Otoyollarda Tasarım Standartları

7/25/2019 Otoyollarda Tasarm Standartlar

1/40

Otoyollarda Tasarm

Standartlar

stanbul Teknik niversitesiUlatrma Mhendislii

Otoyollarnn Geometrik Planlanmas

ar !O"#$#%

brahim &'('


2/40

Trkiyede Karayollarnn Snfandrlmas Otoyol Nedir Karayolu Projelerinde Geometrik Standartlar Otoyollarda Geometrik Standartlar ve Seimi Geometrik Standart Elemanlar

Pro)e *+

Tra,k *a-mi

*i+met .+eyi

st /a0

&ur0lar

.ever

1im

.ey #2klk &avaklar

"evler Krsal Otoyollar

Genel 3+ellikler

Ge2ki

$45)ler Kent i Otoyollar

2erik


3/40

&arayollarn7 /olun 8e2tii b4l8enin 4+elliine9 /olun 4nemine9 Plat5ormunun durumuna9

&a0lama durumuna 84re 8ibi deiik ekillerdesn:andrmak mmkn olmaktadr;

lkemi+de ki karayolu a ise daha 2ok idari birsn:ama ile d4rt 8ru0 yoldan olumaktadr7

Otoyollar .evlet /ollar l /ollar &4y /ollar

Trkiye


4/40

#nayollar oluturan otoyollar ve devletyollar ile to0lay- yol niteliinde ki ilyollarnn her trl 0lanlama9 ya0m vebakm ileri 6ayndrlk ve skan 6akanlbnyesindeki &arayollar GenelMdrl =&GM> tara5ndanyrtlmektedir;

6yk ha-imdeki tra,in yksek bir h+ile 8-en i2inde akmna olanak vermekama- ile en son teknie 84re inaolunan otoyollar iki 8idi iki 8eli olmak+ere en a+ d4rt eritli olarak ya0lr veorta ayr- ile 8eli 8idi tra,ibirbirinden ayrlr; Otoyollar tam ireri!me kontrolvardr; /ani9 bu yollara

belirli yerlerden 8irilebilir veya 2klabilir;6u durum yol ka"asitenin yksekolmasna imkan tanmaktadr;

Otoyol %edir


5/40

/aya ve hayvan 8irilerini 4nlemek +ere yol boyun-a her iki yanndaen8eller bulunur; #otorsu$ ta!tlara ka"al olan otoyollarda e!d$eykav!ak ulunma$; Tm kesimeler 5arkl d+eyli =k40rl> kavak ilesalanr; Genelde otoyol 4+ellii tayan an-ak ba+ kavaklar ed+eyti0ten olan yollara ise ksmi erime kontroll yol ya da eks0res yol adverilir; Trkiye har, ile 84sterilir; #lman-a? #utobahn9n8ili+-e? @reeAay9 MotorAay veya *i8hAay olarak adlandrlr;

Otoyollar% yksek &a'im ve &$da verimli ir yol'uluk &i$meti sa(lar)

Otoyol %edir


6/40

Otoyol? =#lman-a ? #utobahn9 n8ili+-e ? @reeAay9 MotorAay veya*i8hAay>9 h+l tra,k akm salamak i2in ya0lan9 2ok eritli ve 2i5t y4nl8eni yoldur;

Otomobil retimindeki 8elimeler karayollarnn yay8nlamasylaBC;/+yln hemen banda demiryoluna stnlk salay0 8nm+e

tanmtr; Otoyol9 BC; y+yln ilk yarsndan sonra modernlemeninbeklenen bir 8ereklilii olarak ulam 0olitikalarn oluturan 4nemli birkavram halini almtr; &ara ulamnn 4n-elikli se2enei olarak +amanlaotoyol alar sklaarak artk kentlemenin bir 0ar2as haline8elmilerdir; @arkl -o8ra5yalarda9 5arkl +aman aralklarnda otoyol kentive b4l8eleri b4lerek9 datarak9 btnleyerek9 kendine ait bir 8erilimle

ve 0otansiyelle var olarak kendi kendini tanmlamtr; Otoyolun kenti2ive sehirleraras ulasm tayin eden bir yere sahi0 olmas artk kentima)nnda d4nsmesine9 yenilenmesine sebe0 olmustur; Otoyollar artktamamlay- yada yardm- olmaktan 2ok belirleyi-i bir kimli8ebrnmektedir;

Otoyol %edir


7/40

&arayolu ulam sistemi i2erisinde9 yollarn sn:andrlmas9 biryerleimin veya bir kentin ulam ann 0lanlanmasnda9 5arklseyahat tale0lerinin belirli bir sisteme9 hiyerariye 84rey4nlendirilmesidir;

