Upload
sultan-fatih
View
270
Download
5
Embed Size (px)
DESCRIPTION
OSMANLI TÜRKÇE'Sİ ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU
Citation preview
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
ÖZET
Türkler tarafından başlangıçtan bugüne kadar geniş ölçüde kullanılan dört alfabe vardır. Bunlar,
Orhun Alfabesi, Uygur Alfabesi, Arap Alfabesi ve Latin harfli alfabedir. Arap harfleri Türklerin arasına
İslamiyet ile birlikte girmiş 10. asırdan 20. asrın başlarına kadar bin seneye yakın bir zaman süresince
kullanılmıştır. Osmanlıca kelimesinden Osmanlı Türklerinin tarihi yazı dili, İslâmî Türk harfleriyle
yazılmış metinler anlaşılmaktadır. Türkiye Türkçesi’nin dili olan bu dilin tarihî gelişmesi ve devreleri
şunlardır:
1. Eski Türkiye Türkçesi (XIII.-XV. Asırlar)
2. Osmanlı Türkçesi (XVI.-XX. Asırlar)
a. Klasik Osmanlı Türkçesi (XVI.-XIX. Asırlar)
b. Yeni Osmanlı Türkçesi (XIX.-XX. Asırlar)
3. Yeni Türkiye Türkçesi (XX. Asır)
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
Arap alfabesinde 28 harf vardır. Arapça’da “p – ç – j” sesleri olmadığından bu sesler “be –
cim – re” harf gövdelerine üçer nokta koymak suretiyle elde edilir. Harfler ve bu harflerin birleşmeleri
bir takım kurallara bağlı olarak yapılmaktadır.
Arap harfleriyle yazılmış bir metni Latin harflerine aktarırken bir takım aksaklıklar ortaya
çıkmıştır. Bu sıkıntıları ortadan kaldırmak için çeviri yazı da denilen transkripsiyon alfabesi
kullanılmıştır. Mesela; Arap alfabesinde üç tane “s” harfi olduğu halde bizim alfabemizde bir tane “s”
harfi vardır. İşte bu “s” harfinin س mi, ص mı, ث mi olduğunu belirtmek için “s” harfinin altına bazı
işaretler konulmuştur.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1- Aşağıdakilerden hangisi Türklerin kullandığı alfabelerden biri değildir?
a- Latin Alfabesi
b- Arap Alfabesi
c- Yunan Alfabesi
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
d- Uygur Alfabesi
e- Orhun Alfabesi
2- Türkler Arap alfabesiyle karşılaştıklarında hangi alfabeyi kullanıyorlardı?
a- Uygur Alfabesi
b- Orhun Alfabesi
c- Yunan Alfabesi
d- Latin Alfabesi
e- Arap Alfabesi
3- Osmanlı Türkçesi’ni oluşturan dil unsurları hangileridir?
a- Uygurca-Arapça-Latince
b- Arapça-Farsça-Uygurca
c- Farsça-Latince-Almanca
d- Arapça-Farsça-Türkçe
e- Arapça-Türkçe-Urduca
4- Aşağıdaki harflerden hangisi Arap alfabesinde yoktur?
a- غ
b- ل
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
c- ر
d- پ
e- ق
5- Aşağıdaki harflerden hangisi yalnızca Arapça kelimelerde bulunur?
a- ث
b- ر
c- ل
d- ق
e- ا
6- Aşağıdakilerden hangisi kendilerinden sonra gelen harflere bitişmeyen harflerdendir?
a- ض
b- ژ
c- ف
d- ك
e- م
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
7- Aşağıdakilerden hangisi kendilerinden sonra gelen harflere bitişmeyen harflerden biri değildir?
a- ا
b- ر
c- ز
d- د
e- غ
harflerinin sırayla okunuşu 8 - ہ + ل + ا + لaşağıdakilerden hangisidir?
