OŚWIĘCM – MOJE MIASTO

LEGENDY OŚWIĘCIMSKIE

1.Legenda o przymierzu z rzeką2.Okrutny Kasztelan3. Jak św. Jacek ocalił kościół oświęcimskich

Dominikanów4. Przypowieść o pańskiej wdzięczności5.Tajemnicze jezioro6. Ocalone sanktuarium7. Zaklęte duchy przy zamku na Sole

Jak św. Jacek ocalił kościół oświęcimskich Dominikanów

W jednej ze średniowiecznych legend o miejscowych dominikanach pojawia się wątek historyczny związany z okresem najazdu husytów na Śląsk i ziemię oświęcimską.Od czasów tych wojen istniała w Oświęcimiu żywa tradycja o cudzie św. Jacka, który ocalił kościół. Zapewne prawdziwe wydarzenie stało się źródłem podania.Opowiada ono o tym, jak św. Jacek patronował obronie klasztoru i kościoła, do którego schronili się liczni mieszczanie razem z zakonnikami. Święty, przybrawszy nadnaturalną postać zakonnika w dominikańskim habicie, z wysokości murów oślepiał każdego najeźdźcę, który chciał się wedrzeć do kościoła.Oślepł również herszt bandy żołdaków, na którego rozkaz podpalano cele braciszków i z furią szturmowano bramy. Napastnicy musieli salwować się ucieczką, zabierając ze sobą poległych i rannych.

OŚWIĘCIM

Oświęcim (niem. Auschwitz, jid. Oshpitizin, rom. Auszwica) – miasto i gmina w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim (jego siedziba). W mieście znajduje się również siedziba władz gminy wiejskiej Oświęcim.

Miasto znajduje się przy ujściu Soły do Wisły. Według danych z 30 czerwca 2009 miasto miało 40 292 mieszkańców, co plasowało go na czwartym miejscu wśród miast województwa małopolskiego.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa bielskiego.

Oświęcim leży w centrum Kotliny Oświęcimskiej, pomiędzy Pogórzem Karpackim a Wyżyną Śląską. Z okolicznymi regionami – Małopolską, Górnym Śląskiem, Żywiecczyzną i Śląskiem Cieszyńskim – łączą dogodne połączenia kolejowe, drogowe i wodne.

ZNANI OŚWIĘCIMIANIE

• Jan Sakranus Młodszy - /1444-1527/• Jan z Oświęcimia Starszy /ok.1420 – 1482/• Andrzej Patrycy Nidecki /1522-1587/• Szymon Syreński /1540-1611/• Wacław z Oświęcimia (XVI w.)• Łukasz Górnicki (1527—1603)• Tadeusz Makowski• Paweł Korzeniowski• Igor Miroraj

ZABYTKI OŚWIĘCIMIA

Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau

MUZEUM AUSCHWITZ Niemiecki zespół obozów koncentracyjnych i obozów zagłady na terenie Oświęcimia i

pobliskich miejscowości istniejący w latach 1940-1945. Jest to jedyny obóz koncentracyjny znajdujący się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, figuruje tam pod oficjalną nazwą Auschwitz-Birkenau. Państwowe Muzeum Oświęcim-Brzezinka zostało utworzone 2 lipca 1947 roku ustawą polskiego Sejmu. Muzeum obejmuje obszar 191 hektarów, z czego na Auschwitz I przypada 20 ha, a na Auschwitz II Birkenau 171 ha. W części poobozowych bloków od 1960 roku umieszczano tzw. "wystawy narodowe" tworzone z inicjatywy byłych więźniów z różnych krajów, zrzeszonych w Międzynarodowym Komitecie Oświęcimskim. Przedstawiały one przede wszystkim los obywateli tych państw, z których naziści kierowali do KL Auschwitz transporty z deportowanymi. W ciągu niespełna 5 lat istnienia w Auschwitz zginęło jak szacują historycy od 1 do 1,5 miliona ludzi. Wśród nich większość, czyli około 1-1,35 mln stanowili Żydzi.

Na terenie byłego obozu Birkenau, ze względu na wyjątkowy charakter tego miejsca, będącego przede wszystkim cmentarzem, od początku nie tworzono żadnych wystaw. Starano się zachować tu stan zbliżony do oryginalnego. Jedynym nowym dużym elementem wprowadzonym na teren tej części obozu był Międzynarodowy Pomnik Ofiar Obozu, uroczyście odsłonięty w 1967r.

