Openheid geven over je psychische problemen op school of stage

Of

Wie

WatWanneer

Hoe

DAG 1 Kennismaken

Aanleiding en opzet project

Oefening 1: Vertel ik het?

Oefening 2: Aan wie vertel ik het?

Afsluiting

DAG 2 Aanpak & Onderzoek (Lies Korevaar)

Oefening 3: Wanneer vertel ik het?

Oefening 4: Wat vertel ik en hoe?

Vervolgafspraken en afsluiting

6% van de studenten in het hoger onderwijs heeft een psychische aandoening (Broenink & Gorter, 2001; Verwey-Jonker instituut, 2005)

Psychiatrische aandoeningen komen vaak voor het eerst tot uiting in de leeftijd van 17-24 jaar: de studententijd.

EEN PSYCHISCHE EN EMOTIONELE GESTELDHEID DIE HET DENKEN, VOELEN EN HANDELEN ZODANIG BEÏNVLOEDT DAT MEN NIET OPTIMAAL KAN FUNCTIONEREN IN HET DAGELIJKSE LEVEN.

Stemmingsstoornissen

Angststoornissen

Verslavingsproblematiek

Persoonlijkheidsstoornissen

Eetstoornissen

Psychose/schizofrenie

ADHD

Autisme

55% van deze studenten wordt (ernstig) gehinderd door hun psychische problemen bij het studeren en heeft extra hulp nodig om de opleiding af te kunnen ronden (Van den Broek, Muskens, & Winkels, 2013)

Lagere cijfers en minder EC’s terwijl er harder gestudeerd wordtGrotere kans op het vroegtijdig stoppen met de studie (2x zo hoog als

studenten zonder functiebeperking)

Het huidige begeleidingsaanbod voldoet niet aan de behoeften / er wordt onvoldoende steun en aanpassingen geboden (o.a. Zijlstra, 2012; Van Erp & Kroon, 2002).

Groningen: Hanzehogeschool en Rijksuniversiteit

56.000 studenten 6% = 3.360 studenten met een psychische aandoening 55% = 1.848 studenten: potentiële lang-studeerders/ voortijdig schoolverlaters)

Leeuwarden: NHL hogeschool, Stenden hogeschool en Van Hall Larenstein

24.700 studenten 6% = 1.482 studenten met een psychische aandoening 55% = 815 studenten: potentiele lang-studeerders/voortijdig schoolverlaters)

Gebaseerd op de Individuele Rehabilitatie Benadering:

‘Mensen met ernstige, langdurige beperkingen helpen beter te functioneren, zodat ze met succes en naar tevredenheid kunnen wonen, werken, leren en sociale contacten kunnen hebben in de omgeving van eigen keuze met zo min mogelijk professionele hulp (Anthony e.a., 2002)’ .

‘Studenten met psychiatrische beperkingen helpen bij het via een reguliere opleiding bereiken van hun leerdoelen, door hen de begeleiding te geven die zij wensen en nodig hebben, zodat zij met succes en naar tevredenheid kunnen functioneren in de onderwijsomgeving van eigen keuze met zo min mogelijk professionele hulp.’

Ondersteuning bij het kiezen, verkrijgen en behoudenvan een opleiding

(Unger et al., 1987; Anthony, 2002)

Begeleid Leren:

Studentrol + opleiding van eigen keuze

Vaardigheden + Hulpbronnen

Succes + Tevredenheid

Toolkit Begeleid Leren

Kiezen-Verkrijgen-Behouden

Twee subgroepen

“Uitvallers” Huidige uit het onderwijs studenten

Instroom Voortijdigbevorderen school-

verlatenKiezen & verkrijgen voorkomen

Behouden

EERST INVENTARISEREN:

WAT HINDERT EN WAT HELPT?

