Omuzgori javon

Оѓози нашр1 сентябри соли 1957

№ 9 (916)9 январи соли 2015

Нашрияи Донишгоњи давлатии омўзгорииТољикистон ба номи Садриддин Айнї

E-mail: [email protected]

љавонљавонљавонљавонљавонНАТИЉАГИРЇ

Ба шогирдї њар он к-ў шод гардад, Расад рўзе, ки худ устод гардад.

ЭЪЛОН

ашрияи «ОМЎЗГОРИ ЉАВОН» соли тањсили 2014 – 2015 ба таври мунтазам ва дар њаљми 16 сањифа бофарогирии бењтарин мавод дар бахшњои гуногуни њаёти донишгоњ ва њаводиси љолиби хориљ аз он банашр мерасад. Он бо навиштањои рангину пурмуњтавои худ њамрозу дамсоз ва ёвару роњнамои ањлидонишгоњ хоњад буд. Ба нашрияи мањбуби хеш – «ОМЎЗГОРИ ЉАВОН» обуна шавед, бо он њамкорїкунед ва бањри љолибу хонданбоб гаштани њар як шуморааш бо навиштањои хеш њиссагузорї намоед.Маблаѓи солонаи обуна бо назардошти хизматрасонии алоќаи почта њамагї 45 СОМОНЇ мебошад.Тавассути телефонњои зерин бо мо њамеша дар тамос бошед: 224-55-06, 93 467-74-74

НОбуна бишав, эй дўст!

Љамъбасти фаъолияти солонаи донишгоњ

Ректори таълимгоњ, ака-демик Носирљон Салимовзимни суханони ифтитоњї

зикр кард, ки дастовардњоисоли сипаригашта назарра-санд ва бояд кўшид, то дарсоли љадид ба муваффаќия-тњои бештар ноил шавем. Мав-суф таъкид дошт, ки танњо дарсурати фаъолияти дастаљамъ-она метавон наќшањои дарпеш гузоштаро дар амал тат-биќ намоем.

Сипас, муовини ректор оидба корњои таълимї М.Нарзул-лоев дар хусуси љамъбастифаъолияти донишгоњ дарсоли 2014 ва вазифањо бароисоли 2015 маърўзаи пурмуњта-

во ироа намуд. Дар баромадиў пиромуни корњои анљомдодаиќисмњои таълим, илм, байнал-милалї, тарбия, иќтисодию хо-љагидорї ва дигар сохторњоимарбут ба донишгоњ дар соли2014 маълумоти муфассалбаён гардид. М.Нарзуллоев боарќом ва далоили ќавї исботнамуд, ки дар соли 2014 нис-бат ба њамин давраи соли 2013

комёбињои бештаре ба дастомадаанд.

Дар ќисмати дуюми љала-са иштирокдорон суолу анде-шањои хешро озодона изњордоштанд. Аз љумла, аз ректорпурсида шуд, ки доир ба камкардани маоши кормандонњамчун муљозот чї андеша до-рад. Дар посух зикр гардид, кисарвари таълимгоњ зидди

PS. Бо супориши раёсати донишгоњ матни маърўзаи муовини ректор оид ба корњои таълимї М.Нар-зуллоев оид ба љамъбасти фаъолияти донишгоњ дар соли 2014 ва вазифањо барои соли 2015 ба таврифишурда дар сањифањои 2-3 нашр гардид.

ар маљлиси ѓайри-навбатии Шўроиолимон, ки боширкати васеиомўзгорону корман-дон баргузор шуд,фаъолияти донишгоњдар соли 2014натиљагирї гардид.

њама гуна муљозот аст, агарба њаќќи мењнати муаллиммутааллиќ бошад. Аммо, дартакя бар ќавли ректор, бароинафароне, ки супоришњоросари ваќт иљро намекунанд,навъњои роиљи муљозот, бамонанди сарзаниш, огоњї васабукдўшнамої аз вазифататбиќ мешаванд.

Бахтиёри АБДУРАЊИМ

Д

2

Омўзгори љавон, № 9, 9 январи соли 2015 E-mail: [email protected]

Барои одами боадаб њама дарвозањо боз аст.Урдуи БузургЊЊЊЊЊодисаи солодисаи солодисаи солодисаи солодисаи сол

Парлумони Љумњурии Тољикистон рўзи 7 январ лоињаи ќонун «Дар бораи адвокатура ва фаъолияти адвокатї»-ро ќабул кард.

ЉАМЪБАСТ

Соли 2014 рафти татбиќимуњимтарин санадњои меъёриињуќуќии давлатии соњаи рушдимаориф, аз ќабили «Барномаирушди тањсилоти олии касбїдар Љумњурии Тољикистон ба-рои солњои 2008-2015», «Бар-номаи рушди илмњои табиат-шиносї, риёзию техникї дарЉумњурии Тољикистон бароисолњои 2010-2020», «Барномаидавлатии рушди инноватсио-нии Љумњурии Тољикистон ба-рои солњои 2011-2020», «Кон-сепсияи миллии тарбия дарЉумњурии Тољикистон», «ПаёмиПрезиденти Љумњурии Тољики-стон ба Маљлиси миллї» дар 10љаласаи навбатї ва 7 љаласаиѓайринавбатии Шўрои олимонидонишгоњ, љаласањои раёсат,Шўрои илмию методї, Шўроиолимон ва Шўрои методии фа-култетњо, комиссияњои методиикафедрањои умумидонишгоњїмавриди баррасї ќарор гириф-танд ва пиромуни татбиќи онњодар сатњи раёсат, садоратњоифакултетњо ва кафедрањо ќаро-рњои дахлдор ќабул гардиданд.

Дар назди 13 факултет ва 53кафедра беш аз 383 нафар про-фессору омўзгори штатї фаъ-олият менамоянд. Аз ин миќдор194 нафар омўзгори дорои да-раља ва унвонњои илмї, азљумла, 1 нафар академики АИЉТ, 3 нафар академики АТТ, 45нафар докторони илм, профес-сорон ва 6 нафар номзадњоиилм, профессорон, 123 нафарномзади илм, дотсент, 26 нафарномзади илм мебошанд.

Дар донишгоњ Барномаисистемавии «Учебный про-цесс» (барои низомњои анъа-навї ва кредитии тањсилот)љињати баќайдгирии маълумо-тњои академї аз рўи натиљаифаъолияти таълимии донишљ-ўён, ќабули имтињони љорї, ра-ванди ташкил ва гузарониданикорњои таълимї (ба таври авто-матї тањия гардидани анкетаиинфиродии донишљў, транс-крипт, вараќањои имтињонњоифосилавї ва љамъбастї, ва-раќањои умумї барои баќайдги-рии натиљаи фаъолияти таъли-мии донишљўёни гурўњњои ака-демї, маълумоти оморї оид банатиљањои даврањои асосї ваиловагии сессияњои санљишиюимтињонї, наќшањои таълимиикорї ва инфиродї, љадвали ма-шѓулиятњои дарсї) мавриди ис-тифода ќарор дорад.

Оид ба фаъолиятитаълимию методї

Тайёр намудани мутахасси-сон дар донишгоњ дар асоси гу-зариши ихтисосњои амалкунан-да ба низомњои бисёрзинагиитањсилот (бакалавр – аз рўи 24ихтисос (танњо дар шуъбаи

рўзона), мутахассис – аз рўи 31ихтисос (дар шуъбањои рўзонава ѓоибона), магистр – аз рўи 21ихтисос (танњо дар шуъбаирўзона) ва низомњои тањсилотианъанавї ва кредитї ба роњмонда шудааст.

Соли 2014 дар шуъбањоирўзона ва ѓоибонаи донишгоњ12007 нафар (100%) донишљўаз рўи 58 ихтисоси дар назди13 факултет амалкунанда батањсил фаро гирифта шуданд.Аз ин миќдор 5447 нафар(45,4%) дар шуъбаи рўзона(3424 нафар дар гурўњњои бу-љетї ва 2023 нафар дар гур-ўњњои шартномавї) ва 6560 на-фар (54,6%) дар шуъбаи ѓоибо-на (3247 нафар дар гурўњњоибуљетї ва 3313 нафар дар гур-ўњњои шартномавї) тањсил ме-намоянд.

Теъдоди донишљўёни тибќинизоми бакалавр тањсилкунан-да ба 5447 нафар (45,4%) ба-робар мебошад.

Наќшаи ќабули донишљўёнбарои соли 2014 дар њаљми2188 љой, 100% (1620 ё 74,0%дар шуъбаи рўзона ва 568 на-фар ё 26,0% дар шуъбаи ѓоибо-на), аз љумла, 1039 љойи буљетї(47,5%) ва 1149 љойи шартно-мавї (52,5%) муќаррар кардашуда буд. Иљроиши наќшаиќабули соли 2014 дар дониш-гоњ њамагї ба 1981 нафар (даршуъбаи рўзона 1461 нафар вадар шуъбаи ѓоибона 520 на-фар) баробар мебошад.

Аз љумла, тибќи квотаи Пре-зидентї 172 нафар ва дар асо-си имтиёз 3 нафар ба шуъбаирўзона ќабул гардиданд.Њамагї 207 љойи холї (159 љойдар шуъбаи рўзона ва 48 љойдар шуъбаи ѓоибона) холїмонд.

Дар соли љорї дар байнидонишљўён 27 нафар (100%),донишљўи ятими кул, аз љумла,7 нафар (25,9%) духтар ва 20нафар (74,1%) писар тањсилменамоянд.

Соли љорї дар шуъбаи рўзо-на 699 нафар (84,7%) хатмку-нанда кори хатми бакалаврїдифоъ намуда, 11 нафар бањимояи кори хатми бакалаврїњозир нашудаанд, ки 1,3%-роташкил медињад.

Дар баробари ин, Комис-сияи аттестатсияи нињоии дав-латї ба фаъолияти 25 нафар(3,3%) хатмкунанда бањои ѓай-риќаноатбахшро муносиб до-нист. Њамчунин, 53 нафар (7,1%)хамткунанда бо сабабњои гуно-гун ба аттестатсияи нињоии дав-латї њозир нашуданд.

Ба 670 нафар хамткунандаишуъбаи ѓоибона диплом додашуд, ки 442 нафар (67,0%)-ионњоро духтарон ташкил меку-нанд. 4 нафари духтарон ба ги-

рифтани дипломи аъло сазо-вор шуданд.

Дар азхудкунии барномаитаълимї байни хатмкунандаго-ни низомњои кредитї ва анъан-вии тањсилот дар донишгоњ та-фовути назаррас ба чашм ме-расад. Аз миќдори умумии 457нафар (100%) хатмкунандаи ти-бќи низоми кредитї тањсилнаму-да, њамагї 65 нафар (14,2%) азаттестатсияи нињоии давлатї бобањоњои “аъло”, “аъло ва хуб”,“хуб” гузаштаанд. Боќимонда392 нафар (85,8%) аттестатсияинињоии давлатиро бо бањоњои“омехта” ва ё “ќаноатбахш”љамъбаст намуданд. Аз рўи иннишондињанда фоизи азхдуку-нии барномаи таълимї дар бай-ни хатмкунандагони низомианънавии тањсилот дар дониш-гоњ баланд мебошад.

69 нафар (8,3%) хамткунан-даи соли 2014, аз љумла, 36 на-фар духтар ба гирифтани дип-ломи “аъло” сазовор шуданд.

Сессияи имтињонии зимис-тонаи соли тањсили 2013-2014дар шуъбаи рўзона аз25.12.2013 то 20.01.2014 идо-ма ёфт. Дар он аз 5092 нафардонишљў 5069 нафар ба сессияроњ дода шуданд, ки 4777 на-фар тибќи низоми кредитиитањсилот ва 315 нафар бо ни-зоми анъанавї тањсил карда-анд. Аз шумораи мазкур 630нафар тибќи квотаи Прези-дентї тањсил кардааст. Њамчу-нин, 19 нафар дар рухсатии ака-демї ќарор дошта, ба 4 нафариљозати иштирок ба сессиядода нашудааст.

Сессияи имтињонии тобисто-наи донишљўёни шуъбаи рўзо-на бо фармоиши ректор аз09.06.2014 то 05.07.2014 бар-гузор гардид, ки дар он шумо-раи умумии донишљўён ба ис-тиснои курси 4 то сессия 4070нафарро ташкил медињад. Дардаври фаъоли сессия 4059 на-фар иштирок карданд. 2 нафардар рухсатии академї ќарордошта, ба 11 нафар рухсатисупоридани имтињонот доданашудааст. 3493 нафар ё 86%сессияро мусбат натиљагирїкарданд. Аз рўи натиљањои дав-ри аввал 1167 нафар ќарздоршуданд, ки аз онњо 606 нафарбо пардохти маблаѓи кредитњоитаълимї дар шакли инфиродїва гурўњї аз 5-ум то 25-уми июлдар триместр иштирок карданд.

Дар оѓози нимсолаи тира-моњии соли тањсили 2014-2015барои муњассилини бахши ма-гистратура аз рўи 21 ихтисоснаќшањои таълимї тибќи низо-ми кредитї тањия гардида, дарВазорати маориф ва илми Љум-њурии Тољикистон тасдиќ шу-данд. Теъдоди кредитњои таъ-лимї барои ду соли тањсил дар

4 семестр ба 120 баробар аст.Дар соли тањсили 2014-

2015 дар бахши магиструтураидонишгоњ њамагї 306 нафармагистр тањсил мекунанд. Аз интеъдод 24 нафар шањрвандихориљї мебошанд.

Сессияи имтињонии зимис-тона дар бахши магистратурабарои курси дуюм аз 02.01.2014то 18.01.2014 ва барои курсиякум аз 23.01.2014 то18.02.2014 муќаррар гардид.Ќабули имтињонњо ба тарзитестї гузаронида шуд. Дар ваќ-ти љамъбасти имтињон 44 на-фар магистр ќарздор шуданд,ки дар даври дувум ва сеюмисессия имтињонњои худро пур-ра супориданд.

Сессияи санљишию имтињо-ни тобистона дар бахши маги-стратура барои курси дуюм ваякум дар асоси фармони рек-тор аз 09.06.2014 то 29.06.2014муќаррар шуда, ќабули имти-њонњо ба тарзи тестї гузарони-да шуд. Баъди љамъбасти сес-сия барои курсњои якум фармо-иши аз курс ба курс гузарони-дан ва барои магистрњои солидуюм (хатмкунандагон) аз моњииюн фармоиши иљозат бањимояи рисолаи магистрї ба124 нафар ба имзо расид.

Имсол хатмкунандагонибахши магистратура 128 на-фарро ташкил медињанд. Аз иншумора 3 нафар (факултетиматематика як нафар, факулте-ти педагогика як нафар, факул-тети забони англисї як нафар)бинобар сабаби кори илмиихудро дуруст ба анљом нарасо-нидан аз донишгоњ хориљ кар-да шуданд ва як нафари дигарбо сабаби таваллуди кўдак барухсати академї баромад. Ху-лоса, имсол 124 нафар магистрхатм намуданд. Аз ин шумораихатмкардагон 44 нафарашонба дипломи «аъло» ва 80 на-фари боќимонда бо дипломимуќаррарии «магистр» сазоворшуданд.

Соли 2014 аз љониби до-нишгоњ бо маќсади вусъат бах-шидан ба фаъолияти воњидњоисохторї дар самти истифода азвоситањои технологию комму-никатсионї бо пешнињоди Мар-кази хизматрасонии техникї вакоммуникатсионї ва дастгирииректор љињати автоматикунониинизоми кредитии тањсилот ва ги-рифтани имтињонњо тариќи ком-пютерї сервери HP ва 5 ададблоки системавї харидорї гар-дид.

