P.L.A 2010-2014

PLANI LOKAL AKSIONAL PËR RINI2010-2014

PRESHEVË, DHJETOR 2009

Plani lokal aksional për të rinjët 2010-2014 Preshevë, Dhjetor 2009

PËRMBAJTJA

Kaptina 1 Hyrje 1.1 Fjala hyrëse e kryetarit të komunës 1.2 Strukturat komunale që merren me të rinjëtKaptina 2 Principet dhe vlerat Kaptina 3 Konteksti3.1. Shënimet gjeografike 3.2. Shënimet demografike3.3. Analiza e akterëve kyç3.4. Analiza e resurseve 3.5. Analiza SWOT3.6. Seksioni i gjendjes dhe pozitës së të rinjëveKaptina 4 Prioritetet 4.1. Qëllimet e përgjithshme4.2. Qëllimet dhe aktivitetet specifikeKaptina 5 Lidhshmëria me dokumentet tjera strategjike 5.1. Lidhshmëria me strategjinë nacionale për të rinjët5.2. Lidhshmëria me dokumentet tjera lokale Kaptina 6 Mekanizmat e implementimitKaptina 7 Promovimi i mediave

ShtesatShtesa 1 Plani i veprimit për 2010Shtesa 2 Plani i veprimit për 2014


Kaptina 1 Hyrje

1.1. Fjala hyrëse e kryetarit të Komunës Ragmi Mustafa

Komuna e Preshevës përkrah miratimin e planit aksional që është i përbërë nga ana e zyres së të rinjëve e cila funksionon në kuadër të komunës e cila është formuar prej muajit Prill të vitit 2009. Zyra për të rinjë për këtë kohë ka patur një sërë aktivitetesh që kanë qenë të organizuara nga ana e kësaj zyre në bashkëpunim me Ministrinë e rinisë dhe sportit të Republikës së Serbisë dhe gjithashtu bashkëpunon me USAID-in, OSBE si dhe organizatën Amerikane joqeveritare NDI.Si kryetar i Komunës së Preshevës edhe më tej si gjer tani do të përkrah edhe më tej aktivitetin e kësaj zyreje, gjithashtu nuk do të mungon edhe aspekti finansiar nga ana jonë.

Me nderime

Kryetari i Komunës _________________Ragmi Mustafa


1.2. STRUKTURAT KOMUNALE QË MERREN ME TË RINJËT

ZYRA PËR TË RINJËT

Zyra për të rinjët është formuar në muajin Prill të vitit 2009 me Vendim të kryetarit të Komunës së Preshevës, e në rekomandim të Ministrisë për rini dhe sport të Republikës së Serbisë.

KËSHILLI PËR TË RINJËT

Me Vendimin e kryetarit të Komunës Preshevë, në vitin 2008 është formuar Këshilli për të rinjët e komunës së Preshevës. Këshilli për të rinjët:

- inicon dhe merr pjesë në hartimin e politikës lokale të rinisë në lëmin e arsimit, sportit, shfrytëzimit të kohës së lirë, rritjes së punësimit, informimit, pjesëmarrjes aktive, sigurimit të shansave të barabarta, shëndetsisë, kulturës, barazisë gjinore, ndalimin e dhunës dhe kriminalitetit, cedimin e të drejtave, mbajtjes së zhvillimit dhe mjedisit jetësor dhe në lëmit tjera me rëndësi për të rinjët;

- merr pjesë në hartimin e planeve dhe programeve të veçanta lokale të veprimit në pajtim me Strategjinë nacionale për të rinjët,

- përcjell realizimin e planeve dhe programeve të veprimit për të rinjët dhe politikën lokale të rinisë,

- nxjerr konkluzione dhe jep mendime mbi çështjet nga kompetenca e vetë dhe për ato i njohton organet e Komunës,

- jep mendime në propozime dispozita dhe vendime të cilat i bjen Kuvendi i komunës në lëmit me rëndësi për rininë,

- miraton raportet vjetore dhe periodike mbi realizimin e politikës lokale të rinisë dhe planeve dhe programeve lokale të veprimit për të rinjët dhe i’a dërgon Kuvendit të komunës, kryetarit të Komunës dhe Këshillit komunal,

- inicon përgaditjen e projekteve ose pjesëmarrjen në programe ose projekte për të rinjët me qëllim të avansimit të pozitës së të rinjëve dhe sigurimin e realizimit të të drejtave të tyre që janë në kompetencë të komunës,

- koordinon dhe inkurajon bashkëpunimin në mes të Komunës organizatave dhe shoqatave rinore dhe ofron ndihmë në realizimin e aktiviteteve të tyre,

- koordinon dhe inkurajon realizimin e bashkëpunimit ndërkomunal që mbështetet në rini dhe për ate i njohton organet e komunës.

Grupi punues i Këshillit për të rinjët e komunës së Preshevës përbëhet prej 5 anëtarëve të strukturave si vijon:

- Leonora Mehmeti- kryetare e Këshillit- prof.e mësimit klasor - Albina Bajrami- anëtare- mjeke e mjekësisë së veterinarisë - Demir Demiri- anëtar- jurist i diplomuar - Selami Nuredini- anëtar- punëtor - Zeqirja Destani- anëtar- mjek i praktikës së përgjithshme.


Kaptina 2 PRINCIPET DHE VLERAT

Plani lokal aksional për të rinjët e komunës së Preshevës, gjatë punës së vetë dhe krijimit të masave për përmirësimin e statusit të të rinjëve, do të shfrytëzon principet në të cilat është punuar Strategjia nacionale për të rinjët, sepse rrjedh nga sistemi i vlefshmërisë bazë i të cilës është Kushtetuta e Republikës së Serbisë, deklarata univerzale mbi të drejtat njerëzore, Konventa UN mbi të drejtat e fëmisë me Protokole, Konventa e Këshillit të Europës mbi të drejtat njerëzore dhe liritë bazë dhe Paketi Ndërkombëtar mbi të drejtat qytetare dhe politike, Ligji mbi pakicat kombëtare.

Principet e planit lokal të veprimit janë: - Rrespektimi i të drejtave njerëzore- sigurohet që të gjithë të rinjët kanë të drejtat e

njejta pa marrë parasysh gjininë, rasën dhe përkatësin nacionale, religjionin dhe përcaktimin politikë, orientimin seksual, statusin social si dhe pengesat- invaliditeti funksional. Sigurohen mundësitë e barabarta për zhvillimin e të rinjëve të themeluara në të drejtat e njejta, ndërsa në pajtim me nevojat, me zgjedhjet dhe aftësit vetanake.

- Barazia – mundësohet që të gjithë të rinjët të kenë të drejta në shansat e njejta, në informim, në zhvillimin personal, mësimin gjatë tërë jetës, punësimin në pajtim me karakteristikat e llojllojshme të vetat, zgjedhjet dhe aftësit. Sigurohet rrespektimi i barazisë gjinore, jodiskriminues, lirisë, dinjitetit, sigurisë, zhvillimit personal dhe shoqëror i të rinjëve.

- Përgjegjësia- inkurajohet dhe zhvillon përgjegjësin e atyre që punojnë me të rinjët si dhe përgjegjësin e të rinjëve në pajtim me mundësit e tyre.