Otoyollarn 5onksiyonel sn:ar veya 8eometrik ti0ler olarak

sn:andrlmas9 teknik elemanlar9 y4neti-iler ve kamununbirbirleri ile olan iletiimi i2in 8ereklidir;

Otoyol %edir


8/40

&arayolunun 84revi9 -anllarn ve eyalarn bir yerden baka bir yereh+l9 8venli9 kon5orlu ve ekonomik bir ekilde ulamalarnsalamaktr; #n-ak bunu 8er2ekletirirken9 8erekli karayolustandartlar salanmal9 to0lum ve kent yaamna9 2evreye olumsu+etkileri olmamal ya da bu olumsu+ etkiler en a+a indir8enmelidir; 6irkarayolunun 0lanlanmasnda yol sn5nn belirlenmesi9 yol yatay ve

dey eksen tasarmlar ile birlikte9 yol 8eometrik standartlarnsalayan 0ro)e elemanlarnn se2imi dikkat edilmesi 8erekenhususlardr; &arayolunu kullanan sr-ler9 8venli9 h+l9 kon5orlu veekonomik bir ulam istemektedirler; /ksek 8eometrik standartlarave iyi bir stya0ya sahi0 bir karayolu9 sr-lerin bu beklentilerinikarlayabilir; #n-ak mhendislik a2sndan9 yolun hi+met 4mr

sresin-e kendinden beklenen ihtiya-a -eva0 vermesi vemaliyetinin en ekonomik ekilde 8er2ekletirilmesi istenir;

Geometrik standartlar 8ele-ekteki tra,k ha-mi de dnlerekbelirlenmelidir; Standartlarn dk se2ili09 +amanla yetersi+ kalmas8ibi9 2ok yksek se2ili0 maliyeti de arttrmas istenmeyen birdurumdur; #yr-a yolun tamam boyun-a istenen hi+met seviyesi desalanmaldr;

&arayolu Pro)elerinde GeometrikStandartlar


9/40

6ir yolun 8eometrik standartlar7 erit says9erit 8enilii9 yatay ve dey kurbalarnyar2a0lar9 dever9 boyuna ve enine 8ibi olanve boykesit ile il8ili deerlerdir;

Otoyollar 8eometrik standartlar yksekyollardr; 6u durum otoyollar da kullan-lara8venli9 h+l ve kon5orlu bir ulam olana

salar;

Otoyollarda Geometrik Standartlarve Se2imi


10/40

Genellikle otoyollarn tasarm h+ 2okyksek olmamaldr; Pro)e h+ yol8eometrisinin verdii olanak4l2snde9 bir sr-nn 8venleya0abile-ei en yksek h+ deeriolarak tanmlanr;

Otoyollar h+ limiti DC kmEsa Ften a+olmamaldr; #ksi takdirde 0eaksaatlerde hi+met d+eyi ve tra,k h+debilir; Otoyollarda yksek h+sr-lere kalite ve kon5or a2sndanimkan salar; CC H C kmEsa h+

aral otoyollar i2in uy8un h+limitleridir;

Geometrik Standart 1lemanlar?Pro)e *+

&entin 8elime b4l8elerindeki otoyollarn 0ro)e h+ 8enellikle CC kmEsaolarak belirlenmekle beraber ek maliyetler 84+ 4nnde bulundurularakdaha yksek h+larla da tasarlanabilmektedir;.alk b4l8elerde bu limit DC kmEsa olarak deitirilebilir;


11/40

Otoyollar 0lanlanrkentra,k deeri BC yllk bir0ro)eksiyon deerleri+erindenhesa0lanmaldr; 6u

esnada otoyol +erinde kiba+ unsur daha ksasreli olarak dnlebilir;

Geometrik Standart 1lemanlar?Tra,k *a-mi

Otoyollarn ka0asitesi saatlik ka0asiteye 84re belirlenmek+orunda olu09 kent i2inden 8e2en otoyollarda sistemin bir0ar2as olarak ele alnmaldr; Otoyol da kesitler mev-uttalebe 84re ya da tra,k deerlerine 84re h+l bir ekilderevi+e edilebilir olmaldr;


12/40

Otoyollar 0lanlanrken tra,k deeri BC yllkbir 0ro)eksiyon deerleri +erindenhesa0lanmaldr; 6u esnada otoyol +erindeki ba+ unsur daha ksa sreli olarak

dnlebilir; Otoyollarn ka0asitesi saatlikka0asiteye 84re belirlenmek +orunda olu09kent i2inden 8e2en otoyollarda sistemin bir0ar2as olarak ele alnmaldr; Otoyol da

kesitler mev-ut talebe 84re ya da tra,kdeerlerine 84re h+l bir ekilde revi+eedilebilir olmaldr;