Муваффаќияти дигаре, кидонишгоњ дар соли 2014 ноилшуд, сохтани як бинои 5-ошёнабо панљ синфхонаи компютерїмебошад, ки дар маљмўъ дар инсинфхонањо 85 компютер гу-зошта шудааст. Худи њамин сол

ба бинои мазкур шабакаи ло-калї бо ноќилњои нахи нурї гу-заронида шуд.

Дар муќоиса ба соли тањси-ли 2013, ки 322 компютер бошабакаи Интернет пайваст бу-данд, ин нишондињанда дарсоли 2014 ба 534 компютер ра-сонида шуд, ки ин њам муваф-фаќият нисбат ба дигар солњоба њисоб меравад.

Ќайд кардан ба маврид аст, кидар соли љорї дар сомонаи до-нишгоњ 6 шумораи маљаллаи «Па-ёми Донишгоњи омўзгорї», 20 ри-солаи номзадї, 20 авторефератва 140 таќриз љой дода шуд.

Зикр кардан бамаврид аст,ки дар соли 2014 бо дастгириибевоситаи ректор бо маќсадитаъмини синфхонањои компю-терї, утоќњои кории мудироникафедрањо, муовинони декан,ташкилотњои љамъиятї 153 ком-пютер, 4 адад нусхабардор ва4 адад принтер харидорї шу-дааст.

Мувофиќи фармоиши рек-тор ва наќшаи таълимї дониш-љўёни курсњои 4-уми факулте-тњои таърих бо теъдоди 51 на-фар ва педагогика бо теъдоди51 (5 нафар шуъбаи ѓоибона),дар маљмўъ 102 нафар ба муд-дати 6 њафта аз 16.09.2013 то26.10.2013 таљрибаи омўзгори-ро дар мактабњои шањри Душ-набе гузарониданд. Донишљўё-ни курси 4-уми 10 факултетидигар таљрибаи омўзгориро аз11.11.2013 то 21.12.2013 дармактабњои шањри Душанбебаргузор карданд, ки дармаљмўъ 580 нафарро ташкилмедињанд.

Баъди анљоми таљриба-омўзї 14.02.2014 бо иштирокимудирони шуъбањои маориф вадиректорони мактабњои ш. Ду-шанбе конференсияи умумидо-нишгоњї «Оид ба љамъбастинатиљаи таљрибаомўзии дониш-љўёни курсњои 4-ум» гузарони-да шуд.

Аз рўи наќшаи таълимї до-нишљўёни курси 4-ум бо теъдо-ди 452 нафар ихтисоси омўз-горї аз 10.09.2014 то 20.12.2014ба мактабњои базавии пойтахтсафарбар гардиданд.

Бахши идоракунии сифатитањсилоти донишгоњ дар њайа-ти 4 нафар корманд бо љалбигурўњњои корї мувофиќи фар-моишњои ректор дар моњњоиянвар-декабри соли 2014, азљумла, корњои зеринро ба сомонрасонд:

-муайян намудани вазъитайёр кардани барномањои таъ-лимї ва сифати онњо;

-њолати мављудият ва тайёрнамудани китобњои дарсї, дас-турњои методї, таълимї дарњамаи кафедрањои факултетњо;

-вазъи таъминоти факулте-

Муваффаќиятњои соли 2014 назаррасандФишурдаи маърўзаи муовини ректор оид ба корњои таълимї Мањмадтоњир Нарзуллоев дар

бораи љамъбасти фаъолияти донишгоњ дар соли 2014 ва вазифањо барои соли 2015

3

Омўзгори љавон, № 9, 9 январи соли 2015E-mail: [email protected]

ЊЊЊЊЊодисаи солодисаи солодисаи солодисаи солодисаи солАз дигарон панд гирифтан бењтар аз он ки дигарон аз ту панд бигиранд.Анўшервон

Шањрдории Хуљанд мегўяд, ќисмати ба коми оташрафтаи бозори «Панљшанбе» то моњи феврал барќарор карда мешавад.

ЉАМЪБАСТ

тњо ва кафедрањои донишгоњ ботехнологияи иттилоотию комму-никатсионї;

-њолати мављудияти на-ќшањои фардии омўзгорон вадонишљўён, иљроиши онњо;

-муайян намудани сифатитаълим дар шуъбаи ѓоибона.

Маркази баќайдгирї вамашваратї дар давраи њисо-ботї корњои зиёдеро ба сомонрасонд. Аз љумла, дар якљоягїбо кормандони бахши танзимитестњо љињати бонизом гузашта-ни имтињонњо, рўйхати тамомиомўзгорон, донишљўён, фанњоитаълимї, кафедрањои тахас-сусї ва умумидонишгоњї, на-ќшањои таълимии ихтисосњо,натиљањои имтињонњои фосила-вии якум ва дуюм, саволно-мањои имтињониро ба барно-маи компютеронидашудаи ра-ванди таълим ворид намуданд.

Дар соли 2014 барномањоикории таълими фанњо пурратаљдиди назар гардиданд ванусхањои навшуда мавриди ис-тифода ќарор гирифтанд.

Ба масъалаи давомоти до-нишљўён таваљљўњи раёсат васадоратњои факултетњо имсолнисбат ба солњои гузашта беш-тар њис карда шуд. Агар соли2013 њисоби миёнаи давомот92-94%-ро ташкил дода бошад,дар соли 2014 ин нишондињан-да аз 95% паст нагардидааст.

Оид ба фаъолиятиилмию тадќиќотї

Дар давраи њисоботї дарбахши илм бо дастгирии бево-ситаи раёсати донишгоњ корњоиназаррас анљом дода шудаанд.

Дар донишгоњ 11 лоињаимавзўъњои фармоишие, ки азбуљаи давлат маблаѓгузорї ме-гарданд, мавриди татбиќ ќарордода шуда, 54 нафар устод бапажўњиши мавзўъњои илмиифарогири масоили мухталифљалб гардиданд. Инчунин, 5лоињаи фармоишї ба Марказиилмї-инноватсионии донишгоњворид шудааст, ки баъд аз бар-расиву муњокима дар Шўроиолимон барои тасдиќ ба Вазо-рати маориф ва илм пешнињодмегарданд.

Бо маќсади аз рўйи низомба роњ мондани талабот марбутба татбиќи Ќонуни забони дав-латї аз 2 сентябри соли 2013наќшаи чорабинињои раёсат«Дар бораи забони давлатииЉумњурии Тољикистон» тартибгардида, ба њамаи факултетукафедрањои умумидонишгоњїирсол шудааст, ки дар асоси он,њамзамон, факултет ва кафед-рањо наќшањои худро марбут бамахсусиятњои кору фаъолиятихуд мураттаб намудаанд. Воба-ста ба ин, кафедраи забони то-љикии факултети филология ва-зифадор карда шудааст, ки дарњамаи факултетњо гўшаи«Њуљљатњои расмї»-ро таъсисдода, дар он намунаи њуљљатњоикоргузори (маълумотнома, ари-за, ќарор, забонхат ва ѓ.)-ро гу-

зоранд.Зикр намудан ба маврид аст,

ки дар кафедраи технология вамошинсозї дар самти рушдитехнологияи инноватсионї оидба ихтироъкорї 2 патент бадаст оварда шудааст, ки марбу-ти хўлањои алюминий-берилийва масолењи компазитсионїмебошанд. Дар кафедраи тех-нология ва механика низ дармасъалаи технологияи инно-ватсионї дар самти химиявї-физикавї 3 патент ба даст овар-да шудааст, ки ба мањлулњоисахт марбут мебошанд.

Соли 2014 аз љониби њайатипрофессорону омўзгорон 5 мо-нография, 14 китоби дарсї, 58дастури илмї-методї ва 965 ма-ќола ва фишурдаи илмї ба нашррасонида шуда, 19 конферен-сияи илмї-амалии љумњриявї вадонишгоњї, 2 анљуман, 13 семи-нари илмии љумњуриявї, 3 мизимудаввар, 2 анљуман ва якчанднамоиш баргузор гардиданд.

Санљиш нишон дод, ки солихониши 2013-2014 аз 838 на-фар хатмкунанда 699 нафаррисолаи хатм навиштаанд, ки190 нафар бањои аъло, 396 на-фар бањои хуб, 111 нафарбањои 3, 2 нафар бањои 2 гириф-таанд ва 11 нафар ба имтињо-нот њозир нашудаанд.

Соли равон тибќи наќшаиќабул ба шуъбаи аспирантура вадокторантура аз рўи ихтисосњоикафедра ва факултетњо 35 љой(20 љой дар шуъбаи рўзона ва15 љой дар шуъбаи ѓоибона) људокарда шуд. Тибќи наќша ба шуъ-баи аспирантура ва докторанту-ра 42 нафар њуљљат супориданд.Њамзамон, 28 нафар ба њайсиунвонљў ќабул карда шуданд.

Дар донишгоњ 164 нафар(73 зан ва 91 мард) аспирант,докторант ва унвонљў ба корњоиилмї машѓул мебошанд. Аз инмиќдор 36 нафар (1 нафар азЉумњурии исломии Афѓонистон,4 нафар аз Љумњурии исломииЭрон ва 14 нафар аз Љумњурииисломии Туркия) тариќи шартно-ма ба корњои илмї машѓуланд.

Дар соли 2014 1 нафар(Сайфуллоев Хайрулло аз рўиихтисоси 13.00.01 – Педагоги-ка) рисолаи доркторї ва дармаљмўъ 40 нафар аспирантуунвончў ва омўзгор рисолањоиномзадии худро њимоя карданд,42 нафар рисолањои номзадиихудро аз муњокимаи кафедрагузаронида, барои њимоя пеш-нињод намуданд. Аз соли ќаблїто декабри соли 2014 зиёда аз54 нафар рисолаи худро аз му-њокима гузаронида, вобаста бариояи навбат омодаи дифоъмебошанд ва мунтазири кушо-дани шўроњои дифоъ њастанд.

Кормандони матбааи до-нишгоњ 802 номгўй вараќањое,ки барои шуъбаи кадрњо, шуъ-баи муњосибот, шуъбаи таъ-лим, комиссияи ќабул, шуъбаиумумї, шуъбаи 2-юм, шуъбаихољагї, шуъбаи тандурустї вакитобхона зарур буданд, бар-

номањои таълимї ва тавсияњоиметодї, фишурдаи рисолањоиилмиро ба нашр расониданд.

Дар соли љорї 6 шумораимаљаллаи илмї-пажўњишии«Паёми Донишгоњи омўзгорї»ба нашр расидааст. Аз љумла, 4шумора дар соњаи илмњои иљти-мої ва гуманитарї ва 2 шуморадар равияи илмњои табиї вадаќиќ тањия ва нашр шуданд.Њамзамон, њуљљатњои заруриимаљалла љињати аз нав ба ќайдгирифтан ба ВАК-и Русия ирсолгардиданд.

Айни њол фонди умумии ки-тобхона 410620 адад китоброташкил медињад, ки аз ин миќ-дор 140654 адад китоби тахас-сусї, 60438 адад китоби таъ-лимї-умумї, 28695 адад кито-би методї, 73972 адад китобисиёсї ва 106778 адад китобибадеї мебошанд.

Ба фонди китобхона аз моњиянвар то имрўз 395 адад китобворид шуд, ки аз ин миќдор 140адад пулакї, 218 адад ба таврињадя, 11 адад рисолаи илмї ва26 адад автореферат мебошад.

Дар Маркази илмї-инноват-сионии донишгоњ аз рўи «Ни-зомнома дар бораи фаъолиятиинноватсионї дар муассисањоитањсилоти олии касбии Љумњу-рии Тољикистон», Ќонуни Љумњ-урии Тољикистон “Дар бораиПарки технологї, Ќонуни Љумњ-урии Тољикистон “Дар бораи илмва сиёсати давлатї оид ба илмутехника”, Ќонуни Љумњурии То-љикистон “Дар бораи ихтироъ ваБарномаи рушди инноватсио-нии Љумњурии Тољикистон бароисолњои 2011-2020” фаъолиятбурда мешавад.

Яке аз талаботи Барномаирушди инноватсионї ташкилипаркњои технологї дар дониш-гоњњо мебошад. Бо ин маќсаддар асоси ќарори љаласаи му-шовараи Вазорати маорифиЉумњурии Тољикистон аз 29марти соли 2011, № 6/8 ва фар-моиши вазири маориф ва илмиЉумњурии Тољикистон аз 29 ап-рели соли 2011, № 654 Паркитехнологии донишгоњ ташкилгардида, фаъолияти он дар на-зди ќисми илмї ва Марказиилмї-инноватсионї ба роњ мон-да шудааст.

Аз январи соли 2013 лоињаи«Разработка педагогическихподходов в обучении молодыхпреподавателей с целью обес-печения качественного образо-вания», ки роњбариашро докто-ри илмњои педагогї ШариповаД.Я. ба уњда дорад, бо дастгирїва маблаѓгузории ташкилотибайналмилалии ЮНИСЕФ мав-риди амалинамої ќарор гирифт.

Соли 2014 аз рўи 12 ихти-сос ному насаби иштирокчиёниолимпиадаи љумњуриявї ба Ва-зорати маориф ва илм пешни-њод карда шуд.

Дар даври хотимавии олим-пиадаи љумњуриявии байни му-ассисањои тањсилоти олї вакасбии кишвар дар соли сипа-

ришуда донишљўёни мо ширкатварзида, чањор нафар ба ги-рифтани љойњои ифтихорї са-зовор гардиданд.

Оид ба фаъолиятибайналмилалї

Соли гузашта фаъолиятидонишгоњ дар самти рушди њам-корињои муфид бо муассисањоитаълимї ва илмии мамлакатњоихориљї, тайёр кардани барно-мањо ва ќарордодњои дуљонибава бисёрљонибаи њамкорї дарсоњаи маориф, илм ва фарњангбењтар гардида, корњои бисёреиљро шуданд. Аз љумла, соли2014 теъдоди умумии донишљ-ўёни хориљї ба 242 нафар ра-сид, ки дар шуъбањои рўзона ваѓоибонаи донишгоњ тањсил ме-намоянд.

Аз 15.09.2014 то 04.10.20142 нафар омўзгор ва 15 нафардонишљўи донишгоњњои Љумњу-рии Федеративии Олмон дармувофиќа бо Вазорати маорифва илми ЉТ ва бо дастгирии Ха-дамоти табодули академии Ол-мон – Маркази иттилоотииDAAD дар ЉТ аз курси кўтоњмуд-дати омўзиши забони тољикїдар донишгоњ гузаштанд.

Дар соли нави тањсил тибќимактуби Вазорати маориф ваилми ЉТ барои тањсили шањр-вандон ва тољиктаборони Љумњ-урии Ќазоќистон дар донишгоњ19 бурсияи тањсилї људо гардид.

Соли 2014 теъдоди зиёдидонишљўёни хориљї донишгоњ-ро хатм намуданд. Аз 136 нафархатмкунандаи шуъбаи рўзона128 нафар аз Љумњурии Туркма-нистон ва 8 нафар аз ЉумњурииЎзбекистон мебошанд.

