Opracowa Micha Pchopek Szkoa Podstawowa nr 3 w KronieKl. VI bKwiecie/maj 2010 rokMoje miasto i ja

Spis treci

Moje miastoMuzeaZabytkiMoje miasto i jaBibliografia

Moje miastoPikne miasto KrosnoLokalizacjaHistoria

MuzeaMuzea w KronieMuzeum PodkarpackieMuzeum Rzemiosa

ZabytkiZabytki KrosnaRynekRatuszKoci farnyKoci FranciszkanwKoci KapucynwKoci w. WojciechaCmentarze

Moje miasto i jaKrosno wspczesneJa w moim miecieBd szed za tcz

Moje miastoMiasto Krosno jest miastem mojego ycia. Niepowtarzalnym miejscem, bo tutaj si urodziem, tutaj znajduje si szkoa, do ktrej uczszczam, mieszkaj moi rodzice i przyjaciele. Jest tu wiele wspaniaych miejsc, gdzie mona si wybra w wolnym czasie, a ktre s mi bardzo bliskie. Miasto Krosno jest najpikniejszym miastem na Ziemi miastem, do ktrego zawsze bd wraca jak do domu, bo tutaj jest mj dom.

May KrakwKrosno ju w XVII wieku nazywano parva Cracovia, czyli maym Krakowem.Miasto urzeka piknem redniowiecznych kociow i zabytkowych kamieniczek, wiadczcych o znaczcej pozycji i bogactwie jego mieszkacw. Narodziny wiatowego przemysu naftowego oraz bogate tradycje wytwarzania szka rozsawiy miasto i sprawiy, e obecnie jest znane w Polsce i na caym wiecie.

Spacerujc po rynku

Wchodzc na rynek szlakiem od Wgier i Sowacji widz podcienia i stare kamieniczki, ktre jakby dwigay wie farn z dzwonem Urbanem. Oznaczone miejsca prac archeologicznych skaniaj do rozmyla na temat historii miasta i wnioskw, e chocia czasami cierpiao to zawsze sw wietno podtrzymywao stawiajc na jej fundamentach nowe budowle.Przechodzc obok Kocioa Ojcw Franciszkanw, ktrego prezbiterium wzniesiono jeszcze w XIII wieku wsuchuj si w legend o wielkiej mioci Anny i Stanisawa Owicimw i myl, e losy ludzi zawsze bd zwizane z miejscem w ktrym yj.

LokalizacjaKrosno ley na skraju obszaru zwanego Kotlin Kroniesk. Umieszczone w podkarpackim krajobrazie agodnych wzniesie, malowniczych dolin, jarw, wwozw, lasw i strumieni. Rwniny cignce si wzdu Sanu, Wisoka i Jasioki zamknite s od poudnia zielonymi wzgrzami Beskidu Niskiego, od pnocy za pasmem Pogrza Strzyowsko Dynowskiego.W takiej to malowniczej okolicy, ze wzgrza nad Wisokiem roztacza si widok na miasto, ktre ttni yciem, ktre ma swoj histori i tradycje, i ktre cigle si rozwija.

Wgld w historiNajstarsze wykopaliska archeologiczne , odkryte w trakcie przeprowadzonych prac na kronieskim rynku, pochodz ze starszej epoki brzu (XVI-XIV w. p.n.e.).Pocztki osady sowiaskiej datowane s na wiek X. Pierwsza historyczna wzmianka pisemna o Kronie pochodzi z dokumentu ksicia Leszka Czarnego z roku 1282.Prawa miejskie otrzymao Krosno od krla Kazimierza Wielkiego i od tego czasu , a do poowy wieku XVII trwa nieprzerwany dynamiczny rozwj tego miasta.

Krosno w redniowieczuKorzystne przygraniczne pooenie umoliwiao dochodowy handel winem wgierskim. Miasto w wiekach rednich byo szeroko znane take z produkcji oraz handlu ptnem i suknem.Krosno, jako jedno z pierwszych miast w kraju, posiadao wodocig, ktry istnia ju w poowie XIV w.O zamonoci miasta w wczesnym czasie wiadczy fakt opasania go podwjnym cigiem murw miejskich.

