Pielgrzym, rok 1910 - nr 1

8/4/2019 Pielgrzym, rok 1910 - nr 1

http://slidepdf.com/reader/full/pielgrzym-rok-1910-nr-1 1/6

Pe l p l i n ~ sobo ta . d n i a I styczn ia 1 9 1 0 .

. , . . . _

lt~r . .

..(

.,

~_.. t t f j.J grzy m" z pi~cioma. bezplatnymi dodatkami .~Krzyzt\. ~I:ljaciel Ozieci~\"R6111ik"~~IDobl'agospcdyni", :!Robotnik polski",

," '. , · ::wttli.odzi u Pelplinie tr2Y rtH.y W t,~d~ie~l: we wtorek. czwartek i:.:f.' · iobot~~Pr7.adp. l~ ta . kwarta ln8.11a. poczmel u listow ych wvncsi l.2nmr.,: - .~ . - p r 2y n ie s- ie n iem do domu 1 mr . 49 fen. , dla abouen tow Dlie.i8co~

'. wyeh w kai~gi.mi Daszej \Y' Pelplinie lJOO mr. 'fale-foll nr, 10.

. ' - " - ~ - . _

.- !.

. Ogios2enia.. prz~jlnuje si~ za. opln~ ~5 ten, of1 l-i·~-'no~9g~WlerEZa. dro bnego druku .. a za. reklamy PDQ ·Yl1bryk~ ,.~~nrle~fane·cplaci sie 40 tau. Listy do redakcyi, kSlegnrni i drukarni trzeb.apiade" (frankowad] i podad w nich doldadny adres p iS7 .f LCe, o . .Nazwisk koraspoudenruw baz ich upcwazuienia nie wymi~n5~ si!.Nadesianycb rekopisow ei~ me zwraca, 'fel.ei 'on ur . ii),

S iln i w ia r a i mi~osc ia .. I

D.i l ~Sobota 1 s tyez~ NOll-r B.l4.iecz. 1

Jut.fO: Niedziela- 2 stycz. Makar~ op. i Nieeh bed.fa Doohwalony J••UChry.tua!Pojutrse: Pcniedz. 3 styez. Ge.nowefy p. ~ .-

I!!!Ei_~?~.2~r~m~1_~..~ ? I . w ~ a I I~ ~ ~ . ~ _ . L ~ ~ ~ _ _~=~_1 r i 2 " " * £ f " ' '' '' 'K ! ' i l li 4 i i 4 ~ ' _ ~ _ _!!I!I_II!I_!I !.~_ . ~ ~ ~ _~_~_~ ~ ~L~ ~ ~ ~_~_ . : I ! I ! I_ . 1 ! I ! I. I I ! I ! I _ . . ~~_~~~~~~!!I.~~_~_~_u~~~~~~~~~~~~~~ __.•. ~_~.__~~~IIIII,!~?!",{',l.-'~4J~;:';:~

NOWY ROK .Po raz jut 42~gi przychodzimy obecnie w

damy W asze, ko ch an i Rodacy, z iyczeniami

noworocznemi. Od tylu tez lat pracu jem y nad

p od ni es ie ni em l ud u pclskieg 0 na [ak najwyzssy

s zc ze be l r no ra ln os ci t ieby SW~ Sill! moralnazdolal o de prz ec w szelk ie pokusy i wszelkie

p r ze c i w n o s c i .M imo niebywalego a z roku na rok wzma ..

g ajq ce go s i~ p rz es la dowa ni a o sta llsmy sle, zy je -

m y, chae l u i n ie ie dnokromle nad glo wam i na . ..

s zemi h uc za ly puszczyk]. Zebys rn y sj~ inadal

aslali, 10 rn a b ye g low nem za da nlem daIszej

W5ie dzlalalnosct nasze],

M ir no r oz n yc h zawod6w iw n owym roku

p ra cowac b~dz iemy z . wlara iu f noscill w niespo-fy te , c ho e drzemiace [ esz cz e w e w ie lk ie j czt:sci

a H y . . .n asz ego Iudu , b ed ziem y je b udz ic ie d n o -

czY6 .w jedno ognlsko , ktOre ogrzeie cale spo ..

leczeiistwo do tyla J ze zawola z wiar4 isil~:

."Die damy si~"!

A le jeieli to D ie ma by e czeze sJowo, to~ a L~n~~ g~ .~ .~ J.~t~~~~~usi.na pr~e~~'~ia~ze~- --

l i l a , - ze sp o-lec Uns tw o n as ze s kla da s i.; z dosko-

Datycb· rolnik6w, znakom it y c h r zem ie al ni k6w .

w .y sz ko l.n yc h k up c6w isilnyeh J narodowo u-

6 w l _ a d o P l lo n y c h wars tw robotniczych.

PoloieDie n as ze je st c i, zk ieJ al e przekl; ty f

kfQ si~ odd. rozpaczy i2atozy r~ce. t

N ie teDci z~gIarz, co plynie po woazie1Nie peru8zonej nie wiatrem" w pogodzie.

Lecz kt6ry waiy gdy bij1 n8jci~zejJ

Wiosiem .2wyci~zy~

Bez ofiar n ie oh.;dzie si ~ w ia dn ej w alc e"

ta t S i t ; ina bez nich o b y c w tem naszem zm a·ganiu sit; Z wfogami polsko~ci . Rzucaimy tedy

Z ochotq ziarna ofiary, a z dobrego ziam a do -

b r ych si , moiemy spodziewac owoc6w. .Wszy st ki e z re sz tq oliary w yd aw at! sil; D am

b,d" maiemi, gdy sk lad ac je b e:d ziem y z gl~bol

k ie go p oc zn ci a 0b ow i~ zku . .S ilne, od n ajm io dl

. 8zych tat zakorzenione po cz uc i~ obow iq zku po ·

.. p ro wad zi n as n aip ew nieisz4 d ro g" inaihonoro .

I w sz q .d ra g" zaprowadzi na s do Jepszych cza~:.... -'''' k t6 ryc h w tym nowym roku n ie st ety je-

.~ oze s po dziew 3c si-= uie M oferny ..

',..~ J.eszcze nie nadszedi rok z bi er an ia p lo nowt.• przychod zi rok dalszyeh zasiew6w. dalszego

· c1 tkania. J e sz cz e· zawsze stoimy Dad p rz ep a-

.- ~ .. Jeieli chcemy s iE ; o d n ie j odwr6ci~, toJli.tj~y s_if~atopE w pracy, musimy odm6wit.s thi~·· '~.rc.miiaiCicych p rz yje m n os ci • .mus imy pra .. ,

cow~ . : ; ' ~ . L : ~ r !.yszlosci.

~l ~C.Q~:'_ 4 C d la p rz ys zl oi ci J bez w idomych ·

2araz s ku tk ow p ra cy , do te go tr ze ba w ie lk ie isily mora lne i, · tr zeba .wielki ej wiary. C zy nasze I

·spoleczenstw o Post.. .... q silt; m orain, itakC l

w iart;? N iechaJ odpowiJ'"i ,aidy sam za sieb ie . .N iech alba ponizy sif; do z wy kle go z ja da cz a

chleba J alb a n ie ch si c tei Itodniesie na · stopienRodny ezrawieka, s two rzo ne to n a p o do bi en stwo

}Joga samego. B,dt c o bJld£ t to nie u lega wilt·pllw o.tci, ie spraw a Basza spraw ied Jiw a jest, te

po stronie sprawiedl iwej sprawy stoi w sz ec h .. •

t m oeny B 6g ; n ie u le ga Wlltpliwosci, ie polityka . ~

Ih a ka t ys tYCZD I je s t moralnie zl-., te co je st ~o·ralDle zlem D i e mote b ye po Ji ty cz ni e dob rem .

K f o z atem w ie ny ·w ' sp raw ie dHwo 'c iBoga ,l

· a1echa j z cal, ufnosci4 przy l,czl1 sit do na s.

.5loiic.a.wsohad 8.14.:i: .8i~zyca. w8cnod SN8J

J,a,.~n6dz R o n o d

do tych P ola ko w , kt6rzy im gorze] jest I f ern s iI nie j

stojq, kt6rzy dz i s na pnczatku now eg o roku slowy

poe t y ze szczerego serca s iubu jq ;

Ni wiary, ni serea, ni piesni, ni mowy,

N\ wspomniei i ojcsystych nie damv!

J e s z c z e w s p ra w i e n a z w i s k p o } s k i d l .S py ta jc ie si~ ro dacy nasze d zle wc zy nk l , U·

czeszczalace d o p ru sk ic h tak zw an yc h szl{61 lu..dow ych , jak si~ nazywaja, Spytajcie s ie, a p raw iekazda warn odcow ie , z e nazyw a si~ Z an ie dba l ..slit, Slamazanr~ki, Gnusll~iiskiitp,

Skad t e s tr aszyd l a 7•.1 z nausi szkolne] , dij"

Z ' ic e j s y st ema ty czni e iwytrwale d o wy ru g ow a ni apolskie] ku ltury, no ipotem Z naszego wlasnegonledba lstw a , n aszej wlasnej gnusnosc}, ktdrejpono nlc ju t nie z do la u su na e.

D la czego to nie nauczymy naszvch dzie-wczat, [ak siQ istotnie nazywaja, al a cz,ego SPl1"

szcz arny si~ na szkoly p ru skie , kto rych c ele atzbyt sa nsm znane ?~• bo za m alo dba-ny 0 Vt ly~

ch ow anie n asze] m lo dzlezy , pu szczaja c i q samo-pas. Pamietaimy przeciez , [aka to w ina spadana nas, kiedy zam iast dla Boga wychowamydziec i dla p ie kl a , kiedy wychowaruy j e -n a SIU-

gasow polityki k ultu rn e] , z am ia st na s.niale iw te rn ed sie ci O jc zy zn y.

Niedawno dal ismy kilka ra d 1 dotyczacychz ap is ywani a d 2; ie ci ii nn yc h d ok ument uw , Radyt e u zup ei ni amy nast.;puj'lcemi wywodarni pewne-g o k ores po nd en ta "D zie n . ..Pozn . ." :

Nieprzyj~ciem i nlepodpisaniem protok6htn le osiegnie si~ skutku I przechcdzac ';r~7.~!~1'~

instancye ito dla teg o , ze skoro pro£ok~'~~ jestiu t ta k daleko sp isany, ze braknie tylko podpisuinteresenta, jest jut za pozno do po praw kl , 0k t6 r , i n te resentow i ch odzi, [ak to z ar az wYiatni~ . .

O jc ie c z gla sz a u ro dz en ie d zie ck a: urzednikcyw. urodzenie zarejestruje, l ec z o jc ie c po prze-c zy ta ni u p ro to k6I uJ·· z w iadomego powod u go nieprzyjmuje j odmawia s w eg o p od pis u. .Urz~dni.krobi w takim. raz i e dopisek, 0 ile pro !"ck61 niejest przyj.;ty .np _ "V org elesen , nich t genehmigtund nich t unterschrieben, weil als M annes- und

1 .1 ad ch en na me n • ••s ki g eb ore ne •• •ski, nicht u.5kag eboren e ... ska ein getrag en ist" ipo~oiy sw6j .podpis.

Dokumen t s twierdz ai tJ cy urodzenie ipo~hQcdzenie dziecka jest zatem zakoi iczony inJeuarulIIszalny. Co do p ra womo cn osc i m etry ki to praw o

nie slawi. podpis jako w arunku in te res en ta , a leze zwa l a raczej D a uzupelnienie 2aniechallego

, p od pisu p rze z p od an ie · p ow od u z an ie ch ania. (§13J ush;p 2, nr. 6 us t . cyw. . z 6. 2.. 75

Jwyrok

kamergerychtu z 2. 2. 04) •Skoro w iec urodzenie jest zareje~fro\vane,

nie mazna jut urzc;dnika w mys} § 1 1 u st~ pu .3s po wod owac , a by w zakoi ic~onym akcie nazw i ..sk o iony z mie nia i, lu b c ok olw ie k wog61e dapi-s ywaL Gdyby za s ak t by~ w r~ ecz y s a me :j n i e . .dokladny II mogioby tylko nas tC i p i c zarzijo.zeniepop rawcze (Be ri cb ti gungsve r fab r en) w tllysl §65i66 DI d ro d ze sqdowej.

L eez z w yroku kame rge r ych t u 1. . 18.. .11. G I. -

wynika. ~e w pr~ypadkach pisowni polskiei ski- ska ,Ito Pos tf ;p ow an ie s ku tk u ni e odnosi.K am erg ery ch t n ie rozstrzygal sprawy, cz y urzp,:·dnik cywiIny postt;powaJ podiug oanych illslruk.cy i. m ia no w ic ie re sk ry ptu_ minisL z 11. 3.. 98..poDie.at 0 to I ezy one byly p rzes lrze ga ne , ,~tym przypadku ni e ch odzi, lecz 0 pOD ra wi cn iczakonczonego aktu. To jednaic n ie fr..a ·mieisc2

l

bo niedokladno'c, zdaniem kamergerychtu, nj~!

z8chodz i . Zona przyjmuie nazwisko m~i.a~ a wi~cnazwisko u.. ki ni e jest niedoktadne (ist nichtunrichtig).

T rzeba urzt;dnikowi z g6ry powiedziec, ietlld a sit; za pis an ia iony z nazwiskiem 1.. sk~.Odyb y si, urz~dnik do zyczenia nie chci~~ Z8-·

stosowa~J albo za pis yw al w hrew w oli inter~sei1t:\....ski (0 czem· wolno si~ k at dem u p rz ek on ac ), tomoiDa w tej chwiJi opuscic lokal, Di e podajijcurz.;dniko,,:i d a ls z yc h s zc z eg61 6w urodzeliia! aby~rzt:dnik Die m6g1 a kt u z ak on cz yc . P o t e '; l l u c la . . "" -

s it ; mo iD a do s~du z wnloskiem 0 znie\v'olenieurz,dnika do zapisania nazwi$ka w iyczonej for..,mie w my'l § 11 ust~pu 3.

Tl1ko w te o s po aa b P 08 tO pu j,c , m o2 em y z

.. .-,

"

.. .

..

1"-.

My W~zy.ecy zil!:e:zoni stllnieruy n~ stl'ElzYJ

K o hiety' id~ieQj, i D J o d z i i J . t R . 1 " z : y .

~i& damy si! nigdyl Vlazak pr8.~da ~

l1ie d a .m y ~ N ia dl\my! .

~s: J _SZU¥CP == -



~rzyslugujqcych pod t y m . wzgl,dem'przeplsow prawnych korzy!tac.

krelowa przyn losta n lemcz) in l. honor .Nowy to d ow 6d 1 te nl wyetawi. ta tnie po Polakach. .

Z ~oWfm 801(101U

z y s k u i a p r a w o l n o c n o s c n o w . el a do u ·s taw , · procede row.ei . uchwalona .28rogrudnia 1908 iu sta w a 0 kentra ktac~zabexpleczeniowych, u chwa lo n a 3 0g onlaja 1908.

W i a d n m o S C I z s 5 w l a i a .

ZapolviedzimJl& statystyka wy-bOl1eza.