Literatuur onderzoek:Wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke literatuur> Weinig literatuur beschikbaar in de vier landen

30 vragenlijsten ingevuld door deskundigen op het gebied van het begeleiden van de doelgroep bij het studeren (onderwijs- en GGzprofessionals)

Interviews met 27 studenten met psychische klachten (focusgroepen)

Drie categorieën van belemmeringen

Belemmeringen gerelateerd aan de onderwijsomgevingBelemmeringen gerelateerd aan de sociale omgevingPersoonlijke belemmeringen

Hanze University Groningen / Department of Rehabilitation

Kiezen Verkrijgen Behouden

Belemme-ringen in de onderwijs-omgeving

• Geen match tussenonderwijsaanbod en behoefte van de student

• Gebrek aan informatieover ondersteunendediensten

• Onbekendheid met ondersteunendediensten bij het personeel

• Onduidelijke en vageinformatie over ondersteunendediensten

• Moeite met aanmeldingsprocedure

• Veel betrokkenen en geencommunicatie tussen hen

• Gebrek aan ondersteuning

• Inflexibele structuur van het onderwijssysteem

• Gebrek aan begrip,deskundigheid en empathie van het personeel

• Weinig tot geen steun van medestudenten

• Stigmatisering/discriminatiedoor medestudenten

• Stigmatisering/discriminatiedoor docenten

Kiezen Verkrijgen Behouden

Belemme-ringen in de sociale omgeving

• Gebrek aan financiele, emotionele en praktisch steun door familie

• Gebrek aan emotionele en praktische steun door GGZ-professionals

• Stigmatisering door GGZ- professionals

• Gebrek aan samenwerking tussen onderwijs, medische en sociale diensten

• Gebrek aan kennis over de rechten van mensen met psychiatrische aandoeningen

• Weinig tot geen ondersteuning van familie en vrienden

• Weinig tot geen ondersteuning van ggz-professionals

Kiezen Verkrijgen Behouden

Persoonlij-kebelemme-ringen

• Eerdere negatieve ervaringen met naar school gaan

• Gebrek aan zelfvertrouwen

• Angst voorstigmatisering

• Zelf-stigma

• Moeite met kiezen

• Gebrek aan financiële middelen

• Aanwezigheid van (residue) symptomen en bijwerkingen medicatie

• Angst om te falen

• Directe gevolgen van de psychiatrische aandoening(concentreren, vermoeidheid, opname)

• Moeite met studievaardigheden alsplannen/structureren

• Gebrek aan zelfvertrouwen

• Dilemma ‘vertel ik het welof vertel ik het niet’

• Gevoel gestigmatiseerd teworden

Kiezen • Duidelijke informatie over aanwezige ondersteunende diensten op school• Een cursus ‘Keuzes maken’• Steun van de sociale omgeving

Verkrij-gen

• Steun van hulpverleners (GGZ) met de aanmeldingsprocedure en met het vinden van speciale regelingen

• Informatie over wat te doen, waar informatie te vinden is en waar heen te gaan met vragen

Behou-den

• Frequent persoonlijk contact over studiegerelateerde zaken met eendeskundige op het gebied van studeren met psychische klachten

• Flexibel onderwijssysteem• Lotgenotengroep (Bondgenotengroep)• Steun bij het geven van openheid over de psychiatrische achtergrond op

school/stage

Persoonlijke ervaringen

Mensen die ondersteuning krijgen bij de beslissing om wel of geen openheid te geven

ervaren minder stigmastress (Rusch et al., 2006), minder besluitvormingsconflicten en behouden vaker hun betaalde baan (Henderson et al, 2013)

dan mensen die geen ondersteuning krijgen bij deze beslissing

Een toeleidingscursus ‘Impuls’ > hulp bij het kiezen en verkrijgen van een opleiding

Tools voor vaardigheden- en hulpbronnendiagnostiek > hulp bij het ontwikkelen en verbeteren van vaardigheden en hulpbronnen

‘Vertel ik het wel of vertel ik het niet’> hulp bij het nemen van de beslissing om wel of geen openheid te geven

Bondgenotengroep > informatie over wat een dergelijke groep is en hoe dit te organiseren

Advies, consultatie en coordinatie: ondersteuning voor onderwijspersoneel. Informatie over waar onderwijspersoneel naar toe kan gaan met vragen en workshops ter deskundigheidsbevordering

Of

Wie

WatWanneer

Hoe

Samenwerking HG Lectoraat Rehabilitatie en NHL Lectoraat Zorg & Innovatie in de Psychiatrie

Doel: doorontwikkelen, uitvoeren en evalueren van een ‘openheid-instrument’, genaamd ‘Vertel ik het wel of vertel ik het niet’.

