Phiếu mô tả sản phẩm dự thi của giáo viên

1. Tên sản phẩm

Xây dựng và sử dụng tài liệu điện tử hỗ trợ dạy học chương “Sóng ánh sáng” Vật lí 12 THPT

2. Mục tiêu dạy học/giáo dục

* Kiến thức:

- Học sinh nắm rõ kiến thức về sóng ánh sáng: Tán sắc ánh sáng; giao thoa ánh sáng; các loại quang phổ; các bức xạ không nhìn thấy được như tia hồng ngoại, tia tử ngoại, tia X.

- Ngoài những kiến thức đã được học ở lớp, học sinh có thể tìm hiểu thêm về sóng ánh sáng qua tài liệu điện tử mà chúng tôi đã xây dựng

* Kĩ năng:

- Vận dụng những kiến thức đã được học để giải thích được các hiện tượng xảy ra trong cuộc sống.

- Rèn luyện kĩ năng giải bài tập về sóng ánh sáng: giải bài toán giao thoa ánh sáng theo nhiều cách, tìm ra phương pháp giải nhanh bài tập trắc nghiệm.

- Biết cách sử dụng các thiết bị hiện đại như máy tính, máy chiếu, điện thoại, Ipad….

- Biết sử dụng các công cụ hỗ trợ cho học tập: mạng xã hội Facebook, Skype, Outlook, Microsoft Ofice, OneNote, One Drive…

* Thái độ:

- Có thái độ khách quan, trung thực, có tác phong cẩn thận, chính xác, có tinh thần hợp tác trong học tập.

- Phát huy tính tích cực, khả năng là việc tự lực chủ động chiếm lĩnh tri thức.

- Thể hiện lòng ham hiểu biết thông qua hoạt động nhóm, cùng hợp tác với các bạn và với GV trong học tập.

3. Đối tượng dạy học/giáo dục

Đề tài được thực nghiệm sư phạm trong 2 năm:

Năm học 2013 – 2014: Số lượng: 173 học sinh lớp 12B4, 12B9, 12B10, 12B11

Năm học 2015 – 2064: Số lượng: 197 học sinh lớp 12B3, 12B6, 12B8, 12B9 , 12B13

4. Ý nghĩa của sản phẩm

1

* Đối với thực tiễn dạy học:

Trong quá trình dạy học, chúng tôi đã đổi mới phương pháp dạy học, sử dụng phương tiện dạy học hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để học sinh tự cập nhật kiến thức. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang hình thức học tập đa dạng, có thể học ở mọi lúc mọi nơi, chú ý đến hoạt động ngoại khóa và trải nghiệm sáng tạo.

- Tài liệu điện tử dễ dàng chia sẻ với giáo viên và các em học sinh. Cách sử dụng tài liệu điện tử đơn giản, GV có thể dễ dàng thay đổi giáo án, bài giảng điện tử để phù hợp với nhiều đối tượng học sinh.

- Khắc phục được tình trạng thiếu dụng cụ thí nghiệm trong một số tiết dạy bằng cách sử dụng các thí nghiệm ảo, thí nghiệm mô phỏng hay bằng hình ảnh tĩnh...nhằm tăng tính trực quan cho học sinh.

* Giáo dục học sinh và thực tiễn đời sống xã hội

- Rèn luyện cho HS tinh thần tự giác, mạnh dạn, sáng tạo trong học tập.

- Tạo cho học sinh có cơ hội thực hành, phát triển khả năng của mình.

- Giáo dục học sinh lòng yêu cuộc sống, biết vận dụng những kiến thức đã học để giải thích các hiện tượng xảy ra trong đời sống xã hội.

5. Nội dung sản phẩm dự thi

Mục tiêu của sản phẩm: Xây dựng và sử dụng tài liệu điện tử hỗ trợ dạy học chương “Sóng ánh sáng” Vật lí 12 THPT nhằm tích cực hoá hoạt động nhận thức của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Vật lí ở trường THPT.

Nội dung:

- Xây dựng TLĐT hỗ trợ dạy học chương “Sóng ánh sáng” Vật lí 12 THPT

Tài liệu điện tử (TLĐT), tiếng Anh gọi là Electronic documents (E-documents) là tài liệu mà thông tin của nó được số hóa dưới dạng dữ liệu và lưu trữ trên máy tính hoặc các thiết bị truyền thông, giúp các nhà chuyên môn sử dụng nhằm nâng hiệu quả trong công tác, trong nghiên cứu khoa học, trong giảng dạy và học tập.

TLĐT bao gồm:

2

* Mục Thư viện: gồm các file hình ảnh, thí nghiệm ảo, thí nghiệm mô phỏng, video clip...được xắp xếp theo từng nội dung cụ thể.

- Hình ảnh tĩnh là tập hợp các hình ảnh được chụp, scan, vẽ...Người sử dụng có thể lựa chọn để bổ sung vào BGĐT.

+ Tán sắc ánh sáng:

+ Giao thoa ánh sáng:

+ Các loại quang phổ:

3

+ Tia hồng ngoại, tia tử ngoại:

+ Tia X:

4

- Video clip gồm tất cả các thí nghiệm trong SGK, là sản phẩm của các phần mềm mô phỏng, quay bằng camera hay lấy từ mạng Internet.