Geometrik Standart 1lemanlar?Tra,k *a-mi


13/40

Otoyollar hi+met d+eyi yksek yollardr; 6hi+met d+eyi tasarm a2sndan ar+ulanandeer olu0 kentsel alanlarda ! ve .98elimi metro0oliten alanlarda ise .hi+met d+eyi kabul edilebilir deerler olsada sorun 0ro)e h+nn uy8ulanamamasa2sndan sorun tekil edebilmektedir;6unun yan sra daha krsal kesimlerde 6hi+met d+eyi ter-ih edilen d+eyken !hi+met seviyesi kabul edilebilir;

Geometrik Standart 1lemanlar?*i+met .+eyi


14/40

Otoyollar en a+ iki y4nde de iki eride sahi0 olmaldr; I;Jm;8eniliinde ki eritler ideal eritlerdir; /ksek kalite de ki st ya08venlik ve kon5or y4nnden 2ok 4nemlidir; &a0lama 2at eimi K;L H B;C arasnda deimelidir; /oun ya alan b4l8elerde bueim KB;L olmakla beraber takviye drena) 24+mlerine ihtiya2duyulabilmektedir;

iyadk +erinden 8e2en otoyollarda drena) kanallar yolun dsnrlarnda olurken9 4+ellikle youn kar ya 84+lenen b4l8elerdeorta r45) +erinde de drena) ya0lmaldr; &a0lama eimleri dedrena) sistemine 84re hesa0lanmaldr;

Geometrik Standart 1lemanlar?st /a0


15/40

&a0lamann her iki ksmna da tm yol hat boyun-abanket ya0lmaldr; 6anket 8enilii en a+ Im;olmaldr; #r tona)l ara2larn youn olduu ksmlari2in bu 8enilik en a+ I;Jm; olmaldr;

N eritli otoyollarda9 orta re5) yannda ki banket8enilii ;B H B;N m arasnda olmaldr; J veya daha5a+la eritli yollarda banket 8eniliinin I;Jm; olmas8eometrik olarak uy8undur;

6anket eimleri KB ile KJ arasnda deimelidir; 3te

yandan banket eimi ile ka0lama eimi arasndadrena) i2in en a+ K orannda bir deiim olmaldr;6anketin 5ark edilmesi adna ka0lama ren8inin de5arkl olmaldr;

Geometrik Standart 1lemanlar?st /a0


16/40

Otoyollarda kur0 yar2a0laryksek h+l 0ro)elerolduundan 2ok yksektir;&ur0 2a0lar demirylu0ro)elerindeki 8ibi ben+erlik

84sterir; #yr-a deversi+kur0lar da tasarlanabilir;&entsel alan ya da -ora,eiklerle snrlanan yerlerdekur0 8enilikleri karayolu

standartlarna kadardebilir; =CC kmEsa i2inNLCm>

Geometrik Standart 1lemanlar?&ur0lar


17/40

Otoyollarda dever oran yolun8e2tii b4l8eye 84redeiiklik 84sterebilir; Genelolarak bu oran maksimumKJ ile K D arasndadr; klim

artlar k4t olan b4l8elerdeise 8venlik a2sndan buoran daha dktr; &ur0younluklu tasarmlarda budeerler 8enellikle st

snrlarda 84rlr; 6ununyannda bu tar+ sorunuolmayan b4l8eler i2in ise KDile KB arasnda ki deiimuy8un olabilmektedir;

Geometrik Standart 1lemanlar?.ever


18/40

Ototollar yksek standartl ve yksek h+l yollar olduu i2ineim deerleri dier karayollarna 84re olduk2a dktr;.+lk ara+ilerde KINarasnda iken dalk ara+ilerdemaksimum KJ eim ola-ak ekilde tasarlanr;

Geometrik Standart 1lemanlar?1im


19/40

Otoyollarn stnden 8e2en ya0larn ka0lamaya olandey a2kl en a+ N9 m olmaldr

Gelimi kentsel alanlarda bu standartn salanamadkoullarda N9I metreden aaya inilmemelidir

