djurhuus2. Tom Djurhuus

Hvalvík:1. Eirikur Dam, Streymnes2. Jógvan Djurhuus3. Tummas Jacobsen

Haldarsvík:1. Steinbjørn Magnussen, Tjørnuvík2. Einar Hansen, Langasandur3. John Hansen, Langasandur

Eiði:1. Jákup Eli Ejdesgaard2. Jørmund Ellingsgaard

Sunda sókn:1. Rógvi Dam, Norðskála2. Elmar Petersen, Oyri3. Hilmar Samuelsen, Oyrarbakki

Sjóvar sókn:1. Jan Højgaard, Strendur2. Petur Mohr Jacobsen, Strendur3. Sólfríður Berthelsen, Innan Glyvur

Skála:1. Regin Poulsen2. Casper Christensen3. Heri Kallsoy

Funningur:1. Petur Sofus Juul2. Jógvan Johannesen3. Martin Højsted

Gjógv:Erling Joensen

Runavík:1. Eyðun Danielsen, Rituvík2. Jack Højgaard3. Svend Hansen

Nes sókn:1. Tormund Joensen2. Janus Fossdalsá3. Jákup P. Svalbard

Gøta:1. Hargarð Tvørfoss, Norðragøta2. Hjørleif Hansen, Syðrugøta3. Hans Nesá, Norðragøta

Leirvík:1. Randal Nybo2. Jógvan Lervig3. Henry á Reynatrøð

Fuglafjørður:1. Mortan Berjastein2. Alexander Abrahamsen3. George Berjastein

Oyndarfjørður:Símun Poulsen

Kalsoy:1. Markus í Nornastovu, Mikladalur2. Sólarn K. Isaksen, Húsar

Kunoy:1. Fróði Joensen, Haraldssund2. Pól Rasmussen, Haraldssund3. William Dam

Klaksvík:1. Sørin Birgir Sørensen2. Mourentius Rensistein

Norðdepli:1. Poul Fuglø, Norðdepil2. Jóannes Sivertsen, Hvannasund3. Birgir Poulsen, Hvannasund

Viðareiði:1. Ísak Bjarnaskor2. Markus Sørensen3. Johannes E. Jacobsen

Svínoy:Petur E. Danielsen

Sjómannadeildin:Dánjal ArgeHjørleif ReinIngolf Jacobsen

Varalimir:Esmar PetersenFinn Traber

**************Starvsfólk á skrivstovuni:Olaf Johansen, TórshavnHans Jacob Joensen, Sandavágur

Felagsstjórn, sóknarformennog tiltaksmenn hjá Føroya

Fiskimannafelag pr. 01.01.04


Postmaðurin sigur kon-una: – Tú hevur koyrtalt ov nógv frímerkir ábrævið!

Tá letur í konuni: –Eg hopi ikki at bræviðfer ov langt.

*****

Í kirkjuni kundi ein fáaókeypis kaffi, tí prest-urin hevði nokk avbønum.

*****

Og so var tað bókhald-arin, ið fekk sekkin, tíat hann var óútrokni-ligur.

*****

-Eg veit at tú ynskir ateg var deyð, segðivermóðirin, tí so kun-di tú hoppa og dansa ágrøv míni.-Tað kundi eg ikkifunnið uppá, lat í ver-soninum, tí tú veit ateg hati at standa í bíði-røð….

*****

Maðurin á apotekinum:-Eg vil fegin hava eittsindur av arsenikk tilvermóðir.-Hevur tú resept?-Nei, men eg havi einamynd.

*****

Stjórin spyr ein starvs-felaga:“Hvussu ber taðtil at arbeiðsfólkið hjátær møtir so tíðligaum morgunin?”“Tað er ikki so løgi!Her arbeiða 12 fólk,men eg havi bert 10parkeringspláss.”

Í seinastu viku var tannárliga samfelagsstevnanhjá Brøðrasamkomuni.Møtini um vikuskiftið varí ítróttarhøllini á Hálsi,sum var fullsett, kanska1500 fólk ella fleiri.Millum tvey tey seinastumøtini sunnudag verðurnátturði borðreiddur. Taðeydnast eftir 1,5 tíma atborðreiða fyri allari hesarimannamúgvu. Hetta másigast at vera eitt eina-standandi avrik, ið krevureina rúgvu av sjálvbodn-ari arbeiðsmegi og skila-góða fyriskipan. Og hettavar alt til staðar í fullummáti. Hesin nátturðastøðg-urin gevur møguleika fyriat hitta kent fólk og at fáaeitt prát um mangt oghvat. FF-blaðið var eisinitil staðar, og hava vitnakrar myndir.

Borðreiddu fyri 1.500 fólkum

Hetta eru nøkur av teimum, sum skipaðu fyri nátturðan.

Trongt var við borðini men øll blivu mett og reiðu-liga tað.

Vit hittu ein gamlan fiskimann, sum hevur búð ogvirkað í Esbjerg síðan 1955, og sum er komin heimat ferðast. Hetta er Karl Johan Joensen av Eiði, sumvar at hoyra í Rás 2 týskvøldið. Hann er sonurRasmus, sum var við "Tór 2", og sum er umrøddurí minningarorðunum um Malmberg aðra staðni íblaðnum. Her er hann saman við systir síni MariaMikkelsen.

Aðrir fiskimenn vóru eisini við konum. Vinstrumegin síggja vit Maiken ogSvenning Johannesen og høgrumegin Osbjørg og Sámal Jákup Olsen.Teir báðireru kendir skiparar í mannaminni, Svenning við trolarum, og Sámal Jákupvið línuskipum.

Documents

Politiska aavgerðin íí rrækjumÆlinum ttikin ÆÆ ssera ...olijacobsen.files.wordpress.com/2014/09/330.pdfKnud heldur sera lítið skil vera í ES,og hann hev-ur atkvøtt í móti