52
Organizacja i Zarządzanie Podejmowanie decyzji w zarządzaniu (ćwiczenia 01 ns) © dr Adam SALOMON, KTiL AM w Gdyni

Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

Organizacja i Zarządzanie

Podejmowanie decyzji w zarządzaniu

(ćwiczenia 01 ns)

© dr Adam SALOMON, KTiL AM w Gdyni

Page 2: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

2

Plan ćwiczeń 01OiZns

1. Istota decyzji i decydowania.

2. Zastosowania teorii decyzji.

3. Modele podejmowania decyzji.

4. Procesy informacyjne w decydowaniu.

5. Metody wspomagające podejmowanie decyzji.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 3: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

3

Istota decyzji

• DECYZJA = świadomy (nielosowy) i celowy wybór jednego z rozpoznanych i uznanych za możliwe (prawdopodobne) wariantów przyszłego działania;

• DECYZJA = efekt wyboru rozumianego jako element procesu decyzyjnego;

• przekształcenie informacji w zbiór wariantów i wybór najlepszego z nich – decyzja ostateczna (optymalna), instrukcja do dalszego działania.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 4: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

4

Podejmowanie decyzji (cechy)

• wynika z wymogów otoczenia „burzliwe pole” – częste i konieczne zmiany przystosowawcze;

• przejaw działalności ogólnoludzkiej, w tym menedżerskiej;

• umożliwia rozwiązywanie problemów funkcjonowania organizacji (techniczne, technologiczne, organizacyjne, strukturalne, psychospołeczne).

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 5: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

5

Elementy sytuacji decyzyjnej

1. decydent (menedżer);

2. okoliczności przyczynowe (wywołujące sytuację decyzyjną informacje z otoczenia);

3. zbiór rozpatrywanych możliwości (warianty zbudowane na bazie informacji i umiejętności predykcyjnych decydenta);

4. kryteria wyboru.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 6: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

6

Rodzaje decyzji menedżerskich (kryterium funkcji kierowniczej)

Podejmowane przez menedżerów wszystkich szczebli hierarchii organizacyjnej decyzje związane z procesem zarządzania organizacją (gospodarczą).

• decyzje wg kryterium funkcji kierowniczej:

– kierownicze (podejmowane w ramach przyznanych uprawnień i wykonywanych funkcji kierowniczych: planowanie, pobudzanie, kontrolowanie, skierowane na działanie organizacji i własnych podwładnych, zasięg uzależniony od poziomu w hierarchii oraz stopnia centralizacji/decentralizacji zarządzania);

– niekierownicze (skierowane do członków grupy np. nieformalnej, osobiste itp.).

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 7: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

7

Ro

dzaje d

ecyzji m

ened

żerskich

(k

ryteriu

m p

ozio

mu

organ

izacyjn

ego)

DECYZJE STRATEGICZNE (poziom zintegrowany)

• realizacja celów przedsiębiorstwa jako całości

DECYZJE TAKTYCZNE (poziom branż)

• realizacja celów branżowych, grup produktów

DECYZJE FUNKCJONALNE (poziom funkcjonalny)

• realizacja celów związanych z funkcjami przedsiębiorstwa, np.marketing, finanse, produkcja, B+R

DECYZJE OPERACYJNE (poziom operacyjny)

• realizacja celów na poziomie operacyjnym, komórek org. niższego szczebla

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 8: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

8

Rodzaje decyzji menedżerskich (kryterium stopnia powtarzalności)

• decyzje zrutynizowane (programowane) – podejmowane wielokrotnie na podstawie sformalizowanej procedury, zwyczaju, reguły, przepisu, taryfikatora, siatki płac itp.