Na podstawie częściowo zachowanych dokumentów obozowych, oraz danych szacunkowych ustalono, że wśród co najmniej 1,3 mln osób deportowanych do obozu Auschwitz-Birkenau było około 232 tys. dzieci i młodocianych w wieku poniżej18 lat. Liczba ta obejmuje około 216 tys. Żydów, 11 tys. Cyganów, co najmniej 3 tys. Polaków, ponad 1 tys. Białorusinów, Rosjan, Ukraińców i innych. Większość z nich przywieziona była do Auschwitz wraz z rodzinami w ramach różnych akcji skierowanych przeciwko całym grupom narodowościowym lub społecznym. Z tej liczby zarejestrowano w obozie nieco ponad 23,5 tys. dzieci i młodocianych (na ogółem 400 tys. zarejestrowanych).

DZIECI W AUSCHWITZ

ZAMEK W OŚWIĘCIMIU

Zamek w Oświęcimiu Budowla wzniesiona w średniowieczu na szczycie wzgórza, na

prawym brzegu rzeki Soły w Oświęcimiu. Zamek widziany od wschodu, wieża po prawej w remoncie (2008) Zamek składa się z XIII-wiecznej wczesnogotyckiej wieży obronnej

krytej dachem, dwukondygnacyjnego, podpiwniczonego budynku wzniesionego na planie prostokąta (stare skrzydło zamku z początku XVI wieku) i łącznika z lat 1929–1931 wybudowanego na miejscu starszej zabudowy. Znaczną część fortyfikacji zabrała zmieniająca przez wieki swój bieg rzeka.

Na wzgórzu zamkowym znajdują się resztki murów obronnych, bastei. Pod zamkiem ciągną się dwa tunele: starszy (zbudowany przed 1914 r.) i drugi wydrążony przez Niemców (1940–1944). Tunel ten pełnił funkcję schronu przeciwlotniczego.

TUNELE W OŚWIĘCIMIUTunele w Oświęcimiu pochodzą z początku XX wieku. Pierwszy wydrążono przed 1914 rokiem. Tunel nazywany jest tunelem długim lub austriackim, znajduje się pod wzgórzem zamkowym łącząc jego wschodnią z zachodnią stroną. Obecnie z dwóch wejść do tunelu zachowało się jedno, po stronie zachodniej, przy ulicy Bulwarowej na Sołą. Tunel został zbudowany z cegły i ma kształt gruszkowaty. Dwadzieścia dwa metry od zachodniego wejścia ulokowano studnię, do której dostęp miano z dziedzińca zamkowego.Drugi tunel, który krzyżuje się z "austriackim" 11 metrów pod dziedzińcem zamkowym, został wybudowany podczas II wojny światowej w latach 1940 - 1944 przez więźniów obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Tunel "poprzeczny" został wydrążony w kierunku północ - południe z przeznaczeniem jako schron przeciwlotniczy. Tunel nigdy nie został ukończony

KAPLICA ŚW. JACKA

Kaplica św. Jacka w Oświęcimiu Część dawnego klasztoru dominikańskiego, który powstał w pierwszej połowie XIV wieku.

W klasztorze pełniła funkcję kapitularza (miejsce zebrań i narad zakonników). Usytuowana jest na południe od Kościoła Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. Zbudowana z cegły, prostokątna, dwuprzęsłowa, sklepiona krzyżowo z żebrami. Profil żeber jest nieskomplikowany, zworniki sklepienne są okrągłe, wsporniki o formie ostrosłupa. Pod kaplicą znajduje się krypta. Prawdopodobnie jest ona miejscem pochówku panów oświęcimskich, m.in. księcia Władysława I Oświęcimskiego i jego żony Eufrozyny – fundatorów klasztoru. Na zewnątrz kaplica opięta jest szkarpami. W elewacjach wschodniej, południowej i północnej po dwa okna, zamknięte łukiem półokrągłym. Jedyne wejście od strony zachodniej, drzwi metalowe z blachy, półokrągłe. Wewnątrz znajduje się epitafium zmarłego w 1656 Mikołaja Mstowskiego.