I jut s i~ ukazala J z da ]e s iQ na to, by~to nainedznieisze prawo wyborczenieco u pi"k sz yc i Z ogloilzanych liczb Z.r~q.d I,oc~to,,~.fpodaiemy najciekawsze: rozpOrzijdzU , by jut od 19o stycznia

01{rt:1; {Ow o r a wy b o rc z y ch w catem za~rowadzono·z. powrotem s tempelparistw: e pruskiem \v rcku 1908 bylo nadejscia przy listach posptesenych i29,028. Z tych przyuadaio na miasta rek om end ow an yc lt ..

11,989, a na wsie 17,.030. Liczba pra- Hakata a I,otollcy.\¥yborcow wynosiia 7,7 mllloncw, N a Hakata rcsrzuca po Prusnch Za.ltaidy 1000 luducsci przypadaio 206 chodnlch odezw~·do k ato lik 6w n ie -C ls 6b u pr awn io ny ch do glosow anin. .rnleckich iwzywa ich do w alki prze-

\V I kiasie wybieralo przeci~tnle ciwko "uroszczeuionl~ polskim, i~nie~6,43 prawyucrcow [ednego wybnrc~ bezpleczenstwu" p oI sk ie n1 u. O d ez wa(walmana) \V II klasie 22,8 pr-H\\'y.· powoluje sit ; na siowa cesarskie (przy-b orco w [ed neg o wvborce, a w III k la- chylne r ze ko rn o k at ol ik om ), na [akie-sie trseba bylo !38,6 prawyborcow· go§ profcsora kato lika Spahna ina-.na wycor jednego wyborcy; . wet na slow a O jca 8W., kt6ry rzelco.

B io ra c z a pcdstawe i l o s e podatk6w , m o \\'ychw alal stanow isko katoli16wrachunek przedstawia si e tak: Prawv- w Niemczech,borea z I klasy placi przecietnie 75 5 Glupi oczywiscie, kt o w t o s zc zu -m r., z klasy II 180 .. a z II I klasy 28j5 ci e uwierzyl

;m arek. ..... • PJeniltdze l·o.l):iskie,

• Be~h~ , "; .I e d. n. ~~~e~ . ~yrn wzgledzie (4 mit. mr ..) oblo zono ~ , Berlinie are-Z31mu Je - tanov .. k 0 (01 ebue. Tam na sztern, R zad rosyjski kupil podcza sprawyborce z I ldGsy przypada 1914 wojny [aponsaie] okret niemieckl, o u -

m T • . P Cd ,c tk u, ~ I~ l~_ la sy27~ . ~ ~ r jO~ ~a Z iadowa! g o a r n un ic y a ik az~ l p ew ne -.III l\~la.sy~O . :Jr. [ako przccu ~tlo~C .~ mu Niemcowl pod flagij niemieckaNal\ \ 'azn~elszym punl\t~:nl \V~zmla· przyw ietc R osyan0111 do W ladyw o ..

;n!B p raw·{ J w~~b~rczego) 0 kto~y za · s to ku , o hl ec uj~ c mu grube pieni,dze.cH~ta to(:zyc Slr; bt;d·:: :~~\val~a, nle be- N im N iem iec nadjechal,. vlojna sic:d1.ie prawdopodoblnc "klaso\\·osc" skonc~yla i rZ'ld rosyiski nie chcialp.od;]tt\.o~,·a, .I~cz i a \ v . t 1 o s c . v y t ~ ' n : obietnicy spe~nj~t Stqd. skarga! s,d w\vzgh;azle lu e ?1al~ zn ~c~ e~ l~ tllieC K iau tscb au p rzy zn al Niemcowl nagro-b f:d :~ w yk azy hCleonego llrlZlalu W dQ ijako t ak il a re sz to w al pienii,dzewybo rach . P od iu g s ta ty st yc zn y ch da. . . paiistw owe. ·.Jlych z klasy I g{OSOW~~o przeci~hlie .."53,5 p r o c . . - , z . k la s y II i u t ty J k o 42.9 . W "'"seJDlie prRsklulprocent, a z k1i1sy III, nainiiszej 30 t2 z~slada 10 P~ lak6w , 152 zachowaw-proce.nt. W Iatach p op rzed nich sto . cow, 61 llmlarkowanyc~ zachowaw to

suuek ten by l j es zc ze g or sz y. W r. c6w , 64 narodowych hberal6w, 361893 brain n. p. udzial w wyborach wolno~yslnycb, .1~ centrowc6w f 6\iT kLnsis III tylko 15 proc., a w roku socyabst6w J 3 dZlklch.

1903 tylko 21 prOc . Wynik te n pole- IJkaI'anie nanezyeiell katowi-ga oClywiscie na tem, ie w klasle I I I ekich

- . na i ..w j. t: cej~ i e st ludil nj~etylko. malQ u~ m inister oswia ty potwierdzil.s~~laoc<ml0nych, ale tez zaleznych od .Toiuych -posrednicb j. bezposrednich Nadbnl'miltrz .hydlolklwpiyw 'ow , ludzi z .powodu jawno'ci Knebloell'O bawia i'ic yc -h s l~ glosowac podlug wybrany lostal dyrektorem .Hanzy".swego przekonania. . Punk t ten prze- H anza zwalczac ma zw il \z ek r oID ik6wrna\vj:-,.c b~dz ie z a kon ie c~no sc il l zmla- niemieckich a popierac h an de l· i p rz e.ny dotych ~. ; ' :asowe i l l mysf. Pielgrzyritka lego do BOlowa

noliJGt;~ l)a:stf .0l.IG1'r Intel~skicJl. ni e byla zatem bezowocna.

Do SZt;fSzej wiadomo!ci dostsly Krol saIkisi ~ QV~ .a dokuHlenty, r zuca jqce wiele ulasltawU Z pilwodu gw iazdki 35 za·

. SW i 3t ~ Zl n t~ n!r6wc:z~ prac~ pastoro.w s,\dzonych na wi~zienie. ~

w kicru:i~.:l gerrnani!;owania i lutrzew Do austryaeliiej izby panow

nia dzielnic uolskich. Pas to r H ar ha u.. . paY/olano nli"'dzy innymi nast~pu)~JI..s en wzy \va do zbierania skladek J bo 'O f ,

Po t rz eb ul ' e pienh~dt y na oplsca nie cych Polak6w: d ra K o ry tow sk ie go ,

R hr. A d am a G olu ch ow sk ie go j bylego" ,hurra . . .afryotyzmu

U

a pastor osen.. p ro fe so ra lw ow sk ie j wszechnicy dra.berg w erb uje p rO te sta nt6 w Z Kr61e . .

stwa polskjef~:) ~ by przybywali do Wojciechowskiego.prusldego "raiu'\ J·nbilensz Szopena.

"Wyzs~a kltltul'B Ilicitoieeka1" Na dzien 22 lutego 1910 przypadaNit:·dZ!\·,rno che:lpiia si-= "O!trl. R. " s tu lttn la ro cz nic a urodzin Szopena ,

SW~ l~uhur~ J kt6:Q chce "podnosi6" P ols k aJ jednego z najslawnieiszychludncsc po!skq. Oto nowa p robka te- n -I u2ykow cal eg o 8wiata. Dyrekcya

« koncert6w krakowskich wzywa do u·go h2ka~~lstycznego ,.lekarstwa: twofzenia zelaznego funduszu iega

"Danz,ger Ze i tungU

d o n o sUa \V im ien ia, od ktorego do c h o dy bylybynumerze S VI I h ltecznynl ze S}upsl(a prze~Ilaczone na nagrodf; J udzielaoq.(S tolp), ±e z wytszych klas tam tej.. corocznie, lub rzadziel , z a n ajl ep sz eszeg · c gimnazyunl wyda l o n o przeszlo dlielo muzyczne polskie.tuzin uczHio1.v J k t6 rz y n ie tylko hom o ~seksu~IIlY ki'ub tt-lwonyif

Jal e i dzie\ \ f . Petersbu.nkie kolo polskle

cz~tamj szkolnemi mieli do czynienia. ile 9i~ spisalo. Przy drugiem c zy ta . .Tajemne sle dztw o toc zy Ij~ da le j . . niu prolektu ulepszenia poda t ku od

Niedobol.' sl,arf:Ju pI'1lsidego. nieruehomosei mlejs.k.ich odrzucila du·ma r oz sz er ze n ie u$tawy na K r 61e stwo

Prusy znO\l}U tak ',.,oszcz,dzalf", Polskie (101 giosami przeciw 99),

z~ niedobor lJt rynos i niem al100 m iho- przez co Kr61estwo zr6wnane bylobynow. co do wysokosci podatku z cesar.. D ocho~~ ' rzeszy wynosiiy w lis to- stw em . Dw a glosy ro ,strzygaly, a po .padzie 40 D l i L wh;:cej nii w _ listopa~ s l6 w pO l! k.i ch podcza s gloBowania o.dzie roku prz~.sz~ego. Najwi~cej przy. becnych by to tylko 6 .nosi p od ate 1 ( nowy po bierany przysprzedaty nieruchom·oaci. Nu'odowy akarb .ydowskl,

Oro'nnizae'''e ..oraleze iak stwierdzono n.azjetdzie hambur-e fiT a skim, wynosi 2 mlL !Dr. ZaioionO 10

!laprotestowaly w O berhausen prze... 'W roku 1901.ciwko przymusowym:. biurom wzka . .r .y w an ia p ra ~y , l ec z . r6w no cz e§ l1 f~ "d. Nowy kril belPJlkl'~",iadczy!y su: przeclwko natychnua- rozpocznie obiazd dwor6w europej.stowen lU strejkowi t, Z kt6ryOl naiety skich podr6:;h& do Londynu.lldczekac do kor zys tn i ej sze j ch\vUi. Szpiega baRe.skIego

Eliskall~let'z -lc.:u.k.atyst,a, B.ti.low· ; are!ztowano w MoguncyJ. Jest nimprz2s1iil 11a r~ce "Posener Z tg ." zy . byty podoficer armii f rancusk ie j . Zna.~zenia I b y zapowiedziana ""stawa lezlono przy nim zdi~cia twierdzy.

r

W E p fn al, w e P tt ne y! , ar81:taw ..1 1 0 zai ,zpi,,"s "iemje~idego.

1' Iowe80 zJQ. .4n PGkoJol,~e,ot,dalo k ilk n p os?d w· \v parlame-floi.t r a n e u s k i m . ~1iuist.t spraw zagra.n ie zn ych O sw ia dc zy l f· te sprawa tal e s t dobrll, ate w ynulg'a gtarann~gttpr2:ygc t o wan ! a ..

Spra,,'u, JHallol(ai!sl,.

p rzew lel(a sie [eszcze 'N nowy rok,Krajowcy znow u si~ przygotowuiiJ dodalszej Walki, choc i a z g16wni dowod~c y zgodzili sj~ na sp o k o ~ ~

"~!eft! 1t~eZyl' ture cki

podal si~ do d ym is yi , sultan iq przy·i C J i . N a s t ~ p c C i b~dzie· prawdopcdobnieHalik! Bay, ambasador tureckl VI Rzy . ..m ie , O sta tn le telegramy donosza j 1 . edo dymisyi pcdali s iE f wszyac y J l llni . .strowie,

K r o l l i k a K o s · c i e l n a .Cheimit.aska dyeeez)'.u

W edlug statystyki , doJqczonej dorubryceli na rait 1 91 0. l ic zv dvecezyac helm iris ka 8 06 J696 dusz, 11,870 wi~·ce] nit, poprzedniego rckut probostwodno sn i e samodzielnych p os ad d us z-pasterskich 285. f\siQ iy jest 487, 4wifJccl nlt poprzeduiego roku, t~k iiIt a kaidego ksiedza przypada 1656QUiZ, a le w fa sc i\ vi e wiece], gdyi zna-czna Bczba l(si~iy i~$t zatrudniona wnauczycielstwie alba enlerytowana.Zakonnika do p om o c y nie rna ani je ·dnego• Umarlo 11 ksiij.zy a wyswi~ 'conych zosfalo 15 . Naistarszyln. ksi~~dzepl dyecezyj jest ieraz ks. radzcaduchowny Jak6b l{oz'oy.~skiproboszcz.w Radowiskach liczllcy 90 lat (UTO -

dzony 1819 r., w y'w ic;cony na ka [ - , l a -

na 1846 r., proboszczem od 1856 r.w R adow is ka ch~ p rz ed temw Walichno·wach). ·50 letni jubileusz kaphinstwaobchodzic bqdzie w tym roku tylkoieden k a p la n , ito em erytowany pro.boszcz A g ato n K os ciems ki w We jh e ..rowie.. Z nim razem 7 kw .. 1860 r.wy:§wif;collym zostal tet ks. Franci·

szek Block, starszy brat .ksi~ty dzie··k an 6w J 6z ef a i Wojciecha; ad r. 1868naleiy do kongregacyi ksi~iy Misyo-usrzy reguly s w . \V in cen te go a Paulo_obchodz lc b~dzie z lo ty i ub il eu sz wLwowie. 25 rocznic~ kaplanstwa ob..chOdzic b~d'i tego roku : ks. prob. J ~.gnacy Niklas w Janowie 2 7 m area,k s. L ud w ik \ Vo lle nb er g, proboszcz wPol~ Brzoziu , 21 czerwca a 25 lipcaks..prob. Jan Cichocki \v Stareln Or a . .b ow ie ,- ks. prob. FeUks Dobp~k wSzwarcenowie t ks . prof. Al fons Jan.kOYlSki w Weihero\ \ l ie , ks. dzic.kanLeon Kasypa w Nowe j Y t ' s i , ks. prob.Henryk O s s o w s k i w Msr.anie i k s &prob. Jan Santowski VI Kaszczorku.- Sem inaryum duchownc E czy o be-cnie w czterech kursach 92 alun1now,p i «; ci u oddaj e si~ study01TIteologicznymna uniwersytecie, a 6 dla wzmacnie·nia zdrow ia p rzebywa poza sem ina ..ryum t tak it caJa 1 iczb a stu den to wteologii wynosi 103. W zawodzie pie-l~ghowania chorych iwychowywanias ie ro t p ra cu ie 106 Wincentek w 6 do -mach, 124 Elibiet~nek w 14 domach,4 4 B or om e us ze k \V 2 dom ach i29Franciszkanek w jednynl domu (VI

C ho jn icach ). - Naiwi~cej d usz liczyparafia Panny Maryi w Toruniu, bo13.426; nastepui~: Grudzhtdz 12,11i.Czersk 11,978, Tczew 1 1 ,OB5, G d an sku ~w.M i ko la lB 1 1, 00 0, SHwic e lO}8t 7,Chefmta 10,280, W rzeszcz (L an g-fuhr) 10,O OO ~

Gnieano.

K s. pra ia t L ie. K azim ierz D o rsz e-wski, a dm in is tr at or a rc h id y ec ez y i gnje.zn!enskiej , o bch od zic b ed zie w dniu22 mares bl ! r. r zadk i , b o 60·Jetni i u "bileusz kap!anstwac

Poznail.Dawnieiszy miesit,;C2nik "Unitas"

u ka zal s it; o be cn ie pod zmienionymnag l6w kiem jako "M tesi~ czn ik k o·tclelny".

