PERKÜTAN KORONER GİRİŞİMLERDE HEMŞİRELİK BAKIMI · yapılan ekstremitenin sıcaklık, kapiller geri dolum süresi, his kaybı ve renk değişikliği yönünden izlemi *İşlem

PERKÜTAN KORONER GİRİŞİMLERDE HEMŞİRELİK BAKIMI

SİBEL GÜRKÖKAcıbadem Bursa HastanesiMultidisipliner Bakım Servisi Sorumlu Hemşiresi

1-Perkütan Koroner Girişim Nedir?2-Perkütan Koroner Girişim Çeşitleri3-Perkütan Koroner Girişimlerde Komplikasyonlar Nelerdir?4-Perkütan Koroner Girişim Sonrasında Hemşirelik Bakımı 5-Perkütan Koroner Girişim Sonrasında Hemşirelik Bakım Planı6-Perkütan Koroner Girişim Sonrasında Taburculuk

SUNUM PLANI

PERKÜTAN KORONER GİRİŞİM

Perkütan koroner girişim, koroner arter hastalığının tedavisinde kullanılan revaskülarizasyon yöntemidir.

İlk olarak 1977 de Andreas Gruentzig tarafından gerçekleştirilmiş ve 1980’ lerin ortalarında, koroner arter baypas greftlemeye alternatif olmuştur.

PERKÜTAN KORONER GİRİŞİM ÇEŞİTLERİ-1

1-Perkütan Translüminal Koroner Anjioplasti(PTKA):Ciltten girilip damar yolu ile ilerlenerek koroner arterdeki darlıkların giderilmesi için geliştirilmiş invaziv bir işlemdir.Son aşamada balon uçlu bir kateter koroner arteriyal lezyon içine sokulur ve balon darlık seviyesinde şişirilerek daralan lümen açılır.


2-Perkütan Koroner Aterektomi:

Aterosklerotik plak materyalinin kısmen dışarıalınması böylece, hem darlığın hem de damarıngenişletile bilirliğinin (kompliansının) artması, plakseviyesinde damarın genişletilmesi.

tr.kisspng.com


3-Perkütan Koroner Lazer Anjioplasti:

Excimer lazer kullanılarak koroner arterlerdenlazerle plak ablasyonu / giderilmesi işlemidir.

ueh.gov.tr


4-Perkütan Koroner Stent Yerleştirilmesi:

Koroner stentler, iki önemli hedeften birineulaşmak için kullanılır. Birincisi, balon anjioplastisonrası sağlanan damar açıklığını arttırmak, ikinciside restenoz riskini azaltmaktadır.


5-Brakiterapi:

Stent veya balon sonrası restenoz gelişme riskini azaltmak amacıyla uygulanır.

www.iaea.com

PERKÜTAN KORONER GİRİŞİMLERDE KOMPLİKASYONLAR-1

Majör Komplikasyonları;1-Akut tıkanma(PTKA)2-MI(PTKA,PVG)3-Acil Koroner Arter By-Pass Greft Operasyonu (CABG)(PTKA)4-Önemli kalp debisi azalması yapan ritim ve ileti bozuklukları (Kaldiyak arrest vs.)(PTKA,PVG)5-Kasıkta ciddi kanama(PTKA,PVG)


6-Valv halkasının kesilmesi(PVG)7-Koroner arter veya kalp odacıklarının

duvarlarında gelişebilen delinme veya yırtılma sonucu kalp tamponadı(PTKA,PVG)8-Akut Kapak Yetersizliği(PVG)9-Ölüm


Minör Komplikasyonları;1-Yan dal tıkanması

(PTKA)2-Ventriküler / atriyal

aritmiler (PTKA,PVG)3-Bradikardi

(PTKA,PVG)4-Sol-sağ şant (PVG)5-Hipotansiyon

(PTKA,PVG)


6-Kan kaybı (PTKA,PVG)7-Arteriyel trombüs (PTKA,PVG)8-Acil rekateterizasyon (PTKA,PVG)9-Koroner emboli (PTKA)10-Transfüzyonu gerektiren aşırı kan kaybı (PTKA,PVG)


11-Kanüle edilmiş ekstremitede iskemi (PTKA,PVG)12-Kontrast madde nedeniyle böbrek fonksiyonlarında azalma(PTKA)13-Sistemik emboli (PTKA,PVG)14-Kasıkta hematom, retroperitoneal hematom, psödoanevrizma, A-V fistül(PTKA,PVG)15-Enfeksiyon

PERKÜTAN KORONER GİRİŞİM SONRASINDA HEMŞİRELİK BAKIMI-1

Girişimsel tedavi uygulanan hastanın bakımında hemşirenin sorumlulukları;

1- Olası komplikasyonları önlemek, erken tanıma2- Hasta/hasta yakını eğitimi3- Rehabilitasyon


Bakım, hemşirelik süreci doğrultusunda verilir.Hastanın tıbbi ve hemşirelik hikayeleri, fizikselmuayene, hemodinamik izlem ve tanı koyucutestleri içeren verilerin analizi ve yorumu yapılaraktemelde çoğu ortak olan hemşirelik tanıları konurve bakım planlanarak uygulanır, değerlendirilir.


Hemşire hastayı, uygulama yapılan koronerarterde perforasyon, kardiyak arrest ve sistemikemboli gibi komplikasyonların belirti ve bulgularıyönünden izlemelidir. Kateter çıkarıldıktan sonraişlem bölgesine kanama durana kadar manuelbasınç uygulanır.


Kateterin çıkarılmasına bağlı gelişen ağrı veyaarter üzerine yapılan basınç vagus siniri aracılığıylayoğun bir parasempatik uyarılmaya neden olarakvazovagal reaksiyonu başlatabilir. Etkili bir şekildekontrol altına alınmayan vazovagal reaksiyonlarirreversible şok ve hatta ölümlere sebepolabilmektedir.


Vazovagal reaksiyon gelişmesi durumunda budurumu düzeltmek amacıyla hastaya intravenözyolla atropin uygulanabilmektedir. İşlem bölgesikanama ve hematom oluşumu yönünden sıkizlenir.


İşlem bölgesi distalindeki periferik nabızlar, kapiller geri dolma zamanı, olası bir arter tıkanıklığını saptamak için işlem yapılan ekstremite renk, sıcaklık değişikliği ve his kaybı yönünden hasta stabil olana kadar en az 15 dakikada bir kez kontrol edilir.


Kontrast maddenin vücuttan hızlı bir şekildeatılımını sağlamak için ve kontrast maddenin yolaçtığı osmotik diürez nedeni ile dehidratayonuönlemek için hastaya IV sıvı verilmeye devamedilirken girişimden bir saat sonra ağızdanbeslenmesi ve bol sıvı alması sağlanmalıdır.