Czarne chmury nad KrosnemKres rozwojowi miasta przynis poar, ktry wybuch tu w 1638 r. i strawi wikszo zabudowy.Wiele szkd wyrzdzay wylewy Wisoka i pojawiajce si plagi.Dziea zniszczenia dopeni potop szwedzki i oglny upadek Rzeczypospolitej.

Ponowny rozkwitPonowny rozkwit miasta nastpi po odkryciu, w oddalonej o 8 km od Krosna Bbrce, z ropy naftowej.W 1867 r. miasto stao si siedzib powiatu. Powstay nowe obiekty uytecznoci publicznej oraz wiele secesyjnych domw prywatnych.

Okres powojennyPo I wojnie wiatowej miasto szybko podnioso si ze zniszcze. W 1923 r. wybudowano hut szka, co z czasem doprowadzio do powstania najwikszego w Polsce przemysu szklarskiego.Po zniszczeniach spowodowanych II wojn wiatow odbudowano zakady przemysowe, rozwinito sie szk i utworzono nowe instytucje kultury.

Krosno wczorajW 1975 roku miasto zostao stolic wojewdztwa kronieskiego.Status miasta wojewdzkiego utracio wraz z reform administracyjn w 1999 roku.

Krosno dzisiajObecnie Krosno jest miastem na prawach powiatu i siedzib powiatu kronieskiego. Funkcjonuje w nim kilkanacie firm: gwnie przemysu szklarskiego, naftowego, lotniczego, elektromaszynowego i motoryzacyjnego.Prnie rozwija si sport, kultura i edukacja.

Muzea w KronieKrosno posiada kilka interesujcych muzew, ktre warto byoby odwiedzi, gdy wiele mwi o historii naszego piknego miasta. S to:Muzeum PodkarpackieMuzeum RzemiosaMuzeum MotoryzacjiMuzeum Misjonarskie Sistr Klawerianek.

W Muzeum Podkarpackim Moemy tutaj zobaczy unikalne zbiory lamp naftowych, narzdzia, ktrymi posugiwali si ludzie z rnych epok, szkielety, dobrze zachowane skry, ubrania, mapy, a nawet jajka ptakw. Jest tu take ekspozycja powicona historii Krosna.Niedaleko Krosna w Trzcinicy odkryto najstarsz w Polsce, silnie ufortyfikowan osad z pocztkw epoki brzu. Powstaje tam skansen archeologiczny drugi Biskupin, jako oddzia Muzeum Podkarpackiego w Kronie.

Muzeum RzemiosaMuzeum Rzemiosa ma swoj siedzib w Domu z zegarem - budynku dawnej Pierwszej Fabryki Zegarw Wieowych dziaajcej w Kronie w latach 1901 1938, ktrej zaoycielem by Micha Misowicz.Ekspozycja w muzeum prezentuje dawne rzemioso uytkowe z terenw historycznej Galicji w tym z Krosna.

Pracownie rzemielnicze

W muzeum sporzdzono 13 mini pracowni rzemielniczych m.in. krawieck, fryzjersk tkack,modniarsk, stolarsk, szewsk, pszczelarsk,zegarmistrzowsk, kowalsk.

Zabytki Krosna Krosno posiada bardzo wiele zabytkw takich jak: kocioy czy kamienice. Warto powici im uwag, gdy jest to duma naszego miasta.

RynekRynek stanowi centrum zabudowy starego miasta: jest to prostoktny siedmiowylotowy plac z renesansowymi podcieniami.Na kronieskim rynku znajduj si take wybrukowane zarysy starego ratusza, zabytkowa studnia, a nawet fontanna.Znajduje si tu rwnie pyta przedstawiajca ukad dawnego rynku miasta.

Ratusz KrosnaKiedy w rynku miasta znajdowa si ratusz.Przez wiele lat mieci si on w budynku z XVII w. obecnie siedzibie rektoratu Wyszej Szkoy Zawodowej w Kronie.

Ratusz z XVI w.Zabytkowy ratusz z XVI w. by monumentaln budowl, ktra spona w czasie poaru w 1818. Tu zbierali si rajcy miejscy, odbyway si sdy, miecio si wizienie, skady towarw, sklepy. Jego lady odkryto w czasie wykopalisk. Obecnie uwieczniaj go kolorowe cegy w pycie rynku.

