103
Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki [email protected]

Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki [email protected]. Zagadnienia. Przedsiębiorstwo i przedsiębiorca. Różne definicje – na potrzeby prawne, ekonomiczne i potoczne - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Podstawy Organizacji i PrzedsiębiorczościWojciech St. Moś[email protected]

Page 2: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ZagadnieniaZagadnienia

Page 3: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Przedsiębiorstwo i przedsiębiorcaPrzedsiębiorstwo i przedsiębiorca

Różne definicje – na potrzeby prawne, ekonomiczne i potoczne

Przedsiębiorstwo (ekonomicznie) – to forma prowadzenia działalności gospodarczej, charakteryzująca się strukturą, organizacją i odrębnością ekonomiczną

Przedsiębiorstwo (prawnie) – zorganizowany zespół czynników materialnych i niematerialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej

Przedsiębiorstwo (potocznie) – firma, zakład pracy. Firma jest jednak w istocie nazwą, marką pod którą prowadzi się działalność Zakład pracy jest jedną z form organizacyjnych przedsiębiorstw

Page 4: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Działalność gospodarczaDziałalność gospodarcza

Działalność gosp. – na potrzeby prawne przynajmniej 3 różne definicje: Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana,

handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły (Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej)

Działalnością gospodarczą jest każda działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców (Ordynacja podatkowa)

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (Ustawa o podatku VAT)

Page 5: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Działalność gospodarczaDziałalność gospodarcza

Potocznie: rodzaj zorganizowanej działalności służącej wytwarzaniu zysku ekonomicznego, prowadzonej w oparciu o przepisy prawa

(wyjątkiem są niezyskowne formy działalności – przedsiębiorstwa komunalne oraz organizacje non-profit)

Działalność gospodarczą prowadzą: Osoby fizyczne – to jest ludzie posiadający zdolność prawną (od chwili urodzenia

aż do śmierci) i zdolność do czynności prawnych Osoby prawne – trwałe zespolenie osób fizycznych i środków materialnych w

celu osiągnięcia określonego celu, posiadające osobowość prawną na mocy przepisów ustawowych

Page 6: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

PrzedsiębiorcaPrzedsiębiorca

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą wpisana do EDG

Osoba prawna spółka z o.o., spółka akcyjna, Skarb Państwa

Ułomna osoba prawna - podmiot, który we własnym imieniu może zaciągać zobowiązania pozywać i być pozywany

spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna Wspólnicy spółki cywilnej

Art. 4. Ustawy o swobodzie działalności Gospodarczej 1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną (np. wszystkie spółki osobowe z KSH), której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.  2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Page 7: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Przedsiębiorcą w rozumieniu art. 36 ustawy o Krajowym Rejestrze sądowym jest:

spółka jawna europejskich zgrupowań interesów gospodarczych,  spółka partnerska,   spółka komandytowa,   spółka komandytowo-akcyjna   spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,   spółka akcyjna spółka europejska

Page 8: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

PrzedsiębiorcaPrzedsiębiorca

spółdzielnia   spółdzielnia europejska,  przedsiębiorstwa państwowe,   jednostki badawczo-rozwojowe przedsiębiorcy określeni w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej „przedsiębiorstwami zagranicznymi”,  

towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,   inne osób prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu

do rejestru, ,   oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej,   główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń. 

Page 9: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

PrzedsiębiorcaPrzedsiębiorca

Kodeks Cywilny w art. 431 wprowadza następującą definicje Przedsiębiorcy: Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna,

o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Art. 331.  § 1. Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych. § 2. Jeżeli przepis odrębny nie stanowi inaczej, za zobowiązania jednostki, o której mowa w § 1, odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej członkowie; odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy jednostka organizacyjna stała się niewypłacalna.

Page 10: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Mikroprzedsiębiorca Mikroprzedsiębiorca

Mikroprzedsiębiorca - w myśl art. 104 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz  osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz

operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.  

Page 11: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Mały Przedsiębiorca Mały Przedsiębiorca

Mały przedsiębiorca - określenie osoby prowadzącej działalność gospodarczą w niewielkim rozmiarze. W myśl art. 105 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, to przedsiębiorca który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz  osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji

finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.  

Page 12: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Średni przedsiębiorcaŚredni przedsiębiorca

Średni przedsiębiorca w myśl art. 106 ustawy o swobodzie działalności gospodarcze, za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz  osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji

finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.  

Page 13: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

PrzedsiębiorstwoPrzedsiębiorstwo

Pojęcie przedsiębiorstwa nie jest tożsame z punktu widzenia prawnego z pojęciem przedsiębiorcy.Przyjmuje się, następujące rozumienie pojęcia przedsiębiorstwo:

Znacznie podmiotowe- przedsiębiorstwo występuje jako podmiot praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego, jest podmiotem stosunków gospodarczych, w tym znaczeniu jest to synonim pojęcia przedsiębiorcy

Znaczenie funkcjonalne - stałe prowadzenie działalności gospodarczej w celach zarobkowych

Znaczenie przedmiotowe- to zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej

Page 14: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo

Art. 551.  Przedsiębiorstwo, jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) firmę (nazwę), znaki towarowe i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo,  2) księgi handlowe,  3) nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym produkty i materiały,  4) patenty, wzory użytkowe i zdobnicze,  5) zobowiązania i obciążenia, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,  6) prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo. 