• decyzje niezrutynizowane (nieprogramowane) – podejmowane w nietypowych, niezwykłych sprawach, sporadycznie, indywidualnie dla każdego przypadku, brak procedur – szczególne traktowanie.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 9: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

9

Rodzaje decyzji menedżerskich (kryterium podmiotu)

• decyzje dotyczące polityki organizacji (uruchomienie nowej produkcji, usług, zmiana wolumenu produkcji, stopnia automatyzacji produkcji, zmiana sposobu zasilania, wybór struktury organizacyjnej itp.);

• decyzje administracyjne (rozpatrywanie skarg i wniosków, zwrotów i reklamacji, podań o pracę, wydawanie koncesji i zezwoleń itp.);

• decyzje ad hoc (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne stanowisko itp.).

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 10: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

10

Techniki podejmowania decyzji

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 11: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

11

Determinanty wyboru w procesie podejmowania decyzji

• kryterium korzyści:

– ogólnonarodowej (ogólnoludzkiej);

– grupy społecznej (związku zawodowego, partii itp.);

– osobistej.

• kryterium funkcji celu:

– opłacalności ekonomicznej;

– szybkości uzyskania celu;

– skuteczności (prawdopodobieństwa spełnienia).

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 12: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

12

Determinanty wyboru w warunkach niepewności i ryzyka

1. zasada optymizmu (kryterium Hurwicza) – wybór wariantów z wysokiego przedziału optymizmu, najlepszy z zakładanych rezultatów;

2. zasada pesymizmu (kryterium Walda) – natura jest „złośliwa”, wybór najmniej optymistycznego wariantu, maksymalizacja najmniejszych korzyści;

3. zasada superpesymizmu (kryterium żalu Savage’a) – minimalizowanie największych możliwych strat;

4. zasada entropii (kryterium równej szansy Lapace’a) – brak dostatecznej racji do przypisania wariantom określonych prawdopodobieństw – zakłada się ich równość.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 13: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

13

Etapy podejmowania decyzji (koło Deminga)

1. określ przyczynę problemu;

2. wyznacz realny cel;

3. zrób analizę dojścia/realizacji celu;

4. sformułuj rozwiązanie (sposób);

5. sprawdź rozwiązanie w praktyce;

6. zweryfikuj rezultaty;

7. wprowadź rozwiązanie w życie.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 14: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

14

Diagram podejmowania decyzji

System przewidywań system oceny

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 15: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

15

Feed

ba

ck po

dejm

ow

ania d

ecyzji

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 16: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

16

Teoria decyzji

• przyczyna – zwiększone zapotrzebowanie na umiejętności decyzyjne (strategie, taktyka) w czasie II wś., po wojnie problemy gospodarcze i ekonomiczne – pojawienie się TD jako nauki;

• zadania – opracowanie metod i modeli podejmowania decyzji, wykorzystanie programów komputerowych i platformy IT;

• efekty – tzw. systemy wspomagania decyzji, systemy eksperckie, algorytmy decyzyjne, macierze rozwiązań.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 17: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

17

Cechy programów do rozwiązywania problemów decyzyjnych na poziomie zintegrowanym

Służy do wspomagania podejmowania strategicznych decyzji menedżerskich

• orientacja na podejmowanie decyzji;

• stosowanie metod naukowych;

• efektywność ekonomiczna;

• stosowanie modelu matematycznego;

• posługiwanie się komputerem;

• podejście zespołowe;

• orientacja systemowa.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 18: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

18

Pro

cedu

ry w

pro

gramach

do

ro

związy

wan

ia pro

blem

ów

d

ecyzy

jny

ch

DIAGNOZA PROBLEMU

FORMUŁOWANIE PROBLEMU

BUDOWA MODELU

ANALIZA MODELU

WDROŻENIE ROZWIĄZANIA

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 19: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

19

Diagnoza problemu w programach do TD

1. identyfikacja głównych składowych (elementy problemu);

2. ustalenie wagi (rangi) problemu dla ośrodka decyzyjnego;

3. wstępna kalkulacja spodziewanych kosztów i korzyści;

4. ustalenie czy rozwiązanie może być optymalne (docelowo programowane – zrutynizowane) czy kompromisowe.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 20: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