/aya st 8e2itlerinin ka0lamadan olan ykseklii L9metre olmaldr

Geometrik Standart 1lemanlar?.ey #2klk


20/40

Otoyollarda sade-e katl kavaklarla d4n salanr;6u kavaklarn ama- tra,i kesmeden btn tra,khareketlerinin ayn +amanda 5akat 5arkl d+eylerdeya0lmasn salamaktr; &atl kavaklarda btnhareketler sa manevra ile ya0lr; B veya daha2okkatl olan bu kavaklar 2eitli 5ormlardatasarlanmaktadr;

Geometrik Standart 1lemanlar?&avaklar


21/40

Geometrik Standart 1lemanlar?&avaklar


22/40

"evler yol tasarmnda direna) kadar 8venlik unsuru olarakda 4nemlidir

#Qeden yol yaklamna 84re ev eimi EI eklindeolmaldr

Tarm alanlar ve ero+yonun yksek olduu alanlarda istinat

duvar da ya0labilir /atay evlerin yan sra ka2 ram0as ve ters eimlerle de

yol 8venlii arttrlabilir

Geometrik Standart 1lemanlar?"evler


23/40

&rsal Otoyollar?


24/40

$ahat tasarma olanak salar /ksek 0ro)e h+ ve 8eometrik standartlar salanabilir #ra+inin imkan verdii yerlerde C kmEsa


25/40

/ksek ka0asiteli ve yksek h+l ola-ak ekilde tasarlanr Genellikle deversi+ ve develo0man boyu u+un kurbalar ve u+un

d+lklerlle estetik ve 8venli bir ya0ya sahi0tir; #n-ak to0ora,k5akt4rler nedeniyle bu standartlara ulalamayan durumlar da84rlebilmektedir;

.eiken re5) 8enilikleri ile bu sorunlar alabilir ve iki 0lat5ormayr krm+ 2i+8ilerle tasarlanarak standartlara yaklalabilir; &rsal otoyollarn tasarmndaki ,+iksel etmenler kentsel otoyollara

84re daha a+dr 6u nedenle daha yumuak yatay ve dey8e2kiler oluturulabilmektedir; &rsal karayolu tasaarmndayery+ 4+ellikleri ve direna) ,+iksel snrlay-lara 84re daha

4nemli 5akt4rlerdir; /arma ya da ykseltide 8e2mesi 8ereken 8e2ki ksmlarnda

kentsel otoyollarn standartlarnn uy8ulanmas daha uy8undur .ey 8e2kide ise eim a2sndan minimum standartlarn

kullanlabile-ei ekilde tasarlanmaya uy8unluk 84sterir

&rsal Otoyollar?Ge2ki


26/40

&rsal alanda 8enellikle LICm arasnda deikenlik84stermektedir;$45) yanndaki hendeklerin derinlii metreye kadarulaabilmektedir;

&rsal Otoyollar?$45)ler

$45) 8nilikleri 8ele-ekteiki y4ne de I9J


27/40

.alk ara+ilerde ise orta re5) I m aralna kadarinebilmektedir;

/olun 8e2tii 8+er8ahtak 8eliim alanlar ve dalk ara+iye84re bariyer 4nlemlerinin alnmas 5aydaldr

D kilometrelik katl kavak mesa5eleri arasnda NL km debir a-il 8e2i alanlar olarak r45)ler deerlendirilebilir#n-ak bu alanlar 8venli duru mesa5esinin salanabildiialanlar olmaldr;



28/40



29/40



30/40

&ent 2i Otoyollar


31/40

Tra,k yknn 2ounu tama ka0asitesine sahi0yollar

N eritten J eride kadar olabilmekte 1d+ey9 ykseltilmi9 ve yarmada olmak +ere I 2eit

kentsel otoyol ti0i vardr &entsel otoyol tasarm tasarm ya0la-ak alann8enilii9 ters akml yollar9 b4lnm yollar veto0lay- dat- yollarla ilikilidir;

&ent i2inde e d+ey9 5arkl d+eyde ve bams+

otoyol tasarmlar ya0labildiinden ,+ik mekannkstlay-larna 84re 4+8n otoyol tasarmlar 8ereklilik84stermektedir;

&ent 2iOtoyollar?Genel 3+ellikleri


32/40

&ent i2i otoyollarda r45) 8eniiimev-utta 8venlik 8ele-ekte iseka0asite a2sndan 4nemli birunsurdur;

BRI eritli otoyollarda r45) 8eniliiminimum J9J metre iken o0timum

standart olarak 9D metre olmas4n84rlmektedir; 6u 8enilik8ele-ekte ihtiya2 halinde eriteklenebilmesine olanaksalamaktadr;

&ent 2i Otoyollar?$45)ler

#n-ak 4+ellikle 8elimi kentsel alanlardaki ara+i birim deerlerininykseklii 84+ 4nne alndnda bu 8eniliik 0ratikte 8enellikleuy8ulanamamaktadr;