V.nlo.W szerszy ch koJach zltany pro,

boslez J6 zef N eu man n z M u n d t po dJUl ich II od 20 lat g orliw y krze wicie lwstrzem!~tliwo~cj, wshlPil do zaltonuDominlka116w pod imieniem brataAnno.

~~

Nlemil !f. prowincya ~;dconlla·M;'8YOf~arzy isw, Serl~a ,Jezu90weg·oi.aloio.u. tZostaia i1i97 t, ivla 1 M ~

sarstwfe n i e 1 l t i e e t d e m d",i~ ol3dy: wHHtrup pod MOn.,ilertHll iW Oi.· .ve~l.tro p w pdwiecie Irnsbergeldrf} t VI

Aust ryi rowniet dwie o5a~y; W Lie-Iering po d Salzburgiem iw H2iH i)udlnsbruklem, Prowineys ta (.dJ~;tugnjadW8 apostolskle \vikaryaty w lu;!"...niach niernieckich , L ic2Y 8S kap's.n6 w 1 6 6 h Je ry k" _~w , 2 7 n owi cy us zdw ,124 t.'r~ciSlko\v i160 \vYChow,UlCOW.W f. 1899 za~uionu lei Jlongregac;rt;

Siostr Mf9y~nych Najsw. S·eroa J~.u.sQwego I ktoru liczy 166 c:uonk6vl , j

to pr6cz Ii J ' . ' ( ' , c h osad w Hiltrup iO ev en tro p , 9 o s a d w koloniacb nie-miecklch a· 6 "sad VI amerykafJskh~hS ta tJ ae b Z i ed ,n o cz onyc h.

TI'8Wil'IJ

Dyecezya trewirska ticzr 1093ksi~iy. Ini~dzy nlmi 71 1 prubnszczowi23 4 duszpasferstwem zajE; tycl t du. .chownycn. W I.lpJynicnyrn roku zo..stale 41 k.jeiy wyswj~conyeh a 21umur!o.

KQ1;a.nla.

Jui. teraz jest pew nem , i.e na'~vyk(.s~:i6f Zasniecia N~is\v., Maryi Fannyy/ J crczcllm ie 1stanie poswj~-c(;nyw dru&!q nitdzi~j'f co WieJkieino(~y

unia 10~o k wletu ia 1 91 0 r, Pielgrzym-ka katoliko\,\- nieurieckich wyjedzte zKoloni i do Jerozolimy \¥ trzecie swi~ .to \Vielk,atto~ne 29Jo nJar':3 fJ:'l0..

P r z;y ja z a d o Je rozoL tny t 1 : : l znaczony na4 go kw ie tn ia . \\rYiazd z Je roz< l l i rnynast&pi llgo kwietn~a .u po od.wi~dze-n iu J or da IlU , ~ l . J r t we~o A - 1 . c - r z a , Jery-I ;:h o, K a ny . Tfoeryady, Mo rz a G alile j.,skiego iKar!-nctu POWfC) t na ~O\tellY iRZ:Y In~ Cella za \ \ ·szystko w ynosi VI

trzeciej klasie 400 c i [J 450 nl., W c i r u 4 1aiej kl~sie 800 do 900 m. a w pierw.s z e j kl4isic ad 1100 do 1600 lnarek.111formacye daje g_en~r:Jny sekretarLT ow arzy stw a Z ie mi 8W . L . R icheqKo ln Bayen tha l, Bernhardstr. 75 .

A~ustrya.

J { c r n t t t c ' t t J r - e n l are""i~1rnpa _.~ed e n -skiego ks. katd)'n ala O rusch;F , ktoryliczy 90 l at ; , zostanie biskup tryesteii ..ski k s " . dr. Franc. Nag].. i t o - z pra"emnastepstwa. Tente l iczy 54 tat a byld a wn ie j przez ,kill(a 1a t rektorenl 'Za . . .

} C . l a d u ' ksfFi ty dell' A nima \v R z y m i e .

\Vloehy.

W ca~ynl kraiu dnia 28 b. m . jakow rocznic~ ~trA:sl..hwego trzqsicnia zie.m i na \ \~yapie SycyH i iw po iu dni o . .wych \V~oszet.h ud?L'awialy si~ uabo ...zenslwa Za zlllarlyc h prlY tc n1 ni0'"8zc~~scitt. W nliejscacb g,Jzie It:dli~stracili zycie, odoyly siq procesye ia-lobne rio ich grohu ..

JerozoliDla.

..

•

Jak \v iadom ot p rz ed v ,c jg ~ jt 'mL 1 ! "

du v.'ybrJl1l'q 0 do zietr:i obiecanej.miesz.kali tanl Kanaanici, iresz tk i ic hprzebywali tez jeszcze dh~i . ; ; z y ezasn 2 n 1~kt 6r yc h n 1~ ei sc ac h, m f 2 ? t O \ V ! c : a

w J .,rozolimie ~ kt6ra dop;ero z::, Da..w ida kr6 lg s t a ~ n s . i ~ gl6\vnem miH~ t c rnJzraeiit6w" Dot-1d nie zn~no tn 1;3"

d ny ch z ab yt ko \v z cZ~56· \v panov~·aHjaJ{anaanH6'A~. DCD!erO terul. uda~o ~ 3 f ~Qjcom B e n e : d y k t " y n o m z G6;~y Syonodkupf6 Ii. d~~~ cmentarzyska I\~;ina.a nit6 w, je de n pod Betsahur w hli~ko..'c i B etleh en lu a drugi po d l\lalha ...Znaleziono tam gl iq, iane uacz.yuia itei ~l a bastrowe, cz«:sci Vi r6czni it. p...N aczynia s~ wyrobione i przyozdo-bione w st y III myceriskhn i pochoua z t a z czasu )600 do 1200 p rzed rid,....

rodleniem Chr~'stusa Pana. Zd.by lk lt e umieszczouo w mUZcunl S Y f . j l i ~ k i e i n l t o,. _.aLl ..nr!!!!.'!.~~~ .-:.= tty? _edt ! " ' ! I I I ! I ' ! ' l G f

- \-'..

W l a n o o f o s c i 1 1 o t o c Z n e ...

Z frus Za c hodnich.

Pelplln. W 'rod., 5go sty.cznia odb~dtie sit; tu iarmark nabydfo, NO!! Ie i w inie.

-- PO dCZ2S· n3ganki w Rudnie u.bilo 25 ,trx elc 6w s arn ~ i110 zajt:cy.

-l..c·z·snie ppooe&6w.-Z rQ z p l J r z q c i. z_uia m i n i s tt- as p ra \ . \ tidli.w osci o db ; d zie s !i} n a w s zy slk ic h S:il-'

d ac h ~ awn ic zy ch ,. · zi eluiaiisldcb in ad . .zlemianskich licztn.ie proces6w cywU-D Y cb·w czasie 04 1 ItyczM a do·mar-



ta 1 91 0 rQ k u iw rownym czr.sic roku ce pr.:~ siowle: "Niemczyzna jest lu-~911. Do celu teao sluzyc b4~-" esc- trzenie l''bn o przygoto\vane Iormularze. . . - W pierlv9ze swi~to BOiego N a-- Tezew. Dnia 23 Po l m. za- rodzenia w leczorem um aria tute] s . p.

« D i y J tu lis . pr&iat \Vawrzyniak spoikq Marya Ro sent re te r z Okonk6\\', ions"Rolnik" Z ogre porqczeniam I tt6ra ~ brata ks . b is ku pa · d ye ce zy l c he lm , P O - . a

zaimowac si~ bt;dzie kupnem j sprze- grzeb odbyt si~ w srod~ 29 grudn.dai, zboia, w ~g ii , nawoz6w sztu- w kosciele tatciszym,cznych, otreb itd. N C1(JE tspolka fOZ- - Z wlosna r o z p o c z n i e s!~ b u d o " ,'pocznie dzia~alnos6 dnia 1. 4.. 10.. wa powiekssenia naszego saczuplego

- Tezew. Nlewlasta Augusta koscio!a iprzybudowania wieiy, kt6·Stark prl.ybyia W stodf; ze we i do· rei dohid ni e byto . B ud ow e p ow ie rzo -m ia sta n a ~~ozku mleczarsklrn w towa- no przedsieblcrey p, A" S enmettrowir~ystwje dw6ch i nnYQb kobiet. Ze - z Tuchuli, Naboieilstwa w niedziele i

azedlszy z wotka llczyniws,y kiJka 'wi~ta przez ezas budowy b~dq si~krok6w ku miasta, zak tz y knQ ia na · · odbywaly p rawdopodobn ie W szKole .,Ie iupadla niezywa. Z arzlid szkoly nl to si~ zg odzil, po ..- Zblewo. Wpierwsze ~W'ifi· trzeba tylko potwierdzenia reiencyl,

fo Bozego N arodzcnia wJamali ai, - Malbork. W Sandhof (?)DOC, :z Jo dzi eje d -o s kla du kupca G an - zachorowaly robotnice Jaglinska ithera iskradli za 30 marek r6tnych Krause n a c zarn a OSPft- Zarzadzonoprzedm lotow , W ostatnim ezasie po- w szelk ie srodili ostroznosci ichorepelaiono tu killta kradziezy podobnych umieszczono w sz p i ta]u,a zlodziei nie wysledzono, - Z dniem 19o stycznia przecho--- Gdansk. \Vwieczor wigilij- dz i nauczyc ie l iorganisfa MapsoU f w

oy zatnier:t~1 cdebrac sobie iycie 41 Gnojewie w stan spcczynku, Urzedc ...l et ui i ni ~~E ii er E r ne st l \l ~y er ~ W)~Etrza. . wal tam 43 lat.lem z rewolweru zranii siq ciqiko w - W,gorzyn. Dwuletuiaskron. NiedosJJego samob6jc~ ode: wnuczka rybaka Erdmanna wpad~a \V

· sl an o d o domu chorych. Przyczyna chwili t gdy ni-kogo nie bylo w mie . .slra nn eg o c zy nu n iez na na . s%ka niu , d o w an ny rtapetaionei wrz&c'l- Puck. GI6wny nauczlciel wod, j tak ci~iko sie poparzylaJ te

Lange, brat ksi f :zy Lango,,- , skonczy· krotko potenl umBrla.

wszy 65 rok traia a 44 rok sluiby, - Z pod LidzbaI-ka. WwniOsl 0 przeniesienie "Il stan spa· obydv;~ swi~ta Bozego Narodzeniaczyaku . T u u rz ~d ow al 38 lat. nJielisnlY w Lidzbarku pt a wdziw~ U·

- Ka~tuzy. Z losliw i ludzic cz.t~ ducltowq.. Za staraniem bowiemtozkopali CZt;SC t an lY , kt6rJ) usypano zawsze po d tYln wzgl(delll do pracyd la z al oi en ia c e- nt ra li e le kt ry cz nc j, a b y ch re ;t nych L idzbar czak6w a przede-pr~ d rzeki R ad uni p o \ v i e : k $ ~ y c < t wszystkiem nigdy niezmordowanego

- Z Jeze-wa. W drug ie ~wi~. czcigodnego i~s~dr . Nell(e'go przedsta.10 Boiego Narodze.uia odbylo siQ w w iono nanl z pra\vdzi \\ :ym artyzmemkoscieia naszynl po raz pie rwszy ka· w ob a dn i swi~teczne po dw a razyzanie niemi.cllie. Co do uczes!nil{ow' "Ja3elka".kazan ia n i em i e ck ie go J to pozQs ta l o Powiedzialenl t te z artyzm em ,ich w koscie:le bartizo nlalo. Gdy b y gdyz rzeczywiscie 03 miano to za·si, odUczyJo ty ch J co umiej , pO pol- sJuiyli bez wy i ~tku wszyscy Bt i1a to -sku, przypadkowych Ju b zaproszonych rzy w l ic zb ie c zt er dz ie st u, pocz, ..

go~ci z i il rt ye h parafii itych p~r!Uian wszy od malut~ich J nad~r miiychpolskich, kt6 rzy lila pobOiD04cl 1 cie- A nio!k6w at do pot~nego Herod~Jkawosc i w k oi ci el e p o%o st al i. to po- niewyl=lczai~c jego malionki itanee-

zostaloby led\vo kHku, a naJwy.zej kil- rek, tyda Lajbusa, J6zefa, M aryi, do -~ ~ . l l@ . S i u _s l .u c h a c z y ~ Pom imo to llie- borowych pasterzy I t rzecb kr6li, M o - .zazdroscittty wcale naszym aieulieckint ~c ib r zu cha, a royk ap ian a, smi er ci . dy.p a ra fia n om k a z af l dl a n ic h Z l" oz w ni a- bl a it. d. j t. d.lyGb . 1 w iasciw ie z d a r z · e n i e , o i 10 D i u C ajolei zaA dodaly w i ~ c e j urokub y l Q b y wcale iak wazne, gdyby ni e starannie przez paua R ocbona . y .brio in hmych wainycb przyczyn. 6wiczone spiewy kok;d jdwa iyweNiestety t i u z 0 d dlugtego GUSU m e obrazy, ktOre pra wdziwie cudnemiS ly sz E !1 s m y t u kszatda poprawnie nazwac mows. DJa nas to wiesnia·polski eg o. C zcig od ni na~ i d uszpaste* k 6w przed~wszystkienl prawQziwemrle S E i C ) baj z pochodzenia NJemcami . zbudowaniem. Zdawalo sit; Dam bo .Podpada og61tlie, ie ks. proboszcz za . wiem, z e sm y tzeczywiscie byti w Be -milst lepiei, to c or az g o rz ej m6wi po tleem u il6bka Jezusa, im.imo \vot ipolsku, a k S J t wikary nlowi bardzo ile R olano siq zg inaJo, a b y razem z- prawie nie - po polsku. K aza- A niolkam i, pastuszkam i itrtenl& kra-nla jego 8 1 1 ci~iarem ta k dla niego l a n 1 i oddae poklon rlziecifitku Jezus.jak dla sluchaczy ibudzCl wprost po- TO tet z radoscbl pi"zYi~HsnlY wia-Htowanie. N it w lQ c dziwnego, i.e wi. dOlnoj6 z ns t czcigodnego ks.. dr.lu takicb kazan w og 6le u nik a. Jest Nelketgo, z e przedstawienie powtorzy

obawa, z e w krotkim czasie doczeka. sh; w niedziel~ po nowym roku. O bym y sir; w takich w arun kach regu lar- icJ z niego konystac zechc1eli. atO-nych kazan niem ieckich z ubytkiem rym los nie pozwolil b y6 obecn.ywipolskich. Pami,talmy 0 ! em, ady mo- w du i Bwi,tecine. W imieniu wi,tWa-WI Das · za wy r zucona b~dzie z koscio.- k6w sld&dam Lldzbarczakom a prze·la, gdzie jej szuka~ b c;d ziem y? 1 N ie- dewszystkiem amatorom iich czci-z a~ dro jc im y - powtarzam - k ilku· g odnem u dow 6dzcy za iatygi itrudyNiemcom ich kazania, ale zl idamy tei, podj~e serdeczne "B6g zapla~J"

_ . aby dla kilku tysiecznych· dusz po1- W iesniak z pod L idzba rka .s lf icb zna lazl sit; przynajmniej jeden -- Czarek. Budowa t ymcza so -' . p a s t e r z , kt6ryby u l n i a l przem6wfc do wej kapl icy jui ukO.oczona. Ko utow a •