Kamienica WjtowskaKamienica Wjtowska zostaa wzniesiona w XV w, a przebudowana w stylu renesansowym w wieku XVI. W jej podcieniu zachoway si cztery XVI - wieczne kamienne kolumny joskie oraz bogaty renesansowy portal.Przy elewacji frontowej budynku zachowany jest prgierz miejski pochodzcy z XVI w. W piwnicy mieci si restauracja.

Stary koci - FaraFara to kronieski koci pod wezwaniem witej Trjcy. Jej gwnym fundatorem by kupiec ze Szkocji Robert Portius.Fara to barokowy koci z XVII w. z bardzo bogato zdobionym wntrzem.

Fara Bazylik MniejszKoci posiada miano Bazyliki Mniejszej.Wntrze fary kronieskiej uchodzi powszechnie za jedno z najbogatszych i najlepiej zachowanych sakralnych wntrz. Plebania pochodzi take z XVII w. Do niej dobudowana jest dzwonnica.

Wiea - dzwonnicaWiea zostaa wybudowana w tym samym czasie co koci, czyli w poowie XVII wieku. Wiea i dzwon zostay ufundowane przez Roberta Portiusa. To najbardziej charakterystyczny obiekt Krosna gruje nad miastem.W wiey s trzy dzwony: Jan, Marian oraz Urban czwarty co do wielkoci zabytkowy dzwon w Polsce.

Koci FranciszkanwO ile koci farny jest najbogatszym kocioem miasta, to koci franciszkaski jest budowl bezsprzecznie najstarsz. Koci franciszkaski zosta zbudowany w latach 1400-1402.Wzniesiono go w stylu gotyckim i nadano mu wezwanie Najwitszej Maryi Panny.W cigu XV wieku dobudowano trzy nawy i kaplic Przemienienia Paskiego.

Matka Boska MurkowaW otarzu gwnym Kocioa Franciszkanw znajduje si XVII-wieczny Obraz Matki Boej Murkowej, zwanej Kroniesk Pani, Nazwa obrazu "Murkowa" pochodzi od wnki w murze, w ktrej si kiedy znajdowa. W 1657 roku obraz sta si sawny, kiedy ksi Jerzy II Rakoczy (sprzymierzeniec Szwedw podczas potopu) z 40 - tysiczn armi oblega Krosno. Miasto cudownie ocalao a mieszczanie obrali Matk Bo Murkow Patronk Krosna.W 2007 roku prezydent Krosna wraz z Radnymi, podczas obchodw Rocznicy 350-lecia cudownej obrony Krosna, odnowi lubowanie.10 stycznia 2008 roku ks. abp. Jzef Michalik nada obrazowi tytu teologiczny: "Najwitsza Maryja Panna Obroczyni Wiary zwana Murkow". Jednoczenie podj decyzj o koronacji obrazu, ktra zostaa zaplanowana na 13 czerwca 2010 r.

wity Jan z Dukliwity Jan z Dukli (ur. ok. 1414 w Dukli, zm. 29 wrzenia 1484 we Lwowie)W kronieskim klasztorze franciszkanw pobiera nauki na poziomie szkoy parafialnej i odby nowicjat zakoczony lubami zakonnymi. By kaznodziej i spowiednikiem, a w latach 1438-1440 by tutaj gwardianem.Funkcj gwardiana peni rwnie w lwowskim klasztorze bernardynw.Od 1739 r. Patron Polski i Litwy.W 1997 r. papie Jan Pawe II ogosi go witym, a dokona tego w miecie w. Jana Kronie.

Klasztor i studniaPrzy kociele Franciszkanw znajduje si klasztor i zabytkowa studnia.Raz do roku odbywa si tu jarmark franciszkaski

CIEKATKAWOSTKA Powstaa legenda o tunelu czcym zamek odrzykoski z Kocioem Franciszkaskim, ale nie posiada ona historycznego uzasadnienia.

