1

PODZEMNI RUDNICI UGLJA U SRBIJI- STANJE I PERSPEKTIVE -

Svi podzemni rudnici uglja u Srbiji organizaciono su povezani u Javno preduzeće za podzemnu eksploataciju uglja sa sedištem u Resavici. Preduzeće je u državnom vlasništvu, te država putem upravljačko-nadzornih organa direktno utiče na njegov rad i uslove poslovanja. Osnovna delatnost preduzeća je proizvodnja, prerada i transport uglja i obavlja se u delovima preduzeća, i to:

Rudnik antracita „Vrška Čuka“ – Avramica,Ibarski rudnici kamenog uglja – Baljevac,Rudnik mrkog uglja „Rembas“ – Resavica,Rudnik mrkog uglja „Bogovina“ – Bogovina,Rudnik mrkog uglja „Soko“ – Soko Banja,Rudnik mrkog uglja „Jasenovac“ – Krepoljin,Rudnik mrkog uglja „Štavalj“ – Sjenica,Rudnik lignita „Lubnica“ – Lubnica, i Aleksinački rudnik - Aleksinački rudnik, kojji izvodi rudarske

investicione radove u ostalim delovima preduzeća.

U Upravi se obavljaju osnovne poslovne funkcije upravljanja i rukovođenja: proizvodno-tehnička, ekonomsko-finansijska, kadrovska, pravna i opšta, kao i poslovi informatike. Na ovaj način se stvaraju uslovi za vršenje delatnosti u rudnicima uglja, organizuje i sprovodi kontrola zaštite na radu, kao i finansijskog i materijalnog poslovanja. (slika 1. Organizaciona šema preduzeća).

Iz šeme na slici 2. (Lokacije rudnika uglja u Srbiji) vidljivo je da su podzemni rudnici dispergovani na teritoriji države u centralnim, istočnim i zapadnim delovima, što ima niz podgodnosti.

2

УПРАВНИ ОДБОР

УПРАВА ЈП ПЕУ

ТЕХНИЧКА УПРАВА

НАДЗОРНИ ОДБОР

СЛУЖБА ЗНР

ФИНАНСИЈСКО КОМЕРЦИЈАЛНА УПРАВА

СЕКТОР ЗАПРАВНЕ И ОПШТЕ ПОСЛОВЕ

СЕКТОР ЗА ПРОИЗВОДЊУ СЕКТОР ИНВЕСТИЦИЈА

БИРО ЗА ПРОЈЕКТОВАЊЕ И РАЗВОЈ

РМУ РЕМБАС

РКУ ИБАРСКИ РУДНИЦИ

РА ВРШКА ЧУКА

РМУ БОГОВИНА

РГР АЛЕКСИНАЦ

РЛ ЛУБНИЦА

РМУ ШТАВАЉ

РМУ ЈАСЕНОВАЦ

РМУ СОКО

ФИНАНСИЈСКИ СЕКТОР

КОМЕРЦИЈАЛНИ СЕКТОР

Slika 1 . Organizaciona šema JP PEU Resavica

3

Slika 2. Lokacija

podzemnih rudnika uglja u Srbiji

4

Ležišta uglja predisponirana za sisteme podzemne eksploatacije raspolažu sa preko 860 miliona tona bilansnih rezervi svih kategorija, što je značajan potencijal, ne samo kvantitativno, nego i u kvalitativnom smislu. U ležištima aktivnih rudnika uglja verifikovane rezerve iznose 95.100.000 tona, u neaktivnim većim ležištima 572.000.000 tona i u ostalim manjim ležištima 192.900.000 tona uglja (slike3.,4.,5.). U sada aktivnim rudnicima eksploatacija se obavlja od 155 do 60 godina tako da je većina njih pred iscrpljenjem rezervi, i neminovno je aktiviranje nekog od perspektivnijih ležišta sa većim rezervama uglja. U sirovinskii potencijal rudnika mogu se ubrajati i rezerve uljnih škriljaca Aleksinačkog područja u veličini od preko 2 milijarde tona.