&ent i2i otoyollarn r45)lerinde ters y4nl 6$T sistemleri ve raylsistem 8ibi to0lu tama sistemleri de yer alabilir;


33/40

Genel *$ellikler+ &ent i2i yol sisteminden daha derinde ve 8enellikle kent i2i akslara

0aralel olarak devam eden otoyollardr; &ent i2i yollara 84re derinlikmesa5esinde N9 metre en uy8un

derinliktir; .ey a2kla 84re bu rakam deikenlik 84sterebilir; !adde +erindeki katl kavaklara 2k ram0alaryla balanan

otoyollardr; /olun 8e2tii 8+er8aha verdii etkiyi a+altmas bakmndan ter-ih

edilen tasarm eklidir; Ses ve emisyon etkisini a+altr; .irena) a2sndan ekstra maliyet oluturur; Genellikle altta kalan otoyol duvar stten devam eden -addeler

bariyerle ayrlr;

&ent 2iOtoyollar?.k &otlu Otoyollar


34/40

,evler #lann darl nedeni ile ?I oran salanamamaktadr *endekler en a+ C9J m derinlikte olmaldr .k &otlu Otoyollar

"evle ayrlm .uvarla ayrlm olarak iki 2eittir;

"evle ayrlan otoyollar 0lat5orma eimi bir ev ile st kottaki balantyollar ve -addelerden ayrrlar; $am0ayla bu yollara balantlarya0labilmektedir; .uvarla ayrlan otoyollarda ise ram0annbulunmad kesimlerde daha kesin bir snrla otoyolu balantyollarndan ayrmaktadr; 6u yollarn st kotundaki yollar hendeinbittii yerde balayabile-ei 8ibi bariyerleri hendein balan82noktasna 8ele-ek ekilde de olabilirler



35/40



36/40

Genel *$ellikler+ iyadk ya da duvarla ykseltilmi otoyollardr; /kseltilmi

otoyollar su kaynaklar9 2ok yumuak +eminlerde9 balantyollarnn ya0sna +arar verebile-ek durumlarda deerlendirilir;

1n 2ok kullanlan ti0 ykseltilmi otoyol viyadklerdir;iyadkler talebi karlamak adna byk -ora, eikleri k40rva+i5esi 84rerek amaya yarar; iyadk tasarmnda tale09-ora5ya9 mali kaynaklar9 kavak ihtiya2lar9 kentsel 8eliimkarakteri 8ibi bir 2ok 5akt4r devreye 8irmektedir;

&ent 2iOtoyollar?/kseltilmi Otoyollar


37/40

-am"alar/kseltilmi otoyollara

ram0alar ayrlma vekatlma i2in en 4nemliunsurdur; 6u otoyol ti0inin8e2tii 8elimi kentselalanlarda ram0alar i2inideal a2klklarn

bulunamamas durumundadaha s0iral tasarmlram0alarla mesa5e ihtiya-karlanabilir;



38/40

-./jler metre 8enilik uy8un olmakla beraber daha dk olan

durumlarda r45)den kar eride 8e2meyi en8elleyi-ibariyerler yerletirilmelidir;


0an 0ollariyadkler i2in 8enellikle8erekmemekle beraber9duvarla ykseltilmi yollarda

8ereklilik duyulabilir; 6u yollarlokal tra,e katlma a2sndan8ereklidir;


39/40


1inaya Olan#esa/e

/kseltilmi kent i2iotoyollar i2in bir dier4nemli unsur binalara olanmesa5edir; Standartlardandaha dar a2klklardaya0lan bu otoyollarn ses9emisyon ve ka0lamadan8elen to+ ve 0ar2a-k 8ibi

kirliliklerinin yaamalanlar i2indehissedilmesini a+altmaki2in9 yollarn ya0lara N9LJmetre arasnda mesa5esiolmas 4n84rlmtr;

#n-ak bu mesa5eler deba+ durumlarda


40/40


2lt Gei!lerOtoyolun k40rs ile -addeler arasnda J metre dey a2klkolmaldr; #n-ak 0ratikte bu a2klk 8enel olarak N9IL marasnda uy8ulanmaktadr; .emiryolunun +erinden 8e2ildii

takdirde metre a2klk braklmaldr; 6u 8e2ilerde D9Nmetre a2klk idealdir; iyadk ya da k40rnn a2kl Imetreden daha a+ olduu durumlarda ayak yerine duvarkullanlmaldr;

Documents

Otoyollarda Tasarım Standartları