a- هللا
b- هالل
c- الهل
d- هلال
e- Hiçbiri
Cevaplar:
1-C 2-A 3-D 4-D 5-A 6-B 7-E 8-D
ÖZET
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
Eski yazıda ayrı olarak sesli harfler yoktur. Eski yazıda sesli harfler için kullanılan harfler şunlardır: ;a, e ا ;o, ö, u, ü و ı, i ى .a, e seslerini karşılar ہTürkçe kelimelerde uzun hece olmadığından bu sesli harfler kısa, Arapça ve Farsça kelimelerde ise uzun â, uzun î, uzun û şeklinde okunur. Türkçe’de sessizlerin ince ve kalın şekilleri yoktur, bu harfler seslilere uyarlar. Arap harflerinde ise sessizlerin ince ve kalın şekilleri vardır. İnce telâffuz olan sessizlere hurûf-ı halîfe adı verilir. Bu harfler: ك ش س ز ژ د ج ث ت ’dir. Kalın söylenen sessiz harflere hurûf-ı sakîle denir. Bu harfler şunlardır: ظ ط غ ع ق خ ح ض صEski yazıda şedde, tenvin, sükûn, vasıl işaretleriyle, üstün, ötre, esre ve cezim harekeleri vardır. ا ى و ہOSMANLI TÜRKÇESİ Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 19 DEĞERLENDİRME SORULARI 1- Kendilerinden sonra gelen harflerle bitişmeyenlere …………………. denir. 2- Kendilerinden sonra gelen harflerle bitişenlere …………………. denir.
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
3- Aşağıdaki Arap harflerinden hangisi Türkçe’deki sesli harfleri karşılayan harflerden birisi değildir? a- ہ b- و c- ا d- ح e- ى 4- Aşağıdaki Arap harflerinden hangisi ince telâffuz olan harflerden birisi değildir? a- ز b- ك c- س d- ش e- و 5- Aşağıdaki Arap harflerinden hangisi ince telâffuz olan harflerden birisidir? a- ث b- ط c- غ d- ع e- ق 6- Aşağıdaki harflerden hangisi hurûf-ı sakîle harflerinden birisi değildir? a- غ b- ظ c- ك d- خ e- ض
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
7- Aşağıdaki harflerden hangisi hurûf-ı sakîle harflerinden birisidir? a- ث b- ج c- ش d- ق e- ز 8- Arap harfleriyle yazılmış bir metni Latin harflerine aktarırken kullanılan alfabeye …………………. denir. 9- Arapça’da ince telâffuz olan sessizlere …………………. denir. 10- Arapça’da kalın söylenen sessiz harflere …………………. denir. 11- Aşağıdaki kelimelerin okunuşunu yazınız? CEVAPLAR 1- bitişmeyen (ayrı) harfler veya hurûf-ı munfasıla veya hurûf-ı infisâl 2- bitişen harfler veya hurûf-ı muttasıla veya hurûf-ı ittisâl 3- D 4- E
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
5- A 6- C 7- D 8- Transkripsiyon alfabesi زوتوا هركص قوط اويص قمكوط اضف هلضف نيكسك قمنالقاص وطوق نيكزك ديچك چنركيا سسؤم فلؤم سأر 9- Hurûf-ı hafife 10- Hurûf-ı sakîle
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
11- otuz sonra tok sıva donmak feza fazla keskin saklanmak kutu gezgin geçit iğrenç müessis müellif re’s
ÖZET Türkçe kelimelerde uzun sesli harf ve hece olmaz. Bütün sesli harfler kısadır ve hareke ile değil harfle (elif, vav, ye) gösterilir. “a” sesi için ( ا ) elif; “u, ü, o, ö” sesleri için ( و ) vav; “ı, i” sesleri için ( ى ) ye kullanılır. Türkçe’de uzun sesli yoktur. Hepsi kısa olan seslilerin umumiyetle büyük bir kısmı yazılır, bir kısmı da
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
yazılmaz. Bunun kesin bir ölçüsü olmadığı için aynı kelimenin iki üç türlü yazıldığı da görülmektedir. Örnek, “dede” a) دد b) هدد c) ه د ه د gibi. Kelime başında bütün sesliler yazılır. Kelime içinde “e” seslisi hariç bütün sesliler yazılır. “ım, ım, im, um, üm” şekilleri “ م” ile gösterilir. “ın,- in,- un,- ün” şekilleri “ ك” ile yazılır. “ı,- i,- u,- ü” şekilleri “ ى” ile; “sı,-si,-su,- sü” şeklleri .ile yazılır ” ىس ““ımız,- imiz,- umuz,- ümüz ve mız,- miz,- muz,- müz” .şeklinde yazılır ” زم ““ınız,- iniz,- unuz,- ünüz, ve nız,- niz,- nuz,- nüz” ekleri “ زك ” şeklinde yazılır. İmlânın en istikrarlı olduğu dönemlerde bile bir kelimenin birkaç şekilde yazıldığı görülmektedir. Kelime sonundaki “a” lar bazen elif ( ا ) bazen hâ-i resmiyye ( ه ) ile gösterilir. İMLÂ KURALLARI DEĞERLENDİRME SORULARI 1- Aşağıdakilerden hangisi ( و ) vav harfi için kullanılan seslerden birisi değildir? a- u b- ü c- a d- o e- ö kelimesinin doğru okunuşu aşağıdakilerden 2 - قيلياhangisidir?