Page 15: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Podstawowe akty prawnePodstawowe akty prawne

Konstytucja RP (z dn. 2 kwietnia 1997) Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (2 lipca 2004 r.) Ustawa Kodeks Cywilny (23 kwietnia 1964 r.) Ustawa Kodeks spółek handlowych (15 września 2000 r.) Ustawa Ordynacja Podatkowa Ustawa o podatku od osób fizycznych Ustawa o podatku VAT Ustawa o KRS

Page 16: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

KoncesjaKoncesja

Koncesja – uregulowana przede wszystkim w art. 5, 15, 46-63 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

Koncesja jest to władczy akt administracyjny (decyzja) wydawany przez organ koncesyjny . Akt ten upoważnia do prowadzenia ściśle określonej działalności. Koncesjonowanie wprowadza się w przypadku działalności, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa, obywateli, ważny interes społeczny.

Page 17: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

KoncesjaKoncesja

Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:  poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż,

bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych;  

wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;  

wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;  

ochrony osób i mienia;   rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych;   przewozów lotniczych.  

Page 18: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

KoncesjaKoncesja

Koncesja jest udzielana na czas określony. Czas ten nie może być krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat. (Istnieje możliwość przyznania koncesji na czas krótszy niż 5 lat ale tylko na wniosek składającego podanie o wydanie koncesji.)

Page 19: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Ewidencjonowanie działalności gospodarczejEwidencjonowanie działalności gospodarczej

Ewidencja Działalności Gospodarczej EDG - dla osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą. Prowadzona przez gminy jako zadania zlecone. Organem ewidencyjnym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Krajowy Rejestr Sądowy – pozostali przedsiębiorcy zgodnie z art. 36 Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym

Page 20: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Krajowy Rejestr SądowyKrajowy Rejestr Sądowy

Krajowy Rejestr Sądowy jest scentralizowaną, informatyczną bazą danych składającą się z trzech osobnych rejestrów:

rejestru przedsiębiorców rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,

fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, rejestru dłużników niewypłacalnych.

Page 21: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Rejestr przedsiębiorców:Rejestr przedsiębiorców:

spółek jawnych, spółek partnerskich, spółek komandytowych, spółek komandytowo-akcyjnych, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, jednostek badawczo-rozwojowych, przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej "przedsiębiorstwami zagranicznymi",

towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o

którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2, oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń.

Page 22: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

KRS – ważne informacje KRS – ważne informacje

Rejestr jest jawny; Dostępu do danych zawartych w Rejestrze za pośrednictwem Centralnej

Informacji. Otrzymać poświadczone odpisy, wyciągi i zaświadczenia o danych

zawartych w Rejestrze Wpisy do Rejestru podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze

Sądowym i Gospodarczym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Page 23: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

KRS – ważne informacjeKRS – ważne informacje

Domniemanie prawdziwości wpisów Podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do Rejestru nie może powoływać się wobec

osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane do Rejestru lub uległy wykreśleniu z Rejestru.

Od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym nikt nie może zasłaniać się nieznajomością ogłoszonych wpisów. Jednak w odniesieniu do czynności dokonanych przed upływem szesnastego dnia od dnia ogłoszenia podmiot wpisany do Rejestru nie może powoływać się na wpis wobec osoby trzeciej, jeżeli ta udowodni, że nie mogła wiedzieć o treści wpisu.  

W przypadku rozbieżności między wpisem do Rejestru a ogłoszeniem w Monitorze Sądowym i Gospodarczym obowiązuje wpis w Rejestrze. Jednak osoba trzecia może powoływać się na treść ogłoszenia, chyba że podmiot wpisany do Rejestru udowodni, że osoba trzecia wiedziała o treści wpisu.  

Page 24: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

KRS – ważne informacjeKRS – ważne informacje

Każdy podmiot ma odrębne akta rejestrowe

Postępowanie rejestrowe postępowanie nieprocesowe, uproszczone postępowaniu – formularzowe. Wniosek o wpis do Rejestru powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Page 25: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ZASADY WYSTEPOWANIA PRZEDSIĘBIORCY W OBROCIEZASADY WYSTEPOWANIA PRZEDSIĘBIORCY W OBROCIE

osoby fizyczne/ indywidualne prowadzące działalność gospodarczą mogą być reprezentowane przez:

samodzielnie (zdolność do czynności prawnych - do bycia przedsiębiorcą- mają osoby fizyczne mające pełną zdolność do czynności prawnych tj od ukończenia 18 roku życia)

podmioty umocowane: przedstawiciel ustawowy pełnomocnik (ogólne, szczególne, rodzajowe art. 98-109 KC), prokurent (art. 1091- 1099 KC)

Page 26: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ZASADY WYSTEPOWANIA PRZEDSIĘBIORCY W OBROCIEZASADY WYSTEPOWANIA PRZEDSIĘBIORCY W OBROCIE

osoby prawne (podmiot, któremu przepis szczególny przyznał osobowość prawną np Spółka akcyjna, spółką z o.o., fundacja) mogą być reprezentowane przez:

• organy: zarząd (domniemanie kompetencji, sposób reprezentacji sprawdź w KRS) , rada nadzorcza, komisja rewizyjna, zgromadzenie

• przedstawiciel ustawowy np. kurator ustanawiany przez Sąd • pełnomocnik umocowany przez odpowiedni organ (ogólne, szczególne,

rodzajowe art. 98-109 KC),• prokurent powołany przez Zarząd i zarejestrowany w KRS (art. 1091- 1099 KC),

Page 27: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ZASADY WYSTEPOWANIA PRZEDSIĘBIORCY W OBROCIEZASADY WYSTEPOWANIA PRZEDSIĘBIORCY W OBROCIE

Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej np spółki osobowe takie jak jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna mogą być reprezentowane przez:

wspólników uprawnionych do reprezentacji (zawsze sprawdź w KRS) przedstawiciel ustawowy np. kurator ustanawiany przez Sąd pełnomocnik umocowany przez odpowiedni organ (ogólne, szczególne,

rodzajowe art. 98-109 KC), prokurent powołany przez Zarząd i zarejestrowany w KRS (art. 1091- 1099 KC),

Page 28: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

PROKURA - to szczególny rodzaj pełnomocnictwa, z ustawowo określonym zakresem umocowania ”do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych” z którego korzystać mogą wyłącznie przedsiębiorcy. Art. 1091- 1099 KC),

Page 29: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

cechy szczególne: ustawowo określony obszar umocowania ustanowić mogą wyłącznie przedsiębiorcy rejestrowi nie ma możliwości substytucji podlega wpisowi do KRS lub EDG (zarówno zgłoszenie jak i

wykreślenie) nie można ograniczyć prokury ze skutkiem prawnym wobec osób

trzecich, chyba ,że przepis szczególny tak stanowi

Page 30: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

Prokura rodzaje: samodzielna/samoistna łączną oddziałowa

Page 31: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

Ustanowienie prokury – następuje przez jednostronna czynność prawną przedsiębiorcy tj. przez:

Indywidualne osoby fizyczne - prowadzące działalność gospodarczą spółki osobowe – zgoda wszystkich wspólników, każdy może odwołać. W komandytowej

zgoda wszystkich uprawnionych do prowadzenia spraw spółki (komplementariuszy). spółki kapitałowe; zgoda wszystkich członków zarządu, chyba ze jest to uprawnienie

innego organu Spółka cywilna nie może ustanowić prokurenta

Page 32: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

Art. 1092.  § 1. Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. § 2. Prokurentem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Page 33: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

Art. 1093. Do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.

Page 34: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

Art. 1094. § 1. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie.§ 2. Kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznie.

Page 35: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

Art. 1095. Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa).

Art. 1096. Prokura nie może być przeniesiona. Prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności.

Page 36: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

Art. 1097.  § 1. Prokura może być w każdym czasie odwołana.

§ 2. Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy.

§ 3. Prokura wygasa ze śmiercią prokurenta.

§ 4. Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.

Page 37: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ProkuraProkura

Art. 1098. § 1. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.§ 2. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonywania.

Page 38: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Krótki wstęp do teorii wyboruKrótki wstęp do teorii wyboru

Wybór w działalności gospodarczej to najczęściej decyzja oparta o rachunek ekonomiczny

W zależności od okresu spodziewanego zwrotu mówimy często o: Decyzjach strategicznych (powyżej 3 lat) Decyzjach taktycznych (powyżej 1-3 lat) Decyzjach operacyjnych (krótkoterminowych)

Oczywiście podział ten ma jedynie znaczenie umowne

Decyzje podejmowane są jednoosobowo lub grupowo. Przeważnie decyzja podejmowana grupowo jest lepsza, bowiem pojawia się

efekt synergii pomiędzy decydentami. Może się jednak zdarzyć, że osoba o najsilniejszym wpływie ogranicza efektywność zespołu

Typowe formy podejmowania decyzji: głosowanie, uzgodnienie, szukanie kompromisu

Page 39: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

BudżetBudżet

Budżet to plan przychodów i wydatków określonych zasobów (najczęściej pieniędzy, ale są także np. budżety zużycia wody) powiązanych jednym celem, rozciągnięty w czasie.

Budżet służy do planowania i prognozowania, ale także do kontroli i monitoringu (realizacja budżetu)

Budżety konstruuje się najczęściej w odniesieniu do: Jednostki gospodarującej (np. budżet firmy) Czasu (np. budżet na dany rok) Projektu (np. budżet budowy domu)

Konstruując budżet pamiętamy o: Zasadzie realnego planowania Zasadzie elastyczności Zasadzie rozsądnego ryzyka Perspektywie księgowej i perspektywie cash flow

Page 40: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Przykładowy budżetPrzykładowy budżet

Page 41: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Podstawy prawa dla przedsiębiorcówPodstawy prawa dla przedsiębiorców

Prawo to zespół (zbiór) norm usankcjonowanych lub wydanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym

Norma prawna - to najmniejszy stanowiący sensowną całość element prawa. Stworzona na podstawie przepisów prawnych, ustanowiona przez kompetentny organ władzy w odpowiednim trybie reguła postępowania:

generalna (nie jest skierowana do jednego, ściśle oznaczonego adresata, ale do grupy podmiotów określonych przy pomocy nazwy rodzajowej)

abstrakcyjna (dotycząca powtarzalnych zachowań, wielokrotnego zastosowania, uniwersalna)

Norma prawna składa się z: Hipotezy (wyznacza adresata), dyspozycji (określa zachowanie) i sankcji (co się

dzieje, gdy dyspozycja nie jest spełniona)

Page 42: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Podstawy prawa dla przedsiębiorcówPodstawy prawa dla przedsiębiorców

Podstawowa różnica (co do zasady) pomiędzy organem państwa a innym podmiotem (obywatelem, przedsiębiorcą):

Obywatel (także przedsiębiorca) może zachowywać się w dowolny sposób nie zabroniony przez prawo

Organ władzy musi się zachowywać tylko tak, jak pozwala na to prawo

Obejście prawa (działanie zgodne z literą prawa, ale niezgodne z jego duchem) nie jest równoznaczne z działaniem legalnym

Page 43: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Systemy prawneSystemy prawne

Prawo kodeksowe – norma prawna musi być jasno określona, precedens nie tworzy nowej normy, ale może być pomocniczo wykorzystany w orzecznictwie

Prawo zwyczajowe (common law) – prawo oparte o zasady wywodzące się ze zwyczaju, precedens stanowi nową normę prawną

