PERGJIGJJA E GRUPIT TE MENAXHEREVE TE BANKES …siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Inspection_Panel... · Menaxhimi i Integruar i Zonës së Bregdetit dhe i Pastrimit

PERGJIGJJA E GRUPIT TE MENAXHEREVE TE BANKES BOTERORE NDAJ KERKESES PER PANEL INSPEKTIMI TE PROJEKTIT TE MENAXHIMIT TE INTEGRUAR TE ZONES SE BREGDETIT DHE PASTRIMIT TE ZONAVE TE

NDOTURA NE SHQIPERI (IDA Kredia Nr. 4083-ALB)

Grupi i Menaxherëve shqyrtoi kërkesat për Inspektim për Projektin: Shqipëria Menaxhimi i Integruar i Zonës së Bregdetit dhe i Pastrimit të zonave të ndotura (IDA Kredia Nr. 4083-ALB), marrë nga Paneli i Inspektimit respektivisht në 30 qershor 2007 dhe 13 gusht 2007 dhe regjistruar respektivisht ne 2 gusht 2007 (RQ07/04) dhe 16 gusht (RQ07/05). Grupi i Menaxherëve ka përgatitur përgjigjen e mëposhtme.

PËRMBAJTJA

AKRONIME iv

1. HYRJE 1

2. KËRKESAT ............................................................................................................. 1

III. SFONDI I PROJEKTIT.......................................................................................... 2

IV. ÇËSHTJE TË VEÇANTA ...................................................................................... 7

V. PëRGJIGJJA E GRUPIT Të MENAXHERëVE................................................ 16 Map

Harta 1. IBRD 35656 – Shqipëria: Menaxhimi i Integruar dhe Pastrimi i Zonës Bregdetare – Zona e bregdetit jugor

Anekset

Aneksi 1. Ankesat dhe Përgjigjet Aneksi 2. Faza 1 e Projektit – Komponentet e Projektit Aneksi 3. Plani i Zhvillimit të Bregdetit të Jugut Aneksi 4. Fotografi të Ndërtimeve pa leje në Zonën e Projektit

iii

AKRONIME

APL Huamarrje programatike BP Procedura të Bankës CAS Strategjia e Asistencës për Vendin CTO Shoqata e Operatorëve Turistikë CZMP Plani i Menaxhimit të Zonës Bregdetare EA Vleresim Mjedisor EIB Banka Evropiane e Investimeve ESSF Kuadri i Politikave Mbrojtëse Mjedisore dhe Shoqërore EU Bashkimi Evropian FI Ndërmjetësues Financiar GIS Sistemi i Informacionit Gjeografik GoA Qeveria Shqiptare ICZM Menaxhimi i Integruar i Zonës Bregdetare ICZMCP Projekti i Menaxhimit të Integruar të Zonës Bregdetare dhe

Pastrimit të Zonave të Ndotura IDA Shoqata Ndërkombëtare e Zhvillimit IPN Paneli i Inspektimit ISDS Te dhena te integruara per Politikat Mbrojtese KRRTRSH Këshilli i Planifikimit të Territorit të Republikës së Shqipërisë METAP Programi i Asistencës Teknike për Mesdheun MoAF Ministria e Bujqësisë dhe Ushqimit MoTAT Ministria e Rregullimit të Territorit dhe Turizmit MPWTT Ministria e Punëve Publike, Transportit dhe

Telekomunikacionit OMS Deklarate e Manualit te Veprimeve OP Politikat Operacionale OPN Shënimi mbi Politikat Operacionale PAD Dokumenti i Vlerësimit të Projektit PHRD Zhvillimi i Politikave dhe Burimeve Njerëzore PPF Fond për të Përgatitur Projektin Project Preparation Facility SCDP Plan i Zhvillimit të Bregdetit Jugor SEA Vlerësimi Strategjik Mjedisor UNDP Program i Zhvillimit të Kombeve të Bashkuara UNEP Programi Mjedisor i Kombeve të Bashkuara

iv

1. HYRJE

1. Në 2 gusht 2007, Paneli i Inspektimit regjistroi Kërkesën për inspektim, (IPN Request RQ07/04) (këtej e tutje të quajtur “kërkesa e parë”) në lidhje me Projektin e Menaxhimit të Integruar të Zonës Bregdetare dhe Pastrimit të tij në Shqipëri (Kredia nr. 4083-ALB) financuar nga Shoqata Ndërkombëtare për Zhvillim (IDA). Një kërkesë e re për inspektim u regjistrua më 16 gusht 2007 (RQ07/05) (këtej e tutje referuar si “kërkesa e dyte”). Të dyja kërkesat këtej e tutje do të quhen “kërkesat”.

2. Ky dokument përmban seksionet e mëposhtme: Seksioni II prezanton Kërkesat; Seksioni III përshkruan projektin dhe kontekstin e vendit; Seksioni IV diskuton çështje speciale që lidhen me kërkesat dhe Seksioni V përmban përgjigjen e Grupit të Menaxherëve. Aneksi 1 prezanton ankesat e Kërkuesve së bashku me përgjigjet e detajuara të Grupit të Menaxherëve në formë të një tabele. Anekset e tjerë përfshijnë përshkrimin e Fazës së parë të projektit, informacion mbi Planin e Zhvillimit të Bregdetit Jugor si dhe fotografi. Gjithashtu dokumenti përfshin edhe një hartë të zonës së projektit (Map 1, IBRD No. 35656).

2. KËRKESAT

3. Kërkesa e parë për inspektim është bërë nga banorë lokalë, përfaqësues të disa familjeve që janë pjesë e komunitetit të Jalës, pjesë e fshatit më të madh Vuno të Himarës në Shqipëri (këtej e tutje të quajtur “Kerkuesit e parë”). Kërkesës së parë i janë bashkëngjitur edhe njëmbëdhjetë letra nga familjet e kësaj zone si dhe fotografi e dokumente të tjerë mbështetëse.

4. Kërkesa e parë përmban ankime që Paneli i ka konsideruar si të tilla që mund të përbëjnë shkelje nga ana e Bankës të disa klauzolave të politikave dhe procedurave të veta, përfshirë si më poshtë:

• OP 1.00, Pakësimi i varfërisë, Korrik 2004.

• OMS 2.20, Vlerësimi i Projektit, Janar 1984.

• OP/BP 4.01, Vlerësimi Mjedisor, Janar 1999 (rishikuar në Gusht 2004).

• OP/BP 4.12, Rivendosje jovullnetare, Dhjetor 2001.

• OP/BP 13.05, Supervizim i Projektit, Korrik 2001.

6. Kërkesa e dytë për inspektim është dërguar nga z. Petrit Levendi, në emër të Shoqatës së Operatorëve Turistikë (ShOP) të Vlorës dhe individë të tjerë të prekur që jetojnë në Vlorë dhe zona të tjera që shtrihen në veri të Gjirit të Vlorës, të njohura si

Shqipëria

Plazhi i Treport, Rripi i Bregdetit të Lagunës së Nartës dhe Bisht Poro. Kërkesës së dytë i është bashkëngjitur edhe një letër me disa firma.

7. Kërkesa e dytë përmban ankesa që Paneli i ka konsideruar si të tilla që mund të përbëjnë shkelje nga ana e Bankës të disa klauzolave të politikave dhe procedurave të veta, përfshirë si më poshtë:

• OP/BP 4.01, Vlerësimi Mjedisor, Janar 1999 (rishikuar në Gusht 2004).

• OMS 2.20, Vlerësimi i Projektit, Janar 1984.

• OPN 11.03, Menaxhimi i Pasurive Kulturore në Projektet e financuara nga Banka, Shtator 1986.

III. SFONDI I PROJEKTIT

8. Me trashëgiminë e pasur kulturore, bukurinë natyrore dhe biodiversitetin e lartë, zona bregdetare e Shqipërisë është një nga vlerat më të çmueshme të vendit, e njohur si hapësira më e rëndësishme dhe ekonomikisht e vlefshme si nga pikëpamja e zhvillimit ashtu dhe nga ajo mjedisore. Menaxhimi i integruar i zonës bregdetare (ICZM) është kyç për zhvillimin e qëndrueshëm si të turizmit ashtu edhe të tregtisë, shtylla premtuese për të mbështetur rritjen afatgjatë ekonomike të vendit. Me një popullsi dhe ndotje të përqendruar kryesisht në dy qytete kryesore bregdetare, Durrës dhe Vlorë, dhe pjesën tjetër të bregdetit të pazhvilluar ose të paprekur që prej regjimit të mëparshëm politik, Shqipëria ka një mundësi unike për të menaxhuar në mënyrë të qëndrueshme bregdetin e vet, duke maksimizuar si mbrojtjen e tij ashtu edhe objektivat e zhvillimit.

9. Për qëllime planifikimi dhe zhvillimi, Qeveria shqiptare (GoA ose Qeveria) e ka përcaktuar bregdetin si të ndarë në tri zona: zona veriore, qëndrore dhe ajo jugore.1 Zona veriore me një bregdet prej 54 kilometrash dhe një popullsi prej rreth 150,000 banorësh përfshin katër lumenj, delta të pasura dhe kënetat bregdetare. Rreziqet për këtë zonë përfshijnë: peshkimi ilegal dhe me dinamit ose mbipeshkimi; mungesa e kontrollit dhe trajtimit të ujërave të ndotur; degradimi i kënetave dhe ekosistemeve detare; dhe erozioni bregdetar. Zona qëndrore, me një vijë bregdetare prej 207 kilometrash, popullsi prej 821,000 banorësh dhe rripa të gjerë plazhesh ranore, përballet me presione turistike jomiqësore dhe të pakontrolluara, zhvillime urbane dhe portale të hartuara keq dhe të pakontrolluara, zënie ilegale të zonave bregdetare, mbetje e hedhurina të pambledhura e të patrajtuara, zona me ndotje të lartë, degradim i kënetave dhe biodiversitetit dhe erozion bregdetar. Zona jugore, me një vijë bregdetare prej 168 kilometrash dhe një popullsi prej rreth 70,000 banorësh është relativisht e pazhvilluar.

1 Vijëzimi është përcaktuar në bazë të ndarjes administrative sipas së cilës Zona Bregdetare Veriore përkon me kufijtë e rretheve bregdetare të Shkodrës, Lezhës dhe Laçit; Zona Bregdetare Qëndrore shtrihet nga Durrësi në Vlorë; dhe Zona Bregdetare Jugore zgjatet prej fundit jugor të Gjirit të Vlorës deri në kufirin grek me Sarandën si qendra kryesore bash-kiake e saj.

2

Projekti i Menaxhimit të Integruar dhe Pastrimit të Zonës Bregdetare

Vihet re një urbanizim i parregullt, mungesë e infrastrukturës (përfshirë akses të dobët rrugësh), ujëra të zeza të patrajtuara dhe mbeturina të pambledhura, presione mbi zonat e mbrojtura dhe kënetat dhe një përdorim i paqëndrueshëm i burimeve natyrore.

10. Institucione të shumta janë përgjegjëse për planifikimin e përdorimit të tokës dhe kontrollin e zhvillimit në Shqipëri, dhe në përgjithësi vihet re një zbatim shumë i dobët i rregullimit të zonave. Ministria e Rregullimit të Territorit dhe Turizmit, e cila pas zgjedhjeve të vitit 2005, u bë Ministria e Punëve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit (MPWTT), ka përgjegjësinë e përgjithshme për planifikimin urban dhe përdorimin rajonal të tokës. Përgjegjësinë për lejet dhe kontrollin e zhvillimit e kanë departamentet e bashkive të ndryshme që varen nga MPWTT, me përjashtim të qyteteve më të mëdha. Toka e kultivuar (rreth 24 përqind e sipërfaqes së tokës) pyjet dhe kullotat (51 përqind e sipërfaqes së tokës) janë përgjegjësi e Ministrisë së Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave,2 së bashku me menaxhimin e sipërfaqeve të mbrojtura (rreth 6 përqind e sipërfaqes së tokës).

11. Ndërtimet dhe vendbanimet ilegale, të bëra nga të varfrit e zonave urbane apo spekulatorët e zhvillimit të tokave përgjatë bregdetit, përbëjnë një problem serioz në Shqipëri. Tranzicioni nga një ekonomi e planifikuar në mënyrë të centralizuar ka pasur një ndikim në përdorimin e tokës në të gjithë vendin. Ndryshime të shpejta në ekonomi dhe lëvizja e lirë ka shkaktuar ndryshime të shpejta dhe madhore në shpërnguljen e popullsisë, me pasoja serioze për modelet e përdorimit të tokës përgjatë bregdetit.

12. Investimet spekulative dhe dinamizmi ekonomik janë fokusuar drejt ultësirës perëndimore dhe zonës bregdetare, veçanërisht drejt qyteteve të mëdha si Tirana, Durrësi dhe Vlora, si dhe qendrave turistike siç është Saranda. Migrimi i popullsisë e ka reflektuar këtë trend. Për sa i takon përdorimit të tokës kjo do të thotë se disa pjesë të vendit kanë qenë jashtë vëmendjes së migrimit, ndërsa disa të tjera, zakonisht të njohura për mundësitë e larta ekonomike dhe mundësitë për punë, i janë ekspozuar presioneve si të zhvillimit ashtu edhe atyre demografike.

13. Ky zhvillim i çrregullt dhe mungesa e papërshtatshme e infrastrukturës, së bashku me një kuadër të dobët institucional për ICZM, planifikimin e përdorimit të tokës dhe zbatimi i përcaktimit të zonave dhe lejeve të ndërtimit, përbëjnë një rrezik serioz për mjedisin dhe zonat e mbrojtura në bregdetin shqiptar, si dhe dëmtojnë zhvillimin e qëndrueshëm, që është një nga asetet kyçe të vendit.

14. Plani i Menaxhimit të Zonës Bregdetare të vitit 1995. Në fillim të viteve ’90. Shqipëria inicioi planifikimin e një Menaxhimi të Integruar të Zonës Bregdetare në bashkëpunim me Bankën Botërore, Bashkimin Evropian, Bankën Evropiane të Investimeve(EIB), Programi i Zhvillimit i Kombeve të Bashkuara (PNUD) dhe Programi i Mjedisit i Kombeve të Bashkuara (UNEP) përmes Programit Mesdhetar të Asistencës Teknike (METAP) dhe Programit Proritar të Veprimit të Mesdheut të UNEP-it. Në vitin

2 Para zgjedhjeve të vitit 2005, ato ishin përgjegjësi e Ministrisë së Bujqësisë dhe Ushqimit.

3

Shqipëria

1995, kjo përpjekje prodhoi dy fazat e para të Planit të Menaxhimit të Zonës Bregdetare të Shqipërisë (CZMP), duke siguruar një kuadër për zbatimin e programit të ndërtimit të kapaciteteve institucionale dhe atij të investimeve.

15. Plani i Menaxhimit të Zonës Bregdetare të Shqipërisë (CZMP) siguron një kuadër mbrojtjeje dhe zhvillimi të dobishëm që është relevant edhe sot dhe pranon se: (i) zona veriore ka kryesisht potenciale për eko-turizëm sesa për turizëm masiv dhe se prioritetet e tij duhet të përfshijnë përmirësimin e burimeve të peshkimit, menaxhimin e cilësisë së ujërave dhe mbrojtjen e ekosistemit; (ii) zona qendrore ka potenciale më të mëdha për turizëm dhe argëtime të shkallës masive kryesisht për turistët vendas, për sa kohë mjedisi është i mirëmenaxhuar dhe prioritetet e tij duhet të përfshijnë përmirësimin e furnizimit me ujë, menaxhimin e ujërave të zeza, mbetjeve të ngurta dhe atyre të dëmshme, planifikimin e zonim të kujdesshëm, dhe zhvillimin e kontrolluar për të mbrojtur kënetat e zonës dhe biodiversitetin e bregdetit; dhe (iii) zona jugore ka potencial për turizëm të menaxhuar me kujdes dhe kombinuar me mbrojtjen e peizazheve unike dhe trashëgimisë kulturore dhe natyrore të zonës, si dhe për zhvillimin e turizmit ujor. Megjithatë, zonimi i këtij plani ishte tejet i gjerë për institucionet shqiptare për të qenë në gjendje që ta përdornin direkt për ndarjen e zonave, ndjekjes së zbatimit të lejeve të ndërtimit dhe formulimit të planeve rregullatore të detajuara. Për më tepër, zbatimi i CZMP për Shqipërinë gjatë viteve ’90 ishte i vështirë për shkak të paqëndrueshmërisë politike dhe me gjerë krizën në Ballkan.