Дар давоми моњи январ –декабри соли 2014 шуъбаи ро-битањои байналмилалї оид бадастуру супоришњои ЊукуматиЉумњурии Тољикистон, Вазора-ти маориф ва илми ЉумњурииТољикистон ташкил ва гузарони-дани мизњои мудаввар, суњбатувохўрињо оид ба сиёсати дохи-лию хориљии кишвар, тарбияидонишљўён дар рўњияи фарњан-ги сулњофарї, эњтиром дошта-ни муќаддасоти миллии тара-файн, арзишњои фарњангї, дармувофиќа бо созишномањои ду-љонибаи донишгоњ бо макотибиолии хориљи кишвар ба тањсилфарогирї намудани донишљу-ёни зинаи бакалавр, магистра-тура ва аспирантура як ќаторкорњоро ба анљом расонид.

Оид ба фаъолияти тарбиявїСоли 2014 тамоми корњо

бањри тарбияи љавонон даррўњияи хештаншиносиву худо-гоњии миллї, баланд бардош-тани маданияти сиёсии дониш-љўён, сатњи дониши њуќуќии до-нишљўён, тарбияи ватандўсти-ву ватанпарварї, тањаммулпа-зирї дар байни љавонон, тар-бияи ахлоќи њамида, мењ-натдўстї, зебоипарастї равонагардидаанд.

Талаботи Њукумати Љумњу-

рии Тољикистон дар масъалаитарбия дар асоси «Консепсияимиллии тарбия», Барномањоидавлатї ва ќонунњои ЉумњурииТољикистон дар соњаи тарбия,Ќонуни Љумњурии Тољикистон“Дар бораи масъулияти падарумодар дар таълиму тарбияифарзанд”, Ќонуни ЉумњурииТољикистон “Дар бораи танзи-ми анъана ва расму оинњоимиллї”, ќарори Њукумати Љумњ-урии Тољикистон аз 3.03.2006«Дар бораи Консепсияи миллиитарбия дар Љумњурии Тољикис-тон», «Оид ба тасдиќи Низом-номаи дружинаи ихтиёрї дарЉумњурии Тољикистон» аз њар якмуассисаи таълимї таќозо ме-намояд, ки бо камоли масъули-ят дар ташаккулу равнаќиљањонбинии маънавии љавононњиссагузор бошанд.

Дар ин самт аз љониби бах-ши тарбия наќша-чорабинињотањия шуда, дар он тамоми та-лаботи унсурњои таркибї нишондода шудааст ва иљрои амалиионњо дар асоси гузарониданичорабинињо дар самтњои зеринроњандозї гардидааст:

-гузаронидани љаласањо во-баста ба иљрои наќша-чораби-нињо, нигоњ доштани суратљала-сањои онњо дар љузвдонњои ало-њида;

-гузаронидани суњбат бо па-дару модарон, сабти натиљаионњо дар дафтари ќайди пада-ру модарон;

-тартиб ва татбиќи наќша-чорабинї ва ба роњ монданифаъолияти зеркомиссияњоитанзими анъана ва љашну ма-росимњои миллї дар назди фа-култетњо;

-ташкили дастаи Дружина-чиёни ихтиёрї бо маќсади ни-гоњдории тартибот дар кўчаюхиёбонњои шањр (дар њайати 30нафар аз њисоби донишљўёниболаёќат) ва ба роњ монданифаъолияти якљояи онњо бо кор-мандони ШКД-и ноњияи Исмои-ли Сомонї мувофиќи наќшаипешакї омодашуда;

-гузаронидани вохўрињо дархобгоњњои донишљўён;

-ташкили кор бо донишљўё-ни тибќи квотаи Президентїтањсилкунанда;

-ташкил ва гузаронидани чо-рабинињои таълимию тарби-явї, фарњангию фароѓатї, вар-зишї бо иштироки бевоситаидонишљўён.

Оид ба фаъолияти ќисмииќтисодї ва хољагї

Ќисми хољагии донишгоњтаъминкунандаи њама гуна ша-роит барои ташкил ва гузаро-нидани корњои таълимї, илмиютањќиќотї, тарбиявї ва байнал-милалї ба шумор меравад. Ба-ланд бардоштани сифати тањ-силот ва тайёр намудани мута-хассисони баландихтисос азтаъмини шароити хуби фаъо-лияти мењнатии њайати профес-сорону омўзгорон, кормандонвобастагї дорад.

Муваффаќиятњои соли 2014 назаррасанд

4


Вазорати умури дохилаи Тољикистон аз боздошти “амир”-и Њаракати исломии Ўзбекистон дар ноњияи Шањринав хабар дод.

Адолат подош надорад, зеро подошаш дар умќи он аст.М.Метерленг

ИИИИИфтихори миллїфтихори миллїфтихори миллїфтихори миллїфтихори миллї

НАТИЉАГИРЇ ЊАМОИШ

Ў дар мавриди зарурати донистани тарзи истифодабарии ас-бобу техникаи оташнишонї изњори андеша намуда, таъкид дошт,ки њадаф аз ин мулоќот низ ташрењ ва омўзонидани василањоикорбурди таљњизоти мазкур мебошад.

Сипас, подполковник С.Сатторов пиромуни сўхтор ва оќиба-тњои дањшатбори он сухан гуфт. Мавсуф, аз љумла, зикр кард, кияке аз манбаъњои асосии бавуќўъоии сўхтор ноќилњо ва асбобњоибарќї њастанд. Дар такя бар ќавли С.Сатторов, њангоми истифо-даи асбобу дастгоњњои барќї њатман бояд аз эњтиёти зиёд коргирифт. Хоса, дар фасли зимистон бештари мардум гармидињан-дањои барќиро ба кор мебаранд, ки баъзан њолат аз сабаби беэъ-тиної боиси сўхтор мегардад.

Намояндаи Хадамони оташнишонї, њамзамон, истифодаи ѓайри-маќбули балонњои 3-5 килограммаи газро сабабгори сарзании сўхтормаънидод намуд. Ба таъкиди ў, дар мањаллаи Зарафшони пойтахт азљињати истифодаи нодурусти чунин балонњо аз љониби як зан сўхторикалон ба амал омад, ки дар натиља 24 хонаи истиќоматї зарар дид.

Дар охири њамоиш омўзгорону кормандон ба саволњои сершу-мори хеш љавобњои ќаноатбахш гирифтанд.

Мавриди зикр аст, ки ин њамоиш дар њамдастї бо бахши њифзимењнат ва техникаи бехатарї баргузор гардид.

Парвина АБДУЛЛОЕВА ва Марвории САФАРАЛИЗОДА

Нахуст Љ.Исломова, муди-ри бахши таљрибаомўзї ва корбо мутахассисони љавон, оидба раванди таљрибаомўзии му-њассилин њисоботи мукаммалироа кард. Ў ќайд намуд, ки якеаз воситањои муњими тайёр на-мудани омўзгорони оянда дарзамони муосир дуруст ташкилва ба роњ мондани давраи таљ-рибаомўзии донишљўён дармуассисањои таълимї мањсубмеёбад. Ба андешаи ў, дар до-нишгоњи мо ин марњила њам-чун ќисми таркибии љараёнитаълиму тарбия зарурат до-рад ва нињоят муњим арзёбїмешавад.

Љ.Исломова таъкид намуд, киаз 452 нафар таљрибаомўз 12нафар ба макотиби муќаррар-шуда барои андўхтани таљрибањозир нагардиданд ва бо инсабаб њатман аз донишгоњхориљ карда хоњанд шуд.

Дар идомаи конференсиядиректори мактаби №11-иноњияи И.Сомонї СанавбарЗубайдуллоева баромад наму-да, ба омўзгорони донишгоњбарои омоданамоии мутахасси-сони донишманду закї изњорисипос кард.

Сипас, С.Зубайдуллоева баяк ќатор таљрибаомўзони фаъ-ол ифтихорномањо супурд. Ва

«Љоми таљрибаомўзони љавон»-ро ба донишљўи курси 4-умифакултаи филологияи тољикЉамшед Валиев такдим намуд.

Конференсияро муовиниректор оид ба корњои тарбиявїРаъно Бобокалонова љамъбасткарда, њамчун рамзи ифтихорЉамшед Валиевро ба хотириташкилотчии бењтарин буданбо нишон сарфароз кард.

Фарзод ПАЊЛАВОНОВ,донишљўи соли

3-юми факултаифилологияи тољик,

Парвизљони ЊУСЕЙН,донишљўи соли 4-умифакултаи биология

Бозгашти донишљўён азтаљрибаомўзї

Сўхторро доимљилавгирї мебояд

ар толори бинои асосии донишгоњ бо ширкатинамояндагони Хадамоти оташнишонї, подполков-ник С.Сатторов ва лейтенанти калон С.Љобировњамоиши омўзишї баргузор гардид. Љамъомадро, кидар он ќисмати зиёди омўзгорону кормандон ишти-рок доштанд, муовини ректор оид ба корњои таъ-лимї М.Нарзуллоев ифтитоњ бахшид.

Имрўз диќќати мардумробештар филмњои туркї љалбкардаанд. Охир, онњо њам мис-ли мо одам њастанд ва мо азонњо аз љињати фазилату зењ-ният ягон зарра камї надорем.Пас, чаро имрўз тамошобинитољик нисбат ба филмњои тољикїфилмњои туркиро бештар тамо-шо мекунад? Чунки филмњоитуркї ба ќаъри њаёт фурў мера-ванд ва дар њар филм тарѓибиахлоќи њамида мавќеи махсусдорад ва љомеаи аз тарбият дур-мондаи кунунии мо ташнаи ах-лоќи инсонист. Инчунин, дарбозии њар як њунарманди фил-мњои туркї касбияти (профес-сионализми) баланд эњсос ме-шавад. Филмњои саросемаворва бемасъулиятона ба наворгирифтаи тољикї бошанд, насюжети љолиб доранду на њунар-мандони лаёќатманд. Мо боядпеш аз ба навор гирифтанифилм дар интихоби сенария сах-тгир ва масъулиятшинос бошем.Аз сад пањлў вориди ин сенарияшавем ва жарф биандешем, киоё ин сенария ба маблаѓе, киљудо ва сарф мешавад, арзан-да аст ё не?! Ва баъдан њунар-мандони бењтаринро интихоб

намоем. Њунарманд бояд њамсурат ва њам сирати муносибдошта бошад ва мувофиќи њуна-раш ба ў наќш дињанд. Дар фил-мњои тољикї бошад, мутаассифо-на, дар ин ду раванди асосиифилмофарї бемасъулиятїэњсос мешавад. Фикр мекунам,ки филмофарони мо дар инти-хоби њунармандон низ сањлан-горї, рўихотирбинї мекунанд.

Магар дар Тољикистон њунар-мандоне ёфт намешаванд, ки азиљрои наќшњо ба хубї бароянд?

Ёфт мешаванд! Кай? Њамон ваќ-те пайдо мегарданд, ки мо љиддїљустуљў кунем ва ба саросемагїроњ надињем. Агар барои маб-лаѓ шуда њунармандонро бо бе-њунарон иваз намоем, пас, вой,бар њоли филми тољик!

Аз тамошои баъзе филмњоибењунаронаи тољикї кас бањраебардошта наметавонад ва аз ди-дани «њунар»-и баъзе њунарман-донаш аз хиљолат намедонї са-ратро ба куљо пинњон бикунї. Азрекламаи ин филм хаёл мекунї,

ки хеле филми љолиб ва роѓиб аст.Лекин дар асл чунин нест. Баъдитамошо кардани худи филм ди-лат аз он сард мешавад.

Ба љои он ки мо озмуни«Њунармандони бењтарин» гу-заронида, истеъдодњои бењта-ринро пайдо карда, онњороњавасманд гардонем ва онњороба филмњои бењтарин даъватнамоем, намедонам ба чї ко-рњои дигар ва бенатиља машѓулмешавем. Њунармандони асилдар мо, хушбахтона, зиёданд.

Сад афсўсу дареѓу надоматувовайло, ки мо ин њунармандо-ни асилро дуруст ва муваффа-ќона истифода бурда намета-вонем. Коргардонњои хуб њамдорем! Вале, афсўс, барои чїбошад, ки тафаккуру зењнуќобилияту дониши онњо дар инљода самараи муносиб ба борнамеорад? Шояд маблаѓњоиљудошуда барои њавасмандї вамасъулиятшиносии коргардо-нњо ва њунармандон басанданестанд? Шояд барои ислоњиин амал ваќт лозим бошад?Агар ин норасоињо бартарафшаванду филмњои мо дар сатњибаланд ќарор гиранд, обрўимиллати тољик дар љањони си-намо рў ба афзоиш меорад.

Барои амалї шудани ин на-ќшањои нек бояд аз тамомигўшаю канори љумњурии хешњунармандони асилро даъваткарда, байни онњо озмун эълонкунем ва бењтаринњоро ба фил-мњо љалб намоем. Он гоњ фил-мњои моро љањониён бо завќибаланд ва рўњи болида тамошохоњанд кард.

Нодирљон ТОШЕВ,донишљўи соли 1-умифакултаи биология

ар толори фарњангии донишгоњ 7-уми январи соли равон конференсияи умумидо-нишгоњї ба ифтихори љамъбасти бомуваффаќонаи марњилаи таљрибаомўзиикурсњои 4-ум баргузор шуд.

Д

ДУНЁИ ЊУНАР

Чаро овози тиллої мељўемуњунармандони тиллої не?!

олњои пеш мардум ба тамошои синамои тољик хелезавќманд буданд. Киностудияњо филмњоеро банавор мегирифтанд, ки онњоро тамоми мардум бо якзавќи баланд тамошо мекарданд. Филмњои тољикїдар сатњи баланд ќарор доштанд.

Д

С

5


Бузургтарин айб айби худро надидан бувад.Луќмони Њаким ВВВВВусъати нигоњусъати нигоњусъати нигоњусъати нигоњусъати нигоњ

Шўрои адлияи Љумњурии Тољикистон мегўяд, танњо дар соли 2014 додгоњњо 21 парвандаро сафед кардаанд.

ВАТАНДОРЇ

Баъди муборизањои тўлонї,пас аз 1000 сол ба тољикон му-яссар шуд, ки соли 1991 истиќ-лолияти миллии худро барќарорнамоянд. Вале ин истиќлолиятба осонї ба даст наомад. Душ-манони дохилї ва хориљии ха-лќи тољик бо њар роњ мехостанд,ки тољиконро аз истиќлолиятмањрум сохта, онњоро беватангардонанд. Солњои 1992-1995дар Тољикистон њодисањоювоќеањои мудњише рух доданд,ки ба сари мардуми кишвари момусибатњои зиёде оварданд. Инњаводис барои якпорчагии Тољи-кистон ва муттањидию якдигар-фањмии халќи тољик хатару за-рари калон доштанд.

Дар чунин марњилаи таќдир-соз ба майдони сиёсат мардиљасуру ватанпараст ЭмомалїРањмон ворид гашта, ќуввањоибо њам зид ва дар назари аввалоштинопазирро ба созишовард, барои ба даст оварданисулњу оштї ва вањдати миллїљасорати бемисл нишон дод, бањама фањмонида тавонист, ки бањам омадан ягона илољи наљоти

Тољикистон аст. Дар ин заминамо аз вартаи фано ба кишварибаќо расидем.