20

Formułowanie problemu w programach do TD

1. ustalenie kryteriów jakie ma spełniać rozwiązanie oraz aspektów obszaru decyzyjnego będących poza kompetencjami decydenta

2. wskazanie zmiennej kontrolowanej (obszar dopuszczalnej manipulacji w procesie poszukiwania rozwiązania) i zmiennej niekontrolowanej (stanowi granice rozwiązania)

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 21: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

21

Budowa modelu do rozwiązywania problemów decyzyjnych

1. ustalenie wymiarów problemu – na bazie wyodrębnionych elementów, zidentyfikowanych celów i ograniczeń, odrzucenie skrajności;

2. ustalenie wzorów, układów równań, macierzy jako wielkości opisujących zależności pomiędzy poszczególnymi elementami modelu;

3. napisanie programu komputerowego (software).

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 22: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

22

Analiza modelu (TD)

1. eksperymentowanie na modelu a nie na „żywym organizmie” organizacji;

2. podstawianie różnych wartości zmiennych zależnych do wzorów;

3. program komputerowy wykonuje obliczenia i wskazuje wariant optymalny rozwiązania.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 23: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

23

Wdrożenie rozwiązania (TD)

1. rozwiązanie zawsze jako propozycja;

2. rola doradcza zespołu TD;

3. decyzję o zastosowaniu rozwiązania podejmuje właściwy decydent (powinien być zawsze w składzie zespołu TD - mniejsze prawdopodobieństwo odrzucenia”propozycji, potraktowania modelu jako opisowego a nie normatywnego).

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 24: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

24

Modele decyzyjne w OiZ i ich zastosowania

• modele programowania liniowego – powszechne dla określania najlepszego (optymalnego) sposobu podziału ograniczonych zasobów (ustalanie tras, marszrut, optymalnego stanu zapasów itp.);

• modele kolejek – określanie optymalnej długości kolejki, czasu oczekiwania, terminu dostaw (załadunek na rampie, kolejka w supermarkecie – ilość kas, dostawy just in time);

• modele symulacyjne – dla bardzo złożonych sytuacji decyzyjnych, symulacja części zjawisk rzeczywistych w warunkach laboratoryjnych- budowa rzeczywistości wirtualnej, przyspieszenie predykcji (symulatory lotów);

• teoria gier – przewidywanie zachowań ludzi i systemów w warunkach konkurencyjnych, konfrontacji i konfliktu.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 25: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

25

Skuteczność wykorzystania TD

• zalety:

– rozłożenie skomplikowanego problemu na mniejsze, łatwiejsze do zdiagnozowania (teoria systemów);

– naukowa budowa modeli zmusza do logiczności, systemowości, ogranicza subiektywizm – zwiększa prawdopodobieństwo dobrej, optymalnej decyzji;

– buduje warianty, ocenia stopień niepewności, ryzyka, pozwala na minimalizację ryzyka gdy jest to konieczne.

• ograniczenia: – wysokie koszty; – niedostatek informacji lub ich nadmiar komplikują

(uniemożliwiają) budowę modelu – konieczność osądów intuicyjnych i subiektywnych.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 26: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

26

Procesy informacyjne w decydowaniu

1. właściwa informacja (odpowiednio zestrukturalizowana, sformalizowana i dostarczona we właściwym czasie) jest podstawą podjęcia właściwej (optymalnej) decyzji;

2. proces pozyskiwania, gromadzenia i przetwarzania (strukturalizacji i formalizacji) informacji stanowi system informacyjny organizacji;

3. podsystem informacyjno-decyzyjny jest częścią systemu zarządzania.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 27: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

27

Zadania systemów informacyjnych organizacji

1. przewidywanie z dużym prawdopodobieństwem sytuacji organizacji w przyszłości;

2. wyzwalanie szybkich reakcji dostosowawczych na zmienne sytuacje zewnętrzne i wewnętrzne;

3. dostarczanie niezbędnej i wiarygodnej informacji do procesów decyzyjnych w organizacji.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 28: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

