Phat Va Thanh Chung - Cao Huu Dinh

8/3/2019 Phat Va Thanh Chung - Cao Huu Dinh

1/114

Pht Hc Vin Nha Trang, PL. 2513 - TL. 1969

Pht V Thnh ChngCao Hu nh

---o0o---

Ngunhttp://www.quangduc.comChuyn sang ebook 16-8-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc

THAY LI TALI NH XUT BN

[01] - C PHTX HI N THI PHTT TNG N THI PHTGIA PH PHT

A.- PH H THI T TT T AB.- MU H CA THI T TT T A

N SANH PHTI.- GIO DC THI TH UII.- NI BUN CA THI T V BIN PHP GII TAIII.- TU HNH V CHNG QU

[02] - PHT GIO HA hay PHT CHUYN PHP LUN

NGI U TIN GP PHTI.- GIO ON U TINII.- C S V TN N U TIN

1.- BA ANH EM CA DIP QUY CHNH2.-VUA TN B SA LA QUY Y3.-TNH X K VIN V C S TU T4.- VUA BA T NC QUY Y

PHT TR V CA T LA1.- CC VNG T V U B LY XUT GIA2.- T KHEO NI U TIN3.- NHN DUYN CH GII LUT

4.- T X KH PHT I TM B THGIO PHP PHT TRONG S MNG KHI MINH S SNG NH THT1.- TRNG HP MANG-NG T2.- TRNG HP LY-XA B TC3.- TRNG HP CA TN B SA LA

GIO PHP PHT TRONG S MNG, XY DNG I SNG THUNLNG

1.- TRNG HP U DI
http://www.phapthihoi.com/kinh/Audio/Sach%20Noi/Viet%20Nam/Phat%20Va%20Thanh%20Chung%20-%20Cao%20Huu%20Dinh/http://www.phapthihoi.com/kinh/Audio/Sach%20Noi/Viet%20Nam/Phat%20Va%20Thanh%20Chung%20-%20Cao%20Huu%20Dinh/


2/114

2.- TRNG HP NGC DA3.- TRNG HP THIN SANH

NGHCH CNH U TIN CA PHT1.- B T A PHN NGHCH2.- A X TH SM HI

3.- BI VN THNH CA T LAPHT GIO HA TI HAI NC VIT K V T X LY T CUI CNG V LI GIO HUN CUI CNGPHT NIT BN

[03] - THNH CHNG1.- X LI PHT (Sriputra), Tr Tu s mt2.- MC KIN LIN (Maudgalyyana), Thn thng s mt3.- PH LU NA (Prana), Thuyt php s mt4.- TU B (Subhti), Gii Khng s mt5.- CA CHIN DIN (Ktyyana), Lun Ngh s mt6.- MA HA CA DIP (Maha Kasyapa), u s mt

7.- A NA LUT (Anirudha), Thin Nhn s mt8.-U B LI (Upli), Tr Gii s mt9.- A NAN (Ananda), a vn s mt10.- LA HU LA (Rahula), Mt Hnh s mt

[04] - THNH CHNG NGOI THP I TA.- TRONG CHNG T KHEOB.- TRONG CHNG T KHEO NIC.- TRONG CHNG U B TCD.- TRONG CHNG U B DI

I. CHU L BN GI (Suddhi Panthaka)II.- NGI GNH PHN NI (Nid)III.- VN NH BCH CIV.- IU M SV.- NG KHUT MA LAVI.- QU T MUVII.- MA NG GI

---o0o---

THAY LI TA

Sau bao nm tm c v suy gm lch s Pht, n tng mnh nht p vou c ti l hnh nh mt c Pht qu cao xa diu vi, m loi ngi c lkhng bao gi vi ti. Nhng qua nhng mu chuyn o trn bc nghnh ha ca Ngi m cc kinh sch ghi chp ri rc y, th hnh nh

Ngi hin ra rt "ngi" vi y tch cht p nht ca ch .


3/114

Ci hnh nh va gn va xa y lm lc ch thong qua ri cht bin, lm lcli c h nh rt gn mnh. Nhng vic Ngi lm, nhng li Ngi ni, nhng Ngi ngh, sao quen thuc sng ng l thng! Quen thuc v sng ngn hnh nh mi xy ra hm qua y, ch khng phi trn lu vcsng Hng cch y trn hai mi lm th k!

Trong lch s nhn loi, cha c mt siu nhn no c mt i sng thnhthin trn y v di lu nh c Pht. Ngi l mt ngi bng da bng tht,xut hin gia th k loi ngi, ch u phi nhn vt thn thoi ca trtng tng! Nhng chng tch lch s xc thc mi khai qut c trongnhng nm cui cng ca th k trc, cng ngy cng c minh xc thm

bi cc chng tch mi khai qut trong th k ny.

Tt c nhng chng tch kia, phi hp vi nhng g cn ghi chp trong ba

son quyn vng t nhiu th k truyn li, minh xc hng hn rng hnh nhdiu vi nh gn nh xa ca c Pht trong lng tn 25 th k sau,khng phi l mt o gic, nhng l mt hnh nh thc ti cao siu.

Tt c nhng chng tch kia, li cn ni ln cho nhn loi hay rng conngi nu bit khai thc ng mc v ng hng mi kh nng ca mnhth c th t thnh ha n cng cc, cui cng tr thnh ng Gic ngng nht bt nh vi vn php, vi mun loi. Thnh ha khng c ngha lt b tnh cht ngi. Cng thnh ha, tnh cht ngi li cng lu l ra rrt hn. La ngi ra, khng th c thnh.

Trong khi ti ang m c c mt thin lch s Pht mang ngha nitrn, khng qu tha cht thnh m thiu cht ngi, hay qu tha chtngi m thiu cht thnh nh nhiu thin Pht s m ti c, th tnh cti bt gp tp bi "c Pht v Thnh chng" quay Rono ca o huCAO HU NH, nguyn gio s i hc Vn Hnh, son dy cho hctng ti Pht Hc Vin Nha Trang. c xong tp bi, ti thy c phn notha mn, vi vng bin th khuyn khch o hu nhun sc li cho xut

bn. l duyn khi khin c quyn sch ny ra i.

Khi ra kin ny vi o hu cng nh vi nh xut bn Pht Hc VinNha Trang, thin ti ngh rng d tp sch u tay ny cha lt ht y tnh cht "va rt ngi, va rt thnh" ca c Thch Tn, t ra trong hinti n cng gip uc k hu hc ti cc Pht Hc Vin trn ton quc hiukhi qut - nhng rt r - v ng Bn S ca mnh. Hn na, ti hy vngtp sch nh ny s l cht men khch l cc hc gi Pht gio khc trong


4/114

nc tip tc khai thc cuc i sng ng ca c Pht, di nhiu khacnh tn k v linh hot mi khc.

Nu t c cc c vng khim tn trn y, thit tng quyn "c Phtv Thnh chng" ny cng sng gi v ng c Pht t trong nuc tnthn lm ri.

T m, Xun K Du (1969)Gio Th,Pht Hc Vin Trung PhnTHCH THIN SIU

---o0o---

LI NH XUT BN

T ngy thnh lp Pht Hc Vin Nha Trang cch y trn mi hai nm,song song vi vic dy ni in cho ch tng ti Vin, chng ti c lp NhXut Bn ca Vin ph bin gio l ngoi i chng.

V th, ngoi s kinh sch dch ra quc ng n hnh hng nm, nm nochng ti cng c gng cho xut bn thm mt s trc tc mi, hoc do

Hi ng Vin hp son, hoc do gio s ca Vin bin kho ring.Nm nay, tp sch trc tc c in l quyn "c Pht v Thnh chng"ny. c mong ch Pht t n nhn n vi tt c nhit tm, nh tngn nhn cc n phm khc v trc ca Vin.

Gim Vin,Pht Hc Vin Nha TrangHa thng THCH TR TH

---o0o---

[01] - C PHT

Gio ch sng lp Pht gio l c Pht Thch Ca Mu Ni (Skya Muni).


5/114

Ngi ging sanh ti nc Ca T La (Kapilavastu) min bc x n , dichn Hy M Lp sn, nay thuc lnh th nc Npal vi th lKatmandou. Npal l mt quc gia ring bit khng thuc Lin bang Cngha n .

Khi mi sanh ra, Ngi mang tn l Tt t a (Siddhrta) do chSarvrthasiddha, Tu dch l "Nht th ngha thnh" (mi s nguyn uthnh tu). Ph vng ngi l Tnh Phn (Suddhodana) vua thnh Ca T La.Mu hu ngi l Ma Da phu nhn (My). Ngi thuc dng C m(Gautama), nn i thng gi Ngi l Tt t a C m (SiddhartaGautama), thuc chi phi Thch ca (Skya), Tu dch l "Nng nhn". Linhn Ngi i tu, nn i tn xng Ngi l Mu Ni (Muni), Tu dch l "TchMc". Thch Ca Mu Ni c ngha l ngi n dt ca dng h Thch Ca.

S xut hin ca Thi t Tt t a C m nh du mt bc tin quytnh v i ca lch s nhn loi, m gio in Pht gio gi l "Pht v nhti s nhn duyn, xut hin th, khai ng chng sinh nhp Pht tri kin"(Pht v mt nhn duyn ln m xut hin i, l khai th cho chngsanh ng nhp tri kin Pht).

hiu tm quan trng ca li xc quyt trn y, ta hy tm hiu Pht rai trong hon cnh no v nh hng ca Ngi i vi ng thi cngnh i vi hu th ra sao.

---o0o---

X HI N THI PHT

Khong tam thin nin trc Ty lch, ging ngi du mc A L A (rya)t Trung (c thuyt cho rng t vng Caucase) lm mt cuc di dn v itrn vo Ba T v Bc n . Ngi A L A thuc ging dn da trng,thng minh, th cht cng trng, v nh th ch hu hiu, chinh phcrt l th dn n l ging ngi t La T (Dravida). Dn Dravida

vn ngi nh th, da en, th cht yu ui, nn mc d c mt truynthng tm linh kh vng chi, phi quy hng trong ti nhc.

Sau khi chinh phc xong n , giai cp lnh o tinh thn ca ging ngiA L A l o s B la mn bn cho cng b php in M N (B lutManu), cn c vo , k chin thng xy dng trt t x hi mi.


6/114

Lut M N chia ton th lnh th n ca ngi Dravida thnh Ng nv chia ton th dn chng sng trn lnh th y thnh bn giai cp, trong c hai giai cp thng tr l B la mn v St l, cn hai giai cp Ph x vTh la l hai giai cp b p bc.

cng c a v, gio s B la mn (Brhman), tc gi php in M N, tlit mnh vo hng nht, nm c quyn v hc thut t tng, buc ba giaicp kia phi rm rp tun theo. V rng buc ba giai cp kia, h x dngnhiu thn ch b him v gi c quyn ch tr t l.

Trong khi c quyn tn gio vn ha nm trn trong tay B la mn, th cquyn chnh tr li nm trn trong tay giai cp St l (Ksatriya). Giai cpny gm nhng tay thin x, ch tr vic cai tr, c hng quyn th tpcha truyn con ni, c ton quyn sanh st i vi nhn dn v xem lnh th

cai tr nh t hu ring ca h.

Giai cp th ba l Ph x (Vaisya) gm cc gii nng, cng, thng khngc quyn hc hi, sng nai lng lm vic cung phng hai giai cp gioquyn v chnh quyn trn v tha h b p bc.

Giai cp th t l Th la (Sdra) gm cc th dn tin tr v ging ngiDravida bi trn. y l giai cp h tin bi t v khn cng nht. Lut M

N, chng 8, tit 270 - 272 quy nh rng Th la l giai cp tri sanh ra lm n l, rng nu Th la ku tn B la mn th b ct li, rng nukhng tun lnh ca giai cp thng tr th nu du vo l tai v.v...

Hn th v b nc mt nh tan vn cao , ch x hi bt cng cngnung nu thm hn th y. Xung t gia hai phe, khi ngm ngm, khi bc

pht, l mt ung nht thng trc ca x hi n thi by gi. Nhng bt cmt xung t no xy ra cng u v dp tt mt cch tn nhn. Hai giai cpTh la v Ph x sng trong ut hn ca a ngc trn gian.

Gia lc y, Pht xut hin, Ngi lm mt cuc cch mng x hi v i,

tuyn chin vi ch giai cp bt cng cao ny. Ngi thng tay xa bht mi giai cp.

Ngay khi cn ngi ta thin di gc cy B , Ngi dng dc nunguyn l cuc cch mng y bng mt tuyn ngn dt khot: "i achng sanh giai hu Nh lai tr tu c tnh" (Ht thy chng sanh u cc tnh tr tu Nh lai).


7/114

n khi ra hnh ha, Ngi thc hin nguyn l y bng phng chm:"T tnh xut gia, ng qui Thch th" (Bn giai cp xut gia u mang tnh Thch). l trng hp ca u B Ly, thuc giai cp Th la vnxut thn lm ngh th co v thng, v sau tr thnh mt trong mi vi t ca Pht, ng u v gii lut. l trnfg hp ca dm n Mang Gi cng thuc giai cp Th la, v sau tu chng qu A la hn. cn l trng hp ca nhiu v khc na trong thnh chng ca Ngi, vnsng bng nhng ngh ty tin v ti nhc nht trong x hi n trc khixut gia.

---o0o---

T TNG N THI PHT

Ging ngi A L A sau khi du nhp n , nh lu vc ph nhiu sngHng v bn cht thng minh sn c, pht trin c ti y mt nn vnminh cc thnh.

Bt u vi b Rig Veda gm nhng thnh ca li ti p, xut hin cchy trn bn ngn nm, v sau gio s B la mn li b tc thm bng ba bYajur Veda, Sama Veda, Atharva Veda quy nh cc nghi thc t l, tothnh bn b thnh th u tin gi l T Ph . Vi b T Ph , gio sB la mn gi c quyn hon ton c v t tng v tn gio. Tip theo,gio ngha T Ph li c pht trin thm trong b o ngha th(Upanishad) vi vn c tng mt tinh vi v ngha l v cng uyn o. Bac im ca o ngha th l gio ngha bt nh, gio ngha lun hi nghip

bo v gio ngha gii thot, tng hp c hai dng t tng ca hai gingngi Arya v Dravida m hon thnh v tr quan t ng trn cn bn nhtthn gio. Gio l vn thm uyn, cch truyn b li mang y tnh chtthn b v phin toi (khng bao gi chu gii thch), to c cho giaicp B la mn mt a v ti cao tha h nhn danh "ng sng th" mhonh hnh. Giai on pht trin ca o ngha th ko di khong hai trm

nm, t 750 n 550 trc Ty lch. T tng o ngha th cc k phongph, nhng ri cng v th m v sau phn ho kinh khng.

V gio s B la mn quyt tm gi c quyn t tng v tm linh, nn ccgii c hc ngoi B la mn khng cch g tm hiu c. Do , phn ngkch lit ca cc gii ny, mun chng i li nh phi hng v cc mnhc duy l. Cc mn phi trit hc t nhin ua nhau ra i, nghin cu v


8/114

thuyt minh phng din vt cht ca v tr. C hai xu hng chnh: mt cth v mt tru tng. Xu hng th nht thuyt minh phng din c thca v tr, cho ra cc b i lun nh: i lun, Thy lun, Ha lun v.v...Xu hng th hai cho ra cc b i lun nh: Thi lun, Phng lun, Hkhng lun v.v...