Bilansne rezerve uglja predisponirane sistemu podzemne eksploatacije

Tabela 1

Tabela 2

AKTIVNI RUDNICI

Rudnik-ležišteBilansne rezerve

Vrsta

Vrška Čuka 1.500.000 antracitIbarski rudnici 2.500.000 kameniRembas 6.500.000 mrkiBogovina 2.000.000 mrkiSoko-centar 58.000.000 mrkiJasenovac 1.100.000 mrkiŠtavalj-centar 10.000.000 mrkiLubnica 13.500.000 lignitUKUPNO aktivni rudnici (I) 95.100.000  

LEŽIŠTA VAN EKSPLOATACIJE

Rudnik-ležišteBilansne rezerve

Vrsta

Aleksinac 27.000.000 MrkiMelnica 40.000.000 Mrki

Despotovački basen 28.000.000mrki

lignitski

Zapadnomoravski basen 27.000.000mrki

lignitskiPoljana 60.000.000 lignitĆirikovac 120.000.000 lignitŠtavalj (bez centralnog polja) 180.000.000 mrkiSoko (bez centralnog polja) 90.000.000 mrki

UKUPNO ležišta van eksploatacije (II) 572.000.000Ostala manja ležišta (III) 192.900.000SVEGA (I+II+III) 860.000.000

5

Kružni dijagram bilansnih rezervi uglja predisponirane sistemu podzemne eksploatacije

Slika 3

6

UKUPNO aktivni rudnici (I)

UKUPNO ležišta vaneksploatacije (II)

Ostala manja ležišta (III)

Bilansne rezerve uglja aktivnih rudnika

Slika 4

Bilansne rezerve uglja ležišta van eksploatacije

Slika 5

7

Rembas 7%

Bogovina 2%

Soko-centar 60%

Ibarski rudnici 3%

Lubnica 14%

Štavalj c. 11%

Vrška Čuka 2%

Jasenovac 1%

Vrška Čuka

Ibarski rudnici

Rembas

Bogovina

Soko-centar

Jasenovac

Štavalj-centar

Lubnica

Melnica 7%

Despotovački basen 5%

Zapadnomoravski basen 5%

Poljana 10%

Ćirikovac 21%

Soko (bez c. polja) 16%

Štavalj (bez c. polja) 31%

Aleksinac 5%

Aleksinac

Melnica

Despotovački basen

Zapadnomoravski basen

Poljana

Ćirikovac

Štavalj (bez centralnog polja)

Soko (bez centralnog polja)

Sadašnji proizvodni kapacitet aktivnih rudnika u normalnim prilikama sa postojećim otvorima je 600-700.000t/god. Analizom ostvarene proizvodnje u podzemnim rudnicima uglja u periodu 1992-2008.godina (tabela 3.) vidljiv je trend kontinuiranog pada, a što je rezultat niza objektivnih okolnosti. U prvom redu dugotrajne ekonomske sankcije devedesetih godina, kao i ratna zbivanja u okruženju i na Kosovu uticali su da se osetno smanji priliv finansijskih sredstava za narmalan razvoj rudnika, a što je rezurtiralo zaostajanjem u tehnološkom razvoju. Sa druge strane politika cena energenata je uticala na znatan disparitet a posebno prema ulaznim repromaterijalima neophodnim za održanje proizvodnje.

Prikaz ostvarenja proizvodnje u rudnicima JP PEU za period 1992.-2008.

GodinaRudnik

JP PEUVrška Čuka

Ibarski Rudnici

Rembas Bogovina Soko Jasenovac Lubnica Štavalj

1992 22.502 85.814 301.439 112.001 207.380 84.248 65.107 82.482 960.9731993 11.735 64.863 203.765 48.735 163.974 63.330 44.758 86.241 687.4011994 6.143 78.107 241.793 62.602 114.206 71.100 52.417 60.025 686.3931995 0 55.296 208.499 48.305 150.262 76.730 41.315 44.528 624.9351996 1.580 62.754 244.645 29.567 135.460 75.780 45.028 43.103 637.9171997 13.269 77.690 247.767 1.284 154.030 80.321 38.860 65.017 678.2381998 27.573 76.982 178.200 30.784 100.170 80.930 51.263 88.111 634.0131999 16.105 31.779 160.862 43.200 130.001 76.620 48.471 72.164 579.2022000 19.263 68.618 165.531 49.978 123.668 59.290 49.763 87.119 623.2302001 18.946 50.767 171.175 46.272 91.074 61.940 51.248 57.727 549.1492002 14.409 55.899 177.209 39.037 92.016 54.730 57.035 50.402 540.7372003 2.004 51.802 171.174 28.211 104.216 73.650 52.948 56.653 540.6582004 0 72.152 178.221 25.498 77.716 71.100 48.836 60.737 534.2602005 906 65.490 190.035 22.666 83.534 66.950 54.986 67.393 551.9602006 4 64.998 171.746 32.772 66.596 45.190 54.791 56.722 492.8192007 8.295 57.574 158.161 24.251 69.062 21.790 50.305 61.125 450.5632008 7.018 59.084 153.674 28.925 83.096 51.890 60.680 69.419 513.786