Hastalarda PKG sonrası kontrast maddenefropatisi gelişebilir. Çoğu hastada kalıcı hasaraneden olmamakta ancak hastanede yatışsüresinde uzama, morbidite, mortalite ve maliyetartışına neden olması açısından önemtaşımaktadır.


Kontrast madde nefropatisini önlemede yüksekriskli hastaların belirlenmesi, kontrast maddekullanımından 24 saat önce nefrotoksik ajanlarınkesilmesi, yeterli hidrasyonun sağlanması, yüksekriskli hastalarda kontrast madde miktarınınazaltılması ve izoozmolar kontrast maddekullanımı, farmakolojik stratejiler ve çok yüksekriskli hastalarda hemodiyaliz ve hemofiltrasyonönerilmektedir.


Göğüs ağrısı ve aritmilerin izlenmesi olası birkoroner olayın erken dönemde saptanmasıyönünden önemlidir. İşlem sonrası yaklaşık olarakaltı saat kadar yatak istirati uygulanır ve işlemyapılan ayağın hareket ettirilmemesi sağlanır.Hareket kısıtlılığı nedeniyle oluşabilecek ağrıyı veanksiyeteyi azaltmak için hastaya analjezikve/veya sedatif verilmesi gerekebilir.


• Hastaların işlem sonrası ayağa kaldırılmasınailişkin iki saatten 24 saate kadar değişen farklıgörüşler vardır.

• Hastaların kateter çekiminden 2-3 saat sonramobilize edilebileceği ve erken ambulasyonunvasküler komplikasyon riskini arttırmayacağı,sırt ağrısı ve üriner problem oluşma riskiniazaltacağı sonucuna varılmıştır.


Son dönemde Avustralya Yoğun BakımHemşireleri Derneği (Australian College of CriticalCare Nurses, ACCCN) tarafından PKG planlananhastalarda bakıma ilişkin klinik uygulama kılavuzuhazırlanmıştır.


Perkütan koroner girişim öncesi, sırası ve sonrasıbakım yönetimi ve hastaya/ailesine verilecektaburculuk eğitimi oldukça önemlidir ve busüreçte uygulanacak girişimlere ilişkin ACCCN PKGklinik uygulama kılavuzunda yer alan kanıtdüzeyleri ve öneri sınıfları Tablo 1’deaçıklanmıştır.

TABLO-1. ACCCN ÖNERİ SINIFLARI VE KANIT DÜZEYLERİ

Kanıt Düzeyi

Çalışma Tasarımı ÖneriSınıfları

Tanım

I Veriler randomize kontrollü çalışmaların sistematik derlemelerinden elde edilmiştir

A Kanıtlar güvenilirdir ve uygulamayarehberlik edebilir

II Veriler an az bir randomize kontrollü çalışmadan elde edilmiştir B Kanıtlar güvenilirdir ve çoğu durumda uygulamaya rehberlik edebilir

III-1 Veriler iyi tasarlanmış randomize olmayan büyük boyutlu çalışmalardan elde edilmiştir

C Kanıtlar önerileri destekler, bakımda uygulanabilir

III-2 Veriler randomize olmayan kohort çalışmalar ve vaka kontrolçalışmalarından elde edilmiştir

D Kanıtlar zayıftır ve öneriler dikkatli uygulanmalıdır,Uzmanların görüş birliğine dayalıdır

III-3 Veriler karşılaştırma çalışmaları ve kontrol grubu olmayan vaka çalışmalarından elde edilmiştir

N Bu öneriler için görüş birliğine varılamamıştır. Klinisyenler yereL politika ve prosedürleri takip etmelidir

IV Veriler vaka sunumları yada pre-test, post-test çalışmalardan elde edilmiştir

ÖNERİLER ÖNERİ SINIFLARI

*İskemi ve aritmilerin tesbiti için EKG izlemi, özellikle sedatize edilen hastalarda solunum hızı, pulmoner B

ventilasyon, gereken durumlarda karbondioksit izlemi

*İşlem bölgesinin lokal komplikasyonlar (kanama, hematom, ekimoz, psödoanevrizma) açısından sık D

aralıklarla izlemi ve kaydedilmesi

*Periferik nabızların (işlem öncesi yapılan ve kaydedilen değerlendirmeler ile karşılaştırılması) ve işlem D

yapılan ekstremitenin sıcaklık, kapiller geri dolum süresi, his kaybı ve renk değişikliği yönünden izlemi

*İşlem bölgesi hemşire tarafından hastanın mahremiyeti korunarak kolaylıkla gözlenebilir olmalı D

*Kum torbası kullanımı önerilmemektedir

*Koagülasyon takibi N

*Renal fonksiyonların değerlendirilmesi D

*Kateter çıkarılırken oluşacak ağrıya yönelik IV opioid yada lokal anestezi uygulanması C

*Kateter çıkarıldıktan sonra işlem bölgesine 15-20 dakika yada hemostasis sağlanana kadar manuel bası B

yapılması

Kum torbası kullanımının hemostasis sağlamasına yönelik yeterli kanıt yoktur ve kullanımı

önerilmemektedir

*Arter kapatma cihazlarının (AngioSeal, PerClose, StarClose) kullanıldığı durumlarda gözlenen sonuçlar D

diğer yöntemlerle benzerdir ancak vasküler komplikasyon, retroperitoneal hematom oluşma riski daha

yüksektir

*Hastalara öksürme, kusma yada defekasyon sırasında işlem bölgesine nasıl bası yapacakları D

öğretilmelidir

*Kateter çıkartılmadan önce hastanın başı 15-30 derece kaldırılmalı, çıkartılırken hasta supine pozisyonuna B

TABLO-2. PKG SONRASI BAKIMA İLİŞKİN ÖNERİLER

PERKÜTAN KORONER GİRİŞİM SONRASINDA HEMŞİRELİK BAKIM PLANI

HEMŞİRELİK TANISI BEKLENEN SONUÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

PKG işlem sonuçlarına bağlı anksiyete Hasta, psikolojik ve fizyolojik rahatlıkta bir artma olduğunu ifade edecek

Hastanın yanında olunacak.

Hastanın kaygıları ortaya çıkarılacak.

Tüm hastaların zaman zaman anksiyete hissettikleri vurgulanacak.

Kısa ve basit cümleler kullanarak, sakin ve yavaş konuşulacak.

Hasta kendini ifade etmesi ve soru sorması için cesaretlendirilecek.

Empatik bir anlayış aktarılacak (zaman zaman sesizliğin kullanımı, dokunma, ağlamaya izin verme, konuşma).

Post operatif dönem hakkında hastaya bilgi verilecek.