By gi, t tng n phn tp n cc . V trc s phn tp ri reny, qun chng khng cn bit tin ai, hoang mang cng n cc . Qunchng bt u nghi ng chn l ca gio l truyn thng T Ph v ongha th. Kt qu ca tnh trng ny l hai xu hng i nghch v nhnsinh c qun chng nhm mt ha theo. Xu hng thun th hng lc ththin v vt cht ch ngha vi ch trng hu kin trit . Xu hng trni vo ni tu kh hnh th thin v ym th ch ngha vi ch trng khngkin cng trit .

Nhu yu ti cn thit lc by gi hin ra qu r rng: Phi tm cho ra mio ln khai thng chn l, lm ni nng ta thch hp cho mt nhnsinh quan lnh mnh. Tnh th i hi mt tn gio cch mng v t tnghi hai yu t nht qun v vin mn.

Gia lc y Pht xut hin, Ngi lm mt cuc cch mng t tng v i,bi xch tt c cc xu hng cc oan qui hng v mt mi l : Trungo Duyn khi. T , Ngi khai trin thnh mt h thng gio l minhm t cu mnh, cu dn tc n ng thi v cu ht thy nhn loimun i v sau.

Pht xut hin nh mt vin ngc "nh thy chu" gn trong c mt aonc ng b quy ng c ngu, v m mt li thot chung cho t tnggii n by gi.

---o0o---

GIA PH PHT

Khi ngi A L A thit lp Ng n, ton th lnh th n c chiathnh nhiu vng quc (Th tc). Lnh th ca dng h Thch Ca l mttrong nhng vng quc y. V vua u tin ca dng h ny tn l "Chngs ha" (c mi ngi a thch). T vin t Chng s ha truyn n ii Thin Sanh Vng l t by i ca thi t Tt t a. H thng tha


9/114

k nh sau: i Thin Sanh Vng - S Ma - u La - C La - S TGip - Tnh Phn Vng - Tt t a.

---o0o---

A.- PH H THI T TT T A

S T Gip ci Kin Gi Na (Em gi A Noa Thch Ca) sanh c nmngi con:

1.- Tnh Phn Vng ci Ma Da phu nhn sanh ra Tt t a sau byngy th t trn, sau Tnh Phn Vng ci Ma Ha Ba X Ba sanh ra

Nan .

2.- Bch Phn Vng c hai ngi con l B t a v A Nan.

3.- Cam L Phm Vng c hai ngi con l Ma Ha Nam v A Na Lut.

4.- Hc Phn Vng c hai ngi con l B Sa v Bt .

5.- Cam L Vng Phi ly Thin Gic Vng sanh Da Du la.

---o0o---

B.- MU H CA THI T TT T A

A Noa Thch Ca Vng vua thnh Thin T nc Kosala, ci Da Du La (Em gi S T Gip) sanh c ba ngi con:

1.- Thin Gic Vng ci Cam L Vng Phi sanh ra B v Da Du La. Da Du La l v ca thi t Tt t a.

2.- Ma Da phu nhn ly Tnh Phn Vng sanh ra Tt t a ci Da Du

la.

3.- Ma Ha B Xa Ba cng ly Tnh Phn Vng (Di mu ca Pht)sanh ra Nan .

---o0o---


10/114

N SANH PHT

Theo phong tc n , Ma Da phu nhn trc khi h sanh con u lngphi v qu m c.

Nhng, khi gn mn nguyt khai hoa, phu nhn li xin php Tnh PhnVng c ra ngoi thnh du ngon, ri mi v qu sau. Nh vua lo ngi,

bn ch thn cng vi mt on th n i theo h tng. n vn Lm t ni(Lumbini) pha ngoi thnh Ca T La, phu nhn cm thy trong ngi khchu, va mi vn tay vo mt cnh cy V u th n sanh vng t ti y.

Gio in ghi chp rng sau khi n sanh, Thi t ng dy ngonh mtnhn bn phng, ri bc by bc, mt tay ch ln tri, mt tay ch xungt, m ni rng: "Trn tri di tri ch c ng l ch tn". Tip theo, Ngi

ni : "T v lng kip kip n nay, phen ny l ht". Ni xong, Thi t trli nh mi tr s sinh bnh thng khc. Trong khi , Tnh Phn Vngva sung sng va u lo ng hu bn phu nhn v thi t, mt m chiunhn theo khng st mt c ch no. Qun chng nghe tin vui cng xn chim ngng thi t.

Trong s ngi n xem c mt thy tng B la mn tn l A T (Asita) bc hc a vn, thot nhn thi t, th nng nc xin nh vua cho phpxem tng thi t. Sau mt hi ngm ngha, A T t v ht sc ngc

nhin, tu vi vua rng: "y l mt v cu tinh ca nhn loi va gingtrn. Nu lm vua th l mt v Chuyn lun thnh vng, em li an lccho th gian v mt chnh tr. Nu xut gia th s thnh bc i gic ti cao,thnh tu tr tu chn tht, gii thot cho c nhn loi v mt tn gio".

Nm Thi t n sanh cch y vo khong trn hai mi lm th k. Ngin sanh nhm ngy trng trn thng Vesak lch n , tc l ng ngyrm thng t m lch ca ta. V nm sanh, c nhiu thuyt khc nhau, tutrung c hai thuyt ng tin cy nht. Kt qu ca hai thuyt cng gn stnhau.

Theo "Chng Thnh im K" tnh cho n ngy nay th Pht nhp dit vonm 485 trc Ty lch, tc sanh nm 565 trc Thin cha, hay cch y2533 nm (tnh n 1968 dng lch).


11/114

Theo kho chng ca cc nh kho c Ty phng th Pht nhp dit vonm 483 trc Ty lch, tc sanh vo nm 563 trc Thin cha, hay cchy 2531 nm (tnh n 1968 dng lch).

Nu hai thuyt trn y gn ng th c Pht ra i trc Khng Tkhong 12 nm hoc 14 nm. Nhng theo Hi Pht gio Th gii sau khitham kho nhiu s liu, phn quyt rng c Pht nhp Nit bn cchy (1968) 1512 nm, nh vy Ngi ging sanh cch y 2592 nm, haytrc Ty lch 642 nm. So vi Khng T, Pht ra i trc 73 nm 1.

Ti ch Ngi n sanh (vn Mm t ni), nm 1896, nh kho c ngi AnhCuningham khai qut c mt tr (mt trong bn tr ca vua ADc chn ghi du bn ni gn lin vi lch s c Pht gi l T ngTm), trn tr c khc nm dng ch:

1.- Nm Thin i Thin Kin th 25, A Dc ch thn n y chim bi.2.- c Pht , dng h Thch Ca i xut gia, n sanh ni dy.3.- Vua sc dng thch tr k nim ni Ngi n sanh.4.- Thn Lumbini ni Pht n sanh c min thu.5.- l hng n Pht i vi ni Ngi n sanh.

Ty phng mnh danh tr y l "bn khai sanh ca c Pht". V t ,Ty phng mi chu tin rng c Pht l mt nhn vt lch s. V cng t Ty phng li cng ch trng x vo nghin cu t tng Pht hntrc. V trc kia h cho rng Pht l mt nhn vt thn thoi v hc thuytc gn cho Ngi ch l mt sng tc tp th ca nhiu i kt hp li.

---o0o---

I.- GIO DC THI TH U

Theo gio in th lin tip trong by ngy sau khi Thi t n sanh, nhiu

im l xut hin. n cui ngy th by, mt i bin c xy ra: Ma Daphu nhn t trn. Di mu Ma Ha Ba X Ba (Mah Prajpati) m nhimnui nng Thi t cho n khn ln. B c bit thng yu Thi t, v mcdu v sau chnh b h sanh Nan (Nanda), nhng tnh thng ca b lunlun t nng vo Thi t hn chnh con mnh.


12/114

Mt on ba mi hai cung n c tuyn chn gip b trong vic chmsc Thi t: tm ngi ph trch bng m, tm ngi ph trch tm ra, tmngi ph trch b mm, tm ngi ph trch by tr chi vui. Tui u thtri qua nh nhng trong an lc hon ton.

Dn dn ln khn, Thi t t ra thng minh , lanh li hot bt v rt dthng. Tuy cn tr th, thi Thi t trang nghim phi thng, tnh tnhkhng ging bt c mt ch b no khc. Sng trong cnh nhung la caosang, tm hn Thi t nh gi vo mt ci xa xm, dng mt lun lun mchiu suy ngh. Nhng cuc vui do cung n by ra trc mt hng ngykhng em li cho Thi t my may hng th v hoan lc.

Khi Thi t ln by tui, vua cha cho mi danh s khp cc nc v dy.Tt c kho hc thut ti cao ca n thi by gi l T Ph v Ng

minh, Thi t u c truyn dy y .

* Ng minh gm c:

1.- Thanh minh, tc ng hc v vn hc.2.- Cng xo minh, tc cng k ngh hc.3.- Y phng minh, tc y dc hc.4.- Nhn minh, tc lun l hc.5.- Ni minh, tc o hc.

* T Ph gm c:

1.- Ly cu Ph (Rig Veda) tuyn tp nhng thnh ca ti p ca gingngi A L A, mang nhiu tnh cht thn thoi, rt phong ph v cm ngh,c cng nng luyn php dng sanh.

2.- Tha m Ph (Sama Veda) dy v nghi thc t t.3.- D nhu Ph (Yajur Veda) dy v binh php.4.- A tht b Ph (Atharva Veda) dy v vn hin ch thut.

Trong thi gian nm nm, t by n mi hai tui, Thi t hiu thng sutv tng tn mi mn khoa hc trong Ng minh cng nh tt c kin thctrit hc ca T Ph . Vi tui th u m hc mau nh th, v Thi t lmt con ngi c bit phi thng, nghe mt bit trm, trn th gian xanay cha tng c. Sau nm nm, cc danh s khng cn g dy na, nntt c u xin t ng rt lui. Tip , qua nm mi ba tui, Thi t chuynluyn v thut. Bn cht cng trng, Thi t hc tt c b ban v ngh v


13/114

chin thut chin lc trong mt thi gian k lc. Nht nht Thi t uthng sut thun thc.

By gi trong Ng n, cc nc ng chia r trm tr?ng v cng ua tranhb vng. Trong cc nc mnh c hai nc pha nam Ca T La lKiu Tt La (Kosala th X V) v Ma Kit (Magadha th VngX) l hai nc hng cng bc nht v khng ngt dm ng lnh th ccln bang. Tnh Phn Vng nay c con vn v ton ti nh th cng xymng v sau Thi t s l v Thnh Vng chc chn thng nht c tonth lnh th n quy v mt mi cho dng h Thch Ca.

Nhm sy y, nh vua h lnh cho tt c cc vng t thuc h Thch Caphi luyn tp v thut. Mt hm, nh vua triu tp i hi t th ti caothp, B t a, em con ch, bn mt mi tn xuyn lun ba lp trng

ng. Nan , em rut cng vi mt mi tn v cng thnh cng khngkm. Khn chng v tay reo vang. n lt Thi t, ngi bo th gi vo vkh mang cung n t truyn ra cho ngi dng, v cung n ca thanh thiunin ng thao dt khng mnh. Mt mi tn bung ra, by lp trngng u b xuyn thng. Khn chng v tay nh sm vang. Sau cuc t thny, ton th dng h Thch Ca m i yn n mng. Mi ngi u sungsng vng tin nghip rc r tng lai ca dng h mnh. Nht l TnhPhn Vng.

---o0o---

II.- NI BUN CA THI T V BIN PHP GII TA

Mng ln ca nh vua c vut ve nh th, nhng ring Thi t th cngngy cng km vui. Sc nh li tin on ca A T , Tnh Phn Vngrng mnh lo s. Ngy ngy nh vua cho m i hi ca v nhc linh nh mong Thi t i su lm vui. Khng mt bin php no xt ra c th phcv cho mc ch y m khng c nh vua em ra x dng, t d d bngca ci chu bu, bng gi p ru ngon, cho n bng cung in bn ma

thit lp ring cho Thi t . Nhng tt c u v hiu.

Ni bun ca Thi t khng khuy c, l v bn cht Thi t l bn chtthnh nhn, m hng ngy t trong triu cho n ngoi qun, u u Thit cng chng kin thng trc nhng cnh tng bt bnh ng nght thca x hi n thi by gi.


14/114

S liu ghi chp rng, lc cn u th, mt hm Thi t theo ph vng i thst tnh hnh nng thn, chng kin cnh lm than ca nng phu, tay lmchn bn, m hi nh nhi, lm vic u tt mt ti sut ngy cho n mkhuya m cha c ngh ngi, trong khi y th ph vng v mnh ngtngng trn nga xe vi lng ta tn vng, tiu dao ty thch. Hai cnh tringc nhau y khin Thi t khng chu ni. Li thm, nhn xung mrung, cnh su b cn trng hin ra theo lung t cy, ang l nh lcnhc mt cch th thm th tip lin theo hng trm qu diu chim chc trntri x xung tranh n. Cnh mnh hip yu phi by ra mt cch v tnh vtn khc nh th, khin Thi t bi hi au xt.

Chng sanh au kh, x hi bt cng. l nhng hnh nh dt khot inm nt vo tm khm b bng ca Thi t. Nhng chng kin k tip vsau ch t thm nt in y mi ngy mt m hn, khng sao ty xo c.

Trc tnh trng mi ngy mi em li nhiu u lo cho mnh, Tnh PhnVng ngh n k ci v cho con cng sm cng hay, nhng mong rng l si dy thn hiu nht rng buc Thi t. Nm Thi t mi bytui, cng cha Da Du La (Yasodhar), ngi p con vua Thin gic(Suprabuddha) thnh Thin T (Devadarsita), c kn chn lm v Thit. Ngoi Da Du, ph vng cn ci thm cho hai phu nhn khc na, virt nhiu cung phi m n tc trc chu hu.

Ni bun khng v th m vi.

Khi Da Du h sanh con u lng l La hu La (Rhula), Tnh Phn Vngngh rng t y chc Thi t s phi v thng con m khng ngh n vicxut gia.

Nhng bnh ca Thi t l bnh nan y. Mi cuc truy hoan ch c tc dngtrong chc lt. Sau , u li tr v y. Ni bun vn khng vi.

Tng truyn rng, gii ta ni bun, Thi t xin xut thnh du ngon, c

Xa Nc (Chandaka) theo hu. Ba ln ra khi ba ca thnh, Thi t chngkin ba cnh nhn sinh thng kh bi t. Ln u gp mt c gi d dng,thn hnh tiu ty, mt my thiu no, dng dp bc nhc, i ng khngvng. Ln nh, gp mt ngi bnh, bng phng to nh ci trng, hi ththoi thp, chn tay gy t, ming rn bi ai, mt y ngn l. Ln ba, gpmt c quan ti, theo sau l nhng thn nhn, u b tc ri, gng mt su


15/114

no, tng cn r ln nhng ting nc di m thng bung tim l phi nginghe.