- Kuptueshmëria- njihen dhe pranohen kapacitetet e të rinjëve si resurs i rëndësishëm shoqëror dhe tregohet besimi dhe përkrahja e potencialeve të tyre: të rinjët dijnë, munden, guxojnë. Mundësohet dhe sigurohet kuptueshmëria e të gjitha resurseve të të rinjëve në Serbi. Sigurohen kushtet për ruajtjen e shëndetit të të rinjëve dhe shfrytëzimin kualitativ të kohës së lirë. Afirmohet dhe stimulohet gradualisht vuarja dhe zhvillimi i arsimimit inkluziv në të gjitha nivelet.

- Solidariteti-Zhvillohet solidariteti intergjeneratës dhe roli i të rinjëve në ndërtimin e qytetërimit demokratik. Inkurajohen të gjitha format e solidaritetit të moshatarëve, inkurajohet kultura e dhunës dhe tolerancës ndërmjet të rinjëve.

- Bashkëpunimi-Përkrahet dhe sigurohet liria e bashkimit dhe bashkëpunimit me moshatarët dhe inkurajohet bashkëpunimi intergjeneratash, në nivelin lokal,nacional dhe ndërkombëtar.

- Pjesëmarrja aktive e të rinjëve- Sigurohen të drejtat, përkrahja, mjetet, hapësira dhe mundësia ashtu që të rinjët të marrin pjesë në procesin e nxjerrjes së vendimeve, si dhe në aktivitetet që kontribuojn në ndërtimin e shoqërisë më të mirë.

- Interkulturalizmi- Mundësohet respektimi i ndryshueshmërisë në të gjitha lëmit e jetës njerëzore, toleranca, si dhe afirmimi i ofrimeve artistike dhe kreative të drejtuara në kultivimin dhe zhvillimin e dialogut interkulturor ndërmjet të rinjëve.

- Mësimi i tërjetshëm- promovohet mësimi i tërjetshëm ku afirmohen dituria dhe vlera dhe mundëson nxitjen e kompetencave. Sigurohet lidhja e mënyrave formale dhe joformale e arsimit dhe zhvillimi të standardeve dhe vuarja e standardeve në arsim.

- Themelimi- sigurohet që të gjitha konceptet strategjike, principet dhe aktivitetet që mbështeten tek të rinjët të jenë të themeluara në shënimet themelore dhe relevante dhe rezultatet e hulumtimit për të rinjët.


Kaptina 3 KONTEKST

3.1. SHËNIMET GJEOGRAFIKE Komuna e Preshevës gjindet në Rrethin e Pçinjës dhe 34.904 banorë. Rreth 13.000 njerëz gjinden me punë të përkohshme në shtetet e jashtme. Komuna gjindet në kufi me Kosovën dhe Republikën e Maqedonisë. Banorët kryesisht e përbëjnë rreth 90% shqiptarë. Presheva është vendbanim në komunën e Preshevës në Rrethin e Pçinjës, Republikën e Serbisë. Sipas regjistrimit të vitit 2002 ka patur 13.426 banorë ( sipas regjistrimit të vitit 1991 ka patur 15.107 banorë). Në vendbanimin Preshevë jetojnë 8.641 banorë të moshës së rritur, ndërsa % e vjetërsisë së banorëve është 29,9 vite ( 29,2 te meshkujt dhe 30,5 te femrat). Në vendbanim ka 3073 amvisëri, ndërsa % e numrit të anëtarëve në amvisëri është 4,37. Ky vendbanim kryesisht është i banuar me shqiptarë (87,49% sipas regjistrimit të vitit 2002).

Shënimet gjeografikeKoordinantet gjeografike 42° 18′ 33" SGŠ

21° 38′ 57" IGDLartësia mbidetare 463 м

Sipërfaqja264 km2 - lugina pjellore dhe pyjet e dendura të Karadakut60,5% sipërfaqet bujqësore

Banorët sipas regjistrimit të vit. 2002

Numri i banorëve 34.904 (2002) 38849 (2006)147 banor në 1 km2

Numri i vendbanimeve 35 me madhësi mesatare prej 7,5 km2

Numri i bashkësive lokaleNumri i zyreve të vendit

246

Klimae mesme kontinentale me elemente të klimës mediterane

Presheva në hartën e Serbisë


3.2 SHËNIMET GJEOGRAFIKE

TAB 3.2.1 Numri i tërësishëm i banorëve sipas gjinisë

VitiGjithësejt banorë

Numri i meshkujve %

Numri i femrave %

Numri i femrave në

100 meshkuj

1971 30057 1981 33948 1991 38943 2002 34904 17361 50% 17543 50%

Burimi – Enti Republikan për statistik


TAB 3.2.3 Struktura e vjetërsisë së banorëve

Grupi I vjetërsisë (viti)Viti I regjistrimit

%20020-9 7321 21%

10 do 14 3710 11%15-19 3233 9%20-24 2506 7%25-29 2496 7%30-34 2684 8%35-54 7066 20%55-64 2538 7%

65 e më shumë 2634 8% E panjohurë 716 2%

GJITHËSEJT: 34904 100%Burimi – Enti Republikan për statistik

TAB 3.2.2 Numri i tërësishëm i banorëve në regjistrime gjatë viteve

Viti Gjithësejt banorë1971 300561981 339481991 389432002 47661

TAB 3.2.4. Numri i tërësishëm i amvisërive Viti i regjistrimit 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.

Numri I amvisërive 931 934 1103 1405 2071 2737 3073



Struktura NacionalePOPULLI 2002 POPULLI 2002

S e r b 2984 B u ll g a r %

8,55% %

H u n g a r e z 5 Musliman 15% 0,01% % 0,04%

M a q e d o n 21 Malazezë % 0,06% %

R u m u n Bunjevc % %

S ll o v a k Shqiptarë 31098% % 89,10%

Jugosllavë Rus % %

R o m ë Ček % %

Kroat Vllahë % %

S lloven Boshnajk% 17% 0,05%

Gjerman Goranë % %

Të tjerë Total 34904%


Kur është në pyetje struktura nacionale e banorëve sipas regjistrimit nga viti 2002 në komunën e Preshevës nga numri i tërësishëm i banorëve (34.904) banorë të nacionalitetit Serb e përbëjnë 2.984 banorë ( 8.55%), ndërsa shumica e banorëve të nacionalitetit shqiptar dhe e përbëjnë 89.10% banorë (89.10%).Nacionalitetet tjera janë të përfshiera me numrin e banorëve nën 1% në krahasim me numrin e tërësishëm të banorëve.Arsimi

TAB 3.2.6 - Banorët e moshës 15 e më shumë vite, sipas gjinisë përgaditjes shkollore dhe arsimimit

gjin

ia

gjith

sejt

Pa përgaditje shkollore

Ars

imi I

pak

ryer

fillo

r

Ars

imi f

illor

Arsimi I mesëm

Ars

imi I

lartë

Ars

imim

i I la

rtë

E p

anjo

hur

anal

fabe

t

gjith

ësej

t

Gjit

hëse

jt

Shk

olla

t e m

esm

e në

z

gjat

je p

rej

Gjim

nazi

Sre

dnje

stru

čne

Sre

dnje

U

smer

eno

Shk

olla

pë

r sp

ecija

lizim

Shuma

23873 2088 2866 3553 10138 2111

359 680 956 70 46 314 288 384

Meshkuj

11669 447 863 1147 4327 1229

309 317 543 35 25 180 191 239

Femra 12204 1641 2003 2406 5811 882 50 363 413 35 21 134 97 145Numri I analfabetëve 2114 ose 7,66% për banorët e moshës 10 e më shumë

Burimi – Enti Republikan për statistik 10 shkolla fillore dhe 2 të mesme - Gjimnazi “SKENDERBEU”-Preshevë dhe Shkolla e

mesme teknike „PRESHEVA „- Preshevë


Profilet arsimore- Gjimnazi i përgjithshëm, shkolla e mesme teknike me profilet: teknologjike, makinerisë, drejtimi i komunikacionit, tregëtisë, elektroteknikës, përpunimi i drurit,mjekësisë, programer etj.

