1

2

Przedmiotem badania PISA (Programme for International Student

Assesment) są umiejętności uczniów uporządkowane

w trzech następujących dziedzinach:

(reading

literacy),

(mathematical literacy)

(scientific literacy).

Te trzy dziedziny uważa się za decydujące o możliwościach dalszego

rozwoju, zarówno indywidualnego jak i społecznego i gospodarczego

państwa. Teoretyczne założenia pomiaru umiejętności zakotwiczone są w koncepcji uczenia

się przez całe życie (Lifelong Learning).

Badanie jest adresowane do uczniów z jednego rocznika, bezpośrednio po ukończeniu

piętnastego roku życia (urodzeni po 1996 roku). W Polsce są to głównie uczniowie trzecich

klas gimnazjum. Zasadniczym narzędziem, stanowiącym podstawę badania umiejętności

uczniów, jest test kompetencyjny. Pomiar opiera się na pytaniach wielokrotnego wyboru i

pytaniach otwartych, wymagających skonstruowania przez ucznia własnych odpowiedzi.

Zaletą PISA jest to, że

, czy wypada z tego

trendu i czy ma tendencję wzrostową, czy spadkowe na przestrzeni lat.

Analiza wyników testów PISA pozwala odpowiedzieć na pytania1:

W jakim stopniu młodzież jest przygotowana do podjęcia wyzwań przyszłości?

Czy młodzi ludzie potrafią efektywnie analizować, rozumować i jasno przekazywać

swoje myśli?

Czy są przygotowani, aby zachować zdolność uczenia się przez całe życie?

Jak kształtować programy szkolne i systemy edukacji, aby im w tym dopomóc?

Jak zmniejszać różnice życiowych szans między młodymi ludźmi poprzez oświatę?

1 https://www.men.gov.pl/index.php/badania-i-analizy/668-badania-pisa, stan na dzień 15.01.14 2 http://antymatrix.blog.polityka.pl/2013/12/04/mlody-polak-potrafi-czyli-pisa-2013/, stan na dzień

3

Polscy uczniowie po raz pierwszy w 2012 roku

Poprawili wyniki we wszystkich trzech badanych obszarach:

umiejętności matematycznych, rozumowania w naukach przyrodniczych oraz

czytania i interpretacji.

Co więcej – wyniki znacząco wzrosły zarówno w grupie uczniów najlepszych, jak i

najsłabszych. Polska, która w 2003 r. była poniżej średniej OECD, a w kolejnych

badaniach w 2006 r. i 2009 r. na poziomie średniej, w 2012 r. uzyskała wyniki

znacznie powyżej średniej OECD.

na świecie

Największą liczbę punktów osiągnęły kraje azjatyckie, mianowicie: Szanghaj (Chiny),

Singapur, Hongkong (Chiny), Korea Południowa, Makao (Chiny) i Japonia.

W analizie ujęte zostały kraje Unii Europejskiej (tabela 1.). W 2012 r. Polska znalazła się w

czołówce krajów Unii Europejskiej – obok Finlandii, która w poprzednich edycjach badania

była niedoścignionym liderem, Estonii i Holandii. Państwa te należą do najlepszych we

Wspólnocie Europejskiej, a osiągnięte rezultaty są niemal identyczne. Spośród krajów

europejskich, niestowarzyszonych w UE, Lichtenstein i Szwajcaria osiągnęły wyniki lepsze

niż Polska. Warto jednak zauważyć, że polscy uczniowie jako jedyni odnotowali tak znaczy

wzrost wyników – w 2012 r. uzyskali aż o 23 punkty więcej niż w latach 2009 i 2006,

przewyższając średnią w krajach OECD (wykres 1.).

4

Źródło: Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów, OECD PISA, wyniki badania 2012

w Polsce, Ministerstwo Edukacji Narodowej: http://ifispan.waw.pl/pliki/wyniki_pisa.pdf Białe tło oznacza kraje, których wynik nie był istotnie różny od średniego wyniku dla OECD, jasnym kolorem

wyróżniono kraje o wynikach lepszych, a ciemnym – gorszych od średniego wyniku dla OECD.