' 'gl.bi s erc a swy ch parafiaa.. N i ec b ra z la 9000 me. W tym r oku r oz pocz .n ieB ta nie k aJ ec ze ni e n a s · z e j kocbanel si~ budowa nowego cbszernego to -m o w y w k o s c i e l e uaszym. Cze]wllY Aci ol a •. . "zmian; jui przeuio rok, - na. - 10·iet!l.i zagrodnik Wesolowskida remn ie . - ParafiaDom polskim ra- z Kurcza idqc· do kosciola uieeodZQ, ab y na kazanie niemicckie w spiesznie, a mial mil , drogi do koicio-prqalo'ci nikt Die pozos talJ bo sko- ta, w bl iskosci celu swego J naa l e u·

roby i· n ie k tO r zy P o 1a cy cz.~sciej na padl nieiywy.aie lbieckie kazania chodzili, to Dasz - Pra buty. 12..1etniego synkakaHtdz proboszcz t ktOry wi1;cej prze· mistrz& r ze zn i ck i ego Kam iIiskiego u . . .chyla si~ na stron, Niemc6w, zapro- denyl koii kopytem w g~owl}ici~iko

4f w ad zi w i-:e ej niemieclc-ich kazau ze go s ka ie cz yl . .szkodll paraiian polskich. A wi~c raz - Elbl~g. We wi~zieniu tu-i e s z c z e baezno§cl Sw6j. tefszem povJiesH si~ w w iecz 6r w ig i-- Gostoczyn. Towarzysfwo lijny p o si ed zi ci el F ry d er yk Rettig z

ewanli ,Ucki~h nauczyciel i urz,dza tu. okol icy, ktOtego pr zya r esz l owano pO dt a l teatr amatorski. Do komltetu n3· zitzutem p odp alen ia W lasne l, pos la .leq. panstwo· S .. katolicy. przy 6wi - diosci.·czenlach utz~dzai~ koleitto u 6wi~z,. - To.uil. N a polowaniu w o~cych w iectom ic4;. T aka w ieczerza z koHey p ostrzelH pewte n o bertys ta po ..16 esOOami odbyla sit; w 'rod, przed siedziciela W ilhelm a W C rtza. RanaBoiew. Narodzeniem u p. Komoro.. we j es t sm il rl eI tt :: t . .ws~i,go, bo iszwagierka p. K one- - ToraD. Zolnierz Ftanciszekule.llea f es t a in a to r kq . Jedzono ra- K ranz p rz y j eehawszy z urlopu 4wba-

. . . . ·Zt IQ z lutram i m i,= s() a, na adwent - tecznego , odebral sobie tycie ptzezP 9 S t 8cisty - wcale Dtiezwatano. A . powieszenie. C o go do samcboistwa-;

I z a l e m s!us·zne iDrawa'e PO tw ie rd za ~ ~~...p op cb nt;lo , n ie wia~omo~ I~~

-- S~ a no wi1y ch Czlon~6w Towa-rzyst wa ekonom icz n 0•rolnlezego di aPrus Zachodnich uerasza 0 wniesie-nia skia dk i na ro k ·1910 - iminiemgospcdarzy .M. Sczunieckk

Nawra, w grudniu 1 9 0 9 1 1- GFudziZl.dz.. Wyzszy na-

u cz yciel d r, Remus otrzymat t)tui pro-fesora.

WSkorczu - K61kl.\ rLllnic~ego naparana Bk6rzeuk~ i bad:Qzk~ w nie-·dzielt;:: 2 b.. m.

10 goclz. 41}2 po poind •.

w botel u p. Rczmera.W Li~(t: \71e -- 'l\...warxystwa ~ 4 . :2 _ O ' .- ;ego 'v

iedaiel dni '0 .e Z.1~ 1 2 , nia ~. • m, 1 ' 0 · l~ i es . i ;; r u r a ,C i lw :i:swykfym lokalu.

We W8)!iubin ~ tl\Hv~ iuddW. na v.rlU""

Inbie iokolic~ w niedsiele , dnia 2go·L~ ill.~0 guu.z~ 0 . po 1 , 0 ; . .ua. s~ p.Po p : i :a · ' ,~ · ,~ l c i eg; -} .

W lLipi:rBiLltcll \\-TaIDe ~~eb!·'::-.llie tl\,~"rc..rsystwu luucwego lin Lipillki j okohee

w l.liE.dt.i{li~ dnia :J b. ID. 0 god~. 4·tej,po PO iUdnl U W Ickalu p. Ma..l;:o\\·ski6go.1

W tnraho'Wie pod Ln 'c-.wa ... l~J.[ka.r()l~·

niczego 11& Gr&bowu 1 1io;;Gnt~l w rr ia - Idzie1~J ~ b. m. , 0 goda. +te,j w iolr,alu

1t~na. ~abloimlU,ego. Odczy .. ipiaconie:·skia,dJti rOC2Il8J. W 8,t!P ty 1 .. 0 d 1a. ~czloilkow,

W Noweannie~eie -.- we wtorok 4go b..~lll.. 0 1 .po P0:i. rl'oy~~.roilliczegQ 'W 10-:'

kalu }J. j)urur atha,

¥. " Zbie.z&ie ~1S11'az"~~';W uie ....:;~(~ ~go!) . In. ~~~lO, 0 , ~ goc:zi lJ18 po 'lJoi. ~ 0 '!

~ ~ god~ll.l!tl !{oil5:a l·ollliczego.

'"~Gruc.zn.l~ ... ~.i:uw. Iud. w lli(:d~~ia!a-

2 b. JUt w 1(~kalu p. E. ~Cil uil~u 0 b V ' ,_ I Z: : .

4 po per. PCl ' .2~~Jl .1 .b : . - V~Jr~~.L 1.. F"L1.i:·~frrL}gi w l~t(lli~r)tkilli 00rLJ. 2. zvd opie",.:kuiiem 1\)L1:0\\,·. ~:. \\ vk-~tL(]y0 "lhvia.zu~·c/o 1· N o .- , · . . . . I ' ) ' .. . . \~ .Y ~ _ . l . · . .C.lj'.l.L~. ,;.ac~~ogo r .a~1"a..no nam .b..$.;~Jza.~o].Li,1::..~.

.1 V ~ug~e _ , v - . nl~J.zi~;2 d .L U i . ~ _ O . m , 0

godzinie l , :; - t~J toWtU"~~p)t\ ~},uau )'..eg o 'Y

zv.·yk iym lOb::-t1 u.Vi 'l'ncholi - r.row. lutlowfgo nil 1'u ...

cholt iokolicll w niedzi61e dnin. ~ b.'. mo,o gC(jz. 4 po 1'01. Illl sultp . "\\-"j,9(l;ko"'~.~sklego·_

'17 .jJ r r: iYl

_E_"aO~e . erzyr..ie -rOl;;-;ntl

V.~:1i·~~!.je.Kolka 1'6ln.ie~ego unia 6 - b. Ill. f} ~todz.J. po poi. w l!Jliaiu p.. i\luc;i.HJ\;,~~~i(;",gow·'Eazal'~e.

X a. pOl'z\dltu u L r a . ' _ · L spr~·uV{l.'~JJ . u i o Z4-

r :1 . t! r .1n 2ao ro k u b-h sG h", \Y \ b~Sr nowego·,.,. .l II ~k' . "'- .

• -:r u.rz ~ u u. ~ ';:'HLG .1- ml; ~S. ' ) c : r . aD .

'V NO,~·enl-- 'l\nvQ:rz}~'_~'-.~iallow. w nie--

lhael~" ::::U.. m.. 0 g\)U~ . ~ po potud.uiu.,V ' lo .Ji:u! u "h~ .P(.:iG V{~~j[~~

W ..a.-ll~ 11 • r ".Lf~MC-~Je :- . rr OWt u ·~y o t\ y a l ut lG~ " -E t io W·

111e~~ael~j UDHl. ~ b, In. 0 go:_;.z...4: po pol ..

~v lOkalll p. Dobrr./woloiuegn,

W XOW~l .geuel'aluf.J $'.:8iH·,l"I.l .ile-:l II 0~~a.rZy-~Btwa r(jlnl~o·pr:!.~.m""~!.jw~go W :B,vi~to·tr~ech. Kroli to j(sr. tj. b_ hl..t 0 godz ..G po .polucL w jok~u p~Pet!'yko'\~skiego..:;_}j,~dz~eob6r noweg - :, ~~ ,: :; ~q .J . uisprawo,,}zdunle. .

· V v · Swiekato'\Tie l'ow~ LuQo \" . - cgo dlatSw ikat.i) ~·a Btl~.Jclu..i0t(clicy 1.g0 1m..~w 10 k alu !)a.rd 6al~.i.ti.:sioj.

W Jb{oFO~owie ~ ,ll.o:i..ka. rGlu~"czsgol

w lU~d~el~ 2 &tYCZ~lrt r. b .. 0 g(ld.z. 12 w -polu!iwe. 'tl p. J·~~ki~go.W Bael_.pD. - walne. zebra.uie Tow. I n .

dow.ego '!niedzicll} 9 b.. : ro . ( } go~ ..12.w.pO'iudnie u p. . &dynga. l:or~dck.~elW.y 1.. wyh6r~Z!!du ~;~ l ) L "' W " O - Y A a ~me ~unk6 \V ~ S. U.• a.m~·wioni.u Mazy . 'Bwittej iwapGlue j kuruun ii 4 .. spm"W8.~i b lioteki D . dQwolny udcgyt&U Uezne przybJcie c zl uu .k 6 \ ': y1goJci . prO-J

.s~ l4&l'~dy wywienionyc1. towa.t~Jatw. '

Ka lendarz k s i t = \ z k o w yzal~czymy db p rz ys al eg o n umer u ItPiel-grzyrna", dla tego prosim y nie zgla-

szac sit; po niego listownie. W tenspos6b oszez~dzi kaidy a bo ne nt 2 0fen .tIP ie lg rz y ma " na no w y Itw artal pro ..

s lm y z ap is ac iak naipredae], bo tylkowtenczas l is to ~wy wP ie lg rz yn la "· r eg u -la rn ie p rz)' Dos i e b t;dzie.

Z e Slaska.• •

NiGllaodlin. Zmarl tu y.~77

roku i}~cia posledzlelel dobr FIyc1clyithrabia Praschma, wierny katollk, kt6".1 'Y podczas w alki kul turne] bronll zwytrwal~ci~ i odwag~ }{osciola s w .S ta ry B ismar ck , kipry koniecznie zk ato lik 6w cb i;ial s two rz y c sohie przy-bocznq gwardY 4; w wal ce k ul tu rn ei ,

przesladow al g o, g dzie magt., Znlarlyczy nil w iele d e b reg o, m ian o\i\1icie jaK opl'ezes katolickiego zwbtzku rycerzyJllaltanskicb utundowai 5 lazaretow.Zmarly byi dlugie lata posleln ina·let2~ do zalo±ycieli strolluictw cen-trowc6w.

_ . . ,. . . . , .! z r D P ' t 'B i F • . _ _ ~

K to S IQ s p o z n l l z e za pi s a ~n l e m " P i e l g l ' z y m a "

nIech to uczyni i ak na ip r~dzef ."P ie lg rz yn l" w r.a z z pi;cioma bez-

platnemi dodatka'tni po d tyL: "Krzyi","Przyjaciel DzieciQ, ,.,R6Inik", "Robo .tnik polski" ittDobra gospodyni lC ko . ..utu ie na poczcie na caJy kwartaJ,

czyli na cwierc roku1markt I2 1 5 fen7l'OW,

.• z przy»iesleniem do dODlU przezlistowego 24 fenygi Wit:ceiJ ozy I i . ' ra . -zem 1 mark, i49 feayg6w.Bodacy! B.zpowszeeliniajei&

"pteIgnJma" .6 .. tkl kr.eWDTeJai.liDajomye11aprzysldyeie 81t;tem dohrej sprawie.

Zebrani:a towarzystwodbedn si~~.. ..

-

!e le tram ZOo:Z :OW,f :lIIi.""in .!k!L1 i:,L ~ikur.:ld) w Pulpliniu.i

Go. li.s k 1 d-.:l~a . 2Q. 1::!. l~a

: 0 . 1 ~C!":~~ :!3, kOl~..te~ ;.

133-~-j

Uerli.ri.sk.i ta rO' l ra l1}tl j ( ~.

EerHn, d. :ir. . 12. 09.Sil t!lrlZ Sp~LiZOllO 2 I J t t . : l rog9.CUi' .U), U~~Q ciell.•'j

;C7il st i .op iJ"y . 1;";1 '; ': ' fiwiii.Ij!~t!ono 7a. ~o kg-. '''';l.:~j ~r;:~~:'t.~

ciol,_t l1: I - 121 ·mI '. If lliO- lUi; lllt":l I;~ i ; ;: - m m~. ·

IV 60-76 tnr. .

iw.i.u.i&: ..i 70-11 llll"_ 11 6.3:-. il)1~i (:5·- r;~ ~V \iJ-6~

V 6,t~6G llll".

sk oP l f 1 78'do 60m.~ r ~ o n Ul..! 'i; ;h-: i l . . . . {i..j '::>J GJ :;;.,1N-~-~ :

ZrtlJ~~2'::::::~. G~~~a 30. 1 2. 1 DOO .

Pn.anioa. I 223,Il 2r. " t ~ ~ · ..jTt~ f UI·'· !ru', It lE3mr..., ;oQczmieii !1"" do lSg lllr.. d lJ~--Ua mI',. UwiuI US-UlS mr., n150 do 1(i~ mr.

Berll.D.skie C e l l Y zbol()we.



"

~;:.,~~~.&~ 1 ~tZr ~~ t i J l 61

~ WI I.,.

' " ! 8 lIOOO ft.· iiil!1~ J - p~dzonasil~ elektryczn l \ . L~~~J ~iii Kawy brazylijskie iamerykanskie [Jl!'" n a jswie z sze go sprzlftu w do brym srn aku iaromacie, f i I~ __ Specyalne mi9Szanki: ...ID Campin.ka mi~8zanka funt 1,20 mr. - Gnatemalami~lizanka funt 1,40mr. P i s ~wiece · .I!i Colombia od\'lSzaDka funt 1,60 _ 1 ' . I!I gromnlcZne

iii:••••••••••••••••••••••••••••••••• = biale iZOite wOlikowe jak i~rezya.Gwe w kaidem

• Import herbat l,lu8kieh iehiitsktch _ Import kakao _

6 1gatunku, poleca buriownie we wielkim wyborzti, odsprZ80

• funt po. • dajf!:cympo eanaeh jak :najprzys~pniej8zych . .

~ 2,80, 3,00, 3,20, 3,40, 3,60,. 3,80 ••niemieekl-" po 1,00 120 1,40 I 60 mr •• A I K u j a w s k a f a b r y k a s w i e c o l l a n o w J e 'I' 4,00 Dlr... • ~ , " " ... Ua-. .. bl I· k~ _ _ • • • _ . _ • • • . _ • • _ • • • • • • • _ • • • • • • • • • • • • - •• • • • • • • • - . . . . . . . . . . . . . . . . Y l i I I e a fB l a W O S u .