Page 44: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Hierarchia polskiego systemu prawnegoHierarchia polskiego systemu prawnego

Polskie prawo stanowione: konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia

przepisy prawa Wspólnot Europejskich (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje)

regulacje umowne tworzone przez strony, postanowienia umów międzynarodowych zwyczaje handlowe np incoterms, combiterms

Page 45: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Czynność prawna i czyn prawnyCzynność prawna i czyn prawny

czynność prawna to świadome i zgodne z przepisami prawa zachowanie podmiotów zmierzające do wywołania skutków prawnych mocą odpowiednich oświadczeń woli

Czyn - zachowanie się podmiotu prawa które rodzi skutki prawne choć do wywołania tych skutków podmiot prawa swym zachowaniem nie zmierzał (mogą być zgodne z prawem i niezgodne)

Page 46: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Klasyfikacja według stosunku podmiotu opodatkowania do źródła podatku

Klasyfikacja według stosunku podmiotu opodatkowania do źródła podatku

Bezpośrednie – zalicza się te podatki, które nie mogą być przerzucane na inne podmioty, a więc zarówno materialnie jak i formalnie obciążają podatnika,

Pośrednie - mogą być z kolei przerzucane na inny podmiot. Ich przedmiotem jest inne zjawisko niż uzyskiwanie dochodu lub posiadanie majątku

Page 47: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Podmiot opodatkowaniaPodmiot opodatkowania

Charakter osobisty Pobierany na zasadzie powszechności i równości Osoba fizyczny osiągająca przychody określone w art. 10 ustawy pit

podlegające opodatkowaniu Posiadające ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy Opodatkowanie małżonków i dzieci

Page 48: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

PodmiotyPodmioty

Osoby fizyczne prowadzące działalnośc gospodarczą Osoby fizyczne osiągające dochody pozostałe Osoby fizyczne będą wspólnikami spółek osobowych: cywilnych,

jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych

Page 49: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Przedmiot opodatkowaniaPrzedmiot opodatkowania Wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wyłączonych z

opodatkowania lub zwolnionych Opodatkowany jest dochód Dochodem jest nadwyżka sumy przychodów ze źródła przychodów

nad kosztem ich uzyskania

Page 50: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Źródła przychodówŹródła przychodów Art. 10 ust. 1 ustawa wymienia 9 źródeł przychodów Stosunek pracy, służbowy, spóldzielczy Działaność wykonywana osobiście Nieruchomości – najem, podnajem, sprzedaż, w tym prawa Dochody z kapitałów i praw majątkowych Działy specjalne produkcji rolnej Pozarolnicza dzialalność gospodarcza

Page 51: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Wyłączenia z opodatkowaniaWyłączenia z opodatkowania Przychody z działalności rolniczej z wyjątkiem przychodów z działów

specjalnych produkcji rolnej Przychody z gospodarki leśnej Przychody podlegające przepisom o podatku od spadków i darowizn Przychody z czynności, ktore nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznj

umowy Przychody z tytułu podziału majątku wspólnego majątku małżonków w

wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wpólności majątkowej

Page 52: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Podstawa opodatkowaniaPodstawa opodatkowania Suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów podlegająca

kumulacji w danym roku podatkowym Rok podatkowy = rok kalendarzowy Odliczeniu podlegają wydatki określone w art. 26 i 27 PIT

Page 53: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Ulgi w podatkach dochodowychUlgi w podatkach dochodowych Wydatki poniesione w związku u uzyskanym przychodem Koszty związane z egzystencją podatnika Charakter rodzinny Charakter stymulacyjny Zbieg techniczny- zwrot nienależnie pobranych rent, emerytur

Page 54: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Koszty uzyskania przychoduKoszty uzyskania przychodu

Koszty rzeczywiste zgodne z art. 22 ust.1 PIT z wyłączeniem art.23.ust.1

Koszty ryczałtowe – 20% lub 50% Koszty ryczałtowe ze stosunku pracy

Page 55: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Stawki podatku dochodowego 2007/2008Stawki podatku dochodowego 2007/2008

19 %

30 %

40 %

19 %

Page 56: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Stawki podatku

2007 2008

Do 43.405 zł – 19% - 572 zł 54 gr

Od 43.405 do 85.528 – 7.674 zł 41 gr

+ 30% powyż. 43.405 zł

Powyż 85.528 zł – 20.311 zł 31 gr +

40% nadwyżki ponad 85.528

Do 44.490 zł – 19% - 586,85 zł

Od 44.490 do 85.528 – 7.866,25 zł

+ 30% powyż. 44.490 zł

Powyż 85.528 zł – 20.177,65 zł +

40% nadwyżki ponad 85.528

Page 57: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Podatek liniowy Podatek liniowy art. 30 c PIT podatek liniowy dla osób prowadzących działalność

gospodarczą – 19% Ograniczenia odliczeń i rozliczeń Zakaz rozliczania z małżonkiem Odliczeniu podlegają składki ZUS i zdrowotne Ograniczenie kręgu osób podatku liniowego

Page 58: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Stawka podatku 2009

18 % do 85.528 zł 32 %pow. 85.528 zł

19 %

Page 59: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Podatek w formie ryczałtu Podatek w formie ryczałtu art. 29 i 30 ustawy PIT – 20% Dywidend, lokat, odsetek i kapitałów – art. 30a i 30b PIT – 19% Nie łączy się z pozostałymi dochodami Z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia

w dochodzie- 75%

Page 60: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Podatek zryczałtowany Podatek zryczałtowany osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarcza do wysokości

150 tys Euro (limit na 2008) Osoby duchowne Karta podatkowa

Page 61: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Krzywa Laffera

Stopa podatkowa

Przychód z podatków

Krzywa Laffera

Maksymalny przychód

z podatków

t* 1

Ile wynosi t*?