Tabela 1.

Średnie wyniki uczniów z matematyki w badaniach z lat 2003, 2006 2009 i 2012 w krajach Unii

Europejskiej

5

Źródło: opracowanie własne na podstawie:

Umiejętności polskich gimnazjalistów – fundament innowacyjności, Wyniki PISA 2012:

http://edukacja.warszawa.pl/sites/edukacja/files/szkolenia-konferencje-

seminaria/5340/attachments/pisa_2012_polskie_wyniki.pdf

Wykres 1.

Średnie wyniki w kategorii: matematyka – Polska w porównaniu do krajów OECD w latach 2003,

2006, 2009 i 2012

6

Spośród wszystkich krajów, uczestniczących w badaniu najlepsze okazały się: Szanghaj

(Chiny), Hongkong (Chiny) i Singapur. Podobnie jak w poprzedniej kategorii Japonia i

Korea Południowa oraz Finlandia i Estonia uzyskały wyższe rezultaty niż Polska.

Analiza wyników osiągniętych przez polskich uczniów pozwala wysnuć wniosek, że z roku

na rok ich rezultaty są coraz lepsze – zauważalny jest aż 28-punktowy wzrost w stosunku

do roku 2006 (tym samym różnica w ilości punktów zdobytych przez Polskę w stosunku do

średniej OECD powiększyła się znacząco (wykres 2.). Polska została sklasyfikowana

ponadto w grupie krajów z najwyższą roczną zmianą punktową. W rankingu Polska

wyprzedziła m.in. Niemcy, Wielką Brytanię i Francję.

Źródło: Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów, OECD PISA, wyniki badania 2012

w Polsce, Ministerstwo Edukacji Narodowej: http://ifispan.waw.pl/pliki/wyniki_pisa.pdf Białe tło oznacza kraje, których wynik nie był istotnie różny od przeciętnego w krajach OECD, jasnym kolorem

wyróżniono kraje o wynikach lepszych, a ciemnym – gorszych od średniego wyniku.

Tabela 2.

Średnie wyniki uczniów z pomiaru umiejętności rozumowania w naukach przyrodniczych w

badaniach

z lat 2006, 2009 i 2012 w krajach Unii Europejskiej

7

Źródło: opracowanie własne na podstawie:

Umiejętności polskich gimnazjalistów – fundament innowacyjności, Wyniki PISA 2012:

http://edukacja.warszawa.pl/sites/edukacja/files/szkolenia-konferencje-

seminaria/5340/attachments/pisa_2012_polskie_wyniki.pdf

Wykres 2.

Średnie wyniki w kategorii: rozumienie w naukach przyrodniczych – Polska w porównaniu do

krajów OECD w latach 2006, 2009 i 2012

8

Azjatyckie państwa/regiony tj.: Szanghaj (Chiny), Hongkong (Chiny), Singapur, Japonia,

Korea Południowa również w pomiarze umiejętności czytania i interpretacji okazały się

bezkonkurencyjne.

Począwszy od 2000 roku wyniki polskich uczniów wykazują tendencję wzrostową (oprócz

niewielkiego spadku zauważonego w 2009 roku). W badaniu z 2012 roku Polska uplasowała

się na trzeciej pozycji, zdobywając 518 punktów – z różnicą 39 punktów w porównaniu z

rokiem 2000. Warto zwrócić uwagę, iż od 2003 roku systematycznie powiększa się różnica

punktowa pomiędzy Polską a średnią krajów OECD (obecnie wynik Polski jest lepszy aż o

22 punkty, co przedstawia wykres 3.). na

tle innych krajów. Polscy uczniowie okazali się lepsi od Holendrów, Belgów i Estończyków

– liderów z poprzedniej edycji PISA.

Tabela 3.