~ Przesylki pccztowe od 5 funt6w ikolejowe wysylarn franko. i i ' J . ! Walenty Noaa w Gnte..,kowi.• ~ (Argenau).. {2160)

S 'd OdprzedajCJcym .w,soki rabat. ~ ZalOZOIl3 w r. 1892. TaMan I1r. 3!-.

t { i j A T h I ki I I P J i Zarzlld Stowarzy- Robotnik6w:I .m J · • UC , 0. S 1, nowroc aw . ~ szenia 8 W . . Jozafata, P~;:~fub:J~~ p O : l : : : :

F n 9buje Dom. IJenfelde p~Mrotseh-

(H h. I P P )k10rc wB,iera nl iSJ'8 k. .tol l~ ken'

, ' 0 ensa za r. osen II c~ If ..1:drJAIlOl~olu1podjt!o Robotmk6w IeADycb potr.zebuje ~

~.n . ulioa Frydervkowska nr. 3839• nIP! 8i~ tci u,trz,Jmywa.ia klerlk• tycbmiast A. Gllbkl -IFOrsteref... .. IdIII J r Rosenwalde p. Goldbach Qst.;pr ..

a~~= __ I_I_I-_-__R : : :m ~ : : i? ~ ~ : : : ~ : : ~:i;g~~~~~~g~:;;,._ - ..--~-- - ' 1 Palaozy:

~. JlC1CJeJ(mI{ IDIJ{{DDIIlt_IIIlrI Posiadlosc, d . : : ~ ~ : : ~ ~ : l ~ c l : : m ~ h ~i::iCbhIJl'St w P r u & z e z uPl1Id).~' caieh, o hojne 8k~adkina wy- Pa r o b k dw :

=1

J D k k- leo morg dobrej zytniej aiemi mienione cole., a 0W S I ' - . 'A Jaeniscll - Neudorl p. GJ-audenz.• , 1 pon corucayne, W tern ' : 1 : mor- Najprzew~ Biskup ehelmm.. R. . Nasa w Radzynie (Rehden Ahb..)

kl.. d " t k I.. t . gi i~k i tortu ~ bndynki ma- :!kj s. p. ks, Leon w piBmie D ob be .r st e. iD - R02'geuhausen Hr.

1 i I = S ' . z a 1 a z e g a r m IS r Z 0 W S O ..Z 1 0 n I C Z y , syWile po d pa pa t poiozenie z dnia 20 wr7.oonia 1895 cgto- Gr-audeD%.

,.... at d j we wsi blisko mlasr.a. Ko~cie- d ed C z e l . p . " ek a rs k l· c h "... 'W arogar·z e,..... szonem w urze owym or 0-

,..... n1. F ..yderykolYska Dr. 32' przy 6~d1.i( l' , f I i ' I ! ! I rzyny (Berent) aamierzam z wniku koscielitym dla d y e c& - c. Radtke ~ Feste Coul'biere pelpowodu innego przedsiebior- zyi ohelmiDsk.iej w numerze Graudenz.

polec.a W olbrzymim wyhol"ze.: stwa. zaraz ~, nrwentarzem 10 r, 189f) popien.nie tyc.h ee- KotodZh!jow:I I i i 1 pi~kne idob rze r.hodzsce :l.f:garki kie~7.o!lkowe, sprzedac. Oena 6000 tala.rOw~ low tak zalecil : G. Prowe w lIolq,dzie (Pr. Holla.Dd).

~ regnlaterr, budziki!t·' kuknwkj~ 8rienne zegary Zgios2enia. uprasza 8j~ p~ lit. .~Aby Stowarzyszenie sw. Studn ia rzy :Itd._ Brosak l, kolezykl , aranzuletkl, pier§clonki B. 2109 do eksp. "l~P.i~lgrzyma~". J04!;tL{atu. przyjt)ty obo~ T. strutz w Gniefnie (Gnesen),

.i _ijpnki do kl uWiltek, bl. l1oklc i 6kuJary wedlug .._ . M a m ~ t l a d spefnic mogro i przez to Bedna r zy :pl'z,'!pisn lekarskiego. (2164) cole dotad przez Btowarzy~ Weihmd w Tucholi (Tnebel).

.. szenie pop iarane Di e po- St JNowozeneoln zwracam uwag~ na m o j niosiy uszcserbku, wymRgl. 0 arzy:

w~elki 'vybor w slnbnych o~~·l!ezkaeh, ~ si~ aby now! dobrochieje Zj;~h.=7.)GiJaDsku l D I i I W a r

= =NajtltD.1!Izeriddlo zakllpn. Skorn. il"zetelna. nMuKs. ~ towarow konkurso- *!~t:i:;:::aIl5~~: Owczarzy : ·

Jedyny polski fachowy skfad :tego rodzaju wyeJt, sukna, konfekw ~rodll ieJe ., wedle Sil8W~g~ Dom,AdL-Neudorfp.Gnsslersh . .. geu.eyi ~8ki· i t liwosc dla dobrej sprawy Ogrodnikow:

-.. na Starogard iokollce, mT eJ OW8- DarDOWO ojywili iile mo- H. Wegner - Baskau p. MacbJ.1Q

row manufakturo· iD:o.9~ipowi~k8Zyli Te datki Kr~Dt.-Krone.

'rw...... _1."')1IJUU.'.-I:)[I[IIIO wyehi zamierzam t a , k o v . : y JDliMl, (I !tt6,e przeWie1e- Nadszwa j ca r a :-+

~.._&- - -_ _ ~ ·hurtownie 1 detalicznie bne ·DuehowieiLstwo iWier. Dobberste.in ....:..R~I,,!,enh.-nsen . 'Ra-

r_las_liIIl~_I~_ l : ] N o s r ~ e d 8 Z , 1 + : I sprzedac, (2155) :!:_:~~;,:~;:::;r a U d 8 Z i ~ c h n i e r z y :f'I N t , J : I Ie ~ _ _ p _ !_ B N Ojcu s w . radoec a . poboi- aTamsel w Ju.blonowie (tJ{)SBle~~11 ~. . a J a u s z e n a J p s z e II I" , e r n a u m B 1 l D o w e nych dawc6w hlogosiawien. hansen '~lpl'_

atwo niebieskie nie minie." Mu la rz v :czvstych I ods ta~ych w PelplInie w uli~y WilbelmowskieJ Dr. 3a I piAtro). Datki na te ee1e naleZy na R. Schultz w Ostrowie (Ostrowo .L, ,.... do sprzedania.. skladaj4ca siq z riw.6ch J' rtce kaayera. Stowarsyezemt. PoBen ) .

~ _in gorno· I " domow. wi~kszy imniejszYI l pnyA Po'ecamy w wyboro- ks. Z.a.remby, wyZszego na- Pom . k up ie c k ic h !

I ·k- h a .' budowanie 0 3 pokojach I kuehni -e,-I ....k~.tAI· (lso.7)· uezyclela p r '&y CoI teg i uw . Ma~ A£ Knitter, skllld kolonialny ide·- to W&zys;tko zajmuje. 13pomies:zkaii. .... :.J I' VlIt.... ;r. p~l 1 - . ] . J: st I T b I (T W

1.1 w-glers Ie rJ opr6cz teg-o jest duie miejsce d o maku h · n a n u m w . , . . . p IDle K~Y1 . au" s . l r o a ; i i : k ~ shl~dob~9.W:t6~11k~~?a: Y • budowli i sadek. Ma.1qcycb ch~~ C y r z ep l o w e Bkiadanie hojnych 0 na za- f k· W 6

InBstjpUltl wie lkie zapasy WY·llnlPnA prosz, aiijZilosM. (2161) ld6dyw AdryaDopolu jest tem ~~y t : P!:en). UT wen (Wonero~

bornyeh Wdowa LiselV8ka, i In iane wi!cej nagl~celzednia l..rze- W. GntdUSZ8wski Nachf. Welludt.

~ . . ~ ~ w i n s l o d k ic b " T a r a g on sk i c h " , ~ PelpUII,.U.l.~l~elmow. ak a .nr,' 18.. ' ,,~.' WlS~!:tsza.1901?chr·cz~2~~arnisz0zy :~~~~s~~~~~~~~r~ Blskupcu (Bl~

I~ IW lk k 1 OSpA zy tn lA I p szenn st ~ ....,.... P. Dzwonek, skJad koloniamy 1 fe-B c= s Dr. 2 lagodne -fd:odkie cAly litr },50 mr~, e Wle leJ. WSl . OSC16neJ T,. ." .t'oniewaz odayfk~ otiar ne 1ll2'8.W Ostrodzie (Osterollo Ostpr.)

Ii~.i::'~:Jit:e~:~;:'O~;~ki:kla-d · e o s m t B . C Y z ~ r k z O l e e J z O ' W m " t I G J e a t w ~ e m R a d o l l s k i & B e h r e n d t . t~:;r:iai~;e~to:t?:ty:~k' l1:Vi~~:t~~%

II ~ · = c o d znajduj~ siEt u stare.} renomQ\vanej fimiy ,...... .. Sto.l'ogard (Pr~-Stargal"d). rh. pl'osimy 0 lladeSfania skia- dorf - Berlint Hermannstr. 161.~~ A PI t· dek do giownego kaeyera naj- R. Koppitsch, sklad kolonialny 1

I

; : • . I. zner Ianlo przy ~R.i~J wpiaC18 zaw p6zruej do lOstyczn.1910r. Po.. wyszynk w Lidzbarku (Lauten ..

~~ o~ . , S ' " ' " R k. 3,4) l'~7. do spr2e.OBiD1Q.. zadanem J·est t e2 'm '" ttm ie ie'e buri"}.

~ § ¢;l W Poznanin (LoBry yne . ~ ~ Zgloszunia p. nr. 9100 (2162) zmariych w ost~tnimnroj:u Po rn . . introligatorskicb:

1_.;.'f~bo~ z ul~ WlankolVP1.

Io eksp. "Pielgrzyma'\ - czlonk6w Stowa.rzyszellia~ za. M.Cegielski we~Wltkowie (WftkOWQ~ ~ lIad p. Tou.ieDl G d t ktorych na. gl6wnem miejscu i Posen).

-, w iasne ,,·inD .toe. (~o~S) ~ O S p O a r s wa : · Ory&\beczks. okolo llOO~1200 szt. Misyi odprawiajl): 8i!naboza6.. POn lOOn . krawieck i ch:lIrA» I'r...-:.~ 1.......1CiAlI c .-:.I ~ ...... -Pti lUJU,. loloa,aJa (1672) t z t b Aug. Manke we WJe.Ildch KsLti;kacb~ ~~~ ~ ~~ ~~ 220 more t lus tych A l e d z lli s wa a 0 ne. (Hohenkirc.h Kr~Brleien Wpr.)

pszenn~j roll z 'akB.mi i torlem, I ~, I f! I ,. I J I Blachn ie rzy :~obre ma3ywne bu ynki 0 a POk9" bialomi~sne i bard?o znakomite w . · 0 n a I D l e 1 s n a . • • BraC"i8 (Gebr.) Scbliltor - Ludsberr.l ll ch z ladn~'"Ill3 -t iJ ,o rg owym ow oc o - smaku 2850 mr f l 6 - 1 beczki 16 mr ~ U • Vl .-wym o«rodem pl':zy mleczarni i G t·t , k .o ! ~ • 8. .

B zo si e 4 m in uty do ko§clola, 8zkGla waran~a ZR nn e pe :q l B 0 1: 11 .. :. U C Z N I A Maszynis t6ww mi~jS(lU~. dobry zywy t martwy tI. Harlngs- Versandgf-s~h&ft) _ , :inwentarlt lest 19'~ztuk bydla,7 ko.. G .. . .. s a ' 1 ·2 6 L Heyme w Orudziqdzu (Grnuaeu,ni, 30 ' :win iwszyslkie maszyny rol- rlmmen a, Un lSO lestr:. I, syna porz!Ldnych ) ;odzicow z Blumenstr. 4.)nicze i do s : I e c z . e n i 3 : 1 jest 1.:arit:l : z ---- -; Pomo c . m t y n a rs k ic h :

byiy s.systent pt·zy klinic.e powodu ehorohy' n~1.spt2Ni3t. C~r.s. + Ka Ie... -+ - lepszem wykS2t81eeniemszk61-. . " " 1 . 1 h ' 69000 nu'. Z 2 l lB c zl q . W - 2 ii rOOO mr. Pl·' • ~ nem p oa zu ku JLA z ar az l U b p O r Albert Scnmidt~ Gr.~Nobrau ",rpr•

UD lw er sy t. W l~'one.c l um~ 9 - ~ ny nleregu arno§ciru:!h t prze· . t . . I P . H olric bte r - M U hle Q we rk a K .a .b ..lro morg- s2kOd~,~huzywajaie z skutklem tyl- ~nlEtJ t ( 21 f l7 ,I bude Wpr.

B.. noee Bodaey! Gdan sk pszennej roli z dobrernt imciynk:lmi ]w mOl p r o a z e ll m 8 D 1 tr U JU lr 1 D '~ pu· Ir. Tl"zyiaskl~ Cu ki er ni k6w :d

. , iz dobrym inwentllrzem. ni~.;ialeko s?;ka:1 mr., albo krople1DllDit.:rua.Cri~ kl d b fMuzrDY do Izycta \.ll'&W z~ Lang-Ira.sse 53, szosy 1 miec:t8.1.ni. jest :I. powodu I I It, butelka :MOmr.t rnib~W \liyelil.. 8 - a iaw at< nv ikon ekcyl , Fr. Schultz w Grudzi~J:Jzu (Graude:ar_

,.,lItem .,5 in g era'" t. zw.. ~mJerci m~ia zaroz 1111 sprzednz. Ce.. Kwit v:warnneyjny zAlIl.(!zony. Ty.. Pelpl:ln. Unterthornerstr. 10.)~SehwiDg&clilli ' ' ' ' no 65 -, . 80 i nsroZnik B e u tI e r 8 g a ~ s 6. na 15,000 ts.l.~taliczki 500U talarow.j QI~ckrotne wypr6bow .., wi-e12 u- P o r n . s lusa rsk ich :0# 0 · + : J . . . . . . . . . k t· . 00 ~ znan. ip owt or n. : 1. :l tn 6W lc :6 , P rz e s. Uoznl"a .9 mr., g4Zleln~leJ ·OBZUJ ~ Pr7.,.jmnJ~ 011 gOdliuy 9-1. ~ morl dyskrein. (2\li)1) ,Jul. Stephan - Wirs lt7; ,

te 1&1D8 ma8zyny 120 mr.. 1 I od 8-0. (]4~18) e9Zennp. j roil z ~ohtemi masywn~mi Dom sanitarilY ayna P~l"R~dnyeh r{t(r.'l~ow, I ' , L J - - - - - 0 lwi!!,!'. iDne maszyny ad 4S t~~~!k~Teid~~~~d:I:8~~r~~::~~~.Pr.I~~el:':~ P 6 alle a~I. poazuku]e do mero Sk"lda. Z a b a lY . ._ l .0 u; o Dll. Z 6-1Bt~ pij.m.ieno> J es t : r: ar iz . DB ap~~da:t. Oena 5000 .. • t ow a .r 6w ~ 1:0kciowych ~ kl-u"'l J4.paraucY't . ~to zat&~ za tal., ~al1C2ka 5-6,DDO mr. (2181) fekeyi zaraz lub l102nitj.moWi . o tr zym a . pl~kne D1kl:0- PO-II".okuj _, • Ta.kte bralmr, mIJn'f Ibrbud.J,. D O Z m 8 1 ' t 0 8 0 1 " • St 0 I ak.t.t 1a z d D4P "T I000Odar nw . 8 ( ). .mo r g ow eJ 24-0morgo.. . I • .·•a, ~ urcz.,~~.l_ei ~~B °l: tlr P. a a l· . . ) W k ! ' ! ! O ~ 3 do 4000 mr•• wet 2 G- mo rr ow e . l &- mo rg ow e , 1 4 - • (Skntz \\'pr.) . -W~IN" U ...1 1 H 5 1 1 mo r A '0we . . 10-morgowe