Podczas najazdu szwedzkiego założenie klasztorne zamieniono na koszary. Potem zniszczenia dopełnił pożar miasta w 1863. W czasie restauracji w 1894 kaplica nakryta została dachem siodłowym, zamkniętym szczytami z wnękami. Projekt architektoniczny restauracji kaplicy, jak i kościoła, wykonał krakowski architekt Sławomir Odrzywolski-Nałęcz.

Dawny refektarz jest obecnie kaplicą, a jej wezwanie (św. Jacka) nawiązuje do tradycji dominikańskiej.

KOŚCIÓŁ PW. WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY

KOŚCIÓŁ PW. WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY

Kościół znajdujący się na północ od rynku starego miasta na osi wschód-zachód. Jest widoczny przy wjeździe na most od zachodu. Wzmiankowany w latach 1325-1327. Jako murowany również u Jana Długosza. Data powstania kościoła nie jest dokładnie znana. Był wielokrotnie przebudowywany, przed 1530 rokiem niewiele wiemy o jego strukturze architektonicznej. Przebudowany w 3. ćwierci XVII w. Restauracja po pożarze w 1863 r. Wieża kwadratowa zbudowana ostatecznie w latach 1863-77, wcześniej dolna część z końca XVI w. Orientowany, murowany, prostokątne prezbiterium dwuprzęsłowe, od południa zakrystia. Od północy kaplica Chrystusa ukrzyżowanego. Prezbiterium połączone z korpusem tęczą o łuku półkolistym. Korpus trzynawowy, halowy, dwuprzęsłowy z chórem. Nawa główna otwarta do naw bocznych z każdej strony dwiema arkadami filarowymi prostokątnymi z dekoracją pilastrową. Sklepienia prezbiterium i nawy kolebkowe z lunetami na gurtach. Chór muzyczny na szerokość korpusu na trzech arkadach, parapet chóru łukowo wygięty pośrodku. Parapet chóru jak i sklepienia dekorowane figurami geometrycznymi ze stiukowych listew profilowanych. W oknach prezbiterium i naw bocznych różnokolorowe witraże. Od północy mała kaplica św. Maksymiliana Marii Kolbego. Od zachodu na osi wysoka wieża zegarowa z kruchtą. W górnej kondygnacji zdobiona motywem czworoliścia. Na zewnątrz kościoła na narożnikach prezbiterium szkarpy, także wieża oszkarpowana. Na dachu korpusu sygnaturka. Na ścianie wschodniej prezbiterium krucyfiks z 2. poł. w. XVII. We wnętrzu portale; z kruchty do północnej nawy bocznej i z prezbiterium do zakrystii gotycko-renesansowe, ten z datą 1529 r. Drzwi do zakrystii żelazne obite blachą w kratę podobne drzwi między nawą północną a kaplicą św. Maksymiliana. Ołtarz Główny odnawiany wielokrotnie (ostatnio w 2004 roku), późnobarokowy z 1. ćwierci XVIII w. Figury ołtarzowe apostołów śś. Piotra i Pawła oraz czterech aniołów późnobarokowe. Chrzcielnica marmurowa z pokrywą blaszaną z datą 1613 r. Obrazy barokowe w ołtarzach bocznych św. Jacka i św. Dominika. Feretron późnobarokowy, krucyfiks z XVII w., także liczne epitafia od barokowych do klasycystycznych. Ambona późnobarokowa na północnej ścianie prezbiterium przy przejściu w korpus nawowy pod łukiem tęczy.

Kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych

Kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych

Znajduje się ok. 100 m na południe od rynku miasta przy ulicy Władysława Jagiełły. Kościół został zbudowany w I połowie XIV wieku dla dominikanów sprowadzonych tutaj prawdopodobnie przez księcia cieszyńskiego Mieszka. Budowę klasztoru kontynuowali książę oświęcimski Władysław i jego żona Eufrozyna.

W roku 1594 dominikanie przekształcili dotychczasowy kapitularz na kaplicę z okazji kanonizacji św. Jacka. Była ona orientowana podobnie jak kościół. W latach 1608-1610 kościół był przebudowywany w stylu renesansowym.