Page 62: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

KROK 1 - wpis do ewidencji działalności gospodarczej (Urząd Miasta Poznania)

KROK 2 - uzyskanie numeru identyfikacyjnego REGON (Urząd Statystyczny w Poznaniu)

KROK 3 - wyrobienie pieczątki firmowej

KROK 4 - założenie rachunku bankowego

KROK 5 - zgłoszenie w Urzędzie Skarbowym

KROK 6 - zgłoszenie do ZUS

Zakładanie działalności gospodarczej – do 31 Zakładanie działalności gospodarczej – do 31 marca 2009r.marca 2009r.

Page 63: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Zakładanie działalności gospodarczej – po 31 Zakładanie działalności gospodarczej – po 31 marca 2009r. (do 1 lipca 2011r.)marca 2009r. (do 1 lipca 2011r.)

KROK 1 - wpis do ewidencji działalności gosp.

(prowadzonej przez prezydenta miasta)

KROK 2 - wyrobienie pieczątki firmowej

KROK 3 - założenie rachunku bankowego

Od 31 marca 2009r. obowiązuje „jedno okienko”!

Page 64: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

ZINTEGROWANY WNIOSEK O WPIS DO EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

stanowiący jednocześnie:

- wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (urząd gminy),

- wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON – Urząd Statystyczny),

- zgłoszenie identyfikacyjne albo aktualizacyjne, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (NIP – urząd skarbowy),

- zgłoszenie płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych albo zgłoszenie oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników (ZUS lub KRUS)

Wpis do ewidencji działalności Wpis do ewidencji działalności gospodarczejgospodarczej

Page 65: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

rejestracja: wg miejsca zamieszkania – dla przedsiębiorcy polskiego lub wg adresu zakładu głównego na terenie Polski – dla przedsiębiorcy „zagranicznego”

złożenie wniosku:

osobiście lub przez pełnomocnika w urzędzie gminy,

listownie,

elektronicznie (za pośrednictwem formularza on-line)

załączniki - dokument tożsamości

opłata - brak

Wpis do ewidencji działalności Wpis do ewidencji działalności gospodarczejgospodarczej

Page 66: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Zakładanie działalności gospodarczej – po 1 Zakładanie działalności gospodarczej – po 1 lipca 2011r.lipca 2011r.

KROK 1 - wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej

(prowadzonej przez Ministra Gospodarki; rejestracja za pośrednictwem Internetu)

KROK 2 - wyrobienie pieczątki firmowej

KROK 3 - założenie rachunku bankowego

Po 1 lipca 2011r. obowiązuje „zerowe okienko”!

Page 67: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Wykresy Gantta - proceduraWykresy Gantta - procedura

Etap I: Rozłożenie przedsięwzięcia na cele etapowe lub cele cząstkowe. Etap II: Ustalenie czasu trwania przedsięwzięcia i określenie czasów realizacji

celów etapowych i cząstkowych. Etap III: Ustalenie kolejności realizacji celów etapowych i cząstkowych oraz

wyznaczenie terminów ich rozpoczęcia oraz zakończenia. Etap IV: Określenie miejsca, w którym cele te mają być realizowane. Etap V: Wyrażenie w postaci graficznej wszystkich dokonanych czynności.

Page 68: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Struktura liniowa Struktura liniowa

Dyrektor generalny

Zaopatrzenie Produkcja Zbyt Badania i rozwój

Projekt A Projekt B

Page 69: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Struktura liniowa z osobą wspomagającą Struktura liniowa z osobą wspomagającą

Page 70: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Organizacja task-force (przywódcza)Organizacja task-force (przywódcza)

Page 71: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Strukturamacierzowa

Strukturamacierzowa Dyrektor generalny

M arketing

Uczestn ik"M arketing"

Produkcja Sprzedaż Finanse R & D

Uczestn ik"Produkcja”

Uczestn ik"Sprzedaż

Uczestn ik"R&D”

Szef projektuA

Uczestn ik"M arketing"

Uczestn ik"Finanse”

Szef projektuB

Szef projektuC

Uczestn ik"Finanse”

Uczestn ik"R&D”

Uczestn ik"Sprzedaż

Uczestn ik"Produkcja”

Page 72: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Rachunkowość finansowa a rachunkowość zarządcza

Rachunkowość finansowa a rachunkowość zarządcza

Rachunkowość finansowa Rachunkowość zarządcza

Informacje głównie dla odbiorców zewnętrznych Informacje głównie dla kierownictwa jednostki

Regulowana prawnie przez ustawę, krajowe oraz międzynarodowe standardy

Opiera się na miernikach, relacjach i modelach z rachunkowości finansowej ale ich dobór zależy od zarządzających

Stosuje się w miarę jednolite zasady wyceny Stosuje się równolegle różne zasady wyceny

Zachowuje cechy rzetelności, wiarygodności prawidłowości Zorientowana na istotność, szybkość i koszt informacji

Informacje głównie ex post Zorientowana na przyszłość

Sprawozdania finansowe mają jednolity format i muszą być ujawnione Raporty finansowe tworzone zgodnie z bieżącymi potrzebami

Page 73: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Zasady fundamentalneZasady fundamentalne

Zasada Charakterystyka

Memoriałowa Efekty transakcji i zdarzeń gospodarczych są ujmowane w rachunkowości w momencie ich wystąpienia, niezależnie od przepływu środków pieniężnych