J6. :cnorlowe. Tow.• J ed. oos c l. t. U l ~~aza W

WAO. darmo~ W ut dajoie 10-- D8 pierws1]i\ bypotek,- i. 9·ruorQ'ow~, s t6sQ 'W. I l e bardzo dlR U a m I D I ' e s z k a D l l o PotrzebuJ· a. niedziel'l dni& 9-go ltycZllit.D ie 0 4 ln uy ch A~eB tOw g!6w 1 3 0 0 1 1 ' mr • k ow al i, k o lo d Zi el ; s to )a rz y_ 1 SZf!W- J J l U U .-R. niL sali n•. BYCZKowBidego 0

-- ......1 't lk • • COWl tanio na. spr:tedu. Wszystldch d d· I •• { 2 1 • elk Ik' h d rMw~, z u.m w e- Ie :y 0 • '. [(ospodar~tw ma.m jeB~cze okofo 100 0 wy merza.Vnenut . . .66) ze. owa S Ie: go z~b-tej po po:f.ud~sabaw"."pro.t z ftiateln.sj firm,. . o s . drug, hypotu" pia caeIo sprzedania. Prost~ do mnia JI..I wano,,"ykl, Pelpllu.. Bt Gebrbard t - Rl t2 .me l'Shagen i. Odegrane b~azie:

Ja--*e-ez-"-.kI wyaoki procent. zaraz lu~ przyJccha6 lub aa. odpowled~ zna~ Pom Dzwo k tiw..J d. S-I". ~ w . . . . , . ~ , od ]"'10.. lutego UUO. r , . . e,-ek zllh\~Y.!· De I IDI l'd IWI_ d i iM i i l B l o Dom. Dobertin p. Wit"Sl~ ,- a t 6 e · a w.._& 'I

DrzyoJm (DritlChmlU Wpr,) ZgloazeUl& apra ,emm .podIJ6 f0 IUGIdm! MaSZ)'nK do wl~~nlenili o. \Vegner w lIa.wle (Dt~~Eylau). :& on k w upragza a i " abyPo.zuknj~ dzielnych Z I . . 11t ' . D . 1. ( 2 1 6 8 ) 40 eup. .& B.ow.ki, ~ i ' : : ~ ~ \ e ~ o : : · g 3 P l a ~ . t r ~ k . ~ e ; ; _ v:i Chtopa do kr6w: .~zr~~~e~::~~

...... ·6 0 ·L~ darin Od 0" }m-zwm.a," Bytonla m0 4 Cennik.!& 00 fen. w znllezkacll Dom. Klahlthelm Bez. Brombfre. b wbd :';..J 1...·.!.).L

_-:l~O W~ e.um~ 0$ ~ I_ .~ Ie s· .;..... • {Bltom. Kr~Pl"..St~l!rd)1 ltaeys. POO! tow .¥ I Jb . .t~ewaadowlk l . BJd.. Dom. HauberK p.. AUhtltte~ Bez. ' B a . . .AWa. ~ Zl6 W ....uu..u :lam-p tlozwolODL •••• _ ........... koloJowaZblewo, (H~eDltllb i.uWpr.) 101l0I (Bromberg. N~uePlltTstr. 2)~ Bromberg. kn:l!tem.. Zarztd ..~ - - - - - - - - ~ - - - - ~ ~ - - ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ - - - - ~ ~ - - - - ~ ~ ~ - - ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ - - - - - - - - - -' ! loamy

z t l d a O~.;---~Z&~,r . ~_& ~ F ~ k o y ~ ' 1 - o ~ d ~ p ~ O ~ 1 f ~ t e ~ t 1 : :z i ~ . : t, l D ~ r : :- ; l p= u : - : _: ~ ~ w n : ; mi e : - : In : : o : : r : : a t :k - : w : : ; P : : ' :; : l p : ; l; : l D : ; , l e ~. - - ~Nu . : - ; k : ~ i ~ t . d ~ em = - ~ t - : c ~ . ~ai:-:o~nk~a~m~i~.D~mk~~-":"'mi~-~i~Ka~ii-:I......l ' -n~i' : T : : - o - w a : - 2 1 - y - . ~ t w - a - · - - I l I- o - l - r - a .; - : i ~ U Q . . .; . - - n - e ~ m = - p - o - ; - - t - o z - " e - - I u ~ ' : " 'm-w:_p"" 'e~1~p1 i~ 'n i~e l -_ ;~-4

Szanownym, ..com zyczerny

naszym

S Z 6 Z ~ 8 l i i 8 g 0 N o w e g o R o k n .

(2165)

Bracia Jachowscy;ChelmJlo.

B e r n a r d F i l a r s k ilpl'ak t. Ieka...i..deJltysta

J



1.1.

• I ." ~ • • _ • _ • • • ~ I - • '" - • • _ • , : * , "

~~___............-..~ . . . . .

Z P rus Wschodnich.- O l • • iyn. P rz ec iwk o z na ne ]

ma jo rowej S cho enebek, kt6ra to byl.g l6w n, p rz yc zy nq sm ie rc i swego mat-tonka, k t6 re go z as tr zeU I w spos6b

zdradziecili jej kochanek kapitaa Goe·ben, toczyc sh= ma w marc u p rze ds ,d em p rzy si t: gl yc h w Olsztynie pro·ce s 0 namowe d o m orderstw a. T akdODODZEj gazety niemleckie, Jak wi a-dome , odesiano swego cza su majo.row" jako niepoceytelna do zakladuobh,kanych, kt6ry po kilku miesi,cach

~ lako u zd ro wio n8 opuscila. W6wcza sJ D ie m ozna jej.' b ylo do1odpowiedzial·f n o s c i poci~gnijc J w iee rna to teraz~ n asblP i6 . Podobno Schoenebekowa

I. . zamierza pow t6 rnie wyi§c za m~±.Jej przyszlym m ezsm rna by 6 pewien

; literal berl insk] , N ie wiadomo na ra . .~I z i e , D e w tem wszystkiem prawdy.

~.. - Paaym. St raszne nieszcz~...'tie wydarzylo sit; tu w pierwsze s w i l :. .to. P 'o s ie dz ic ie l G u st a w Katanek mie-

szkajllcy w lesie m le is kim , iadJic doswego szwagra do Micha lkowa, [echaldla skrocenia sobie dreg] sanlami poc len kim lo dzie jez iora Ka l be ii sk ie g o . .Na saniach znaidowata sie takze zonaidwoie dzieci K atank a. N ag le lad si~zalamal icala r od zi n a wraz z zaprz~·g iem poszly na d n o ieziora. Nieszcz~.scie zauwazono dopiero nast~pnegodnia. Zwlold o bu d zie ci zn ale zio no

. pod lodem w pobliiu miejsca wypad.ku . Zwiok rOdzic6w d otC id n ie wylo·wiono. Oby nieszcz~scie to bylo dt awszystkich przestrog,!, ab y ni e jeidiacp r z e z jeziora, gd y 16 d je sz cz e D ie d o s esilny.

Z Po zn aiis kie go .. , _ 1 I -: ;~~9 ._~~. il . W sp r ~w~e J6zialtwllecKiego kr~i, pogloskl, i.egdyby!HIdRzeszy w Lipsku potwierdzil wy-r o k t ut ej sz ego s "du nadziemianskiego,mOCIi kt6 reg o m atk ~ chlopczyka rna

b y e Cecylia Meyer I natencZ3S wiaici·ciel d6br rycerskich Gorzynski wO s tr or og u c hc e J6ziaKwileckiego przy-j ; : a c ia ko d zie ck o w~aSlle. G . jest nad ermaie :tny mi sku tkienl czego przyszlo9cmaier{o Kwiieckiego bylaby zapewnio.nq . W kazdym razie iest rzecz~ pewn~,ie c h o c b y sqd l ipski wyd a l wyrok ko. .rzystny dla M eyerowej, to m imo tomaly Jo z l a nie poszedtby do niei.Znany ad wokat wrcclawski, radcaBpraw iedli~'asci M a m r o t h twi er dz i, z e

r

l 5 J

Ojeicc Kapuc y nCl.vl i.. .

•wyei~8m~o wiary iInilosei.

(Q~g dalszy.)

Taki pocz (l tek podobai s it ; Edwar·dowl inapelnil g o now q nadziei2l.

- K sh;ze A rchanieie, ~ rzekl ten-~ . ie, - hrabina Lesley tyczy sobie po -: w r o t u s we go sy na . Ciqgle go od da ·

\U .a op lakul e~ N ie rn a dla niej an is po ko iu , .an i jui sZczt ;§c ja na ~wiecie.

~ Oni jej iy ",·o ta sC i pein e go ryczy , k a·" , . , . t e la 'n oc je j spoczynku, jest ella niej·' _sl:llno~ci~id lu gim ro kiem samych

w z d y c h a n iplaczu.- Ci~ko mi9 to zasmuca J-

p rz er wa t A r ch an io l, - lecz B6 g j,tyIko· pocie·szyc mote . . Z Y C Z E : ja tegomej matce z calej duszy imodh ; sic:o to do Boga niepoilJtego w skrytosciwyrok6w swoich.

- Acb, k s i E f z e ArchanieleI I B6gje j nie p ocieszy . T ylko W asz powr6tm o z e j ei r o zpacz uko ic.

- 0 , gdyby m6i powr6t dU3Z~

le i mog i uleczy c , n3tych m iastbym doniej pospieszyl, lecz to ty lko na to ,aby jej d usz y zb aw ien ie wieczne za -

- p.wnle" ', - Coi siysz~1 zaw olal E dw ard z;..~o'ci~, wyr ai aj ll ci l w i el kosc nadziei

, ~:,:1'10.l . ; - . ; - Jak nam wiadomo. - rzeki

. . . '._.~

.•<.

ie ie li w yro k p oz na iisk i b ed zi e p ra w o-mocnym, natenczas majorat Kwileckichnie przypadlby malemu Joziow l, alet yt ub l h ra b iow sk ie g o iprzynalezuoscido rodziny Kw ilec kic h w ed lu g prawaodebrac mu n ie mo zn a, gdyt ojCOStW8h rab iego ,Kw ileck ieg o do dziecka ni ezaczepiono , co trzeba by to uczynlc:te raz czas do wytoczenia takiej s ka r . .gi jut U p I Y D El i . - Widzimy wi~c, ze13~letni Jozio hr. Kwilecki , kt6remuprzypadl w udziale l os c i~ i. ki imutnyn a s wie cle J n ie b ed zie o pu szczo ny iwychowa si~ n ie zawo dn ie n a c ztowi e-k a u cz ci we go isalachetnego,

..._Poznan. Ja k lu t w komu-ni kacie z d. 21 bm. d on os ilis my ; zo-stat w r nie jsc e d oty ch cz aso we go s ka r-bnika p.• S t. Pfitznera J ktory urzadswo] Z oiyl, wybrany zwiazkowyms ka rb ru k.e m S tr ai y p. d r. C e le st yn Ry . .d le ws ki \v P ozn an iu przy ul, Szkolnejnr, 10 (Schulstr.) Do niego prosimyadresowac w sze lk ie p rze sy ik i p ien ie -ine. Ko resp ondenc ye zas przezna-

czone dl a biura Straty prosimy od 1stycznia 1910 adresowae: D r. Fran...ciszek Schroeder Poznan - Posen.S traz. Bluro Strazy o tw art e c od zle n-nieod 12-2 w poludnie, 5 1 / 2 - 61/2wieczorem, w niedziele ad 12 - 1zn ajd uje si~ w do iychczasQwem mieilllscu przy A lejach 18 (W iihelm str.) N u ..m er telefonu 1640.

- 'W " T:.zciance zmarlo na-gl e przed p aru dn iam i dw 6c h chlop ·c 6w , d wu na sto .. iosmioletni pewnegot ar nt ei sz eg o r obo tn ik a wsr6d obiaw6wzairucia. Chlopcy ~upili sobie p o d o .b no n a ia rm ark u pietnik6w t k t6 re fa r ..b o w a n e by~y d o A c S gr ub o fa rb 21 anili ..nowq. Po spotyciu piernik6w zrobiioim sh; niedobrze ikr6tko potem 0ba j

zmarli . Ob du k c y a zw lok jut sit: od-byla, lecz 0 wyniku obdukcyl b ra k n a-razie bliiszych szczeg616w.

- La.zDo. Cieple powietrzeostamich d ni s powo dowa lo , ie napromenadach rozwint;ly s i t; l i stk i lU ilednym krzaku bzu.- KoIonizaoya w po..

wleole .trzelinskfm szybkierobi post t ;py. W przyszlym roku b~.d ~ r oz ko to niz ow an e mai~tki: M 1 J t w y , .Tupad ly , Ruszynowo, Wr6ble iKije-wiee. W M=itwach zaloiona bc;d.ziekolonia robotnik6w, k t6 rz y z na id , za·it;cie w cukrowni, w fabryce so dy itd.)wypierailiC robotnika polskiego.

dalei zakonnik, - Da l e z y matka mo j ado sekty, s pr ze ciwi aj (l ce j s it ; w na i . .watniejszych a rt yk ul ac h w i er ze naszeikatotickiej. Doznawszy · szczeg6Ine jlaski mitosierdzia Boskiego, doszedlemszcz~ s1 iw ie d o p ozn ania praw dy , ioiedynej tylko praw dy, jakoz prawdajedna tylko bye moze. Cala okropnotcniebezpieczerlstwa, jakie d us zy in no -wierc6w zagraia, stan~ la p rzed m em ioczyma. Dia tego to poswiecUbymcht;tnie izycie mi drogie, gdyby sit;m atka m oja w yprzysi~dz chciala bit: ..d6w swei wiary.

- W te j mysli, - rzek~ D a toE dward, - nie motecie wr6ci~ dohrabiny Lesley I

- A wh:c si~ z niq jut wi~ce i niezobacz~, - odpow iedziat Grzeg6rz zwestchnieniemJ m o i l l pociech, br;dzieOdt~d modli twa 0 jei zbawienie.- Posluchajcie mi~ jeszcze, ksi~ie

A rcbaD ielel - rzekl E dward; - M atkaWasza postqpUa sobie z Wami moieza surowo. Zatrzym ala W arn wpraw-dzie dochody z d6br Waszych, leczdziedzictwo Wasze po ojcu zosta jepo d najstaranniej s z ym zarzlldem ib«; .d zie w arn zwr6cone, sko ro sa mi w r6 .cicie. W iem na w et dobrze, it hrabinaL esley o bm yslila d la Was zaw 6d n ai·swietniejszy, gdyz macle prawo donaiwyiszych w kraiu d os to ie ns tw .. .- Przepraszam, - przerwal za·

konnik! - Takie rzeczy sli dJ a mniezupetnie o bo ie tn e. O be cu y m61 stan

Z r o i n y c h s t r on .- KODieeswiata. Slynny

astronom K aro l Flam marion przepe-wiada Iudzkosci koniec iw iata.. O tokometa Halley'a zblita sie do zieml

ze straszliwaszybkosc i q , .