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
a- ilk b- ılık c- ilîk d- îlîk e- lik 3- Yükleme hali (akkuzatif) hangi harf ile gösterilir? a- ث b- و c- ه d- ى e- ة 4- İkinci tekil şahıs eki hangi harflerle gösterilir? a- كس b- م c- زكس d- ز e- رل 5- Çokluk birinci şahıs iyelik eki aşağıdakilerden hangisidir? a- زك b- ىرل c- زم d- رل e- زكس 6- Geniş zaman eki aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? a- ىرل b- را c- ار d- زك
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
e- زكس 7- “n” harfinin karşılığı transkripsiyon alfabesinde aşağıdakilerden hangisidir? a- ك b- ن c- ڭ d- ک e- نک 8- Şart ekinin yazılışı aşağıdakilerden hangisidir? a- يس b- اس c- س d- هس e- لس 9- Bulunma hali (Lokatif) aşağıdakilerden hangisi ile gösterilir? a- ث b- رلد c- ند d- هي e- هد 10- Ayrılma hali (Ablatif) aşağıdakilerden hangisi ile gösterilir? a- ىد b- رلد c- ند d- هي e- هد Cevaplar:
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
1- C 2- B 3- D 4- A 5- C 6- B 7- C 8- D 9- E 10- C
ÖZET Yapım eklerinin büyük bir kısmının belirli bir imlası yoktur. Türkçe ekleri, isim ve fiile getirilen ekler olmak üzere ikiye ayrılır. Bunlar isme getirilen ekler, isim çekim ekleri ile isimden isim ve isimden fiil yapma ekleridir. İsimden isim yapma ekler: “ ”كل” “ قل” “ یج” “ یل Fiilden isim yapma ekleri: “ ”كم” “ قم” “ هم” “یجي Fiilden fiil yapma ekleri: “ ”م” “ ام” “ هم” “ رد” “ ريد Zarf fiil ekleri: “ ”بو” “ قرا” “ قر ه” “ هجن” “ هجني Arap harflerin ayrıca rakam değerleri vardır ve harf bir rakama delalet eder. Buna ebced hesabı denir. Her harf 1’ den 1000’e kadar bir sayıyı karşılar. Arap alfabesine ilave edilen p, ç, g harflerinin sayı değeri b, cim, zeyn, ve kef harflerinin sayı değerine göre hesap edilir. Yuvarlak “t” uzun “t” gibi sayılır.
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
DEĞERLENDİRME SORULARI 1- Aşağıdaki eklerden hangisi zarf fiil eki değildir? a- بو b- قر ه c- هجني d- ريد e- هجن 2- Aşağıdaki eklerden hangisi isimden isim yapan eklerdendir? a- یج b- رد c- هجن d- قرا e- قم 3- 1051 sayısının eski yazıda karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? a- ١٠٠٥ b- ١٠٥١ c- ٥٠٠١ d- ١٥٠١ e- ٥٠١٠ 4- 4569 sayısının Farsça rakamlarda karşılığı hangisidir? a- ۵۴۶٩ b- ۴۶۵٩ c- ۶٩۵۴ d- ۴۵٩٧ e- ۴۵۶٩ 5- “Gözlerini” kelimesinin yazılışı aşağıdakilerden hangisidir?