28

Postacie systemów informacyjnych

1. zintegrowany system informacji kierownictwa – IMIS (Integrated Management Information System);

2. System Wczesnego Ostrzegania – oparty na praktyce controllingu;

3. zintegrowany system wytwarzania wspomagany komputerowo – CIM (Computer Integrated Manufacturing);

4. System Informacji Marketingowej – SIM.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 29: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

29

Schemat ideowy SIM

Kompleksowa informacja z otoczenia

Kompleksowa informacja z wnętrza

organizacji

SIM

Selektywna informacja dla procesu podejmowania decyzji strategicznych

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 30: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

30

Istota SIM

• SIM = System obejmujący ludzi i ich organizację (komórki strukturalne), środki techniczne (sprzęt komputerowy – hardware i software) oraz procedury zbierania, formalizacji, strukturalizacji i dystrybucji aktualnej informacji niezbędnej w procesie podejmowania strategicznych decyzji w organizacji.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 31: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

31

Budowa SIM (podsystemy)

1. wewnętrznych rejestrów i sprawozdań (faktury, zamówienia, ewidencja zapasów itp.);

2. obserwacji konkurencyjnego otoczenia (opinie dystrybutorów oraz instytutów badań, analiza wydawnictw, analiza towarów konkurencji);

3. informacji polityczno-prawnej (analiza aktów normatywno-prawnych);

4. badań marketingowych (badania: rynku, sprzedaży, produktu, reklamy, działalności).

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 32: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

32

Metody wspomagające podejmowanie decyzji

• metody predykcyjne (prognostyczne): – ekstrapolacja (prosta, złożona, korygowana); – metoda intuicyjna (delficka i „burza mózgów”);

– metody kolejnych przybliżeń;

– metoda prostej analogii.

• metody heurystyczne (metodologiczna umiejętność pozyskiwania informacji z nowych faktów, ich syntezy i formułowania hipotez naukowych);

• metody statystyczno- matematyczne (budowa modeli):

– CPM (critical path method);

– algorytmy decyzyjne tzw. „drzewa decyzyjne”;

– „macierz wypłat” tzw. macierz SNP.

• metody sytuacyjne (case);

• gra decyzyjna (teoria gier).

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 33: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

33

Algorytmy „drzewa decyzyjne”

• dla sytuacji decyzyjnych z możliwością optymalizacji wartości oczekiwanych (duża liczba zmiennych niezależnych);

• konieczność daleko idących uproszczeń modelowych;

• proces decyzyjny jest wieloetapowym procesem sekwencyjnym (decyzje cząstkowe na poszczególnych etapach).

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 34: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

34

Schemat ideowy „drzewa decyzyjnego”

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 35: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

35

„Macierz wypłat”

• dla sytuacji decyzyjnych z możliwością optymalizacji wartości oczekiwanych (zmienne niezależne – losowe zmieniają się zgodnie z przebiegiem funkcji rozkładu prawdopodobieństwa);

• „macierz wypłat” – trójwymiarowa macierz probabilistyczna: – (S) strategie – możliwe dla danej sytuacji warianty

działań; – (N) stany natury – zbiór okoliczności zewnętrznych

determinujących decyzje (zmienne losowe); – (P) prawdopodobieństwo z jakimi stany natury

(zmienne losowe) mogą wystąpić.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 36: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

36

„Macierz wypłat”

Dalsze działania:

• ocena wartości poszczególnych strategii (suma iloczynów rezultatów wyboru (R) i odpowiadających im prawdopodobieństw stanów natury;

• wybór strategii z najwyższą wartością oczekiwaną.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 37: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

37

Metoda sytuacyjna (case method)

• wywodzi się z podejścia sytuacyjnego szkoły cybernetyczno-matematycznej, opracowana w Harvard Business School, doskonała w dydaktyce jako przeciwieństwo metod erudycyjnych ex cathedra;

• analiza konkretnego, kluczowego przypadku – case, rozwiązań tam zastosowanych – podjętych decyzji, ich wpływu na osiągnięcie celu.