Średnie wyniki uczniów z pomiaru umiejętności czytania i interpretacji w badaniach

z lat 2006, 2009 i 2012 w krajach Unii Europejskiej

9

Źródło: Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów, OECD PISA, wyniki badania 2012

w Polsce, Ministerstwo Edukacji Narodowej: http://ifispan.waw.pl/pliki/wyniki_pisa.pdf Białe tło oznacza kraje, których wynik nie był istotnie różny od przeciętnego w krajach OECD, jasnym kolorem

wyróżniono kraje o wynikach lepszych, a ciemnym – gorszych od średniego wyniku.

Źródło: Umiejętności polskich gimnazjalistów – fundament innowacyjności, Wyniki PISA 2012:

http://edukacja.warszawa.pl/sites/edukacja/files/szkolenia-konferencje-

seminaria/5340/attachments/pisa_2012_polskie_wyniki.pdf

Wykres 3.

Średnie wyniki w kategorii: czytanie i interpretacja – Polska w porównaniu do krajów OECD w

latach

2000, 2003, 2006, 2009 i 2012

10

W 2012 Polscy uczniowie uplasowali się w czołówce państw Unii Europejskiej.

Jako jedyny kraj Polska zanotowała największą dynamikę zmian wyników we

wszystkich badanych obszarach.

Polska już zrealizowała cel Unii Europejskiej na 2020 rok – spadek odsetka 15-

latków o najniższych kompetencjach do mniej niż 15%.

W Polsce zarówno wyniki grupy najlepszych, jak i najsłabszych uczniów, znacząco

się poprawiły.

Polska odnotowała największy na świecie wzrost grupy uczniów z najwyższymi

wynikami. Wzrost odsetka najlepszych uczniów w porównaniu do PISA 2009:

w matematyce z do 16,7%

w naukach przyrodniczych z do 10,8%

w czytaniu z do 10,2%.

W tabeli 4. zaprezentowano kraje, które uzyskały wyniki lepsze bądź podobne rezultaty do

Polski.

Kraje, które uzyskały wyniki lepsze/ podobne do Polski

Kraje z wynikami lepszymi niż

Polska

Kraje z wynikami podobnymi

do Polski

Matematyka Szanghaj (Chiny), Singapur,

Hong-Kong (Chiny), Korea

Południowa, Makao (Chiny),

Japonia, Lichtenstein,

Szwajcaria

Holandia, Estonia, Finlandia,

Kanada, Belgia, Niemcy,

Wietnam

Rozumowanie w naukach

przyrodniczych

Szanghaj (Chiny), Hong-Kong

(Chiny), Singapur, Japonia,

Korea Południowa, Finlandia,

Estonia

Wietnam, Kanada,

Liechtenstein, Niemicy, Tajwan,

Holandia, Irlandia, Australia i

Makao (Chiny)

Czytanie i interpretacja Szanghaj (Chiny), Hong-Kong

(Chiny), Singapur, Japonia,

Korea Południowa

Finlandia, Irlandia, Kanada,

Lichtenstein

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności

Uczniów, OECD PISA, wyniki badania 2012 w Polsce, Ministerstwo Edukacji Narodowej:

http://ifispan.waw.pl/pliki/wyniki_pisa.pdf

Tabela 4.

Polska na tle innych krajów – PISA 2012

11

Wczytując się w teksty publicystów i wypowiedzi ekspertów oraz polityków rysują się

czynniki, które miały/mogły mieć wpływ na coraz wyższe pozycje zajmowane przez

polskich uczniów. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że opinie o polskim sukcesie są

spolaryzowane i często zależne od barw politycznych. Oto zebrane próby wyjaśnienia

powodów zajmowanej pozycji:

reforma oświaty w 1999 roku:

o zwiększenie autonomii polskich szkół i nauczycieli pod względem

pedagogicznym, mających bardzo dużą swobodę w kreowaniu nauczanych

treści, w metodach stosowanych w szkole, w wyborze podręczników, czy

innych materiałów dydaktycznych;

o zmiany w podstawach programowych, w których jedynie wskazuje się jakie

umiejętności powinni mieć uczniowie na koniec danego etapu nauczania i

nie podaje, jakie konkretnie treści i zadania powinny być realizowane na

każdej lekcji;