Sau ba ln Thi t chng kin ba cnh gi, au, cht, Tnh Phn Vng hlnh trang hong mt chn vin lm cch xa ngoi thnh, phi nhiu cungn n y ma ht, ri mi Thi t ra do chi. Tnh Phn Vng sai mtmu thn tn l u Di (Udyin) iu khin m cung n y v cho phpton quyn dng mi mu thut, min sao cm d c Thi t. u Dichn mt m n xinh p nht ln l Tn L dy cho php yu thut mhoc v quyn r Thi t. Sau sut mt ngy tc ng v hiu, u Di ralnh cho cung n rt lui. Ri trong cnh vng lng tuyt i ca hong hnng xung, u Di cng Thi t ngi chung chiu, m o v ba nithng kh ca nhn sinh l gi, bnh, cht, v mi i ha ca ng dc. u Di chin bi.

t lu sau, Thi t xin xut thnh ln na, cng n vin lm c. Thnh lnh,ngi gp mt v sa mn t xa i n dng dp thanh thot khc i. Thi thn hoan tin n n tip.

Hi: "Xem trang phc ca ngi sao khng ging ai ht? Th ngi c phi lngi khng?"

p: "Ti l ngi nh tt c mi ngi, nhng ly khai rng buc ca gianh, lm sa mn. V mun ri b kh no ca cnh gi, bnh, cht, ti chmong cu c o ln em li t do gii thot hon ton. i vi ti hingi, khng c g ng gi l su lo, cng khng c g ng gi l hoan h.Ti khng ham ca, khng ham sc, trn ngy trong rng ni u tch, dtla mi rng buc danh li th gian, khng ngh n ci "ti", cng khngngh n ci "ca ti". Khng c ci g l u hay tnh la chn, cngkhng c ci g l xu hay tt phn bit. Ti i lang thang kht thc ccth trn, hay cc thn trang ch l nui sng ci thn gi hp ny mthi. Gp ai b tai ch kh no, ti tm cch gii cu h. Ti khng s ngikhc bo th, cng khng mong c k ghi nh cng c. Ti ch bit chng

sanh au kh ang cn c gii cu!"

Nghe xong, Thi t thy lng mnh v cng sng khoi, ri t ngh sao ttng ca sa mn kia rt ging t tng mnh. Thi t ci xung nh l t lng ngng m, nhng khi ngng dy th khng thy sa mn u na.

T , Thi t quyt tm tm cho ra o c gii thot.


16/114

Mt m trng trn, sau mt cuc ca v ko di v cung phi m n mi mtln ng ra ng say m. Thi t chn ngn ng ngm cnh trc hinnguyn hnh y ri ln vo phng nhn mt v con ln cui cng, xongxung chung nga bo Xa Nc dt con nga Kin trc (Kanthaka) ra, rihai thy tr cng thot khi cung in di nh trng vng vc. n mt khurng cch thnh khong mi dm th xa xa hin ra bng mt o s ngngi tu di mt gc cy. o s tn l Bt gi v khu rng y gi l Khhnh lm. Thot thy bng o s, Thi t bo Xa Nc dng cng xungnga v ra lnh cho Xa Nc em nga tr v thnh tu r t s cho phvng bit. Xa Nc khng chu v nht quyt i xin theo. S liu cn ghichp cuc i thoi gia Thi t v Xa Nc t khi cn trong chung ngacho n pht t gi ny. Cuc i thoi dai dng vi nhiu chi tit lm ly bithit, lt ht tnh ngha thy tr, o ngha cha con v chng. Nhng trc

hoi bo cng rn nh kim cng ca Thi t, cui cng Xa Nc nh phitr v, mang theo nm tc v o mo ca Thi t v tu trnh ph vng.

Xong u y, Thi t chong mnh c sa vo, tin ti trc mt o s Btgi xin cng tu.

T y, mt cuc i mi bt u khc hn vi cuc i vng gi c. Mtcuc chuyn mnh ton din ng lp lp xy ra, a n cuc thot xc vi bi hng nht ca lch s con ngi m Thi t s thc hin c su nmsau.

Nm Thi t xut gia, theo s liu Bc phng th l nm ngi mi chntui. Nhng theo s liu Nam phng, th nm y ngi hai mi chn tui.

Nin i sau tng rng hp l hn, v nu nin i ny ng, th nm ngixut gia tc l nm 531 trc Ty lch hay cch y (1968) l 2502 nm.

Nu theo cng nguyn Pht gio hin nay th nm y l nm 595 trc Tylch, hay cch y 2563 nm.

---o0o---

III.- TU HNH V CHNG QU

Khi Thi t tin ti th nhiu o s trong nhm Bt gi thy tng mo siuphm ca ngi bn tranh nhau ra tc l. Thi t trnh by mc ch ca mnh,c h p rng y h ch tu cu ln ci tri, ch khng cu gii thotv gic ng.


17/114

Theo php tu ca nhm ny th v trang phc h mc o kt bng l cy; vthc n, hng ngy h ch n ru xanh, r cy, da cy, hoa qu khi i.Tuyt i khng dng vt thc cn ti tt. Thnh thong c i kht thc them b th cho ngi khc, ring h ch n cht t tha, qu h cmhi m duy tr sanh mng. Khi n th bt chc chim, dng hai chn kpthc n t vo ming.

Trong nhm tu kh hnh ny, c k t sng n chiu di nc lnh vomnh t u xung chn. C k mi ngy hai hoc su ln ngi trn tng

bng. C k nm ng st bn bp la hng p mnh trong tia la nng.C k sut ngy ln di nc, cu o nh quang minh ca mt tri mttrng nhip vo mnh. Thi th tr lp v cng k d. Tt c cc khhnh y, theo h, s chiu cm kt qu an vui v sau cc ci tri.

Thi t nghe qua, ly lm au xt cho h, khuyn h b li tu y i, vin lrng: gi s cc php tu y c em li khoi lc ci tri i na th sau khihng ht qu vui, vn phi tr li chu kh nh trc khi cha tu, nh vykh n chiu tp kh kia, ch khng li ch g ht. Hn na, chim chc cngn tri cy, u c v th m sanh ln ci tri c?

Bn ni qua, bn bc li, khng ai nghe ai. Cui cng h yu cu Thi tnu chu li vi h, h s tn Thi t ln bc trng lo ti cao v ctn knh nh tri Thch, tc nh ng Sng th ca h. D nhin, Thi tkhng chp nhn.

Trong nhm Bt gi c mt o s ang tu php nm ln gia t, c ngheThi t ni lin ng dy gii thiu n tin A La Lam (Arada Kalama) mng thi tn ln ngang hng thnh gi, hin ang iu khin mt otrng ln ti ni Tn .

Thi t li y ch mt hm. Qua hm sau, ln ng tm gp A La Lam.

Trong khi y, kinh thnh Ca T La no lon v c tin Thi t b i tu,Tnh Phn Vng cho hai i thn cp tc ui theo n Kh hnh lm.c y mch bo, hai i thn y ln ng rt theo na, gp Thi t dc ng.

Hai ng vin mi l l thuyt phc Thi t tr v, nhng v hiu. Cuicng v qu cm phc ch st ca Thi t, h nh rt lui v ha s xin


18/114


19/114

trnh khi b cnh gii nhim trc tri buc? Nh vy cha phi cnh giicu cnh gii thot m ti mong cu!".

A La Lam nghe Thi t ct vn nh trn, mt mt lng t thy h thn,nhng mt khc li cng cm phc Thi t bi phn.

Trn bc ng cu o, sau A La Lam, Thi t cn c gp mt o slng danh khc na l Ut u Lam Pht, cn gi l Ut (Udraka-Ramaputra). Ut kin thc tuy c phn rng hn A La Lam, nhnghng tu khng khc nhau, v ng ny cng thuc phi S lun.

Sau khi t gi Ut , Thi t cn i vn du nhiu ni khc. Cui cng khii n b pha ng sng Ni lin thin (Nairaujan), mt chi nhnh ca sngHng, Thi t nh ln ni Bt La Cp B gn y tnh tu. Nhng khi

leo ln, thy ni y khng phi chn tch mch thanh tnh. Thi t li trxung, vt sng Ni lin thin, nhm hng ni Gi Da (Gaya) tin ti. Gny, c mt khu rng m cc o s thng t tp tu kh hnh, nn cnggi l Kh hnh lm. Vn Lc uyn chnh trong khu rng ny. Rng Khhnh ny thuc lnh th Ma Kit , nm trong a phn thn u lu tn (Uruvilva), cnh ni Gi Da, khong gia sng Hng v sng Ba la ni, mttrc nhn ra sng Ni lin thin. Phi bc sng ny li c ni Tng u( ni u voi), phong cnh ton vng tht tch mch, rt thun tin cho victnh tu. Sau khi quyt nh chn ni ny lm o trng, Thi t th cngquyt khng ri b trc khi cha c o. Ti y, hin c thp k nimgi l thp Pht Gi da (Buddha-Gaya), ting Vit gi l B o trng.

y khng bao lu th nm ngi trong nhm Kiu Trn Nh do hai ithn chiu m cng n khn cu xin Thi t cho php kt bn cng tu.

Ti y trong su nm lin, Thi t khng theo php tu k qui ca nhmBt gi trc kia, nhng nhng kh hnh m Thi t tri qua cn vt xakh hnh ca nhm y rt nhiu. Sut ngy m, Thi t ch chuyn lo gigii tham thin, qun n b ng. Thi gian tu nh th ko di kh lu, cng

ngy sc khe cng gim st, mt trm, mi nh, xng ln xng nh lira. Thn hnh Thi t ch cn l mt b xng vi lp da mng bao bc bnngoi. Thnh thong voi hay vn n tip t cho mt t hoa qu hoc vi htu n. Thm ch v sau mi ngy Thi t ch cn n mt ht m hocmt ht la mch, ct ch cm hi. Thm tm Thi t ngh rng c chukham kh nh vy mi khc phc c xc tht, dit tr c phin no.


20/114

Nhng tri qua nhiu nm kham kh nh th, phin no vn khng tiu, mthn th th khng cn g c gi l hnh dng con ngi na.

Th phng php ny khng c, Thi t i tm phng php khc. Bt knc mi ln ming Thi t luyn php nn th, nh ch h hp. Nhng ktqu em li l: mt hoa, tai , trn trn nh c dao m, trn nh u nhu croi da qut xung.

Su nm tri qua, phin no, vng tng vn khng on dit, tnh dc, sanht vn khng tiu tr. Con ng gii thot cng mt m xa thm.

Trong khi y, nhm Kiu Trn Nh thy nhit tm cu o cao ca Thit, ht thy u tn th ngi nh tri Thch, lun lun chu hu bncnh. Cng trong khi y, Tnh Phn Vng nh con thnh thong cho ngi

n d la tin tc. c nghe Thi t tu kh hnh qu sc cc kh, nh vuabt gic r ln khc. Qu thng con, vua sai A Nc em trn tu m v ncho Thi t dng. Ma Ha Ba X Ba v Da Du thng xt khng km,cng gi theo tng phm ca mnh v cn dn Xa Nc phi c ht sc nnn Thi t thu nhn ph vng v thn quyn an tm.

Khi Xa Nc gp Thi t th Thi t nht mc t chi, vin l rng lm nhth tr ngi ng tu, Xa Nc li k cho Thi t nghe nhng vic xy ra tihong cung t ngy Thi t ra i, nhng va mi bt u th b Thi t chnli, bo Xa Nc phi cp tc li bc, Thi t yn tm tu hnh.

Sau su nm kh hnh, mt hm Thi t bng ngh rng: "i s gii thotu cn bt buc nhc th phi chu kh? i n kht ung l vic d nhin.iu cn thit l : khng nn n nhc th v nn qun n i. V nukhng qun n th tm khng th thanh tnh. M tm khng thanh tnh th u khng th tiu tr. u khng tiu tr, lm sao n c o ln giithot".

Ngh th xong, Thi t ri ch ngi, xung sng Ni lin thin tm ra sch

s. Tm xong tr ln, chn l khng ni v kit sc. Ng qu bn b sng,Thi t phi dang tay ln vn mt cnh cy mi ng dy c. Gng thmvi bc na li ng qu.

By gi ti bn b sng c mt c gi chn b tn l Nan Ba La, cn gil Tu Xa a (Sujata) thy tnh cnh thm no nh th bn vt mt bt sa b


21/114

ti em dng, Thi t lnh th. Ung xong giy lt sau thy trong ngisng khoi, kh lc dn dn hi phc.

Nhm Kiu trn Nh thy Thi t tip nhn cng dng ca mt c gi chnb th lng y kinh d, v cho nh th l u v ngh rng Thi t thich sa a. C nm ngi khng mun nhn Thi t na v s u ly. Thit n vi h, h b chy.

Ri b nm ngi, mt mnh mt bng, Thi t lng thng nhm ni Gi dathng tin. Di mt gc cy B , ka mt ta kim cang c ca ai b trngm nay khng cn lu li du vt, Thi t bt c non 2 tri ln , ri ngikit gi, xong pht th rng: "Nu phen ny khng t c chnh gic gii thot khi sanh t th th quyt khng ng dy ri khi ni y".

Chnh m hm , Thi t ng o.

S liu ghi chp rng, trc khi sp thnh o, Thi t b? Ma vng quyph d di. C ma trong ln ma ngoi. Ma trong c ma phin no, ma vngtng. Ma ngoi c ma thanh sc, ma uy lc. cc loi ma thng hngkhng ch th gian m t ngn xa cha ai khc phc ni, bc vo conng gic ng chn tht.

Mt trn gic lng khng khip xy ra trc khi Thi t thnh o.

Sau khi hng phc xong ma vng, Thi t thy lng mnh tuyt i vnglng bng phng nh mt nc h thu, tm hn rc sng nh nh mt trigia tra. Nh ch nguyn cng thm kin c, trong lng cng thm bnhtnh.

Nhp nh tam mui, Thi t th tm t tiu dao cc cnh gii v nim vtng. Mt th gii sng ngi bng dy ln trc mt, trong hin ra cmt dng sanh t lu chuyn ca chnh mnh: khi lm cha, lm con, lmthy, lm t. Khi khc, khi ci, khi sanh a phng ny, lc sanh a

phng khc, khng nht nh. Trong dng sanh t y, l nh lc nhc, cnv s chng sanh khc, khi bn, khi th, khi quyn thuc, khi giao tranh. Ttc u b tri buc bi quan h nhn duyn sanh khi. Chnh quan h nhnduyn ny m hoc v giam hm chng sanh cng nm mn kip trong idc li danh, v phng gii thot. Nhn cnh tng oan thn bnh ng y,Thi t cm thy xt xa v hn v bt gic ri l lc no khng hay.


22/114

Trong cnh gii bnh ng y, sanh v t hin ra khng hai. Sanh l u mica t, m t cng li l u mi ca sanh. Sanh t, t sanh tip ni nhaukhng cng tn. Dng sanh mng c th khuch i ra thm na, cui cngng ha hn vi v tr.