Kontynuacji działania założenie, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć działalność w nie zmniejszonym istotnie zakresie

Page 74: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Zasady nadrzędne (wybrane)Zasady nadrzędne (wybrane)

Zasada Charakterystyka

współmierności ujęcie w wyniku finansowym danego okresu tych wszystkich kosztów, które przyczyniły się do powstania przychodów tego okresu

ostrożności dokonywanie realnej wyceny aktywów oraz pełne uwzględnianie zobowiązań; uznawanie przychodów za zrealizowane wówczas, jeśli jest to pewne a kosztów z chwilą poniesienia

ciągłości dokonywanie w kolejnych latach jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych, by za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne

Page 75: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Typologia spółekTypologia spółek

Spółka jest pojęciem wywodzącym się jeszcze z prawa rzymskiego (societas). Jest to byt powołany do osiągnięcia pewnego celu – przy czym nie jest wymagane, aby spółkę tworzyło wiele osób (prawnych bądź fizycznych)

Spółki: Prawa cywilnego Prawa administracyjnego Prawa handlowego Prawa europejskiego

Page 76: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Osoba fizyczna, osoba prawnaOsoba fizyczna, osoba prawna

Osoba fizyczna to prawny sposób określenia człowieka. Każdy żyjący człowiek jest osobą fizyczną Każda osoba fizyczna ma zdolność prawną, czyli może być podmiotem prawa Nie każda osoba fizyczna ma zdolność do czynności prawnych, czyli do

skutecznego składania i przyjmowania oświadczeń woli Płód nie jest osobą fizyczną, ale ma ograniczoną zdolność prawną (tzw.

nasciturus) – może być podmiotem prawa pod warunkiem, ze urodzi się żywy Osoba prawna

Trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo (przepisy prawa cywilnego) w osobowość prawną, czyli zdolność do samodzielnego bycia podmiotem praw i obowiązków oraz do dokonywania czynności prawnych w swoim imieniu

Ułomna osoba prawna podmiot stosunku cywilnoprawnego, jednostka organizacyjna niemająca

osobowości prawnej, lecz posiadająca na mocy ustawy zdolność prawną

Page 77: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

PrzykładyPrzykłady

Osoba fizyczna (CZŁOWIEK): Jan Kowalski (lat 40), Janina Malinowska (lat 15), Stefan Nowak (lat 2)

Osoba prawna (osobowość prawna): Spółki kapitałowe (akcyjne i z o.o.) – na mocy ustawy KSH Spółdzielnia – na mocy ustawy Prawo Spółdzielcze Wyższa uczelnia – na mocy ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym Przedsiębiorstwo państwowe – na mocy ustawy o p.p. Stowarzyszenie rejestrowe – na mocy ustawy prawo o stowarzyszeniach Związek zawodowy – na mocy ustawy o związkach zawodowych

Osoba prawna ułomna (osobowość prawna NIE, zdolność TAK): Spółki: jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-aukcyjna Wspólnota mieszkaniowa Spółka akcyjna i z o.o. będąca w organizacji

Page 78: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki prawa administracyjnegoSpółki prawa administracyjnego

Specyficzny twór prawny tworzony na podstawie prawa administracyjnego (ustawa prawo wodne)

Art. 164. 1. Spółki wodne oraz związki wałowe są formami organizacyjnymi, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, zrzeszają osoby fizyczne lub prawne i mają na celu zaspokajanie wskazanych ustawą potrzeb w dziedzinie gospodarowania wodami. 2. Spółki wodne mogą być tworzone w szczególności do wykonywania, utrzymywania oraz eksploatacji urządzeń służących do:

1) zapewnienia wody dla ludności, 2) ochrony wód przed zanieczyszczeniem, 3) ochrony przed powodzią, 4) melioracji wodnych oraz prowadzenia racjonalnej gospodarki na terenach zmeliorowanych, 5) wykorzystywania wody do celów przeciwpożarowych, 6) utrzymywania wód.

Page 79: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki prawa cywilnegoSpółki prawa cywilnego

Spółka będąca UMOWĄ pomiędzy stronami, a więc nie posiadająca osobowości prawnej. Spółkę określa Kodeks Cywilny:

Art. 860. § 1. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.§ 2. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem.

Art. 864. Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.

Art. 865. § 1. Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki.§ 2. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników.§ 3. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty.

Page 80: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółka cywilnaSpółka cywilna

Art. 867. 

§ 1. Każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. W umowie spółki można inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach. Można nawet zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach. Natomiast nie można wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach.

§ 2. Ustalony w umowie stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się w razie wątpliwości także do udziału w stratach.

Page 81: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki europejskieSpółki europejskie

Są to spółki umocowane przede wszystkim w prawie wspólnotowym, mają na celu ujednolicenie rozumienia przepisów w całej Europie

Spółka europejska – odpowiednik spółki akcyjnej, rozporządzenie RWE Nr 2157/2001/WE, ustawa o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (WZA + Rada nadzorcza + Zarząd lub WZA + Rada administrująca)

Europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych – odpowiednik spółki jawnej, uregulowany rozporządzeniem RWE, ustawa o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej. Przykład: AIRBUS. Organy: kolegium członków EZIG oraz organ administracyjny

Spółdzielnia europejska - rodzaj spółdzielni transgranicznej, rozporządzenie Rady 1435/2003, ustawa o spółdzielni europejskiej; ma osobowość prawną

Page 82: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki prawa handlowegoSpółki prawa handlowego

Spółki prawa handlowego działają w oparciu o kodeks spółek handlowych.