Numri i nxënësve – mbi 8.000 Numri i të punësuarve 187 me mbi 80% të përgaditjes superiore profesionale Fakulteti më i afërt në Vranjë 45 km dhe në Nish 180 km 8235 të rinjë ( prej moshës 15-29 v.) që paraqet rreth 24% nga numri i tërsishëm i banorëve

Mbrojtja sociale

1228 persona të mitur marrin shërbime sociale 1646 të rritur dhe persona të moshuar janë pranues të shërbimeve sociale Ka edhe prej atyre që nuk janë të lajmëruar në Qendrën për punë sociale ( delikuent të rinjë

dhe të vjetër që nuk kanë kujdesje) Është e domosdoshme shtëpia për pleqë

Vetadministrimi lokal

Administrata komunale efikase- Qendra komunale shërbyese Deponimi intenziv në infrastrukturë në pesë vitet e fundit Strategjia e miratuar e zhvillimit të komunës Preshevë për vitin 2005-2015 Ekipi teknik për përgaditjen e projekteve në kuadër të administratës komunale Agjencioni për zhvillim për Komunat Bujanoc dhe Preshevë Qendra për zhvillim për Rrethin e Jabllanicës dhe Pçinjës në Leskoc Strategjia e zhvillimit të komunës 2005-2015 e miratuar në Kuvend Dhënja e tokës për ndërtimin e kapaciteteve për investitorë pa qira, afati për marrjen e lejes

7 ditë 10 vite lirim nga tatimi në fitim

Trendi i përgjithshëm

Komunikacioni- koridori 10, hekurudha deri te koridori 10 lidhja me Maqedoninë dhe Greqinë Rruga magjistrale M-25, lidhja me Kosovën, aerodromi Prishtinë 75 km Lokacioni i përshtatshëm- afërsia e kufirit me Maqedoninë, lirimi nga taksat komunale dhe

tatimi për investitorët e huaj për 10 vite Lidhshmërit e mira të komunikacionit- koridori 10 largësia nga qyteti 3km Rruga magjistrale M-25.2 Afërsia e 3 aeroporteve ndërkombëtar: Nish, Shkup, Prishtinë Sipërfaqet e mëdha të tokave të punuara bujqësore me sistem për ujitje Tradita në bujqësi dhe blegtori Resurset në diasporë

Ekonomia

34.904 banorë ( plus 13.000 në punë të përkohshme në shtetet e jashtme) gjithësejt rreth 48.000 banorë

3 7021persona të punësuar prej tyre janë 29.4% femra

61552 të papunësuar prej tyre 53,12% janë femra

Fitimi neto mesatar në Gusht 2009 ka qenë 28.236 RSD Numri i ndërmarrësve- mbi 500, dominon pronësia private mbi 95%

TAB 3.2.7. – Papunësia Shënimet për 2009 Meshkuj Femra Gjithësejt

Numri i tërsishëm i personave të papunësuar 2886 3269 6155


Repartet e prodhimit të pashfrytëzuara pasive Potencialet e mëdha të fuqisë së aftë të rinjëve prej 20-30 vite mbi 60% e

banorëve Potencialet e lira punuese (% e papunësisë mbi 70%)dhe mbi 5000 të papunësuar Numër i madh i kuadrove me përgaditje superiore profesionale Fitimi neto për të punësuarit në mesatare 11.188,00 din Industritë më të rëndësishme: NN “Buducnost” dhe Fabrika për grumbullimin e

duhanit Shërbimet finansiare- 3 ekspozitura të bankave, Alpha banka, banka Komerciale

dhe Prokredit banka Privatizimi i fabrikës për përpunimin e duhanit, reparti për përpunimin e qelqit

“KRISTAL” Sipërfaqet e mëdha të punuara nëpër koridorin 10 të përshtatshme për investitorë Repartet e prodhimit të pashfrytëzuara pasive (kooperativa bujqësore, kristali,

fabrika për përpunimin e duhanit) Firmat private “Fluidi”, përpunimi i langjeve “Fontana”dhe “Doda”, përpunimi i

prodhimeve të qumshtit, “Nura” zdrukthtaria, “Saba Bellça”, firma më e madhe ndërtimore

Tradita në bujqësi dhe blegëtori Zona e lirë industriale

Tatimi dhe inkurajimi

Politika e përshtatshme tatimore 10%, tatim në fitim 8-18%, 12% tatim në të ardhura personale

10 vite lirim nga tatimi në fitim për investime të mëdha (7.5 mil.€ dhe 100 të punësuar)

2.000-10.000 € sipas vendit të posahapur të punës Tatimi në fitim zvogëlohet për 80% vlerës së deponimit në mjetet themelore Zvogëlimi i ngarkesave tatimore sipas çdo të papunësuari

Infrastruktura

Energjia elektrike-trafostacioni 110/10 kV, rreth 95% e territorit është e mbuluar

1 Shënimet e marrura nga komunat në Serbi për vitin 2008 ERS2 Shënimet e marrura nga komunat në Serbi për vitin 2008 ERS

Rrjeti i ujësjellësit 35%-pjesërisht dhe kanalizimi 90% Asfaltimi i rrugëve në komunë dhe vendbanime Ndërtimi i sallave të sportit Ndërtimi I qendrës për reciklim Ndërtimi i pendës për ujë të pijshëm (Tërnavë, Lapushnik) Mbikalim te Stac. Hekurudhorë Preshevë

Telekomunikacioni

Telefonia mobile dhe fikse-pjesërisht mbulueshmëria në tërë territorin e komunës, rreth 45% telefonisë fikse ndërsa mobile rreth 80%

Internet (pjesërisht) ADSL dhe kabllorë TV (pjesërisht), Televizioni Preshevë Mediat: RTV Aldi, RTV Presheva

Rekreacioni

Malor-turizmi rural dhe natyra e paprekur e malit të Karadakut


- Organizimi i garave në not - Peshkimi në liqenin artificial në Rahovicë

3.3.2 ANALIZA E RESURSEVE EKZISTUESE

Tabela. 1 ANALIZA E RESURSEVE Lloji i resurseve Resusreset

ekzistueseResusrset që mungojn Ofruesi potencial i

resurseveRESUSRSET -toka e punuar - qendrat rekreative -donatorët e huaj

MATERIALE bujqësore.-shtëpia e kulturës ndërtesa NVO-terenet sportive për futboll-KZM

sportive-halat e sporteve-hotele-infrastruktura e pazhvilluar-komunikacioni

-institucionet shtetr.-vetadministrimi lokal-kredit

RESURSET FINANSIARE

-plani investicional i komunës (buxheti lokal)-Pagesa e shërbimeve prej shfrytëzuesve -sponzorët local dhe donatorët-donatorët e huaj-firmat private