Mi phin no tiu tan, lng trn ngp hoan h, Thi t thy xung quanhNgi khng cn g ng gi l khng gian hay thi gian na. Mi phn bitu tan bin, Thi t t hi y phi chng l gic m? Khng! Nhng hintng thy trc mt l nhng hin tng s m c. l nhng hintng xy ra trong mt cn cnh gic cao , Ngi chng c qu vthng b d: NGI THNH PHT.

Sau khi ng c chnh php duyn khi, Pht qun st chi ly mi hintng th gian th thy ht thy u lu chuyn kinh qua mi hai nhn

duyn, trong Kh ng vai tr ch th. T ch th y trin khai ra mi ccc hin tng lo, bnh, t.

-V u c Lo, Bnh, T? V c Sanh ra.

-Sanh do u m khi? Do lng ham mun tn ti. Tc Hu hay nghiplc.

-Tn ti v nguyn nhn g pht sanh? V c truy cu nm bt. Tc Th.

-Truy cu v nguyn nhn g khi. V say m dc lc. Tc i.

- Say m v nguyn nhn g pht sanh? Do c cm gic kh vui. TcTh.

- Cm gic kh vui v nguyn nhn g pht sanh? V c ng chm xctip, m ng cho mi nhn thc. Tc Xc.

- Tip xc do u pht sanh? Do su cn. Tc Lc nhp.

- Su cn nng vo u m c? Nng vo cc yu t to nn tinh thnv th xc loi hu tnh. Tc Danh sc.

- Tinh thn v th xc nng vo ci g hin thc? Nng vo chng tnghip lc qu kh. Tc Thc.


23/114

- Chng t nghip lc do u m c? Do to tc kin tc t qu kh. TcHnh.

- To tc lin tc nng vo u sanh khi? Nng vo phin no mhoc. Tc V minh.

- Phin no hay V minh chnh l ngun gc ca au kh sanh t vy.

Do V minh khi Hnh.Do Hnh c Thc.Do Thc trin khai c Danh sc.Do Danh sc c sanh Lc nhp.Do Lc nhp c Cm xc.Do Cm xc c Th.

Do Th sanh i.Do i nn Chp th.Do Chp th nn to Nghip (Hu).Do Nghip c Sanh.Do Sanh tt c Lo, T.

Tt c chng sanh s d c cht i sanh li, lun hi lu chuyn khng dt lch v ci vng ln qun ny.

Quan trng nht trong mi hai nhn duyn l ba chi u: V minh, hnh,thc. Chnh ba chi u ny l u mi, l nguyn nhn cn bn chi phi mihin tng khng nhng ca ring nhn sinh, m cn chung cho c v tr.

Mun ph tan ci vng duyn khi ln qun y, bin php cng hiu nht lcon ng Bt chnh gm: chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnhnghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh.

Ch c con ng Bt chnh mi tiu dit c t kin chp trc. T kinchp trc tiu dit, v nh ci ht th la t tt.

T mi hai nhn duyn, Pht trin khai h thng gio l T diu : Kh,Tp, Dit, o.

Vi thp nh nhn duyn, Bt chnh o v T diu , Pht hon thnhchn l Trung o siu tuyt ca Ngi. Chnh ngi thc hin chn l y


24/114

ngay trn bn thn m thnh tu t ng v ng tuyt i ca con ngi vimt nhn cch v i, tng c truyn thng t tng Ph hng m c.

l chn l th khng vng mc, khng cu chp. X b tt c, nhngtrn thc t khng mt php no thc s b x b. l nht ngha , l Trung o Bt nh hon thnh con ngi ch thc mun thu?.

Ni Pht l t ng chn tht, vy t ng y l g?

- Chnh l vn php.

- Vn php do u m ra?

- Do nhn duyn sanh khi.

- Nhn duyn u?

- Chnh ngay ni ci tm bnh thng ca mi chng sanh.

Thp nh nhn duyn thuyt minh l duyn khi y.

Bt chnh o ch ng qu trnh duyn khi y.

T trnh by h thng dch bin c thun ln nghch ca hin tng duynkhi y.

c trng ca s ng o ca Pht l im TRUNG O DUYN KHI,v ch mi im y m thi. Tt c o phong u xy dng trn . Tt co hc v sau cng do khai trin ra.

Sau khi c o, Pht cm thy lng lng lng nh nhng, khng cht vngbn. Hi tng li kip t sanh trc xa, Ngi hn hoan t ni vi mnh:"Ta lang thang trong vng lun hi qua bao kip sng, tm mi m khng

gp k lm nh. au kh thay kip sng c ti din mi. Hi k lm nh!Nay ta tm c ngi ri, ngi khng cn lm nh c na. Baonhiu rui v m ca ngi u gy ht, ko ct ca ngi u tan vnri. Tr ta t n v thng Nit bn, bao nhiu dc vng ta u dtsch".


25/114

Gio in Pht gio cn ghi chp rng, hm Pht ngi ti di gc cy B, gp phi mt trn ma to gi ln, c Long vng tn l Mucalinda hinln ly mnh qun by vng thn Pht, dng by u ln che, nh Phtkhi t. Tip c on xe hai thng gia tn l L Ph B (Tripussa)v Bc Ca L (Bhallika) i qua cng ng, c Pht chc phc v bancho t tc v mng tay k nim. Cng chnh ti y, ln u tin, TThin vng dng bnh bt Pht ng cng dng. Sau hai thng giany n kinh doanh ti Min in, dng thp th hai bo vt y. Nh ,vua Min v cc vua k cn lc mi bit n n v tm n ra mtPht. Thp th tc v mng tay Pht hin vn cn ti kinh Rangoon gi lthp Shwedagon.

Tm ra mi o ri, Pht cn ngn ng suy t mi, khng bit c nn em ratruyn b ngay c cha? Sau khi quyt, Ngi lin ri ta Kim cang,

nhm hng thnh Ca Thi (Kasi) thng tin. Ca Thi tc l thnh Ba la ni(Bnars) ngy nay vy.

---o0o---

[02] - PHT GIO HA hay PHT CHUYN PHP LUN

NGI U TIN GP PHT

Trn ng t gc B n thnh Ca Thi, Pht gp mt ngi t xa i li.ng ny thy tng mo trang nghim ca Pht th bt gic tm hn rngng, lin qu mp bn v ng, bch rng:

- Ngi c phi l ngi khng? Sao tng ngi p t ha n th? Nhnngi, sao ti t nhin thy va rn rn n lnh, va phi phi hoan h mtm hn li yn tnh khc thng? Ngi l thin thn chng? u Ba Ca nyknh mong Ngi khai th.

- "Ny u Ba Ca! Pht bo. Ta khng phi thin thn. Ta cng khng theohc vi thy no ht. Khng c bn b no cng hc chung vi ta. Nh tlc, ta gic ng c diu php m trn th gian ny cha ai t c.

Ny u Ba Ca! phin no l k th ng s nht. Mun hng phc k thy, nht nh phi c gm bu tr t. Tr tu y, ta chng c. nthnh Ca Thi phen ny, ta nht quyt phi dng trng chnh gic, khua


26/114

chung tr hu, thc tnh th gian ang chm m trong cn c mng trinmin.

Ny u Ba Ca! Lng ta hin rt thanh thn. Khng kiu ngo cng khngn dch v bt c mt l do no. Ta ch chuyn ch mt vic: lu b chnh

php cu gip chng sanh chm m trong bin kh. Trong mt kip trc,ta tng pht nguyn lm thuyn trng cu vt k trm lun chi vitrong kh hi. Nay iu kin ny y , ta quyt thc hin th nguynxa. Bt c ai c thin cn v nhn duyn s u c ta cu vt. Ta phithc hin cho k c s mng ca ng i trng phu v ng i yvng.

Ny u Ba Ca! Khng phi nhn v c bng ti m dn pht ra nh sng.Khu tr ht bng ti th nh sng t nhin ca n hin ra. n y l n tr

hu. Ta t n y ln l lm mt vic thun vi t nhin chiu ph bngti ngu si ca chng sanh.

Ny u Ba Ca! Ca g th c la. Khng kh chuyn ng th thnh gi.o t th phi c nc. l nhng vic ng nhin. Vic ta sp lmy cng vy"

Lng tai nghe Pht ni, u Ba Ca tn thn khng ngt. Nghe xong, hatrong tng lai s tm gp Pht v s xin lm t. Sau hai ngi chiatay.

---o0o---

I.- GIO ON U TIN

n vn Lc Uyn trong rng Kh hnh, Pht gp ngay nhm nm ngiKiu trn Nh vn cn y. Xa trng thy Pht uy nghi bc n, thottin nm ng tng Pht hi hn mun tr lui xin sm hi cng tip tctu. C nm ngi c hn cng nhau tng l, nhm mt gi b nh khng

trng thy, xem Pht x s ra sao. Nhng khi Pht n gn, khng ai boai, tt c u bt gic pht s v cng qu xung nh l.

- Sao cc ng khng thc hnh li giao c khng n tip ta? Pht bo.

- Thi t Tt t a! Chng ti u dm ngh th!


27/114

- Cc ng t nay khng nn gi ta bng tc danh. Hin ta thnh tu chnhgic. Hy gi ta l Pht. Pht chnh l nh snh ca v tr. Mun thnhthnh Pht u cn phi tu kh hnh! Tri li c b li tu y i th mi mongthnh Pht c.

Ny Kiu trn Nh! Nm ng hin ang mc phi mt ci bnh him nghol bnh chp cht mt pha. Bt nhc th chu kh ch cng khin tm thnthm ri lon. Tri li, cho thn tm hng lc th li khin n say m itrc. Tu hnh m thin trng bn ny hay bn kia, u khng th no thnhtu i o cn bn. Vn ny, ta thu r khi cn trong vng cungv khi ta cng cc ng tu kh hnh su nm.

Xa la c kh ln lc, l con ng tu hnh trung o chn chnh, an gic ng ti cao.

Mun i n , cn phi thc hin tm iu:

1.- Kin gii phi chnh xc (chnh kin)2.- T tng phi thun chn (chnh t duy)

3.- Ni ph phi hin ha thanh tnh (chnh ng)4.- Vic lm phi chnh ng (chnh nghip)5.- Mu sinh phi hp l (chnh nghip)

6.- Tinh thn phi tch cc (chnh tinh tn)7.- Tn ngng phi hp chn l (chnh nim)8.- Sinh hot tm linh phi quy nht (chnh nh)

Tu hc phi theo ng tm hng ny mi gii thot c kh au caphin no tch t t lu i lu kip. C gii thot au kh mi t ccnh gii tch tnh an vui.

Ny Kiu trn Nh! Trn th gian ny, tt c chng sanh khng ai thot khi

kh au do sanh,gi, bnh, cht gy nn. th, li cn dn dp bao nhiutai ng ca t nhin gii nh ha tai, thy tai, phong tai, chn tai v.v... in m phi xa la cng kh. On cu phi gp g cng kh. Ham munkhng c cng kh. Nm m thiu t ngy m cng kh. Tt c cc niKH au y u bt gc t ci o tng Ng. Do o tng ng y m tham,sn, si dy khi trin min, tch ly i n qua kip kia thnh TP. Mun


28/114

gii tr khi tham, sn, si tch tp y, cn phi tu O. C tu o mi tinnhp c cnh gii tch DIT.

Ny Kiu trn Nh! Ta cn ch cho cc ng bit:

- l Kh, v tnh n hay bc bch.- l Tp, v tnh n thng chiu cm.- l Dit, v tnh n c th chng c.- l o, v tnh n c th tu c.

Ny Kiu trn Nh! Ta khuyn cc ng hy tch cc:

- V n l Kh, cc ng cn phi bit.- V n l Tp, cc ng cn phi tr.

- V n l Dit, cc ng cn phi chng.- V n l o, cc ng cn phi tu.

Ny Kiu trn Nh! Hy xem gng ta th r:

- l Kh, ta bit ri.- l Tp, ta tr xong.- l Dit, ta chng c.- l o, ta tu thnh.

Bn s tht cn bn Kh, Tp, Dit, o ch c thnh tr mi hi thng, nngi l Bn Thnh . Nu khng rt ro thu hiu Bn Thnh y thkhng th no gii thot. Cc ng nghe r cha?

Ny Kiu trn Nh! thn nm un ny l thng chng? L khng thngchng? L kh chng? L khng kh chng? L khng chng? L khngkhng chng? L ng chng? L v ng chng?

- Bch Pht! Nm un sc, th, tng, hnh, thc ch thc l v thng,

kh, khng v v ng.

- Hay thay! Cc ng lnh hi c gio php ta.

Sau khi nghe Pht dy, nm ng Kiu trn Nh, A X B Th, Bt , ThpLc Ca Dip v Ma Nam Cu Ly (con trng Hc Phn Vng) u xinnguyn quy y Pht. y l nm t u tin. Vi li thuyt gio trn l bi


29/114


30/114

Ngay trong vng Pht v t hong ha, c mt o s ni ting tn l uLu Tn Loa Ca Dip (Uruvilv Ksyapa) cm u nm trm t theo oBi Ha (th thn la). Pht quyt a ng ny v no chnh, lp tm nnhip phc cho c.

Trn ng i n n th thn La ca Ca Dip, tnh c Pht gp ba mithanh nin ng tm kim mt c gi, trc kia vn l gi im, nhngc c nhm mua v lm v cho mt g trong bn h. L do tm kim l vdm n y, m va ri tha lc trong nh ng say, nh cp tin bc quno b trn. Thy thanh nin mt v, v mt thiu no u su, Pht ging giio l nhn sanh v thng cho nghe, xong ngi hi: "Anh th ngh k, nni tm t ng anh hn hay i tm ngi n b y hn".

Thanh nin cht tnh ng, ri cng vi hai mi chn ngi bn kia xin quy

y theo Pht lm t.

Khi n gp Ca Dip th tri gn ti. ng ny t khinh khi cao ngo, t coimnh l mt thnh nhn. Qu tht, ng cng thuc hng bc hc a vn vnht l ng ang uc vua quan v dn chng quanh vng thnh knh tnsng.

Pht bit vy, bn mn c l ngi l hnh i nh ng, xin cho tmtr mt m. Ca Dip cho ng trong n dnh ring cha nhng kh c

bi ha, trong c mt con c long rt d. Ca Dip c c mun cho clong hi Pht. Chnh Pht cng bit thm y. Nhng bng nhng huynnng siu nhin, Pht hng phc c long mt cch d dng, khin Ca Dipv nhm t tr li khip phc. Hm sau ti n Bi Ha c l ln, ngo dn c quanh vng quy t v xem Ca Dip thi th thn thng. Ca Dipc lng k, khng mun Pht hin din trong bui l y, nh kim cchmi Pht ra khi n Ca Dip khi y ny. Pht bit trnh mt. Nhngsau khi tan l, Ca Dip v cng kinh d, thy Pht cn y nguyn ch ctrong n. Kt qu ca chuyn gp g k th ny l Ca Dip v nm trm t u vt ht kh c bi ha xung sng, dp n th thn la v xin quy y

theo Pht.