16. Strategjia e Qeverisë. Në vitin 2002, qeveria, duke pranuar nevojën për mbrojtjen e zonës bregdetare për brezat e tanishëm dhe të ardhëm, aprovoi zyrtarisht parimet kryesore dhe rekomandimet e Planit të Menaxhimit të Zonës Bregdetare (CZMP). Eksperienca e dhjetë viteve të fundit në terren e ka bërë qeverinë më të ndërgjegjshme për problemet dhe rreziqet që përballen zonat bregdetare. Në vijim, ndryshimet e zhvillimit dhe të popullsisë që kanë ndodhur deri tani, i bëjnë reformat, planifikimin e zonave të bregdetit dhe ndërhyrjet menaxhuese edhe më të ndjeshme. Qeveria e pranon nevojën urgjente për të forcuar kuadrin institucional dhe rregullator për menaxhimin e zonës bregdetare dhe pastrimin e saj si dhe për të marrë masat e duhura për të përmirësuar situatën aktuale, në përputhje me rekomandimet e Planit të Menaxhimit të Zonës Bregdetare (CZMP).

17. Objektivat e Projektit. Programi i Menaxhimit të Integruar të Zonës Bregdetare dhe Pastrimit të tij (Projekti) është hartuar si një Program Huaje Fleksibël (APL) për t’u zbatuar në dy faza përgjatë shtatë viteve. Objektivi i përgjithshëm i projektit të propozuar është mbrojtja e burimeve natyrore të bregdetit dhe vlerave kulturore, si dhe nxitjen e zhvillimit të qëndrueshëm dhe menaxhimit të bregdetit shqiptar. Projekti është i përqendruar strategjikisht në zonën jugore që ka burime të paprekura dhe të rrezikuara, ku veprimet për mbrojtjen e mjedisit në bregdet dhe det janë shumë kritike. Ndërhyrjet e planifikuara nga projekti pritet të kenë një ndikim pozitiv në kuadrin kohor afatmesëm dhe burime financiare të IDA-s janë në dispozicion për të realizuar investime bazë në infrastrukturë. Objektivat e projektit do të arrihen nëpërmjet:

4


(i) Vendosja e një kuadri institucional dhe politikash për dhe forcimi i kapaciteti rregullator më të gjerë në nivelet qendrore, rajonale dhe lokale për mbrojtjen e burimeve bregdetare dhe marine.

(ii) Rritja e aksesit për shërbimet bazë të shoqëruara me përmirësimin e cilësisë së jetës dhe tërheqjes drejt zonave bregdetare.

(iii) Zbatimi i projekteve të vogla me qëllim promovimin e zhvillimit të qëndrueshëm të sektorit të turizmit.

18. Duke qenë se Shqipëria është duke bërë përpjekje në zhvillimin e ligjeve dhe rregulloreve për mjedisin për t’i harmonizuar ato me direktivat e BE, Programi do të jetë në përputhje me qasjen strategjike të BE në lidhje me ICZM dhe direktiva të tjera mjedisore të BE. Në mënyrë të ngjashme, kuadri institucional i ICZM do të zbatohet nga qeveria në harmoni të plotë me reformën që po kryhet për decentralizimin.

19. Përshkrimi i Projektit, përfshirë edhe Komponentët e Projektit. Kostoja totale e projektit pritet të jetë rreth 66.5 milion US$ (Faza I 38.56 milion US$ dhe Faza II 27.94 milion US$). Agjencitë zbatuese të Projektit janë: Ministria e Punëve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit, nëpërmjet njësisë së koordinimit të projektit dhe ekipit të zbatimit të Programit të Mbrojtjes dhe Zhvillimit të Fshatrave të Bregdetit; Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave, përmes ekipit të zbatimit të komponentit të Porto Romanos; Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, përmes Administrimit të Parkut Kombëtar të Butrintit; dhe bashkitë e komunat në zonën e Planit të Zhvillimit të Bregdetit Jugor (SCDP).

20. Faza I e Projektit (nga shtatori 2005 deri në gusht 2009) konsiston në Projektin e Menaxhimit të Integruar dhe Pastrimit të Zonës Bregdetare (ICZMCP) dhe synon formulimin dhe zbatimin e politikave që do të mbështesin menaxhimin e integruar të zonës bregdetare dhe pakësimin e degradimit të bregdetit. Kjo qasja do të nxisë një koncept të replikueshëm për planifikimin e integruar në Shqipëri. Faza I po përpunon zgjerimin e kuadrit ligjor, politikave rregullatore dhe qeverisjes në të tria zonat bregdetare; nxitjen e planifikimit të integruar të zonës bregdetare; nxitjen e mbështetjes prej komuniteteve menaxhimin e qëndrueshëm të zonës bregdetare; dhe realizimin e investimeve infrastrukturore bazë për zhvillimin e një turizmi të qëndrueshëm. Kjo fazë gjithashtu do të kontribuojë në zhvillimin e qëndrueshëm të turizmit, përmirësimit të kushteve mjedisore, dhe cilësisë së jetës dhe ruajtjen e rigjallërimin e trashëgimisë kulturore dhe arkitekturore në komunitete të caktuara të bregdetit jugor. Së fundi, faza I e projektit do të kontribuojë në pakësimin e rreziqeve për shëndetin human në komunitetet që banojnë rreth zonës industriale të ndotur të Porto-Romanos.

21. Projekti përfshin komponentët e mëposhtëm: Komponenti A: Krijim Politikash dhe Ndërtim Kapacitetesh Institucionale për Menaxhimin e Integruar të Zonës Bregdetare, e cila përfshin aktivitete për ndërtim kapacitetesh të përshkruara më lart, përfshirë zhvillimin e Planit të Bregdetit Jugor; Komponenti B: Ndërtim dhe Rehabilitim i Infrastrukturës së Bregdetit Jugor, i cili konsiston në ndërtimin e landfilleve rajonale për mbetjet e ngurta, shndërrimin e portit të Sarandës në një terminal tragetesh dhe

5

Shqipëria

pasagjerësh, përmirësime të sistemit të furnizimit me ujë dhe ujërave të zeza në Sarandë, dhe zbatimin e një Programi Mbrojtjeje dhe Zhvillimi të Fshatrave Bregdetare; Komponenti C: Pastrimi, dhe rehabilitimi i uzinës kimike të Porto-Romanos; dhe Komponenti D: Menaxhimi dhe Monitorimi i Projektit. Projekti gjithashtu përfshin aktivitete për përgatitjen e projekteve (studime parapërgatitore).3

22. Faza I financohet nga një kredi e IDA-s prej 17.5 milion US$ dhe bashkëfinancohet nga Qeveria shqiptare (5.71 milion US$), Programi për Rindërtim, Zhvillim dhe Stabilizim i Asistencës Komunitare të BE (5.20 milion US$), Qeveria holandeze (3.11 milion US$) për aktivitet e pastrimit të Porto-Romanos, Qeveria austriake (2.6 milion US$) për aktivitete të menaxhimit të mbetjeve të ngurta, një Grant i madhësisë së mesme të GEF-it (0.95 milion US$), një grant i bashkëfinancuar prej Qeverisë Japoneze dhe Zhvillimit të Politikave dhe Burimeve Njerëzore (PHRD) (2.23 milion US$) dhe përfituesit4 (1.26 milion US$).

23. Faza 2 e Projektit (janar 2009 deri gusht 2012) do të zhvillojë më tej kapacitetet institucionale, legale dhe rregullatore për Menaxhimin e Integruar të Zonës Bregdetare, veçanërisht në nivelet lokale dhe ato rajonale, si dhe do të mbështesë zhvillimin e qëndrueshëm të turizmit bregdetar, i cili do të shërbejë një shtysë për rritjen e ekonomike. Mbështetur në arritjet dhe progresin e Fazës 1 dhe në mësimet e nxjerra, Faza 2 e Programit di të zgjerojë në mënyrë rrënjësore mbështetjen për infrastrukturën mjedisore bregdetare dhe rehabilitimin e saj, menaxhimin e zonave të mbrojtura, ruajtjen dhe mbrojtjen e ekosistemeve bregdetare dhe detare, pastrimi i zonave të ndotura; do të ofrojë gjithashtu financime shtesë për mbështetjen e iniciativave të komunitetit për zhvillimin e turizmit. Më tej, kjo fazë do të nxisë partneritete publike-private. Gjatë Fazës 1 do të përcaktohen edhe fushat për mbështetje për Fazën 2.

24. Faza II e Projektit pritet të kombinohet me një projekt të financuar nga GEF ndën Fondin e ardhshëm të Investimeve të Partneritetit të deteve Mesdhe dhe Adriatik, bashkëfinancime nga Banka, Qeveria shqiptare dhe donatorë të tjerë. Shtysat për Fazën II përfshijnë vendosjen e një kuadri institucional, legal dhe rregullator për ICZM, aprovimin e Planit të Zhvillimit të Bregdetit Jugor dhe progres i kënaqshëm në ose përfundimin e Fazës I të pastrimit dhe aktiviteteve që lidhen me infrastrukturën mjedisore).5

25. Progresi i deritanishëm. Progresi në zbatimin e përgjithshëm të Projektit është relativisht i kënaqshëm. Ndërsa ka progres të mirë në përfundimin e hartimit dhe vlerësimeve mbi mjedisin për pastrimin e Porto-Romanos, rehabilitimin e portit të Sarandës, rehabilitimin e furnizimin me ujë dhe ujërave të zeza në Sarandë dhe landfillit të mbetjeve të ngurta, përgatitja e Planit të Zhvillimit të Bregdetit Jugor është shtyrë tej mase (shih Seksionin IV më poshtë). Edhe Programi i Mbrojtjes dhe Zhvillimit të Fshatrave Bregdetarë ka ecur më pak sesa pritej.

3 Për më shumë informacion për componentët e projektit shih Aneksin 2. 4 Perfituesit në këtë kontekst i referohen fshatrave, komunave apo bashkive, si dhe shoqatave locale, shkollave dhe pronarëve të banesave në fshatrat tradicionale që përfitojnë nga program i mbrojtjes dhe zhvillimit të fshatrave bregde-tarë 5 Për më shumë informacion mbi shtysat e Fazës 2, shih Aneksin 2.

6


IV. ÇËSHTJE TË VEÇANTA

26. Ky seksion trajton çështjet e ngritura në Ankesat, duke përfshirë pretendimet se prishjet e fundit janë të lidhura me Projektin; vonesat në përgatitjen e Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut; Përputhshmëria e Projektit me OP 4.01, Vlerësimi mjedisor dhe OP 4.12, Zhvendosjet jovullnetare; përpjekjet e Bankës në mbështetjen masave për transparencë dhe çështje të ndikimit social në lidhje me veprimet e Qeverisë mbi struktura të paautorizuara; përgjigjja e Bankës për prishjet në zonën e Projektit; dhe zgjerimi i hapësirës gjeografike të Projektit duke përfshirë edhe zonën e Gjirit të Vlorës.

A. ANKESA E PARË

27. Ankuesit e parë pretendojnë se rezidencat e tyre janë prishur me mbështetjen e Projektit të ICZMCP financuar nga Banka Botërore.

28. Prishjet nuk ishin të lidhura as direkt dhe as indirekt me Projektin. Prishjet në Jal u ndërmorën në kontekstin e një programi mbarëkombëtar të Qeverisë (të nisur që prej 2001) për heqjen e ndërtesave të paautorizuara dhe mbeturinave të tyre nga hapësirat publike, në përputhje me ligjin e vendit. Prishjet që u referohet Ankuesi i parë në Kërkesën për Inspektim nuk janë të kufizuara vetëm në zonën e projektit dhe nuk janë shkaktuar për t’i paraprirë Projektit apo për të arritur objektivat e Projektit. Kjo i është konfirmuar Bankës nga qeveria gjatë një misioni supervisioni të ndërmarrë specifikisht në përgjigje të pretendimeve se rezidencat ishin shkatërruar duke varfëruar lokalitetet e mbuluara nga Projekti (shih paragrafin 49). Më tej Qeveria tregon se aksioni i fundit për të hequr ndërtime nga zona bregdetare ishte që të lëvizeshin strukturat fizike që bllokonin aksesin publik në plazhe përpara se të fillonte stina turistike.

29. Prishjet nuk mund të kenë ndodhur si pjesë, ose si rezultat i Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut të financuar nga Banka, sepse ky plan nuk ishte përgatitur ende. Plani i Men\xhamit të Zonës Bregdetare i përgatitur në 1995 me asistencën e një konsorciumi donatorësh, përfshirë edhe Bankën, nuk përmbante detaje të mjaftueshme gjeografike për të lejuar përdorimin e tij në zonimin, lejet e ndërtimit apo rregullimet (e bregdetit).

30. Zyrtarët e Bankës informuan ekipin e misionit të Bankës në maj 2007 se aktualisht nuk ka plane zhvillimi, as draft dhe as të aprovuara, as ndërtesa të lejuara apo leje ndërtimi të dhëna për zhvillimin turistik të rajonit të Jalës.

31. Përgatitja e Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut është vonuar. Formulimi i këtij plani ishte iniciuar në 2005 nga një konsorcium konsulentësh (këtej e tutje referuar si “Konsorciumi”) financuar nga ICZMCP. Termat origjinale të Referencës, të cilat në vija të trasha ndoqën kërkesat e Ligjit të Planifikimit Urban të vitit 1998, kërkuan një vlerësim të kapacitetit të tokës dhe infrastrukturës ekzistuese në zonat që do të mbuloheshin nga plani (SCDP) për të mbështetur qëllime të ndryshme të përdorimit të tokës (p.sh. turizëm, zhvillime urbane, bujqësi, pyje, kullota, etj.); parashikim të rritjes për secilën kategori të përdorimit të tokës për një periudhë 10 vjeçare; analizë të ndikimit të burimeve natyrore dhe infrastrukturës; identifikimi i vendeve të përshtatshme për tipa

7

Shqipëria

të ndryshme zhvillimi, me një përparësi turizmin; dhe identifikimin e zonave ku disa zhvillime duhen ndaluar apo dekurajuar. Formulimi i SCDP do të ishte në përputhje me principet e vlerësimit strategjik mjedisor dhe do të zhvillohej me një kuadër pjesëmarrës. Shtrirja gjeografike e planit është prej Orikumit (pa e përfshirë atë) deri në kufirin grek (siç tregohet në Hartën 1).

32. Deri nga fundi i tetorit 2006, Konsorciumi përgatiti një studim të plotë të bregdetit jugor, duke përfshirë disa rekomandime paraprake për një draft 0 të planit (SCDP). Megjithëse studimi jepte informacion të bollshëm mbi bregdetin e jugut dhe pjesërisht reflektonte pikëpamjet e stakeholdërve lokalë (të mbledhur gjatë konsultimeve publike), ai nuk kënaqi Qeverinë në atë që ajo e ndjente se do të ishte e nevojshme për të mbështetur dhe promovuar zhvillimin e qëndrueshëm të zonës. Ai, gjithashtu, nuk ofronte një vizion të qartë zhvillimi të përgjithshëm për bregdetin e jugut, gjë që do të ndihmonte pushtetin qendror dhe atë lokal në drejtimin e investimeve publike infrastrukturore, mundësitë e partneritetit publik-privat për biznes si dhe kërkesat për hapësira të hapura publike.