Spółki dzielimy na: Osobowe – w których podstawą władzy i odpowiedzialności jest OSOBA Kapitałowe – w których podstawą władzy i odpowiedzialności jest KAPITAŁ

OSOBOWE KAPITAŁOWE

JAWNA

PARTNERSKA

KOMANDYTOWA

KOMANDYTOWO-AKCYJNA

Z o.o.

AKCYJNA

Page 83: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki osoboweSpółki osobowe

brak PEŁNEJ osobowości prawnej (nie są OSOBAMI PRAWNYMI, ale UŁOMNYMI OSOBAMI PRAWNYMI),

wspólnicy reprezentują spółkę (co do zasady, w spółce partnerskiej może zostać powołany do tego zarząd),

istnieje stała więź między wspólnikami, wspólnicy muszą być ujawnieni (wyjątek: komandytariusze, jeśli nie chcą

ponosić pełnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, nie powinni być ujawniani w firmie spółki),

wspólnicy wnoszą wkłady, nieograniczona i solidarna odpowiedzialność osobistym majątkiem

wspólników za zobowiązania spółki (wyjątek: akcjonariusze w spółce komandytowo-akcyjnej nie odpowiadają za zobowiązania spółki),

wspólnicy pracują na rzecz spółki (nie wszyscy mają taki obowiązek, czasem wystarczy wniesienie wkładów w odpowiedniej wysokości),

uproszczona księgowość

Page 84: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki osobowe: JAWNASpółki osobowe: JAWNA

Art. 22.  § 1. Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod

własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. § 2. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym

swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31.

Art. 31.  § 1. Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w

przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).

§ 2. Przepis § 1 nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

§ 3. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań spółki powstałych przed jej wpisem do rejestru.

Art. 32. Osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia.

Page 85: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki osobowe: JAWNASpółki osobowe: JAWNA

Art. 39.  § 1. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. § 2. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy

nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. § 3. Jeżeli jednak przed załatwieniem sprawy, o której mowa w § 2, choćby jeden

z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników.

Art. 40. § 1. Prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku

wspólnikom bądź na mocy umowy spółki, bądź na podstawie późniejszej uchwały wspólników. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki.

§ 2. Jeżeli prowadzenie spraw spółki powierzono kilku wspólnikom, do prowadzenia przez nich spraw spółki stosuje się przepisy ustawy dotyczące prowadzenia spraw przez wszystkich wspólników. Uchwałę wszystkich wspólników zastępuje wówczas uchwała tych wspólników, którym powierzono prowadzenie spraw spółki.

Page 86: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki osobowe: PARTNERSKASpółki osobowe: PARTNERSKA

umowa spółki wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności (dawniej: akt notarialny)

powstaje z chwilą wpisu do KRS, celem spółki jest wykonywanie wolnego zawodu, odpowiedzialność wspólników jest ograniczona tzn. partner nie

odpowiada za zobowiązania spółki wynikające z działalności innych partnerów,

działa pod własną firmą, firma powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera,

dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.

pierwotnie musi się składać z co najmniej dwóch wspólników

Page 87: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki osobowe: PARTNERSKASpółki osobowe: PARTNERSKA

Art. 86. § 1. Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

§ 2. Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.

Art. 87. § 1. Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, określonych w art. 88 lub w odrębnej ustawie.

§ 2. Wykonywanie wolnego zawodu w spółce może być uzależnione od spełnienia dodatkowych wymagań przewidzianych w odrębnej ustawie.

Art. 88. Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, księgowego, lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

Art. 89. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki partnerskiej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Page 88: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki osobowe: KOMANDYTOWASpółki osobowe: KOMANDYTOWA

Jest to spółka przewidziana dla sytuacji, w której dwa podmioty chcą wejść na różnych prawach:

Komandytariusz – odpowiada za zobowiązania tylko do określonej w umowie kwoty, wolny jest natomiast od odpowiedzialności w zakresie wniesionego wkładu. Może reprezentować spółkę, ale tylko jako pełnomocnik.

Komplementariusz – odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (odpowiedzialność bez ograniczeń). Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki została ukształtowana w analogiczny sposób jak odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej, jest zatem nieograniczona, osobista, solidarna i subsydiarna. Komplementariusz reprezentuje spółkę, jeżeli na mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie został tego prawa pozbawiony.

Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie, w formie aktu notarialnego

Page 89: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki osobowe: KOMANDYTOWASpółki osobowe: KOMANDYTOWA

Art. 102. Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Art. 103. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Page 90: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki osobowe: KOMANDYTOWO-AKCYJNASpółki osobowe: KOMANDYTOWO-AKCYJNA

spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

walne zgromadzenie spółki komandytowo-akcyjnej obejmuje akcjonariuszy i komplementariuszy. Komplementariusze mają prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, a jeśli posiadają akcje (czyli są zarówno komplementariuszami jak i akcjonariuszami) to mają również prawo głosu (organy spółki!)

Page 91: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki osobowe: KOMANDYTOWO-AKCYJNASpółki osobowe: KOMANDYTOWO-AKCYJNA

Art. 125. Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Art. 126. § 1. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się:1)   w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy - przepisy dotyczące spółki komandytowej,2)   w pozostałych sprawach - odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.§ 2. Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50.000 złotych.

