Embed Size (px)
Citation preview
Ons lichaam Het geraamte
Het skelet is het inwendige geraamte van ons lichaam. Het bot, dat bestaat uit o.a. calcium (kalk), fosfor en kalium, is een ideaal bouwmateriaal omdat het licht en stevig is. Het skelet beschermt zachte organen, het geeft ons lichaam steun en dient als kapstok voor onze spieren. De omcirkelde delen hiernaast zijn verbindingen tussen beenderen. We noemen ze gewrichten.
Enkele beenderen en gewrichten: 1. schedel 2. halswervels 3. schoudergewricht 4. sleutelbeen 5. ribben 6. ellebooggewricht 7. spaakbeen 8. ellepijp 9. ruggenwervels 10. heupbeen 11. dijbeen 12. scheenbeen 13. kniegewricht 14. kuitbeen 15. hielgewricht 16. heupgewricht 17. polsgewricht
Enkele weetjes: • Een mens heeft 350 botten bij de geboorte en 206 op volwassen leeftijd. • Het skelet weegt zo’n 10 kg. • Onze dijbeenderen zijn viermaal sterker dan gewapend beton. • Het skelet van de man en de vrouw is niet hetzelfde. Bekijk maar eens het
bekken, het borstbeen en de schedel. Tijdens de schooljaren kan je er voor zorgen dat de wervelkolom geen verkrommingen gaat vertonen. Enkele tips: 1) Buig door de benen wanneer je zware gewichten tilt. 2) Zet alles wat je nodig hebt op hoogte. 3) Zit rechtop aan tafel, aan de computer, aan de schoolbank. 4) Gebruik een bed dat voldoende steun geeft.
Ons lichaam De spieren
Een groep spieren zorgt voor de beweging van ons lichaam en laat ons bepaalde houdingen aannemen. Ze werken in paren. Voor elke beweging is er een spier die die beweging ongedaan maakt. Een groep spieren werkt zelfs als ons lichaam rust. Deze spieren werken altijd, zonder dat we het beseffen. De belangrijkste is de hartspier, maar ook de spieren van onze organen. De organen zuiveren ons bloed, verteren ons voedsel of zorgen voor zuurstof in het bloed. Enkele spieren waarmee we bewegen: 1. ………………………. 2. ……………………… 3. ……………………… 4. ……………………… 5. ……………………… 6. ……………………… 7. ………………………. 8. ………………………. 9. ……………………… 10. ………………………
Ons lichaam Het hart op de juiste plaats
Het hart pompt ons bloed naar alle delen van ons lichaam via slagaders en haarvaten. Zo worden spieren en organen bevoorraad met zuurstof, brandstoffen, bouwstoffen en beschermende stoffen (b.v. vitaminen).
ALTIJD MAAR OPNIEUW
1. De linkerhelft van ons hart pompt zuurstofrijk bloed door ons lichaam.
2. Het zuurstofrijk bloed stroomt via de grote bloedsomloop door ons lichaam.
3. Zuurstofarm bloed stroomt terug naar het hart.
4. De rechterhelft van het hart pompt het zuurstofarm bloed naar de longen via de kleine bloedsomloop.
5. De longen geven zuurstof af aan het bloed.
6. Zuurstofrijk bloed gaat naar de linkerhelft en kan opnieuw beginnen aan zijn reis.
Door te sporten maak je de hartspier sterker en zal die bij een inspanning minder vlug moeten pompen. Bij eenzelfde inspanning zal het hart van een geoefende sporter altijd minder vlug slaan dan dat van iemand die niet vaak sport.
Ons lichaam De longen uit je lijf
De longen uit je lijf lopen: een uitdrukking die nergens op slaat want deze zitten stevig vast in je lichaam beschermd door je ribben. Ze zorgen voor de opname van zuurstof in ons bloed. Die zuurstof hebben we nodig om te lopen, te bewegen en te denken.
INADEMEN 1. We ademen lucht in die stikstof,
koolzuurgas en waterdamp bevat. 2. De zuurstof wordt opgenomen in het bloed.