- pjesëmarrja e pamjaftueshme e fondeve shtetërore finansiare NIP

-organizatat e huaja

-Qeveria RS - ministritë në resore- donacionet

RESUSRESET NJERZËZORE

- përfaqësuesit e pleqësive,këshillave locale ose trupave tjerë komunal-Drejtoria shtetërore në nivelin lokal-Këshillat për politikë sociale -partitë politike -këshillat për zhvillim ekonomik-shkollat

-moskyçja në institucionet shtetërorePostaGjykataKomunikac.hekurudhorDirekcioni për rrugëGjeodeziaPolicia

- OESCE- Qeveria RS - Ministritë në resore -Ndërmarrjet publike shtetërore-NVO

Tabela. 2 ANALIZA E SHËRBIMEVE PËR TË RINJËT SHËRBIMET E REJA DHE

AKTIVITETET PËR TË RINJËRESURSET

EKZISTUESEREALIZUESIT E AKTIVITETEVE

Shtypi ditor, gazetat lokale, revistat

ZYRJA PËR TË RINJËT

VETADMINISTRIMI LOKAL

Punktet informative për të rinjët në NSZ

Sala për mbledhje Donatorët e huaj

Agjencionet që merren me punësim

Stadioni i qytetit Shtëpia e kulturës

Agjencionet që merren me ndërmjetsimin e shkuarjes së të rinjve në shtetet e jashtme

Shtëpia e kulturës

Shkollat

Kontaktet me potencialet e punëdhënësve

Organizatat joqeveritare

Organizatat joqeveritare


NDARJET E GJERTANISHME TË VETADMINISTRIMIT LOKAL PËR TË RINJËTAKTIVITETI/ SHËRBIMI

NDARJA E TËRSISHME

PJESA PËR RROGAT E TË PUNËSUARVE

PJESA PËR AKTIVITETE

1 300.000,00 100.000 200.000

KOORDINATORI 100.000,00 16.000 për muaj Për 6 muajKOMPJUTER-2 130.000,00 - -SKENER-1 30.000,00 - -SHËRBIME TJERA 40.000,00 - -

3.4 SWOT ANALIZA

S PËRPARSITË

Mundësia dhe përgaditja e të rinjëve për zhvillim në praktikë me të gjitha segmentet politike për të rinjët

Numër i madh Prezenca e madhe e të arsimuarve të lartë Interesimi i të rinjëve për pjesëmarrje në

aktivitetet e ndryshme Ekzistimi i dijes në punë me kompjuter Njohja e gjuhëve të huaja Shëndet I të rinjëve është në nivel Rinia aktive Gadishmëria e qeverisë komunale të

përmirëson situatën e të rinjëve Ekzistimi i zyres për të rinjët

Ë DOBËSIT

Numri i vogël i organizatave rinore Papunësia e madhe rreth 70% Shkalla e lartë e shpërnguljes së të rinjëve

nga fshati në qytet Pritja e gjatë për punësim, Rënja e kërkesës për fuqi të re punëtore në

sektorin shoqëror ndërsa rritja e nevojave në sektorin privat

Nuk ka panaire të punësimit Kontaktet e dobëta me potencialet e

punëdhënësve Seminaret për aftësimin e të rinjëve pas

kryerjes së shkollës

О MUNDËSIT

Investimet nga diaspora Zona kufitare me infrastruktur të mirë Kyçja e të rinjëve në rrjetet në nivelin

regjional dhe nacional Takimet dhe shkëmbimi I përvojës me

komunat tjera në Serbi dhe regjion Rritja e përfaqësimit në informata dhe

projekte për të rinjët Ekzistimi I interesimit të donatorëve (OSCE) Rëndësia e regjionit kufitar dhe ekzistimi I

interesimit për investim Investimet Bashkëpunimi kufitar me komunat, regjionet

për reth

Т KËRCNIMET

Shkuarja e të rinjëve në shtetet e jashtme Situata aktuale politike dhe e sigurisë Delikuenca e të rinjëve Kufizimi I qarkullimit të njerëzve dhe mallit

në lëmit kufitare Mungesa e politikës së popullacionit në

nivelin nacional dhe lokal Ngadalshmëria e institucioneve republikane

në përgjigjen për nevojat lokale Fluks i pamjaftueshëm i njerëzve të rinjë

kualitativ në procesin edukativo-arsimorë Motivacioni jo i mirë i sektorit afarist të merr

pjesë në proces Pandemia e gripit


3.5. NEVOJAT E TË RINJËVE – NEVOJAT E TË RINJËVE NË KOMUNËN E PRESHEVËS

Në Shtator të vitit 2009 Zyrja për të rinjë ka bërë hulumtimin, qëllimi i të cilës ka qenë hulumtimi i nevojave dhe problemeve të të rinjëve në komunën e Preshevës për arësye të planifikimit adekuat të masave dhe aktiviteteve në (LAP) për të rinjët. Me pyetësorët janë përfshirë 89 veta të moshës prej 15 deri 30 vite që jetojnë në territorin e Komunës Preshevë. Në hulumtim kanë marrë pjesë nxënësit e shkollave fillore dhe të

mesme, studentët, të punësuarit, të papunësuarit ashtu që shpresojmë që kemi patur sukses të arrijm vështrim të drejtë në nevojat dhe interesimin e të rinjëve.

Kur është në pyetje arsimimi joformal i të rinjëve bindshëm më shumë kanë tregu interesim për kursin e gjuhës angleze (57,3%).Një e pesta e kandidatëve janë të interesuar për aftësimin për me kompjuter (22,47%) dhe kursi i gjuhës spanjolle(20,22%).Për aftësimin bazë për punë me kompjuter interesim kanë treguar 17,98% të të anketuarve.

Gjuha gjermane (11,24 %)Lojërat me kompjuter ( 7,87 %)Gjuha turke ( 3,37 %)Gjuha italiane ( 2,25% )Gjuha japoneze ( 1,12 %)Ndërsa asnjëri prej 89 pyetësve nuk ka qenë i interesuar për kurs nga gjuha ruse.

Anketimi është nga lëmi i aktivitetetve sportive ka treguar se më shumë janë të interesuar për klubin fudbollistik (28,09%), klubin basketbollistik (23,6%) dhe klubi i hendbollit (19,1%).Aktivitetet në natyrë janë të interesuara për 16,85%, ndërsa klubi i tenisit për 15,73%. Klubi i shkathtësive luftarake (11,24%)Klubi i vaterpolos dhe sporteve ekstreme ( nga 7,87%)Klubi i hendbollit (3,37 %)Klubi i shahit,biliar dhe ping pongu ( 2,25%)

Lëmi i artit ka ndarë katër lloje të aktiviteteve :punëtorit filmike dhe videot(29,21%), kostimografia dhe dizajni i modës(28,09%), punëtorit foto (21,35%), shkolla e vizatimit dhe fotografimit (15,73%).Për lloje tjera të aktivitetetit interesim ka qenë i papërfillshëm ( punëtoria e dramës 10,11%,shkolla e stripave,grafidet e punëtorisë dhe rrjedha e lojës me instrumente (nga 4,49%....)