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
a- ىرل زك b- ىنرلزوك c- ىنيرلذوق d- نيرلذوك e- نيلزوق 6- Aşağıdaki kelimelerden hangisinde isimden isim yapan eke yer verilmiştir? a- كلنكيد b- قمردلاق c- كمريو d- رلشوق e- قمردلاص 7- “Pembe İncili Kaftan” parçasında geçen aşağıdaki kelime ve cümleleri okuyunuz. a- زاملوا هلترجا قلراكادف ردقلراكادف وب ىكمادام b- مكج هريو c- ىبلچ نسحم d- ىدز هم هييد هللاويا هرلتراقح e- ردروسج قوچ طقف Cevaplar: 1- D 2- A 3- B 4- E 5- B 6- A 7- a) Mademki bu fedakârlıktır fedakârlık ücretle olmaz b) vereceğim
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
c) Muhsin Çelebi d) Hakaretlere eyvallah diyemezdi e) Fakat çok cesurdur
ÖZET Bu ünitede zamanlar ve çekimleri örneklerle detaylı olarak anlatılmıştır. Görülen geçmiş zaman: Görülen geçmiş zaman eki tek şekilli olup “ ید ” “d”li yazılışı kalıplaşmıştır. 3. teklik şahısta “dı, di, du, dü, tı, ti, tu, tü” şeklinde yazılır. Görülen geçmiş zamanın olumsuzu fiil gövdesine –ma / -me " ام / م " ekleri getirilerek yapılır. Öğrenilen Geçmiş Zaman: Öğrenilen geçmiş zaman eki (-mış, -miş, -muş, -müş) “ شم ” şeklinde yazılır ve tek şekillidir. Bu zamanın olumsuz çekimi fiil gövdesine kalın ünlülerde “ ام ” ince ünlülerde “ .getirmek suretiyle yazılır ” همGeniş zaman ekleri; (–r –ar –er –ır –ir –ur –ür) “ رو- .şeklinde yazılır ” ر -را -ريar / -er ekleri getirilen fiiller kalın ünlü ile bitiyorsa “ .eki getirilir ”ر “ eki getirilir. İnce ünlü ile bitiyorsa ” راGeniş zamanın olumsuzu 1. teklik dışında “ زم ” ve “ .şeklindedir ” زامŞimdiki zaman: Şimdiki zaman eki kelime kökünün muhafaza edilmesine dikkat edilerek, ünlü ile biten fiillerde sadece –yor ( روي ) eki getirilerek yapılır. Ünsüzle biten fiillerde ıyor, -iyor, -uyor, -üyor ( رویی
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
ekleri getirilerek yapılır. Şimdiki zamanın ( رويوolumsuzu “ م” eki ile yapılır; ayrıca “ ام ” ve “ ” هم ilavesiyle de yapılır. Gelecek Zaman; Gelecek zaman ekleri “ قجا ” ve “ ه yazılarak ”ی “ tir. Fiil sesliyle biterse araya ” کج şekline döner. Gelecek zamanın ” قجاي “ ve ” “کج هيolumsuzu kalın sesli fiillerde “ ام ” ince seslilerde .getirilerek yapılır ” “هم Fiillerde İstek Kipleri Dilek – Şart Kipi; bu kipin ekleri (-sa, -se) “ هس ” şeklinde yazılır. Bu kipin olumsuzu kalın ünlülerde .getirilerek yapılır ” هم “ ince ünlülerde ” “ام Gereklilik Kipi; gereklilik kipi (-malı, -meli) “ یلم ” şeklinde yazılır. Kalın ünlülü fiillerde “ یلام ”, ince ünlülü fiillerde “ یل هم ” şeklinde yazıldığı da olur. Gereklilik kipinin olumsuzu kalın ünlülü fiil tabanlarına “ ام ” ince ünlülü fiil tabanlarına “ هم ” getirmek suretiyle yapılır. Emir kipi; emir ikinci şahıs ekleri (-ın, -in, -un, -ün, -ınız, -iniz, -unuz, -ünüz) “ ک ” ve “ زک ” şeklinde yazılır. Fiil tabanı sesli ile bitiyorsa ekten önce bir “y” “ ی” getirilir. Emir 3. Şahıs eki (-sın, -sin, -sun, -sün) “ نوس ” şeklinde yazılır. Son zamanlarda bu ek “ نیس ” şeklinde yazılmış ve umumileşmiştir. Emir kipinin olumsuzu “ هم ” ve “ ام ” eki getirilerek yapılır.