Het bloed wordt zuurstofrijk.
UITADEMEN
3. Het zuurstofarm bloed geeft koolzuurgas af in de longblaasjes.
4. Samen met de waterdamp ademen we die terug uit.
long longblaasjes
Ons lichaam Met huid en haar
Een dagelijks ritueel: de badkamer. Voor een kattenwasje of een grondige schrobbeurt? ’s Morgens de slaapgeurtjes verwijderen met flink wat water en weinig zeep. ’s Avonds het zweet afspoelen met een korte douche. Zo houden we onze poriën zuiver en vrij. Ook daarom is goed naspoelen met zuiver water zo belangrijk na een wasbeurt met zeep. Zeepresten kunnen de poriën verstoppen en
doen ontsteken.
Wat doet de huid voor ons? • Voert warmte uit ons
lichaam door te zweten.
• Voelt warmte, pijn, ruw, zacht. De tastzin is een zintuig.
• Maakt stoffen die onze huid soepel houden.
• Beschermt de onderliggende organen.
• Werkt als isolatiemateriaal.
1. porie 4. zweetklier 7. zenuw 2. talgklier 5. bloedvaten 8. opperhuid 3. haarfolikkel 6. lederhuid 9. vet
Jeugdpuistjes of acné zijn een teken van een veranderend lichaam. Kun je er iets aan doen? Gezond eten en wassen met een zachte zeep, lichaamsbeweging en vooral niet uitdrukken. Zo vermijd je infecties en littekens.
Ons lichaam EHBO voor kinderen
BUIL Op regelmatige tijdstippen ijs of koude kompressen op de buil leggen helpt om de pijn en de zwelling te verminderen. INSECTENBEET De angel met je vingernagel wegkrabben (of met een ontsmet pincet). De wonde gedurende 10 minuten afkoelen met ijs. SPLINTER Met een pincet of naald de zichtbare splinter verwijderen en de wonde ontsmetten. VUILTJE IN HET OOG Met de tip van een propere zakdoek het vuiltje naar de ooghoek drijven, maar niet in het oog wrijven. VERGIFTIGING Contact opnemen met het antigifcentrum op 070-245 245. Zorg dat je de verpakking van het product bij de hand hebt voor informatie. BRANDWONDE Eerst water, de rest komt later. Ongeveer 15 min. stromend water over de wonde laten vloeien en dan een ontsmettende zalf gebruiken. De verbrande plaats bedekken met steriele kompressen. SCHAAFWONDE Omgeving van de wonde schoonmaken. Dan de wonde ontsmetten met een kleurloos ontsmettingsmiddel of spray. Dan dek je de wonde tijdens de dag af met een pleister of steriel doekje. Voor het slapengaan verwijder je die zodat de wonde kan drogen en sneller heelt.
Ons lichaam EHBO voor kinderen
VERSTUIKING De plaats gedurende 15 minuten koelen met koud stromend water of een plastic zak met ijsblokjes in een doek gewikkeld om de pijn en de zwelling te verminderen. De verstuikte voet of geknelde vinger voldoende laten rusten, zodat het kan genezen.
SNIJWONDE Een snijwonde dicht drukken met een proper doekje om het bloeden te stelpen. Kleine snijwonden reinigen en ontsmetten zoals een schaafwonde. Breng daarna een verband of pleister aan om de wonde schoon te houden.
BLOEDNEUS Ga rechtop zitten en buig het hoofd licht voorover. Houd ca. 10 minuten de neusvleugels dichtgeknepen. Stop nooit watten of een kompres in het neusgat.
Ons lichaam Dokus en het geraamte
Ons lichaam Ik zie wat jij niet ziet !
De bewegingen van een danseres, de muziek van je favoriete popgroep, de geur van een roos, de smaak van chocolade, de zachte vacht van je kat… Je zou dat alles nooit zien, horen, ruiken, proeven of voelen zonder die vijf ongelooflijk gevoelige instrumenten die we zintuigen noemen. Ze geven aan de hersenen de informatie die zij van de buitenwereld ontvangen.