o wprowadzenie obowiązkowego egzaminu maturalnego z matematyki oraz

poprawa atmosfery wokół kształcenia matematyczno- przyrodniczego;

o funkcjonowanie systemów egzaminów zewnętrznych;

o wprowadzenie gimnazjów;

o parametryzacja całości procesu edukacji;

o rezygnacja z egzaminów na studia;

wpływ coraz lepiej wykształconych rodziców – wzrasta liczba ludzi w wieku 25-35

lat z wykształceniem wyższym co może mieć wpływ na inwestowanie w

intelektualny rozwój swoich dzieci;

duży odsetek uczniów biorących dodatkowe korepetycje;

intensywne programy szkolne pomagające najsłabszym uczniom – pojawiają się

głosy, że awans Polski w rankingach, to zasługa najsłabszych uczniów, którzy

wypadają lepiej niż najsłabsi uczniowie z innych krajów;

nacisk od najmłodszych lat szkolnych kładziony na kształtowanie umiejętności

rozwiązywania testów;

wprowadzenie karty nauczyciela, ustawy regulującej prawa i obowiązki nauczycieli;

inwestowanie w technologie IT w szkołach;

zasługa dyrektorów szkół i nauczycieli, uczniów i rodziców oraz wydawnictw, które

poprzez wzajemną konkurencję dostarczają dobrej jakości narzędzia edukacyjne;

niż demograficzny wymuszający konkurowanie poprzez podnoszenie jakości oferty

dydaktycznej polskich szkół.

12

Analogicznie poszukano opinii, na temat drastycznego spadku pozycji Szwecji i Francji.

Pojawiąjące się głosy:

SZWECJA:

obniżenie poziomu kadry nauczycielskiej - w zasadzie szwedzcy nauczyciele nie

muszą posiadać ani wykształcenia pedagogicznego, ani wykształcenia

przedmiotowego;

brak kontroli nad procesem edukacyjnym - nauczyciele nie są hospitowani, nie

wymaga się od nich ani uczestnictwa w szkoleniach zawodowych, ani nie proponuje

wsparcia dydaktycznego;

gminy a nie państwo nadzorują szkoły podstawowe i średnie – najbardziej

zdecentralizowane szkolnictwo w Europie;

relacyjnie niskie wynagrodzenia nauczycieli;

słaba polegająca, zakaz stosowania surowszych konsekwencjach dla najbardziej

niesubordynowanych uczniów;

zbytnie zaangażowanie nauczycieli w kwestie „papierowo-biurowe”.

FRANCJA:

głównym hamulcem francuskiej edukacji są ogromne nierówności między uczniami,

segregacja (najczęściej rasowa) na lepszych i gorszych - lepsi zapewniają Francji

średnią OECD, ale słabsi ciągną w dół.

fiński dziennik „Helsingin Sanomat”: Wynik nie jest zaskakujący, o tyle nikt nie potrafił

dotąd w sposób wiarygodny go wytłumaczyć. […] Finowie uwierzyli w to, że system

kształcenia nauczycieli w Finlandii jest doskonały i przede wszystkim w potęgę

dziewięcioletniego szkolnictwa podstawowego.”

duński dziennik „Jyllands-Posten”: Mamy najdroższą szkołę publiczną na świecie, ale

nic nie wskazuje na to, że mamy najgłupsze społeczeństwo. Mamy więc powody, by

oczekiwać, że najdroższa szkoła na świecie zapewni nam również najlepsze kształcenie i w

związku z tym lepiej wykształcone społeczeństwo.

francuski dziennik „Le Figaro”: Różnice między dobrymi a słabymi uczniami wciąż się

pogłębiają. […] Wciąż potrafimy kształcić przyszłych noblistów w dziedzinie fizyki i

medycyny i wciąż produkujemy nieuków.

niemiecki dziennik „Der Spiegel”: Wstrząsowi psychicznemu towarzyszy zazwyczaj

chwilowy paraliż, po którym pojawia się uczucie zagubienia. […] Po jakimś czasie

przystosowujemy się do sytuacji, po czym następuje wyleczenie – niemiecki system

edukacyjny właśnie do tego punktu doszedł. […] Czas zastąpić wyrażenie „wstrząs po PISA”

wyrażeniem „postęp po PISA”.