Të rinjët nga lëmi i lojës dhe vallzimit interesim më të madh kanë treguar për shkollën e vallëzimit latin (42,7%).Çdo i katërti do të kishte vijuar brejkdens(25,84%) dhe folklor (22,47%).Shkolla e vallëzimit klasik është me rëndësi për 14,61 % të kandidatëve . ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: (6,74%)Aerobik, pilates, xhes dens etj. (5,62%)Shkolla e vallëzimit irlandez (2,25%)Hip – hop (1,12%)

Kurset për organizimin e ngjarjeve për të rinjët i intereson 43,82% të kandidatëve.Interesim të përafërt të rinjët kanë treguar për kurse për fillimin dhe udhëheqjen e bizneseve vetanake (22,47%) për kurset e kontracepcionit dhe mbrojtjen nga sëmundjet gjenitale (19,1%).Për kurse mbi hulumtimin e punës janë interesuar 16,85%, ndërsa për kurse për mënyrën e shëndosh të jetës 14,61 %.

Kurse të ndihmës së parë (13,48%)Kurse të shkathtësive praktike (6,74%)

Për lëmin e punëtorive dhe shoqërorizimi është interesant se çdo i treti i anketuar ka qenë i interesuar për seksionin për mbrojtjen e natyrës (33,71%).Aksionet humanitare dhe grumbullimi i të hollave për të varfërit i intereson 24,72%e të rinjëve në Preshevë ,ndërsa klubi për shoqërorizim dhe organizimin e partive për të rinjë e përkrahin 23,6%.Punëtorit e

tolerancës dhe dhunës do të kujtonin 17, 98 % të të anketuarve, ndërsa punëtorit psikologjike 13,48%.

Me ardhjen në Zyren për të rinjë , të rinjët më shumë do të dëshironin të marrin informata :

Për mundësit e punësimit (49,44%) Për mundësit për vazhdimin e shkollimt (41,57%) Për koncertet dhe ngjarjet kulturore (28,09%) Për të drejtat e fëmijëve (20,22%) Për mundësit për udhëtime më të lira (19,1%) Për mundësit për arsimim jashta shkollës (14,61%) Për mbrojtjen e shëndetit dhe mënyrën e jetës së shëndosh (14,61%) Për mundësit e punës humanitare (14,61%) Për mënyrën në të cilën në komunë dhe në shkollë shpenzohen të holla për

të rinjët (13,48%) Për mundësit për zbatimin e shfrytëzimit të kohës së lirë (12,36%) Për mundësit për mbrojtjen nga dhuna (12,36%) Për të drejtat ligjore të cilat i kam (8,99%) Për kontracepcionin dhe mbrojtjen nga sëmundjet gjenitale (7,87%)


3.6 SEKSIONI I GJENDJES DHE POZITËS SË TË RINJËVE

Komuna e Preshevës gjer më tani nuk ka nxjerr dokument planor që mbështeten tek të rinjët, që në mënyrë efikase dhe matëse të fillohet në zgjidhjen e problemeve dhe plotësimin e nevojave të tyre.Nuk ekzistojn aktivitete në drejtimin dhe plotësimin e nevojave planore dhe sistematike të të rinjëve në lëmit tjera.Problemet dhe nevojat e vërejtura tek të rinjët janë:

- Në komunën e Preshevës nuk ekzistojn mundësi përkatëse për arsimimin shtues joformal dhe nxitjen e diturive dhe shkathtësive të reja, me të cilën do të rriteshin mundësitë e të rinjëve për punësimin më të shpejt.Vetëm numri më i vogël i të rinjëve posedon dhe shfrytëzon kompjuter, ashtu që diturit e tyre informatike nuk janë në nivelin e duhur.

- Njohja e gjuhëve të huaja mbështetet në diturin nga shkolla.- Të rinjët që kryejn shkollën e mesme shumë vështir punësohen, pasi që nuk ekziston

harmonizimi i mirë në mes të komunës dhe profileve arsimore për të cilën nxënësit shkollohen.

- Të rinjët që arrijn arsimimin universitar, pas kryerjes së studimeve rradhë herë kthehen. Jo rradhë lëshojnë vendin dhe shkojnë në shtetet e jashtme.

- Është prezente edhe dukuria e shprehive të këqija jetësore dhe sjellja rizike. - Problem i veçantë është shkuarja e të rinjëve nga fshati, për arsye të kushteve të

vështira për jetë, ruajtjen e fëmijëve, shkollimin. Komuna njeh nevojën e fillimit të strategjisë për zgjidhjen e problemeve të rinjëve sepse është i njohur roli i tyre i rëndësishëm për zhvillimin dhe prosperitetin e ardhshëm të komunës. Në rast se të rinjëve i sigurohen kushtet e volitshme për jetë kualitative dhe plotësimin e nevojave të tyre arsimore, kulturore, sportive ekonomike dhe nevojave tjera, ata do të mbeten të punojnë dhe jetojnë aty. Analiza detale dhe e gjithanëshme e resurseve njerëzore , nga ana e banorëve të zhvillimit lokal ekonomik të komunës Preshevë ka treguar në shënime shqetësuese, të cilat parasegjithash janë mbështetur në migrimin e banorëve, niveli i pamjaftueshëm i arsimit, struktura kualifikuese joadekuate, lëshimi i fshatrave, shkallën e lartë të papunësisë së të rinjëve, mosnjohja e pamjaftueshme e gjuhëve të huaja, teknologjive të reja etj. Zhvillimi i bujqësisë, prodhimi i ushqimit dhe zhvillimi i llojeve të ndryshme të turizmit janë qëllimet e zhvillimit ekonomik të komunës, të cilat në përparësit e tyre njeh nevojën e ndërmarrjes së masave me të cilat do të përmirësohen kushtet për jetën e të rinjëve për mbetje. Domosdoshmëria e ekzistimit të dokumenteve strategjike që mbështeten në politikë ndaj të rinjëve në komunën e Preshevës është parakusht për angazhimin e segmenteve të shumta shoqërore si dhe për ndarjen e mjeteve finansiare planore, ashtu që të zgjidhen problemet me të cilat të rinjët ballafaqohen. Duke marrë parasysh drejtuesit e shënuar më parë është evidente që me planin aksional do të përfshihet grupi qëllimor prej 8235 të rinjëve (prej 15-29 moshe) që paraqet rreth 24% nga numri i tërsishëm i banorëve. Në territorin e komunës jetojnë 19266 fëmijë dhe të rinjë të moshës prej 0-29 vite që paraqet rreth 55% nga numri i tërsishëm i banorëve të komunës së Preshevës.