Hastanın anksiyeteli diğer hastalar ve aile üyeleri ile ilişkileri sınırlandırılacak.

Taburculuk döneminde olan, pozitif tutum ve davranış gösteren hasta ve hasta yakınları ile iletişimi sağlanacak.

Hastanın anksiyetesini tanımasına yardım edilecek.

Anksiyeteyi kesme teknikleri öğretilecek (durumu uzaktan izlemeyi hayal etme, egzersiz, yavaş düşünme, solunum kontrolü).

Öfkeli hastaya yardım edilecek.

Hastaya,tanısı, hastalık süreci ve tüm tedavi yöntemleri hakkında bilgi verilecek.

ANKSİYETE

AKUT GÖĞÜS AĞRISI


Miyokard enfarktüsüne sekonder olarak miyokard kan akımının azalmasına bağlı akut göğüs ağrısı

Hasta göğüs ağrısının şiddeti ve süresinin azaldığını ifade edecek

Hasta monitörize edilerek takip edilecek, vital bulguları takibi yapılacak.

Monitör alarm limitleri hastaya göre ayarlanacak.

Hastanın vücut sıcaklığı izlenecek.

Göğüs ağrısı sırasında ve nitrat uyguladıktan sonra vital bulguları takip edilecek.

Ağrının yeri (substernal, kol, omuz), şiddeti, zamanı ve niteliği değerlendirilecek.

Perikardiyal sürtünme açısından kalp sesleri dinlenecek.

ST elevasyonu açısından 12 derivasyonlu EKG takip edilecek.

Ani göğüs ağrısı meydana geldiğinde hemşireye hemen haber vermesi konusunda hasta eğitilecek.

Hastaya uygun pozisyon verilecek.

Dispne, bulantı, kusma, baş dönmesi, çarpıntı, işeme isteği gibi ilgili semptomlar değerlendirilecek.

Tipik olarak sol tarafta çene, boyun, omuz, kol ve el ağrısı, sırt ağrısı ve epigastrik diskomfort varlığı değerlendirilecek.

Anjinal ağrı sırasında hasta yatak istirahatine alınacak.

Hastada nefes darlığı varsa yatak başı eleve edilecek.

Hastanın kalp hızı ve ritmi izlenecek (ST segmenti, T dalgası).

Anjinal atak sırasında hastanın vital bulguları 5.dk'da bir alınacak.

Ses, ışık, gürültü gibi uyaranlar ortadan kaldırılacak, gerekli ise ziyaretçi kısıtlaması yapılacak.

Ağrısı ve anksiyetesi olan hastanın yanında bulunulacak.

Hasta uygulanan ilacın etki ve yan etkileri konusunda bilgilendirilecek.

Miyokardial iskemiyi gösteren ağrı sırasınsda hızlıca 12 derivasyonlu EKG takibi yapılacak.

Göğüs ağrısının ilk episod zamanı kaydedilecek.

Hasta disritmi yönünden takip edilecek.

Kardiyak enzimler takip edilecek (CK, CK-MB, troponin T, myoglobin, D-Dimer).

Oksijen saturasyonu takip edilecek, gerektiğinde oksijen desteği sağlanacak.

Hastaya evde göğüs ağrısı sırasında sublingual nitrogliserini nasıl kullanacağı açıklanacak.

Hastaya hekim istemi ile anti-iskemik ilaçlar uygulanacak.

DİSRİTMİ


Anjinaya / Miyokard enfarktüsüne bağlı disritmi komplikasyonu riski

Hemşire disritmi (ritim bozukluğu) durumunu en aza indirecek ve olayı yönetecek

Disritmi belirti ve bulguları izlenecek (nabız hızı ve ritimde anormallik, göğüs ağrısı, senkop, yorgunluk, SpO2'de azalma, EKG değişiklikleri, hipotansiyon, bilinç durumunda değişimler).

Oksijen tedavisi sağlanacak.

Saatlik vital bulguları takibi yapılacak.

Disritmi açısından saatlik periferal nabız kontrolü yapılacak.

Pulseoksimetre ve gerekirse arteriyel kan gazlarına bakılarak oksijen satürasyonu izlenecek.

Acil ilaç ve malzemeler hazır bulundurulacak.

Serum elektrolit düzeyleri (sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum) izlenecek.

Hastanın idrar miktarı takip edilecek.

Hastanın ağrısı değerlendirilecek.

Hastanın 12 derivasyonlu EKG takibi yapılacak.

Aritmi durumunda hekim bilgilendirilecek.

Hekim istemi ile antiaritmik ilaçlar uygulanacak.

Tromboemboli belirti ve bulguları gözlemlenecek.

KARDİYAK DOKU PERFÜZYONUNDA AZALMA RİSKİ


Dehidratasyona sekonder olarak dolaşan volümde azalmaya bağlı kardiyak doku perfüzyonunda azalma riski

Hemşire kardiyak doku perfüzyonunda azalma riskini en aza indirecek ve olayı yönetecek

Mevcut şikayetlere yönelik hastanın öyküsü alınacak.

Ağrının yeri ve karakteristiği değerlendirilecek (göğüs, sırt, boyun, omuz, abdomen).

Progresif diseksiyonu gösteren belirti ve bulgular izlenecek.

İleri diagnostik testler için hastanın hazırlığı yapılacak (Toraks ve abdominal X-ray, CT, MR, USG, aortografi).

İdrar çıkışı ve dansitesi takip edilecek.

Anormal barsak fonksiyonları izlenecek.

Abdominal distansiyon, diyare, şiddetli karın ağrısı ve ateş gözlemlenecek.

GİS kanama değerlendirilecek.

Alt ekstremitelerde ödem takibi yapılacak.

Alt ekstremiteler periferal iskemi ve yetersizlik belirtileri ve bulguları yönünden değerlendirilecek.

Retroperitoneal siyanoz gözlemlenecek.

Kan basıncı hipertansiyon açısından izlenecek (Her iki koldaki KB farkı subklavian arter basıncı sonucu gelişir).

Üfürüm açısından kalp sesleri dinlenecek.

Periferal nabızlar değerlendirilecek.

Hemoptizi değerlendirilecek.

Üst ekstremitelerde ödem ve siyanoz varlığı değerlendirilecek.

Sırt ağrısı olan hastaya yan yatış pozisyonu verilecek.

Solunum sıkıntısı varsa yatak başı kısmı eleve edilecek.

Relaksasyon teknikleri uygulanacak.

Hekim istemi ile analjezik uygulanacak.

Hekim istemi ile vazodilatör ilaçlar uygulanacak.

Hekim istemi ile beta bloker uygulanacak.

Hekim istemi ile sedatif uygulanacak.