Niedawnooddalony by l od zi emi jeszcie 0 32 6m ilionow m il angielskich J a . obecn i eju t t y l ko 0 140 m llio no w ... A w i,c w76 dniach przebyl drog~ 186 mille-n6w mil ang, Chyiosc ta o ieszcze si~powlekssy, w miare bliskcsci slon·ca. Dnia 20 kw ietnia roku 1910 ko -meta zbliiy sie do ziem i na 56 m lli-onow mil ad storica ido tego dniab~dzie w id zialn ym . D nia 18 mala gto -wa kom ety moie znalesc s ie w nie-b ez pi ec zn ie b lis kim s as le dz tw ie ziemi,bo tylko w promieniu 16 milloncwang. InUIl A ogon komety si~ga na20~-35 t n i l i o n c . w mil Mozewiec takze ziern ia dostac sit; w za-kres [ego w ply wu .. Jeieli kwasor6d na-sze] a tmos f e r y po i~czy sil; z wo do -

rem ogona komety, wszyscy ludziezginii z uduszenia sie, Jeieli z as t yl kokamela zabierze cze~cS gasnika zatm oslery , n astap i silne podnieceniewsr6d ludzkosc], ktora zginle w sza-Ie radosci iszcz~scia. . • . • a moienic nie nast~pi, jezeJi og on k om etyist cien ki ilekki, bo wtedy a tmo s f e 411

ra ziem ska oprze m u sit; 'Zwyci t:sko.

- Ot.ueie duehown8-go. Gazety rosyjskie piszq: W je-dnei z cerkwi pod Kazaniem. ducho-wny I o ic ie c B azyli, przym uj~c kom u-ni ~ w czasie odpra w iania m szy s w .poczul, ie wino rna jak is d ziw nysmak t jednak nie zwracal na to wit; . .kszej uwagi, chociai dai troch; wi-na dO spr6bowania dyakonowi, ien

potwierdzil, ie wino Clue "metalem".P o s ko nc ze niu m az y, o jc ie c Bazyli za -cz ~ jeszcze odpr aw ia6 . ,mo l eb ie n " Ial e W po low ie poczul , z e robi musi, niedobrz8. Wyp r owadzo n y do za...krystyi, upadl in ie bawem s ko na l ws ir a sz nych m« :ka ch. Ostatnie je go s lo -wa byly: "Um ie ram o tr ut y, z ac h owa j., c ie kielich".. W p6 1 ,odziny p6tniejzachoro wal dyakon, al e t poniewatwypi l mnlei w ina, udalo sit; go ura. . .tawae. W jaki spos6b trucizna dosta·ia s i, d o w in a le sz cz e n ie w y'le dz on o.

-Upro~adzon¥ przez

kobiet,. Z Londynu piszli dodziennikOw zagranicznych : P ew nabr a bina rosyjska poznala w Wiedniu20 · l e tn i ego 8ng ie l sk i ego pianist, Ma. .

do st at ec z ni e dowodz i, ia k malo m i c ;swiat swym blaskiem isw, pr6tno.sci, zaimuje..

- C bcecie, w i,c. - r ze kl E dw ar d,- aby Wasza rnatka z t~sknot,ialuz Waszej p rz yc zy ny uma ria? Leczc6 t m ote przechodzic uczucia, jakies·m y w in ni t el, od kt6rej zyc i e mamy?

- Jut samo slowo Bote, m6jPanie t - odpowiedziai zakonnik.

Ta n ie sp o dz iewan a odpowiedz zwyraiem zupelnej s po ko jn o6 ci z mie .s za la n ie co Edwarda . Leez zastano-wiwszy s iq c hw il~ J rzekl dalei:

- M~tka Wasza nie z ~d a, a by sc iesi., swe j wiary wyrzekli , a le chce takzepozosta6 przy sw oiej.. Z aklina W astytko na wszystko, abyscie porzuciii

stan, poniiaj,cy godno'c imienia bra-bi6 w L esley t kt6re Wy ·w dawDe jiwie~no'ci iblasku ufrzymywac macie.We wszysfkiem bt;dzie W am wolnopost~powa~ sobie wediug upodobania.o b2 ldzc i e jej· powolnym a pochwaliWas iWasze sumieniel Tak bowiempoloiycie kres izom matki strapionejiosiodzicie schylek jej iycia dob,dtak s mu tn eg o r ad oA c hl. . Ac h , s pie sz ci es iE : o d niej po ostatnie b lo g os law ie ri . ..s tw o, n im w g ro bie sp oc zn ie n a w ie kil

Te s lowa wzruszyiy zakonnika Itt;-boko, z e ai mu Jz y w oczach 9ta~,=Iy.W tenl n ag ie p r~ er\* la l milczenie te-mi siowy:

- Pow innosc m it; w ola; muszt;a il ; w i -: c t ymc za sem r02stac z W arn i;

gnusa de Laing i ak och ala s ie w n i m . _na zabo j . Gdy Laing w lrje ch at na • .'st~ p n ie d o L on dyn u, g ;d zie w ystq pil Z :-

szeregiem kpncert6w f zaraz na pier.'wszym koncereie z i a w U a si~ owa hra : rb in a r o dtad k rok w k ro k ch odz i t a za ~

muzykiem.. Mirno, ie pianista zap~wnit jll, iijei nie kocha, ni e przesta«wa!~ go nachodzic. Pewnego dn iamlody pianista udal si~ do kawiarnfFrescoty. Tu w przedsionku napacUana niego szaJejqca z m Hosc i h rab inaizaklinala go, by j" po s l ubU . Laing:z trudem zdelat siC; cd niej u. 1wolDic iuciec, Hrabina dala mu Spo-,1k6i. lecz ni e na dJngo. " ' . N iecz o remprzed kilku dniami Laing szedl drag,·,d o L o rd s- H o us e, gdzie mial koncer-t owae , N a dro dze te j o cz ek i w a ia go .~ju t w s am oc nn dz ic h ra bin a izrnusila'. \

go. aby wsiadl do samochodu, kt6rynastepnie wprawila w szalone t em p o • •chcac uwiesc muzyka , Zrozpaczon1~)a rty sta z do ia i o sf ate cz nie wyskoczyc,z s amo ch o du iuciec p r z e d miloscht. '

Owa hrabina zn ikla o d tego czaslib ez s la du .- Bulgarzy wLwowle. ~

K sz ta lc llcy sie ad kilku la t na two-:wskim uniwersytecie i pol i technicestudenc i bu tgarscy, zalozy]j w po- 'c z~ t ka ch b ie z ij ce g o mieslqca przy Czy.telni Akademickiej K6iko Bulgarskie,kt6rego celem iest utrzymywaniei'lcz no sci m i~ dzy z am ie sz ka ,y nli w e -Lw ow ie B ul ga ram i, oraz sk i e r owywa -nie student6w butgarskich t zapisu-liJicych sie w ogromnej wi~kszosci na~uniwersytety rosYiskie iniemieckie,~do un iwersy te t6w polskich.

D r o b n e w i a d o m o s c i .- 60 lat w domn kap-

nym.. Niejakii John P. Harren wAmeryce, kt6r.ego ·w roku 1859 zazamordowanie zony skazano na smierca p 6tn ie l ulaskawiono na dozywotuipobyt w d omu k ar nym , rn a bye nie-bawem wypuszczony na woln os c. P 61wieku przesiedzial ·w e wi~zieniu iIi~ez y o be cn ie p rz es zl o 7 0 lat . .- Zon.. aWl! zabii toporem

stolarz Thaden w HaJnbur~u, Donie-wat m imo nawolywan ni e chciala ra -no pow stac z 16ika iuiolowac milkawy.- Spalila Bi~ na w1gie1

85·letnia w do wa H an stein w Hingen-w ald e. W t:g le ro zzarzon e zap alily jejsuknie inieszcz~sliwa n ie z do ia la u~chronic si q ad snlierci.

lecz wkr6tce si~ zobaczymy~ Wted,s am i o S qd zic iet ez y Inog«; b vc iycze.nioln matki powolny. "

N ie u sz lo to uw ag i E dwa rd a, ja ldewrazenie slowa jego na Archal1ielez rob i JYI Stqd si e spodzie \v al, ~ ~e rn ajego usilow ania na do bre w Y id,,~

Wkt6tce oznajmiono nlU , ie dwo-rzanin ksit:cia Urbina rna jakies don i ego z le c en i e . .Dow iedzi a\ \· szy S!~ ho-wi em ksiqzE; 0 przyiezdzie cudzoziemcaze slawnego rodu baronow T orey,kazaJ go pros~c 0 p rzy i~c~~ n l1 -. "s zka .nia w palac·u )~si'li~-":'YPJ. Byl tt.1 bOr

wiem pan, lubifSC Y by e g08cinnym dl aprz yb yw ai~ cy ch do jeg o kraiku, szcza-g61n ie za s dla (udzi S W i d llych imq.drych , z ktorynli ()bctli~c, wiele si Q

jes!cze dobrego mag I nauczyc. Zak a zd lJ s p os o bn o sc i& py t a t s i c ; u %wy .czaje innych kraj6w, 0 pr ~ wa iszczt:.scie obcych narodow. en nai~epsze,w yb ierat na u lep szenie bytu w swejw lasnej krain ie .. Po d d a n y c b bowiemswoich uwaiai, ia k w la sn e dziecj, kt6.rych chcial doprowadzic (j.') szcz~sciaiak najwi~kszego.Edward p rosU dworzanina 0 p o dz i~ . .

kowanie za tak zb yt w ielki zaszczyt ,doda j r&c , ii czempr~dzej posp ie sz y doJego kshli~cej Mosc i z powinnym muholdem . N ie omieszkat si~ w i~c uda6do palacu , gdzie go zaraz do ksi~ciap r z y p u s z c z o n o .

(Ci~g daJazy nast'tpi.)

..



R o z m a l t o s c i .--- N~1t6d~ kto:f'y tl'ze~h

';zlicZlfC J_·tjeun1i~ .. WAmsrycepoludnio\v~i iyje .~t~r6d, kt6rt d oslo ..w nie trzech z.licz yc n.e umie, Jest.nitn szczep Boiojtudd ,v " BratylH t

rniesrkajacy m i~d~ y rzekarnl R io D cceiR io Pardo. B oto ku nowle s to ia Ita nie-slychanie ni~:~iIHtopniu kultury, ZD ai ! l on i lylko u wi e llc zb y: "nlonekanl"(ieden) j hmuhu~ (wiele), Mnoienie id zielem e jest d Ja n ic h niernoiliwosciij.Najwyzcj zdd·D~d~sie na formu!ki: "m o ...kenam razy mokena r6wna sif3 mo-kenam" (to znaczy: raz jeden jest je ...den) lub l::muhu razy munu' znsczy:(w iele razy w iele jest wiele), .Oezy-wiscle SZlU)l u . nich ni e r na . . N ie wle-··dz'l takze , He i ch m i es zk a w dane] wsi.

- Kasa obo=eowa So..biesP·~iago~ Gdy ptted dwortutIaty wr. !S~U o pu sz ez alo p ala c krolsw-ski na W aw elu, w yniesionn stam taddo grrrachu homendy korpusu skrzy" ,n i~ ie I~ zn q, l i o se grube] ro bo ty , 0 -

kt6re~ inje~SCr)".· ';i t radycya twierdziia,ze to kasa Db>.' -.v~t krola .Iana IlLDO'9"~ed:daw$zv si:; Gtt~l1 konse twafotkrakcHvski dr." Stnil:~Jaw ·"(otnkowicz,wnio31 podauie d o t t1 i i1;~aerstw-a WOjdY1

p ro s2<}c 0 wfij ;czerl le do zbiariJw Mu..ztum Narodowego re j skrzyni, kl6raj ed Y l! ir :, d l~ P o la k{ ); ,· ; Hl0ghi tniec p a . ..

~TkO""V~ V ia rr CJ Sc 'I a przez \voj SiiO ..

w a s e jl:Z \ ve al e u i. yt ~, an q nie byla. \Vtyeb o-niaeh TI(1,deszia odPowiedi od ·I11OWU!i , :'1 r (t wn oc -te sJ ie d ov lie dz iu lsie: i(o~!~~el"n!cr, z e sf{rzynia z03talaju.z lia i9 f~ani? rninisters-twa. wys!anqdo \Vieduia~ guzie rn a by e oddafll! doMuzeHttT w~jjskoweg'o \V Ar3enafe~"CZ :~S " J ow i2dU Ia S ; E t r6wno-cze~nie , iesprav/~ t as y z a in 't "e r es c \\ 's .l a s i E J 'ednaz b ~~ ~z o w vs(' k ic h ose-bislosei awoluaU!itrya.cld~gn iz e uie znikn~la je -s zc ze a ad zir ;ja , it za iej wplywempoisk a palniq_t!i3 wr6ci rnoze ieszczedo z b i o r6 ~NJ klora w przyszlos (: i zna j -

d~ Ini~isce na W aw elu.