Po likwidacji klasztoru przez cesarza Józefa II, zamieniony w pierwszej ćwierci XIX wieku na magazyn, kompletnie zrujnowany. Budynek po pewnym czasie trafił w ręce żydowskie i popadł w ruinę. W 1895 roku w czasie w czasie procesji z okazji Bożego Ciała na ruinach kościoła objawiła się Matka Boska, co stało się impulsem do odzyskania i odbudowy kościoła przez społeczność katolicką miasta Oświęcim. W stulecie wydarzenia kościół został uznany za Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych.

Kościół Matki Bożej Bolesnej

Znajduje się w Oświęcimiu przy placu Kościuszki. Jest częścią założenia klasztornego sióstr serafitek. Jedyna świątynia tego zgromadzenia na świecie - poza nim zakon posiada jedynie kaplice klasztorne.

W roku 1895 zgromadzenie sióstr serafitek zostało przeniesione do Oświęcimia z Krakowa przez matkę Małgorzatę Szewczyk. Sam kościół ukończono w 1899 r. Zbudowany został z cegły, jest jednonawowy z kruchtą, zamknięty wieloboczną absydą o sklepieniu krzyżowo-żebrowym, neogotycki. Wystrój kościoła z epoki, neogotyckie ołtarze i rzeźby wykonał Stanisław Majerski z Przemyśla. Architektura kościoła jak i założenia klasztornego nawiązuje do kościołów gotyckich z uwagi na franciszkańską duchowość zakonu serafitek.

RYNEK

RYNEK

Znajduje się na miejscu średniowiecznego placu handlowego o drewnianej zabudowie. Obecnie rynek otaczają murowane kamienice, a na płycie powstały knajpki.

W ubiegłym roku przebudowano ulice w Rynku Głównym. Był to pierwszy etap rewitalizacji Starego Miasta. W planach władz grodu nad Sołą jest modernizacja płyty rynku. Ten, w pewnej części należy ona do prywatnych osób.

Nieuregulowane kwestie prawne, a także brak decyzji w sprawie Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego bardzo utrudniają przeprowadzenie tej inwestycji.

RATUSZ

Budynek mieści się przy rynku głównym. Został wybudowany w latach 1872 -1875. Prace rozpoczęto pod nadzorem architekta LEOPOLDA MICHLA. Jest to jednopiętrowa podpiwniczona kamienica z cegły. Posiada elementy neogotyckie. Na wieży ratusza znajduje się zegar zakupiony w 1876 od fabrykanta z Głogowa E. WEISSA.

RATUSZ

Synagoga Chewra Lomdei Misznajot

SYNAGOGA

Synagoga Chewra Lomdei Misznajot w Oświęcimiu (z hebr. Bractwa Studiujących Misznę) - synagoga typu bejt ha-midrasz znajdująca się w Oświęcimiu, przy placu księdza Jana Skarbka 5, dawniej zwanego placem Szpitalnym oraz ulicą Kościelną.

KAMIENICA ŚLEBARSKICH

KAMIENICA ŚLEBARSKICH

Późno klasycystyczny budynek, przy Rynku Głównym 14 w Oświęcimiu. Jest to jednopiętrowy obiekt zbudowany na rzucie litery L, o 15-osiowej elewacji frontowej. Gmach z ozdobnym gankiem wspartym na kolumnach, wybudowany ok. 1830 przez Michała Ślebarskiego, do końca XIX wieku był własnością rodziny Ślebarskich. Obecnie mieści się tu siedziba sądu. W domu tym urodziło się dwóch braci, zapisanych w dziejach sztuki polskiej: Awit i Leon Szubertowie.

HERB MIASTA

Wraz z ustanowieniem samorządu, miasto uzyskiwało zdolność do działań prawnych, do wydawania aktów prawnych we własnym imieniu Wyrazem tego była pieczęć, którą uwierzytelniano dokumenty.

O godłach miejskich początkowo decydował wójt lub rada miasta. W miastach prywatnych o herbie decydował zasadźca, a w innych od XV decydował król, który wystawiał przywilej herbowy.

HERB MIASTA

W polu błękitnym

kamienna biała wieża o poszerzonej podstawie, o pięciu blankach, z wysokim trapezowym dachem z czerwonych dachówek

Na szczycie dachu dwie złote gałki rozmieszczone po obu jego stronach na jednym poziomie

Obok wieży, po obu jej stronach, złote pół orły odwrócone od siebie głowami.