Kaplica Owicimw Kaplica Owicimw w Kociele Franciszkanw zostaa zbudowana w roku 1647 i jest jednym z najpikniejszych zabytkw wczesnego baroku w Polsce.Jest dzieem woskich mistrzw: Wincentego Petroniego - architekta i Jana Chrzciciela Falconiego sztukatora, a take samego jej fundatora Stanisawa Owicima.Pod kaplic znajduje si krypta grobowa, w ktrej zoone s trumny z ciaami Anny i Stanisawa Owicimw.Kaplica jest zachowana bez adnych zmian do dnia dzisiejszego i stanowi prawdziw chlub oraz ozdob miasta.

Koci KapucynwKoci Kapucynw zosta zbudowany po przybyciu do Krosna braci zakonnych w roku 1753.witynia posiada dziedziniec otoczony murem kamiennym. We wnkach bocznych odcinkw muru znajduj si obrazy stacji Mki Paskiej.Wntrze kocioa pokryte jest iluzjonistyczn polichromi wykonan przez Antoniego Smuglewicza i Andrzeja Kucharskiego.

Koci w. Wojciecha z XV w.Koci znajduje si w miejscu dawnej wityni z XI w, na tzw. Przedmieciu Grnym, na Zawodziu, gdzie w X w. istniaa najstarsza cz miasta Krosna. wityni powicono w 1460 r. a wyremontowano j w 1903 r.W czasie bada wykopaliskowych znaleziono krzyyk metalowy z X w.Wedug legendy w tym miejscu odpoczywa w. Wojciech w trakcie podry z Pragi do Gniezna.

Stary CmentarzStary Cmentarz w Kronie zosta zaoony okoo 1786 roku poza wczesnymi granicami miasta.Zmarych grzebano na tym cmentarzu do drugiej poowy XIX w.Najstarszy zachowany nagrobek na Starym Cmentarzu pochodzi prawdopodobnie z lat dwudziestych, a kolejne z koca lat trzydziestych XIX w.

Cmentarz ydowskiCmentarz ydowski w Kronie jest jedynym materialnym ladem obecnoci ydw w miecie.Dokadna data zaoenia cmentarza nie jest znana.W czasie II wojny wiatowej Niemcy zdewastowali cmentarz - wikszo macew wyrwano z ziemi i wywieziono. Na terenie nekropolii dokonywano masowych egzekucji. W 1946 roku - dziki staraniom ocalaych z Holocaustu kronieskich ydw - cz stell trafia na cmentarz.

Nowe obiekty w KronieKrosno cigle zmienia si i piknieje: W ostatnich latach powstay w miecie ronda, kilka nowych galerii handlowych ( Portius, ELiJot, Zawodzie) Zostao oddane do uytku Regionalne Centrum Kultur Pogranicza.Wybudowano now hal sportow i basen.W planach jest budowa obwodnicy i modernizacja lotniska Park linowyHospicjum

Kronieskie imprezy Krosno od wiosny do jesieni ttni yciem. Imprezy odbywaj si na kronieskim rynku, lotnisku, hali sportowej i w wielu innych czciach miasta.Najwaniejsze z nich to:Festiwal kultur pogranicza Karpackie klimatyDni KrosnaDni Kultury WgierskiejMistrzostwa Europy w lotach balonowychParada Bajek

Co dla mnieWe wrzeniu na kronieskim rynku odbywaj si nocne obserwacje nieba prowadzone przez entuzjastw Kronieskiego Towarzystwa Astronomicznego.Na hali sportowej oprcz meczy piki siatkowej, koszykwki i innych imprez odbywaj si zawody wschodnich sztuk walki karate.

Co o mnieUrodziem si i mieszkam w Kronie. Tutaj jest mj dom i moja rodzina. Tu jest moja szkoa i klub karate, w ktrym trenuj od sidmego roku ycia.Jest lodowisko, kryty basen i wiele miejsc, gdzie mona si wybra zarwno latem jak i zim (np. dziki Beskid Niski, niedalekie Bieszczady, liczne wycigi narciarskie itp.)Moje miasto zapewnia mi wszystko, co jest mi potrzebne do szczcia i rozwoju, a ja staram si je godnie reprezentowa w licznych zawodach i konkursach, w ktrych uczestnicz.Jestem dumny z tego, e mieszkam w takim miecie.