13

EDWIN BENDYK: Zasadniczy problem z badaniami tego typu jest

taki, że mierzą one tylko to, co mierzą w ramach przyjętej

metodologii. A to tylko fragment obrazu składającego się zarówno na

poziom wykształcenia, jak i na jakość całego systemu edukacyjnego. Bez

uzupełnienia o inne badania, pokazujące choćby kompetencje społeczne

(tych PISA nie mierzy) nie dowiemy się, jaki polscy uczniowie są np.

obywatelami. OECD tym się nie interesuje, jest organizacją gospodarczą,

więc interesuje się pomiarami „kapitału ludzkiego”. Młodzi Polacy

przekształcają się w kapitał ludzki coraz wyższej jakości. Czy w tym

samym czasie stają się lepszymi obywatelami, zdolnymi do

współdziałania?2

Polski skok edukacyjny, choć inne kraje

mogą go nam tylko pozazdrościć, ma

jednak również swoją ciemniejszą stronę.

Tylko 70 proc. naszych gimnazjalistów

stwierdziło, że czuje się w szkole

szczęśliwymi. Dla porównania - średnia w państwach OECD to 80 proc. Co ciekawe, do najmniej

szczęśliwych należą uczniowie z Finlandii (65 proc. deklaruje, że jest szczęśliwa) i Korei Południowej

(zaledwie 60 proc.). Mimo świetnych rezultatów Polscy uczniowie wydają się również najmniej

zmotywowani do nauki. Jedynie ok 80 proc. z nich uważa, że im bardziej będą się w szkole starać, tym

lepszą pracę mają okazję znaleźć w przyszłości. Nasi gimnazjaliści nie wierzą też, że ciężka praca w

szkole przynosi efekty.3

PISA zwróciła też uwagę

na to, że Polska obok

chińskiego Makau była

jednym z dwóch krajów,

w których odnotowano przyspieszenie w przyroście umiejętności matematycznych. Zdaniem

ekspertów ma to związek z przywróceniem w 2010 r. matematyki do obowiązkowego kanonu

przedmiotów maturalnych. Ta decyzja nie tylko podniosła rangę tego przedmiotu, ale też wymusiła

wyższy poziom jego nauczania.4

2 http://antymatrix.blog.polityka.pl/2013/12/04/mlody-polak-potrafi-czyli-pisa-2013/, stan na dzień

14.01.2014 3 http://polska.newsweek.pl/wyniki-badan-pisa-2012-rok-umiejetnosci-uczniow-newsweek-

pl,artykuly,276203,1.html, stan na dzień 15.01.14 4 http://www.rp.pl/artykul/1069681.html, stan na dzień 14.01.2014

14

Polscy 15-latkowie nie pamiętają

z lekcji takich podstawowych zadań, jak

równania liniowe, nie wiedzą, co to są liczby

zespolone, a do tego niewielu z nich spotkało się z

nauką matematyki powiązaną z rozwiązywaniem rzeczywistych problemów. Wniosek z tego można

wyciągnąć jeden: nastolatki uczone są tak, by sprawnie zdawać testy i egzaminy, a

niekoniecznie, by matematykę wykorzystywać w codziennym życiu.5

PROF. JANUSZ CZAPIŃSKI – psycholog

społeczny: Słyszałem nawet, że (tak dobre wyniki w

PISA – przyp. aut.) to zasługa dwóch poprzednich pań

minister oświaty. To mit (…) sukcesy polskich uczniów

zawdzięczamy przede wszystkim rodzicom, którzy

sami są lepiej wykształceni. I inwestują w swoje dzieci.(…)

Polska pobiła absolutny rekord świata, jeśli chodzi o

przyrost osób z wyższym wykształceniem w grupie matek i

ojców gimnazjalistów. W ciągu ostatnich 10 lat

średniorocznie przybywało 10 proc. osób z wyższym wykształceniem, w grupie wiekowej 25-35 lat. I

to rodzice sprawili, że dzieciaki zaczęły iść w górę, jeśli chodzi o osiągnięcia szkolne. Bo na potęgę

inwestują w wymiarze intelektualnym w dzieci6.