..-Zwyclestwo polSkie·go siloe : : : ea.<. D I u g o 0c z ekiwanawalka siawnego polskiego silacza

Z b ys zk a C y g an ie wic za Z olbrzyrnimGa tc h el l1 ~ Ameryka·ninem, wJ 'p ad la wBufa lo na ko r zysc Cyganiewicza . Gotch, zobow i:jza l s i~ po lo ty6 Zbyszka dw a~_._ .~____ ! ~ • II

razy w przec i~gu jednej gOdziny, t ym- sle rj j ' '; le''Ku'p'ic; \vyffi,Jefli laS, fo ,fa..czasern nie poloiyJ go ani razu, Gotch zywaja to nikczernnoscia. jezeli pi-ltzyl wszelkleh mOilhv ych chw ytcw , sz e dowcipnle, zarzuca lTIU sit; ztoscJal e wszys t ko bezowocnie. Cygan i e - zjadliwosc i bezwstyd, gdy plszcwicz rozwinal tak szalona sih;, ie chlodnc ipowaznie, n arz e k a ja czy-wszelkie wysilki Gotcha rozbily sie 0 telnicy na nudne artykuly, Jezeli1jU~. PUbUCZilbSC·, kt6ra \'1 liczble : twyz pisze os tro, jest w oczach dotknie-10,000 zapetnila w idownie , byla zdu- tych grubianem i zarozumialcern,miona olbrzyrnia budow a Gotcha, gdy piszc umiarkowanic i tago-Arnerykanie w swain zaslepienlu trzy- dnie, mowia, ze kierujc sie zbytecz-ma il n ie bvwal e z3kl::.dy przeciw C y . . . nyrni \,,;~g:~dalnl. JezeH odkryje js-ganlewiczowl t kaidy z nich hv!by kh:s naduzycie, jest ,~re\volwerow-przysia.gl, ie te n niezwycietony Cotch cern ". Spotka go za to jcszcze kry-mus i e os on a c Po ika . Tvrn e Z l ; ( s e m I l l ! n a t , n a z w j.e . @ ; o ka z d y g·ttlP eern.stato si., i na c ze ] . . Po uplywie jedno- A le jezeli n auczou v doswitdczcniernM odzinnej walki, po wszelltich wysil- r edaktor strzeze sie na prz yaztosckach G otcha , przyznano Cygan iewi - H rc v ,, ~o hv er j': !c yi " - uchodzi za n a . ..c zo wl w y gra n~ kwote 5000 dolarow, jem~1ego pisarz a, nie rnajacego czu-

Niedawno okryl sle slawl\ takze c ia do wyzszych cekiw".

nowy polski sllacz Hrakowlanin A n- - Kobieta-zwierze. Wtoni Derm a, Iiczacy zaledwle 22 Iat, Peters burgu r oz poczc! a sic ' : t " t yc hN a konkursie sHaczy w Hanowerze dniach sprawa, r'zudk a \v d zi e l ac hpckonal w ]4 minutach Francuza K o n . . pr z es tepstw kryrninalnvch, - Nie -stantego Ie Boulange j I1ast~pnie w jaki 80~lethi IH j:·r1£ki, u ch ud zac y za56 minutach Lussemburczyka Rom ~111i> czrowieku z a rn o zr : e go J mleszkal udOs s i\\,8 m ln uta eh N iemca E uge- swej cltrzestnej cr)r]\l Kuzniecowej ,mana. Dnia 3 czerwca r oku 1Q03 Kuznie-

.---+ Dola l'edakt()ra. .ledno cowa ,,,·ydaii.t:1 v \"szysikirh z n1ie-z p isnl n ie m ietk ich ' p is Z t 0 prJ. y- -szkan.i a 1 pe .( hl en l l~;derzeiIi ('ill sj~k!e ~jemnosciach red~ditor5k~ch nast~pu~ ry odd~i'cl glo\y~ s hlfca. N je dostj(!ce u\vagi: n.a tern . POClq\VSZY lrupa n a k a\ va f-

"jeielj dziennik nla \v ie le ogto- ki, l(uzni.eco\va zapakowala je doszen, zaJ~ sit: Jeg a. czyielnlcy na kosza iOU\lvi-ozl·a 113 lhVorzec ko!-eibrak nJ:itrryalu do clytunia. K le- wa'l"sza\\'sJ.,itj - gf~z~'e za"v[~rtn§cdy zas in serat6 \\' j-~ st 'W' gazecie i l ie- kOElza \vykryto d{)p~·ero na drug;wi~le l In6\vt sie, z e - nfe nie jest ~~. 'a1"- d zz ·e iL GJ 'O \ \' t: E\Vej o fL \r y K u zn ie co -ta " J eze1 i ted al{ to ra cz~sto si~ spo- \iva ~vrlucii.a d o. p ir e·c a i podpa1ila ,t.yka nn ulicy, zarZu{:a nlU F ! i < : pf6- a na '~·~cg-~·ach'zacz~la sHlarz}'c j c t ~

z.l1iact\v{j" al e gdy si~ go nie \vidzi j .e cz i1k:~~ kt6 rq_ spozyto podczas \"y-

nigdzi-e , krzy\v i si\ kazdy i t \ \ IT ier- pra\vionej przez n!:-~ u czty . Spraw adzi) i·e redaktor r ti e s fa ra si ~ 0 \v ia- \vykryta Sl ~ znac2n:~e puzniej , d zi ~ . .dotn.osci. }eLe1i redaktor z}lmlesz- ki przypadkoy;i" O to In'!z Kttznie-cza d.tugie spra\\fozdania, m6\vi sit; cowej znalazl 1000-ruQlo\\~'Y banklloto nim, ie priyjnluje "kai:de 'glup- i podei ,rzy\vajqc cos, zgtosi1 do po..St\VOH, a l1e j ezeH ich f1ie zamicszcza, licyiJ ktora po ni.tce doslla do j{Jt;-

robi sobje smiertt:lnych \vrogovv z bka. Kuzn!'cco\va byta dot4d l1a ob ..i ch a uto r6 w. Jeieli przykrc dla ko - ser\vacyi \v szpita!u dI n obtqkanych,gokolwi,ek \v iado lTJosc i redaktor 0- r e c z uznana zostala za zdru\v'!. \X/y-

glosi w dzienniku, naraia sit: na rok zapadnie w tych dniach.awantury, pojedynki ir t. d~, jeieli Zwalozanle pljatt-ich jedtJak ,nie oglosij nazywa sje go stwa. Fizycy powiatowi otrzyrt1a1itch~6rzem a przeciw l1·'Y org an' za- rozporJ,~dzenie minieteryalne, w kto-rzuca. protegow'anic pev,,"nycb klas rem powiedziano m f~ d%y in nemi: F izy k

tub k'61 towar2ys·kich~ Je'ieJi. w p ow ia to w y w in ie n zwracac uwag~ nasprawo-z'dani.atb s_t ldowy,ch · 1 1 , i e wy... o bjaw y n ad uty wan ia a lk oh oJu w swo .m i~ i' n ;a pr08bY i krew nychl na·zw i- i~ powiecje ipobudza~ oraz popiera6ska osk~srmnegoJ powia'daj~t'f 'te dai dcazno'ci w ceJu zw al cz 8n ia p ij an s tw a .

~~

3 domownikis~ \\" kaz~l.rm domn

Dr5 t~enkel'a srodki do p..ania,miHon razy WYPl'OOOW8.11e ijako najl~Pdze uznane nO. o a J y ingwieeie,:

P$ 1 Do!~on:d.y iI1a.jlep8~y s~od~k. do 9..lLmoa;,l~h!6g0

e r S 1 • p-ranla.. Pierte sa1U 1 robl blelizn! blai~f d W )e Sl! 2.- przyjemnym za.pachem jak DQ . sioncu bleio.:nJl,

, • ehroni ij6st Zllpeinie nieszkod1iwy.

r~'Czh.!l 11035 iH& f en . .

Dixin:W uzyciu n:.tjtaulizy jtodek do prani8.~uI~y p~aoYIb ie H j r- t. k n a . t-rawie inie l ! I z " k o a z i biaHiaie. C hro ..l~i lik:a.nin~, gdyz wolny od klorku i oatrej inia-~zalliDY . ( lO~8)

Puez I~a 2~ j-"~~II..

Henkel'.

s o d a d o b i e l e n i a :Na.jle'p8za POlnOC w p ra .n in . n a. da j. ll C4 s if doa.·pral"nenia bielizny, niezb,dny s rodeR do czyszeze ..Ilia. pr~edmiot6w, 8ZQrowania podlogi is m a n .

: ; ; ; ; : = : == Wszcdiie do nabycia! ===.Fo.bryka! Henkel &. Co., DU88eldo.t.

•

Wimen bada6 , czy OdpO~Nicdl1io d os iosunk6w mleiscowych nalezy ogra-niezyc udsielanle k on ce sy l p oli cy jn eina wyszyn l ; ; \\todki alho czv jest po-i~dane wydanic przep.sow policyjnycho otwleraniu iarnykaniu wyszyn k6ww6dk i tub 0 czasle imlelscu wypJatydl a robotnikow f cz y te z nal~iy urza-dzic Iecznlce dla alkoholik6 w albobinra doraecre, F izy k powlatowy w l-n ien pc pietac l Ir tq d za ni e wyszynkunapo j ow bezalltoholowych w restau-racyach , w tniejselch publicznych idla robetnlkdw w przedsiqbiorstwaehprzemyslowych, oraz wlnlen p09iericdtiajalnosc T cw arzy stw . antyalkohell-

csnjch. Wreszcie p ow in ien f izy k po-wii1towy starac si, 0 pouczanie ludno-sc i t jakie szkouy zdrowotne isuey-alne powoduje naduzywanie alkoholu.Tem u celow i hl0g~ stutyc publicznewyklady; pisma uiutne lip.- Siub Ej.ll.ItZeszkoaaml.

" V t ~ Sokalu --- P1SZij ~tanHi,~:j ;~O dzien-n l k cw lwowskich ~- c d b ' .W l~i~ te ..ml dniami st u b corkl Vi~aSC!.:it ; la tam-t e - 1 S Z f ' . j ceg lelni z pe wuyrn tecnnikiemz K rakowa. Z aledwie uarist wo mto-dz i wyjech:di '/ . donlu powazent do

kosciola t J.~dy kon!e 3i~ J1oslizgn~ly iupadly. 'tV Kusch-Je t zaledwie In~oda~ara zlJliiyla si q do o Harza; z ap alilysi~ od swiec buk ie ty s zt uc -z ny ch k w i u R16~N l1a oHarzu. Ug~SlOl:U ogien ii~sj~dl. J a \YO rSk f r.H)C:U~{ dawac sIub ,

lecz upadl n fi z1en1l~ tkrH~fy paralizem.R zucono si~ z pOnH)C::]" lccz ratunekby} ju i d ar en lu y.. Slun odbyt si~ 0g o d z.in i~ 9 ·Wi E- Cl or e 1 11 ..

-~Nfepowodzanie ma-pyawito'\V.. "Kur }~ er Z a ,~ dt ;: bi a"stwierdza, iz ad pewne'go c~asu wk~plicy marya~},"ickir.j w Dij.bro·wie od.by 'wa s 't; c or az 1 11 nie js lub6w, chrzt6w,pugrzebow innych po si ug - r el ig ii n}Tch .R6",~lIiei. na naboi.enstwa tnaryawickieschodzi si~ od pew nego czasu tylkobardzo mala liczba zwolennik6w sel l

kty. W Z Y:iijzku z tym pozostaie fakt,z e c or aZ w it:c ej sekciarzy przechodziz powrotem na lono K osciola k a fO . .licldego. Duchowni maryawiccy odiakiegos czasu .porzucili S\~fe ttepJd i _POcz_U hOlite buty. Ptzyczytty od ~stepstwa ad do f ychcza sowego zwy.c%alu s , n J e z n a n e l l

. I I • . _ I r . • .", I ." I ~_ . , I • • • • . ~ •

D R I{ I { L H~

w bardzo w ielkim wybofze, setka po 40, 50, 70, 80, 90

fen.; 1,. 1,20, 1,30, 1,40, 1,50, 1~80, 1,90, 2, 2,20, 2,40,

2.60, 2,80, 3 i3,50 nlf"

polec.a

K si~ar nia "Pie I g r z y m a"w Pe~p!inie (Pelplin \ ' ! y " pr.)

_ __ W :a:oPy wyselamy na zyczenie darmo.

. - - _-- ._- -- - _. -f' 1 '& R T Y I OC[]CDCCOOElCCCtJDCDCC

Il\\ FJ. 8 D l a b a n k o w : _g, ~~~' noworoczne Isiq ik i do ob l i c zen ias

I £ f \ n . a :F

g p ro o en t 6 w Cpoleca [] (Kraft, ZiB$taiein); B

~~ ===:~.;';1 0 tan ic hce n a c II 1W I ; ...!;;J bd 1 mr . do w , q o o -p o 1 / . . , ~~ t i t 8, 9J /,. 4, 4 t / s 1 f i J /o n~ 0

K s i~,na rn i a . , p . ialg,·zyma", Pe l p l . i . n . . B 1 do 8ti~, dDt. ,Cena. 313~B~~ J B l ll !" . Z przes. a,GO mr.; po..C

" i I o - : . . . . : . : . . . - · - - - ~ ~ · - I l ~ o w ep.ra.. 8 ~~~ai'ilf."PJ~l'l"S)'l11a"B".Wi a v. " Pelphnle. []

'0 .t('.,.!:,~p~Y!3%",l'!~ach.I . z!lb~a~i:v~! ;.£:IcCiCCtitHJOOCOCcccocB. . J Z a n ; a . ' ' tn'·l-.....·llla r ] ':tlk..I Jako te~ pI se p - U J y W1 ~ ._n,: .'. -:-.. - .- ......

_" '" 4- ~ . ,> .P llskie z d..jia. ~-~o lllaja r. 1 ! ~OH w nl~ll?-HJeklm .. - ..... +-. • • • •. ~DOW\ .....U~ r .• .. + • ~ l'&'11 pfJdttD K fibk .ipolskhn J~~Jlro· (ra.zelu) ~ 0 Jil.1~Ulell1:~m.l1 WZO I ruay I SV Zablerz mnle w swiat ze sobll..to '"":ta·d :'i. 1 '!t. · 1 1 1 ' B ~ k'"

C ,-" fe n z p r z e syU ('I - 8 0 fen.. po eca ~oru·pO\t ane:n& ozo mt 1po K si 'l ,ie cz ka d la " robotnik6w i robolnic idijcych w~n a i \) ·f.' " J r · 1 1· ~ 12, 10., 18 lur. poleca.

Ksiegarula ,,£>1 e lKrzy r1l a. '· W e p 11110 I ksiua.rnia .,Pielgrzyml" swiat. C ena 15 fen . z ptzes. 18 fen~j poleca Ks. MaJev!ski,• (PelpIin W estpr~) " !e-JP1ir4e. K Sl-egarnl"a PI"elgr rna" P I l~ .. 8uperyOI'~ ..

.... .• '.. .... • ii " zy w e p lllle.. Wu.h:n'fice ..Xoplec (Galleya)

r-' FT . -Iia.--~;da.cl~lodpowiedzi&lny Ignacy WieczC'rek "D7 Peh;tlinie. - Nu.ki~deIQ iezcionko.mi Drakarni iKsi~go.rrd, Towarzyat wa ~ opniczo:ce211 portczwom w Pelplinie. '

Rodao*kiIkupde choc DR . jedn~ poscicl

dohrego pierza.Po1 pucb kaczy fuut L~5 mr., do-bra darte g f i ? 8 i e pierze funt2 O 1 r . , najlepsze da.rte gesiepierze fnnt D rr"r. WyS)~tk9Zfl z-a l im~kR- USf"ll g P o , l"?8tel Dn !

) BolesiaVl Knas, w Golobiil

(G 0 11u b ",;'lestpl'.)

V Ia~ne l a w - ., .. . . . . - - . c -h - o- d - . . . . . . _ . i~ c ~ 6 w !

Ws~ystkich Ito da.kow pro..simy usilnie

! 0 _ j a J m u t n e«lIs. na·~l;~"(til 2. dom8wmisyjn~;eb llr lioe1u ..wi..nie i\Vadu"t'ricacb.

o potrzel)iu polgkit.h mi.Eyon.l\l'zy i k~!i;a_y jest przeko...Da.ny, kto WIB" .tie I ud n s.sz naobczyztl ie tys i~ca.mi ginie dl&wisty iDarodowosci.

..BJogosi~ 'iVi~c z calegoSfr(~a pra.c.v I za.tttiRrOlll Zgro~illadzsuia LX. PaUotynow po.lecRmja w2:g1f'du!U w!zjstkich'wier~:rch'~ (~~tyjatek ~ liettlpoleca.jl}cego ks..• arcyhiskupaBilczeWSJilegU. (1956)

'Vszelkie datki rrosz~ wy..61ac pod uu:resel.U:

Documents

Pielgrzym, rok 1910 - nr 1