NOCLEGI W OŚWIĘCMIUHOTEL GALICJA

HOTEL OLECKI

HOTEL KAMIENIEC

OBIEKTY SPORTOWE

BASEN

LODOWISKO

MIEJSKI OŚRODEK SPORTU I REKREACJI

KORTY TENISOWE

KLUBY SPORTOWE• UKS Jocker Oświęcim – klub brydżowy• TH Unia Oświęcim – klub hokejowy• UKP Unia Oświęcim – klub pływacki• UKŁF Unia Oświęcim – klub łyżwiarstwa figurowego• UKH Unia Oświęcim – uczniowski klub hokejowy• UKHK Unia Oświęcim – klub hokejowy kobiet• KS Niwa – koszykówka• UKS Kadet – łucznictwo• UKS Polfin – tenis stołowy lekkoatletyka• UKS Jocker Oświęcim – klub siatkówka• UKS Setbol Oświęcim – uczniowski klub sportowy siatkówka• KS Spartans Oświęcim - Oświęcimski Klub Lacrosse lacrosse• MKP Unia Oświęcim, KS Soła Oświęcim, LKS Monowice, LKS Zaborzanka – kluby

piłkarskie

KULTURA W Oświęcimiu funkcjonują liczne placówki kulturalne i oświatowe. Ich

zadaniem jest kreowanie wizerunku Oświęcimia jako miasta pokoju, popularyzowanie podejmowanych w nim inicjatyw pokojowych oraz promocja miejscowych środowisk twórczych w kraju i za granicą.

Działające instytucje:Państwowa Szkoła Muzyczna im. Karola SzymanowskiegoOświęcimskie Centrum Kultury Amatorski Klub Filmowy "Chemik" przy Oświęcimskim Centrum KulturyMiejska Biblioteka PublicznaMłodzieżowy Dom KulturyPaństwowe Muzeum Auschwitz-BirkenauMiędzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu

PRZEWODNIKI TURYSTYCZNE

TRASY TURYSTYCZNE Oświęcim to urocze i bardzo zielone miasto leżące w Kotlinie Oświęcimskiej.

Bogata historia dawnej stolicy księstwa oświęcimskiego splata się tu ze współczesnością prężnego ośrodka kulturalnego i gospodarczego.

Warto odwiedzić to miejsce nie tylko ze względu na znajdujące się tu MiejscPamięci Auschwitz-Birkenau, upamiętniające zbrodnię hitlerowskiego obozu. Miasto

oferuje o wiele więcej. O jego charakterze i klimacie decydują zachowane zabytki i ślady przeszłości sięgające XII stulecia.

Warto zobaczyć oświęcimski zamek, tajemnicze kościoły, piękne kamieniczki czy zaułki owiane legendą. Miłośnicy historii na każdym niemal kroku będą napotykać jej ślady, a

zainteresowani współistnieniem kultury polskiej i żydowskiej zapoznają się z pięćsetletnimi dziejami sąsiedztwa Polaków i Żydów w Oświęcimiu.

Na gości czekają też piękne Planty nad Sołą zapraszające do spacerów i odpoczynku, liczne obiekty sportowe i zaplecze turystyczne.

Zapraszamy na trasy turystyczne po mieście i okolicy.

PUNKTY GASTRONOMICZNE

1.ART-DECO – restauracjaART-BURGER - fast food 32-600 Oświęcim ul. St. Leszczyńskiej 122.CASABLANCA – restauracja 32-600 Oświęcim-Rajskoul. Pszczyńska 233.SKORPION – restauracja32-600 Oświęcimul. Powstańców Śląskich 294.TRATTORIA VIVA – restauracjaPIWNICZKA U SZWEJKA – pub32-600 Oświęcimul. Dąbrowskiego 1195.TARGOWA – restauracja32-600 Oświęcimul. Żwirki Wigury 316.RESTAURACJA MIAMI – restauracja32-600 Oświęcimul. Łukasiewicza 47.RAPSODIA – kawiarnia, pizzeria 32-600 Oświęcimul. Śniadeckiego 22

KONIEC