isang pagkakamali ng baguhang manunulat ang isiping

bunga lamang ng sagimsim, guniguni o kathang isip ang

lathalain.`

Sanaysay itong batay sa tunay na pangyayari na

masusing pinag-aralan, nagtataglay ng pagpapaliwanag,

pananaliksik, bunga ng panayam maliban sa sariling

impresyon at karanasan ng sumusulat

May layunin itong magpabatid, mang-aliw, magturo, magpayo,

mangaral at ginagamitan ng makabagong pamatnubay.

Maaari itong Makita sa iba’t ibang panig ng pahayagan bilang

lathalaing pabalita, lathalaing pang-agham, lathalaing pang-

isports maliban sa iba pang tanging uri ng lathalain.

Ang mga sanaysay sa ilalim ng pangkaunlarang

komunikasyon at lathalaing pang-agham ay dapat

maihiwalay na pahina sa ibang kaurian ng mga lathalain

Madalas ang mga lathalain ay isinusulat sa paraang pataas

ang kawilihan upang lalo itong kapana-panabik.

Pagpapalawak ang uring ito ng balita sa

pamamagitan ng pagdaragdag ng

impormasyon at pagpapalalim sa anggulong

di-karaniwan, kababalaghan upang makuha

ang simpatiya o kawilihan sa iba.

HALIMBAWA: Ang Pagliligtas ng Batang Babae sa

Watawat sa Gitna ng Malakas na ulan

Tuon nito ay upang magbigay ng

kapaki-pakinabang na kaalaman at

may layuning magturo o magpayo.

HALIMBAWA: Nakaahon sa Kahirapan

Dahil sa Dahon ng Saging

Hindi ito talambuhay. Ang pokus ng

artikulong ito ay upang ilarawan ang

buhay , karanasan, pilisopiya, dahilan

ng kabiguan at tagumpay ng isang tao.

HALIMBAWA: Cory Aquino Dangal ng

Lahing Pilipino

Bagamat ito’y nagpapabatid din, ang

pinakapaksa nito ay hinggil sa kasaysayan

ng isang tao, lugar, bagay o samahan.

HALIMBAWA: SAMAFIL: Kabalikat ng Mag-

aaral sa Pagpapaunlad ng Wikang Filipino

 

Nahihinggil ito sa mga kakaibang

karanasan ng tao na maaaring kapulutan

ng aral o kawilihan.

HALIMBAWA: Ang Pakikipagpatintero kay

Kamatayan(kuwento ito ng isang car racer)

Ang pananaw, damdamin at

impresyon ng tao hinggil sa paksa ay

nakukuha sa pamamagitan ng

panayam. maaaring porlrmal o

impormal ang pagkuha ng tala subalit

naihanda na ang mga tanong bago pa

ang aktwal na pakikipanayam.

Ang layunin nito ay aliwin

at makapagpagaan sa

pakiramdam ng

mambabasa kaya’t pili ang

mga paksa

Sa uring ito, itinuturo ang mga tips o

proseso sa pagluluto, pagpapaganda,

mga proyekto at serbisyo.

HALIMBAWA: Tips kapag Naligaw sa

Gubat; Paraan ng Pagpapaputi

Naglalahad ito ng mga lugar na

napasyalan at impormasyon sa

mga ito.

HALIMBAWA: Kota Kinabalu… Isang

Sulyap sa kanyang Kagandahan

Tumatalakay ang uring ito ng mga

paksang may kinalaman sa engkanto,

multo, duwende at bahaging

supernatural.

HALIMBAWA: Ang Puting Duwende

Tumatalakay ito sa mga

paksang pang-agham at

karaniwang may isang pahina

sa pahayagan.

Nahihinggil ito sa mga

paksang pampalakasan.

Tulad ng isang sanaysay binubuo ito

ng tatlong bahagi at sumusunod sa

simulain ng wastong pagsulat- may

kaisahan, may kaugnayan ang mga

talata, may diin at kagandahan.