KANAMA


Kardiyak kateterizasyona bağlı kanama komplikasyonu riski

Hemşire kanama durumunu en aza indirecek ve olayı yönetecek

Hasta monitörize edilerek, vital bulguları takibi yapılacak.

Hastanın hemoglobin-hemotokrit değerleri hastane protokolüne göre düzenli olarak izlenecek.

Hastanın ACT sonucu takip edilecek.

Kanama diyatezi (yatkınlık) düşünülen hastalarda TDP, Trombosit süspansiyonu verilecek.

Aldığı çıkardığı sıvı miktarı takibi yapılacak.

Akciğer grafisinde mediasten genişlemesi varlığına dikkat edilecek .

Hastanın saatlik idrar çıkışları azalma açısından takibi yapılacak.

Hasta taşikardi, takipne, dispne açısından izlenecek

Hasta kalp tamponadı belirtileri açısından takip edilecek.

Şok belirti ve bulguları yönünden izlenecek (Kan basıncında azalma, nabız hızında artma, idrar miktarı < 5 ml/kg/saat, huzursuzluk, ajitasyon, solunum hızında artma, periferal nabızlarda azalma-zayıflama, soğuk, soluk, nemli, siyanotik deri, O2 saturasyonunda azalma, hemoglobin hemotokrit değerlerinde azalma, santral venöz basınçta azalma).

Şok meydana gelirse, herhangi bir kontrendikasyon yoksa hasta sırt üstü pozisyonda yatırılacak.

Hekim istemi doğrultusuna uygun olan kan ve kan bileşeni transfüzyonu yapılacak.

SIVI VOLÜM EKSİKLİĞİ


Kardiyak kateterizasyona sekonder olarak kontras maddenin diürezis etkisine / Yaşlılarda susuzluk hissinin azalması ve sıvı rezervinin az olmasına sekonder olarak yatkınlığın artmasına / Bulantı kusmaya bağlı sıvı volüm eksikliği

Hasta hidrate durumunu sürdürecek / Hastanın idrar dansitesi normal sınırlarda olacak

Hastanın hidrasyon durumu değerlendirilecek (hemodinamik parametreler, idrar çıkışı, bilinç durumu).

Hasta monitörize edilerek takip edilecek, vital bulguları değerlendirilecek.

Akciğer sesleri dinlenecek.

Kalp sesleri dinlenecek.

Hastanın cilt rengi ve turgoru değerlendirilecek.

Hasta şok belirti bulguları açısından izlenecek.

Hasta tolere ediyorsa oral sıvı verilecek.

Hekim istemi ile IV sıvı verilecek.

Hekim istemi ile medikal tedavi uygulanacak.

Hoşlandığı ve hoşlanmadığı sıvılar-besinler değerlendirilecek; diyet sınırlamaları kapsamında olan, hoşlandığı sıvılar sağlanacak.

Her 8 saat için, sıvı alımı miktarı planlanacak.

Yeterli hidrasyonu sürdürmenin gereğinin nedenleri ve amaçlanan miktarda sıvı almayı sağlayan yöntemleri hastanın anlama durumu değerlendirilecek.

Hastanın yanı başında su ve meyve suyu bulundurulacak.

Hastanın günlük aldığı çıkardığı sıvı takibi yapılacak.

Hastanın sürgü ihtiyacı giderilecek.

Hastanın her sabah aç karnına aynı saatte ve aynı giysilerle günlük kilo takibi yapılacak.

Laboratuvar değerleri izlenecek. (Serum-elektrolitleri, BUN, idrar ve serum osmolaritesini, kreatinin, hematokrit ve hemoglobin değerleri).

Kusma, diyare, ateş, tüpler, ve drenlerle ilgili ek sıvı kayıpları dikkate alınacak.

ALERJİK REAKSİYON GELİŞME RİSKİ


Kardiyak kateterizasyon işleminde radyo opak madde kullanımına bağlı alerjik reaksiyon gelişme riski

Hemşire alerjik reaksiyon durumunu en aza indirecek ve olayı yönetecek Hastanın vital bulguları takibi yapılacak.

Gerekirse maske ile O2 desteği sağlanacak.

Hastanın cildi kızarıklık yönünden değerlendirilecek.

Periferal nabızlar değerlendirilecek.

Alerjik reaksiyon geliştiğinde hastanın yaşam bulguları 15 dk'da bir değerlendirilecek ve hekime haber verilecek.

Hekim istemi ile gelişen alerjiye uygun tedavi protokolu uygulanacak (işlem sonrası ilk 6 saatte en az 1500 ml oral sıvı alması sağlanır).

ENFEKSİYON RİSKİ


Kardiyak kateterizasyona sekonder olarak organizmaların yayılması için bir yer bulmasına bağlı enfeksiyon riski

Hasta enfeksiyonla ilgili risk faktörlerini ve enfeksiyondan korunmak için gerekli olan önlemleri açıklayacak

Hastada yerel ve sistemik enfeksiyon belirtileri yakından kontrol edilecek.

Bakım ve diğer uygulamalarda el hijyenine dikkat edilecek.

El yıkama ve eldiven giyme talimatlarına uyulacak.

İzolasyon önlemlerine dikkat edilecek.

Pansumanda kullanılan antiseptik solüsyonun kendiliğinden kuruması beklenecek.

Damar içi kateter takılması ve bakımı sırasında aseptik tekniğe uyulacak.

Kateter bölgesini kapamada steril gazlı bez veya steril transparan yarı geçirgen kapamalar kullanılacak.

Kateter pansumanı nemlendiğinde, gevşediğinde veya gözle görülebilir kirlenme meydana geldiğinde mutlaka değiştirilecek.

Standart formlara kateter takılma/çıkarılma ve kapamanın uygulanması tarihleri yazılacak ve takip edilecek.

Periferik venöz kateterler 72-96 saatte değiştirilecek.

Üriner kateter kullanımında kapalı sistem kullanılacak.

İdrar torbası mesane seviyesinin altında tutulacak, yere değmeyecek.

Hasta ziyaret süresi sınırlandırılacak.

Hastanın yatak başı 30 – 45 ° yükseltilecek.

Düzenli ağız bakımı yapılacak.

İğne girişim yerleri her uygulamada mutlaka değiştirilecek.

Isı artışı, kızarıklık, ödem yönünden değerlendirilecek.

Ekimoz ve kızarıklıklık mevcut ise krem, pomad sürülecek.

ETKİSİZ PERİFERAL DOKU PERFÜZYONU


Kardiyak kateterizasyona sekonder olarak kan akımında azalmaya/değişmeye bağlı etkisiz periferal doku perfüzyonu

Hasta, periferal dolaşımı iyileştiren faktörleri tanıyacak ve açıklayacak

Deride sıcaklık değişimleri, siyanoz belirti ve bulguları değerlendirilecek.