Kaptina 4 DREJTIMET STRATEGJIKE DHE PËRPARËSIT

Gjatë zgjidhjes së problemeve të shënuara tri drejtime strategjike do të karakterizojnë fillimin me të cilën maksimalizohet efekti i zbatimit të planit aksional:

1. Rritja e vëllimit, kualitetit dhe përshtatjen e shërbimeve dhe aktiviteteve të dedikuara të rinjëve,

2. Forcimi i resurseve lokale për punën e rinisë

3. Zhvillimi i bashkëpunimit regjional për zbatimin e politikës rinore.

Logjika e lidhjes në mes të këtyre tri drejtimeve të strategjisë është në ide që ndryshimet fundamentale në përshtatshmërin e përmbajtjes programore për të rinjët të rritin llojllojshmërin e tyre, kuptueshmërin dhe përfshierjen- janë të mundshme vetëm nëse kapacitetet lokale të gjithë akterëve në bashkësi të cilët punojnë me të rinjët, veçmas në zyren për të rinjët, forcojnë, shtesë në rrjetë dhe përshtatë menaxhmentit participues i cili i kyçë edhe vetë të rinjët, kompenzimi për mungesën e resurseve në vetë bashkësinë, në shumë raste mund të gjindet me shfrytëzimin e sesurseve në regjion. Për definimin e grupeve të problemeve, Bashkësia lokale vendos të veproj nëpër pesë prioritete të lidhura në mes veti në territorin e punës me të rinjët:

1. Të rritë nivelin e informimit të rinjëve, 2. Zvogëlon papunësin te të rinjët për 40% në 5 vitet e ardhshme, 3. Avansimin e arsimimit formal dhe joformal të të rinjëve,4. Ndihma sociale për të rinjët e rrezikuar në territorin e komunës, 5. Avansimi i punës (KZM) në Komunën e Preshevës.

Përparësit e shënuara sipas rradhës në tërësi përgjigjen sipas rradhitjes së definimit të problemeve “ në seksionin e gjendjes”. Mirëpo, në bazë të hyrjes me krenari të pranimit në zhvillimin e politikës nacionale dhe lokale të rinisë, të vepruarit në realizimin e njërit nga përparësit sipas rregullave kontribojnë në realizimin e parashtresave dhe-ose me realizimin direkt të përparësive tjera, gjë që “Përparësit e definuara kështu paraqesin skemën logjike të drejtimit me ndryshime që përherë rëndojnë që të ofrojnë kontributin në ndryshimin integral në bashkësi”.

1. Përparësia –Të rritë nivelin e informimit të rinjëve

Ky prioritet për zhvillimin e bashkësisë është në lidhje direkte me paraqitjen dhe shqyrtimin e të paraqiturave në kapitullin “Seksioni i gjendjes dhe pozita e të rinjëve”,veçmas me problemet e moszhvillimit aktivizmit të qytetarëve,participimin e të rinjëve në proceset e vendosjes në shkolla, institucionet kulturore dhe politikat e vetadministrimit loka,dhe ate me çështjet e afërta gjatë mosshfrytëzimit të resurseve me të cilat të rinjët kyçen në proporcionin e rinisë në nivelin regjional dhe EU ,kjo do të thotë me informatat e pamjaftueshme mbi mundësit për angazhimin e të rinjëve.....

Problemet e shqyrtuara mund të grupohen në territore probleme vijuese specifike:- Mungesa e informatave me kohë dhe relevante që mbështeten në punësim, arsimim,

kultur, sport dhe tema tjera që i intersojn të rinjët- Mungesa e hapësirës dhe numri i vogël i shoqatave që merren me të rinjët,mungesa e

përkrahjes për qëndrueshmërin e organizatave dhe inicijatave të të rinjëve- Nuk ka programe rinore dhe projekte adekuate që do ti interesojn të rinjët dhe zgjerojn

bashkësinë shoqërore


Për zgjidhjen e problemeve të dukshme bashkësia lokale i ka parashtruar vetes këto qëllime specifike:

- Me kohë dhe thelbësisht të informohen të rinjët mbi mundësit dhe perspektivat në mjedisin lokal

- Të krijohen mekanizmat për kyçjen e të rinjëve në procesin e vendosjes- Të ngritet vetëdija e të rinjëve mbi rëndësin e kyçjes në rrjedha shoqërore- Përkrahja e punës së rinisë dhe proporcionin e përvojës në mes të të rinjëve

2)Përparësia-Zvogëlon papunësin te të rinjët për 40% në 5 vitet e ardhshme

Kjo përparësi për zhvillimin e bashkësisë është në lidhje direkte me përfaqësimin dhe shqyrtimin e të paraqiturave në kapitullin “Seksioni i gjendjes dhe pozita e të rinjëve”.Problemet e shqyrtuara mund të grupohen në territore vijuese specifike:- Lidhshmëria e pamjaftueshme e ekonomisë lokale me arsimin;- Inkurajimi i pamjaftueshëm dhe aftësimi për zhvillimin e frymës ndërmarrësisë te të rinjët;- Përkrahja e pamjaftueshme e të rinjëve që të merren me bujqësi.

Për zgjidhjen e problemeve të dukshme të bashkësisë lokale i ka parashtruar vetes këto qëllime specifike;

- Përmirësimi i informimit në nivelin e bashkësisë mbi mundësit e punësimit dhe shfrytëzimin e mjeteve inkurajuese dhe kreditore për punësim dhe vetëpunësim,

- Të avansohet bashkëpunimi ekonomik, i arsimit dhe shërbimit nacional të punësimit me qëllim të krijimit të vendeve të punës dhe ngritjen e punësimit të të rinjëve,

- Të avansohet dituria dhe shkathtësia e të rinjëve te kërkimi aktiv i punës si dhe për ndërmarrësit,

- Të promovohet dhe të përmbahet zhvillimi i amvisërive bujqësore në tregun kompertativ.

3) Përparësia- Avansimi i arsimimit formal dhe joformal i të rinjëve

Kjo përparësi për zhvillimin e bashkësisë në lidhje direkte është me përfaqësimin dhe shqyrtimin e paraqitjeve në kapitullin “Seksioni i gjendjes dhe pozita e të rinjëve”, veçmas me problemet e papunësisë dhe mangësive në sistemin e arsimit dhe sistemin e arsimimit joformal.Problemet e shqyrtuara mund të grupohen në territoret vijuese me probleme specifike:

- Lidhshmëria e pamjaftueshme e arsimit dhe ekonomisë,- Zhvillimi i ngadalshëm dhe i pamjaftueshëm dhe pasurimi i programeve dhe

aktiviteteve shkollore dhe jashtashkollore,- Ofertat e kufizuara të arsimit, - Mungesa e organizimit që merren me arsimimin joformal.