Мардуми Тољикистон њада-фњои сиёсии худро дар бунёдидавлати демократии њуќуќбунё-ди дунявї мебинад, ки он њуќуќињамаи табаќањои иљтимої, ќав-мњо ва миллатњоро њифз мена-мояд, озодї ва амнияти онњородар љомеа ќотеъона ва ба тар-зи устувор љорї мекунад, бафаъолияти иќтисодї, иљтимої,сиёсї ва фарњангии мардум му-соидат менамояд. Аз ин лињозПрезиденти муњтарам ЭмомалїРањмон таъкид кардаанд: «Модавлати њуќуќбунёд месозем,яъне њама дар назди ќонун боядбаробар бошад. Дар ин амр ис-тисно вуљуд дошта наметавонад.Дар давлатдории мо њељ чиз азэњтироми ќонун дида волотарнест». Сохтори љомеаи демок-ратї дар Тољикистон ва барпонамудани давлати њуќуќбунёдидунявї имкони медињад, ки дарњудуди љумњурї њар як шањрванднафаси озод кашида тавонад,баробарњуќуќии њар як аъзои

љамъият, озодии њаќиќии виљ-дон, сухан, эљодкорї таъминбошад, барои баландшавии да-раљаи зисту зиндагии мардумшароитњои зарурї фароњамоварда шаванд.

Хурсандибахш аст, ки имрўздар Тољикистон истиќлолиятимиллї торафт пойдор ва устуворгардида, халќи тољик пешравї вакомёбињои намоён ба даст мео-варад. Бо вуљуди њамаи ин ко-мёбию пешравињо, ба фикри мо,барои пойдор ва устувор наму-дани истиќлолият њанўз як ќатормасоили њалталаб мављуданд.

Имрўз проблемаи дигар, кисадди роњи мустањкам намуда-ни истиќлолияти миллї мегар-дад, дараљаи нобаробарии до-ниш, љањонбинї, фањмиш, шу-урнокї, маданияти сиёсии шањ-рвандони Тољикистон мебошад.Бояд гуфт, ки њамаи ин њолатњоасосњои объективї ва субъек-тивї доранд. Маълум аст, кихалќи тољик дар муддати њазор-солањо дар зери таъсири ра-вандњои гуногуни идеологї буд,ки дар натиљаи он дараљаи до-

ниш, фањмиш, љањонбинї, ма-даниятнокї, характер ва хисла-тњои гуногуни ахлоќї ва психо-логии мардум то љое ќоњиш ёфт.Агар мо имрўз дараљаи дороиимаънавии дењќонон, коргарон,зиёиён ва дигар табаќањои гу-ногуни ањолии мамлакатро му-ќоиса намоем, маълум меша-вад, ки дар байни онњо тафовутва фарќияти зиёди идеявї мав-људ аст. Ин фарќияту тафовутњоимкон намедињанд, ки њамаишањрвандони Тољикистон бамоњият ва мазмуни истиќлоли-ят, худшиносї ва вањдати миллїяк хел сарфањм раванд ва дармустањкам намудани пояњоиТољикистони соњибистиќлолфаъолона сањм гузоранд.

Љараёни тарбия серпањлў вамураккаб мебошад. Яке аз ва-зифањои муњими он тарбияи ва-тандўстист. Ватандўстї, пеш азњама, аз танзими оилаи худ сармешавад. Вазифаи инсонии њаряк фард аз он иборат аст, ки зод-гоњашро дўст дорад, барои обо-дии он саъю кўшиш намояд,вале мањалдўстиро аз мањалпа-растї ва мањалгарої бояд фарќкард. Агар инсон зодгоњашродўст дорад, пайваста бањри обо-дии он саъю кўшиш менамояд,дар њама чо бо мањалли хешфахр кунад ва ин мењру муњаб-бати хоси ѓамхорї нисбат бапешрафти иљтимоию иќтисодииватани азиз садоќати вайро баватан коста нагардонида, баръ-акс онро ѓанї гардонад, пас, ўмањалдўсти асил аст. Мањалга-роёну људоихоњон ба парастишудўстдории кўрдилонаи њамонмањалли кўчакашон дода шуда,онро аз Ватани бузург чудо кар-да, манфиатњои мањаллиро баманфиатњои миллї муќобил гу-зошта, бо њамин байни њукуматїмањаллї ва марказї чудої ванизоъ меандозад.

Муассисањо ва ташкилотњоиидеологии давлат ва њукуматиТољикистон барои баланд бар-доштани сифати тарбияи шањ-рвандон дар рўњи идеалњоиолии истиќлолияти миллї ко-рњои зиёдеро сомон мебахшад.Дар марњилаи њозираи сохториљомеаи демократї пурзўр наму-дани алоќа ва вобастагии бай-ни сиёсат, иќтисодиёт, мадани-ят, идеологияро талаб менамо-яд. Ин имкон медињад, ки маз-мун ва самтњои асосии маљмўивазифањои тарбиявиро ба

њисоб гирифта, хусусиятњои таъ-сиррасонии идеологї ба шахси-ят, гурўњ, коллектив, табаќањоигуногуни ањолро дуруст муайяннамуда, кори тарбиявии байнионњо самаранок ба роњ мондашавад. Дар њалли ин вазифаибошараф њамаи муассисањоиидеологии мамлакат фаъолонаиштирок менамояд. Чунин ман-баъњои идеологї, монанди мак-таби олї, радиову телевизион,кинову театр, клубу китобхона,ќироатхона, воситањои ахбориумум, матбуот, нашриёт ва ѓайрадар тарбияи шањрвандон даррўњи идеалњои олии истиќлоли-яти миллї, худшиносї ва вањдатнаќши муњим мебозанд.

Имрўз фурсате расидааст,ки миллати бофарњанг, давла-ти соњибистиќлол ва мамлака-ти соњибтамаддуну пешрафтабудани Тољикистонро ба ањлиолам нишон дињем, ба ќадриВатану ватандорї, ба ќадри ис-тиќлолияту давлатдории миллїва муќаддасоти он: нишону пар-чами давлатї, суруди миллї,артиши миллї, пули миллї вашиносномаи миллї бирасем вааз онњо ифтихор намоем. Боядгуфт, ки истиќлолиятро соњибшудан њанўз кам аст, онро њифзнамудан, пуштибонї кардан,таќвият бахшидан ва њамчунарзиши муќаддастарини давла-ту давлатдорї дарк намудан вапос доштан зарур аст.

Халќи тољик истиќлолиятимиллии худро барќарор наму-да, барои мустањкам ва пойдо-ру устувор гардонидани онњамаи заминањои иктисодиюсиёсї ва иљтимоиро ба вуљудовард. Дар Тољикистон давраинави давлатдории миллї оѓозёфта, бунёдкориву созандагї ваободонии кишвар ављ гирифт.Барномањои истиќлолияти озу-ќаворї, ислоњоти иќтисодї, ис-тиќлолияти энергетикї, эњёиРоњи абрешим ва бунёди хатинави роњи оњан, ба истифодадодани кони гази Хоља Сартезва дањњо корхонаву иншоотњоибузурги саноатї ва хољагї аздастовардњои муњими давлатисоњибистиќлоли Тољикистонмебошанд.

М.ГУЛАХМЕДОВ,профессор, мудири

кафедраи сиёсатшиносї,С.АХИЕВА,

муаллимаи калоникафедраи сиёсатшиносї

Истиќлолият, худшиносїва вањдати миллї

оил гардидан ба истиќлолият, расидан ба худшиносию вањдати миллї ва барпонамудани љомеаи демократии њуќуќбунёди дунявї умеду орзуи дерини халќитољик мебошад. Барои ба ин маќсади олї расидан тољикон дар пањнои таърихмуборизањои ќањрамонона бурдаанд. Онњо дар зарфи њазорсолањо чандин бор бахавфу хатари мањви миллї ва ба нестшавї рў ба рў омада бошанд њам, рўњияимиллї, худшиносї ва ѓояи ватандўстї онњоро водор менамуданд, ки ба сўи истиќ-лолияти миллї дилпурона ќадам гузоранд.

Н

Вожањои вањдат, сулњу суботва осоиш ба њам тавъам буда,маънои соњибистиќлолии Љумњ-урии Тољикистонро ифода меку-нанд. Барои ба вањдат расиданмарњилањои гуногунро бо азмуталошњои зиёд мебояд тай кард.Вањдат покию сафои ќалбу рўњимо буда, њамагонро ба њифзи яго-нагї ва якпорчагии ин марзу бумимуќаддас њидоят менамояд. Вањ-дати комилро мо бояд дар дои-раи оила тањрези намоем ва си-пас, онро ба дигарон бирасонем.Њангоме ки калимаи вањдат дардили мо љўш мезанад, эњсосотигуворое фарогирамон мешавад,дил метапад, чењра мешукуфад,шодию нишот тамоми вуљуди

моро фаро мегирад.Чархи таърих даввор аст ва

њамеша яксон кореро бо муро-ди халќият ва миллате ба анљомнамерасонад. Баъди пошхўрииИттињоди Шўравї Љумњурии То-љикистон 9 сентябри соли 1991соњибистиќлолии худро расманэълон кард. Вале дар байниањолии осоишта ќуввањои ѓараз-нок ва људоиандоз тухми кинаюдушманиро коштанд ва ин но-фањмињою тамаъљўињо ба љангидохилї оварда расониданд. Дар

ин набардњои хунин њазоронањолии осоишта ќурбон шуданд.Сатњи зиндагии мардум рўз торўз вазнин мешуд ва хавфи азбайн рафтани миллат ба миёномада буд. Дар чунин рўзњоифољиабор Холиќи якто мардихирадманду ватандўстеро бањимояи Ватан њидоят намуд. 16ноябри соли 1992 дар ќасриАрбоби Хуљанд дар Иљлосияи16-уми Шўрои Олии ЉумњурииТољикистон Эмомалї РањмонРаиси Шўрои Олї интихоб гар-

дид. Мањз бо ташаббусу ѓамхо-рињои пайвастаи ин марди ва-тандўст оташи љанги шањрвандїдар Тољикистони соњибистиќлолхомўш гардид. Эмомалї Рањмондар давлатњои њамљавор, амсо-ли Љумњурии Исломии Афѓони-стон, Љумњурии Исломии Эронва дигар давлатњои дўсту баро-дар борњо бо сарвари мухоли-фин Саид Абдуллоњи Нурї му-лоќот доир намуда, ба вањдатимиллї њидоят кард. Офтоби љон-бахши вањдат шўълањои наљот-

бахши худро 27 июни соли 1997ба сари миллати азиятдидаи то-љик пошид. Мањз дар ин рўзи му-борак дар шањри Москваи Фе-дератсияи Россия созишномаисулњ ва ризоияти миллї аз љони-би Президенти Љумњурии Тољи-кистон Эмомалї Рањмон ва сар-вари мухолифин Саид Абдул-лоњи Нурї имзо гардид. Баъдирасидан ба вањдати миллї са-тњи зиндагии мардум бењтаршуда, оромию якдигарфањмї,озодї дар тамоми ќаламравикишвар њукумфармо гардид.

Хайём ЉЎРАЕВ,ассистенти кафедраи

забони англисї ва типологияи муќоисавї

ИФТИХОРИ МИЛЛЇ

Зиндагї осудаву обод шуд

6


Њасани Рўњонї, раиси љумњури Эрон, изњор намуд, ки ќарорњои муњим дар кишвар бояд аз тариќи раъйдињї ќабул шаванд.

Хушрафторї завраќи наљотро мемонад.Имом ЉаъфарТањсили ѓоибонаТањсили ѓоибонаТањсили ѓоибонаТањсили ѓоибонаТањсили ѓоибона

БА ИФТИХОРИ 700-СОЛАГИИ МИР САИД АЛИИ ЊАМАДОНЇ

Алии Сониву Алої соли 713њиљрии ќамарї, ки мутобиќ басоли 1314 мелодї аст, дарЊамадони Эрон ба дунё омада-аст. Муаллими нахустинаш та-ѓояш Сайид Алоуддавла мебо-шад. Дар 12-солагї ба љараёнитасаввуф рў меорад. Ў куллиилмњои замонашро ба хубї аз-худ менамояд. Муњаќќиќонизиндагї ва осори Шоњи Њама-дон дар пажўњишњои хеш собиткардаанд, ки ў ќисми зиёдињаёташро ба сайру саёњатикишварњои мухталиф сарф кар-дааст. Мутафаккир соли 1379 бо700 нафар хешу аќрабо,дўстон, муридону шогирдонаштарки ватан карда, вориди шањ-ри Кашмир мешавад. Кашмири-ён ўро хуш истиќбол мекунанд.Чанде он љо зиндагї ва эљодменамояд. Сипас, бањри таб-лиѓи дини мубини Ислом баќарияи Алишоњи Хатлдон фири-стода мешавад ва ба тарбияишоигрдон мепардозад. Дар инбора Муњаммад Иќболи Лоњурїдар “Љовиднома”-и хеш оварда-аст:Хиттаро он шоњи дарёостинДод илму санъату тањзибу дин.Офарид он мард Ирони СаѓирБо њунарњои ѓарибу дилпазир.

Мир Саид Алии Њамадонї6-уми зулњиљљаи соли 186њиљрї, ки ба 19 январи соли1684 мелодї рост меояд, њан-гоми сафар дар мањали Кадрав-савод аз олам мегузарад вашогирдону дўстонаш љасадаш-ро ба воситаи кўњистони Чарорба Хатлон оварда, дар шањриКўлоб ба хок месупоранд.

Мероси илмї, адабї вафалсафии Шоњи Њамадон хелебою рангин буда, аз замонизиндагиаш то ба имрўз диќќа-ти донишмандону муњаќќиќон-ро ба худ љалб кардааст.Муњаќќиќ ва адабиётшиносСайфуллоњ Мањкамов дар ма-ќолаи худ рољеъ ба зиндагино-маи Алии Њамадонї баён кар-дааст, ки осори назмиву насрииин чењраи барљастаи илмивуфарњангии Шарќ беш аз 170ададро ташкил медињад. Осо-ри зикршуда бо ду забон: фор-сии дарї ва арабї таълиф шу-даанд. Шоњасари Шоњи Њама-дон “Захират-ул-мулук” дарпайравии “Гулистон”-и СаъдииШерозї эљод гардида, дар киш-варњои форсизабон шўњратибеандоза калоне дорад. Беш-тари таълифоти Алии Њама-донї ирфонї буда, ба мавз-ўъњои тариќат, тавњид, фановуќаноат, сабр ва ѓайрањо бахши-да шудаанд. Рисолањои ирфо-нии ў “Мшориб-ул-азвоќ”, “Ри-солаи фарќия”, “Рисолаи зик-рия”, “Миръот-ул-тоибин”, “Дарќоидаи сўфия”, “Рисолаи дар-вешия”, “Чињил маќоми сўфия”,“Одоб-ул-машоих” ва ѓайрањомиёни ањли тасаввуф мањбуби-яти зиёде доранд.

Осори адабии Шоњи Њама-дон чандон зиёд нест. Ў беш-тар дар пайравии шоирониориф – Њаким Шайх Аттор ваЉалолиддини Балхї, бо дархо-сти муридону дўстонаш шеъргуфтааст. Сабкњои эљодашироќию хуросонї мебошанд.