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
İstek eki; (-a, -e) “ ه” şeklinde; sesli ile biten fiil tabanlarında (-ya, -ye) “” şeklinde yazılır. İMLÂ KURALLARI II Atatürk Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 16 Ek fiil ve Birleşik Fiil Çekimleri Görülen geçmiş zaman “ یديا ” i-di ekiyle kurulur. Yakın zamanda “dersteydim” şeklinde kullanılmaktadır. Öğrenilen geçmiş zaman “ i-miş” ekiyle kurulur; “ .vs (gider imiş) ” شمياŞart kipi “i-sem” “ هسيا ” şeklinde kurulur. Olumsuzu “değil” “ لکد ” edatı ile yapılır: DEĞERLENDİRME SORULARI 1 ) fiili için aşağıdaki yargılardan hangisi – ( مي یلاماموقواdoğrudur? a) istek kipi b) emir kipi I. şahıs c) şart kipi olumsuz d) gereklilik kipi olumsuzu e) hiçbiri 2- Öğrenilen geçmiş zaman …………. ekiyle kurulur. a) شميا b) هسيا c) هي / ه d) یديا e) ید 3- Aşağıdakilerden hangisi I. teklik şahıs geniş zaman olumsuzudur? a) کسزامارا b) مم هلکيد c) زمتسيا d) زي همروگ e) رلزمتسيا – زکسروروگ
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
4 kelimesinin doğru okunuşu hangi seçenekte verilmiştir? a) kurursunuz b) gevirirsiniz c) görüverseniz d) kavurursunuz e) görürsünüz 5- Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi diğerlerinden farklıdır? a) شمامزاي /شمزاي b) زشمريو /شمريو c) همريو / رلشمريو رلشمd) کسشمريو / کسشم همريو e) مشم همريو / مشمريو 6- Aşağıdaki kelimelerden hangisi görülen geçmiş zamanlı bir fiil değildir? a) دامزاي b) کدلا c) رليدامزاي d) قدزاي e) هدقموقوا 7) “üzgünseniz” kelimesinin doğru yazılışı hangi seçenekte verilmiştir? a) زگ هسنکذا b) ذک هسکوکزوا c) زک هسنوکزوا d) زن هسنوکزوا (e زکسينوکزا 8) Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? a) مدي هدسرد – dersteydim b) رل هدقمريق – kırmaktalar c) هيالشاب - başlaya d) مي هلک – güleyim e) نوستا - atsın Cevaplar:
1-D 2-A 3-B 4-E 5-B 6-E 7-C 8-D
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
ÖZET Osmanlı Türkçesi’nde birçok Arapça kelime kullanılmıştır. Bunlar daha çok isim, edat ve sıfatlar olup fiiller yer almamıştır. Arapçada kelimeler genelde üç sessizden, bazen dört, bazen de beş sessiz harften oluşan bir kökten türetilirler. Kelimelerdeki kök harflerine aslî harfler, köklerden yeni kelimeler yapılırken köke ilave edilen harflere zâid harfler denir. Kelime, üç kısımdır. Fiil, isim ve harf. Fiilde şekil, mana ve zaman vardır. İsimde mana ve şekil vardır. Harf de ise mana ve zaman yoktur. Fiillerin aslî harfleri üç harfli ise sülâsi ىثالث , dört harfli ise rübâî ىعابر denir. Sülasi veya rübâî üzerine zâid fillerin beş harfli olanlarına hümâsî ىسامخ , altı harfli olanlarına südâsî يسادس denir. Bunlardan her birinin muayyen bir kalıbı/şekli vardır. Bunlara vezin نوزوم bu kalıplara benzeyenlere de mevzûn ; نزوdenir. Arapça kelimelerin çeşitlerinden biri olan İsm-i fâil fiilin gösterdiği iş ve hareketi yapan şahıs ve nesneyi bildirir. İsm-i mef‘ul ise fiilin gösterdiği iş ve harekete maruz kalan kimse veya nesneyi gösteren ve onun sıfatı olan kelimedir. İsm-i tafdile büyütme ismi denir. Çok ve en çok kelimelerle aşırılık ifade ederler. İsm-i tafdîlin لعفا ef‘al şeklinde bir vezni vardır. İsm-i tasgire ise küçültme ismi denir. Üç vezni vardır. Diğer Arapça kelime çeşitleri şunlardır: İsm-i zaman, ism-i mekan, ism-i alet, ism-i mensub, sıfat-ı müşebbehe,