Cilt rengi değerlendirilecek.

Kapiller dolum süresi değerlendirilecek.

Vital bulguları takibi yapılacak.

Periferik nabız kontrolu yapılacak.

Ekstremite bağımsız pozisyonda tutulacak.

Kontrendike değilse ekstremite sıcak tutulacak.

En az saatte bir pozisyon değiştirilecek.

Bacak bacak üstüne getirmekten kaçınması söylenecek.

Eksternal basınçlar azaltılacak.

Ekstremite kalp hizasından yukarı kaldırılacak.

Çok sıkı diz altı çoraplar giymekten kaçınması söylenecek.

Dizi yükseltmek için diz altı yastıklar kullanmaktan kaçınılacak.

Venöz stazı önlemek için gerekirse bandaj uygulanacak.

ROM egzersizleri yapması için cesaretlendirilecek.

Yorgunluktan kaçınması söylenecek.

DÜŞME RİSKİ


Sıvı-elektrolit dengesizliklerine sekonder olarak çevredeki tehlikelerin farkında olmamaya / Dehidratasyona sekonder olarak yargılama hatalarına / Ortostatik hipotansiyona/ İlaçların duyu merkezi ya da mobilite üzerine etkilerine / Vazovagal reflekse bağlı düşme riski

Hasta daha az sayıda travma olduğunu ve travma korkusunun azaldığını ifade edecek

Hastanın hastane ortamına uyumu sağlanacak, hemşire çağrı sistemi açıklanacak ve bunu kullanabilme yeteneği değerlendirilecek.

Hastanın durumunu tanımlamak için ilk birkaç gece yakından gözlenecek.

Gece lambaları kullanılacak.

Hasta gece yardım istemesi için cesaretlendirilecek.

Koltuk değneği ve yürüteçlerin uygun şekilde kullanılması öğretilecek.

Vertigoya neden olabilecek ilaçların olup olmadığı değerlendirilecek.

Konfüzyonu olan hastalar için güvenlik önlemleri oluşturulacak.

Hasta sık sık gözlenecek.

Herhangi bir problemi olduğunda refakatçinin hemşireyi uyarması sağlanacak.

Hastanın yatağı en alt seviyede tutulacak.

Hasta nöbet riski açısından gözlemlenecek.

Hasta ve yakını travma konusunda bilgilendirilecek.

Hasta yatak istirahatine alınacak.

Yatak freni kilitli tutulacak, yatak kenarlıkları kaldırılacak.

Yatak kenarları travma yönünden yumuşak yastıklar ile desteklenecek.

BİLGİ EKSİKLİĞİ-1HEMŞİRELİK TANISI BEKLENEN SONUÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Kardiyak kateterizasyon işlemi ile ilgili bilgi eksikliği

Hasta eksik ya da yanlış bilgiyi tanımlayacak, istenen ve gereken sağlık davranışlarını uygulayacak

Hastanın bilgi düzeyi, öğrenme isteği ve yeteneği değerlendirilecek.

Hasta ve hasta yakınlarına kalp anatomisi ve fizyolojisi, arterosklerotik süreçler ile ilgili eğitim verilecek.

Diagnostik testler ile ilgili bilgi verilecek (EKG, EKO, angiyografi).

Kardiyak kateterizasyon uygulanacak laboratuvar ortamı tanımlanacak.

İşlem esnasında deneyimleyebileceği hisler açıklanacak (kontras madde verilirken bulantı, ağızda metalik tat, kateter ilerlerken kalp atımında hızlanma, vazovagal yanıt nedeniyle kan basıncında azalma).

Kardiyak kateterizasyon işlemi esnasında hastaya uyanık kalacağı açıklanacak.

Sert bir X-ray masasına yatırılacağı açıklanacak.

Hastanın iyodine alerjisi olup olmadığı belirlenecek.

Hekim istemine göre hastanın açlık, berrak sıvı, hafif kahvaltı alma durumu sağlanacak.

Mesanenin boşaltılması sağlanacak.

IV kateter takılacak.

İşlem sonrası prosedürlerle ilgili açıklama yapılacak (vital bulguları takibi, periferal nabızların ve pansumanın değerlendirilmesi, mobilizasyon, sıvı alımının önemi, ekstremite kullanım kısıtlaması).

Taburculuk eğitimi verilecek (kateterizasyon için kullanılan ekstremitenin kateter giriş yerinde renk ve ısı değişikliği, kanama, şişlik, enfeksiyon belirti ve bulguları, yorucu aktivitelerden kaçınma, aspirin dışında analjezik kullanımı).

Anti-iskemik medikal tedavi ile ilgili eğitim verilecek.

BİLGİ EKSİKLİĞİ-2HEMŞİRELİK TANISI BEKLENEN SONUÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Kardiyak kateterizasyon işlemi ile ilgili bilgi eksikliği

Hasta eksik ya da yanlış bilgiyi tanımlayacak, istenen ve gereken sağlık davranışlarını uygulayacak

Stresi önlemeye ve anjinal atağı (göğüs ağrısı) yönetme ile ilgili açıklamalarda bulunulacak.

LDL ve HDL kolesterol düzeyi arasındaki farklılıklar ve rutin laboratuvar kontrollerinin önemi vurgulanacak.

Anjinal ağrıyı başlatabilecek, yoğun stres, yoğun fiziksel aktivite, özellikle gece ağır yemek yeme ve yüksek derece hava sıcaklığından kaçınması gerektiği açıklanacak.

Hastanın fiziksel ve emosyonel stres kaynaklarını tanımlaması sağlanacak ve bunlardan kaçınma yolları tartışılacak.

Kilo kontrolu, sigarayı bırakma, diyet değişiklikleri ve egzersiz programının önemi açıklanacak.

Hastalığın etkisi, istenen yaşam şekli ve aktiviteler, iş yaşamı, araba kullanma, cinsel aktivite ve hobiler tartışılacak.

Hastanın aktivite sırasında/sonrasında kendi nabız ve kan basıncı ölçümü ve değerlendirmesi, gerektiğinde dinlenme periyodları vermesi ve kendini zorlamaması konusunda açıklama yapılacak.

Anjinal atak sırasında, aktiviteyi kesmesi, dinlenmesi, yanında bulunan nitrogliserini alması ve gevşeme tekniklerini uygulamasıaçıklanacak.

Anjinanın akut fazının 4-6 haftadan daha uzun sürebileceği açıklanacak.

Reçete edilen ilaçların kullanımı açıklanacak.

Oral antikoagülan ilaçların kullanım amacı hastaya anlayabileceği bir şekilde anlatılacak.

Oral antikoagülan ilaçlar ile ilgili yazılı eğitim dokümanı hasta ve yakınlarına verilecek.