Gumamit ng makabagong

pamatnubay

Salaysay ng mga pangyayari

o pagpapaliwanag;maaaring

dalawa o higit pang talata.

Dapat may tie-in o kaugnayan sa simula.

Maaaring wakasan ang lathalain sa pamamagitan

ng buod ng buong artikulo, paghayag ng

pinakamahalagang puntosa unang pagkakataon,

isang tanong, mungkahi sa kahihinatnan, pag-

uulit sa simula, pag-uulit ng mga salitasa

pamagat at isang angkop na sipi.

Gawing maayos at malinaw ang

sulatin. Ang mga pangungusap

ay dapat umiinog sa paksang

tinatalakay.

Iwasang magsulat ng

mahahabang pangungusap

sa talata.

Gawing kapana-panabik ang

bawat talata upang

makapukaw ng interes.

Gumamit ng mga

magagaang salita

Dapat malinaw na

magkakahanay at

magkakaugnay ang mga

kaisipan

Ipundasyon ang sulatin sa

pamamagitan ng paglalagay

ng mga impormasyon, datos

at matalinong pananaliksik.

Magkaroon ng pag-uugnay

(tie-in) sa unang talata at

pangwakas na talata.

Gumamit ng hindi gasgas na

pamagat na di

nagbubunyag ng wakas

Pumatok sa Litsong Manok (success story)

Kahit Saan, kaahit kaailan

Dilaw ang Kulay ng kanyang Puso

Pangako ng kaluluwa

Hiniram na Ganda

a.Nakakaakit ba ito?b.Hindi ba ito nagbubunyag ng wakas?c.Orihinal ba ito?d.Maikli ba at nakakapukaw ng interese.Kawili-wili ba?

a. May kaisahan ba?

b. Ugnay-ugnay ba ang mga talata?

c. Tungkol lamang bas a isang paksa?

d. Maayosba o sabog ang magkakaayos ng

mga ideya

SIMULA – nakapupukaw ba ang simula para

magpatuloy magbasa? Baakit? Kung hindi,

anong puwedeng ipalit sa simula?

(panretorikang tanong, panggulantang na

pahayag, pasalaysay, siniping

sabi,kasabihan,talinghaga, ssuliranin)

SA WAKAS – Anong uri ng pagwawakas ang

ginamit?Buod ban g artiulo? Pahayag ng

pinakamahalagang bahagi sa kauna-unahang

pagkakataon? Isang katanungan? Mungkahi?

Porkast o hula? Sipi? Pag-uulit ng panimula?

Pag-uulit ng salita o pamaga?

Maligoy at masalita ba?

Gumamit ba ng malalim na salita?

Sobra ba ang haba ng mga pangungusap na

nagpalabo sa kaissipan ng pangungusap/talata?

Pormal o impormal bang wika ang ginamit?

nakatulong ba ito?

Kaninong akda ang dapat

maging una, ikalawa at

ikatlong ranggo? Bakit?

Pak!Bog! ito ang maririnig na mga

tunog habang walang sawang

sinasaktan ng isang lalaki ang

kanyang asawa sa San Jose Del

monte dahil daw sa selos.

Puso… pagmamahal… malasakit…

katapangan… determinassyon ang

mga nakita ko sa mga mobile teacher

sa Alternative learning System(ALS).

Nang mapanood ko sa ABS-CBN ang

kuwento ni Teacher Allan Abasolo ng San

Andres, Quezon, nanliit ako sa aking sarili.

Ako rin ay guro ng 13 taon subaalit hindi

ko matatapatan ang kabayanihan niya.

An gating planeta ay puno ng mga bayani,

matanda at bata, mayamn at mahirap, lalaki at

babae sa iba’t ibang kulay, laki at may anyo na

pinag-uugnay-ugnay tulad sa malaking habi ng

mantel. “Ito ang pahayag ni G. Efren

Penaflorida.

1.lathalaaing may makataong kawilihan

2.pormal

3.pamatnubaay na dikumbenssyunal

4.hindi bababa sa limang talata