Art. 135. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

Page 92: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki kapitałowe: Z O.O.Spółki kapitałowe: Z O.O.

posiada kapitał zakładowego posiada osobowości prawnej (jest OSOBĄ PRAWNĄ) posiadanie zgromadzonego majątku odrębnego od majątków osobistych

wspólników lub akcjonariuszy ponoszenie przez spółkę odpowiedzialności za zobowiązania całym swym

majątkiem wyłączenie, z pewnymi wyjątkami, odpowiedzialności

wspólników/akcjonariuszy za zobowiązania spółki wyłączenie, co do zasady, wspólników lub akcjonariuszy z bezpośredniego

prowadzenia spraw spółki (tzw. rozdział sfery właścicielskiej od sfery zarządzania) poprzez utworzenie ORGANÓW SPÓŁKI

prawa i obowiązki udziałowców/akcjonariuszy reguluje, z zastrzeżeniem bezwzględnie obowiązujących norm prawa, umowa spółki/statut, zwane "konstytucją spółki"

Page 93: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki kapitałowe: Z O.O.Spółki kapitałowe: Z O.O.

umowa spółki w formie aktu notarialnego; wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, a ich

"ograniczoną" odpowiedzialność można co najwyżej odnieść do ryzyka ekonomicznego związanego z inwestycją w spółkę;

spółka posiada osobowość prawną (od momentu wpisu do rejestru sądowego);

każdy wspólnik ma prawo kontroli, tj. wglądu do ksiąg i dokumentów spółki, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku ustanowienia w spółce Rady Nadzorczej albo Komisji Rewizyjnej prawo do indywidualnej kontroli przez wspólnika może być wyłączone lub ograniczone;

kapitał zakładowy: minimum 5000 zł

Page 94: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki kapitałowe: Z O.O.Spółki kapitałowe: Z O.O.

organy spółki: Zgromadzenie wspólników – najwyższa władza spółki, podejmuje uchwały

większością zwykłą lub (w ważnych dla spółki sprawach – kwalifikowaną) w głosowaniu jawnym, lub niekiedy (np. wybory, lub gdy zażąda tego przynajmniej jeden wspólnik) – tajnym;

Zarząd – powoływany przez Zgromadzenie Wspólników, lub przez Radę Nadzorczą jeżeli została ustanowiona, minimalny skład to 1 osoba;

nieobowiązkowo Rada Nadzorcza bądź Komisja Rewizyjna.

Rada Nadzorcza jest obligatoryjna w dwóch przypadkach: jeśli kapitał zakładowy osiągnął 500 000 PLN, a jednocześnie liczba wspólników 25 (chyba że istnieje już Komisja Rewizyjna), oraz zawsze wtedy, gdy spółka z o.o. powstała ze spółki Skarbu Państwa.

Page 95: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki kapitałowe: Z O.O.Spółki kapitałowe: Z O.O.

Art. 151. § 1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.§ 2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.§ 3. Wspólnicy są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki.§ 4. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Art. 152. Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej.

Art. 153. Umowa spółki stanowi, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy więcej udziałów. Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i są niepodzielne.

Page 96: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki kapitałowe: akcyjnaSpółki kapitałowe: akcyjna

akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ryzyko ponoszą jedynie do wysokości wniesionego kapitału oraz czerpią zyski

minimalny kapitał akcyjny wynosi 100 000 PLN akcje: imienne i na okaziciela, aportowe i gotówkowe, zwykłe i

uprzywilejowane; są niepodzielne, cena emisyjna nie może być niższa od nominalnej,

zysk dzielony jest proporcjonalnie do wysokości posiadanych udziałów.

Page 97: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Spółki kapitałowe: akcyjnaSpółki kapitałowe: akcyjna

Organy: zarząd - powoływany maksymalnie na 5 lat, reprezentujący spółkę na zewnątrz i

prowadzący jej sprawy rada nadzorcza - wykonująca stały nadzór nad zarządem, składa się z minimum

3 członków, w spółkach publicznych - minimum 5 osób, powoływanych i odwoływanych przez zgromadzenie akcjonariuszy

walne zgromadzenie akcjonariuszy (WZA)

Art. 301.  § 1. Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie

może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

§ 2. Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. § 3. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. § 4. Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie. § 5. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Art. 302. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej.

Page 98: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

BILANSBILANS

Bilans to sposób przedstawiania MAJĄTKU firmy i źródeł jego finansowania. Ma dwie, ZAWSZE RÓWNE strony:

AKTYWA - kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

PASYWA - źródła pokrycia majątku przedsiębiorstwa

AKTYWA PASYWA

Page 99: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

AKTYWAAKTYWA

Aktywa dzielą się na TRWAŁE i OBROTOWE TRWAŁE: charakteryzują się tym, że występują w wielu procesach

gospodarczych, zużywając się stopniowo, powyżej 1 roku• wartości niematerialne i prawne,• rzeczowe aktywa trwałe,• należności długoterminowe,• inwestycje długoterminowe,• długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

OBROTOWE: są to aktywa o zapadalności krótkoterminowej • należności krótkoterminowe• inwestycje krótkoterminowe• krótkoterminowe aktywa finansowe• zapasy (towary, materiały, produkty gotowe, produkcja w toku)

Page 100: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

PASYWAPASYWA

Pasywa dzielimy na: Kapitał własny:

• Kapitał (fundusz) podstawowy• Należne wpłaty na kapitał ... (wielkość ujemna)• Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)• Kapitał (fundusz) zapasowy• Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny• Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe• Zysk (strata) z lat ubiegłych• Zysk (strata) netto• Odpisy z zysku netto w ciągu ...(wielkość ujemna)

Kapitał obcy:

• Zobowiązania i rezerwy na Zobowiązania • zobowiązania długoterminowe • zobowiązania krótkoterminowe • rozliczenia międzyokresowe

Page 101: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Bilans (1/2)Bilans (1/2)

Page 102: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

Bilans (2/2)Bilans (2/2)

Page 103: Podstawy Organizacji i Przedsiębiorczości Wojciech St. Mościbrodzki wojmos@wojmos

RZiSRZiS