İlaç kullanımı süresince laboratuvar tetkiklerinin takibi ve olası ilaç dozu değişiklikleri anlatılacak.

İlaç-ilaç etkileşimi hakkında eğitim verilecek.

İlaç-besin etkileşimi konusunda eğitim verilecek.

İlaç kullanımı süresince cerrahi girişim durumunda alınması gereken önlemler anlatılacak.

KARDİYAK OUTPUT’TA AZALMA RİSKİ-1HEMŞİRELİK TANISI BEKLENEN SONUÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Akut Koroner Sendroma/Miyokard İnfarktüsüne / Hipovolemiye bağlı kardiyak output'ta azalma riski

Hemşire kardiyak debinin (kardiyak output) azalmasını gösteren belirti ve bulguları erken saptayacak ve durumu yönetecek

Hastanın özellikle göğüs ağrısı esnasında hemodinamik durumu değerlendirilecek.

Sürekli EKG monitorizasyonu özellikle göğüs ağrısı esnasında disritmi açısından takip edilecek.

Akut göğüs ağrısı esnasında hasta yatak istirahatinde tutulacak, aktivite kısıtlanacak.

Hasta monitorize edilerek vital bulguları takip edilecek, monitor alarmları hastaya göre ayarlanacak ve açık tutulacak.

Ortostatik kan basıncı (sistolik ve diyastolik kan basıncı farkı) değerlendirilecek.

Apikal ya da radial nabız ve hemodinamik durum değerlendirilecek.

Kalp sesleri oskülte edilecek, S3 ve S4 varlığı açısından değerlendirilecek.

Akciğer sesleri oskülte edilecek ( Ortopne ve PND-Paroksismal Noktürnal Dispne- varlığı belirlenecek.

Miyokardiyal iskemi belirtileri değerlendirilecek (göğüs ağrısı, taşikardi, EKG'de ST segmenti ve T dalgasında değişimler).

Hastanın kalp ve akciğer sesleri oskülte edilecek.

Murmur varlığı değerlendirilecek.

Kalp yetmezliğinin belirti ve bulguları değerlendirilecek.

Cilt rengi, periferal nabızlar ve niteliği değerlendirilecek.

Hastaya yüksek fowler (dik oturma) pozisyonu verilecek.

Oksijen tedavisi sağlanacak.

Oksijen satürasyonu ve kan gazı değerleri takip edilecek.

KARDİYAK OUTPUT’TA AZALMA RİSKİ-2HEMŞİRELİK TANISI BEKLENEN SONUÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Akut Koroner Sendroma/Miyokard İnfarktüsüne / Hipovolemiye bağlı kardiyak output'ta azalma riski

Hemşire kardiyak debinin (kardiyak output) azalmasını gösteren belirti ve bulguları erken saptayacak ve durumu yönetecek

Kardiyak output'ta azalma belirti ve bulguları izlenecek (nabız hızında azalma artma ve/veya düzensizlikler solunum hızında artma, kan basıncında azalma/artma, anormal kalp sesleri, anormal solunum sesleri, idrar miktarında azalma (< 5ml/kg/saat), mental durumda değişimler, soğuk, nemli, siyanotik deri, kapiller geri dönüş zamanında gecikme, boyun venlerinde distansiyon, periferal nabızlarda zayıflama, pulmoner arter basıncında anormallik, renal arter basıncında anormallik, venöz oksijen satürasyonunda azalma, EKG'de değişimler olması, ritm bozuklukları, oksijen satürasyonunda azalma).

Akut durum süresince tam bir yatak istirahati sağlanacak, kontrol edilebilen tüm stres faktörleri en aza indirilecek.

Hipoksi riskini ve oksijen tüketimini azaltmak amacı ile hastanın aktivitelerden önce ve sonra dinlenmesi sağlanacak.

Hastanın uyanık olduğu durumlarda barsak sesleri dinlenecek ve defekasyon durumu değerlendirilecek, laksatif kullanımına gerek olup olmadığı gözlenecek.

Arter kan gazları, elektrolitler, kardiyak göstergeler ve tam kan sayımı istemi için hekim ile işbirliği yapılarak uygun sıklıklar belirlenecek ve sonuçlar değerlendirilecek.

Hastanın aldığı çıkardığı sıvı miktarı saatlik takip edilecek ve balansı kontrol edilecek.

Ağrı; kalp hızı, arter kan basıncı ve anksiyeteyi arttıracağı için en az 4 saatte bir uygun skala ile hastanın ağrısı değerlendirilecek.

PT, aPTT sonuçları değerlendirilecek.

Kardiyak kateterizasyon amaçları açıklanacak.

Hastanın IV heparin tedavisi uygulanacak.

Özellikle kalsiyum antagonistleri, beta bloker ve nitratlar uygulandıktan sonra kan basıncı, kalp hızı ve ritmi değerlendirilecek, ilaçların etkileri ve yan etkileri gözlenecek.

Kardiyak outputtaki azalma, hipovolemi, septik şok ya da disritmi sonucu gelişmiş ise kolloboratif problemler değerlendirilerek ilgili disiplinlerle işbirliği yapılacak.

Şiddetli aort yetmezliği ve aort rüptüründe acil anjiografi ve cerrahi için hazırlık yapılacak.

Kan grubu , cross match ve diğer rutin preoperatif tetkikler için kan alınacak.

MİYOKARD ENFARKTÜSÜ RİSKİ


Perkütan koroner girişime (PCI) bağlı miyokard enfarktüsü komplikasyonu riski

Hemşire miyokard komplikasyonu riskini en aza indirecek ve olayı yönetecek

CK, CK-MB, Troponin-T testi değerlendirilecek.

Göğüs ağrısı değerlendirilecek.

Kalp hızı ve EKG'deki ritm değişiklikleri (ST depresyonu, ST elevasyonu, T dalgası değişiklikleri) için monitör takibi yapılacak.

Göğüs ağrısı sırasında 12 derivasyonlu EKG takibi yapılacak.

Göğüs ağrısını gidermek için hekim istemi ile nitrogliserin infüzyonu uygulanacak.

Sistolik kan basıncı 100 mmHg altına düşerse nitrogliserin infüzyonu sonlandırılacak.

Hastanın korkuları ve kaygıları giderilecek.

PULMONER EMBOLİ RİSKİHEMŞİRELİK TANISI

BEKLENEN SONUÇ

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Kardiyak kateterizasyona bağlı pulmoner emboli komplikasyonu riski

Hemşire pulmoner emboli komplikasyonunu en aza indirecek ve olayı yönetecek

Venöz tromboz durumu izlenecek (periferal nabızlarda azalma ya da nabzın olmaması, olağan dışı sıcaklık ve kızarıklık ya da soğukluk ve siyanoz, bacakta şişlik, bacak ağrısında artma, ani şiddetli göğüs ağrısı, dispnede artma, takipne, homan bulgusunun pozitif olması).