• wyrobienie zdolności podejmowania decyzji w oparciu o analizowane precedensy, ich syntezę i uogólnienia.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 38: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

38

Zawężona metoda sytuacyjna Flanagan’a

• metoda krytycznych przypadków CIM critical incidents method:

– niezwykle charakterystycznych dla danej działalności, przykłady ekstremalnych, wyjątkowo silnych zachowań szczególnie silnie (hamująco lub pobudzająco) oddziaływujących na organizację;

– stanowiących pewną całość, ciąg logiczny, „akt działania” znany na tyle, że można zarejestrować wszystkie składające się na niego zdarzenia.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 39: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

39

Gry decyzyjne • źródło: gry kierownicze, organizacyjne wywodzące się z teorii gier

Neuman’a i Morgensterna (konieczność interakcji personalnych – gry pomiędzy uczestnikami procesów i działań)

• zadania: – przewidywanie zachowań ludzi i systemów w

warunkach konkurencyjnych, warunkach konfrontacji i konfliktu (interesów, kultur, zbrojny);

– dostarcza wiedzy o zachowaniu całej organizacji w sytuacji, gdy żaden z decydentów nie sprawuje pełnej kontroli nad całością – tworzy mechanizm funkcjonowania organizacji.

• elementy gry decyzyjnej: – zbiór ról; – scenariusz; – system reguł i procedur.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 40: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

40

Składniki gry decyzyjnej

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 41: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

41

Zasady gry decyzyjnej

1. ściśle sprecyzowany cel – jasno postawione zadanie, czytelny podział ról, jasne i zrozumiałe procedury;

2. „dramaturgia” – emocjonalne zaangażowanie graczy w procesy decyzyjne;

3. realność i wiarygodność gry – osadzenie w znanych realiach, posłużenie się metodą sytuacyjną (case) w doborze charakterystyk wejściowych scenariusza.

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 42: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

Metody szacowania kosztów eksploatacji

metoda na podstawie wykresu

metoda wielkości skrajnych (krańcowych)

metoda średnich podokresów

metoda regresji liniowej

42 dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 43: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

Koszty całkowite

• Polega na wybraniu z szeregów liczbowych najniższych i najwyższych rozmiarów produkcji oraz najniższych i najwyższych kosztów. Nachylenie krzywej kosztów, które określa przyrost kosztów zmiennych na jednostkę produkcji, oblicza się wg równania:

gdzie: KCAŁK – koszty całkowite, KS – koszt stały, kzj – koszt zmienny jednostkowy, x – wielkość „produkcji”.

KCAŁK = Ks + kzj × x

43 dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 44: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

Metoda wielkości skrajnych (krańcowych) – poziom kosztów zmiennych jednostkowych

• Polega na wybraniu z szeregów liczbowych najniższych i najwyższych rozmiarów produkcji oraz najniższych i najwyższych kosztów. Nachylenie krzywej kosztów, które określa przyrost kosztów zmiennych na jednostkę produkcji, oblicza się wg równania:

gdzie: kzj – koszt zmienny jednostkowy, KMAX – koszty przy najwyższych rozmiarach produkcji, KMIN – koszty przy najniższych rozmiarach produkcji, PMAX – najwyższa produkcja, PMIN – najniższa produkcja.

kzj = (KMAX – KMIN) / (PMAX – PMIN)

44 dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 45: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

Metoda wielkości skrajnych (krańcowych) – poziom kosztów stałych

• Poziom kosztów stałych ustala się wykorzystując informacje o skrajnych wielkościach produkcji i kosztów, odejmując od kosztów przy najwyższych lub najniższych rozmiarach produkcji iloczyn ustalonych kosztów zmiennych jednostkowych i tychże rozmiarów produkcji:

gdzie: Ks – koszty stałe, KMAX/MIN – koszty przy najwyższych (najniższych) rozmiarach produkcji, kzj – koszt zmienny jednostkowy, PMAX/MIN – najwyższa (najniższa) produkcja.