Hai em ca u Lu Tn Loa Ca Dip l Nan Ca Dip (Nadi Ksyapa)v Gi Da Ca Dip (Gay Ksyapa) cng th thn la v hai ngi thnglnh hai trm nm mi chng tu gn y, nghe tin anh mnh quy y Pht,rt i ngc nhin, tm n can ngn, nhng sau khi nghe anh ca tng Phtv chnh t mt c nhn thy phong ca Ngi, cng b nhip phc m


31/114

tnh nguyn xin theo lun. Do s quy chnh ca ba anh em Ca Dip, tPht tng thm c mt ngn ngi.

Nhn ba anh em Ca Dip th thn la, Pht khai th cho h bit v tai haca la. Ngi dy h rng nhng cm gic ca chng sanh bng chy mngy nh la t. l la tham, sn, si, la o mng, la sanh t v.v.. Ccth la y dy khi vn c thy tt phi c chung. Tiu dit cc th la ykhin ci qu trnh hu thy hu chung ca n ngng li, th s t c tchdit v bt t ci an lc ti cao.

---o0o---

2.-VUA TN B SA LA QUY Y

Nh li kt c xa, Pht dn chng n gp vua Tn B Sa La(Bimbisara) ti thnh Vng X, nc Ma kit . Dc ng ngi dng li ni Linh Thu cch thnh khong vi ba dm, thit lp ?o trng ti yxong ri mi tin vo thnh sau.Dn trong thnh, khi nghe tin n ba anh emCa Dip u Pht, v cng kinh ngc, nay li nghe Pht quang lm nVng X c ba anh em y theo hu, khng ai bo ai, tt c u thit lphng n chng hoa xng trm, qu mp hai bn v ng i Pht vchng t i qua chim bi. Ring vua Tn B Sa La th cho s gi ntn ni Linh Thu nghnh n. ch thn nh vua ra tn ngoi thnh nhl. Thot nhn thy Pht vi din mo uy nghi rc r bi phn hn xa, nhvua bit rng Pht chng qu ch thc ri.

p li nh vua hi: "Nu khng c ng th ai th qu bo", ti vng cungPht dy rng:

- Ng ny ch l mt o tng ca chng sanh. Qu bo m chng sanh thlnh cng l o tng nt. o tng n dy khi o tng kia. Ph c otng ng th ng thi ph lun c o tng qu bo m gii thot.

Nu bo rng nht nh phi c ng th qu bo th h tt phi tu khhnh? Nu bo rng nht nh khng c g ht th cu gii thot lm g? Trnth gian ny, tht khng c s tc ca ng. Cng khng c ng lm ch t.Ch c t nghip lu chuyn m thi.


32/114

V nghip nn hnh nh c ng. Ht thy phin no tham, sn, si u bt gct ci gi ng y. Hin tng ging nh chi . chi c khi phttia la, c khi khng pht . Khi khng chi , th khng th ni rng l la. S kin , tri qua nhng nm tu hnh, ta thu r. Nh m lykhai c o tng ng (tc ng chp). Nhng ly khai ng chp khng phivic d. H cha ly khai c ng chp th cn y ry m lm, ngu si, ino.

Mun ph tr o tng ng (tc ng chp), phi qun n i v thay vo ,tm ly chung sanh lm ng. Tip theo, li phi qun lun chng sanh m ivo lnh vc ca tm bt ng. em tm bt ?ng y th nhp v tr, hong vi v tr trong mt bn th chung cng rng ln; mi chnh l thtng, m cng tc l Nit bn bt sanh bt dit vy. Tht ng y hay Nit bnchnh l tht tng bn lai ca v tr. Trong tht tng bn lai y, u cn

sanh t na.

Nghe Pht dy xong v v ng v tht ng, vua Tn B Sa La v tt c thnhchng u pht nguyn quy y.

n p n Pht, nh vua cho xy ct ti vn trc Ca Lan cnh th Vng X, mt ngi tnh tht ly tn l Trc lm tnh x, gm mi sungi nh, mi ngi gm su chc phng, nm trm lu gc, by mi haiging ng. Ct xong, nh vua mi Pht v chng tng v thng tr ti.

Sau khi Pht tip nhn Tnh x Trc lm, ting n vang khp y. Bygi c hai o s c phch thuc mn phi San Xa D (Sanyaya, mt trongs su phi Lun s ngoi o), l u Ba Tht Sa (Upatisya) tc X LiPht (Sariputra) v Cu Lut , cng gi l Cu Ly Ca (Kolita) tc McKin Lin (Maudgalyayana hay Maudgalaputra), mi ngi lnh o khongmt trm chng, do mi gii ca A X B Th, em tt c chng nxin u Pht.

Hai v ny v sau u l cao ca Pht, thuc nhm Thp Thnh chng. XLi Pht l Tr tu nht, Mc Kin Lin l Thn thng nht.

X Li Pht c ngi cu rut gi l Trng Tro phn ch (o s B lamn mng tay di), nghe tin chu mnh theo Pht, kinh ngc bn tmn xem s tnh ra sao, b khip phc ri cng xin quy y lm t. l Ma


33/114

Ha Cu Hy La, cng gi l Cu Sc Ch La (Maha Kausthila) m on mu cc kinh thng nhc n.

Mt hm, Pht nhum bnh, vua Tn B Sa La phi ng y tn l K B nchm sc iu tr. Nhn thy Pht p tm y qu c, K B em php vsinh ra thuyt gii v dng Pht mt tm y mi do mt quc vng lngging trao tng t n ng c cng tr liu cho chnh quc vng y,nhng K B tic khng mc, ct gi lu ngy. Pht lnh th. T ,nhn dn thnh Vng X noi gng, ua nhau dng cng y cho ch tng.V cng do , ln u tin, Pht ch php phc cho tng on.

Phong tro dng cng lan trn. Ting n ti tai mt v i ph ho, giuch quc tn l Ma Ha Ca Dip (Maha Ksyapa) ngi thn Sa lan ,khng xa thnh Vng X lm. ng ny l mt nhn vt c phch thuc

dng B la mn, hc rng ti cao, thng minh qun chng, nghe tin n i,ng tm n Vng X xin yt kin Pht. Cm phc c ti nng caPht, sau my ln tip xc, ng dp b vic nh, xin Pht thu np lm t.V sau, ng tr thnh v u nht, thuc nhm Thp Thnh chng.ng cn l ngi tha k Pht thng lnh tng on sau khi Pht nhp dit.(Nn bit rng, by gi X Li Pht v Mc Kin Lin u th tch ri).

Sau khi nhip phc c Ma Ha Ca Dip, ting tm Pht tht l ly lng rcr. Tr thc trong ton ci nc Ma kit u x v xin th gio. C sPht gio ca nc Ma kit nh vy l thnh tu vin mn. Tnh xLinh Thu hon thnh cng chnh lc ny.

T y sp sau, Pht gio bnh trng sang nc Kiu Tt La (Kosala) 4 vith l X V, do mi gii ca c s Tu t tc trng gi Cp C c.Kiu Tt La l mt trong hai trung tm vn ha sng chi bc nht ca tonci n thi by gi (trung tm kia l Ma Kit ).

---o0o---

3.-TNH X K VIN V C S TU T

Lc Pht tnh x Trc lm, mt hm c mt t ti gia l trng gi ThLa (Cda) thit trai mi Pht v chng Tng th cng ti nh. Trc mthm, c trng gi Tu t (Sudatta) bit hiu l Cp C c (ngi thnhX V, nc Kiu Tt La, pha Ty Bc Ma Kit ) n dm hi con giTh La cho ngi con th by ca ng. Trong khi hai bn m o, Tu t


34/114

rt ngc nhin thy trong nh rn rp treo n ging hoa cc k linh nh rcr, k i ngi li trang trng tp np. Hi th c bit ton gia ang chun

b cuc tip rc Pht v chng Tng vo hm sau. Th La cn cho Tu tbit rt tn tng v t cch, phong v tr tu siu ng ca Pht.

Ngay m hm , Tu t tm n gp Pht ti Trc lm. Cuc gp g tayi xy ra di vng trng thanh, trong bu khng kh tch mch tuyt iyn lng.

Pht ging cho Tu t nghe v php b th (ch tm th, tinh tn th, thi th,tch mch th, v y th v.v...), v quan h nhn duyn, v sc chiu cm qu

bo ca nghip nhn.

Nghe xong,Tu t i hoan h, nh l xin quy y lm t ti gia v thnh

cu Pht cng chng Tng n X V (Srvasti) hong truyn chnh php.Tu t cng pht nguyn xin v Pht v chng Tng, kin lp ti y mttnh x nh Trc lm, lm c s hong ho Pht gio ti Kiu tt La.

Hm sau, Tu t vi vng tr v X V.

By gi, vua nc Kiu Tt La l Ba T Nc (Prasenajit) c ngi contrng l thi t K (Jeta), c mt khu vn rt rng st ngay th X V, phong cnh k t an nhn, trng y k hoa d tho, bn ma chimht hoa ci. Tu t n thng lng xin mua, Thi t trong lng khngmun bn, nhng v n tnh trng gi l ngi c a v, c danh phntrong nc, nn ni a rng, ai mun mua th em vng n lt khp rng.

Ni a nh th, khngng hm sau Tu t cho ngi ch vng n tht,K rt i ngc nhin, khng hiu Pht l ngi th no m khin Tu thoang ph c gia ti ca ng nh th. Sau khi nghe Tu t t r ht nguncn, K bn giao c li, l ch bn t m khng bn cy. S cy trongrng, K xin lu li t mnh cng ring Pht.

Mua xong khu rng, Tu t li tr qua Vng X bo co t s vi Pht v

thnh th kin Pht v kiu mu tnh x mi. Pht dy t nay i tn khurng y l K Th Cp C c Vin (vn ca Cp C c, cy ca K) v phi trng lo X Li Pht cng i theo Tu t qua X V trongnom vic xy ct.

Tnh x K Vin ny, sau khi hon thnh, so vi tnh x Trc lm, cn huyhong v trang nghim hn bi phn. Phng , phng ng k n my trm;


35/114

ngoi ra li cn c l ng, ging ng, t hi ng, nh dng bnh,nh tm, nh c sch .v... Nh cao sn rng khng thua g trong vngcung ca vua Ba T Nc.

Trong thi gian ang xy ct, c ngoi o thy th ganh ght, tm n gpX Li Pht, ni ging trch thng v i tranh bin. Tr tu v ti hng

bin ca X Li Pht khin c trm lun s ngoi o chu thua. Chnhngi X Li Pht a s ngoi o y v vi Pht, trc khi Pht chach thn n gio ha. V vy, khi kin thit xong tnh x ny, ngy Pht vchng Tng tin vo X V, nhn dn trong thnh tp np n rc linhnh.

T y, Pht gio bnh trng trung tm vn ha th hai ca n : KiuTt La.

---o0o---

4.- VUA BA T NC QUY Y

Vic lm k c ca Tu t v s hng ng nng nhit ca nhn dn XV n n tai vua Ba T Nc (Prasenajit). Mt hm, vua dn b quan nyt kin Pht ti K Vin.

Vua hi: "Ti c nghe nhiu k tu hnh xa nay, thng phi tri quanhiu nm kh hnh trong rng ni thm u, mi cho n khi tc bc rngrng m c rt nhiu ngi vn cha chng o qu. ng nay tui mi trndi bn mi m chng qu ri sao?".

p: "Tu i vng! rt nhiu ngi xua nay c thi quen mit th tui tr.i vng nn bit rng trn th gian ny c bn iu khng th khinh thc. Mt l vng t hi nhi; hai l rng con mi ; ba l tn la cn con(tinh linh chi ha); bn l tu s thiu nin. V sao vy? Vng t tuy nay l

hi nhi, nhng mai sau khn ln s l i vng thng tr c mt quc gia.Rng con mi tuy nay khng ra g, nhng v sau quyt s thnh rng ln.Tn la cn con tuy nh, nhng gp gi c th thiu ri c lu i thnhquch v rng ln cy cao. Tu s mi xut gia nay tuy cn non di, nu tinhtn tu hnh, mai sau chc chn s t n qu v v thng chnh gic. ivng tng n trong vng t hi nhi. Rng ln tng n trong rng con mi


36/114

. La ln tng n trong tn la cn con. Chnh gic tng n trong ch tiunon di.

Vua Ba T Nc vn l ngi cng cao ng mn, nhng sau khi nghe xong,tm thn lin rng ng. Nhn Pht ging o l gii thot cho nghe, vua

bn pht tm quy y v tr thnh mt trong nhng t h php c lc vtrung thnh ca Pht.

---o0o---

PHT TR V CA T LA

Thnh X V khng cch thnh Ca T La bao xa. Nhn trn bn th CaT La v ng bc X V, cch X V khong hn mt kinh tuyn, ngha

l phng chng trm cy s. V hai thnh gn nhau nn tin tc qua li khngkh lm.

Mt hm, vua Ba T Nc cho s gi n yt kin Tnh Phn Vng, htlng ca ngi cng c ca Pht. Sau ngt mi my nm xa cch, Tnh PhnVng cng ang nng lng mun gp li con, bn sai i thn l u Disang X V p l vua Ba T Nc, v nhn tin d thm kin Pht cmun tr v thm qu khng. Pht cho bit s v mt ngy no xt rathun tin. Tnh Phn Vng chun b n tip. Nhng khng ng khi Phtv, Pht chng chu bo tin trc. Thnh lnh mt bui sng n, khp thnhCa T La xut hin v s c sa vng rc, bc tng bc chm ri, chiathnh tng on vo kht thc tng nh bt k qu tin.

Tnh Phn Vng nghe tin, ly lm kinh hong. iu m lu nay ng chi l c thy con vinh quy vng trc lng sau, d u li i mang bnh

bt xin n khp xm, ngay c nhng nh ty tin Th la.

Nh vua cp tc xa gi n yu cu Pht mau mau ln xe nhp cung, Pht tchi:

- Tu Ph vng, bn o nay khng cn l thi t Tt t a na. Xin phvng chiu theo n np t truyn ca bn o m xng h cho phi l.

- T tin nh ngi ! T tin nh ngi lm vua trong cung cm. T tinnh ngi u c i lang thang kht thc u ng cui ng nh vy.


37/114

- Tu Ph vng, khi ni n t tin l bn o mun ni n ch Pht, ttin ca ngi xut gia; nay v bn o chng Pht qu v ang tha k

php thng ch Pht.

Tnh Phn Vng ngao ngn, khng hiu sau mi lm nm xa cch, giy con mnh ang ngh g.

Pht tip: "Ph vng cho bn o mt ci th xc. iu bn okhng chi ci. Bn o cng khng chi ci rng bui th u v ngay cn ngy nay, bn o c ph vng thng yu tt mc. n c cao dyy, bn o nhng mong c ngy n p xng ng. Theo bn o ngh,n p nh thng tnh th gian d trng hu n u, cng ch l ly vthng n p ng v thng kia. Vng bc chu bu c t th c tn.Quyn cao chc trng mt ngy no ri cng tiu ma. Bn o ch mun

dng ca bu cam l th thng hy hu bo p cng n sanh thnh dngdc ca ph vng, khin ph vng tr thnh bt t.