Për zgjidhjen e problemeve të dukshme bashkësia lokale i ka parashtruar vetes qëllime vijuese specifike:

- Mundësimin dhe promovimin e participimit të të rinjëve në procesin e vendosjes (në sistemin shkollor dhe jashtë saj),

- Të harmonizohet sistemi i arsimit dhe aftësimit me kërkesat e tanishme dhe projektuese të tregut të punës,]

- Të përmbahet zhvillimi i qendrave për udhëheqjen e karrierës dhe këshillave në shkolla

- Të avansohet bashkëpunimi i ekonomisë dhe institucioneve arsimore,


4) Përparësia- Ndihma sociale për të rinjët e rrezikuar në territorin e komunës Preshevë

Kjo përparësi për zhvillimin e bashkësisë në lidhje direkte është me përfaqësimin dhe shqyrtimin e paraqitjeve në kapitullin “Seksioni i gjendjes dhe pozita e të rinjëve”, veçmas me problemet e mbrojtjes lokale sociale.Problemet e shqyrtuara mund të grupohen në territoret vijuese me probleme specifike:

1. Mungesa e mjeteve për fillimin dhe sigurimin e shërbimeve që mungojnë nga ana e qeverisë lokale në koordinim me shfrytëzuesit e shërbimeve,

2. Përfshierja e pamjaftueshme e rinisë në sistemin arsimor veçmas të të varëfurve dhe rinisë nga vendbanimet më të largëta,

3. Mungesa e shërbimeve alternative të mbrojtjes sociale në lokalin për të rinjët me invaliditet dhe grupe tjera të ndieshme që do të ndihmonin kyçjen e të rinjëve në bashkësinë jetësore.

Për zgjidhjen e problemeve të dukshme bashkësia lokale i ka parashtruar vetes qëllime vijuese specifike:

- Të vehet bashkëpunimi funksional ndërsistemor, ashtu që të sigurohet fillimi me mburrje në procesin e plotësimit të nevojave të të rinjëve nga grupet e ndieshme,

- Të rritet aktivizimi dhe të sigurohet kyçja e të rinjëve nga grupet e margjinalizuara në procesin e vendosjes dhe jetën produktive në bashkësi,

- Të zhvillohen shërbimet në bashkësi lokale si përkrahje për jetën e të rinjëve nga grupet e ndieshme.

5) Përparësia- Avansimi i punës (ZPR) në Komunën e Preshevës Kjo përparësi për zhvillimin e bashkësisë në lidhje direkte është me përfaqësimin dhe shqyrtimin e paraqitjeve në kapitullin “Seksioni i gjendjes dhe pozita e të rinjëve”. Problemet e shqyrtuara mund të grupohen në :

- Përkrahja e pamjaftueshme e liderve të rinjë dhe të rinjëve aktiv për ndërmarrjen e rolit të liderit dhe përgjegjësisë në bashkësi

- Mungesa e informatave mbi aktivitetet në jetën e bashkësisë së vetë, shërbimeve dhe programeve për të rinjët

- Programe të pamjaftueshme të dedikuara për të rinjë.Për zgjidhjen e problemeve të dukshme bashkësia lokale i ka parashtruar vetes qëllime vijuese specifike:

- Të zhvillohet programi i punës së zyres për të rinjë- Të zhvillohen mekanizma për finansimin e projekteve për të rinjë- Të zhvillohen modele të kyçjes së të rinjëve (nëpër parlamente të nxënësve ose

organizata tjera rinore) në procesin e nxjerrjes së vendimeve në nivelin komunal:në diskutime publike, trupa punues, trupa këshilldhënëse.


Kapitulli 5 LIDHËSHMËRIA ME DOKUMENTET TJERA STRATEGJIKE

5.1. HARMONIZIMI PËR STRATEGJIN NACIONALE PËR TË RINJËT

Duke planifikuar që në mënyrë më efikase dhe në mënyrë më të mirë të përmirësohet pozita e të rinjëve, komuna e Preshevës niset nga qëllimet e përgjithshme strategjike të definuara në Strategjinë nacionale, e ato janë: 1. Nxitja e të rinjëve që në mënyrë aktive të marrin pjesë në shoqëri,2. Zhvillimi I bashkëpunimit të të rinjëve dhe sigurimin e kushteve për pjesëmarrjen e

tyre në miratimin e vendimeve nëpërmes të kornizave të përmbajtura institucionale, ndërsa në bazë të nevojave të të rinjëve dhe në partneritet me të rinjët,

3. Ndërtimi I sistemit informativ I të rinjëve në të gjitha nivelet dhe në të gjitha lëmit, 4. Sigurimi I realizimit të të drejtave në shansat e barabarta të gjithë të rinjëve në

shoqëri, ndërsa veçmas të të rinjëve që jetojnë në kushte të vështira, 5. Nxitja dhe vlerësimi I manifestimeve të jashtëzakonshme dhe të arriturave të të

rinjëve në sferat e ndryshme, 6. Avansimi I mundësive për kalimin kualitativ të kohës së lirë të të rinjëve, 7. Zhvillimi I sistemit të hapur, krijues, efikas dhe të drejtë të arsimit formal dhe

joformal që është present tek të rinjët dhe që është në pajtim me trendet botërore në arsim dhe në kontekstin arsimor në Republikën e Serbisë,

8. Nxitja dhe stimulimi I të gjitha formave të punësimit, vetëpunsimit dhe ndërmarrësive të të rinjëve,

9. Avansimi I sigurisë së të rinjëve,10. Ruajtja dhe avansimi I shëndetit të të rinjëve, zvogëlimi i rreziqeve dhe çrregullimeve

në shëndetin dhe zhvillimin e mbrojtjes shëndetsore të përshtatur për të rinjët,11. Forcimi I të rinjëve për iniciativa dhe aktivitete që janë në pajtim me qëllimet bazë të

zhvillimit të përmbajtur dhe mbrojtjes së mjedisit jetësor.

Me definimin e përparësive komunale, çdo aktivitet i krijuar do të jetë matës në kuptimin e rezultateve, në sistemin e indikatorëve të paraqitur në kuadër të planit akcional.

Realizimi i këtyre qëllimeve do të harmonizohet me principet dhe vlerat e shënuara dhe rekomandimet e dhëna në Strategjin nacionale për të rinjët, përcjellja dhe vlerësimi I kontinuar, ashtu që në rast të vështërsive eventuale me kohë dhe në mënyrë përgjegjëse do të reagohet.Duke njohur avansimin e pozitës dhe kushteve për zhvillimin e të rinjëve, që e formojnë temelin e përparimit të çdo shoqërie njëri si detyrë kyçe e bashkësisë lokale, do të bëhen përpjekjet maksimale ashtu që qëllimet e shënuara strategjike të realizohen në kuadër të kohës së dhënë, e në pajtim me rrethanat e shoqërisë reale.

5.2. HARMONIZIMI ME STRATEGJITË TJERA LOKALE

Presheva ka, duke pasë parasysh se planifikimi strategjik në të gjitha sferat bazë për definimin e qëllimeve zhvillimore, përparësive shoqërore dhe avansimi I resurseve njerëzore dhe materiale dhe shfrytëzimi I tyre në mënyrë optimale dhe hap kyç në vuarjen

e temeleve të zhvillimit të shpejtuar të një bashkësie lokale, ka shfrytëzuar mundesitë që me kohë të fillon hartimin e disa dokumenteve strategjike.

Sferat në të cilat plani lokal aksional për të rinjë eshte bazuar dhe lidhur janë :

- Zhvillimi planor socio-ekonomik,- Strategjia e mbrojtjes së mjedisit jetësor,- Strategjia e zhvillimit lokal ekonomik,- Strategjia e mbrojtjes sociale dhe - Plani akcional për fëmij.