Пажўњишгарон теъдоди

ашъорашро аз 41 ѓазал, 9рубої ва 1 ќитъа иборат медо-нанд. Кулли ашъораш орифо-на аст ва рубоии зерин исботиин гуфтањост:Роњат ар хоњї, биё, бо дарди ў

њамроз шав,Давлат ар љўйї, бирав, дар

ишќи ў љонбоз шав.Сози роњи ишќ сарбозиву

бадномї бувад,Гар сари ин роњ дорї, дар

пайи ин соз шав.Як хизмати барљастаи Алии

Њамадонї он аст, ки њини дарМовароуннањр будан аз њисо-би мардуми тањљої шогирдонизиёде, аз ќабили Мавлоно Ну-риддин Љаъфари Бадахшонї,Алоуддини Њисорї, Шайх Шам-суддини Хатлонї, ХољаиИсњоќи Хуталонї, ЌавомуддиниБадахшї ва амсоли инњо дањњонафари дигарро тарбият карда,ба камол расонидааст. Дар бай-ни ин шогирдон Хоља Исњоќ ма-ќоми барљаста дорад. Мутафак-кир Хоља Исњоќро аввал хали-фа, баъд љонишин таъйин на-муда, дар охир ба домодї па-зируфтааст.

Бояд тазаккур дод, ки МирСаид Алии Њамадонї мутафак-

кир ва адибест, ки дар мамоли-ки Шарќ, аз љумла Эрон, Покис-тону Њинд, Афѓонистон ва То-љикистон мањбубияти тамом до-рад ва дар кишварњои зикршу-да осори илмиву адабии ў бо-рњо бо забонњои мухталифнашр гардидаанд.

Бузургии Шоњи Њамадонїдар он зоњир мешавад, ки осо-раш, аз љумла ашъораш саршо-ри ѓояњои инсонгарої, муњаб-бат ба Худо ва инсонњо, покииќалбу рўњ, сабру ќаноат, ростиюросткорї, њаќиќату њаќиќатљўїва ѓайрањо мебошанд. Аз ин рў,офаридањои ин марди роњи Њаќдар тарбияи маънавї ва тар-бияи насли наврас наќши сазо-вор доранд ва месазад, ки на-мунањои эљодаш ба барномањоитаълими макотиби тањсилотињамагонї ворид карда шавад.

Ва ахиран, Шайх Муњамма-ди Сарої дуруст фармуда:Мафхари ороифон

Шоњи Њамадон,К-аз дамаш боѓи

маърифат бишкуфт.Мазњари нури Њаќ, ки рўяшроОќибат аз љањониён бинњуфт.

Рустам МУКАРРАМОВ,Љањонбек АКРАМЗОДА

Фалсафа ва адабиёт асосан ду куниши мутафовутанд, ки дарайни њол нисбати гурезнопазир доранд. Фалсафаи адабиёт ба-дин маъно кўшише аст барои фањми вуљуњи тамоизи фалсафа азадабиёт ва шиносоии нисбати ин ду бо якдигар. Гоњ ин дуро бавоситаи мавзўъ аз њамдигар тафкик мекунанд (масалан, сару корифалсафа бо сохторњои айнї аст ва аз адабиёт бо сохторњои зењнї).Ва гоњ бо воситаи равиш, масалан, фалсафа куниши хирад аст ваадабиёт мањсул тахайюл, илњом ва куниши ноњушёр. Гоњ ба воси-таи асароти онњо (масалан, маърифат паёмади фалсафа аст вакомёбии отифї мањсули адабиёт).

Фалсафа ва адабиёт њар ду бавуљудоварандаи фањманд (якедар пайи фањми воќеият ва дигаре дар пайи фањми эњсосот). Фар-зан, ки мавзўъ ва равишашон аз њам мутамоиз бошад, чї басо азманозири мутафаовут ба мавзўи воњид манигаранд ва монанди он.Барои намуна «Назди Окуинос фалсафа ва шеър бо мавзўоти во-њид сару кор доранд; яке дар пайи дастёбї ба њаќоиќ дар боби онмавзўъ бар равиши ќиёсї аст ва дигаре бар он аст, ки аз рањгузаризабони маљози эњсосоти муртабит ба он мавзўъро барангезад».

Ба назари Њоидгар, файласуф дар љустуљўи маънои њастї аст,њол он ки шоир амри ќудсиро бар мехонад, аммо пешпиндоштњоињар ду дар жарфтарин сутўњи андешагї сайр мекунад. Назди Сор-тар адабиёт њамоно фалсафа дар соњати амал аст, яъне кунишивуљуди сиёсї дар тадорики озоди одамї. Низ метавон “фалсафаиадабиёт”-ро ба маъно сеюм њам гирифт, фалсафа дар адабиёт, кињамоно иборат аст аз талош барои кашфи масоил ва мавзўотифалсафї дар мутуни адабї. Гоњ файласуфон мекўшанд муњтавоифалсафии мутини адабиро ташхис дињанд ва бисанљанд, албат-та, он синах аз мутине, ки муњтавои фалсафї доранд. Ба њар њолметавон гуфт адабиёт ва фалсафа сирфан ашколи мутафовут азмуњтавои воњиданд. Он чї фалсафа дар ќолиби бурњон менамояд,адабиёт дар ашъори ѓиної, намоиш ё равоят ба тасвир мекашад.Осори фалсафа њамсанги мутини достоннависон ва шоирон аства муњтавои он моњиятан вобаста ба “Обзори баён”.

“Адабиёт ва фалсафа” њамон ќадар мавзўият дорад, ки “фал-сафа дар адабиёт”. Мансури Ављї, шоири Шерозї, мегўяд: “Дарњар шоир як кўдак ва як файласуф бо њам зиндагї мекунанд вањамон гуна, ки љањон файласуфонро ба њайрат меандозад вањайрат фалсафаро ба вуљуд меоварад. Кўдаки шоир низ азљањон њайратзада мешавад ва шоир ба сурудани шеър водормегардад. Масали фалсафа њайрат аст, ки шеърро месозад.Њар чи љони шоиронаи як шоир ба андеша наздиктар бошад,шеъри ў файласуфонатар ва њар чи љони шоиронаи ў аз анде-шаи камтар бархурдор бошад, шеъри ў низ аз ин муњибат кам-тар бархурдор хоњад буд”.

Ављи шеърњои Умари Хайёмро намунаи муттаолии њамхонї ватаомул байни шеъру фалсафа медонад ва эътиќод дорад ин ви-жагї, њамчунин, дар шеърњои Суњроби Сипењрї вуљуд дорад, кимо њам кўдак ва њам файласуфро мебинем.

Њамчунон, Алии Бобочоњї мегўяд: “Шеър худ метавонад фал-сафа ё тафаккури фалсафиро ба дунбол дошта бошад”. Дар воќеъ,бар оянди шеър навъи дастоварди фалсафї аст. Љавод Маљобї-шоири дигари мўътаќид аст, ки (халлоќият амри интизоъї ва му-љаррад нест ва ба фазои фалсафї ниёз дорад). Ва агар шоир азназари фалсафї фаќир бошад, шеъраш дар њељ љои ин кураихокї ба љое намерасад.

Наљибуллоњи ЌАЮМ,аспиранти кафедраи адабиёти тољик

Шоњи Њамадонар љилди аввали “Энсиклопедияи советии тољик”,ки соли 1978 дар Душанбе ба табъ расидааст,рољеъ ба рўзгор ва осори ин нобиѓаи илму фарњан-ги Шарќ, маълумотномаи мухтасаре дода шудааст.Аз љумла, зикр гардидааст, ки Мир Саид ибниШањобуддин Муњаммади Њамадонї, маъруф басўфи Мири Кабир, Шоњи Њамадон, мулаќќаб баАлии Сонї ва Сиёњпўш, соли 1314 дар шањриЊамадони Эрон таваллуд шуда, соли 1384 дарКабравсаводи Покистон вафот кардааст. Меросиадабї ва илмии Алии Њамадонї фаровон буда, 70асарро ба ў нисбат медињанд...

МАЪНАВИЯТ

алсафаи адабиёт умдатан ба дунболи он аст, тоадабиётро дар бофти низоми фалсафї љой дињад.«Бутиќои Арасту», нахустин намунаи назарияиадабї, кўшише њаст барои њамсозгардонии љараё-ни шеъри юнонї бо низоми куллии фалсафииАрасту. Аз назари Сомуел Тойлер Колрељ, фалса-фаи адабиёт назарияи адабие њаст, ки њам маври-ди таъкиди шоиронаест, ки корашон ба он машруи-ят мебахшад ва њам фалсафае, ки онро тавсиямекунад. Аз ин рў, файласуфоне монанди Њаюм,Шопен Њовар, Њойдор ва Сортар кўшидаанд, тодар диди низоми фалсафии хеш љойгоње бароиадабиёт дасту по кунанд. Аз ин сабаб инњо адаби-ётро санги бинои фалсафа ќарор додаанд.

Фалсафаиадабиёт

Д

Ф

7


Муњимтарин сабаби некбахтии инсон танњо хулќи неки ў буда метавонад.Шопенњовер

Пулиси Фаронса мегўяд, ки як хонуми афсари пулис дар љануби шањри Порис њадафи тир ќарор гирифтааст.

УУУУУсули омўзишсули омўзишсули омўзишсули омўзишсули омўзиш

БА ЁРИИ ЃОИБХОНОН

Муаллим дар заминаињамин 20 соат ва ба он чандсоат инкишофи нутќи мурттабњамроњ намуда, наќша мурат-таб месозад ва баъдан аз рўйион наќша дарс мегузарад. Ал-батта, дарси аввал сифат њам-чун њиссаи мустаќили нутќ таъ-лим дода мешавад.

Алъон усули таълими њаминяк соат дарси аввалро тавзењмедињем.

Мавзўъ: Сифатњамчун њиссаи нутќ

Барои самаранок ва боња-даф гузаштани дарс муаллимбояд маќсади дарсро дурустмуайян кунад.

Маќсади дарса) Аз рўйи мисолњо дар бо-

раи сифат чун њиссаи нутќ вахусусиятњои морфологии он ду-руст маълумот додан;

б) бо роњи тањлили љумлањо,љавоб ба саволњои тестї, иљроимашќњои китоби дарсї, муво-фиќи супориш инкишоф дода-ни нутќи шифоњї ва хаттии хо-нандагонро такмил додан;

в) дар рўњияи дўст доштанизабони модарї тарбия намуда-ни шигирдон.

Усули гузаронидани дарсДарс аз рўйи мисолњо ва

љадвал (таблитса) бо усули суњ-бат гузаронида мешавад.

Таљњизонидани дарсИстифода аз тахтаи элект-

ронї, вараќчањо, љадвал, савол-номањои тестї, китобњои бадеї,китоби дарсї ва ѓайра.

Рафти дарсI. Лањзаи ташкилии дарсБояд ќайд кард, ки лањзаи

ташкилии дарс мисли дигарлањзањо яке аз лањзањои муњи-ми дарс ба шумор меравад.Агар дар синф оромї набошад,муаллим њељ гоњ дарси дурустибосамар гузашта наметавонад.

II. Лањзаи такрори мавзўи

гузашта не, балки такрори мав-зўъњои гузашта бошад. Дар инлањзаи дарс омўзгор фаќат якмавзўи гузаштаро такрор куна-ду мавзўъњои дар синфњои ди-гар ва то ин дам гузаштаро так-рор накунад, хонандагон маво-ди гузаштаро батамом фа-ромўш хоњанд кард.

Дар ин лањзаи дарс мисолњотањлил (фонетикї, морфологї,синтаксисї) нашаванд, сохтиљумларо хонанда дуруст муайянкарда натавонад, пас, шогирдбесавод мондан мегирад, муал-лим ба маќсад ноил намегардад.

Аз ин рў, муаллимро лозимаст, ки дар њар дарс тањлили фо-нетикї, морфологї, синтаксисїгузаронад ва ба шогирдон тарзидурусти саволгузориро омўзад.Ваќти он расидааст, ки дар њардарс омўзгор аз маводи тестї, кимавзўъњои гузаштаро дар бармегиранд, истифода барад.

Њоло чанде аз ин вараќчавутестњоро чун намуна пешкашменамоем.

Вараќчаи якумКалимаи «озодандеш»-ро

тањлили фонетикї намуда, сох-ташро муайян намоед.

Вараќчаи дуюмЉумлаи зеринро нависед ва

тањлили морфологї намоед:Њаво абр буд, резаборони

тирамоњї меборид, шамолисард сабук-сабук мевазид (С.У.).

Вараќчаи сеюмБайти зеринро тањлили синтак-

сисї намоед ва маънидод кунед:Иллати мардум зи

пурхорї бувад,Хўрдани пур тухми

беморї бувад (Аттор).Чанд намунаи тестВарианти якум

1. Дар забони тољикї чандњарф ва чанд овоз мављуд аст?

2. Љумлае, ки аз ду ва зиёдаљумлањои сода иборат аст, чї

ном дорад?3. Калимањоеро, ки шаклан

гуногуну мазмунан яканд,чї ме-номанд?

4. Он њиссаи нутќ, ки номиашё ва њодисањоро ифода ме-кунад, чї ном дорад?

5. Феъл дорои чанд сиѓа аст?Варианти дуюм

1.Фонетика чиро меомўзад?2.Кадом њарфњо њиљосозанд?3.Дар љумлаи «Рав, дар љоят

нишин» калимаи «рав» мансу-би кадом сиѓа аст?

4.Калимањое, ки шакланяканду мазмунан дигаранд, чїном доранд?

5.Исмњо аз љињати сохт чандхел мешаванд?

Варианти сеюм1.Њамсадоњои б, п, м аз рўйи

љойи ташкилшавиашон ба ка-дом гурўњ дохил мешаванд?

2.Дар забони тољикї чандёдбарсар њаст?

3.Феъл дорои чанд асос вазамон аст?

4.Калимањои дўстї, некї,

аќл, хирад, дониш ба кадом гур-ўњи исмњо мансубанд?

5.Калимаи хирадманд азљињати сохт чї хел калима аст?

Варианти чорум1.Дар забони тољикї чанд

садонок њаст?2.Кадом њамсадоњо дар ка-

лимањо равшан талаффуз кар-да намешаванд?

3.Чї хел исмњоро исмимоддї меноманд?

4.Он њиссаи калимае, ки пасаз реша омада, калимаи навмесозад, чї ном дорад?

5.Феъл дорои чанд шахсучанд шумора мебошад?

Варианти панљум1.Овоз ё маљмўи овозњои

муайянеро, ки барои ифодаимаъноњои лексикї, морфологїё синтаксисї истифода мегар-дад, чї меноманд?

2.Феълњои мехондагистам,мерафтагист, меомадагист ка-дом сиѓаи феъланд?

3.Таркиби калима аз кадомњиссањо иборат аст?

4.Бандакњои феълї ва хаба-рирро номбар кунед.

5.Феъл дар љумла ба вази-фаи кадом аъзои љумла меояд?

III. Баёни мавзўи навМуаллим аввал мавзўи гу-

заштаро баъди љавобњои хо-нандагон љамъбаст карда, ба-доњатан ба баёни мавзўи навоѓоз менамояд.

Омўзгор барои фањмонида-ни мавзўи нав љадвалеро, кидар тахтаи электронї ё ватмантайёр кардааст, ба тахтаи синфакс мекунонад ё меовезад.

а) ранг: сурх, сафед, зард,сиёњ, кабуд ва ѓайра;

б) бўй, мазза: хуш, бад, талх,ширин, шўр;

в) хусусияту характер: доно,олињиммат, хасис, шўх, серњо-сил, камњосил;

г) њаљм: васеъ, танг, ѓафс,борик ва ѓайра;

Баъди акси љадвал муаллимќоидаи сифатро аз хонандагонмепурсад. Албатта, хонандагон,ки дар синфњои поёнї ба њис-сањои нутќ шинос шуда буданд,таърифи сифатро гуфта мета-вонанд. Баъди ба хотир овар-дани ќоидаи сифат, муаллимдиќќати хонандагонро ба љад-вали дигар, ки дар он чандљумла сабт гардидааст, љалбкарда, њар як мисолро ба воси-таи хонандагон алоњида-ало-њида хононда дар якљоягї сифа-тњояшро меёбанд.