33. Më tej, studimi i Konsorciumit nuk e dokumentonte procesin pjesëmarrës të kërkuar sipas kontratës, gjë që vinte në pikëpyetje autorësinë e procesit prej palëve të interesuara dhe mundësinë që plani përfundimtar të pranohej gjerësisht. Konsultimet publike për draftin zero të planit (SCDP) u zhvillua gjatë 21-26 korrik, por ato nuk ishin të organizuara mirë dhe konsulentët nuk i prezantuan siç duhej opsionet e mundshme për zhvillimin e zonave të veçanta.6 Përmbajtja e papërshtatshme e draftit zero të SCDP dhe konsultimet e papranueshme, ishin edhe arsyet kryesore që Qeveria të fillonte procedurat për përfundimin e kontratës me Konsorciumin në mes të tetorit 2006. Pas disa diskutimeve, të dyja palët ranë dakord të përfundojnë kontratën me kushte të pranueshme në fund te tetorit 2006. U deshën pas kësaj gjashtë muaj për të dyja palët që të arrijnë një marrëveshje për sasinë e pagesës finale. Kjo marrëveshje u arrit së fundmi në 11 qershor 2007 dhe kontrata zyrtarisht u mbyll në 29 qershor 2007.

34. Ndërkaq u arrit një marrëveshje midis Qeverisë dhe Bankës për të punësuar konsulentë të rinj për të përfunduar punën për hartimin e Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut (SCDP). Ndërsa vazhdonin diskutimet për përfundimin e kontratës me Konsorciumin, Qeveria kish filluar prokurimin e shërbimeve të ndryshme konsulente për formulimin e planit (SCDP) sipas termave të reja të referencës. Prokurimi i këtyre shërbimeve konsulente është organizuar si më poshtë: (i) prokurimi i një firme planifikimi për të përgatitur planin (SCDP), Rregulloren e Bregdetit, një Plan Zhvillimi Infrastrukturor dhe hartat që lidhen me të; (ii) prokurimi i individi konsulent për të përgatitur Vlerësimin Mjedisor Strategjik (SEA) të Planit (SCDP; (iii) prokurimi i një individi konsulent për të zhvilluar Sistemin Informativ Gjeografik (GIS) për zonën që

6 Sipas termave të referencës në kontratën e parë, plani duhej të zhvillohet përmes një procesi konsultativ. Sapo kon-cepti i planit të zhvillimit të ishte gati, kërkoheshin konsultime me qeverinë, komunitetet locale përmes seminareve e prezaantimeve për të siguruar angazhimin për ndryshimet në planifikimin e prioriteteve dhe në përputhje me rregullat e përdorimit të tokës.

8


mbulohet nga plani (SCDP); dhe (iv) prokurimi i një konsulenti individ për të lehtësuar konsultimet publike për planin (SCDP) dhe Vlerësimin Mjedisor Strategjik (SEA).7

35. Situata e procesit të prokurimeve për këto shërbime paraqitet si më poshtë. Kontrata për përgatitjen e planit (SCDP) u nënshkrua në 30 gusht 2007 dhe ka gjasa të përfundojë në janar 2008. Kontrata për përgatitjen e Vlerësimit Mjedisor Strategjik u nënshkrua në 28 qershor 2007 dhe është planifikuar të zbatohet midis periudhës korrik-nëntor 2007. Kontraktori për Sistemin Informativ Gjeografik GIS është përzgjedhur dhe po përgatit një propozim financiar sipas procedurave të prokurimit. Gjithashtu po vlerësohen ofertat për kontratën për lehtësimin e konsultimeve publike.

36. Qeveria dhe Banka e konsiderojnë si shumë të rëndësishme që çdo propozim për zhvillimin e zonës bregdetare të ketë mbështetjen e të gjithë aktorëve. Aktorët kryesore konsiderohen: Grupi i Punës Ndërministror përgjegjës për koordinimin e planit (SCDP); banorët e zonës së bregdetit të jugut dhe zyrtarët e zgjedhur lokalë; dhe të tjerë që kanë interes për zonën, përfshirë investitorë dhe zhvillues aktualë apo të mundshëm, ata që kanë interes në ruajtjen e mbrojtjen e zonës dhe publiku në përgjithësi. Konsultimet janë një pjesë e rëndësishme e procesit të hartimit të planit (SCDP) dhe për këtë arsye firma që ka fituar kontratën do të ofrojë trajnime mbi koncepte të planifikimit mbi bazën e tregut dhe menaxhimit të përdorimit të tokës dhe metodave për organizimin në nivel lokal, rajonal dhe kombëtar. Ajo do të përgatisë gjithashtu një dokument udhëzues që do të identifikojë çështje të zhvillimit dhe ruajtjes që duhet të merren parasysh nga Rregullorja e Bregdetit të Jugut, e cila do të shoqërojë planin (SCDP), që do të rregullojë bregdetin e jugut dhe do të ofrojë masat e duhura, rregullimet dhe standardet për të zbutur dhe menaxhuar rreziqe specifike të natyrshme në zhvillimin e zonës. Bazuar në dokumentin udhëzues, firma e planifikimit e ndihmuar nga lehtësues lokalë do të kryejë dialog pjesëmarrës me palët e interesuara në njësitë kombëtare, rajonale dhe lokale e të komunitetit në mënyrë që të zhvillojnë Rregullat e Bregdetit të Jugut.

37. Aplikimi dhe zbatimi nga ana e Bankës së Procedurave Operacionale (OP) 4.01 dhe OP 4.12. Projekti është kategorizuar si Ndërmjetësues Financiar (FI). U përgatit një Kuader Politikash Mbrojtëse Mjedisore dhe Sociale (ESSF) me konsultimet dhe shpërndarjen e informacionit në mënyrën e duhur, i cili u aprovua edhe nga qeveria. ESSF reflekton kërkesat e politikave të Bankës Botërore mbi Vlerësimin Mjedisor, Vlerat Fizike Kulturore dhe Zhvendosjet e Detyruara për trajtimin e çështjeve mjedisore, kulturore, të pronës dhe marrjes së tokës të shoqëruara nga investime specifike në infrastrukturë apo investime fizike të financuara nga projekti apo rekomanduara nga Plani i Zhvillimit të Bregdetit të Jugut dhe të financuara nga burime të tjera financimi. ESSF shqyrton ligjet e vendit dhe procedurat e Vlerësimit Mjedisor (EA) dhe shpronësimit të tokës; ravijëzon çështjet të përgjithshme mjedisore dhe sociale që lidhen me investimet e propozuara; dhe vendos procedurat që duhet të ndiqen për Vlerësime të veçanta Mjedisore dhe Plane Rivendosjeje që mund të jenë të nevojshme gjatë zbatimit të projektit. Ky kuadër Politikash të Zhvendosjeve (brenda kuadrit të ESSF) trajton: (i)

7 Për më shumë informacion mbi termat e referencës së përgatitjes së Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut, shih Aneksin 3.

9

Shqipëria

ndikime sociale me gjasë jo të pëlqyeshme që mund të rrjedhim prej zbatimit të planit të menaxhimit të Parkut Kombëtar të Butrintit; (ii) çështje potenciale të marrjes së tokës dhe vendosjeve që mund të rrjedhin si rezultat i investimeve të veçanta infrastrukturore të financuara nga ICZMCP; dhe (iii) investime potenciale të rrjedhin prej Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut.

38. Meqenëse rregulloret mjedisore shqiptare kërkojnë Vlerësime Strategjike Mjedisore për planet kombëtare dhe rajonale të rregullimit të territorit, do të përgatitet një Vlerësim Strategjik Mjedisor për Planin e Zhvillimit të Bregdetit të Jugut nën një kontratë konsulence të veçantë (shih paragrafët 31 dhe 34, më sipër).

39. Banka ka konsideruar tri mundësi për shtysa në nivelin e hartimit të projektit OP 4.12 (Zhvendosje jovullnetare):

(i) Prishja e ndërtesave ilegale për shkak të programit aktual të Qeverisë për të hequr ndërtime dhe mbetjet nga hapësirat publike në vend.

(ii) Zbatimi i Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut, kur Plani mund të vendosë kërkesa të zonimit rajonal të cilat mund të rezultojnë me heqjen e strukturave të papërshtatshme.

(iii) Blerje të mundshme të tokës për të bërë të mundur investime të veçanta të infrastrukturës në bregdetin e jugut, si pasojë e zbatimit të Planit të Zhvillimit të Bregdetit Jugor.

40. Nga të gjitha më sipër vetëm (i) është direkt relevant me kërkesën e parë të Panelit të Inspektimit, sepse prishjet e godinave në Jalë ndodhën për shkak të programit të qeverisë për ndërtimet pa leje. Siç përmendet edhe në paragrafin 28, programi aktual i qeverisë për prishjen e ndërtimeve të paautorizuara dhe atyre pa leje në hapësirat publike po zbatohet në shumë rajone të tjera të vendit, përfshirë edhe zonën bregdetare mes të tjerave. Gjatë fazës së hartimit të projektit, ekipi i Bankës njohu nevojën e identifikimit të mundësive të lidhjeve reale apo të perceptuara të këtij projekti me programin aktual të qeverisë. Për këtë arsye ekipi kontraktoi një vlerësim të pavarur të ligjit dhe zbatimit të tij në lidhje me programin e qeverisë për prishjet e paligjshme. Vlerësimi qartësoi se prishja e ndërtimeve të paautorizuara filloi në 2001 dhe mbulon zona të tilla si Tirana, Durrësi, Shkodra, Korça si dhe Himara e Saranda. Vlerësimi tregoi gjithashtu se: (i) programi i qeverisë synon zbatimin e rregulloreve ekzistuese mbi përdorimin e tokës dhe ndjek procesin e duhur të përcaktuar prej ligjeve dhe rregulloreve shqiptare; (ii) procesi nuk synon heqjen e ndërtimeve pa leje në zona të veçanta me qëllim nxitjen e investimeve; (iii) procesi i takon një periudhe më të hershme sesa përfshirja e Bankës në Projekt; dhe (iv) procesi ka të ngjarë të vazhdojë pavarësisht përfshirjes se Bankës në Projekt.

41. Mbi këtë bazë, ekipi i Bankës vendosi se nuk ka lidhje, siç përcaktohet në Paragrafin 4 të OP 4.12,8 midis ndonjë prishjeje të kryer mbi bazën e Programit aktual të

8 “Kjo politikë aplikohet në të gjithë komponentët e projektit që rezultojnë me zhvendosje jovullnetare, pavarësisht burimit të financimit. Gjithashtu aplikohet edhe në aktivitete të tjera që çojnë në zhvendosje jovullnetare, që në gjyki-

10


qeverisë për prishjen e ndërtimeve pa leje (përfshirë ato të identifikuara në Kërkesë) dhe Projektit të mbështetur nga Banka. Si rrjedhojë, prishja e këtyre ndërtimeve nuk lidhet me investimet e financuara nga Banka dhe/ose Planin e Zhvillimit të Bregdetit të Jugut dhe nuk është subjekt i Politikave të Bankës mbi Zhvendosjet Jovullnetare. Në bazë të Programit të Qeverisë për ndërtimet e paligjishme, të gjithë ata që banojnë në këto lloj ndërtimesh do t’i humbin ato (përfshirë edhe lokalitetet që mbulon Projekti). Megjithatë, kjo nuk është rezultat direkt i Projektit të mbështetur nga Banka. Madje, prishje të tilla as nuk janë të nevojshme për të arritur objektivat e Projektit të mbështetur nga Banka.

42. Përsa i takon paragrafit 38 (ii) më sipër, qëllimi i Projektit është të prezantojë një koncept dhe qasje të replikueshme për planifikimin e integruar në Shqipëri. Siç reflektohet edhe në Dokumentin e Vlerësimit të Projektit (PAD), në rast të një impakti negativ që rrjedh si shkak i rregulloreve mbi nxitjen e një përdorimi të qendrueshëm të tokës (siç rezulton prej SCDP), kjo Politikë nuk përfshin shtysat e mëtejshme (triggers). Po kështu nuk ka shtysa as OP 4.12 në lidhje me rregulloret e burimeve natyrore në nivel kombëtar dhe rajonal (në këtë rast zona bregdetare) për te nxitur qendrueshmërinë e tyre.9 Procedura Operacionale (OP) sugjeron sidoqoftë, se është praktikë pozitive për Huamarrësin që të kryejë një vlerësim social dhe ndërmarrë masa për minimizimin e ndikimeve sociale negative, veçanërisht atyre qe prekin të varfrit dhe grupet vulnerabël. Në rastin konkret, megjithëse nuk aplikohet OP 4.12, Projekti siguron që due diligence është ndërmarrë porsa i takon aspekteve sociale në rast se do të ketë zhvendosje të mundshme si rezultat i zbatimit të projektit, duke siguruar kështu që njerëzit e varfër nuk janë prekur. Ashtu siç vihet re edhe në PAD, Projekti do të ofrojë asistencë teknike për Qeverinë dhe komunitetet lokale për të përmirësuar qasjen ndaj aspekteve sociale në zonimin e tokës dhe për të ofruar asistencë selektive ndaj të varfërve dhe njerëzve vulnerabël të prekur. Në këtë proces do të përfshihet ekspertizë legale për të ndihmuar qeverinë për vlerësimin legal dhe klauzola per apelim.

43. Në lidhje me paragrafin 38 (iii), PAD mëmvizon dhe në rast se për nevoja specifike të investimeve infrastrukturore të financuara nga Projekti do të duhet tokë, atëherë do të aplikohet OP 4.12. Ky është rasti në komponentin e Porto Romanos për pastrimin e mbetjeve, kur pesë familje janë akomoduar në bazë të kësaj politike.

44. Konsideratat e mësipërme janë reflektuar në hartimin e Projektit si më poshtë:

• Është nxjerrë përfundimi se programi aktual i qeverisë për prishjen e ndërtimeve të paautorizuara nuk lidhet me Projektin dhe për këtë arsye nuk aplikohet procedura Operacionale OP 4.12.

• Përgatitja e Planit SCDP do të bëhet sipas një procesi konsultativ e pjesëmarrës.

min e Bankës janë (a) direkt dhe në mënyrë të qartë të lidhura me projektin që asistohet nga Banka, (b) të nevojshme për të arritur objektivat e veta siç parashikohet në dokumentat e projektit; dhe (c) të kryera, ose të planifikuara për t’u kryer në të njëjtën kohë me projektin.” 9 Shënimi 8 i OP 4.12.”…Kjo politikë nuk aplikohet ndaj rregulloreve të burimeve naturore në një nivel kombëtar apo rajonal për të nxitur qëndrueshmërinë e tyre, siç është zhvillimi i ujembledhesave, menaxhimi i ujërave nëntokësorë, menaxhimi i peshkimit, etj…”

11

Shqipëria

• Për shkak të dobësive në ligjin shqiptar dhe zbatimit të tij në lidhje me prishjet dhe zhvendosjet e jovullnetare të theksuara në vlerësimin e pavarur, zbatimi i planit SCDP do të përfshijë vlerësimin social si dhe masa për të mbrojtur njerëzit vulnerabël të prekur. Këto masa përfshijnë: (i) bashkëpunim me qeverinë për të zhvilluar kritere, procedura dhe një paketë asistence për të identifikuar dhe ndihmuar njerëzit e prekur, të cilët humbasin vendbanimin e tyre primar apo burimet kryesore të jetesës për shkak të prishjeve qe lidhen me zbatimin e Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut SCDP; dhe (ii) asistencë teknike për ndërtim kapacitetesh të Policisë së Ndërtimit për të saktësuar kritere dhe siguruar transparencë gjatë prishjeve dhe për të vendosur mekanizma që të sigurojnë mbërritjen tek publiku dhe një proces për së mbari për mbrojtjen e të drejtave individuale që mund të preken si rezultat i planit të përdorimit të tokës.

• Qeveria aprovoi një Kuadër Politikash të Zhvendosjeve (në kuadër të ESSF) që është e pranueshme për Bankën dhe reflekton principet kryesore të OP 4.12 dhe ligjeve shqiptare mbi shpronësimin e tokës (shih paragrafin 37 më sipër).

45. Banka gjithashtu ka mbëshetur masa për të trajtuar çështje të ndërtimeve të paligjshme dhe planifikimit të përdorimit të tokës në Shqipëri në këtë dhe projekte të tjera. Zhvillimet e pakontrolluara në rritje dhe ndërtimet e paligjshme, të shoqëruara nga mungesa e përdorimit efektiv të tokës dhe planifikimi urban, janë një problem serioz në Shqipëri se bashku me vendet fqinje, veçanërisht në zonat gjysmëurbane dhe ato bregdetare. Ekipi i Bankës është i ndërgjegjshëm se programi i qeverisë për heqjen e ndërtimeve të paligjshme nga hapësirat publike, megjithësë në pajtim me ligjin kombëtar, ka gjeneruar pakënaqësi dhe ankesa nga ata që janë prekur.