Looptijd: april 2016 - april 2018

Minimaal 10 onderwijsprofessionals (studieloopbaanbegeleiders, decanen, studieadviseurs) zijn geschoold in het geven van het ‘openheid-instrument’

Minimaal 50 jongeren met psychische problemen zijn ondersteund met gebruikmaking van het instrument (25 jongeren per hogeschool)

Een rapport waarin de opzet, uitvoering, uitkomsten en evaluatie van het project staan beschreven;

Een werkboek Openheid voor jongeren met psychische problemen;

Een handleiding Openheid voor onderwijsprofessionals;

Een training voor onderwijs- en GGz-professionals voor het verzorgen van het ‘openheid-instrument’;

Structurele inbedding in het aanbod van de participerende onderwijsinstellingen.

Disseminatie van de uitkomsten onder jongeren zelf (jongeren- en studentenorganisaties) en onder onderwijs- en GGz-instellingen: afsluitend mini-symposium

Voorbereidingsfase (april-juli 2016): training professionals ontwikkeld en uitgevoerd; 1e

bijeenkomst klankbordgroep; ontwikkeling onderzoeksinstrumenten

Uitvoeringsfase (augustus 2016 – juni 2017): minimaal 25 studenten per locatie worden ondersteund met de methodiek; 2e en 3e bijeenkomst klankbordgroep

Monitorings- en evaluatiefase (augustus-december 2017); studievoortgang gemonitord en gehele traject wordt met de studenten en de professionals geëvalueerd; 4e bijeenkomst klankbordgroep

Afrondingsfase (januari-april 2018): implementatie, disseminatie en rapportage (januari-april 2018); bijstellen interventie; brochures/persberichten/website; afsluitend minisymposium; eindrapportages; 5e bijeenkomst klankbordgroep

Of

Wie

WatWanneer

Hoe

2 groepen

Per groep 2 flip-over vellen: voordelen & nadelen

Helft van de groep start bij de voordelen; andere helft bij de nadelen

Ronde 1: 10 minuten in stilte discussieren: schrijf voor- (of nadelen) op; reageer op elkaar; vul aan; voorbeelden? Mee eens? Oneens?

Ronde 2: wissel van flip-over: 10 minuten in stilte discussieren

Ronde 3: terug naar flip-over waar je mee begonnen bent: 5 minuten: aanvullen

Verkrijgen van aanpassingen

Beter worden begrepen en geaccepteerd

Meer emotionele ondersteuning

Meer interesse, zorg en begeleiding door onderwijzend personeel

Verkrijgen van bestaande rechten

Niet worden gezien als een moeilijke student

Verkrijgen van een advies en pleitbezorging

Angst dat er niet voldoende steun zou zijn

Mensen kunnen zich bedreigd voelen door onwetendheid en persoonlijke ervaringen

De belasting die je voelt om je beperking uit te leggen

Angst voor discriminatie

Bang voor afwijzing

Angst om buitengesloten te worden door je medestudenten

Onbegrip bij anderen over de impact van je beperking

TerugblikOverzichtPresentatieOefeningSamenvatting

Openheid over je psychiatrische achtergrond Denk aan je eigen situatie

Wel of niet vertellen?a. Wat zijn de voordelen van het

geven van openheid?b. Wat zijn de nadelen van het geven van openheid?

c. Vergelijk de voordelen en de nadelen. Welke zijn het belangrijkst voor jou? Rangschik de voordelen en nadelen van het geven van openheid in volgorde van meest belangrijk tot minst belangrijk.

D. Heb je een keuze kunnen maken? Vertel je het of vertel je het niet?

Of

Wie

WatWanneer

Hoe

De ontvanger (s): Wat zijn relevante anderen?

Waarom moeten zij het weten?

Wat weet je over hun houding en kennis mbt je boodschap?

Zorgvuldigheid

Openheid over je psychiatrische achtergrond Denk aan je eigen situatie

Wie vertel je het? a. Schrijf de namen van relevante personen op

b. Selecteer de beste keuze (en geef aan waarom)

SamenvattingEvaluatieVolgende keer: Aanvang 9:45; inloop vanaf 9:15B0.04

Onderzoek (Lies Korevaar) Aspect ‘Wanneer’ Aspecten ‘Wat en Hoe’ > rollenspelen

Bedankt en tot ziens op 2 juni!