PROF. LECH MANKIEWICZ – astronom i fizyk: Politykom bardzo zależy na tym, żeby

ogłaszać publicznie kolejne sukcesy. Osoby wypowiadające się bardzo entuzjastycznie na temat

badania nie wiedzą, jaka jest sytuacja w szkolnictwie na świecie (…) Rozumiem, że poprawiliśmy

swoją pozycję np. w stosunku do Niemiec, ale Niemcy mają poważny problem z cyfrową demencją,

która dotyczy już 10-15 proc. młodzieży. (…) Cyfrowa demencja to proces, w którym dziecko,

wskutek braku zainteresowania ze strony rodziców, uzależnia się od Internetu i żyje

wirtualnym światem. (…) Kończy się to tym, że po czwartej klasie, a wtedy kończy się szkoła

podstawowa w Niemczech, dziecko nie umie pisać i liczyć. Niski wynik Niemiec mnie nie dziwi. (…)

Nas jeszcze nie dosięgła ta „choroba”, bo nie mamy pokrycia Internetem mobilnym całego kraju. (…)

Uczymy coraz lepiej odpowiadać pod testy.7

PROF. ZBIGNIEW MARCINIAK – matematyk, członek międzynarodowego zespołu

ekspertów pracujących przy PISA: W wielu krajach młody człowiek, w wieku 15 lat kończy naukę

i idzie na rynek pracy. Musi on mieć pewną wiedzę i umiejętności, by dalej radzić sobie w życiu.

5 http://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/763283,pisa-sukces-polskiej-edukacji-eksperci-

maja-watpliwosci.html, stan na dzień 14.01.14 6

http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,15078967,Czapinski__Sukces_w_badaniu_PISA_to

_nie_zasluga_szkoly.html, stan na dzień 15.01.14 7

http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,103085,15078303,_Uczymy_dzieci_coraz_lepiej_odpowiadac_na_testy_

__.html, stan na dzień 15.01.14

15

Nasze badanie próbuje to zmierzyć (...) Zamysł jest taki, by sprawdzić czy młody człowiek umie

stosować to, czego szkoła go uczyła. To nie jest pomiar tego, czy sprawnie rozwiązuje zadania szkolne,

bo to robią inne badania.(…) Sednem badania jest sprawdzenie, czy umie pokonać zasadniczą

trudność zadania, czy umie sobie poradzić z problemem. (...) To samo jest tutaj, nawet jeśli

uczeń zrobi zadanie tylko do połowy, ale pokona zasadniczą trudność, to punkty dostanie. 8

AGNIESZKA SUŁOWSKA - ekspertka międzynarodowego zespołu PISA: Zadania

matematyczne są bardzo zanurzone w kontekście, mają bardzo rozbudowaną treść (…) Sprawdzają

trzy umiejętności: modelowania matematycznego, czyli przełożenia problemu na grunt

matematyki, tworzenia strategii, czyli wyznaczania drogi rozwiązania problemu i dojścia do niej

oraz rozumowania i argumentacji.

DR MIROSŁAW DĄBROWSKI – matematyk: Czemu polscy uczniowie w badaniach PISA

wypadają słabo w zadaniach z zagadnień, które były objęte programem szkolnym, a zaskakująco

dobrze w pytaniach, które nie zostały tym programem objęte?9

PROF. BOGUSŁAW ŚLIWERSKI – pedagog: Wyniki PISA są lepsze, bo nasi gimnazjaliści są

tresowani jak szczury już od pierwszej klasy w rozwiązywaniu zadań testowych. Oni się nie uczą, nie

rozwijają, tylko mają automatycznie reagować na polecenia i wyszukiwać trafne odpowiedzi, nawet