46. Banka ka punar me Qeverinë për ta ndihmuar të zhvillojë dhe zbatojë zgjidhme të qëndrueshme, të pranueshme dhe humane përmes planifikimit urban dhe përdorimit të tokës, duke përmirësuar kapacitetet kadastrave dhe regjistrimit të tokës dhe shqyrtuar legjislacionin dhe procedurat. Për shembull, Projekti i aprovuar së fundmi i Administrimit dhe Menaxhimit të Tokës synon të përmirësojë menaxhimin e tokës dhe zhvillimin me rregull përmes rritjes se sigurise se pronesise mbi token dhe ndërtimit të kapaciteteve për pushtetin lokal në planifikimin e përdorimit të tokës dhe zhvillimit të kontrollit. Projekti i Menaxhimit të Integruar dhe Pastrimit të Bregdetit (ICZMCP) synon të mbështesë një planifikim me pjesëmarrje të planifikimit të përdorimit të tokës dhe zhvillimi të qëndrueshëm vijues bazuar në këtë planifikim në zonën sensitive bregdetare. Projekti gjithashtu përfshin asistencë teknike për Qeverinë që të zhvillojë një kuadër legjislativ rregullator për menaxhimin e zonës bregdetare si dhe të ndihmojë përmirësimin praktikave rregullatore në lidhje me prishjen e ndërtimeve pa leje, siç nënvizohet edhe në Letrën e Politikave Zhvillimore. Kjo përfshin aktivitete për publikun dhe mbrojtje të të drejtave individuale, sqarimin e kritereve dhe sigurimin e transparencës. Megjithatë, dhënia e kësaj asistence teknike është vonuar për shkak të vendimit për të ritenderuar kontraktimin e përgatitjes së Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut SCDP dhe pritjes së përfundimit të procesit të reformës legjislative dhe institucionale si dhe ristrukturimit të planifikimit të tokës dhe agjencive zbatuese (përfshirë këty Policinë e Ndërtimit), që ka vazhduar gjatë gjithë vitit të kaluar.

12


47. Banka gjithashtu ka dhënë komente gjatë përgatitjes së draft ligjit të qeverisë për Legalizimet, Urbanizimin dhe Integrimin e Ndërtimeve të paligjshme. Kjo përfshin rëndësinë e pasjes së planeve të aprovuara për përdorimin e tokës para se të procedohet me legalizimet, në mënyrë që të shmangen kostot ekstra për investimet publike në të ardhmen si dhe dilema e pasjes së ndërtesave të legalizuara, të cilat janë në përputhje me planet afatgjata dhe nevojat publike. Shumë nga rekomandimet e Bankës fokusohen në përfshirjen e klauzolave që zbutjen e pasojave të mundshme negative të ligjit mbi të varfrit, veçanërisht të atyre që kanë zaptuar vendbanime ilegale. Për shembull, ekipi i Bankës ka rekomanduar që Qeveria t’u japë mbështetje ligjore dhe administrative atyre që kanë nevojë për përgatitjen e dokumenteve të legalizimit, si dhe të ketë kushte pagese fleksibël për ata që kanë vështirësi në pagimin e gjithë shumës dhe brenda një afati të shkurtër. Një tjetër rekomandim ishte të lejoheshin banorët e zonave informale, që funksionojnë si një lagje, të legalizohen në grup. Në komentet e Bankës gjithashtu ngrihen shqetësime se prishja e ndërtesave në zonat informale dhe ato të ndotura mund të shkaktojë zhvendosje të tjera dhe varfërim të mëtejshëm të shtresave më të varfra të popullsisë. Për këtë arsye Banka rekomandon që të varfrit që mund të zhvendosen duhet të konsultohen në mënyrë të mjaftueshme dhe të ndihmohen të gjejnë alternativa të përshtatshme strehimi dhe në përpjekjet e tyre për përmirësimin standardet e tyre të jetesës.

48. Qeveria e mori parasysh këshillën e Bankës dhe, në disa raste, i pranoi rekomandimet e ekipit duke futur klauzola që parashikojnë përfshirjen e pagesave të përshtatshme dhe fleksible për të varfrit, si dhe përfshirjen e njësive të pushtetit lokal në mënyrë më efektive në monitorimin e ndërtimeve. Ne do të vazhdojmë të angazhohemi në shqyrtime ligjore apo zbatimin e ligjit. Prej eksperiencës ajo që presim në të ardhmen është se përsosjet e legjislacionit do të bëhen përgjatë një procesi te vazhdueshem.

49. Përgjigjja e Bankës ndaj prishjeve në zonën e projektit. Kur Banka mori ankimet dhe akuzat nga fundi i Prill 2007 se prishjet kishin ndodhur si rezultat i projektit, në mënyrë të menjëhershme dergoi një mision faktmbledhës në Shqipëri në fillim të Majit 2007. Misioni arriti në përfundimin se prishjet nuk kishin ndodhur si rezultat i Projektit apo Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut (SCDP). Pavarësisht kësaj, misioni shprehu shqetësimin për rrjedhojat sociale të prishjeve dhe bëri rekomandime tek Ministria e Punëve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit për zbutjen e ndikimeve negative.

50. Rekomandime. Në fillim të Korrik 2007, Banka i dërgoi një raport të gjetjeve të misionit (Aide-Memoire) autoriteteve shqiptare dhe bëri rekomandime. Rekomandimet e Bankës përfshinin:

• Përcaktimi i kritereve transparente për identifikimin e ndërtesave ilegale që duhej të prisheshin: Misioni rekomandoi që Drejtoria e Policisë Ndërtimore, nën udhëheqjen e Departamentit të Policisë Urbane, të rishikojë në mënyrë kritike kriteret e përdorura në identifikimin e ndërtimeve që duhen prishur përgjatë vijës bregdetare. Për shembull, Banka propozoi të përdoret data e një fotografime ajror të financuar nga Projekti, si një datë kufi, shtesat ilegale të bëra pas saj nuk do të konsiderohen si të vlefshme për kompensim si rezultat i prishjes. Qeveria të

13

Shqipëria

ndërmarrë një fushatë njoftimesh publike efektive për zonën dhe datën që përfshihet nën këtë praktikë në mënyrë që të parandalojë ardhje të tjera të njerëzve dhe zhvillime pasurore. Më tej, misioni rekomandoi që prishjet të bëhen vetëm në zonën me rërë apo guraleca të plazhit.

• Përcaktimi i kritereve të vlefshme për asistencë: Misioni mbështeti vazhdimin e praktikës së Policisë së Ndërtimit për mosprishjen e banesave primare dhe rekomandoi që qeveria të konsideronte vendosjen e kriterit që nëse ndërtimi i prishur përbënte më shumë se 10 përqind të të ardhurave të familjes së personave të prekur, atëherë pronari duhej kategorizohej si i vlefshëm për asistencë.

• Identifikimi i paketës së asistencës: Misioni i kërkoi Qeverisë që të ofronte masa zbutëse për të lejuar gjithë njerëzit e prekur nga prishjet në zonën e Projektit, për t’i mundësuar ata të riparuar humbjet duke përdorur për këtë qëllim fonde të Projektit (ICZMP), edhe pse nuk kishte lidhje me Projektin. Kjo asistencë mund të mos ishte në masën e njëjtë me shumën e kërkuar për kompensimin e humbjeve të shkaktuara apo mundësive të humbura të fitimit të të ardhurave, por duhet të jetë i mjaftueshëm për të riparuar jetesën e atyre personave që vërtet përballen me rrezikun e varfërimit.

• Aktivitete për të mbërritur tek publiku dhe përpjekjet për shpërndarje të informacionit: Ndërsa Policia Ndërtimore mund të ketë ndjekur procesin e duhur në ekzekutimin e prishjeve, mund të ketë perceptime për padrejtësi dhe selektime apo mungesë konsistence në zbatimin e kritereve për identifikimin e ndërtimeve ilegale që duhen prishur. Duhen marrë masa për ta rritur shkallën dhe mënyrën e informacionit për publikun si dhe shpërndarjen e tij. Policia Ndërtimore duhet të konsiderojë fillimin e një fushate publike të përshtatur për këto nevoja duke bërë gjerësisht informacione të tilla që përfshijnë informacionin mbi kriteret e përzgjedhjes së ndërtimeve për prishje, kriteret e përcaktimit të njerëzve të prekur në nevojë, masat për të vënë në vend padrejtësitë dhe paketën e masave zbutëse. Një fushatë e tille informimi mund të bëhet me fondet e Projektit (ICZMCP), pavarësisht faktit nëse zonat e prekura ndodhen në territorin e Projektit ose jo.

51. Për më tepër Banka e ka këshilluar Qeverinë të pezullojë planet për prishje të mëtejshme derisa kriteret e sipërpërmendura të zhvillohen e të bihet dakord për to. Drejtori i Përgjithshëm i Policisë Ndërtimore ka konfirmuar se kur të përfundojë riorganizimi i gjerë i Policisë Ndërtimore në një inspektorat kombëtar të ndërtimeve, ata do të punojnë për përcaktimin e kritereve të duhura, paketës së asistencës dhe programin e informimit publik të rekomanduara në raportin e supervizimit (Aide Memoire) të Maj 2007.

52. Sipas Kordinatorit të Njësisë së Kordimit të Projektit dhe ekipit të zbatimit të Projektit ICZMCP, nuk ka patur prishje të tjera në zonën e projektit që prej Majit të shkuar, përveç një rasti të prishjes së një ndërtese të parashikuar për diskoteke brenda kufijve të Parkut Kombëtar të Butrinit (objekt i Trashëgimisë Kulturore të UNESCO-s, për të cilën ka patur financime nga GEF). Kjo ndërtesë është prishur dhe rindërtuar disa

14


herë në kundërshtim me ligjin kombëtar (shih foton e ndërtesës bashkëngjitur në fund të dokumentit).

53. Ekipi i projektit do të përdorë misionin e ardhshëm të supervizionit që parashikohet për 17-28 Shtator 2007 për të ndjekur rekomandimet e përfshira në leter dhe do të informojë Panelin e Inspektimit mbi rezultatet e vizitës.

B. KËRKESA E DYTË

54. Kërkuesit e dytë pretendojnë së Gjiri i Vlorës duhet të përfshihet në Projektin e Menaxhimit të Integruar dhe Pastrimit të Bregdetit (ICZMCP).

55. Shtrirja dhe qëllimi i Projektit. ICZMCP mbulon zonën gjeografike prej (por pa e përfshirë) të Orikumit deri në kufirin grek (siç shihet në hartën 1) me objektivin për të krijuar dhe iniciuar një qasje të Menaxhimit të Integruar të Zonës Bregdetare për të reduktuar degradimin kësaj zone. Kjo pritet të shërbejë si program pilot, në mënyrë që të shtrihet edhe në zona të tjera të bregdetit në të ardhmen. Më tej, projekti përfshin edhe një aktivitet specifik (pastrimin Porto Romanos),10 i cili bie jashtë zonës së projektit, por iu bashkëngjit atij për arsye të një administrimi më efektiv. Qëllimi i Projektit është diskutuar në konsultime publike, gjatë të cilave, përfaësues të Qeverisë, Konsorciumit dhe Bankës kanë shpjeguar arsyet e shtrirjes së Projektit.

56. Në vitin 2002 Qeveria aprovoi rekomandimet kryesore të Programit të Menaxhimit të Zonës Bregdetare dhe kuadrin zhvillimor qe e ndante vijën bregdetare në tri zona – zona veriore, qendrore dhe jugore – me strategji të diferencuara për secilën.11 Projekti i mbështetur nga Banka është strategjikisht i fokusuar në zonën bregdetare jugore me burime të pashfrytëzuara dhe po aq vulnerabile, ku veprimet për mbrojtjen e mjedisit bregdetar dhe detar janë shumë jetike, ndërhyrjet e projektit pritet të kenë një ndikim zhvillimor pozitiv në afatin kohor afatmesëm dhe financime të mjaftueshme të IDA-s janë në dispozicion për të realizuar ndërhyrje bazë infrastrukturore.

57. Siç u shpjegua më sipër, ICZMCP financohet nga një kredi APL e ndarë në dy faza. Duke qenë së ICZM është një qasje e re në Shqipëri dhe relativisht komplekse për t’u zbatuar, faza e parë fokusohet vetëm në një seksion të bregdetit (bregdetit jugor) për shkak të menaxhueshmërisë dhe me mundësitë e një zgjerimi në rast suksesi. Faza e dytë e programit do të zhvillojë më tej kapacitete institucionale, legale dhe rregullatore në kuadrin e Menaxhimit të Integruar të Bregdetit, si dhe planifikimin përdorimit të tokës për të mbështetur zhvillimit e qendrueshëm të turizmit bregdetar, dhe do të mbështetet në rezultatet fillestare të Fazës së Parë. Qasja e Projektit është të prezantojë një koncept të replikueshëm të planifikimit të integruar në Shqipëri, për të mos ndërmarrë një projekt zhvillimi mbarëkombëtar apo për të gjithë bregdetin. Shtrirja e Projektit në të ardhmen në

10 Më specifikisht, objektivi i kompontit është të pakësojë ndotjen e tokës dhe ujërave tokësorë në ish uzinën kimike të Porto Romanos, si dhe të vendosë një model për pastrimin e zonave të ndotura dhe që mund të replikohet në zona të tjera përgjatë bregdetit. 11 Shih paragrafin 9 më lart.

15

Shqipëria

zonat e identifikuara nga Kërkuesit e dytë do të varet nga suksesi i programit pilot dhe interesat e Qeverisë në aplikimin e Projektit në një zonë më të gjerë.

V. PËRGJIGJJA E GRUPIT TË MENAXHERËVE

58. Pretendimet e Ankuesit, të shoqëruara ngë përgjigjet e detajuara të Grupit të Menaxherëve janë dhënë në Aneksin 1.

59. Grupi i Menaxherëve beson se Banka ka bërë përpjekje të lavdërueshme për të zbatuar politikat dhe procedurat e veta dhe për të zbatuar konkretisht misionin e shpallur në kontekstin e projektit. Në pikëpamjen e Grupit të Menaxherëve, Banka ka ndjekur udhëzimet, politikat dhe procedurat e aplikueshme për çështjet që ka ngritur pala ankimuese. Si rezultat, Grupi i Menaxherëve beson se të drejtat ose interesat e të Ankimuarve nuk janë prekur dhe as nuk do të preken direkt dhe për keq nga Projekti i mbështetur prej Bankës.

16


ANEKSI 1 ANKIMET DHE PËRGJIGJET

KËRKESA E PARË

Nr Ankesa/çështja OP/BP Përgjigjja

Lidhja e prishjeve me projektin

1. Gjatë 17-21 prillit shtëpitë tona të banimit u dëmtuan [....] ose u prishën tërësisht [...] nga Policia Ndërtimore e Bashkisë së Vlorës nën mbikëqyrjen e Ministrisë së: Punëve Publike, Transportit dhe Telekomunikimit për zbatimin e Planit të Zhvillimit të Bregdetit Jugor nga Banka Botërore. Shpjegimi për këtë ngjarje të tmerrshme ishte se ne nuk kishim leje për ketë ndërtim, ashtu siç nuk kanë as 50 % e ndërtesave në Shqipëri që janë ndërtuar pas 1990 (Banka Botërore 2006) dhe pothuaj 100% të ndërtesave në bregdetin shqiptar.

Gjatë një procesi gjyqësor të dyshimtë përfaqësuesit e qeverisë thanë se prishjet ishin bazuar në ligj dhe ishin pjesë e një plani më të më të madh të hartuar nga Banka Botërore për Bregdetin Shqiptar.

Ne mësuam më vonë nga media dhe drejtuesit lokalë të projektit se prishja ishte bërë për të ekzekutuar Planin e Zhvillimit të Bregdetit Jugor të Bankës Botërore për zonën.