De oogspieren zijn de meest bezige spieren van het lichaam. Ze bewegen minstens 100 000 keer per dag. Schrijf de juiste naam achter elk cijfer. Schrijf erbij welke functie elk deel heeft.
1. De oogkassen: de ogen zitten diep verborgen in de oogkassen. 2. De wenkbrauwen: houden zweet en vocht tegen. 3. De wimpers: houden het stof tegen. 4. De oogleden: deze sluiten zich in een reflex bij gevaar. Ze vegen ook
het oog proper. 5. Het hoornvlies: beschermt de oogbol. 6. De iris: dit zijn spiertjes die de pupil groter en kleiner maken. 7. De pupil: deze opening in de iris wordt kleiner bij veel licht en groter
als het donker is.
Ons lichaam Ik zie wat jij niet ziet !
Doorsnede van het oog
De lichtstralen gaan door de lens (8) en projecteren op het netvlies (9) een omgekeerd beeld. Dat beeld wordt door de oogzenuw (12) doorgeseind naar de hersenen, die het omkeren, zodat wij het juiste beeld van de werkelijkheid krijgen. Het hoornvlies (5) beschermt de oogbol en de lens. De gekleurde iris (6) zit vol spiertjes die de pupil (7) groter en kleiner maken. Waarom knipper je met je ogen? Tranen houden je ogen vochtig en schoon. Er zit een stof in die je ogen tegen ziektekiemen beschermt. Daarom smaken tranen zout. Als je met je ogen knippert worden er tranen over je oogbol verspreid en wordt alle stof uit je ogen gewassen. Je ogen blijven schoon en zonder ziektekiemen. Leg uit met een proef.
Wat is het nabijheidspunt? Je brengt een tekst steeds dichter bij je ogen. Je stopt op het moment dat de tekst niet meer duidelijk leesbaar is. De afstand tussen je oog en de tekst is jouw nabijheidspunt. Wat is een blinde vlek? Je tekent een X en een O op 15 cm van elkaar. Je sluit je linkeroog en kijkt naar het X terwijl je het kaartje steeds dichterbij je ogen brengt. Op een bepaald moment verdwijnt het O. Je hebt de blinde vlek ontdekt. Wat is een nabeeld? Als je lang naar een fel gekleurd voorwerp kijkt, en je kijkt vervolgens naar een wit blad, blijf je dit voorwerp nog een tijdje zien. Verziend of bijziend?
Veraf kan je goed zien. verziend Dichtbij kan je goed zien. bijziend
Ons lichaam Ik zie wat jij niet ziet !
Hoe staan de ogen van een konijn? Welk voordeel heeft dat?
Een konijn is een prooidier. De ogen staan aan de zijkant van zijn kop, zodat hij een groot gezichtsveld heeft om eventuele vijanden te kunnen opmerken.
Hoe staan de ogen van een uil? Welk voordeel heeft dat? De ogen van een uil staan vooraan in zijn gezicht. De uil is een roofdier. Hierdoor kunnen ze beter afstanden schatten en hun prooien beter lokaliseren.
Hoe zijn de ogen van nachtdieren aangepast aan weinig licht?
De ogen zijn groter en boller, zodat er meer licht kan binnenvallen en ze beter kunnen zien in het donker.
Je ogen zijn een kostbaar bezit. Noteer jouw voornemens om je ogen gezond te houden. - Je ogen voldoende rust gunnen (voldoende slaap). - Regelmatig naar buiten voor daglicht. Dat ontspant de ogen. - Bij werken aan een beeldschermen af en toe even in de verte kijken, b.v. door een raam naar buiten. - Enz. Wat vind jij het wonderlijkst aan je ogen? Leg uit! …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………
Ons lichaam Ik zie wat jij niet ziet !
Ons lichaam Ik zie wat jij niet ziet !
Ons lichaam Van wie zijn deze ogen?
Veiligheid naam: …………………..…… nr. …… blz.
Veiligheid naam: …………………..…… nr. …… blz.