Љадвали II1.Вай марди миёнасоли

серриш, чашму абрўсиёњ,ќадаш аз миёнаш пасттар, та-наш пургўшту устухон буда,ќабои рах-рахи абрешимї бартан ва дастори мурассаъ баљавоњирот аз матои кабуди на-фис бар сар дошт (С.У.).

2.Ин гуна себњои ширинухушбўй ва серњосил танњо дарњамин љой месабзанд(С.У.).

3.Ман гумон кардам, ки вайодами маѓруру њавобаланд аства ба њар касу њар чиз бо наза-ри њаљвомез менигард(Ф.М.).

4.Роњи тангу пурхоку чангдар байни мањаллоти ањолини-шин морвор хазида ба боѓисто-ну киштзорон мебаромад(С.У.).

Бо роњбарии омўзгор хонан-дагон љумлањоро хонда, сифат-њояшро муайян мекунанд (бавоситаи саволгузорї).

Таълими сифат дар синфи VI

ар асоси талаботи барномаи забони тољикї барои синфњои V- XI (соли 2006) ба таълими сифат дар синфи VI 20соат муайян шудааст. Дар доираи ин 20 соат ба шогирдон доир ба боби сифат: сифат њамчун њиссаи нутќ, вази-фаи сифат дар љумла, сифатњои аслию нисбї, дараљањои сифат, алоќаи сифат бо исм, калимасозии сифат,пасванд ва пешвандњои сифатсоз, сохти сифатњо, роњњои сохта шудани сифатњои мураккаб, ба вазифаи исмомадани сифатњо ва дар охир дар бораи имлои сифат маълумот додан талаб мешавад.

Д

(Давомаш дар сањ. 12)

МУШОЊИДА

Олимони амрикої ба ин на-тиља расиданд, ки парандањоназдик шудани гирдбодро пеш-тар эњсос мекунанд ва мако-нњои худро як рўз ќабл аз ома-дани офат тарк менамоянд.

Пажўњишгарон ахбори лози-миро аз фиристандањое, ки дарпарандањои хушхон васл кардабуданд, дарёфт намуданд.Маълум шуд, ки моњи апрелисоли 2014 ин парандањо ба ма-софаи 700 километр дуртар азхалиљи Мексика парвоз кардандва рўзе баъд макони ќаблии

Олимон: Парандањо омадани гирдбодро пештарњис мекунанд онњоро гирдбоди њалокатовар

фаро гирифт. Аммо пеш аз инпарандањо аз муњољирати мав-симии 5 њазор километра бар-гашта буданд.

Њамзамон бо ин экологњониз ба натиљае расидаанд, киаз миёни парандањои дигармањз парандагони хушсадо башарофати шунавои хуб доштанпеш омадани хатарро њисс ме-кунанд.

Олимон мегўянд парандаго-неро мавриди омўзиш ќарордоданд, ки хеле кўчак буданд ва

баъзеи онњо њамагї нуњ граммвазн доштанд. Ва онњо баъдибартараф шудани офат боз бамањалли сукунаташон, ба ло-нањои худ баргаштанд ва инхеле љолиб буд.

Онњо, њамчунин, мегўянд, се-лаи парандагонро замоне мав-риди пажўњиш ќарор доданд, киаз омадани гирдбод огоњї ёфтабуданд.

Маълум, ки он гирдбоди ша-дид муљиби њалокати 35 нафарва хисорати бештар аз милли-ард доллар шуда буд.

8


22 муњољири собиќро, ки аз њаќќи сафар ба Русия мањрум шудаанд, дар сохтмони неругоњи Роѓун бо љои кор таъмин кардаанд.

Њељ кас то ба њол бар асари тасодуф хирадманд нашудааст.СинкоНуќтаи назарНуќтаи назарНуќтаи назарНуќтаи назарНуќтаи назар

Муносибати шумо ба адабиёти бадеї

Муќаддам ШАМСИЕВА,донишљўи соли 5-уми фа-култаи педагогика, шуъбаиѓоибона

Зоњир БЕКОВ, донишљўисоли 3-юми факултаитехнология ва соњиб-корї, шуъбаи ѓоибона

Суман РАЉАБОВА,донишљўи соли 2-юмифакултаи филологияитољик, шуъбаи ѓоибона

Икром ХОЛИЌОВ,донишљўи соли 5-умифакултаи математика,шуъбаи ѓоибона

Мањбуба МУЊИДДИНОВА,донишљўи соли 4-умифакултаи химия, шуъбаиѓоибона

Китобхонї шуѓли писандидаи ман аст. Ман ваќти хо-лиамро дар китобхона мегузаронам. Мутолиаи китобибадеї барои њар як донишљў зарур ва муњим мебошад.Барои он ки мо, донишљўён, дониши худро сайќал ди-њем, дар ваќтњои холї бо њамкурсон якљоя ба китобхо-наи донишгоњ рафта, ба хондани китобњо машѓул ме-шавем. Хондани китоби бадеї барои њар як инсон му-фид аст, чунки љањонбиниашро васеъ мегардонад. Дарсолњои пеш модарон бо умеди фазилатманду дониш-вар шудани фарзандонашон китобњои бузургонеро, бамисли Бедил, Рўдакї, Љомї, Њофиз ва дигар шоирондар гањвора зери сари тифлашон мегузоштанд, то ин кидар оянда онњо њам мисли ин бузургон донишманд васухандон гарданд. Шоир барњаќ гуфтааст:

Аниси кунљи танњої китоб аст,Фурўѓи субњи доної китоб аст.Мо дар баробари истифодаи воситањои техникї

бояд аз хондани китобњои бадеї ќафо намонем.

Китоб ганљи бебањо ва бењамтост. Китоб шахсроолим ва донишманд мегардонад. Манбаи дониши њарфард китоби мутолианамудаи ў мебошад. Бояд њар якшахс китобро тоза ва озода нигоњ дошта, ба ќадри зањ-матњои кашидаи муаллиф бирасад. Ба андешаи ман,имрўз омилњое вуљуд доранд, ки насли моро аз китобдур кардаанд. Агар якум бењавсалагии худи љавононбошад, дигар тарѓиби китобњои бадеї кам аст. Ваќте якнависанда китоб менависад, аммо мардум ба зудї азон огоњ намешаванд, њам бохти муаллиф аст, њам бох-ти хонанда. Яъне, китоб сариваќт ба дасти хонандаихуд намерасад. Баъдан, мо то њанўз ифтихор мекунемаз адибони гузашта. Барои мисол, Сотим УлуѓзодаюС.Айниро мехонему ба бузургиашон ќоил њам њастем.Аммо дар ќатори Кароматулло Мирзоев, Муњаммадза-мони Солењ, Темур Зулфиќоров, Абдулњамид Самадку насли љавоне, ки асарњои тоза ба тоза барои љаво-нону донишљўён эљод кунад?

Дар ваќтњои бекориам бештар ба мутолиаи ада-биётњое, ки ба жанрњои детективї ва фантастика ман-субанд, машѓул мебошам. Бо сабаби он ки мутолиаичунин китобњо дар инкишофи хаёл ва тафаккур хелемуњим мебошад ва ба ташаккули шахсияти мустаќилмусоидат менамояд. Масалан, дар давраи наврасиюнављавонї бача рафтори худро мувофиќи рафториќањрамони писандида ба роњ мемонад. Аз рафторњоинодурусти ѓайриљамъиятї дур мегардад ва ба ин во-сита тарбияи дуруст мегирад. Мувофиќи талаботи за-мон айни њол нисбат ба китоби бадеї китобњои илмїбештар мехонам. Адабиёти бадеї василаи огањї азњаќиќат мебошад, ки дар он хаёлан мо дунёи идеа-лии хешро месозем. Ин ба сохтани њаќиќати нек му-соидат мекунад. Дар њама њолат, новобаста аз имко-ноти зиёди технологиву дастрасї ба иттилоот, хон-дани китоб манфиат дорад, зеро диду дарки мороташаккул медињад.

Пеш аз донишгоњ дохил шуданам, яъне солњои та-лабагї ба хондани китобњои бадеї майл доштам, амморостї, на он ќадар. Гуфтаниям, ки дар тўли чанд соле,ки дар ин даргоњи маърифат тањсили илм карда исто-даам, муносибатам бо асарњои бадеї, алалхусус, ки-тобњо, газетаву журналњо ва маќолањо дучанд гаштавумароќ зоњир карда истодаам. Месазад гуфт, ки кито-бњои бадеї дар тамоми масоили мубрами њаётї вабарои њамаи ихтисосњои рўзмарра навишта шудаанд.Вале хондани китоби бадеї новобаста аз шаклњоиихтисос хеле муњим буда, касро аз дунё хабардор на-муда, ба олами дигар ворид месозад. Њамчунин, хони-ши китоби бадеї аз љињати аќлу дониш шахсро мукам-мал сохта, роњњои дурустро дар зиндагї нишон дода,ўро соњиби тарбияи баланд ва маърифат мегадонад.Маро ѓаш меояд, ваќте мебинам, ки сањфањои кито-бњои нодирро канда, офтобпараст ё носфурўшї меку-нанд. Њар яки мо бояд чун шахси фарњангиву фазилат-манд авроќи осори бузургонро њифз намоем.

Андешаи ман нисбат ба китоб ва мутолиаи мудав-воми он, албатта, мусбат аст. Китобро чун гавњаракичашм нигоњ медорам. Намегузорам, ки як вараќи он осеббинад, онро њамеша тоза нигоњ медорам. Бисёртар бамо зарур аст, ки китобњои таърихиро истифода намо-ем. Таърихи гузаштаи худро донистан ифтихор аст. Дарчанд моњи охир ман беш аз 10 китоби бадеиро хондатамом кардам. Масалан, «Ёддоштњо»-и С.Айнї, «Гули-стон»-и Саъдии Шерозї, «Бањориёт»-и Сайидо, «Ни-шони зиндагї»-и Кароматуллои Мирзо, «Гунги хобди-да»-и С.Аюбзод ва «Гардиши девбод»-и А.Самадро му-толиа намудам, ки аз онњо як љањон бањра бардоштам.Ман ба адабиёти хориљї низ таваљљуњи хоса дорам.Донистани адабиёти хориљї моро бо тамаддуну фарњ-анг ва расму русуми дигар халќиятњо ошно месозад.Хондани Шекспир, асарњои Мопасан ва Чехов шуѓлидўстдоштаи ман аст.

Шањноза ЮЛДОШЕВА,донишљўи соли 2-юмифакултаи забони англисї,шуъбаи ѓоибона

Ман аз кўдакї хондани китоби бадеиро дўст ме-дорам. Њангоми дар мактаби миёна тањсил намуданфанни адабиётро хеле меписандидам. «Шоњнома»-и Фирдавсї, «Дохунда»-и С.Айнї ва достонњои Мир-зо Турсунзодаро ба такрор мутолиа намуда будам.Њангоми мутолиаи китобњои бадеї худамро дар ду-нёи дигар њамчун ќањрамони асар тасаввур менаму-дам. Шахсе, ки китоби бадеї мехонад, аз њама чизидунё бохабар аст. Шахси сермутолиа сухандону суњ-баторо ва мусоњиби хубест. Ўро њељ гоњ касе мазлумкарда наметавонад ва донандаи китоб дар дилхоњмаврид аз вазъият худро мерањонад. Њар як донишљўдар як сол то 50 китоби бадеиро мутолеа намояд. Шу-мораи адабиёти истифодакардаи ман дар чанд моњиохир аз 10-то гузаштааст. Шахсе, ки ваќти ѓаниматихудро бењуда мегузаронад, шахси њаќиќї шуда на-метавонад. Шахсе, ки китоби бадеї мехонад, хуб ме-донад дар кадом њолат чї тавр рафтор намояд ва чїхел сухан кунад.

Мусоњибон Парвизљони ЊУСЕЙН, Љањонгир КАРОМАТУЛЛОЗОДА, донишљўён

Саидмурод ЊАЙДАРОВ,донишљўи соли 2-юмифакултаи иќтисодиёт ваидоракунї дар соњаимаориф, шуъбаи ѓоибона

Ман ба китобхонї таваљљуњи њамешагї дорам. Ба-рои ман ифтихор аст, ваќте мегўям, ки дар як њафта,як ё ду китоби бадеиро хонда ба итмом мерасонам.Хондани китоби бадеї ба њар як шахс муњим аст.Шахси аз мутолиаи китоб дур монда маънии њаётрохуб дарк карда наметавонад. Шахсан худи ман чандмоњи охир ба хондани осори зерин ноил гардидам:«Рўњи тавоно»-и Мењмон Бахтї, «Ситорањои пасиабр»-и К.Мирзо, «Наводир-ул-ваќоеъ»-и А.Дониш ваѓайра.

Мехоњам њамсабаќони хешро барои хондани ингуна китобњои пурмазмун даъват намоям. Ба анде-шаи ман, њар як шахс аз хондани ин ё он китоб маъ-рифате барои худ њосил мекунад. Дуруст аст, ки ки-тоб хубу бад намешавад. Њама гуна китоб бароиогоњии мо замина гузошта, дониши моро фарох ме-созад. Танњо шахси огоњ метавонад хубро аз бад фарќнамуда, афзалтар будани ин ё он матолибро мушах-хас кунад.

Китоб манбаи дониш аст. Муносибати ман бо кито-би бадеї бисёр хуб мебошад. Ман дар шуъбаи ѓоибо-на тањсил мекунам ва дар ваќтњои холиам аз китобњоибадеї ва газетаву маљаллањо истифода мебарам. Манба серкориям нигоњ накарда, барои мутолиаи китобваќт људо намудаам. Ваќте шахс китоби бадеї мехо-над, њама ѓаму дарди дунёро фаромўш мекунад ва гўёин њодиса ба сари худи ў омада истода бошад, даранљоми асар хеле хурсанд мешавад. Китоб бењтариндўст ва дардошнои инсон аст. Ваќте дар зиндагї дил-тангие дорї, метавонї бе ягон монеа ба дўсти бењта-рин-китоб рў биёриву дарди худро фаромўш созї.Китоб на танњо ба кас ѓизои маънавї мебахшад, бал-ки рўњияи инсонро таѓйир медињад. Ман китобро чунљисму љони инсон азиз медонам ва ба њамсолонамтавсия медињам, ки аз ин ганљинаи бебањо бањра ба-рошта, зиндагияшонро рангин гардонанд.

Диловар ИСКАНДАРОВ,донишљўи соли 4-умифакултаи физика,шуъбаи ѓоибона

9


Маќомоти Русия мегўянд, ки як генерали пешини неруњои њавоии ин кишвар 6 январи соли равон худро овехта, худкушї кардааст.

Бахшиш ва гузашт тухми хушбахтиро меафзоянд.Урдуи Бузург

СуСуСуСуСуњњњњњбати судмандбати судмандбати судмандбати судмандбати судманд

- 5-уми январи соли љорїсессияи аввали муњассилинишуъбаи ѓоибона оѓоз гардид.Корњо дар ин самт чї тавр бароњ монда шудаанд?