Implementimi i komponentëve specifikë të Planit për zhvillimin e Bregdetit të Jugut në fshatin Jal rezultoi në humbjen e të gjithë bagëtisë sonë.

OP 4.01

OP 4.12

OP 1.00

Grupi i Menaxherëve dëshiron të sqarojë se prishjet nuk erdhën as si rezultat dhe as se kishin lidhje me implementimin e ICZMCP. Fondet e Bankës nuk janë përdorur për prishjet. Përsa i përket supozimeve të bëra rreth prishjeve, një mision faktmbledhës i Bankës ka qenë në vend në fillim të Majit 2007 menjëherë pasi ka marrë njoftim nga pala ankimuese. Ekipi ka arritur në përfundimin se nuk ka lidhje ndërmjet Projektit dhe prishjeve.

Prishjet në Jal janë ndërmarrë në kuadër të një programi kombëtar të Qeverisë (që ka qenë në zbatim që në 2001, pra para zbatimit të projektit) për të zhvendosur ndërtimet pa leje nga hapësirat publike, sipas ligjit kombëtar. Prishjet nuk kanë ndodhur vetëm në zonën ku zhvillohet projekti dhe nuk janë bërë në kuadër të Projektit ose për realizimin e objektivave të këtij të fundit. Kjo iu konfirmua Bankës nga qeveria gjatë misionit mbikëqyrës të Majit 2007. Qeveria gjithashtu i tha Bankës se aksioni masiv në zonën e bregdetit ishte në kuadër të fillimit të sezonit turistik, për heqjen e strukturave fizike që bllokojnë aksesin publik të plazheve.

Prishjet nuk mund të ishin ndërmarrë si pjesë ose si rezultat i Planit (SCDP) të financuar nga Banka, sepse SCDP nuk është përgatitur akoma.

Një plan menaxhimi i i zonës bregdetare i përgatitur në 1995 me asistencën e Bankës nuk përfshinte detaje të mjaftueshme gjeografike për t’u përdorur për ndarjen e zonave, lejet e ndërtimit, ose rregulloret.

Aplikimi i Procedurave Opeacionale të Bankës Botërore gjatë Përgatitjes dhe Supervizionit të ICZMCP

2. ICZMCP dhe veçanërisht nënprojekti i tij Plani i Bregdetit tw Jugut (SCDP), i implementuar në bashkëpunim me Qeverinë Shqiptare ka shkelur të drejtat tona për strehim dhe shtëpi si dhe të drejtën për gjykim të drejtë.

[…] Një pjesë e madhe e fshatit Jal u shkatërrua tërësisht si rezultat i dështimit dhe/ose i mosmarrjes parasysh nga ana e menaxherëve të projektit te Bankës Botërore dhe agjencive implementuese qeveritare të të drejtave ligjore dhe mirëqenies së komunitetit tonë. Politika e Bankës për mbikëqyrjen e projektit dhe sigurimin se qeveria do të angazhohej të përdorte klauzolat e duhura për të zbutur rreziqet e varfërimit për të varfërit, u shkel qartësisht.

Fleta e te Dhenave te Integruara te Politikave Mbrojtese për ICZMCP i datës 13 Prill 2005 gjithashtu

OP 4.01

OP 4.12

OP 1.00

OP 13.05

OP 13.60

Projekti ombrellë i ICZMCP u kategorizua si Ndermjetesues Financiare (Financial Intermediary (FI), por nënprojektet do të kategorizoheshin sipas impaktit të tyre individual. U përgatit një Kuadër Mbrojtësish mjedisorë dhe socialë, përmes konsultimesh dhe shpërndarjes së nevojshme të informacionit, i cili është adoptuar nga qeveria. ESSF reflekton kërkesat e politikave të Bankës për Vlerësimin Mjedisor (OP 4.01), Menaxhim të Trashëgimisë Kulturore në projektet e financuara nga Banka (OPN 11.03), dhe Zhvendosjet Jovullnetare (OP 4.12).

ESSF përfshin një rishikim të ligjeve dhe procedurave të vendit për Impaktet mbi Mjedisin dhe shpronësimet e tokës; nënvizon çështjet e

17

Shqipëria

Ankesa/çështja OP/BP Përgjigjja Nr

thekson se; "Nënprojektet, që cënojnë politikat mbrojtese të Bankës do të aprovohen nga Banka para implementitmit dhe se "Njësia implementuese (PCU përfshirë dhe Ekipin e Ruajtjen dhe Zhvillimit të fshatrave bregdetarë) do të monitorojë ekzekutimin e nënprojekteve për të siguruar se të gjitha kërkesat dhe specifikimet janë respektuar dhe shqetësimet për mjedisin janë përfshirë [Plani i Menaxhimit Mjedisor]". Siç e tregon edhe kjo letër projekti në Jal nuk u mbikëqyr dhe përfshinte veprime për të cilat Banka Botërore do të donte të dinte.

Projekti ka dështuar në marrjen parasysh të komunitetit lokal të Jalës dhe monitorimin e veprimeve johumane të ndërmarra prej një nga partnerët implementues të Bankës Botërore, Policisë Ndërtimore.

Banka gjithashtu ka dështuar në monitorimin dhe matjen e impaktit të aktiviteteve operacionalë të saj.

[ISDS] thotë se: "Qëkurse plani i propozuar për Zhvillimin e Bregdetit Jugor pritet që të zhvillojë kërkesat të zonimit për përdorimin e tokës, rekomandimet për prishjen e ndërtimeve ilegale gjatë bregdetit për rregullimin e përdorimit të tokës mund të jenë kontraverse. Megjithatë, nuk parashikohen zhvendosje masive njerëzish ose komunitetesh dhe për më tepër ligjet shqiptare japin mundësitë për legalizimin dhe rregullimin e zotërimit të pronës. Më tej, siç është thënë dhe në Letrën e Zhvillimit Programor dhe në ESSF, qeveria është angazhuar për të siguruar se Plani (SDCP) do të ketë klauzolat e nevojshme për shmangien e rreziqeve të tejvarfërimit të të varfërve dhe shtresave vulnerabël si rezultat i prishjeve. Pozicioni i Bankës për rivendosjet jovullnetare që prek njerëzit, pavarësisht te drejtës ligjore të tyre për t’u vendosur ose zhvilluar aktivitet ekonomik në zonën e projektit (çka vlente gjatë censusit ose përpara një date afat të rëmë dakors), janë përfitues të asistencës për rivendosje. Nëse Politikat për Rivendosjet Jovullnetare do të nxiteshin si rezultat i komponentëve të SCDP, përjashtimet e atyre që janë të përcaktuar si përfitues të asistencës së rivendosjes do të bëheshin në bazë të një klasifikimi të profilit të tyre social-ekonomik. Ky profil do të sigurohet me anë të një vëzhgimi të plotë social-ekonmik të kryer me njerëzit që jetojnë atje dhe jetesa e të cilëve është ndikuar prej shkatërrimit të ndërtimeve.”

Gjatë prishjeve një banore […] u godit brenda shtëpisë së saj duke dashur të nxirrte jashtë celularin.

[K]y projekt rezultoi me një zhvendosje të një numri të vogël familjesh nga shtëpitë e tyre të banimit...

Ne dimë se projektet e Bankës Botërore duhet të jenë të monitoruar dhe të mos lejojnë dhunime të këtij lloji nga zyrtarë të korruptuar të qeverisë. Ne presim që Banka Botërore të marrë përgjegjësitë dhe të njohë se rekomandimet për prishjet në fshatin tonë ishin të pamenduara mirë, ekstreme dhe jonjerëzore.

Ne gjthashtu mendojmë se është e nevojshme që Banka Botërore të investigojë këtë iniciativë dhe keqpërdorimin e fondeve të saj dhe të donatorëve të tjerë (që po përdoren

përgjithshme mjedisore dhe sociale që lidhen me investimet e propozuara; si dhe vendos procedurat që duhen ndjekur për çdo Vlerësim Mjedisor dhe për Planet e zhvendosjes që mund të nevojiten gjatë implementimit të projektit. ESSF përfshin gjithashtu një Kuadër Politikash të Zhvendosjeve për projektin, një Kuadër të Procesit për Parkun Kombëtar të Butrintit, dhe një Plan Zhvendosjeje për zhvendosjen e katër familjeve nga zona e Porto Romanos.

Një Vlerësim Mjedisor Strategjik (SEA) do të përgatitet gjithashtu për Planin e Bregdetit (SCDP), duke pasur parasysh kërkesat e rregulloreve shqiptare mbi mjedisin dhe duke respektuar planet kombëtare dhe rajonale për rregullimin e territorit.

Grupi i menaxherëve dëshiron të sqarojë se Policia Ndërtimore do të marrë asistencë teknike, por nuk është partner implementues në projekt.

Deklarata për te Dhenat e Integruara te Politikave Mbrojtese (ISDS) i referohet: (i) investimeve të nënprojekteve të Programit për Zhvillimin dhe Mbrojtjen e Fshatrave Bregdetarë të mbështetura nga Banka; dhe (ii) aktiviteteve të tjera investuese nën Projektet (sidomos në komponentin B, shih Aneksin 3).

Më tej Grupi i Menaxherëve do gjithashtu të qartësojë se nuk ka asnjë aktivitet në zhvillim e sipër në Plazhin e Jalit.

Pala kërkuese përmbledh në mënyrë korrekte OP 4.12 dhe sesi Banka i aplikon OP, dhe më gjerë kriterin social të vlerësimit në rastin e ICZMCP. Në mënyrë më specifike, projekti ka parashikime për (dhe qeveria ka shprehur gadishmërinë) vendosjen e klauzolave për zbutjen e pasojave negative social-ekonomike mbi njerëzit e vafrër dhe të vobektë (pavarësisht statusit të tyre ligjor) në rast të kryerjes së prishjeve në kuadrin e zbatimit të SCDP.

Këto masa përfshijnë:

• Zhvillimin e kritereve të transparencës për identifikimin e ndërtesave që duhen prishur;

• Zhvillimin e kritereve të lejuara për identifikimin e njerëzve të vobektë që kanë nevojë për asistencë; dhe

• Identifikimin e llojeve të asistencës që mund të jepej për këtë kategori.

Këto masa do të merreshin si pjesë e implementimit të Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut (SCDP). Megjithatë, SCDP nuk ka përfunduar dhe nuk është zbatuar ende.

Për më tepër gjatë vitit të shkuar, qeveria ka qenë në procesin e rishikimit të rregulloreve dhe kuadrit ligjor që merret me ndërtimet e paautorizuara dhe ristrukturimin e institucioneve kyçe çka rezulton në një gjendje fluksi dhe pasigurie. Qeveria dhe Banka kanë

18



për një qëllim krejtësisht të kundërt me atë të fillimit) në mënyrë që të rregullojnë padrejtësitë dhe të ndalojnë dhunime të së drejtave në të ardhmen.

rënë dakord që nuk do të ishte efektive që të jepej asistencë teknike për implementimin e këtyre ligjeve dhe rregulloreve pa u bërë efektiv kuadri i ri ligjor.

U parashikua se Plani (SCDP) do të ishte përfunduar deri atëherë dhe do të kishte filluar zbatimin, dhe si rrjedhim këto masa të duhura sociale do të ishin duke u zbatuar. Duke qenë se prishjet vazhduan të zhvilloheshin nën programin e Qeverisë për prishjet, Banka i rekomandoi qeverisë që të avancojë me implementimin e këtyre masave të rëndësishme dhe që t’i aplikonte ato tek njerëzit e prekur nga programi aktual i prishjeve dhe zhvendosjeve i qeverisë, i cili pëfshin dhe prishjen e godinave në Jal dhe vende të tjera. Banka gjithashtu sugjeroi fonde nga ICZMCP mund të përdoreshin për mbuluar kostot e kësaj, pavarësisht se asnjë nga prishjet nuk kishin lidhje me implementimin e ICZMCP.

Së fundi, Grupi i Menaxherëve dëshiron të theksojë se Banka monitoron dhe dhe mbikëqyr rregullisht Projektin. Gjatë Vitit Fiskal (VF) 2006, pati katër misione të mbikëqyrjes teknike, duke përfshirë dhe një mision në përgjigje të prishjeve në Jal edhe pse këto të fundit nuk kanë lidhje direkte ose indirekte me Projektin.

Konsultime Publike Përgjigjja

3. Dokumenti Informues mbi Projektin tregon se: programi do të përgatisë një Vlerësim Mjedisor Strategjik për Bregdetin Jugor njëkohësisht si mjet planifikimi në nivel lokal, por edhe si mjet për përfshirjen e komunitetit ne procesin e vendimmarrjes. Diksutimet mbi master planet speciale, të cilat do të bazhohen në Planin e Menaxhimit të Zonës Bregdetare të 1995, do të përdoren për nxitjen e ndërgjegjësimit të banorëve vendas për objektivat mbi mjedisin, turizmin dhe zhvillimin e qëndrueshëm. Fleta e te Dhenave te Integruara te Politikave Mbrojtese tregon se një nga indikatorët kyç për arritjen e objektivave të projektit në Fazën e parë është që: "Pjesëmarrja e banorëve vendas është pjesë e vendimeve për menaxhimin e zonës bregdetare." Do donim të theksonim se komuniteti ynë nuk ka dijeni rreth punimeve të këtij projekti. Nuk jemi konsultuar asnjëherë, pyetur apo informuar për ndonjë nga komponentët e projektit. Kundërshtimet e pushtetit lokal janë një tjetër tregues i mospajtimit të plotë të komunitetit tonë me veprimet e dhunshme ndaj nesh nga ana e agjencive zbatuese të Projektit të Menaxhimit të Integruar dhe Pastrimit të Bregdetit, dhe në mënyrë të veçantë të nënprojektit të tij, Planit të Zhvillimit të Bregdedit të Jugut.

Zbatimi i këtij projekti rezultoi me zhvendosjen e një numri të vogël të familjeve nga rezidencat e tyre primare që përdoren gjatë gjithë viti si dhe nga një mungese të plotë të informimit dhe transparencës në lidhje me projektet apo planeve në vazhdim për zonën.

Menaxherët e Projektit kanë vepruar me një mungesë të

OP 4.01

OP 4.12

Grupi Menaxhues bie dakord që Projekti premton të arrijë plotëisht rritjen e pjesëmarrjes së komunitetit/palëve të interesuara në planifikimin hapesinor dhe vendimmarrje.

Janë mbajtur disa konsultime rradhazi gjatë përgatitjes së Projektit si dhe gjatë procesit të fillimit të përgatitjes së Planit (SCDP). Grupi menaxhues vë re se as Qeveria dhe as Banka nuk ka qënë e kënaqur me nivelin e konsultimeve të kryera deri në atë moment nga Konsorciumi i konsulentëve që po përgatisnin Planin (SCDP). Kontratës fillestare konsultuese për përgatitjen e Planit (SCDP) iu dha fund, pjesërisht edhe për këto mungesa, dhe Qeveria është në proces kontraktimi të ri të asistensës teknike. Edhe më shumë konsultime do të kryhen si pjesë e përgatitjes së Planit (SCDP) dhe Vlerësimit Strategjik Mjedisor.

Thënia e Kërkuesve në lidhje me “punimet e projektit specifik” dhe “veprimet e ushtruara ndaj nesh” duket se i referohen prishjeve të fundit, të cilat nuk janë kryer për apo të lidhura me Projektin (ICZMP) apo Planin (SCDP) (shih zërat 1 dhe 2 më sipër). Këto veprime nuk i referohen dhe nuk janë të lidhura me ndonjë nga aktiviteteve aktuale të Projektit të mbështetur nga Banka.

Siç u tha dhe më sipër, Projekti nuk është i lidhur prishjet. Projekti nuk ka pasur aktivitete që zhvilloheshin në Jal.

19

Shqipëria


plotë transparence për komunitetin vendas në paraqitjen e ndonjë plani apo hapi tjetër të nevojshëm për t’ju përshtatur planit për zonën.

Deri më sot nuk kemi marrë ndonjë shpjegim të qartë pse fshati ynë i largët u bë objekt i këtij veprimi.

