VJEBA 5 - OZNAAVANJE ELIKA U SKLADU SA EN 10027

VJEBA 5 - OZNAAVANJE ELIKA U SKLADU SA EN 10027 Kljune rijei: oznaka elika, glavni simboli (oznaka), dodatni simboli (oznaka)

Cilj vjebeUpoznavanje sa standardom EN 10027 Obiljeavanje elika

Teoretska podloga vjebe

INCLUDEPICTURE "F:\\Oznacavanje celika u skladu sa EN 10025 - Materijali i Tehnike Spajanja - MEF-SA_files\\vMAT1-V5-sl1.jpg" \* MERGEFORMATINET

Slika 1. Struktura obiljeavanja elika prema EN 10027-1 i DIN V 17006-100

Prema EN 10027 oznaka jednog konkretnog elika moe biti definirana prema sljedeim grupama oznaavanja:Grupa 1 - Broj materijala (Werkstoff Numer); W.Nr.prema ovom sistemu oznaavanja, oznaka elika je data samo brojevima, pri emu svi elici na poetku oznake imaju broj 1, npr: 1.0037

Grupa 2 - elici sa definiranim podrujem primjene te definiranim mehanikim i fizikalnim osobinamaprema ovome sistemu oznaavanja, oznaka elika je data glavnom i dodatnom oznakom koja se sastoji iz alfa-numerikih simbola, npr: S235JR

Grupa 3 - elici sa definiranim kemijskim sastavomprema ovome sistemu oznaavanja, oznaka elika je data glavnom i dodatnom oznakom koja se sastoji iz alfa-numerikih simbola, npr: C45E

Napomena:Svi elici posjeduju oznaku prema grupi 1, te najmanje jednu oznaku prema grupi 2 ili 3. Vrlo rijetko elici mogu imati oznaku prema grupi 2 i 3!

Primjeri oznaavanja u skladu sa vie meunarodnih normi Slika 2. Primjer oznake jednog elika prema vie meunarodnih normi

Struktura oznake

Slika 2. Struktura oznake elika S235JR prema EN 10027

NapomenaPrema Kljuu za elik ( http://www.stahlschluessel.de/ ):- Broj razliitih oznaka i brand naziva elika u svijetu: vie od 50.000- Dananji broj razliitih elika: vie od 2.000- Oznaavanjem putem W.Nr. predvieno je oznaavanje do 10.000 razliitih elika

Oznaavanje prema Grupi 2 - elici sa definiranim podrujem primjene i mehanikim i fizikalnim osobinama Slika 3. Primjeri oznaka i tumaenje istih za elike iz Grupe 2 (elici sa definiranim podrujem primjene, mehanikim i fizikalnim osobinama) * Ako se ispred oznake (za gore date primjere) nalazi slovo G tada se radi o elinom livu! Npr: GP265

Oznaavanje prema Grupi 3 - elici sa definiranim kemijskim sastavom Slika 4. Primjeri oznaka i tumaenje istih za elike iz Grupe 3 (elici sa definiranim kemijskim sastavom) * Kod niskolegiranih elika broj koji odreuje kemijski sastav legirajueg elementa u oznaci se dobije kada se kemijski sastav pomnoi sa faktorom legiranja koji za pojedine elemente iznosi:- x4 za Cr, Co, Mn, Ni, Si i W;- x10 za Al, Cu, Mo, Nb, Ti, V;- x100 za C, N, P, S;- x1000 za B. * Kod visokolegiranih elika broj koji odreuje kemijski sastav legirajueg elementa u oznaci predstavlja stvarni kemijski sastav u %. * Kod brzoreznih elika broj koji odreuje kemijski sastav legirajueg elementa (redom W, Mo, V, Co) u oznaci predstavlja stvarni kemijski sastav u %. * Ako se ispred oznake (za gore date primjere) nalazi slovo G tada se radi o elinom livu! Npr: GX5CrNi18-10

PrimjeriZa dole date elike navesti (odrediti):- pripadnost Grupi 1 ili 2 na osnovu date oznake po standardu EN 10027-1,- sve osobine (mehanike, fizike ili hemijske) koje se mogu saznati na osnovu date oznake po standardu EN 10027-1.