Veiligheid naam: …………………..…… nr. …… blz.
4
2
5
1
6
2
4
3 1
2
4
2
6 8
1
5
7
6 2
8 10
Veiligheid naam: …………………..…… nr. …… blz.
Veiligheid naam: …………………..…… nr. …… blz.
Veiligheid naam: …………………..…… nr. …… blz.
X
Veiligheid naam: …………………..…… nr. …… blz.
Veiligheid naam: …………………..…… nr. …… blz.
Val van gelijke hoogte
Armen
Secundair onderwijs
Ons lichaam Je eigen gezondheid testen!
Hieronder vind je een aantal websites in verband met je eigen gezondheid. Neem een kijkje op enkele van deze websites. Doe, indien mogelijk, enkele van de aangeboden testen en/of quizzen. Noteer onderaan op de stippellijnen dat wat je hebt onthouden uit deze testjes in verband met je eigen gezondheid. Toch wel belangrijk, hé! Misschien vind je zelf nog enkele van deze testen op internet!
www.fitteschool.be
www.gezondeschool.be
www.gezondheidstest.be/testjes
www.lekkerbelangrijk.nl/testen
www.gavoorgezond.be
www.kinderhoortest.nl
www.voedingscentrum.nl
www.bac-vechten.nl Wat ik heb onthouden/geleerd: ………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………….
Ons lichaam Lied: Ga voor gezond!
De wekker gaat Dit is jouw dag Spring je nest uit Met een lach Neem een douche Poets je gebit Voel de power Voel de pit Een goed begin is een goed ontbijt Vitaminen Op z'n tijd Dan naar buiten Voel je wakker en fit Voel de power Die in je zit
Want er is zoveel te doen En er is zoveel te zien Kijk om je heen en hang niet rond Maar kom in actie met die luie kont Zoveel te doen En er is zoveel te zien Kijk om je heen en hang niet rond Maar ga voor, Ga voor gezond!
Je body doet Wat jij maar wil Maakt zich druk Of houdt zich stil Je hersens zijn je harde schijf Wat een power Heeft je lijf
Refrein
Hoe verschillend we ook zijn Dik of dun Groot of klein Zoveel kleuren Huid en haar Raar maar waar Zijn we allemaal gelijk Arm of rijk Lachebek Of mopperkont Ga voor gezond Ik daag je uit Dit is jouw dag Oren open Aan de slag Je kunt veel meer Dan je vermoedt Wat een power Wat een power Heeft je bloed Refrein
Zoveel te doen En er is zoveel te zien Kijk om je heen en hang niet rond Maar ga voor, Ga voor gezond!
Ons lichaam Eten, bewegen, hoe ik eruit zie
Beantwoord de volgende vragen. Je hoeft het aan niemand te laten zien. • Vind jij dat je gezond eet? Waarom vind je dat? ………………………………………………………………………………………….…
• Verzorg je je gebit goed? Wat doe je ervoor? ………………………………………………………………………………………….…
• Voel je je fit? Hoe komt dat? ………………………………………………………………………………………….…
• Doe je aan sport? Loop of fiets je naar school? Vind je dat je veel of weinig beweegt?
………………………………………………………………………………………….…
• Verandert er (al) wat aan jouw lichaam, behalve je lengte? Wat dan? ………………………………………………………………………………………….…
• Noem één ding dat je mooi vindt aan jezelf. ………………………………………………………………………………………….…
• Is er iets dat je minder mooi vindt aan jezelf? Schrijf op wat dat is? ………………………………………………………………………………………….…
• Word je wel eens ergens mee geplaagd? Met je haar, met je neus of zo? Waarmee?
………………………………………………………………………………………….…
• Op wie lijk je? ………………………………………………………………………………………….…
• Op wie zou je willen lijken? ………………………………………………………………………………………….…
• Wat vind je mooi aan iemand? ………………………………………………………………………………………….…
• Wat zou je aan jezelf willen veranderen? ………………………………………………………………………………………….…
• Helpt wat je eet hierbij? ………………………………………………………………………………………….…