Kjo padrejtësi nuk ka kaluar pa u vënë re në vend, parlamentarë, Kryetari i Bashkisë së Himarës dhe parti të ndryshme politike i kanë kritikuar ëndë këto veprime dhe kanë akuzuar qeverinë për interesa të veçanta private në këtë zonë.

Prishjet janë mbështjellë me gënjeshtra të përsëritura nga ana e zyrtarëve të qeverisë, si në vendin e ngjarjeve (prishjeve) ashtu edhe në qeveri. Prishjet janë mbështjellë me gënjeshtra të përsëritura nga zyrtarët e qeverisë si ne vendin e ngjarjeve (prishjeve) dhe në nivel qeveritar.

Grupi i Menaxherëve nuk ka informacione apo komente mbi veprimet e Qeverisë në lidhje me prishjet.

Procesi duhur (nën Ligjin për Legalizimet)

4. Implementimi i projektit rezultoi me mospërputhje jo vetëm me politikat operacionale të Bankës Botërore për sa më sipër, por edhe me ligjet ekzistuese shqiptare [midis tyre...] Ligjin për Planifikimin Urban të 1998, Neni 77 [dhe...] Ligjin 9482 “Për legalizimin, urbanizimin dhe integrimin e ndërtimeve pa leje”, Neni 2/3.

[…] Ne kërkuam lejet e ndërtimit nga autoritetet përgjegjese, të cilat kanë treguar se lëshimi i lejeve nuk është i mundshëm në vende të cilat nuk kanë studim dhe plan urban. Meqënëse Jala ndodhet në një zonë me prioritet turizmi, çdo leje ndërtimi duhet të aprovohet nga Këshilli i Rregullimit të Territorit të Republikës së Shqipërisë (KRRTRSH). Këshilli i Rregullimit të Territorit të Republikës së Shqipërisë është gjithashtu përgjegjës për miratimin e planit urban për këto zona (Ligji Nr. 8405 “Mbi Planin Urban”, Neni 70, datë 17/09/1998).

Mungesa e planifikimit urban për një zonë nuk është rast unik vetëm për fshatin e Jalës, por shtrihet në pjesën më të madhe të Shqipërisë. Ne i kemi humbur të gjitha shpresat dhe besimin se qeveria, ajo paraardhëse dhe kjo aktuale do të hartonin dhe aprovonin planin urban të zonës, duke pasur parasysh faktin se ne jemi nje komunitet i vogel dhe i izoluar dhe na mungojnë edhe gjerat baze si uji i pijshëm.

Qeveria e Shqipërisë më në fund pranon dështimin e saj në dhënien e lejeve ndër vite dhe se nëse do të prishnin shtëpitë pa leje do te shkatërronin një pjesë të madhe të kapitalit të vendit. Prandaj, në 2006 ajo miraton një ligj “Mbi legalizmin, urbanizimin dhe integrimin e ndërtimeve pa leje" sipas të cilit të gjitha familjet tona mund të aplikonin dhe bënë kështu në përputhje me instruksionet e dhëna nga

OP 4.12 Menaxhimi gjykon se Projekti është përgatitur dhhe zbatuar në përputhje më politikat operacionale të Bankës. Çështjet ligjore që ngrihen nga Kërkuesit nuk kanë lidhje me aplikimin e procedurave të politikave të Bankës dhe Banka nuk mund të komentojë aplikimin nga ana e qeverisë së ligjeve kombëtare jashtë qëllimit të projektit.

Banka ishte në dijeni të shqetësimeve rreth programit të qeverisë për të hequr strukturat e paatorizuara nga zonat publike. Gjatë përgatitjes së projektit, Banka financoi një vlerësim të ligjit dhe zbatimit të tij për prishjet dhe çështjet e vlerësimeve të pavulnetshme në Shqipëri. Studimi arriti në përfundimin se programi i qeverisë nuk ishte pjesë e projektit dhe se përgjithësisht po kryehej duke ndjekur proceset e duhura sipas ligjeve kombëtare. Banka ka bërë sugjerime dhe ka ofruar asistencë teknike për të përmirësuar kuadrin ligjor dhe rregullator dhe ka ofruar ngritjen e kapaciteteve për institucionet përgjegjëse, përfshirë Policinë Ndërtimore.

1 Juridiksioni i Policisë Ndërtimore i ka kaluar së fundi bashkive. Pati nje periudhe gjashtëmujore që iu dha organit ekzekutiv për të trasferuar përgjegjësinë te autoritetet lokale. Muaji Prill i 2007 bënte pjesë në këtë periudhë tran-zicioni, një fakt që shkaktoi zemërim në bashkinë lokale, meqëse nuk kishte arsye për të vepruar kundër rezidentëve locale gjatë periudhës së tranzicionit.

20



autoritetet përkatëse. Aplikimet tona u verifikuan dhe regjistruan nga autoriteet lokale dhe një kopje e këtyre dokumenteve i është bashkëngjitur kësaj letre.

Duke pritur fazën e dytë të procesit të legalizimit, ne kemi marrë një njoftim (3 Prill 2007) nga Policia Ndërtimore dhe MPPTT se ishte marrë një vendim për prishjen e shtëpive tona.

Sipas Ligjit Shqiptar, ne lejoheshim të paraqisnim një ankesë pranë MPPTT për këtë vendim dhe vazhduam procedimin në sistemin ligjor me një padi ndaj Policisë Ndërtimore. Vetëm një afat i kufizuar (5 ditë) lejohej për të paraqitur një ankesë pranë MPPTT dhe vetëm pak familje mundën të ndërmerrnin këtë veprim. Disa prej tyre proceduan me padi. Disa familje tashme i kanë bërë seancat paraprake; megjithatë, të gjitha data e gjyqeve ishin vendosur pas datës 17 Prill.

Me një urgjencë të pashpjegueshme1 dhe në konflikt me autoritetet lokale, të cilat kanë dënuar publikisht aksionin dhe projektin, Policia Ndërtimore e ndjekur nga (policia e rendit) mbërritën në Jalë në 17 Prill, në 4:00 të mëngjesit dhe filluan prishjen e shtëpive tona dhe çdo gjëje që i rrethonte.

Implementimi i këtij projekti rezultoi në zhvendosjen e një numri të vogël familjesh nga rezidencat e tyre të përhershme, si dhe:

Shkelje të të drejtave të njeriut përfshirë të drejtën për një gjykim të drejtë, të drejtën për strehim, si dhe shkelje të ligjeve që ekzistonin për këtë çështje.

Veprime jo humane përfshirë dhunën nga një forcë e madhe policore.

Një resort në pronësi të qeverisë (ndërtuar në 2006), si dhe shtëpi të tjera të cilat nuk kishin leje ndërtimi u lanë të paprekura.

Ndikimet në Varfëri dhe Mjedis të Prishjeve

5. [Projekti] ka sjellë trazira në një komunitet të vogël dhe paqësor dhe ka na ka varfëruar shumë.

Politika e Bankës për të mbikëqyrur projektin dhe për t’u siguruar se qeveria ishte e angazhuar për të marrë masat e duhura për të zbutur risqet e varfërimit për të varfërit u shkel. Policia Ndërtimore ka prishur më shumë se shtëpitë tona. Ka shkatërruar pemët, disa prej tyre shekullore. Pesha e buldozereve ka shkatërruar strukturat ekzistuese të kanalizimeve, rrugët e brishta dhe ndërtime të tjera.

Për shkak të ciklit vjetor të klimës dhe kushteve të tjera mjedisore, Jala popullohet nga një numër i madh insektesh, merimangash, akrepësh dhe gjarpërinjsh. Më të rrezikshmit, akrepat dhe gjarpërinjtë, qëndrojnë në zona të freskëta si nën shkëmbinj dhe struktura të rënda. Pas prishjes së shtëpive, mbetjet mbuluan për javë të tëra të gjithë luginën e Jalës, e cila u bë një vend i rrezikshëm për

OP 1.00

OP 4.01

OP 13.05

Megjithëse prishjet nuk lidheshin me projektin, Menaxhimi është shumë i shqetësuar për vështirësitë e hasura nga Kërkuesit dhe pesona të tjerët të ndikuar. Në Maj 2007, Banka dërgoi një mision për gjetjen e fakteve për të vlerësuar ndikin e prishjeve të fundit (jo vetëm në Jalë por gjatë gjithë bregut).

Bazuar në observimet e misionit, ekipi i ka rekomanduar qeverisë reduktimin e impaktit në grupet vulnerable, duke përfshirë sugjerimin për të përdorur fonde të projektit për paketa specifike asistence në zonat e projektit, duke vënë re se mbështetja është në përputhje me objektivat e projektit..

Misioni u informuar nga Policia Ndërtimore se ata po marrin masa për të reduktuar impaktin në grupet vulnerable, p.sh., duke mos prishur residencat kryesore.

21

Shqipëria


fëmijët.

Ndërsa kjo është VETËM një kërkesë për investigim për prishjen e shtëpive tona, ne do të donim të theksonim se biznese të vogla (restorante verore) u shkatërruan në Jalë,

Në përfundim, një familje e re nga komuniteti ynë është larguar tashmë për në Greqi meqënëse shtëpia e tyre u shkatërrua krejtësisht. Kushtet e vështira ekonomike mund të stimulojnë shumë prej nesh të emigrojnë përsëri në të ardhmen e afërt.

Komponentët e ICZMCP synojnë të "rrisin aksesin për shërbimet bazë me përmirësimin e cilësisë së jetës dhe tërheqjes ndaj zonave bregdetare; Faza 1 do të kontribojë në përmirësimin e kushteve mjedisore, rritjen e cilësisë së jetës, ruajtjen dhe përmirësimin e trashëgimnisë kulturore dhe arkitekturore të komuniteteve të zonave bregdetare jugore." Bashkëngjitur me këtë letër you do të gjeni disa fotografi nga vendi i prishjes. Policia Ndërtimore ka prishur më shumë se shtëpitë tona. Ka shkatërruar pemët, disa prej tyre shekullore. Pesha e buldozereve ka shkatërruar strukturat ekzistuese të kanalizimeve, rrugët e brishta dhe ndërtime të tjera.

Përgjigjshmëria e Bankës Botërore

6. [Një] anëtar i komunitetit, kontaktoi me zyrën e Bankës Botërore (përmes e-mailit) për të pyetur nëse ishin në dijeni të shkatërrimeve në mase dhe shkeljen e të drejtave të njeriut të cilat po ndodhnin në fshatin e Jalës, si dhe për akuzat që këto ngjarje po lidheshin me njërin prej projekteve të tyre. Në atë kohë ne nuk ishim në dijeni se ky projekt ishte hartuar nga Banka Botërore. Ajo ia dërgoi disa herë kërkesën (23 Prill 2007 dhe 24 Prill 2007), Oficerit të Marrëdhënieve me publikun në zyrën e Tiranës. Ajo kishte shkruar në letër se e njëjta kërkesë i ishte dërguar Departamentit të Integritetit Institucional. Oficeri për Marrëdhëniet me Publikun, nuk ka konfirmuar marrjen apo i është përgjigjur kësaj kërkese. Pasi nuk morëm përgjigje, (ajo) ia dërgoi kërkesën edhe shumë institucioneve të tjera. Asistenca Ligjore për Publikun (The Legal Help Desk) dhe Departamenti i Integritetit Institucional e ridrejtoi kërkesën Panelit të Inspektimit. Zyra për Përgjigje (The Feedback Office) e Bankës Botërore ia dërgoi letërn znj. Elira Sakiqi (IFC) në 24 Prill 2007. Megjithatë zyra lokale për fat të keq nuk u përgjigj asnjëherë. Një Oficer për Informacionin shkroi në 30 Prill 2007. “Faleminderit për informacionin, i cili i është dërguar tashmë kontaktit të Bankës Botërore për Evropën dhe Azinë Qendrore. Më vjen keq që ju nuk keni marrë përgjigje nga zyra e Bankës Botërore në Shqipëri. A mundem t’ju sugjeroj të shihni ëebsitin e Bankës Botërore për raportimin e korrupsionit dhe mashtrimit, raportim i cili mund të bëhet me anë të telefonit apo duke mbushur një formular on-line.”

Pas prishjeve, zyrtarët e Bankës Botërore vizituan vendin e prishjeve në të paktën dy raste. Herën e parë ata folën me dy famije të komunitetit, kryesisht pyetën për madhësinë e

OP 13.05

Oficeri i Marrëdhenieve me Publikun në zyrën e Bankës Botërore në Tiranë mori një e-mail nga znj. Katerina Koka në 23 April 2007, i cili përmbante informacion rreth prishjeve në Jalë. Letra u dërgua ekipit të ICZMCP meqenëse projekti mbulon këtë zonë gjeografike. Ekipi u shqetësua nga kjo letër dhe vendosi të shqyrtojë akuzat për t’ju përgjigjur me kujdes. Sikurse është përmendur në Seksionin (Item 1), menjëherë ekipi organizoi një mision për gjetjen e fakteve dhe udhëtoi një Jalë nga 3 deri në 5 Maj 2007.

Qëllimi i ekipit të Bankës Botërore ishte të shikonte vendet e prekura përgjatë bregut dhe të merrnin përshtypjet e para. Ata zgjodhën të mos flisnin me komunitetin lokal në Jalë ose ndonjë vend tjetër në mënyrë që të evitonin krijimin e ndonjë keqkuptimi, të nxisnin pritshëmi jo realiste rreth misionit dhe/ose të forconin përshtypjen se kishte një lidhje mes prishjeve dhe projektit.

Pas misionit, ekipi i shkroi Ministrit të Punëve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit duke i vënë në dukje se prishjet nuk janë pjesë e projektit të Bankës Botërore, por megjithatë i rekomandojmë autoriteteve të hartojnë kritere dhe procedura për identifikimin e ndërtimeve të paligjshme të cilat do të prishen dhe për të ndihmuar grupet e njerzve vulnerable të cilat preken nga prishjet.

Menaxhimi pranon se ndërsa veprimi u ndërmorr me marrjen e informacionit nga znj. Koka, për fat të keq asaj nuk ju dërgua kurrë një përgjigje direkte

22



dëmeve. Ne nuk morëm informacion tjetër për projektin. Herën e dytë, ata nuk folën me komunitetin lokal.

nga Banka.

Menaxhimi pranon se letra të tjera u dërguan në pjesë të ndryshme të Bankës, duke përfshire asistencën për projektet e transportit, asistencën për çështje ligjore dhe kontaktet në internet (Internet Feedback / Contact Us). Njëra nga këto letra ju dërgua INT, i cili ju përgjigj se letra i duhej dërguar Panelit të Inspektimit. Menaxhimi nuk ka ndonjë të dhënë për letrat e tjera të cilat kanë mbërritur në zyrën e vendit ose përgjigje ndaj tyre.

Menaxhimi dëshiron të sqarojë se ekipi i Bankës ka vizituar Jalën vetëm një herë që nga prishjet (vizita e parë të cilës i referohen kërkuesit është bërë nga zyrtarë të qeverisë, jo nga Banka).

Komponenti i Ngritjes së Kapaciteteve të ICZMCP

7. Komponenti A i këtij projekti synon të “Forcojë kapacitetet në nivelet qëndrore, rajonale dhe lokale për të forcuar përgjegjshmëritë rregullatore për planifikimin e përdorimit të tokës dhe rregulloret përfshirë përputhjen me lejet e ndërtimit. "

ISDS për ICZMCP më tej thekson se : "Projekti do të përfshijë forcimin institucional dhe ngritjen e kapaciteteve të të gjithë institucioneve përkatëse qeveritare, duke përfshirë Policinë Ndërtimore, dhe sistemin ligjor për të hartuar kriteret dhe procedurat për klasifikimin e ndërtimeve të paligjshme dhe për të siguruar transparencë gjatë procesit të prishjeve." Një shpjegim i detajuar i mësipërm i kronologjisë së ngjarjeve tregoi se nuk u morën masa të tilla gjatë implementimit të projektit në Jalë sikurse ishte parashikuar në fazën fillestare nga menaxherët e projektit.