Tu ph vng! trn th gian ny, mi ngi u v tranh sng m t gitmnh. H t git bng cch gy nn nguyn nhn lun hi trong ba ci sung, vi kt qu tt nhin l phi em n nhng kh au. Gc kh au

bt r t i v Dc. Tr kh gc i dc v k i, th thanh tnh ha cba nghip thn, khu, , tch t c mi nghip lnh, khin nim nimthun thin tip ni nhau ngy m khng xen h. Nh , lc trn mikhng nhiu ng tm t, v minh mi khng m hoc l tr, v t do giithot tht s mi thc hin c. l li ch ln lao nht.

Tu ph vng! cnh gii t do gii thot l cnh gii v ng. Cnh gii vng y chc chn khng cn nim i dc ca ba ci. Ba ci ging nh nhla. Li cng ging nh bin su khng y. u c g l vui sng? Rakhi ba ci, mt cnh gii khc hin ra, by gi tm chng sanh quang minhchiu diu nh nh sng mt tri mt trng soi khp v tr khng giy phtno ngng ngh. l nim hoan lc chn chnh v thng ti. l Nit

bn vnh cu m ngi con hiu ny mun n p cng n ph vng".

Nghe Pht ni v nht l nhn gng mt va im m t ha va lng lysng ngi ca Pht, Tnh Phn Vng cm thy con mnh hn tht schng mt ci g cao siu xa vi lm, khc vi Tt t a xa kia, nn tnhin la lng cng du du lng xung m tr nn thoi mi nh nhng, mcd lng cha hn tin.


38/114

Sau cuc gp g k c ny, Pht cng Tnh Phn Vng dt tay nhau tinv vng cung. Theo sau l chng tng i ng chnh t, tip theo na l bquan vn v.

Ti vng cung, sau pht ti ng mng mng ti ti gia cha con, chng v,anh em, quyn thuc, Pht tin ln php ta ni cho c nh bit l do ngixut gia v em gio php truyn ging cho c vng tc v b quan cngnghe.

Ma Ha Ba X Ba , Da Du La, La Hu La v ngay c Tnh PhnVng, sau khi lnh hi u hoan h tn thn. Trong lc c gia nh anghoan lc n tt bc , Tnh Phn Vng ng dy bch Pht: "Nay phvng r mc ch ca Pht. Mc ch y l cu kh ban vui. Vy v mcch cao c y v nh li ni au kh ca chnh bn thn sut mi lm nm

qua, thnh cu Pht t ry v sau ng chp thun cho bt c mt ai xin xutgia m khng c cha me cho php trc".

Pht ci v chp nhn li thnh cu y.

---o0o---

1.- CC VNG T V U B LY XUT GIA

Sau khi c Pht gio ha, cc vng , con ca Bch Phn Vng l B t a (Devadatta) v An Nan (Annanda); con ca Cam L Vng Phil A Na Lut (Anirudha); con ca Hc Phn Vng l B Sa (?) u xin xutgia. (Ch : Mah NMa tc Ma ha Nam, anh ca A Na Lut, v MahBhadrika tc Ma Ha Bt anh ca B Sa u xut gia t trc, trongnhm Kiu trn Nh). Hng hi nht trong s vng l A Na Lut. A NaLut cho gi ngay ngi th co tn l u Ba Ly (Upli) vn l n l hu hBt ngy trc, n co u cho mnh. u Ba Ly thy cnh xut gia vuiv ca cc vng t th khc nc n, ti h cho thn phn mnh, v giai cpm ngay c vic mun thot tc xut gia cng khng c php.

Nhn gp X Li Pht, u Ba Ly em tm s trnh by, c X Li Phtchuyn trnh ln Pht v Pht chp thun ngay. y l ngi n l Th La u tin xut gia. V u Ba Ly ln tui hn Bt , v th hin gio

php bnh ng ca mnh. Pht mun Bt phi nh l u Ba Ly. Cchi x ny khin u Ba Ly v cng xc ng v dng mnh tinh tn tuhnh, v sau c d vo hng Thp Thnh chng, Tr gii nht. Trong


39/114

i hi kit tp ln u di quyn ch ta ca Ma Ha Ca Dip, chnh uBa Ly l v ch tr kip tp Lut tng t m c b Bt Thp Tng Lutcn bn u tin.

Trong s cc vng t cng xut gia mt ln vi u Ba Ly, v sau c haingi cng c d vo hng Thp Thnh chng l A Na Lut, Thin nhn nht v A Nan, a vn nht.

trong vng cung ch my hm, sau Pht dn t ra ngoi thnh, trng ti rng Ni Cu (Niagirdha), Pht thy Tnh Phn Vng cng ngycng gi yu m cc ln quc bn pha u l nhng nc ln c dm ngCa T La, trong khi y La Hu La (Rahula) cn non di, v vng Nan (Nanda) li ch say m tu sc, sut ngy mi m qun qut bn c v atnh l Tn L (Sundari). Bt nht nu ph vng trm tui, vn mnh

dn chng Ca T La tht nh trng u ng. Ngh n tng lai en tiy, Pht bn phng tin by k d La Hu La v Nan tm thi xut giat lu rn luyn c tnh trc khi k v cha ng.

Trc tin, Pht cho gi La Hu La n rng Ni Cu , bo X Li Phtlm l th pht cho La Hu La th gii sa di. y l v sa di u tin, v honcnh nn Pht phng tin ch ra gii php cho nhp chng. Nhng nh tcduyn, v sau La Hu La quyt ch tu hnh v c d vo hng ThpThnh chng, Mt hnh nht.

Sau khi La Hu La xut gia, mt hm Pht mang bnh bt n kht thctrc cng nh ca Nan , d Nan vo rng Ni Cu La, em nhng lcth ci tri ni cho Nan nghe, khin Nan say m, nh hy sinh ngip trn gian l Tn L mong v sau c hng lc th thin giivi v s tin n p hn ci tri. S pht tm ca Nan vn ch nhmmi mc ch y. Nhng nh Pht kho gio ha, v sau Nan nht quyttu lun v cng chng qu A la hn. V vy m vng v Ca T La k tipTnh Phn Vng ng l phi v tay, hoc ca Nan hoc ca La HuLa, th v sau thuc v Ma Ha Nam tc l Ma Nam Cu Ly, mt trong nm

t u tin ca Pht v ng thi cng l con trng ca Cam L Phnvng.

---o0o---

2.- T KHEO NI U TIN


40/114

Tnh Phn Vng th 93 tui th bng h. Nhn thy Nan khng sck v m La Hu La th cn nh tui, nn sau khi tang ma xong, Pht nghvi hi ng vng tc a Ma Ha Na Ma tc Ma Ha Nam, con trng caCam L Phn Vng, anh rut ca A Na Lut ln nhip chnh. Sp txong u vo y, Pht v chng t rt ra ngoi thnh Ca T La, tr ngti rng Ni Cu .

Mt hm Ma Ha Ba X Ba dn 500 ph n trong dng Thch Ca nrng bi yt Pht v dng cng Pht hai tm y mi do chnh tay b dt. Phttn thn cng c b th ca b v bo b nn em dng cng ch Tng thcng c y s ln lao hn. B t khng hi lng. lm vui lng B,Pht nhn ly mt tm nhng vi t cch l mt thnh phn ca tng chngm th cng. Tm cn li Pht bo b cng ng mt v tng khc.

Nhn vic dng y ny, Ma Ha Ba X Ba thnh cu Pht cho php b v500 ph n c xut gia v th c tc gii nh phi nam. Ba ln thnh cu,

ba ln b c tuyt.

Sau , Pht v chng t ri Ni Cu i du ha khp vng lu vcsng Hng, khi th ging ng Lc Mu, khi th ging ng TrngCc, khi th ging ng C S v.v... nhng trung tm hot ng chnhvn lun lun l tnh x K Vin nc Ma Kit (Kosala) hoc tnh xTrc Lm v tnh x Linh Thu nc Ma Kit (Magadha).

Tng truyn rng Ma Ha Ba X Ba v 500 ph n ni trn, sau ba lnb c tuyt, mt hm ny ra sng kin ng nghnh l to vic ri tthin ch v quyt tm st ca mnh: t xung tc, khoc c sa, b v 500

ph n y ko nhau n tnh x Na Ma Kin Ni l ch by gi Phtng gio ha. n trc cng tnh x, c on mt l ngi, nht quytngi l ti y. Tnh c gp ng A Nan i ra, Ma Ha Ba X Ba nn n viA Nan xin trnh li s tnh cho Pht bit.

Trc nhit tm hng hi v ch t nguyn cao y, Pht mi chu p

ng cho h xut gia. Pht cn buc h phi chp nhn mt s iu kin tinquyt, cn c theo , Pht phng tin ch thm mt s gii lut ring.Trong s cc gii ny, ng u l Bt knh php:

a.- T kheo ni phi y ch chng T kheo m cu th gii c tc.


41/114

b.- T kheo ni c mi na thng phi n tr s ca chng T kheo mlm l thnh thy gio th.

c.- T kheo ni mi nm mt ln kit h an c. Nu trong vng khng cchng T kheo no th tuyt i khng c php t lp kit h ring.

d.- T kheo ni khng c c ti hay ni li lm ca T kheo. Ngc li,T kheo c quyn ni li lm ca T kheo ni.

e.- T kheo ni nu l phm ti tng tng, phi t mnh xin sm hi trchai b chng T kheo v T kheo ni trong k b tt hng thng gn nht.

f.- T kheo ni d th gii c tc lu 100 trm nm, nhng i vi mtT kheo mi th gii vn phi cung knh nh l chp tay vi cho.

g.- T kheo ni sau ma an c phi n trc T kheo xin ch nhng vicbt xng ca mnh, bt lun vic y c hoc mt thy tai nghe hayng vc.

h.- T kheo ni c iu g cn hi T kheo m nu v mt c no Tkheo khng p, khng c hi gn thm (Lut T phn: Ni khng c

ph bng Tng).

Tm knh php trn y c Pht phng tin ch ra, v ngi e ngi s hindin ca n gii trong gio hi c th lm cho chnh php bin th hoc ino.

Ma Ha Ba X Ba v 500 ph n sau khi nghe Pht giao c, thy uhoan h chp thun. y l nhng T kheo ni u tin ca Pht, m ngu l Ma Ha Ba X Ba . Mt s trong nhm ny v sau cng chng qurc r khng thua g nam gii.

Sau khng bao lu, Da du La theo gng di mu cng i xut gia v

cng c Pht chp thun.

---o0o---

3.- NHN DUYN CH GII LUT


42/114

Trong mt thi gian n, Pht n gio ha ti nc T X Ly (Vaisli) trnsng Di Hu (mt chi nhnh sng Hng), mn bc th trn Patna. By gi,c Pht tr ti ging ng Trng Cc. Mt hm c mt thanh nin tn lTu Na, ngi thn Ca Lan , c v nhng cha c con, nhn nnghe Pht thuyt php my ln ti Trng Cc, c Pht nhip ha, lin xintheo Pht xut gia. Pht i phi c s ng thun ca cha m, nhng cha mTu Na khng khng chu v l y l con mt, nu cho i tu, s khng ck ni di tng ng. Tu Na tuyt thc su ngy lin. Cc chng ,cha m y phi chp thun.

Sau khi Tu Na xut gia khng lu, ton vng T X Ly gp nm mtma, nhn dn lm vo tnh trng i km trm trng, Tu Na ngh amt s T kheo v sinh hot ti thn nh, v Ca Lan l vng tr ph.

Nhn dp ny, Tu Na gp li v c. Sau nhng ngy khc kh sng vi

chng tng, gi y tr v gian nh xa, nim n i trc kia vn cha ttht li c dp sng dy trong lng. Trc li cm d ng mt y khugi ca v, Tu Na giao ng tm thn, bn b sa ng.

S vic l, c ngi em tu trnh Pht bit. Nhn , Pht cho triu tptt c chng tng v ch nh gii lut, Ngi ging cho chng tng nghe v ngha ca gii lut v s li ch ca s tr gii: Phm xut gia lm sa mn,khng th khng gi gii lut. Gi gii c mi iu li ch nh sau:

1.- c ha hp Tng on.2.- Chng Tng c hoan h.3.- iu phc c ngi c.4.- Bit tm qu v nh c an vui.5.- Khng c iu phin mun trong i hin ti.6.- Khng c iu phin mun trong i v lai.7.- Khin k v o khi c tn tm.8.- Khin k c tn tm c tng tin.9.- Khin chnh php tr th lu di.10.- Khin tm tr nn thanh tnh m khng thi tht.

Nm gii cn bn do Pht ch nh trong dp ny l: khng git hi sanhmng (bt st); khng ly ca m khng c s ng thun ca ngi (bt dth); khng giao dm (bt dm); khng ni di (bt vng ng); khng ungru (bt m tu). Nm gii ny cng gi l nm i gii. V y l ln utin t khi thnh lp tng on, Pht ch nh gii lut rn cm t.


43/114

Mc d c gii lut quy nh, mt s t trong tng chng thnh thong vnvp phi. Ty theo tnh cht nng nh ca tng ti, ty trng hp gimkhinh ca tng hon cnh, v sau Pht trin khai thnh bn gii Ba la di,mi ba gii tng tn, hai gii bt nh, ba mi gii Ni tt k ba dt ,chn mi gii Ba dt , bn gii Ba la di x ni, by gii dit trnh, mttrm gii chng hc, cng thnh hai trm nm mi gii ca T kheo. Nul T kheo ni li cn phi gi thm mt trm gii na, cng thnh ba trmnm mi gii ca T kheo ni.

Trong cc gii trn, nh nht l mt trm chng hc. y chng qua lnhng gii quy nh v cc t hnh lt vt hng ngy trong lc ng, i,nm, ngi v.v... Nng nht duy ch c mt ti Ba la di m ng u l tigian dm, th n l ti trm cp, tip theo l ti git ngi, cui cng l tini li h di. Phm phi mt trong bn ti ny th khng c trng hp

gim khinh, nht thit phi b tn xut khi on th tng chng, nn gi lBa la di. Ba la di, Tu dch l Kh ngha l vt b.Gii l ch ti sanh hotca tng on, l mng sng ca Pht gio, nh m gio hi c thanhtnh v thin tm ca ch tng mi ngy mt trng dng. V vy Pht dyh gii cn l Pht cn, v tng chng phi ly gii lm thy ch o, lygii lm uc soi ng. Li cng v vy m Pht cn quy nh cho tngchng c mi thng mt ln, phi tp hp thuyt gii v tng gii, gi ll b tt.

Trn ng tu hnh, Pht trit khuyn rn t khng nn tranh binnhm mc ch th thng. V tranh bin ch l mt hnh thc l lun v cngl lun th li cng xa ri thc cht hn nhin. Ch c nhn nhc mi l bin

php th thng chn chnh.

Gi tr siu vit sng ng ca bin php th thng c nht v nh ny cPht gi ghm trong li di chc ca Trng Th Vng dn con l TrngSinh ng t, trc khi b Phn D Vng hnh hnh:

"Nhn! Nhn! mi l o hiu chn chnh m ngi con hiu phi theo.