Ks = KMAX/MIN – (kzj PMAX/MIN)

45 dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 46: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

Metoda średnich podokresów (semiaverages)

• Powyższą metodą można wyznaczyć funkcję kosztów lepiej dopasowaną do danych empirycznych.

• W tym celu dane szeregów liczbowych porządkujemy od najniższych do najwyższych i dzielimy na dwie równe grupy, a następnie obliczamy średnie dla tych dwóch grup.

• Średnie te z kolei wykorzystujemy do ustalenia kosztów zmiennych jednostkowych i kosztów stałych okresu (postępując analogicznie jak w metodzie wielkości skrajnych, z tym że wielkości skrajne należy zastąpić średnimi).

46 dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 47: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

• A. Na podstawie danych z poniższej tabeli, za pomocą metody wielkości skrajnych oraz metody średnich podokresów: wyznaczyć funkcję całkowitych kosztów eksploatacyjnych (y) dla określonej ilości obsłużonych statków (x) oraz podać prognozę kosztów na październik przy założeniu ilości eksploatowanych statków na poziomie 18 sztuk.

Okres Ilość eksploatowanych

statków w sztukach Koszty w PLN

styczeń 15 40000 luty 14 50000 marzec 14 46000 kwiecień 12 36000 maj 11 44000 czerwiec 16 49000 lipiec 15 49000 sierpień 19 53000 wrzesień 17 51000 październik ?? (prognoza = 18) ??

47 dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 48: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

metoda wielkości skrajnych:

• kzj = (53000 – 36000) / (19 – 11) = 17000 / 8 = 2125

• KS = 53000 – (212519) = 36000 – (212511) = 12625

• Funkcja kosztów całkowitych: y = 12625 + 2125x;

• Prognoza na październik: 50875 PLN

48 dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 49: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

metoda średnich podokresów:

Miesiąc Statki Koszty Miesiąc Statki Koszty

maj 11 44000 styczeń 15 40000

kwiecień 12 36000 lipiec 15 49000

marzec 14 46000 czerwiec 16 49000

luty 14 50000 wrzesień 17 51000

styczeń 15 40000 sierpień 19 53000

PMIN = (11+12+14+14+15) / 5 = 66 / 5 = 13,2 statków KMIN = (44+36+46+50+40)tys. / 5 = 216000 / 5 = 43200 PLN PMAX = (15+15+16+17+19) / 5 = 82 / 5 = 16,4 statków KMAX = (40+49+49+51+53)tys. / 5 = 242000 / 5 = 48400 PLN

49 dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 50: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

metoda średnich podokresów (c.d.):

• kzj(II)= (48400 – 43200) / (16,4 – 13,2) = 5200 / 3,2 = 1625

• KS(II) = 48400 – (162516,4) = 43200 – (162513,2) = 21750

• Funkcja kosztów całkowitych: y = 21750 + 1625x;

• Prognoza na październik: 51000 PLN

50 dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 51: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

51

Pytania do ćwiczeń 01 ns

1. Na czym polega istota decyzji i decydowania? Krótko scharakteryzuj decyzje menedżerskie.

2. Wymień i opisz procedury podejmowania decyzji.

3. Wskaż modele decyzyjne wynikające z Teorii Decyzji i ich zastosowania.

4. Na czym polega rola procesów informacyjnych w decydowaniu?

5. Wymień i krótko scharakteryzuj metody wspomagające podejmowanie decyzji.

6. Na czym polega wyznaczanie (prognozowanie) kosztów przedsiębiorstwa metodą wartości skrajnych i metodą średnich podokresów?

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni

OiZ niestacjonarne

2013 - ćw. 01

Page 52: Organizacja i Zarządzanie - akademor.webd.pl · (bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie pracownika na inne

52

Dziękuję za uwagę ... ... i zapraszam na kolejne zajęcia

dr Adam Salomon, KTiL, AM w

Gdyni