OP8.40 Ngritja e kapaciteteve në projekt mbështet mes të tjerave edhe nga aktivitete për forcimin e planifikimit të përdorimit të tokës dhe rregulloreve, duke përfshirë përputhjen me lejet e ndërtimit, aktivitete për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve, kriteret dhe procedurat për klasifikimin e ndërtesave të paligjshme dhe forcimin e përgjithshëm të përdorimit të tokës dhe planifikimit hapsinor. Forcimi i kapaciteteve do të bëhej si pjesë e implementimit të SCDP, i cili nuk është hartuar ende. Për këtë arsye këto aktivitete nuk kishin filluar ende. Banka i ka rekomanduar qeverisë të përshpejtojë implementimin e këtij aspekti të projektit, pjesërisht për të ndihmuar përmbushjen e nevojave të grupeve vulnerable në zonat të cilat kanë qenë subjekt i prishjeve.

Komponeti i Zhvillimit të Komunitetit të ICZMCP

8. Pjesë e ICZMCP-së është të rritet zhvillimi i turizmit të nxitur nga komuniteti në Shqipërinë bregdetare. Ai synon të “implementojë nën-projekte që kanë për qëllim të promovojnë zhvillimin e një sektori turistik të qendrueshëm." Jala do të kishte qenë një komunitet ideal për të implementuar këtë iniciativë sepse i gjithë fshati është i ndarë në parcela të vogla toke, të cilat ju janë kthyer pronarëve të tyre. Megjithatë, duke shkatërruar brenda një nate të gjithë asetet e komunitetit, projekti nuk siguron ndonjë perceptim mbi mënyrën se si ka ndërmend të mbështesë aktivitetet e turimit të nxitur nga komuniteti, ose ç’kanale do të ndjekë komuniteti për të mbështetur veten gjatë fazës së implementimit të projektit.

OP 1.00 Menaxhimi bie dakord se zhvilimi i turizmit të nxitur nga komuniteti në Shqipërinë bregdetare është një nga objektivat e projektit dhe Komponenti B ka pikërisht këtë qëllim. Menaxhimi nuk mund te komentojë në këtë kohë nëse Jala do të ishte zgjedhur në të ardhmen si një vend për implementimin e nën prjekteve të Programit të Zhvillimit dhe Ruajtjes së Fshatit. Ekziston një procedurë për të identifikuar dhe paraqitur propozimet për të mbështetur investime të vogla në infrastrukturën bazë. etj. Deri tani qeveria nuk ka marrë ndonjë propozim nga fshati Vuno për investime në Plazhin e Jalës.

23

Shqipëria

KËRKESA E DYTË No Ankesa/çështja OP/BP Përgjigjja

1. Megjithëse projekti mbulon një zonë të bregdetit të Shqipërisë nga rajoni i Butrintit në jug (Deti Jon) deri në Porto Romano në veri (Deti Adriatik), ai megjithatë, ai megjithatë përjashton nga qëllimi dhe implementimi i tij zonën që mbulon pjesën veriore të Gjirit të Vlorës deri në grykën e lumit Vjosa. Kjo Kjo zonë është pjesë e Rajonit të madh të Vlorës, një etnitet unik gjeografik dhe mjedisor, i cili përmban atraksione mjaft të rëndësishme historike, kulturore dhe natyrore dhe zona natyrore të mbrojtura. E gjithë zona nga Kalimi i Cezarit në Palasë në jug deri në Bisht Poro dhe Fshatin e Delisuaj pranë grykës së Vjosës in Veri, është mjaft domethënës për mjedisin, turizmin, peshkimin, habitatin natyral, ekosistemin, kolonitë koralore si dhe për domethënien unike historike dhe kulturore të Gjirit të Vlorës, Lagunës së Nartës dhe rrethinat.

Kur porta e vërtetë e turizmit të Shqipërisë dhe vlerësimit të trashëgimisë kulturore pranohet gjerësisht të jetë Gjiri i Vlorës, Projekti e vendos fokusin e tij vetëm në qytetin dhe portin e Sarandës.2

Shkurt, qëllimet, objektivat dhe rëndësia e Projektit po minohen nga fokusimi i në pjesën Jugore të bregut, duke përjashtuar pjesën veriore të Gjirit të Vlorës dhe duke lënë jashtë projektit të gjithë pjesën e bregut të detit nga qyteti i Vlorës deri në grykën e Vjosës, e cila është një nga pjesët më me vlerë të bregut kombëtar, e përbërë nga duna rëre, habitate të lagunave, grykëderdhje të lumenjve, rezervate të zogjve, bimë të rrezikuara dhe specie të etj.;

OP 4.01, OP 11.03

Menaxhimi dëshiron të sqarojë se zona e projektit kalon zonën bregdetare jugore, siç është përcaktuar nga qeveria (shih paragrafin 9 në Seksion I më sipër). Projekti përfshin gjithashtu një aktivitet specifik në Porto Romano në përgjigje të kërkesës së qeverisë për të vendosur një model dhe ngritur një kapacitet për t’u marrë me pikat e nxehta të ndotjes. Fillimisht dy projekte të ndara, të cilat u kombinuan të dyja për lehtësi administrimi. Ky vendim nuk ndryshoi kufijtë e projektit të menaxhimit të integruar bregdetar, i cili vazhdon të mbetet i fokusuar në zonën e bregut jugor.

Menaxhimi i njeh vlerat historike, kulturore, natyrore dhe turistiko/ekonomike të rajonit të Vlorës, por kjo zonë është jashtë zonës së bregut jugor, sipas përcaktimit të qeverisë, e cila është zona e projektit.

Qëllimi i projektit është të fusë qasjen e ICZM me kalimin e kohës, duke fillluar me një zonë të kufizuar dhe më pas për t’u shtrirë në rajone të tjera kur të jetë fituar eksperienca e menaxhimit të tokës. Duke qenë se ICZM është një proces komplex dhe Banka është dakord që mësohet ndërsa bëhet, qeveria dhe Banka ranë dakord të fillojnë më një zonë të kufizuar dhe me një numër të caktuar çështjesh për të fituar eksperiencë, për këtë arsye është vendimi për t’u fokusuar në bregun e jugut, i cili ka një sërë sfidash specifike mjedisore dhe të zhvillimit.

2. Duke u fokusuar vetëm në bregdetin jugor të Shqipërisë dhe duke ndarë artificialisht Gjirin e Vlorës në dy rajone të ndryshme, projekti adopton një zgjidhje Solomonike për strategjine e menaxhimit të integruar të bregdetit dhe pastrimin e cila është diskriminuese, thjesht jo natyrore dhe thellësisht e dëmshme për ekonominë dhe interesat tona.

OP 4.01, OMS 2.20

Ndarja në tre zona bregdetare është bazuar në një analizë të kujdesshme të zhvillimit mjedisor dhe ekonomik. Shikoni pikën 1 më sipër

3. Projekti synon të kthehet në një lloj “programi të gjerë ombrellë” duke mbuluar disa projekte të Bankës Botërore në atë zonë. Sipas PAD-it, “Banka do të luaj një rol katalizues në harmonizimin e zhvillimit të programeve të asistencës të cilat prekin

OMS 2.20

Qëllimi i projektit është të fusë konceptin e planifikimit dhe menaxhimit të integruar të zonës bregdetare në Shqipëri, jo të ndërmerret një projekt kombëtar apo për zhvillimin e zonës bregdetare si të tërë. Qasja e vendosur me ICZM do të përdoret nga autoritetet gjatë

2 Shih, për shembull komponentin e Projektit për transformimin e Portit të Sarandës në një port vetëm për jahte dhe termi-nal pasagjerësh për të lehtësuar aksesin e pasagjerëve dhe mjeteve në Shqipërinë e jugut. Ky është një shembull tjetër i objektivit indirect për të promovuar interesin e operatorëve turistikë në Greqi, Vlorë dhe nga ana tjetër, është një portë e madhe hyrjeje e turizmit nga Evropa Perëndimore meqënëse lidh Shqipërinë me porte në Itali si Brindisi, Otranto. 3 Për shembull, ky është rasti in je financimi të Bankës Botërore me bazë nafte në Plazhin e Triportit, me një jetëgjatësi prej vetëm 25 vjeç, i cili është subjekt i një investigimi të veçantë të Bankës Botërore dhe kundërshton projektin e ICZM. Ky projekt do t’i shkaktojë dëme të pakthyeshme bregdetit shqiptar, diçka që Projekti përpiqet të parandalojë… Shih edhe një citim tjetër nga PAD-i: “Strategjia për vendin, bazuar në gjetjet e Strategjisë së Rritjes dhe Reduktimit të Varfërisw-

24


zonat bregdetare të Shqipërisë dhe në mobilizimin e mëtejshëm të mbështetjes së donatorëve për bregdetin.” Megjithatë, duke përjashtuar seksionin e Gjirit të Vlorës nga fokusi i tij dhe implementimi, projekti krijon një vakum të rrezikshëm, i cili është shumë i dëmshëm për zhvillimin e turizmit në Gjirin e Vlorës dhe rrethinat e tij.

Për më tepër, një qasje e tille diskriminuese lë shteg për projekte të tjera të mundshme zhvillimi të dëmshme, me pasoja afatgjata negative të një karakteri veçanërisht negativ mbi të gjithë Gjirin e Vlorës dhe vijën bregdetare Shqiptare Adriatik-Jon.3

hartimit të projekteve në Shqipëri. Shih pikat 1 dhe 2 sipër.

Referenca për projekte të tjera zhvillimi të dëmshme ka të bëjë me projektin e qeverisë për termocentralin, i cili mbështetet përveç të tjerëve edhe nga Banka Botërore. Projekti i Ristrukturimit të Sektorit të Energjisë dhe prodhimit është aktualisht duke u investiguar nga Paneli i Inspektimit. Për më shumë informacion ju lutem lexoni Përgjigjen e Menaxhimit në: http://www.worldbank.org/inspectionpanel.

4. Masa të tilla si furnizimi modern me ujë, kanalizime dhe kanalizimet e ujërave të zeza janë përqendruar vetëm për bashkitë e Sarandës dhe Himarës, kur ato janë jashtëzakonisht të nevojshme në bashkitë e Orikumit dhe Vlorës, si dhe në komunat Qendër dhe Radhimë;

OP 4.01 Menaxhimi pranon se këto bashki/komuna kanë nevojë për infrastrukturë të përmirësuar mjedisore dhe Banka i ka sugjeruar qeverisë se ajo kërkon asistencë për këtë qëllim, përfshirë asistencën për zhvilllim.

Menaxhimi do të donte të sqaronte se bashkia e Orikumit përfshihet në Programin e Zhvillimit dhe Ruajtjes së Fshatit.

5. Projekti mbulon edhe pastrimin e zonës së Porto Romanos në rajonin e Durrësit, por injoron përpjekjet që po kryen për pastrimin në fabrikën e Sodës Kaustike dhe Polivinil Kloridit në zonën e Vlorës duke e lënë këtë zonë në mëshirën e depozituesve të naftës.4

OP 4.01 Shih pikën 1.

6. Ne gjithashtu besojmë se një përjashtim i tillë minon interesat tona ekonomike në favor të operatorëve turistikë në Greqi. Gjiri i Vlorës është një portë kryesore e pavarur për turizmin në Shqipëri, e cila me fokusin e tepërt në portin e Sarandës e vendos industrinë e Shqipërisë nën influencën ekonomike të operatorëve në Korfuz, Greqi.5

OP 4.01 Projekti financon transformimin e Portit të Sarandës nga përdorimi i tij aktual si një port ngarkesash në një terminal pasagjeresh dhe jahtesh për të lehtesuar aksesin e pasagjerëve dhe mjeteve në Jugun e Shqipërisë. Ne jemi dakord se kjo do të lehtësojë lidhjet mes Sarandës dhe Korfuzit, ku gjendet edhe aeroporti më i afërt ndërkombëtar dhe kjo do të rrisë turizmin në rajon. Vlora ka aktualisht shërbim trageti për pasagjerët.

7. Ne besojmë se Banka ka shkelur procedurat që kanë të bëjnë me mjedisin, pjesëmarrjen publike, trashëgiminë kulturore dhe mos diskriminimin.

Ne i kemi ngritur shqetësimet tona me konsulentët e Bankës Botërore ose stafin në një takim në Vlorë... Në një shënim të veçantë shqetësimet në lidhje me rëndësinë e Gjirit të Vlorës janë ngritur në disa komunikime me Bankën nga Dr. Anna Kohen, Qytetare Nderi e Vlorës. Përgjigjet e marra nuk kanë qenë të kënaqshme.

OP 4.01, OPN 11.03

Në 17 Janar 2006 në një takim publik në Vlorë, Konsorciumi i paraqiti raportin e tij (interim report) të SCDP Zëvendës Ministrit të MPPTT. Merrnin pjesë edhe përfaqësues nga ministri të tjera, pushteti lokal ekipi i projektit dhe anëtërë të shoqërisë civile. Procesverbali tregon se kërkuesi z. Petrit Levendi dhe dy të tjerë (pa emër) përfaqësues të Shoqatës së Turizmit, Vlorë, morën pjesë në takim.

Çështja e kufijve të projektit u diskutuar gjatë takimit publik, megjithëse nuk është ngritur nga kërkuesit. Zëvendës Ministri, Konsorciumi dhe një anëtar i ekipit të

thekson se denigrimi i burimeve natyrore kërcënon zhvillimin e vendit dhe lehtësimin e varfërisë. Në këtë kontekst zona e bregdetit të Shqipërisë, është një nga asetet më të çmuara të vendit. …” Shih gjithashtu “Ndotjet nga anijet, Rajoni i Vlorës, përveç shqetësimeve të tjera të mëdha, mbledh derdhje/rrjedhje të naftës nga anijet që kalojnë. Kjo forcohet nga afërsia e kursit të anijeve me bregun dhe nga rrymat jo të favorshme të cilat e transportojnë ndotjen në brigjet e rajonit të jugut.” [PAD]. Termocentrali me bazë nafte i financuar nga Banka Botërore në Vlorë është projektuar të përdorë naftë të importuar, gjë e cila do të rrisë akoma më shumë ndotjen e anijeve në Gjirin e Vlorës për jetëgjatësinë 25 vjeçare të pro-jektit… 4 Megjithëse në procedurat e pastrimit, kësaj zone i është vënë syri nga kompania italiane “La Petrolifera Italo-Rumena për një depozitë të madhe nafte. 5 Shih Shënimin 5 më sipër.

25

Shqipëria

Bankës shpjeguan arsyet e mbulimit të projektit.

Përveç këtij takimi, stafi i Bankës (përfshirë ekipin e projektit, zyrën e Bankës në Shqipëri dhe ekipin në Ëashington) nuk kanë marrë ndonjë komunikim nga kërkuesit në lidhje me ICZMCP.

Banka Botërore ka marrë shtatë letra nga Dr. Anna Kohen, Presidente Organizatës Shqiptaro-Amerikane të Gruas dhe Presidente e Komitetit të Hebrenjve të Shqipërisë të Nju Jorkut, që nga Janari 2006, në lidhje me projektin e financuar nga Banka të Ristrukturimit të Sektorit të Energjisë dhe Prodhimit. Zëvendës Presidenti ose Drejtori i Infrastrukturës së Rajonit i janë përgjigjur çdo letre menjëherë, në shumicën e rasteve në më pak se një muaj. Për njërën nga përgjigjet u deshën dy muaj, për të përfshirë kështu gjetjet e misionit teknik në Shqipëri, i cili hetoi për disa nga ankesat specifike të bëra nga Dr. Kohen. Shumë nga letrat e Bankës për Dr. Kohen ofruan takim për të diskutuar çështjet, në kohë dhe vend të përshtatshëm për Dr. Kohen. Edhe sot kjo ofertë nuk është pranuar.

Në secilin hap, çështjet esenciale të ngritura nga Dr. Kohen janë adresuar gjerësisht nga ekipi i Bankës Botërore. Duke bërë kështu, ekipi ka pasur diskutime të gjera me ekspertë në Shqipëri, përfshirë këtu edhe departamentet qeveritare përgjegjëse për Arkeologjinë, Trashëgiminë Kulturore dhe Energjinë.