Khng nn kt on, khin nhn chuyn qu ni khng bao gi dt. iu tikhn m con phi ghi lng tc d l thc hnh i nguyn t bi. Ngm chahung c (Hm hung), cu mang nc c (Hoi c), kt buc hn th (Kthn), mua chuc on cu (Nh on) l vun trng ha hon thm bn chtgc r, mun i khng nh ln c. K lm vic y khng phi l ngicon hiu ca cha. Con nn phi bit rng t bi ca ch Pht bao hm c trit, trong on v thn u bnh ng. Trn hnh trnh tm o dn thn


44/114

v x thn cu chng, cha cn y ny lo s khng t c o hiu. Naygi s con v cha m bo th kt on, vic lm ca con r rng tri nghchvi hnh nguyn ca cha. Bt lun bng hnh thc no, cha cng khng thchp nhn cho con c lu tn ngh cu on trong lng. Con hy ghi nhli di ngn ny. c nh th, con mi xng ng l ngi con hiu cacha".

S d Nhn c Pht khng tic li c xy l v ch c nhn mi dp ttc phin no tranh chp. Ch c nhn mi to c np sng an tnh havui, khin chng sanh siu phm nhp thnh m ha ng vi bn th chntht ca v tr.

---o0o---

4.- T X KH PHT I TM B TH

Trng gi Tu t (Sudatta, cg. Anthapindika) bit hiu l Cp C c,vn l mt h php v cng c lc ca Pht nh ni trong mt ontrn, th m ng li c b v v cng keo kit tn l T X Kh (Viskh),thng gi l Lc Mu. Hng ngy thy chng lo cung phng Pht v chng t, b cho rng Pht m hoc chng b bn rt ca ci, bn lp tmcng quyt khng nhn mt Pht v chng tng. Mt Li phu nhn (v vuaBa T Nc) bit c vic ny, cho mi Tu t vo cung bn mu tnh kha gii. Tng truyn rng vic ha gii ny c giao ph cho La Hu La,v gia Pht v T X Kh vn khng c thin duyn t cc kip trc.

Sau khi ho gii xong, Pht mun th lng, mt hm mang bnh bt n khtthc trc cng nh T X Kh. T X Khu em cm ra m y bnh btcho Pht. Pht ni:

- Gieo mt gt mi, gieo mi gt trm, gieo trm gt ngn. Nh cng cb th bt cm ny, nh ngi s gp c v lng phc bo.

T X Kh hi: K ngu ph ny khng hiu v sao ch b th mt bt cmm li c phc bo nhiu nh th?

- Nh ngi c thy cy i th Ni cu kia khng? Thn cao ngt nghu,cnh l xum xu, che ph c bn nm dm ng, mi nm ht n rngxung t, ly hc m ong hng vn ln vn khng ht, th m ban s chdo mt ht ny mm ra m thi!


45/114

V d n gin ny khin c T X Kh lnh hi trn vn cng c bth. T T X Kh v tt c nhn dn trong thnh X V n nc ua nhau

pht tm hoan h b th cng dng Pht v ch tng.

T bn cht v cng keo ln, T X Kh tr thnh v cng ho phng, tmn K Vin nn n Pht xin c lm tm vic b th. kim chng lithnh tm ca b, ban u Pht t chi. Qua my hm sau, Pht vn hi ldo ca mi s vic b th do b yu cu v xt thy qu tht b gic ng,Pht mi chun nhn.

Tm vic b yu cu c lm l:

a.- c b th ti i ma cho tng chng, v mi khi i kht thc l gp

phi tri ma, v n tnh x nu khng c y kh thay lin, nh phi thot y hong, thn mnh trn trung kh coi.

b.- c b th cc T kheo mi gia nhp tng on, v th ch cha quenmt cc v ny nn vic kht thc rt gian kh.

c.- c b th vt thc v tin bc cho cc T kheo i du ha phng xa,phng l ng khng c g chi dng.

d.- c b th thuc men cho T kheo lm bnh, v lm bnh m khngchy cha kp thi, d bin thnh nguy kch.

e.- c b th vt thc thch ng cho T kheo lm bnh, v nh mbnh c th mau thuyn gim.

f.- c b th vt thc cho T kheo sn sc bnh nhn, v sn sc bnhnhn th khng c th gi i kht thc.

g.- c dng la mch cho T kheo.

h.- c b th o tm cho T kheo ni, khi ra sng tm, thn th khitrn trung, khc bit vi cc hng dm n thng thy tm sng Hng.

Mi vic b th nu ra u c vin dn l do xc ng, Pht bit rng T XKh qu tht pht tm mt cch chn thnh, bn hoan h chp thun:


46/114

"Ny T X Kh! n nay th ngi hiu r cng c b th ri y.Ngi khng x ly ca ci th khi cht, ca ci cng x ly ngi. Sao bngx ly ca ci lm cng c, khin cho ca ci li cng di do bn chchn!"

Nh cng c b th, v sau c hai v chng Tu t u ni ting l B th nht, chng ng u trong hng u b tc, v ng u trong hng u

b di, v cp v chng ny vn an hng ph qu trn i.

---o0o---

GIO PHP PHT TRONG S MNG KHI MINH S SNG NHTHT

Sut i Pht t sau khi thnh o, trng tm gio ha ca Ngi lun lunt mt im xut pht duy nht: S SNG. C th ni rng ci thngc mnh danh l thnh o, trong bn cht chnh l s sng hin thc, hnnhin v trn y. T s sng y ta chiu dn tri ra, c thnh c mt khogio l sng ng hm sc v phong ph, trong khng mt li ni no mkhng phi l mt li ni nh tht. S sng nh tht c khi minh c, thmi t c con ngi ni ring, chng sanh ni chung tr v trong quo ch thc ca n, khng cho bt c mt thnh kin no - d l thnhkin c ngy trang di danh xng chn l - lm b tc mch ngun, mkhai thng cho dng sng trn tun trin min bt tn. S sng nh tht y,Pht khi th v minh xc trong nhiu trng hp khc nhau:

---o0o---

1.- TRNG HP MANG-NG T

Mang ng T (Malunkyaputra) t Pht, mt hm ang tnh ta t duydi gc cy trong vn Cp C c th bng vt ny ra ngh: "C mtvn ti quan trng m lu nay Pht khng h cp n v chnh ta cng

qun khng gn hi. l vn th gii ny l thng hay v thng, lhu bin hay v bin. Li na, trong th gii y, c Nh Lai sau khi dit, l cn c hay khng cn c, hoc l cng c cng khng? Th no tacng phi gn hi xem Ngi c bit khng? C gii quyt c thc mcny, ta mi c th yn tm theo Ngi tu hc. Bng khng, ta s ci o hontc khng tu lm g nhc cng v ch!" Suy ngh nh th ri t cho l csch, Mang ng T lin n xin Pht khai th.


47/114

Pht nghim sc mt, vn hi li Mang ng T:

- Trc khi theo ta tu hc, c bao gi ng t nhng iu lm iu kintin quyt buc ta c gii quyt c th ng mi tu khng? V c bao gi taha vi ng rng ta s dy cc ng nhng iu y khng?

Sau khi qu trch Mang ng T, Pht cho gi i chng li, dy rng:

- Ny ch T kheo! Gi s c k ngu si ngh rng nu Pht khng ni r chobit th gii ny l thng hay v thng, l hu bin hay v bin v.v... thk y khng chu gia cng tu hnh cho l v ch; quan nim nh th, cc ngngh sao? Phi chng l k ngu y cht trc khi cha kp bit g htkhng? Cuc gii thot ca mi con ngi ra khi kip a y ny, lin

quan g n th gii hu bin hay v bin hoc Nh lai cn hay khng cnsau khi bo thn Nh lai dit . iu kin k ngu si y t ra ging ht nhiu kin ca mt k ngu khc ng b trng tn c m nht quyt i

phi tm cho ra ai l ngi bn tn c y, tung tch l lch ra sao, bn tphung hng no li v.v... ch cha chu cho thy thuc rt ngay mitn ra v cp tc bng b iu tr vt thng cho kp thi.

Ny ch T kheo! D th gii ny l hu bin hay v bin, l thng hay vthng v.v... th chng sanh cng khng v th khi b rng buc bi munngn u bi ca kip sng a y trong sanh kh, gi kh, bnh kh, chtkh. Nhm mc ch ti thng gii cu kip sng y i y, ta mi ni r

bn s tht cn bn l Kh , Tp , Dit , o . Bn s tht cn bny l u mi ca phm hnh, cnh tnh chng sanh v m cho chng sanhli thot a n tr tu chn tht, gic ng chn tht, gii thot chn tht,m khi ngun cho mch sng lnh mnh trn tun.

---o0o---

2.- TRNG HP LY-XA B TC

B tc Ly Xa (Licchavi) l mt b tc thuc dng St L, lnh cha vngt ph nhiu T X Ly (Valsali) phi bc thnh Ba Lin Pht (Pataliputra)

bn kia t ngn sng Hng.

Mt hm, Pht n gio ha vng ny, ch thn chng kin mt cnh tngchm git rng rn gia hai phe tranh chp mt dng nc. Hai phe c


48/114

rung nm hai bn dng nc y, phe no cng mun chn ring dng ncli, cho chy vo cnh ng c rung ca phe mnh. Khng phe no chunhng nhn phe no. C hai, tay dao tay gy h reo xp chin, nh nhau uu l trn. Mt s chin nn cht nm phi thy sng st bn dngnc, chng ai oi hoi n, v tt c cn mi m hng say nh nhau. Gialc y th Pht i n, gn hi nguyn do v tranh chp lu huyt. C hai

phe cng tr li vi ni dung ging nhau. Phe no cng ni v s sng ringca phe mnh m quyt dnh cho c dng nc chung. Pht gii thch chott c nghe tnh cht tri thng nghch l ca cuc tranh chp y ri gingha cho hai phe:

- Khng ai to c s sng c, Ngi dy. Th m ai cng nhn danh ssng tr li tiu dit s sng ca nhau. Trong khi dng nc cha gipcc ng iu kin cng c s sng, th chnh cc ng t git cht s sng

ca mnh ri. My mng ngi nm sng st kia l bng chng. Hy cho dng sng t nhin vng ln. ng ai dnh ring cho mnh ht thmch sng t n mi hot hin mt cch hn nhin.

---o0o---

3.- TRNG HP CA TN B SA LA

Mt hm vua Tn B Sa La (Bimbisara) nghe li xi dc ca gio s B lamn, sp cho git cu ti gio ng, cnh cung vua t thn chuc ti.Hay tin y, Pht vi vng n tm gp nh vua khuyn can.

Trc sn gio ng, mt con cu c b dng lm vt hy sinh t l, bbuc cht vo cc, ng ku la bi thit. Chung quanh cu ci v cu conkhip m, cng ct ting ku theo. Cnh , mt gio s B la mn thnnhin ngi cm ci mi dao. Pht tin n hi gio s th c ng ny ginggii cho nghe l do thing ling git cu v nghi thc t l. Ngi i tm nhvua, vin mi l l chnh ng can ngn khng nn tin nhm:

- Phm ti li, ai lm ny chu, khng th bt sc vt chu thay cho mnh.Mun trnh ti li, phng sch duy nht l ng gy ra nghip d. lgy ra, ch cn mt cch l ch thnh sm hi. C nh th mi gn lc tmmnh trong sch v khng cho ti phm. Phi cch y ra, khng cn cchchuc ti no khc linh nghim hn.

Quay sang gio s B la mn, Ngi bo h rng:


49/114

- Ai cng tham sng. Th m ai cng thch git hi. Ai cng c th git himt cch d dng. M c ai to c s sng u? Du mun loi c khcnhau, s sng ch l mt. Mnh gy nn nhn th cng li chnh mnh thqu. Khng th ly mu th vt ra ti cho mnh.

Theo Pht dy, s sng c gi tr ti thng v tuyt i thing ling... lli minh th thit tha nht ca Pht. Thing ling, v khng c s sng thkhng c g ht. V mt khi s sng b nh mt, cng chng ai cu chani hi sinh tr li. Cu chuyn Pht bo ngi n b c a con micht, ang go tht in lon, hy i xin cho ra mt nm tro bp ca gia nhno cha c ngi cht em v Pht lm php cu sng cho, l mt ng su xa rng khng ai khng cht, v mt khi cht ri th go khc cng vch, khng cch g lm sng tr li c. V vy, khi s sng ang phi phi

vn ln, tuyt i khng c php xm phm n. V khi nh mtn, trong ng ngn khc v vic con chim b B git ht bay n tm sche ch trong lng thi t Tt t a ri b B n tranh dnh li, Pht h mt li phn quyt r rng:

- Nu s sng c gi tr tht, th ngi cu sng mt con vt, ng gign hn l ngi nh tm git n. Ch c ngi cu sng n mi c quynchm sc nui dng.

Trn th gian ny, ngoi s sng v nhng g nhm mc ch phc v ssng, chng c g ng gi l thing ling cao c. Nn Pht khng nhmt cch dt khot:

"AI CNG THAM SNG, AI CNG S CHT,CH GIT, CH BO GIT"

---o0o---

GIO PHP PHT TRONG S MNG, XY DNG I SNG

THUN LNG

Hiu nng ca gio php Pht khng ch ring nhm mt mc ch ti caoduy nht l khai thng dng sng m mu cu gii thot chng sanh ra khirng buc ca sanh t lun hi. Trng tm th hai ca gio php Pht lnhm thun lng ha i sng x hi trn bnh din lun l. Phong tc tpqun ca x hi n trong thi Pht, chnh nh gio php Ngi m ci i


50/114

rt nhiu. Nhn tm cng nh m tr nn thanh khit hn. C ba trnghp in hnh rt ng ghi nh:

---o0o---

1.- TRNG HP U DI

Ta cn nh u Di (Udyin) l v i thn sng i ca Tnh Phn Vng.ng l mt tay m say hoa nguyt, ni ting n chi. Thi Pht cn l thit, chnh ng hin k cho Tnh Phn Vng by tr hoa nguyt ti rng

Ni Cu ngoi thnh Ca T La m hoc thi t. Cng chnh ngphng mng Tnh Phn Vng sang X V d la tin tc rc Pht vthm qu. Sau khi Tnh Phn Vng bng h, ng xin theo Pht xut gia lm t, i danh hiu l Ca Lu Di (Klodayin). Quen thi ng im n

chi, ng nhiu phen phm ti gho nguyt tru hoa. Li dng tnh bng huvi vua Ba T Nc, ng ra vo vng cung t do, ln nhn trm Mt Li phunhn thay qun o bui sng, ri ra khoe vi chng tng. ng dang du vimt c gi B la mn nhng sau v s cng vic bi l bn kim cch lnhmt, b ph thn c gi ny tp hp dn chng trong thn li vy nh bsng v.v...

Ting n ti tai Pht, ng b Pht qu trch rt nng. Tuy nhin Pht vnrt thng mn ng v tn tnh gio ha ng, khng cho ng ri Pht na

bc. Nh v sau, ng ci i tnh tnh hon ton. Hnh chnh v ngoigiao vn l ngh ring ca ng trc kia, nay xut gia, ng gip Pht rt clc trong vic t chc nn mng tng on v thuyt phc qun chng bnhdn theo Pht. u c rc ri, ng cng thn hnh i gii quyt v sau khic ng gii quyt l mi vic m xui. Gia nh no c vic ln xn, ngcng n phn x v sau khi c ng phn x l gia nh tr li ha thun.ng rt lanh li mn tip, nhng ng tic v nghip nhn ng im qukh ca ng qu su dy, nn v sau ng cht di tay mt gian phu ch vthin ch ca ng mun cu dm ph ra khi ti c.