- Бале, дар баробари фаро-расии соли нави мелодї, яънедањаи аввали моњи январи соли2015 раёсати таълим ва садо-ратњои факултањо дар асосифармоиши ректори донишгоњаз 25.12.2014, №765-ОД “Оидба тартиби ташкил ва гузарони-дани сессияи санљишию имти-њонии зимистонаи донишљўёнишуъбаи ѓоибонаи соли тањсили2014-2015”, ќарорњои мушова-раи Вазорати маориф ва илмиЉумњурии Тољикистон ва дасту-ру супоришњои бевоситаи вази-ри маориф ва илми ЉумњурииТољикистон, муњтарам Нурид-дин Саид нахустин маротибадаъвати донишљўёни шуъбаиѓоибонаи ихтисосњои амалку-нандаро, ба љуз муњассилинишуъбаи ѓоибонаи факултаи пе-дагогика дар як ваќт аз05.01.2015 то 27.01.2015 ба роњмонданд. Зеро аксари донишљ-ўёни шуъбаи ѓоибона ба сифа-ти омўзгор, мураббї дар муас-сисањои таълимии тањсилотимиёна, литсейю гимназияњо, ин-тернату кўдакистонњо фаъоли-ят менамоянд ва бинобар дартаътили зимистона ќарор дош-тани хонандагони ин муаси-сањои таълимї дар ин давраимкон дорад, ки бе халалдорсохтани раванди таълим онњо-ро ба сессияи санљишию имти-њонї љалб намоем. Вобаста баин масъала ќайд кардан ба мав-рид аст, ки даъвати донишљўё-ни шуъбаи ѓоибонаи факултаипедагогика ба сессияи санљи-шию имтињонии зимистонаисоли тањсили 2014-2015 бо на-зардошти зиёд будани теъдо-ди донишљўён (1724 нафар)дар ду давра – барои донишљ-ўёни курсњои 3-5-ум аз25.12.2014 то 17.01.2015 (дардубаст) ва барои донишљўёникурсњои 1 ва 2-юм аз 19.01.2015то 07.02.2015 (дар як баст) му-

ќаррар карда шудааст.- Айни замон дар донишгоњ

чї ќадар донишљў дар шуъ-баи ѓоибона тањсил доранд?

- Раванди ташкил ва гуза-ронидани корњои таълимї даршуъбаи ѓоибона аз рўи 24 самт(ихтисос)-њои амалкунанда (муњ-лати тањсил аз рўи 13 ихтисос – 5сол ва аз рўи 11 ихтисос – 6 солмуќаррар карда шудааст) ба роњмонда шуда, соли љорї теъдодиумумии донишљўён 6560 нафар,аз љумла, 3220 нафарро дар гур-ўњњои ройгон ва 3304 нафарродар гурўњњои ѓайриройгон ва 36нафарро тибќи квотаи Прези-денти Љумњурии Тољикистон (кибо сабабњои гуногун аз шуъбаирўзона интиќол ёфтаанд) тањ-силкунанда ташкил медињад.

- Донишљўёне, ки аз сессияќарздор мешаванд, то кай им-кон доранд, ки санљишу имти-њонњояшонро супоранд? Вамуносибат бо онњое, ки дарсессия ширкат намеварзанд,чї гуна хоњад буд?

- Воќеан, давомоти донишљ-ўёни шуъбаи ѓоибона дар ма-шѓулиятњои дарсї дар гузаштаиназдик барои муассисањои тањ-силоти олии касбї яке аз масъ-алањои маъмултарин мањсубмеёфт. Хушбахтона, тайи 5-7соли охир ин масъала давра бадавра пурра њалли худро пай-до кардааст. Тибќи фармоиширектор бо маќсади таъмини на-зорат аз рўи раванди ташкил вагузаронидани давраи асосиисессияи имтињонии зимистонаисоли тањсили 2014-2015 даршуъбаи рўзона ва даъвати до-нишљўёни шуъбаи ѓоибона басессияи санљишию имтињонїдар назди раёсати донишгоњ азњисоби муовинони ректор, сар-дорон ва мудирони марказ,шуъба ва бахшњои воњидњоисохторї, ки сарпарасти факул-тањо таъйин гардидаанд, сито-ди муваќќатан амалкунандатаъсис дода шудааст, ки роњба-рии онро ректор, муњтарам Но-сирљон Салимов ба уњда до-ранд. Дар љаласањои њамарў-

заи он, ки соати 16.00 баргузормегардад, бевосита натиљањоидавомот ва дараљаи азхудкунииталаботи барномаи таълимиифанњо дар шуъбањои рўзона ваѓоибона мавриди баррасїќарор дода шуда, нисбати бар-тараф намудани камбудиву но-расоињои љойдошта ќарорњоидахлдор ќабул карда меша-ванд. Ќобили зикр аст, ки на-тиљаи давомоти донишљўёнишуъбаи ѓоибонаи факултањодар ду-се рўзи аввал аз 56-69%якбора ба 87-95% баробаршуд. Муносибат нисбат ба до-нишљўёне, ки дар сессияи им-тињонї иштирок намекунанд,нињоят љиддї буда, дар њолатидар давоми чор-панљ рўзи ав-вал бе сабаб ба дарсшиканїроњ додан аз донишгоњ хориљкарда мешаванд.

Тибќи талаботи наќшањоитаълимии самт (ихтисос)-њоиамалкунанда барои донишљўё-ни шуъбаи ѓоибона дар давраисессияи санљишию имтињониизимистона теъдоди нисбатанкамтари шакли назоратинињоии дараљаи азхудкунии та-лаботи барномаи таълимиифанњо (санљишу имтињонњо)пешбинї шудааст, ки донишљўдар давраи асосии сессия им-кони дар ду давра супориданињар кадоми онњоро дорад. Би-нобар фурсат надодани ваќтдавраи сеюми ќабули санљишуимтињонњо аз рўи фанњои таъ-лимї ба њафтаи аввали сессияисанљишию имтињонии тобисто-наи соли тањсил гузаронидамешавад. Дар мавриди дар индавраи супоридани санљишуимтињонњо низ муваффаќ на-гардидан донишљў аз сафи до-нишљўён хориљ карда мешавад.

- Дастрасии муњассилин бакитоб ва барномањои таълимїдар кадом вазъ ќарор дорад?

- Таъмини донишљўён бокитобњои дарсї ва барномањоитаълимї яке аз самтњои асосиифаъолияти таълимию методиињайати профессорону омўзго-рони кафедрањои њар гуна мак-

таби олиро ташкил медињад.Дар баробари мављуд буданиимконияти васеи истифода азсарчашмањои гуногуни азбарна-моии дониш бо дастрасии тех-нологияи муосири иттилоотиюкоммуникатсионї, бахусус, нус-хањои электронии китобњоидарсї ва дастуру воситањои таъ-лимї наќши омўзгор дар раван-ди таълим, ањамияти китобу бар-номањои таълимї меафзоядукам намешавад. Бинобар ин,њайати профессорону омўзго-рон давра ба давра ба таълифумураттабсозии китобњои дарсїва барномањои таълимї ба за-бони тољикї машѓул буда, солњоиохир гарчанде ки донишљўёнпурра бо китобњои дарсї таъминнабошанд њам, ба онњо китобњова барномањои таълимї аз рўиаксарияти ихтисосњои амалку-нанда дастрас мебошанд.

- Тавре маълум аст, тањ-сил дар шуъбаи рўзона тибќинизоми кредитии тањсилотсурат мегирад. Солњои ояндашуъбаи ѓоибона низ ба ин ни-зом мегузарад ва ё тариќианъанавї идомаи фаъолиятменамояд?

- Татбиќи технологияњои ин-новатсионї ва низомњои навитањсилот яке аз рукнњои асосиираванди љањонишавии тањсилотмањсуб меёбад. Аз ин рў, масъ-алаи мутобиќ гардонидан ва баталаботи бозори дохилиюљањонии мењнат љавобгў буданисатњи тайёрнамоии мутахасси-сони соњањои гуногуни хољагиихалќи љумњурї барои муасси-сањои таълимї, умуман, бароиВазорати маориф ва илми Љум-њурии Тољикистон дар давронимуосир масъалаи аввалинда-раља мањсуб меёбад. Равандитайёр намудани мутахассисондар љањони имрўза новобаста азшакли тањсилот (рўзона, ѓоибо-на, фосилавї ва ѓайра) нисбатба худ татбиќи технология ванизомњои пешрафтаро таќозомекунад. Ба андешаи ман, гуза-риши самт (ихтисос)-њои амал-кунандаи шуъбаи ѓоибонаи до-нишгоњ ба низоми кредитии тањ-силот њатмї буда, бояд дар оян-

МУСОЊИБА

даи наздик амалї гардад.- Миёни мардум аќидае

роиљ аст, ки муњассилинишуъбаи ѓоибона дар 20 рўзитањсил саводи казоие гириф-та наметавонанд, вале тадќи-ќоти ѓайрирасмие муайян на-муда, ки бањои хубу аъло даршуъбаи ѓоибона нисбат башуъбаи рўзона зиёд аст. Инрочї гуна шарњ медињед?

- Масъалаи омоданамоиимутахассисон њангоми татбиќитехнология ва низомњои муоси-ри таълим дар шуъбаи рўзонава шаклњои тањсили ѓоибона,шабона ва фосилавї дар муас-сисањои тањсилоти олии касбїњамеша миёни табаќањои гуно-гуни љомеа мавриди муњокимаќарор дошта, аќидањои гуногунбаён мегарданд.

Албатта, љавоб ба чунин са-вол бо ду-се мисолњо кифоянест, лекин ба андешаи ман, бамуњлатњои кўтоњ (то 40 рўз) даъ-ват намуда, ба тањсил фаро ги-рифтани донишљўёни шаклитањсили ѓоибона беасос ба роњмонда нашуда, балки зами-нањои илмї-амалии исботгарди-даро дар бар гирифтааст. Якеаз чунин заминањоро аз рўиихтисоси интихобкарда ба фаъ-олияти мењнатї машѓул буданидонишљўёни ин шакли тањсилташкил медињад, яъне онњо дарбаробари доштани маълумотимиёнаи касбї ва миёнаи касбиимахсус ба фаъолияти мењнатїпардохтан имкон доранд, ки са-лоњиятњои касбии хешро боидома додани тањсил дар мак-табњои олї баланд бардоранд.

Дар љавоб ба ќисмати дуюмисавол њаминро мехоњам таъкиднамоям, ки баланд будани фои-зи бо бањои хубу аъло тањсилнамудани донишљўёни шаклитањсили ѓоибона нисбат ба до-нишљўёни шакли тањсили рўзо-на низ мантиќан бояд њамин таврњам бошад, зеро донишљўёнишакли тањсили ѓоибона бештарба фаъолияти амалї машѓулбуда, имконияти бењтар аз худкардани талаботи барномаитаълимии фанњоро дар шаклиназариявї доранд.

Шуъбаи ѓоибона низ банизоми кредитї мегузарад

Мањмадтоњир НАРЗУЛЛОЕВ:

Суњбати ихтисосии рўзноманигорБахтиёри АБДУРАЊИМ бо муовини ректор оид ба

корњои таълимї Мањмадтоњир НАРЗУЛЛОЕВ пиромунитањсили донишљўёни шуъбаи ѓоибона

10


Теъдоди муњољирони корї аз Украина ва Молдавия ба Русия афзоиш ёфтааст, дар њоле, ки Маскав ба коњиши вуруди муњољирон таъкид мекунад.

ФАЗИЛАТ

ЊИДОЯТ

МУЊАББАТ

МАТЛАБИ ДИЛ

РуљўъБо

РРРРРавзаи адабавзаи адабавзаи адабавзаи адабавзаи адаб

РУЉЎЪ

Њар кї зердастонро набахшад, ба зулми забардастон гирифтор ояд.Саъдї

Њастии ман-модарамШуълаи нури Илоњї рўйи модар будааст,Саљдагоњи ќиблаи ман кўйи модар будааст.Модар, эй латифтарин гули бўстони њастї ва эй

боѓбони њастии ман! Хуб медонам, ки туро бештар азњама кас дўст медорам! Нафаси ту бўйи бињишт ме-дињад, ту худ меваи бињиштиї! Бињишт зери пойи туст.Ту пурнуртарин ситорае њастї, ки ман дорам. Наме-

донам, аз кадом мењрубонию ранљи ту бинави-сам?! Ту бо маниву ман бехабар зи худ.

Солњост мепарварї марову њарлањза мунтазири дидорамњастї. Солњост, ки ман баро-ят он ќадар ки лоиќи онњастї хидмат накардаам.Солњост, ки дар васфи тулол мондаам. Худоё, мода-ри маро ба саломат нигањ дор!Зеро њастии ман тавъам боњастии ўст.

Ширинмо САИДОВА,донишљўи соли 1-умифакултаи таърих

Ду ќитъаСад дилбари зебост ба пеши назари мо,Гарданд ба њар ранљу њунар гирди сари мо.Аммо зи чї бошад, ки ѓаму ѓуссаи айёмДар банд кашидааст чу шоме сањари мо.Аз ишќу љафояш нарасидем ба љое,Ин тўтї наёмад ба сўйи шакари мо.

***То ханда кунад гул, чамане мебояд,То мушк дињад бўй, Хутане мебояд.То зинда шавад дил, сухане мебояд,То ноз кунад кас, ватане мебояд.

Сайидалї БОБОЕВ, донишљўи факултаифилологияи тољик

Масъулиятшинос б

ояд буд

Имрўз тамоми давлат

њо дар раванди бемайл

они техникаю технол

огия ќарор доранд. Пешра

фту

шукуфоии њар як љоме

аи имрўзаро бе илму м

аърифат намет

авон тасаввур кард, зеро ќисме аз мам

о-

лики дунё бо фарогирии неруњо

и аќлонию эљодї мушкил

ашонро њал намуда

бошанд њам, аз ниг

оњи

як падидаи номатл

уб ба монанди нашъа

мандию гирифт

орї ба вабои СПИД вазъи ташвишовар до-

ранд. Давра ба давра зиёд гардид

ани шумораи гирифт

орони ин беморињо низоми

чомеаро халалд

ор

намуда, сињатї

ва саломатии наслњо

и минбаъдаро зери хатар мегузо

рад. Дар ватани азизи мо, ки

онро ном Тољикистон аст, ни

з ин мушкилот ба назар мераса

д. Сарчашмаи пайдои

ши ин беморињо

аввалан дар бекор будани

иддае љавонон ва муњољи

рати мењнатї мебош

ад. Чї бояд кард?

Мо, як гурўњ љаво

ндухтарону љавонп

исарони факулт

аи математика, бо роњбар

ии муаллимаа-

мон Т.Тошпулатова

борњо ин масъаларо маври

ди муњокима ќарор додем

. Бисёр аз љав

онони

сустиродаи мо ба як санљ

иши нољои маводи мухадд

ир ба вартаи ин амал меафт

анд.

Нашъа алафи

худрўи зањрно

к буда, воридшавии он ба органи

зми инсон ба пайдоиши бемо-

рињои гуногун боис мегард

ад. Аз ин рў, аз он

барњазару баркан

ор бояд буд. Набояд оянда

и

дурахшони худро бо дуди ин алаф ба зулмат

табдил дињед ва ваќти худро ба корњои

бењуда сарф

намоем. Оянда

и кишвар дар дасти мо-љавонњ

ост. Мо бо дарки ин масъул

ият бояд њаме-

ша њушёру бедор

ва некрафтор бошем

.