+ Các video sử dung trong bài tán sắc ánh sáng

+ Giao thoa ánh sáng

+ Các loại quang phổ, tia hồng ngoại , tia tử ngoại, tia X

* Mục Ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm: gồm kiến thức cần nhớ khi làm bài tập, các công thức để giải nhanh bài tập trắc nghiệm; ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm; đề kiểm tra kiến thức của học sinh. Phần bài tập đã được phân theo dạng, có đáp án, trong mỗi dạng có các bài tập từ mức độ cơ bản đến nâng cao để phù hợp với năng lực của học sinh.....

*Mục Các nhà bác học: Thư mục này sẽ cung cấp cho người sử dụng những vấn đề về tiểu sử, chuyện kể và hình ảnh về các nhà bác học đã có những đóng góp lớn trong sự

5

hình thành và phát triển của sóng ánh sáng.

Mục Tìm hiểu thêm về sóng ánh sáng: số hóa nội dung sách giáo khoa vật lí 12 (Lương Duyên Bình - Tổng chủ biên, NXB GD, năm 2010), Sách giáo viên vật lí 12 (Lương Duyên Bình - Tổng chủ biên, NXB GD, năm 2010), Cơ sở vật lí – tập 6 (Hoàng Hữu Thư - Chủ biên, NXB GD, năm 1998), Vật lí đại cương – các nguyên lí và ứng dụng – tập 3 (Trần Ngọc Hợi- Chủ biên, NXB GD, năm 2006); giải thích các hiện tượng trong thực tế, thiết kế nội dung một buổi ngoại khóa về sóng ánh sáng...

Thông qua nguồn TLĐT đã xây dựng, chúng tôi thiết kế một số giáo án giảng dạy, xây dựng một số bài giảng điện tử như các bài: Tán sắc ánh sáng, Các loại quang phổ, Tia hồng ngoại tia tử ngoại, Tia X. Trong các giáo án và bài giảng này, chúng tôi sử dụng nguồn tài liệu điện tử đã xây dựng như các hình ảnh, thí nghiệm, video clip, bài tập... nhằm tăng tính trực quan, phát huy tính tích cực, tự lực, sáng tạo, kích thích sự tò mò và khơi dậy lòng ham hiểu biết của HS.

6

Giáo án bài: Các loại quang phổ

7

* Cách tổ chức:

- Các tiết dạy thực nghiệm tiến hành theo đúng phân phối chương trình dạy học chính khóa, học thêm.

- Tiến hành 1 buổi ngoại khóa.

- Cho học sinh trải nghiệm sáng tạo.

* Phương pháp

- Nghiên cứu lí thuyết

+ Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, chỉ thị của Bộ giáo dục và Đào tạo, Các bài báo, tạp chí chuyên ngành về dạy học và đổi mới PPDH để nâng cao chất lượng dạy học ở trường THPT.

+ Nghiên cứu cơ sở lí luận về PPDH Vật lí ở trường phổ thông, các luận văn và luận án liên quan, nội dung chương trình lớp 12 cơ bản THPT.

- Nghiên cứu thực tiễn:

+ Điều tra thăm dò ý kiến của giáo viên và học sinh về việc sử dụng tài liệu điện tử trong dạy học

+ Tiến hành thực nghiệm có đối chứng

Phương pháp dạy học:

Theo định hướng đổi mới PPDH, GV phải quan tâm tới việc phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói quen, khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kĩ năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn; tác động đến tư tưởng và tình cảm để đem lại niềm vui, hứng thú trong học tập cho HS. Trong mỗi bài, tùy vào mỗi giai đoạn mà GV có thể sử dụng một phương pháp hay kết hợp cùng lúc nhiều PPDH để phù hợp với nhiều đối tượng HS khác nhau.

8

GV có thể sử dụng các phương pháp sau kết hợp với sựu hỗ trợ của TLĐT:

+ Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề.

+ Phương pháp thí nghiệm biểu diễn.

+ Phương pháp thực nghiệm.

* Kiểm tra đánh, giá kết quả học tập của học sinh:

- Đánh giá qua các hoạt động thảo luận nhóm ở lớp, qua bài kiểm tra 1 tiết, sản phẩm trải nghiệm sáng tạo

* Đánh giá hoạt động của GV:

- Chúng tôi đã mạnh dạn đăng kí các tiết dạy mẫu, dạy thao giảng, dạy thi giáo viên giỏi tỉnh. Sau mỗi tiết dạy, chúng tôi tổ chức đánh giá, góp ý để đề tài ngày càng hoàn thiện hơn.

6. Kết quả đạt được

- Học sinh nắm vững kiến thức về sóng ánh sáng.

- Mạnh dạn trong giao tiếp, cảm thấy hứng thú, say mê, tự lực, sáng tạo trong học tập

9

- Rèn luyện kĩ năng giải bài tập về sóng ánh sáng: giải bài toán giao thoa ánh sáng theo nhiều cách, tìm ra phương pháp giải nhanh bài tập trắc nghiệm.

- Nhiều học sinh đã biết sử dụng các công cụ hỗ trợ cho học tập: mạng xã hội Facebook, Skype, Outlook, Microsoft Ofice, OneNote, One Drive…

10

11