---o0o---

2.- TRNG HP NGC DA

Ngc Da l con trng gi Th La, ngi thnh Vng X c trng giTu t ci lm v cho ngi con th by ca ng. Gia nh Th La l gianh Pht ha. Gia nh Tu t, sau khi T X Kh (v Tu t) c Mt


51/114

Li phu nhn kho lo sp t b quy ngng Pht, cng l gia nh Phtha. C nh hai v chng, by trai v su du u thm tn Pht, duy ch

Ngc Da l c du th by cng quyt chng bng.

Th theo li yu cu ca Tu t, Pht dn chng tng n tn nh m hithuyt php gio ha Ngc Da. Nng bit lnh mt trn vo x tng.

Nhng m vang ging ni t ha ca Pht, ho quang rc r ca Pht soithu tm cang ca Ngc Da khin nng ln hi tnh ng, cui cng buclng phi xut u l din.

i tr tnh cao ngo ca Ngc Da, Pht dy:

- Lm thn ph n d p n u (Ngc Da ni ting p) cng khng cl do g cao ngo, v ph n c ba iu khuyt hm v mi mn nghip

chng.

Ba iu khuyt hm l : khi cha ly chng th b cha m g b, khng ct do nh nam gii; ln ln i ly chng th phi ty thun chng, ringmnh khng c t do; v gi tc bc rng long th thng b du con tingnng ting nh, cng chng c g l t do.

Mi mn nghip chng tp trung xung quanh quan nim trng nam khinhn ca x hi nng nghip, xung quanh s mng sanh thin nhin ca

ph n, v nht l xung quanh bn cht a cm nng ni v yu ui cathn tm ph n. V vy i vi chng, ngi n b p l ngi n b

bit lm trn bn phn ca ngi m, ca b ti, ca em gi, ca n t vca ngi v. Ngi ph n phi thng yu chng nh cha m thng yucon; phi n trn ngha vi chng nh b ti th cha; phi du dng knhtrng chng nh em gi knh trng anh rut; phi tn tm phc v chngnh k hu h phc v ch nh v tn khch; phi xem gia nh chng l gianh mnh, v phi trn i cng nhau n , chung vui chung bun. C nhth mi mu cu c hnh phc gia nh.

Ngc Da v l, t ht cao ngo, xin Pht cho th gii u b di, khinton gia nh trng gi Tu t c sng trong cnh gia nh hnh phcha vui.

---o0o---


52/114

3.- TRNG HP THIN SANH

Thin Sanh l con trng gi giu c trong thnh Vng X (cn gi l Laduyt k). Theo di ngn ca cha m, mi sng Thin Sanh ra vn, quay

mt v su hng m lm l Lc phng. Cng vic hng ngy y, ThinSanh lm nh ci my, tuyt nhin khng hiu ngha ra sao.

Pht nhn lc mang bnh bt i kht thc, cht trng thy bn gi ThinSanh dy v mi iu. Ngi khai th cho Thin Sanh bit v l c tht,trng on ca bn loi kit nghip (st, o, dm, vng) v su loi tn ti( ru ch, n chi, phng ng, ma ht, bn xu, bing nhc) v.v... Pht

bo Thin Sanh nn tip tc lm l Lc phng nh li cha m y trn tri,nhng lng vo vic hnh l y mt ngha lun l c tc dng gio dc rrng. Nh ly phng ng l ct t lng hiu knh cha m; ly phng

ty l ct t lng tri n thy bn; ly phng nam l ct t lng knhyu v nhng nhn gia v chng; ly phng bc l ct t lng mn

phc ln mn i vi thn bng; ly phng h l ct t lng thng xtn bc; ly phng thng l ct t lng ngng m sa mn. Mi ln lyl mt ln nim n nhc nh mnh c x th no cho hp l.

T php ly Lc phng ca B la mn c l vi dng cu ti cu li, Pht phng tin chuyn i ngha thnh mt php tu m khng ci i mymay hnh thc, khin tc l khi b xo trn. Tht l phng tin thin xo.

T Thin Sanh quy y theo Pht v tr nn ngi gng mu trong x hi.

---o0o---

NGHCH CNH U TIN CA PHT

S i vn v thng. C thnh th c suy, c y th c vi. T ngy Phtthnh o v khi chuyn php lun ln u tin ti vn Lc Uyn, gio

php Ngi lan truyn vi mt tc phi thng khp min Trung n, t MaKit n Kiu Tt La, ngha l khp vng tr ph ca lu vc sng

Hng. y cng chnh l chn chn nhau ct rn ca nn vn minh n c t ngn xa, trc khi Pht ra i. t Pht, c xut gia ln ti gia, gm bn giai cp B la mn, St l, Ph v Th la. Tn k chng c ngn ngi, trn t vua cha quyn qu cao sang nht i nh TnB Sa La v Ba T Nc, di ph cp n bn dn ty tin nh chng ht

phn Ni hay c gi im Lin Hoa Sc (s ni trong mc Thnh Chng).


53/114

Vi mt sc sng mnh lit nh nc ngun tro tun, gio php Pht cunphng tt c rc ri ca x hi n hu Ph m nghim nhin chima v u th, chi phi gn trn ht mi hot ng t tng ca n thi

by gi. Ngoi tr K Na gio ca gio ch Mahavira, tt c ngoi gio n u b nh bi. Bi t nht l B la mn gio, mt tn gio tngchim a v c tn tuyt i n tri qua hng chc th k trc .

Tnh hnh bt u nguy kch v nght th i vi h l khi c v o s Ba lamn u tin x ro qua theo Pht gio. o s y tn l B T Tra. Mugian hm hi Pht manh nha ny sinh bt u t y.

Cc lnh t B la mn trong thnh X V dng tin bc, vi vc mua chucmt thiu n tn l Chin Gi (Cinca), sp t mu k cho c ta hng ngytheo gt chng tn n n nghe Pht thuyt php ti tnh x K Vin. Mt

hm, sau khi nghe ging n chiu ti, Chin Gi cng vi chng tn n trv thnh X V, nhng va v n nh li thay i xim y cc k rc r riln quay tr li hng K Vin, vo t tc ti mt tu vin ngoi o gn y.Sng hm sau chng tn n trong thnh X V n K Vin nghe Phtthuyt php th gp Chin D t K Vin i ra. Hi i u sm th, th c

bo hm qua ng trong hng in ca Pht, gi y cn i ra ngoi c vic.

T v sau, bng c c mi ngy mi thy nh to ln. Cch by tmthng, mt hm Chin Gi ang cng chng tn n ngi nghe Pht gingdy, bng vt ng dy tin ti trc mt Pht m ni rng:

- "Pht c bin ti v ngi, ni php rt hay, nhng khng lm c tch sg. Trch v ngi chng l phi lo toan kin lp mt ci nh ring cho v c, th m hn hoi vn cha thy g c. Nay v bng mang d cha nh thny m nh vn cha c, tht l ngi bc tnh".

Thnh chng nghe ni rt i xn xao kinh hong. Pht vn ngi an nhinbnh thn nhn Chin Gi m ni rng:

- "Ny c em! nhng li c em th l ra , tht hay gi, ch c c em v tabit m thi".

Chin Gi cng bnh thn tr li:

- "Tht vy, ch c i ta mi r thu s tnh m thi".


54/114

Mi ngi x nhau ng dy. Gia cuc no lon, mt cc g lp t bngc ri xung t. Tt c ch mc nhn vo c , thy bng c lp xp.Mu gian b bi l, c xu h chy trn v Pht tip tc thuyt php nhkhng c g xy ra.

Mt ln khc, B la mn li cho mt c gi tn l Tn L, cng hngngy n nghe Pht thuyt php, ri thu mt s dng phu v li m st cta. Chng li dng m ti, vc xc c mai tng bn hng K Vin. Tn L l con mt o s B la mn cao cp, b cha hy sinh dng lm li kh utranh. Hm sau, cha c trnh nh chc trch v s mt tch b mt y. Saukhi iu tra v pht gic t thi, B la mn bn tuyn truyn rng tng onca Pht c k dan du by b vi c gi, nhng ri s vic lm bt chinh b b, nn mi nhn tm h st m nhm. Vic ny n ti tai vua Ba T

Nc. Nh vua bit ngay l mu gian, ro rit cho iu tra, phanh phui ra s

tht, bt c k ch mu (chnh cha c y) v hung th, em ra phptrng ngoi thnh trng tr.

Li mt ln khc, Pht n gio ha ti thnh Cu L, th ph ca vua ThinGic. Gp Pht ang mang bnh bt i kht thc, Thin Gic ni da, dngli th bo m l Pht khng tic li:

- ng cn dm vc mt n thnh ny kht thc na ? Ta s h lnh chonhn dn trong thnh khng cung cp cho ng mt ht cm. ng khng nghn quc gia, khng oi hoi cha m, khng thng xt v con. ng hymau mau ra khi a phng ca ta.

Trc nhng li tha m ca vua Thin Gic, Pht vn an nhin t ti v tha p li:

- Yu cu ngi khng nn nhc m ti mt cch sai lm nh th. Ti xutgia hc o khng phi v khng ngh n quc gia, khng oi hoi cha m,khng thng xt v con. Ti ly c v tr lm quc gia, ly tt c chngsanh lm cha m, anh em, v con. Ngy nay ti thnh tu ch nguyn y.

Ti thnh Pht, ngha l ha ng vi v tr thnh mt th, em t bibao trm khp tt c, khng phn bit k thn ngi s. Ngi l ch thnhCu Ly; ti l Pht ca nhn gian. Ngi yu thng dn chng trong thnhngi th no th ti cng yu thng tt c chng sanh ca ti nh th y.

Ngi c dng tm ca ngi; ti c dng tm ca ti. Dng tm ca ngi l ni tnh thng yu ring t. Ti cm thng v cng rt tn ng dng tmy. Nhng i trc chn l th dng tm y nh phi x b. Ngi hy ngh


55/114

k th hn s r v sao. Thnh ny khng phi vnh vin ca ngi. Lngthc trong thnh khng phi s hu ring ca mt ngi. Ch c mt iuduy nht m ngi phi nhn l s hu ring ca ngi. l hnh nghipthic c do chnh ngi gy ra. Nhn dn, lng thc, c ngy ngi phi lykhai. Hnh nghip thin c do ngi gy ra, s lun lun theo st gt chnngi.

Vua Thin Gic ni qua, Pht p li, chng ai nghe ai. Sau by hm,Thin Gic Vng mc phi bo bnh ri cht.

---o0o---

1.- B T A PHN NGHCH

t xut gia ca Pht c nhiu hng. C hng thnh gi nh X Li Pht,Mc Kin Lin, i Ca Dip cm u chng T kheo hoc Ma Ha Ba Xa Ba cm u chng T kheo ni, sc nhip phc hai chng ti gia, bt c lquc vng, i thn, hc gi v thng dn. i vi hng thnh gi ykhng ai l khng mn phc. Nhng trong s t xut gia cng c hngngi km ci, bt tiu. Bt tiu nht trong hng sau l B t a, l contrng ca Bch Phn Vng, anh rut ca A Nan, em con ch ca Pht,cng xut gia trong s by vng t ( B, An Nan, A Na Lut, B Sa, Bt, Nan , La Hu La) trong ngy Pht v thm thnh Ca T La ln utin. B c d tm mu ot tng on ca Pht v thay Pht lnh otng on y. Y thng qu ngn lng ng, bi xch Pht. Tuy nhin, Phtvn mt lng t i khuyn bo, nhng tnh no tt y vn khng b.

Mt hm, B yu cu Pht dy cho y luyn php thn thng, Pht bo ynn luyn nhn cch cho hon b , ri s dy cho luyn thn thng sau. Ykhng bng lng, bn n cu hc vi X Li Pht v Mc Kin Lin. Haingi ny cng khng chu dy m ch khuyn y nn qun st kh, v thng,v ng. T , y khi tm m mu ph hoi gio on v hm hi Pht.

Mt hm, Pht ang ta thin trong ng Khm b la d xoa trn ni K X,ngoi thnh Vng X, B dng tin lung lc mt sn thanh nin lclng, thu h n m st Pht. Cc thanh nin ny vo ng, thy Pht

bng nhin lng sanh s hi, nhm mt ph phc trc mt Pht ri ly daodng np v xin quy y.


56/114

My hm sau, Pht t ni K X tr v thnh Vng X, B sai tca mnh tay dao tay gy n nh Pht. Nhng khi Pht n gn, chngkhng dm ng th, Pht gn hi bn h l do v sao tp hp ng o, bnh p rng c nghe B cho ngi m st Pht, nn n y bov Pht. Pht ci bo h nn gii tn, v dao gy khng bo v c sanhmng ca Pht m ch c gii lut thanh tnh mi bo v ni m thi.

Mt ln khc, Pht v A Nan cng i di chn ni K X. B rnh ttrn ni cao trng thy bn x mt tng xung, quyt hi cho c Pht.A Nan kinh hong chy trnh nhng Pht c im nhin tip tc tn b nhkhng c vic g xy ra. Tng ln ri ngay bn cnh Pht m khng hhn g.

Li mt hm, Pht v A Nan ang i b, bng thy B dn u t ca

y xm xm tin ti ni l nghnh tip Pht. Pht b trnh i qua li khc.A Nan ngc nhin hi, c Pht tr li rng, khng phi ngi s B,nhng nn trnh y nh trnh ch d cn cn.

Bao nhiu m mu hm hi Pht ca B thy u tht bi. Y bn nghrng, phi da vo th lc chnh tr mi ph ni Pht m cp ly tngon. V vua Tn B Sa La l t rt trung thnh ca Pht, ngy no nhvua cn tr v th y cha thi th c mu c, y vt ngh ra mt k i gianc, l kt giao thn mt vi A XTh (con vua Tn B Sa La) ri xi dc vsp t cho A X Th git cha cp ngi. A X Th i vi B t rart mc cung knh, xy ct cho B mt tng vin nguy nga trong vng

ph cn thnh Vng X. Hng ngy, A X Th cho xe ch mi th vt thcn cng dng B. Nh th lc , B m c mt i chng lnlao gm nm trm t, ri khin h tn mnh ln ngi gio ch. A X Thv B tr tnh vi nhau rng sau khi k hoch thnh tu, A X Th thak vua cha canh tn li nn chnh tr nc Ma Kit , cn B th thak Pht, ng ln canh tn nn o gio v thng lnh gio on ca Pht.

Sau khi A X Th la bt c vua cha em tng ngc giam i, B xi

A X Th th voi in ra hi Pht trong khi Pht ang mang bnh bt i khtthc trong thnh Vng X. Chng tng nhn thy voi in t xa xng xcchy n, thy u kinh hong, tn lon chy trnh. Ring Pht vn imnhin bt ng. Khi voi in va thy Pht, n lin dng li, qu gi xungt, Pht th php tam qui cho n, v v n ri tip tc hnh trnh.


57/114

Sau khi A X Th chnh thc ln ngi v bit chc rng Tn B Sa La cht i tr

Documents

Phat Va Thanh Chung - Cao Huu Dinh