Pulmoner emboli risk faktörleri, belirti ve bulguları gözlemlenecek (nefes darlığı, kuru öksürük, hemoptizi, aşırı terleme, ani göğüs ağrısı, atelektazi, sol ventrikül disfonksiyonu, hipoksemi, bilinç kaybı).

Kullanılan antikoagülanların yan etkileri takip edilecek.

Hastanın ağrısı ve anksiyetesi yakından takip edilip yönetilecek.

Hastaya derin solunum ve öksürük egzersizleri yaptırılacak.

Hastaya kontrol akciğer grafisi çektirilecek.

2 saatte bir; solunum sesleri, sayısı, derinliği, yorgunluk ve huzursuzluk gibi hipoksi belirti ve bulguları değerlendirilecek.

Yaşam bulguları, oksijen satürasyonu, arter kan gazı izlenecek. Anormal sonuçlar rapor edilecek.

Ağrı değerlendirilecek ve uygun analjeziye başlanacak.

Opioidlerle ilgili olası solunum depresyonu belirti ve bulguları izlenecek.

Hastaya iki saatte bir derin nefes alması ve öksürmesi için cesaretlendirilecek.

Hastanın sekresyon çıkarmasına yardım edilecek.

Yorgunluğu ve solunum depresyonunu minimal düzeyde tutarak ağrıyı optimal düzeyde giderme yönünden değerlendirilecek.

Hastanın akciğer sesleri 8 saatte bir dinlenecek derinliği ve hızı yönünden değerlendirilecek, solunum seslerinde değişme varsa dinleme sıklığı arttırılacak.

Vital bulguları saatlik takip edilecek.

Hasta rahat nefes alabilmesi için yatak başı 30-45 derece yükseltilecek.

Pozisyon değişikliğinde hastanın solunumunun rahatladığı pozisyonlar verilecek.

Hastaya spirometre ile solunum egzersizi öğretilecek ve uyanık olduğu zamanlarda saatte bir uygulaması sağlanacak.

Hastaya derin solunum ve öksürük egzersizleri yaptırılacak.

Hastaya postüral drenaj uygulanacak.

KORKUHEMŞİRELİK TANISI BEKLENEN SONUÇ HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Akut koroner sendroma sekonder olarak ölüm tehditine bağlı korku

Hasta korkularının azaldığını ifade edecekHasta psikolojik ve fizyolojik rahatlıkta artma olduğunu iletecek

Korku düzeyi değerlendirilecek.

Korkunun nedeni değerlendirilecek.

Hastanın korkusunun farkında olması sağlanacak.

Hastaya güvende olduğu duygusu sağlanacak.

Hasta ve yakınlarına yakından takip edildiği güvencesi verilecek.

Kendisini ifade etmesine ve duygularını paylaşması için cesaretlendirilecek.

Gereksiz dış uyaranlar azaltılacak.

Tüm prosedür ve uygulamalarla ilgili temel düzeyde açıklamalar yapılacak.

PERTÜKAN KORONER GİRİŞİM SONRASINDA TABURCULUK-1

Hemşire, PKG uygulanan hastanın gereksinimi olantaburculuk eğitimini vererek; hastanın ve ailesiningereksinim duyduğu danışmanlığı yaparak; fiziksel vesosyal faaliyetlerde bulunabilme yeteneklerini arttırır;hastaların yaşam tarzındaki değişikliklere ve hastalığauyumlarında uygun başetme yöntemi kullanmalarınısağlar ve kaliteli bir yaşam düzeyine ulaşmalarınayardım eder.


Taburculuk sonrasında; hastanın evde girişimbölgesinin bakımını, komplikasyon belirti ve bulgularınıbilmesi ve risk faktörlerini azaltmaya yönelik davranışgeliştirmesi planlanmaktadır. Bu doğrultuda hastalarave bakım verenlere yapılan işlem ve sonuçları hakkındagenel bilgiler, bildirilmesi gereken belirti ve bulgular,aktivite, ilaç tedavisi, risk faktörlerinin düzeltilmesineyönelik açıklamalar yapılmalıdır.


ACCCN klinik uygulama kılavuzunda yer alan PKGsonrasında taburculuk planına ilişkin öneriler vesınıfları Tablo 3’te yer almaktadır.

TABLO-3.PKG SONRASI TABURCULUK PLANINA İLİŞKİN ÖNERİLER

ÖNERİLER ÖNERİ SINIFLARI

Eğitimde kullanılacak kaynaklar hastaların tercih ettiği formatta olmalıdır C

Hastalar elektif girişimlerden sonra iki gün diğer girişimlerden sonra iki hafta araç kullanmamalıdır

D

İşlem sonrası en az 48 saat ağır objeler kaldırılmamalıdırGirişim bölgesinin kanama, hematom, ekstremitelerde duyu kaybı, ısı ve renk değişikliği yönünden takibi

D

Arter kapatma cihazı kullanılan hastalar işlem sonrası dört gün yüzme, banyo ve spa kullanımından kaçınmalıdır D

Hemşire hasta ile beraber bakım verenlerinde eğitime katılmasını desteklemeli ve hastanın bir kardiyak rehabilitasyon programına katılmasını sağlamalıdır

A

PERKÜTAN KORONER GİRİŞİM SONRASINDA TABURCULUK-1

Taburculuk sonrasında; hastanın evde girişim bölgesinin bakımını, komplikasyon belirti ve bulgularını bilmesi ve risk faktörlerini azaltmaya yönelik davranış geliştirmesi planlanır.


A. Genel BilgilendirmeYapılan işlem ve sonuçları hakkında kısa bilgiler

verilir, PTKA / PVG öncesi verilen eğitimdeki bilgilerin

düzeyi, eksik kalan konular ve yanlış anlaşılan durumlar belirlenir ve gerekli durumlarda tekrar eğitim verilir,

Taburculuk sırasında aile bireylerinden birisinin hazır bulunması sağlanır.


B. Bildirilmesi Gereken Belirti ve BulgularÖnemli acil müdahale gerektiren belirti ve bulgular,

olası komplikasyonlara yönelik bilgilertekrar gözden geçirilir ve bu durumlarda en yakınsağlık kuruluşuna başvurması gerektiği belirtilir.