jak nie rozumieją treści zadania.10

KATARZYNA HALL: W roku 2000 badaniu poddani byli

uczniowie szkół ponadpodstawowych, absolwenci 8-letniej

podstawówki i Polska wypadła wtedy poniżej średniej OECD. W

2003 roku PISA objęła drugi rocznik uczniów kończących

gimnazjum, a Polska znalazła się na poziomie średniej OECD. W

latach 2006 i 2009 udało się nam utrzymać obecność w tej grupie

dobrych „średniaków”. Dzięki tym wynikom nasz kraj był

podawany na świecie jako przykład udanych reform edukacyjnych. W 2012 roku badanie

objęło pierwszy rocznik, który w gimnazjum uczył się według nowej podstawy programowej

kształcenia ogólnego i Polska znalazła się mocno powyżej średniej OECD. To ogromny powód do

dumy. Oby tylko udało się ten wynik utrzymać w kolejnych latach! (…) Maturzysta lepiej

przygotowany do wyzwań współczesności, zgodnie z nowymi programami, pojawi się na studiach

dopiero po 2015 roku, na rynku pracy jeszcze później. Nasze zmiany już przynoszą wymierne efekty,

lepiej dostrzegalne i mierzalne jednak po latach. 11

8 http://wiadomosci.onet.pl/kraj/marciniak-pisa-nie-jest-testem-z-zadan-szkolnych/bctjg, stan na dzień

14.01.2014 9 http://publica.pl/teksty/studzenieentuzjazmu, stan na dzień 15.01.14 10 http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2013/12/coz-za-optymistyczny-zachwyt-wadzy.html, stan an

dzień 15.01.14 11 http://katarzynahall.natemat.pl/84281,pisa-2012, stan na dzień 14.01.2014

16

JOANNA KLUZIK-ROSTKOWSKA: Zapytałam ekspertów

z PISA jak to się stało, że w tak krótkim czasie udało nam się osiągnąć

tak dobre rezultaty. Okazało się, że ten pierwszy krok to właściwe

ustawienie problemów, które będą rozwiązywane na egzaminie

gimnazjalnym. Wystarczyło zmienić oczekiwania wobec tego,

co chcemy osiągnąć na egzaminie, żeby nauczyciele bardzo

szybko się przestawili w metodach pracy z uczniami. Ten

rezultat to także efekt powrotu matematyki do kanonu ważnych

przedmiotów, dzięki czemu coraz więcej osób decyduje się na studia na kierunkach ścisłych.12

DONALD TUSK: Mamy powody do dumy i satysfakcji. Nasza

młodzież jest najzdolniejsza na świecie. O tym moje pokolenie

mogło tylko marzyć. To efekt wielkiej pracy polskich

nauczycieli. Chciałbym się im nisko pokłonić […] To pokazuje, że

Polska szkoła nie potrzebuje rewolucji. Potrzebuje zmian,

potrzebuje więcej pieniędzy. Ale nie rewolucji.13

12 http://archiwum.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=5783%3Asukces-

polskich-gimnazjalistow-ogoszono-wiatowe-wyniki-badania-pisa-2012&catid=314%3Abadania-i-

analizy-default&Itemid=408, stan na dzień 14.01.2014 13 http://pl.scribd.com/doc/189931806/Micha%C5%82-Wali%C5%84ski-Najzdolniejsi-na-

%C5%9Bwiecie-W-PISA, stan na dzień 15.01.2014

17

„Helena jechała na rowerze z domu nad odległą o 4 km rzekę. Zajęło jej to 9 minut.

Wróciła skrótem o długości 3 km, co zajęło jej 6 minut. Jaka była średnia prędkość

Heleny?”

18

19

20

Pytanie 1: Celem każdego z tych listów jest:

A - wyjaśnienie, co to jest graffiti.

B - wyrażenie opinii na temat graffiti.

C - wykazanie popularności graffiti.

D - uświadomienie ludziom, jak dużo pieniędzy wydaje się, aby usunąć graffiti.

Pytanie 2: Helena wspomina o „cenie”, na którą narażone jest społeczeństwo.

Jednym z jej rodzajów jest koszt usuwania graffiti z miejsc publicznych. Jaki jest inny

rodzaj „ceny”, do której odwołuje się Helena?".

21