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
mübalağa sığası. DEĞERLENDİRME SORULARI 1- Aşağıdaki kelimelerin ism-i fâil’ini yapınız? a) برش (şeribe) b) لصو (vasale) c) بهذ (zehebe) d) بسك (kesebe) e) قلخ (haleka) f) عمج (cemea) g) فقو (vekafe) h) دهش (şehide) i) تكس (sekete) j) رظن (nazara) k) لدع (adale) 2- Aşağıdaki kelimelerin ism-i mef’ûl’ünü yapınız? a) برش (şeribe) b) لصو (vasale) c) بسك (kesebe) d) قلخ (haleka) e) عمج (cemea) f) فقو (vekafe) g) دهش (şehide) 3- Aşağıdaki isimlerin ism-i tafdîl’ini yapınız? a) لداع (âdil) b) فقاو (vâkıf) c) ريبك (kebîr)
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
4- Aşağıdakilerin hangisi ism-i tasgîr’in vezinlerinden biridir? a) لعفا b) لعيعف c) لاعفم d) لعفم e) ةلعفم 5- İsm-i âlet’in vezinleri aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru olarak verilmiştir? a) لعفا - لعفم - لاعفم d) ليعف – لعيعف – ليعيعف b) لعفم – ةلعفم – لعفم e) لعفم – ةلعفم – لعيعف c) لعفم – لاعفم – هلعفم Cevaplar : 1- A- براش B- لصاو C- بهاذ D- بساك E- قلاخ F- عماج G- دهاش -H فقاوİ- تكاس J- رظان K- لداع 2- A- بورشم B- لوصوم C- بوسكم D- قولخم E- عومجم F- دوهشم -G فوقوم 3- A- لدعا B- فقوا C- ربكا 4-B
5-C
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
ÖZET Mec‘ûl masdarlar, müştak sıfatların ve bazı isimlerin sonuna şeddeli “ye” ve “te” ilavesiyle yapılırlar. روبجم - تيروبجم gibi. Arapçada kelimelerin müennesliği ve müzekkerliği vardır. Müeneslik alameti üç tanedir. Tâ-yı tenis, elif-i maksûra ve elif-i memdûde. Bir kelimenin sonuna yuvarlak “t” .gibi بتاك - هبتاك .ilave edilerek müennes yapılır ” “ةKadın isimleri, kadınlara ait cins isimler, şehir, ülke, kabile isimleri, çift uzuvların isimleri, cem-i müzekker-i salim hariç bütün cemiler/çoğullar ve harf isimleri mana bakımından müennes sayılan isimlerdir. Arapçada cem-i müzekker-i sâlim, cem-i müennes-i sâlim ve cem-i mükesser olmak üzere üç türlü çoğul vardır. Cem-i müzekker sâlim, kelimenin sonuna “ نو ” (vav ve nun) veya “ ني ” getirilerek çoğul yapılır. Cem-i müennes-i sâlim, kelimenin sonuna elif ve te “ تا” ilavesiyle yapılır. Cem-i mükesser ise, Ef‘âl لاعفا , Efâ‘il لعافا , Efâ‘îl ليعافا , Fa‘ale هلعف , Fu‘ûl لوعف , Ef‘ilâ العفا , Ef‘ile هلعفا , Fü‘‘âl لاعف , Fi‘âl Fevâ‘îl , لعاوف Fevâ‘il , لءاعف Fe‘âil , العف Fu‘alâ , لاعف لعافم, Mefâ‘il , ليلاعف Fe‘âlîl , للاعف Fe‘âlil , ليعاوفMefâ‘îl ليعافم , Tefâ‘îl ليعافت kalıpları ile yapılır. DEĞERLENDİRME SORULARI 1- Aşağıdaki kelimeleri ef‘âl vezninde çoğul yapınız? a- فرط b- لكش
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
c- رظن d- كلم e- لفط f- نكر g- قوش 2- Aşağıdaki kelimelerden hangisi mec‘ûl (yapma) mastardır? a- ماركا b- ريبكت c- جارختسا d- تيراتخم e- جورخ 3- Aşağıdaki kelimeleri efâ‘il vezninde çoğul yapınız? a- لفسا b- ربكا c- بنجا 4- Arapça kelimelerde müenneslik alameti kaç çeşittir? a- 1 b- 2 c- 3 d- 4 e- 5 5- Aşağıdaki kelimelerden hangisi ليعافا vezninde yazılmıştır? a- لفاسا b- ركاسع c- هسبلا d- ليواقا e- ليعافت
Cevaplar: 1- a- فارطا Etrâf b- لاكشا Eşkâl c- راظنا Enzâr d- كالما Emlâk e- لافطا Etfâl f- ناكرا Erkân g- قاوشا Eşvâk
HAZIRLAYAN: ERZURUM İLİTAM ETÜT GRUBU 3. SINIF
2- D 3- a- لفاسا Esâfil b- رباكا Ekâbir c- بناجا Ecânib 4- C
5- D