1. S275JR2. E2953. 17NiCrMo6-44. C40E5. 15CrMoV5-96. X82WMoCrV6-5-47. P355GH8. S355K2G2W9. L555QB10. HS18-1-2-511. GX10NiCrNb32-20

Prije nego se pristupi odreivanju pripadnosti oznake elika po EN 10027-1 jednoj od grupa (1 ili 2), a samim tim i daljeg tumaenja oznake, neophodno je primjeti da elici u Grupi 2 (sa definisanim kemijski sastavom) mogu kao prvo (slovo ili broj) u oznaci imati slijedee: - slova C, GC, G (praeno brojem), X, GX, ili HS, ili - dvocifreni ili trocifreni broj (sluaj kod niskolegiranih elika).Svako drugo slovo na poetku oznake: S, GS, P, PG, L, E, B, Y, R, H, HT, D, TH, ili M znai da se radi o Grupi 1.Kada znamo kojoj grupi po standardu EN 10027-1 oznaka elika pripada, dalje tumaenje je mnogo jednostavnije, pri emu treba voditi rauna o redosljedu brojanih i slovnih oznaka, kao to je dato u gornjim tabelama.

Slijedi (slovo ili broj u oznaci je boldiran):

S275JR S275JR grupa 1 elici sa definisanim fizikim i mehnikim osobinama, opti konstrukcioni elik,S275JR granica razvlaenja Re= 275 N/mm^2,S275JR energija loma = 27 J, pri ispitnoj temperaturi +20 C.

E295 E295 grupa 1 elici sa definisanim fizikim i mehnikim osobinama, elik za mainogradnju,E295 granica razvlaenja Re= 295 N/mm^2.

17NiCrMo6-4 17NiCrMo6-4 grupa 2 elici sa definisanim kemijskim sastavom, niskolegirani elik sa 0,17 %C,17NiCrMo6-4 legirajui elementi redom: Ni, Cr, Mo,17NiCrMo6-4 sadraj legirajuih elemenata redom: 6/4= 1,5 %Ni, 4/4= 1 %Cr, bez datog %Mo.

C40E C40E grupa 2 elici sa definisanim kemijskim sastavom, nelegirani ugljenini elik,C40E sadri 0,40 %C,C40E sa propisanim maksimalnim sadrajem S (kvalitetni do plemeniti ugljenini elik).

15CrMoV5-9 15CrMoV5-9 grupa 2 elici sa definisanim kemijskim sastavom, niskolegirani elik sa 0,15 %C,15CrMoV5-9 legirajui elementi redom: Cr, Mo, V,15CrMoV5-9 sadraj legirajuih elemenata redom: 5/4= 1,25 %Cr, 9/10= 0,9 %Mo, bez datog %V.

X82WMoCrV6-5-4 X82WMoCrV6-5-4 grupa 2 elici sa definisanim kemijskim sastavom, visokolegirani elik,X82WMoCrV6-5-4 sadri 0,82 %C,X82WMoCrV6-5-4 legirajui elementi redom: W, Mo, Cr, V,X82WMoCrV6-5-4 sadraj legirajuih elemenata redom: 6 %W, 5 %Mo, 4 %Cr, bez datog %V.

P355GH P355GH grupa 1 elici sa definisanim fizikim i mehnikim osobinama, elik za posude pod pritiskom,P355GH granica razvlaenja Re= 355 N/mm^2,P355GH propisane dodatne osobine (da bi se saznale neophodno je posjedovati odgovarajui dodatak standardu EN 10027-1),P355GH elik za rad na visokim temperaturama.

S355K2G2W S355K2G2W grupa 1 elici sa definisanim fizikim i mehnikim osobinama, opti konstrukcioni elik,S355K2G2W granica razvlaenja Re= 355 N/mm^2,S355K2G2W energija loma = 40 J, pri ispitnoj temperaturi -20 C,S355K2G2W propisane dodatne osobine (da bi se saznale neophodno je posjedovati odgovarajui dodatak standardu EN 10027-1),S355K2G2W atmosferski postojan elik.

L555QB L555QB grupa 1 elici sa definisanim fizikim i mehnikim osobinama, elik za cjevovode,L555QB granica razvlaenja Re= 550 N/mm^2, L555QB gaen elik,L555QB zahtjevana klasa elika (da bi se saznala neophodno je posjedovati odgovarajui dodatak standardu EN 10027-1)

HS18-1-2-5 HS18-1-2-5 grupa 2 elici sa definisanim kemijskim sastavom, brzorezni elik,HS18-1-2-5 sadraj legirajuih elemenata redom: 18 %W, 1 %Mo, 2 %V, 5 %Co.

GX10NiCrNb32-20 GX10NiCrNb32-20 grupa 2 elici sa definisanim hemijskim sastavom, visokolegirani elini liv,GX10NiCrNb32-20 sadri 0,10 %C,GX10NiCrNb32-20 legirajui elementi redom: Ni, Cr, Nb,GX10NiCrNb32-20 sadraj legirajuih elemenata redom: 32 %Ni, 20 %Cr, bez datog %Nb.