UKUPNO 169.752 1.079.669 3.323.896 674.088 1.946.461 1.115.589 867.811 1.108.968 10.286.234PROSEK 9.985 63.510 195.523 39.652 114.498 65.623 51.048 65.233 605.073

Tabela 3

8

U svim rudnicima tehnološki proces proizvodnje zasniva se na klasičnim metodama otkopavanja, tehnologijama diskontinuirane izrade rudarskih prostorija bušačko-minerskim radovima i odvozom iskopine sistemima grabuljastih i trakastih transportera. Sve ove faze rada odlikuju se niskom proizvodnošću i produktivnošću i visokom učešću teškog fizičkog rada.

Najveći obim proizvodnje uglja u analiziranom periodu ostvaren je iz ležišta rudnika „Rembas“ - Resavica a što je prikazano na grafičkim prikazima (slike 6.,7.,8.).

Grafički prikaz ostvarene proizvodnje uglja za period 19 9 2.-2008. na nivou JP PEU

Slika 6

9

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Vrška Čuka

Ibarski Rudnici

Rembas

Bogovina

Soko

Jasenovac

Lubnica

Štavalj

Grafički prikaz ukupne proizvodnje uglja po rudnicima na nivou JP PEU za period 1992.-2008.

Slika 7

Kružni dijagram gde je proizvodnja uglja za period 1992.-2008. na nivou JP PEU izražena u procentima i tonama

Slika 8

10

169.752

1.079.669

3.323.896

674.088

1.946.461

1.115.589

867.811

1.108.968

169.752; 2% 1.079.669; 10%

3.323.896; 32%

674.088; 7%1.946.461; 19%

1.115.589; 11%

867.811; 8%

1.108.968; 11%

Vrška Čuka Ibarski Rudnici Rembas Bogovina Soko Jasenovac Lubnica Štavalj

Zaposlenost u podzemnim rudnicima uglja takođe beleži kontinuiran pad i on se kreće od 5.669 zaposlenih u 1992. godini do 4.154 u 2008.godini (tabela 4; dijagramski prikazi na slikama 9 i 10).

Tabela 4

Pregled broja zaposlenih u JP PEU - Resavica za period 1992.-2008.

Slika 9

GodinaBroj zaposlenih

Jama Spolja UKUPNO1992 3.151 2.518 5.6691993 3.009 2.473 5.4821994 2.795 2.525 5.3201995 2.726 2.551 5.2771996 2.952 2.528 5.4801997 3.103 2.545 5.6481998 3.089 2.636 5.7251999 2.962 2.156 5.1182000 2.876 2.546 5.4222001 2.873 2.448 5.3212002 2.949 2.464 5.4132003 2.877 2.484 5.3612004 2.975 2.316 5.2912005 3.026 1.455 4.4812006 2.981 1.299 4.2802007 2.898 1.288 4.1862008 2.813 1.341 4.154

11

5.6695.482

5.320 5.2775.480

5.648 5.725

5.1185.422 5.321 5.413 5.361 5.291

4.4814.280 4.186 4.154

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

Ukupna zaposlenost po rudnicima za 1992. i 2008. godinu

GodinaRudnik

JP PEUVrška

ČukaIbarski Rudnici

Rembas Bogovina Soko Jasenovac Lubnica ŠtavaljAleksin. Rudnik

Uprava

1992 405 723 1.870 570 693 354 273 414 122 245 5.669

2008 173 505 1.134 321 598 270 324 438 303 88 4.154

Tabela 5

Grafički prikaz ukupne zaposlenosti po rudnicima za 1992. i 2008. godinu

Slika 10

12

405

173

723

505

1.870

1.134

570

321

693598

354270 273

324414438

122

303245

88

1992.

2008.

Strateški pravci razvoja JP PEU Resavica

Sirovinska baza, tržišni uslovi, izgrađeni infrastrukturni objekti, kvalifikovana radna snaga i rudarska tradicija upućuju na potrebu pokretanja novog investicionog ciklusa i perspektivnog razvoja podzemne eksploatacije uglja u Srbiji u cilju ostvarenja ukupnog energetskog bilansa.

Dugoročni ciljevi:

• Strateško partnerstvo kod izgradnje novih termoenergetskih objekata TE-TO Štavalj i TE-TO Zaječar i sa TE Morava

• Značajno povećanje proizvodnje uglja

• Spregnut rad sa termoenergetskim objektima

• Otvaranje novih radnih mesta i ravnomerni regionalni razvoj

13