Në Korrik 2006, për sa më sipër, Banka kontraktoi një specialist të çështjeve të pronësisë kulturore për të ndërmarrë një mision teknik në Shqipëri me anëtarë të ekipit të projektit. Ekipi u takua me zyrtarë të qeverisë dhe ekspertë jo të qeverisë në arkeologji dhe trashëgimi kulturore. Gjetjet e këtij misioni iu dërguan Dr. Kohen në letrën e datës 2 Gusht 2006.

8. Banka Botërore nuk mund të ndërtojë me njërën dorë dhe të shkatërrojë me tjetrën. Ne besojmë se projekti referuar më sipër duhet të zgjerohet menjëherë, në këtë fazë dhe jo një një fazë të metëjshme për të përfshirë të gjithë zonën e Gjirit të Vlorës deri në grykën e Vjosës. Ne kuptojmë se kjo është në konflikt me projekte të tjera të Bankës Botërore. Megjithatë ne kërkojmë nga Paneli i Inspektimit të kryejë një vlerësim të së drejtës dhe të kryejë një hetim të plotë mbi këtë çështje. Ëe nevertheless request from the Inspection Panel to carry out an eligibility assessment and conduct a full investigation on this matter.

ICZMCP financohet si një Program Fleksibël Dhënie Kredie. Projekti aktual është faza I e Programit. Nëse përbushen shtysat siç specifikohet në PAD, atëherë është parashikuar një fazë e dytë në 2009, e cila pritet të përfshijë rajone të tjera. Zonat specifike për t’u mbështetur gjatë fazës së dytë do të përcaktohen gjatë implementimit të ICZMCP.

Menaxhimi nuk e kupton ankesën e kërkuesve se Projekti është në konflikt me projekte të tjera. Me aq sa është në dijeni Menaxhimi, nuk kemi të bëjmë me një rast të tillë.

26


ANEKSI 2

FAZA 1 E ICZMCP: KOMPONENTËT E PROJEKTIT

• Komponentët e Projektit. Projekti ose Faza 1 e Programit konsiston në komponentët dhe aktivitetet e mëposhtme:

• Komponenti A: Krijim Politikash dhe Ndërtim Kapacitetesh Institucionale për Menaxhimin e Integruar të Zonës Bregdetare (3.63 milion US$: 2.10 milion US$ IDA; 0.92 milion US$ PHRD; 0.36 milion US$ GEF; 0.25 milion US$ Qeveria Shqiptare). Objektivi i këtij komponenti është rritja e kapaciteteve të autoriteteve shqiptare për menaxhimin e burimeve të bregdeteve të Adriatikut dhe Jonit përmes zhvillimit të politikave operacionale të përshtatshme, një kuadri ligjor e rregullator si dhe instrumentave financiarë e ekonomile për ICZM; forcimi i kapaciteteve institucionale për të rritur eficiencën dhe efektivitetin e funksioneve rregullatore, planifikuese dhe menaxhuese të ICZM në nivel qëndror, rajonal e lokal; forcimi i rrjetit monitorues të ciësisë së ujit në bregdet; forcimi i menaxhimit të zonave të mbrojtura në Parkun Kombëtar të Butrintit, rritja e nivelit të dijeve; dhe ndërgjegjësimi publik rreth çështjeve të bregdetit në Shqipëri. Komponenti A përfshin dy nënkomponentë: (i) mbështetje politikash strategjike; dhe (ii) forcimi i menaxhimit të bregdetit. Më specifikisht, komponenti do të mbështesë:

• Forcimi i kapacitetit në nivelet qëndrore, rajonale dhe lokale për të zbatuar përgjegjësitë rregullatore për planifikimin e përdorimit të tokës, duke përfshirë këtu përputhshmërinë me lejet e ndërtimit.

• Zhvillimi dhe përvetësimi i mjeteve të përshtatshme të menaxhimit siç janë GIS-i i integruar bazuar në aplikimet e përdorimit të tokës.

• Hartimi dhe vënia në zbatim e incentivave të përshtatshëm financiarë dhe ekonomikë për të nxitur ndryshimet në sjellje në aktivitetet njerëzore në zonat e bregdetit.

• Zhvillimi i një kuadri politikash dhe ligjor për ICZM. • Ndërtimi i kapaciteteve dhe vendosja e një kuadri institucional funksionues

për ICZM. • Forcimi i kapaciteteve monitoruese për mjedisin përgjatë zonës bregdetare. • Zhvillimi dhe kodifikimi i Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut. • Formulimi i një numri të selektuar të planeve lokale të përdorimit të tokës për

bashkite bregdetare dhe/ose komunave. • Përditësimi i planeve menaxhuese të zonave të mbrojtura për Parkun

Kombëtar të Butrintit.

• Komponenti B: Infrastruktura Mjedisore Bregdetare dhe Rehabilitimi i saj (28.76 milion US$: 14.09 milion US$ IDA; 5.20 milion US$ BE; 2.60 milion US$ Qeveria Austriake; 0.58 milion US$ PHRD; 0.45 milion US$ GEF; 1.26 milion US$ përfituesit; US$4.58 milion Qeveria Shqiptare). Objektivi i këtij komponenti është të ndihmojë bashkitë e bregdetit të jugut dhe komunat për të

27

Shqipëria

ruajtur, mbrojtur dhe zgjeruar burimet natyrore dhe vlerave kulturore të bregdetit me qëllim përmirësimin e kushteve mjedisore në zonën bregdetare dhe nxitjen e mbështetjes së komunitetit për menaxhim të qëndrueshëm të zonës bregdetare. Investimet fizike specifike to të bëhen në mënyrë të njëpasnjëshme bazuar në Planin e Zhvillimit të Bregdetit të Jugut dhe planet lokale strategjike. Shkalla fizike e investimeve të mundshme do vendoset paraprakisht. Këto investime janeë grupuar në katër nënkomponentë: (i) menaxhimi i mbetjeve të ngurta pë bregdetit jugor; (ii) Përmirësimi i sistemit të furnizimit me ujë dhe ujërave të zesa; (iii) Porti i Sarandës; dhe (iv) Programi i Ruajtjes dhe Zhvillimit të Fshatrave të Bregdetit. Më specifikisht, komponenti do të mbështesë:

• Përmirësime në menaxhimin e mbetjeve të ngurta në zonën bregdetare jugore, përfshirë planin dhe ndërtimin e dy vendpërpunimi plehërash bashkiake në Sarandë dhe Himarë.

• Përmirësime në sistemin e furnizimin me ujë dhe ujërave të zeza në zonën turistike të qytetit të Sarandës.

• Transformimi i Portit të Sarandës në një terminal të posaçëm për tragete dhe pasagjerë për të lehtësuar levizjen e pasagjerëve dhe mjeteve në Shqipërinë e Jugut.

• Krijimi i një Programi për Ruajtjen dhe Zhvillimin e Fshatrave të Bregdetit për t’iu ofruar mbështetje financiare dhe forma të tjera mbështetjeje pushtetit lokal dhe komunave të bregdetit jonian që janë të angazhuar t’i përshtaten kërkesave të Programit (përmes në “Marrëveshjeje Partneriteti”) për zbatimin e nënprojekteve që kanë për qëllim përmirësimin e infrastrukturë publike në funksion të mbrojtjes së mjedisit dhe vlerave të trashëgimisë kulturore, zhvillimin e turizmit të qëndrueshëm, rigjallërimin e trashëgimisë arkitekturore tradicionale; mbështetje do t’i ofrohet edhe komunave rreth Parkut Kombëtar të Butrintit për të nxitur mbrojtjen e mjedisit dhe aktivitete ekonomike të qëndrueshme.

• Komponenti C: Pastrimi i zonës së ndotur të Porto Romanos (4.45 milion US$: 0.15 milion US$ IDA; 3.11 milion US$ Qeveria Hollandeze; 0.31 milion US$ PHRD; 0.88 milion US$ Qeveria Shqiptare). Objektivi i këtij komponenti është të vendosë nën kontroll ndotjen e tokës dhe ujërave tokësore në ish uzinën kimike të Porto Romanos, në rrethinat e Durrësit, e konsideruar si një nga zonat më të ndotura të Ballkanit. Komponenti C përfshin pesë nënkomponentë: (i) ndërtim kapacitetesh dhe rritje ndërgjegjësimi mbi mbetjet e dëmshme; (ii) monitorimi mjedisor; (iii) kthimi në normalitet dhe pastrimi; (iv) planifikimi për përdorimin e tokës; dhe (v) zbatimi i planit të zhvendosjes (së popullsisë që jeton aty). Projekti do të ndërtojë kapacitete për menaxhimin e zonave të ndotura në Ministrinë e Mjedisit, të cilat mund të përdoren më pas për trajtuar zona të tjera të ndotura në vend1 dhe të mbështesë rritjen e ndërgjegjësimit të komunitetit në zonën e Porto

1 Zona të tjera të ndotura në vend përfshijnë: Uzina e PVC në Vlorë, fushat e naftës të Marinzës në Patos, rafineria e naftës në Ballsh, vendodhja e plehërave në Sharrë, uzina e plehërave të nitratit në Fier, Kombinati metalurgjik në El-basan, fabrika e bakrit në Rubik dhe uzina e plehërave të fosfatit në Laç.

28


Palermos, duke u përqëndruar në pakësimin e rreziqeve shëndetësore mjedisore. Në mënyrë më specifike, komponenti do të mbështesë:

• Ndërtim kapacitetesh në menaxhimin e zonave të ndotura dhe ndërgjegjësimin e komunitetit.

• Vendosjen e një sistemi monitorimi mjedisor afatgjatë. • Kryerja e rikthimit në normalitet dhe pastrimit të zonës. • Vendosja e një modeli për pastrimin e zonave të ndotura, i cili nëse rezulton i

suksesshëm mund të replikohet në zona të tjera të ndotura përgjatë bregdetit.

• Komponenti D: Menaxhimi dhe Monitorimi i Projektit (1.63 milion US$: 1.07 milion US$ IDA; US$0.15 milion US$ GEF; 0.41 milion US$ PHRD). Ky komponent do të ofrojë mbështetje për menaxhimin, koordinimin, monitorimin dhe vlerësimin e projektit. Ai do të financojë asistencën teknike, mobilimin e zyrave, trajnimin dhe kosto operacionale inkrementale. Komponenti D përfshin tre nënkomponentë: (i) mbështetje për koordinimin e projektit; (ii) mbështetje për zbatimin e projektit; dhe (iii) mbështetje për monitorimin, vlerësimin dhe komunikimin e projektit.

• Aktivitetë për Përgatitjen e Projektit (0.09 milion US$: 0.09 milion US$ IDA). Qeveria ka financuar studime përgatitore në saje të Lehtësisë për Përgatitjen e Projektit (Project Preparation Facility (PPF)), fond, i cili u bë efektiv në 4 nëntor 2004. Qeveria po vazhdon të përdorë fondet e PPF për formulimin dhe kodifikimin e Planit të Zhvillimit të Bregdetit të Jugut dhe inicimin e aktiviteteve kryesore të projektit, siç janë krijimi i ekipit të Kordinimit dhe Zbatimit të Projektit, dhënia e asistencës teknike për menaxhimin e mbetjeve të ngurta dhe kryerja e punëve inxhinierike të landfilleve bashkiake dhe punëve civile në Portin e Sarandës.

Shtysat (kushtet) për Fazën 2

• Kuadri institucional, ligjor dhe rregullator për Projektin e Menaxhimit të Integruar të Zonës Bregdetare (ICZM) të jetë vendosur, implementuar dhe zbatuar në nivel kombëtar, rajonal dhe lokal.

• Formulimi i planeve të përdorimit të tokës në nivel rajonal dhe lokal në zonat bregdetare të ketë respektuar kriteret dhe metodologjitë e rëna dakord për planifikimin e përdorimit të tokës, vlerësimin mjedisor strategjik të integruar në procesin e planifikimit dhe të ketë aprovuar një qasje planifikimi pjesëmarrës.

• Plani për Zhvillimin e Bregdetit të Jugut (SCDP), Vlerësimet Strategjike Mjedisore dhe Kuadri i Zhvendosjeve (të popullsisë) të kenë përfunduar dhe të jenë aprovuar në mënyrë që të udhëheqin investimet në bregdetin jugor të Shqipërisë.

• Kapacitet institucionale për zbatimin dhe monitorimin e planeve të përdorimit të tokës, rregulloret për ndërtimet dhe legjislacioni për vlerësimin e ndikimit në

29

Shqipëria

mjedis të kenë përmirësuar situatën në bregdetin jugor; dhe rezultatet e monitorimit dhe inspektimit në lidhje me përputhshmërinë me kriteret të jenë bërë të njohura për publikun.

• Ministria e Turizmit të tregojë një kuptim të përmirësuar të shqetësimeve dhe çështjeve mjedisore.

• Faza 1 e pastrimit dhe aktiviteteve të investimeve mjedisore në infrastrukturë të ketë përfunduar ose të tregojë progres në një shkallë të kënaqshme (të paktën 70 përqind e angazhimit të investimit dhe 50 përqind e disbursimit ndën Komponentin e të Ndërtimit dhe Rehabilitimit të Infrastrukturës Mjedisore të Bregdetit).

30


ANEKSI 3

PLANI I ZHVILLIMIT TË BREGDETIT JUGOR

Kontratat e reja për Planin e Zhvillimit të Bregdetit Jugor dhe përmbledhje e qëllimeve të shërbimeve për secilën janë si më poshtë:

1. Një konsulent individual do të përgatisë Vlerësimin Strategjik Mjedisor (SEA) për Planin e Zhvillimit të Bregdetit – Në vijim të punës standarde për një SEA, konsulenti do të ketë edhe dy detyra të rëndësishme:

Të ofrojë një tablo fillestare të rreziqeve të nënkuptuara në zhvillimin e rajonit, të cilat mund të pakësojnë ose shkatërrojnë vlerat dhe potencialet natyrore.

Assess the extent to which the land-use measures proposed as part of the Southern Coast Regulation include all the risks and provide adequate measures to mitigate the risks.

2. Një kompani planifikimi do të përgatisë komponentët e tjerë të SCDP, përfshirë Rregullore e Bregdetit Jugor, hartat dhe Zhvillimin Infratrukturor. Në vazhdim, kjo kontratë do të përfshijë:

Trajnime mbi koncepte dhe metoda të planifikimit sipas tregut dhe të menaxhimit të përdorimit të tokës për personat që do të jenë përgjegjës për zbatimin dhe monitorimin e zbatimit të SCDP.

Përgatitja e një dokumenti që do të identifikojë çështjet që duhen trajtuar në Rregullore si dhe shëmbujve nga praktikat më të mira të vendeve të tjera.

Dialog pjesëmarrës me palët e interesuara (të gjithë këta do të trajnohen si edhe të tjerë) bazuar në këtë dokument me qëllim që të hartohet Rregullorja.

3. Një konsulent individ do të përgatisë GIS për Bregdetin e Jugut. Kjo punë do të ndahet në dy faza si më poshtë:

Hartimi i GIS, duke filluar nga nevojat e përdoruesve të fundmë siç përcaktohet në Udhëzuesin e Praktikave më të Mira në Perdoruesin e Interface-it per GIS.

Zbatimi i dizenjimit; futja, validimi dhe bërja e geo-referencave të të dhënave siç janë identifikuar në dizenjim; dhe trajnimi i operatorëve dhe përdoruesve.

4. Konsulentë individë për të siguruar në pjesëmarrje efektive – Lehtësuesi dhe trajneri do të kenë detyra të veçanta si bashkëtrajnues në të gjitha aktivitetet për të lehtësuar dialogun mbi përgatitjen e Rregullores së Bregdetit të Jugut si dhe për të ofruar versione të sakta shqip të të gjithë raporteve të përgatitura nga konsulentë dhe kompani të tjera që punojnë për të përfunduar Planin e Zhvillimit të Bregdetit Jugor (SCDP).

31

Shqipëria

ANEKSI 4

FOTOGRAFI TË NDËRTIMEVE PA LEJE NË ZONËN E PROJEKTIT

32

Documents

PERGJIGJJA E GRUPIT TE MENAXHEREVE TE BANKES …siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Inspection_Panel... · Menaxhimi i Integruar i Zonës së Bregdetit dhe i Pastrimit