Karate moja pasjaKarate jest moj pasj - Od szeciu lat trenuj w Kronieskim Klubie Karate Kyokushin cigle doskonalc swoje umiejtnoci.Startuj w wielu zawodach oglnopolskich i nie tylko: (uczestniczyem Mistrzostwach Sowacji i Mistrzostwach Austrii).Na podium stawaem 38 razy, w tym 20 razy zdobyem najwysze trofeum.Karate nauczyo mnie dyscypliny i koncentracji oraz tego, e najwaniejsz w yciu walk naley stoczy z samym sob.

Przygoda z astronomiAstronomia to nauka o ciaach niebieskich, ich budowie, ruchach, pochodzeniu i ewolucji oraz o materii rozproszonej w przestrzeni kosmicznej.Temat ten interesowa mnie od zawsze. Od najmodszych lat - od momentu, kiedy po raz pierwszy zobaczyem ksiyc i gwiazdy.Jako mae dziecko zastanawiaem si: Czemu ten ksiyc wieci? Kto go zawieci?Coraz gbiej zanurzaem si w przestrze wiedzy o gwiazdach sdzc , e zdoam j pochon - ale to ona coraz bardziej pochania mnie.

Wyprawy w gryW gry chodz z rodzicami. To oni pokazali mi je po raz pierwszy i zarazili chci pokonywania coraz to trudniejszych tras.Gry s pikne niezalenie czy to s Tatry, czy nasze Bieszczady. Bywaj te przytaczajce i niebezpieczne ale zawsze dodaj mi energii. Kady powinien pojecha cho raz w gry, by poczu ich groz i pikno.

Mieszkacy KrosnaMoje miasto jest pikne i ciekawe. Posiada liczne zabytki, szkoy, hale i boiska sportowe, wiele atrakcji turystycznych i kulturalnych, jednak najwaniejsi w nim s ludzie:Moi rodzice, przyjaciele, trenerzy, najwspanialsi na wiecie nauczyciele z mojej szkoy i pani dyrektor, do ktrej drzwi gabinetu zawsze s otwarte dla kadego ucznia,a take jeden wspaniay czowiek - kronianin, ktry trzy lata temu zauway pewnego chopca i postanowi pomc mu w jego rozwoju wyznaczajc na ten cel comiesiczne stypendium. To ludzie ksztatuj wizerunek miasta mojego miasta.

Krosno magiczne miastoWadze miasta staraj si docenia dokonania swoich obywateli. Ju dwa razy otrzymaem wyrnienie Prezydenta Miasta Krosna za osignicia sportowe i naukowe. Cigle si temu dziwi, bo przecie jestem zwykym chopcem z Krosna jednym z wielu mieszkacw tego piknego miasta, ktrego magia sprawia, e czuj si tu wspaniale.

Nie wiem, kim bd w przyszoci. Wiem jednak na pewno, e bd szed za tcz

Bd szed za tcz Bd szed za tcz wznoszc w gr rce z gow wypenion marze iskierkami, lecz zataj w sercu moje sny dziecice, aby w bitwach myli byy mi tarczami.

Bo chc zrywa kwiaty biegajc po ce, widzie dwa ksiyce co wiec w noc jasn, i oglda gwiazdy co ich jest tysice, pozna dal kosmosu jak rodzinne miasto.

Bd szed za tcz z fal wietlnych utkan, w polu szuka wiosny co si ze snu budzi i jak dotyk matki, jej umiech co rano nosi w sercu obraz yczliwych mi ludzi. Micha Pchopek

Bibliografia

Publikacje:Krosno niepowtarzalne miasto w wyjtkowym miejscu wydawnictwo Ruthenus.Szlakiem ciekawych zaktkw pogranicza wydawnictwo UNIGRAFKrosno z okolicami wydawnictwo Krajowa Agencja Wydawnicza

Cz informacji pochodzi ze strony www.krosno24.pl Filmy pochodz ze strony internetowej www.youtube.plZdjcia autora prezentacji oraz ze strony www.google.pl/imagesZdjcie Mgawicy Oriona Mariusz witnickiMuzyka Zbigniewa Praisnera Spacer w chmurach