Dokumenti I parë I tillë ka qenë hartimi i Strategjisë së mbrojtjes sociale të komunës me të cilën do të definohet vizioni I Komunës si regjional,ekonomik dhe qendrës sociale,qendrës arsimore –univerzitare dhe bashkësisë lokale që siguron shërbime kualitative minimale sociale në regjion,të gjithë qytetarëve të vetë në gjendjen e nevojave sociale,të tilla ka në pajtim me lëvizjet e përgjithshme shoqërore,fatëkeqësisht , gjithnjë e më tepër.Vetëdia që shërbimi I dedikuar I shfrytëzuesit që I takon ndonjërit nga kategorit më të dëmtuara sociale (fëmijt me të meta në zhvillim , personat me invaliditet, fëmijt dhe të rinjët pa kujdesje të prindërve,të moshuarit dhe të paaftit,familjet e rezikuara me vështërsi materiale ose me dhunë në familje…) mundet shumë në mënyrë efikase dhe finansiare,edhe për shfrytëzuesit edhe për bashkësinë lokale, që të sigurohen nëse ofrohet nëpër mes bashkëpunimit ndërkomunal,ka kontribuar në hartimin e Strategjisë ndërkomunale të zhvillimit të mbrojtjes sociale periudhën 2008-2012 me të cilën janë dhënë propozime që në mënyrë më efikase , me shfrytëzimin adekuat të resurseve katër komunat e shënuara të zhvillojn shërbime sociale të përafërta në nivelin regjional. Vetëdija mbi rëndësin e mbrojtjes së mjedisit jetësor avansimi I të cilës mund ta sjellë që bashkësia lokale të jetë veçanërisht vend I përshtatshëm për jetë dhe punë, është rezultuar me hartimin e planit lokal ekologjik akcional (PLEA). Strategjia lokale e zhvillimit të komunës definohet si qëllim kyç që kjo komunë të jetë lider regjional. Plani lokal I zhvillimit, duke analizuar dobësin dhe fuqin, mundësit, por edhe kërcnimin në kuadër të të gjitha segmenteve kyçe shoqërore, jep propozime dhe drejtime të qarta të cilat komunën e Preshevës do ta bëjnë komunë të zhvilluar ekonomike, demokratike dhe sociale. Strategjia nacionale për të rinjët është e harmonizuar me Strategjinë nacionale të Serbisë për hyrje në Bashkimin Europian, Strategjinë për zvogëlimin e varfërisë, me Strategjinë e zhvillimit të mbrojtjes sociale në Republikën e Serbisë, Strategjinë nacionale të punësimit, me Strategjinë nacionale të zhvillimit ekonomik të Serbisë për periudhën 2006-2012, me zhvillimin e qëllimeve të mileniumit, me Strategjinë e zhvillimit të shëndetit të të rinjëve, me Strategjinë e zhvillimit të shëndetit mental, me Strategjinë e nxitjes së lindjeve, me Strategjinë e avansimit të pozitës të personave me invaliditet në Republikën e Serbisë, me Strategjinë e zhvillimit të arsimimit profesional në Republikën e Serbisë etj., si dhe me dokumentet përkatëse ndërnacionale.


Çdo dokument nacional parasheh masat e përkrahjes dhe definimit të akcionit në nivelin lokal, sepse është qartë që vetëm lidhshmëria dhe harmonizimi I qartë I akcionit në të dy nivelet nacionale dhe lokale, mund të sjell deri te avansimi I bashkësisë shoqërore dhe tërsisë. Ashtu që edhe plani lokal I akcionit për të rinjët I cili në mënyrë direkte bartë (zbrasë) parimet dhe vlerat dhe qëllimet strategjike dhe specifike të definuara me

Strategjinë nacionale për të rinjët në akcionet konkrete në nivelin lokal, lidhë të gjitha principet e dhëna në dokumentet nacionale të cilat I përkasin të rinjëve

Kapitulli 6

MEKANIZMAT E ZBATIMIT TË STRATEGJISË

Mekanizmat e domosdoshëm të implementimit, realizimit dhe monitoringut. Zyra për të rinjët si strukturë dinamike dhe servis për të rinjët pranë vetadministrimit lokal së bashku me Këshillin për të rinjët dhe institucionet relevante të resoreve, organizatat për të rinjët dhe individët të jetë resurs aktiv i cili do të punojë çdo ditë në implementimin, ofrimin e përkrahjes për zhvillimin e Planit Lokal Akcional për të rinjët dhe monitoringun e Strategjisë dhe Planit Lokal Akcional për të rinjët e komunës së Preshevës. Mënyra e finansimit dhe përmbajtjes Zyra për të rinjët, si dhe Këshilli për të rinjët përkrahjen e vetë finansiare e shohin në pjesën në Ministrinë e rinisë dhe sportit, së pari në aktivitetet e hartuara me Planin Lokal Akcional. Përmbajtja do të sigurohet me finansimin e pjesës së masave primare të Planit Lokal Akcional nga finansimi buxhetor. Pjesa e finansimit do të sigurohet nëpër mes të aplikimit te fondacionet e ndryshme ( nacional dhe regjional si që është bashkëpunimi ndërkufitar) të cilën e përmbajnë projektet e politikës rinore, si dhe mundësit e shfrytëzimit të fondeve në disponim nëpër mes afarizmit përgjegjës shoqëror të ekonomisë lokale gjithashtu edhe të gjitha organizatat që kërkojnë bashkëpunim nga komuna e Preshevës.

Kapitulli 7PROMOVIMI I PLANIT LOKAL AKCIONAL PËR TË RINJËT

Diskutimi publik- procesi i diskutimit publik ka për qëllim që të nxitë dialogun e vëllimit më të gjërë në mjedisin lokal dhe të jetë faza përfundimtare e procesit të gjërë konsultativ të hartimit të Planit lokal akcional për të rinjët. Diskutimi publik paraqet mekanizmin i cili mundëson në rrethin më të gjërë shoqërorë në Bashkësin lokale të ndikoj në masat e ardhshme të cilat do ti zbaton vetadministrimi lokal në lëmin e të marrurit me avansimin e kushteve të jetës dhe punës së të rinjëve. Procesi i shënuar nënkupton paraqitjen publike të përparësive komunale nga lëmi i të marrurit me çështje dhe problemet e të rinjëve, si dhe masat për zgjidhjen e tyre, nëpër mes të mediave që disponon në nivelin lokal. Pranë aktiviteteve promovuese, diskutimi publik duhet të paraqet edhe mekanizmat të cilat qytetarët mund ti dërgojnë komentet plotësimet ose ndryshimet e tyre.

Teksti integral i Planit lokal akcional për të rinjët duhet të jetë i vendosur në tabelën e shpalljeve të komunës dhe në prezentimin publik të internetit, ndërsa qytetarët munden që në periudhën e caktuar kohore (p.sh. 3 javë) ti dërgojnë komentet e tyre në zyren për të rinjët.

Pas diskutimit publik zyra për të rinjët në bashkëpunim me Këshillin për të rinjët, shqyrton komentet e arritura, plotësimet dhe ndryshimet dhe vendosë se a do të ketë ndryshime në Planin akcional ose është e nevojshme që të bëhet plotësimi apo sqarimi i disa çështjeve të qytetarëve.


Documents

P.L.A 2010-2014