Devam eden göğüs ağrısı ( 5 dakika aralarla kullanılan üç dil altı nitrogliserine karşı geçmeyen, 15 dk dan daha uzun süren ),

Düzensiz nabız, baş dönmesi, göz kararması, Günde 1-2 kilo, haftada 3-5 kilo alınması, Halsizlik ve yorgunluk, Kısa sürede nefes darlığı gelişmesi,


İşlem yapılan bölgede hafif bir morarma ve sertliğin olabileceği ancak;- Kateter giriş yerinde yeni bir kanama,- Yeni oluşup artan ve büyüyen şişlik,- İşlem yapılan bacakta kızarıklık, şişlik, akıntı ya

da sıcaklık hissi, ağrı,- Hissizlik, uyuşukluk olması halinde durumu

bildirmesi söylenir.


C. Özel UygulamalarTaburcu olduktan sonra bir yakını ile eve gitmesi, Kateter yerindeki pansumanın 1 gün sonra

kaldırabileceği, Sabun ve su ile girişim bölgesini ovmadan banyo

yapılması (banyo ve duşa izin verildi ise), Girişim yerinde hassasiyet azalıncaya kadar sıkı

kıyafetlerin giyilmemesi, İç çamaşırı girişim bölgesine dokunuyorsa,

koruyucu bandajın kullanılması konularında açıklama yapılır.


D. Hareket İlk hafta ağır aktivitelerden kaçınması (yüzme,

koşma, bisiklete binme, dans etme,merdiven çıkma vb.),

Kateter giriş yerini çarpma ve vurmalardan koruması,

İlk 2-3 gün ağır şeyleri kaldırmaması, itmemesi ya da çekmemesi,

En az 1 hafta araba kullanmaması,


İlk 2 gün merdiveni kullanmaktan kaçınması, zorunlu ise önce kateter işlem yapılmayan, taraftaki ayağını atması sonra diğer ayağını yanına getirmesi,

İşlem sonrası ilk 2-3 gün cinsel aktiviteden kaçınması,

Konstipasyondan ve ıkınmadan kaçınması, varsa hekim / hemşiresine bildirmesi,

İşe dönüş (genellikle 1 hafta sonra) zamanı ile ilgili bilgi verilir.


E. İlaç Tedavisi İlacın adı, niçin

kullanıldığı,Bir tablet ya da

kapsülün kaç mg olduğu,

Günde kaç kez ve nasıl kullanılacağı,

Nerede ve nasıl saklanması gerektiği,


En sık görülen yan etkileri ve ortaya çıktığında hekime / hemşireye rapor etmesi,

İlaçları düzenli alması ve doz atlamaktan kaçınması,

İlaçları hekime danışmadan almayı bırakmaması konularında açıklamalar yapılır.


F. Risk Faktörlerinin DüzeltilmesiDiyet : Hekimin önerileri

doğrultusunda yağ ve kolesterolden fakir diyet uygulaması, gerekiyorsa kilo vermesi önerilir,

Sigara : Bırakılması gerektiği önemle vurgulanır,Alkol : Aşırı kullanımdan kaçınılması önerilir. Hastaya

özel sınırlar hekim tavsiyesi ile belirlenir, Fizik aktivite: Hekimin aktivite konusundaki önerilerine

uyumun önemi hastaya açıklanır.



G. Düzenli olarak kontrole gitmenin sağlığı sürdürmedeki önemi hakkında hasta ve ailesine açıklamalar yapılır.Eğitimin devamının sağlanabilmesi için bakıma

yönelik yazılı eğitim materyalleri hasta /ailesine verilir (kitapçık, broşür vb.),

Gerektiğinde arayabileceği hekim ve hemşirenin isimleri ve telefon numaraları verilir.

SONUÇ

Sonuç olarak, hastalara uygulanan PKG’ de daha kaliteli bakım verme sorumluluğu, hemşirelik kararlarının kanıtlara ve bu doğrultuda hazırlanan kılavuzlara dayandırılmasını gerektirmektedir.

KAYNAKLAR

1. Windecker S, Kolh P, Alfonso F, Collet F-P, Cremer J, Falk V, et al. ESC/EACTS Guidelines on myocardial revascularization. EurHeart J 2014;35:2541-2619. http://dx.doi.org/10.1093/eurheartj/ehu278

2. Smeltzer S, Bare B, Hinkle J. Textbook of Medical-Surgical Nursing, Philadelphia: Lippincott Williams; 2008. p.885-888. 3. Rolley JX, Salamonson Y, Wensley C, Dennison CR, Davidson PM. ACCCN, Australian College of Critical Care Nurses. Nursing

ClinicalClinical

Practice Guidelines to Improve Care For People Undergoing Percutaneous Coronary Interventions. Clinical Guideline. AustCrit Care 2011 Feb;24(1):18-38. http://dx.doi.org/10.1016/j.aucc.2010.08.002

4. Özen AT, Çelik SŞ. Koroner anjiyoplasti ve intra koroner stent uygulanan hastaların bakımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010;13: 2

5. Güleser GN, Korkut S, Oğuzhan A. Perkütan koroner girişim sonrası femoral kateter çekimine bağlı gelişen ağrının bir komplikasyonu: vazovagal reaksiyon ve hemşirelik bakımı. Turk J Card Nur 2014;5(7):41-47.

6. Çürük GN, Kaçmaz HY, Kaya MG. Koroner anjiyografi sonrası gelişen bir komplikasyon: kontrast madde nefropatisi ve hemşirelikyaklaşımları. Turk J Card Nur 2015;6(10):121-128.

7. Rolley JX, Salamonson Y, Dennison CR. Nursing care practices following a percutaneous coronary intervention. Eur J CardiovascNur 2010; 25(1):75-84. http://dx.doi.org/10.1097/JCN.0b013e3181bb419d.

8. Tongsai S, Thamlikitkul V. The safety of early versus late ambulation in the management of patients after percutaneous coronaryinterventions: A meta-analysis. Int J Nurs Stud 2012;49:1084-1090. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2012.03.012.

9. Mohammady M, Heidari K, Akbari Sari A. Early ambulation after diagnostic transfemoral catheterisation: A systematic review andmeta-analysis. Int J Nurs Stud 2014;51:39–50. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2012.12.018.

10. Enç N, Umman S, Ağırbaşlı M, Altıok MG, Şenuzun F, Uysal H, İncekara E, Ulusoy S, Baran AE. Türk Kardiyoloji Derneği PerkütanKoroner ve Valvüler Girişimlerde Hemşirelik Bakım Kılavuzu. 2.Basım: Ocak 2007.

11. Bakan G. Perkütan Koroner Girişimlerde Kanıta Dayalı Bakım Uygulamaları. Turkish Journal of Cardiovascular NursingJune 2016; 7(1):26-34 .

http://dx.doi.org/10.1093/eurheartj/ehu278

Documents

PERKÜTAN KORONER GİRİŞİMLERDE HEMŞİRELİK BAKIMI · yapılan ekstremitenin sıcaklık, kapiller geri dolum süresi, his kaybı ve renk değişikliği yönünden izlemi *İşlem