Аё модар!Аё модар, ки љони ман фидоят,Нависам шеъри шоёне бароят.Аё модар, ту шодї дар сари ман,Тасаллоят дињад шеъри тари ман.Аё модар, таманнои дили ман,Бањори сабзи фардои дили ман.Аё модар, ѓазал хонам бароят,Ки маънияш шавад њамчун асоят.Гирењи он њама омоли мушкилКушода мекунад дасти дуоят,Аё модар, дилам зори ту бошад,Њаме пазмони дидори ту бошад.Набошад дар канорат Нозанинат,Вале донад, Худо ёри ту бошад.

Нозанин БАЊРОМОВА, донишљўисоли 2-юми факултаи педагогика

МЕЊР

Дониш ва донишмандКасе метавонад донишманд шавад, ки дўстдори

воќеии њаќиќат ва ошиќи дониш бошад. Донишомў-зон барои огоњї аз он чї намедонанд, ором ва ги-рифта наметавонанд. Онњо монанди парвонањое, килањзае аз парвоз боз намеистанд, њамеша гирдимашъали илм ва дониш мечарханд.

Донишманд мекўшад, то диданињои љањонро хубва даќиќ бубинад ва суханони дигаронро бо диќќатбишнавад, аќли хешро ба кор гирад ва перомуни ончї дида ва шунида аст, даќиќ андеша кунад. Ў мекў-шад, то ба мардум тавассути андеша ба њаќиќат роњпайдо кунад. Њамон тавре ки занбўри асал ба њаргуле, ки мерасад, аз он андаке шањд бармегирад, до-нишманд низ њар дам дар њоли тањќиќ ва таљриба бопадидањои олам аст. Ў њар он чиро ки меёбад, чунёддошт сабт мекунад. Роњи тањќиќ тўлонї ва ноњам-вор аст. Донишмандон ин роњро бо сабру њавсалатай мекунанд. Гарчи хаста мешаванд, њељ гоњ маъюснамешаванд. Ў ба мутолиа алоќаи ногусастанї до-рад. Ин гуна шахсон ба суханони касоне гўш меку-нанд, ки ба онњо манфиате оварда тавонанд.

Барои ин гуна инсонњои комил молу сарвати дунёањамияте надорад. Зеро онњо тамоми дороии хешродар корњои илмию адабии худ мебинанд. Ва кўшишмекунанд, ки як навоварие дар соњаи илм пайдо ку-нанд ва дастраси њаводорон вамухлисони хеш гардонанд.

Мо, навќаламон, низ мехо-њем, ки сафи донишмандонуфозилон афзояд. Мо аз наво-варињо дар соњаи илм пайвастабояд бархурдор гардем.

Инсонњои донишмандроном абадан зиндаю љовид боќїмемонад. Насл ба насл аз осо-ри илмию адабияшон бархур-дор мегарданду офаринашонмехонанд. Ба мисли СаъдиюЉомї, Фирдавсиву Сино, Хайёму Њофиз ва њазоронњазорон донишмандони забардаст.

Ба ќавли шоир:Илм нуронї кунад чун мањ туро,Банда мегардад вазиру шањ туро.

Шукрона НОСИРОВА, донишљўи соли 2-юмифакултаи филологияи тољик

Њамеша бо ман бош, азизамНури чашмонам, шаб рўз мешаваду рўз шаб, аммо намедонам ин рўзњо бе ту чї

тавр мегузаранд. Фикр мекунам, ту дар онњо наќши асосиро мебозї. Зиндагї мегўямуаммо зиндагиро дар ту мебинам. Ин ќадар, ки ман туро дўст медорам, шояд њељ кастуро дўст дошта натавонад. Азизи дил, умеди ягонаам њастї. Агар бо ту бошам, хушњ-олам, вале бе ту мисли аќлгумкардаам.

Рўзе аз ѓами ишќ ба осмон нигоњ кардаму гуфтам: - Эй ишќ, ту дар куљої? Гуфт: -Ман дар ќалби ту њастам. Гуфтам: - Агар ту дар ќалби ман бошї, пас чаро ба манљудоиву дарду ѓамро раво дидї? Гуфт: - Њаќќи ман њамин аст. Гуфтам: - Ту медонї, кибо ин њаќќат дили њазорон нафарро хун кардаї? Чашмонаш пур аз об шуду гуфт: -Њазорон нафар ишќ наварзидаанд. Гуфтам: - Пас чї буд? Гуфт: - Њавову њавас. Гуф-там: - Чаро? Гуфт: - Ишќ чизест аз асал ширину аз зањр талхтар. Ман њама њастї,муњаббат ва ќалби пур аз мењрамро ба ту бахшидам.

Нури чашмонам, агар Худованд маро офтоб меофарид, тамоми гармии худро ба тумебахшидам. Агар Худованд, маро мањтоб меофарид, бо нури рушноиям хонаи дилитуро њамеша мунаввар мекардам. Агар Њудованд, маро абр меофарид, бар саратборони рањмат мепошидам, вале Худованд маро одам офаридааст, то ки љонамронисори ту кунам. Азизи дил, ваќте ба чашмони зебои ту менигарам, ваќте ба лабонипур аз лутфу рухсорањои пурафсунат назар мекунам, шуълаяке дар ќалбам фурузонмешавад ва эњсос мекунам, ки ин шуълаи ишќу муњаббат аст. Шуълаи ишќу муњаббатимаро хомўш макун ва баръакс бо муњаббату мењри худ онро фурўзон намо.

Азизи дил, аз санг пурсидам, чаро инсон намешавї? Гуфт: - Ман то њол он ќадарсахт нашудам, ки дарди ишќро тањаммул кунам. Нури чашмонам, њар љое, ки бошї,хушбахтии ту орзуи њамешагии ман аст. Ман нўшидани ќатраи обро зи дастони нар-мат дар охирин нафаси худ орзу мекунам. Аз ту људо будан бароям мушкил аст. Аммочї илољ ба таќдир бояд тан дод. Ту мењмони аввалину охирини дили манї, ман чї гунадигареро ба хонаи дил љо дињам?Парвизљони ЊУСЕЙН, донишљўи соли 4-уми факултаи биология

Умеда ШАРИФОВА, дониш

љўи соли

1-уми факултаи математ

ика

11


ШОДБОШЇ

Раиси шуъбаи дини минтаќаи Кўлоб гуфтааст, 3 масљиди ноњияи Данѓараро ба коргоњи дўзандагї, клуб ва китобхона табдил хоњанд дод.

Бўса хатаровар аст, агар омехта бо муњаббат набошад.Маќоли ирландї РРРРРозу ниёзозу ниёзозу ниёзозу ниёзозу ниёз

САДОЌАТ

ИФТИХОР ЭЊТИРОМ

Нури чашмонам-падарПадарљон, шуморо бисёр дўст медорам. Њар лањза, дарњар нафас ёд мекунам. Бе шумо зиндагиро тасаввур карданаметавонам. Шумо ќаблагоњи ман њастед. Моње њастед, кидар љањон яккаву ягонаеду хонаамонро равшан менамоед.

Падарљон, нури чашмонатон њељ гоњ хира нагардад, ла-бонатон њамеша пурханда бошад, овозатон асло хаста на-гардад, саратон њељ ваќт ѓаму андуњро набинад ва ќадратонњељ гоњ кам нашавад. Падарљон, ман ба хизмати шумо њаме-ша њозир њастам ва барои шумо љонамро дареѓ намедорам.Ваъда медињам, ки донишгоњро бо дипломи сурху бо сари баланд хатм намуда,

назди шумо бармегардам. Падарљон, дар ин рўзњо, ки зодрўз доред, бароятон

аз Худованд саломативу умри дароз хоњонам. Ва аз забони шоир мегўям, ки:

Сарат сабзу рухат зебо, вуљудат бебало бодо.Ба њар љое ќадам монї, нигањбонат Худо бодо!

Улљаной ЌОБИЛОВА, донишљўи соли 3-юми факултаи таърих

Фаромўшат нахоњам кардЭй азизи аз барам рафта, ёд дорї он рўзеро, ки бори

аввал аз дастат дошта будам ва даъватат кардам, ки биё, дўстмешавем. Аммо намедонистам, ки рўзе ин дўстї ба муњаббатва пасон ба ишќи самимию њаќиќї табдил меёбад. Он ќадараз он айёми кўдакї ба ту унс гирифта будам, ки тасвиру та-саввур кардани он ѓайриимкон аст. Медонї, эй азизи дилудида, баъди оне, ки аз дарсњои мактаб озод шуда ба хонамеомадам, бе ту сахт ранљ мекашидам, њар рўз бароям тўлонїбуд чун сол. Он лањзаю соатњои бо ту буданам чунон зуд мегу-заштанд, ки худ эњсос намекардам. Шабњо, ки аз дурии ту ранљмекашидам, ба њавои софу ситоразори берун мебаромадам.Ба моњи осмон менигаристаму мегуфтам, ки оё ту шарм наме-дорї, ки дар ќабати баландтарини осмон љой дорию худрозебо мењисобї?! Оё медонї, ки он ёри шўху чашмсиёњи маназ ту зеботар аст?! Оё медонї, эй моњи осмон, бо равшаниинурњои ту дили ман равшан нахоњад шуд. Танњо он дилбаришўхам диламро равшанї мебахшад.

Эй азизи аз барам рафта, оё медонї, ки њар гоњ ки туро баёд меорам, љигарам сад пора мешавад. Оё медонї, чун дарбораи ту фикр мекунам, ин дил дар сина беќарорї мекунад?!Чун мурѓи ќафас кўшиши берун омаданро менамояд. Он њан-гом ки ёди чашмони чун чашмони оњу зебою чун шаб сиёњатмекунам, аз худ меравам.

Намедонам аз чї бошад, ки њарчанд ту бевафої мекунї,ишќам нисбат ба ту зиёдтар мешавад. Намедонам инро са-баб чист. Шояд сабаб дар он бошад, ки як замоне ба чашмониоташборат бољуръатона менигаристам, шояд љодуи он чаш-мони ту шудаам?! Медонї, эй азизи дил, ки чун хаёлан бо манбудию аз назди хонаат мегузаштам, табъи нохушам болидамешуд. Аз тамоми дарду ѓам ва ранљи зиндагї озод мешудам,ваќте ки чењраи нурониятро аз он хона ба ман намоён ме-кардї. Аммо афсўс, њайњот, њоло ки аз назди хонаатон мегу-зарам, дилам аз таппиш мемонад, мемирам…

Намедонам аз чї сабаб айни њол дил номи туро зикр на-мекунад. Шояд аз ту ранљидааст. Оё, эй нури дида, боре туњам ёди маро мекунї?! Оё боре ба худ суоле медињї, ки љаво-ни бо ман ањдбаста, маро дўстдошта ва маќбули дилам шудаин замон дар кадом њол аст?! Дилам парешону дар кўчаи ишќсаргардонам. Љигарам сад лахт. Чашмам мисли чашми Яъќубинтизор ба роњат. Вуљудам саропо дар талабу интизории ту,ки кай бармегирдї. Намедонам, ки љурми људоиямонро ба кїбор кунам. Бидон! Эй љону дилам, то зиндаам, ишќатдар синаам љўш мезанад. Туро њаргиз фаромўш нахо-њам кард, эй ишќи кўдакии ман!Ќањњорзода МЕЊРОЉИДДИН, донишљўисоли 2-юми факултаи филологияи тољик

Омўзгорї касби

пуршараф астБа њар яки мо маълум аст, ки омўзгорї

касби пуршараф ва пешаи басо зарурї

дониста мешавад. Њар як педагог бояд до-

над, ки бо шогирдон чї гуна рафтор кунад,

чунки он бо рўњи инсон сару кор дорад. Њам

омўзгор ва њам шогирд бояд дарк намоянд,

ки бе зањмат илмро аз худ кардан мумкин

нест. Яъне, андўхтани илм зањмати зиёдро

талаб менамояд. Омўзгор шахсест, ки кас-

ро тарбия мекунад, илм меомўзонад ва

мехоњад, ки шогирдаш мењнатдўст, дорои

ахлоќи њамида, ватандўст ва инсонпарвар

бошад.Муаллим инсонест дарё

дил, роњнишон-

дињанда ва мењрубону ѓамхор. Ва бароба-

ри ин, касби омўзгорї пешаест рангину

љолиб, ки аз дигар касбњо фарќ мекунад,

яъне, омўзгор њаловату самараи мењнати

худро зуд намебинад. Натиљаи зањматњои

тўлонии омўзгор баъди дар љомеа фаъо-

лияткунии шогирдонаш намоён мегардад.

Донишљўёни азиз, фаромўш набояд

кард, ки такрор модари дониш аст. Илм

омўзем, албатта, самараи онро хоњем дид.

Азиза ЌОДИРЌУЛОВА, донишљўи соли

1-уми факултаи забони англисї

Ранљу ганљи модарЯкшаба он ранљ, ки модар кашид, Бо ду љањонаш натавон баркашид.Дар њаќиќат, якшаба ранљи модар бањри фарзанди азиз аз зањмати якумраи мо бештар

аст. Модар, то њаст, барои фарзанд зањмат ба харљ медињад, ѓами ўро мехўрад.Дар њадисе омадааст, ки агар њар яки мо модарњоямонро ба пушт бардошта, ба зиёрати хонаи

Каъба барем њам, подоши хидмати якшабаи онњоро баргардонда наметавонем. Мењри бепоёнимодар, оѓўши гарми ў дилњои моро рўшної мебахшад. Аљаб дунёи зебову рангинест дунёи модар.

Модар бањри фарзанд тамоми њастиашро мебахшад, бо орзуву умед фарзандро ба воямерасонад, то ки дар пирї дастгираш, нерўи танаш гардад. Агар хоре ба пои фарзанд халад,дили модар реш-реш мешавад. Модар њастии мо, орзуњои ширину љонбахшои мост. Бе зан,модар дунё вуљуд дошта наметавонад. Аз њамин хотир устод Мирзо Турсунзода гуфтааст:

Зан набошад, зебу зиннат нест дар маъвои мо,Њуш дар сар, равшанї дар дидаи бинои мо.Зан набошад, нест дар рўи замин наќши њаёт,Дон, ки бе зан то абад дар гил бимонад пои мо.

Њар яки мо бояд падару модари худро эњтиром кунем ва дуои неки онњоро гирем, фар-занде, ки ба ќадри падару модари худ намерасад, аз зиндагї баракат нахоњад ёфт. Модардар њама њолат, њамеша дар фикри фарзанди хеш аст. Пас, мо чаро ќадри ўро надонем?Бузургтарин ормони модар дидани хушбахтии фарзанд аст…Хуршед ХОЛИЌОВ, донишљўи соли 1-уми факултаи химия

Модарро

ибодат равостМегўянд, ки ибодат танњо ба Худо равост.

Ба фикри ман, ба модар низ ибодат бояд кард.

Ў тамоми хубињои оламро ба мо муњайё наму-

да, барои осуда зиндагї карданамон шабњои

дароз хоб намекунад, њама дам гирди мо пар-

вонаву мењрубон, ѓамхору ѓамгу

сор аст. Барои

мо осоиши хешро фаромўш карда модар!

Ў њамеша дуогўи мост, фикру зикраш ба

мо банд аст. Аз ин рў, модарро бояд пара-

стиду эњтиром кард, арљгузориаш намуд.

Модар љонфидои фарзанд аст. Ваќте ки

фарзандаш аз бараш лањзае дур мешавад,

модар худро фаромўш мекунад, беќарор ме-

шавад, машаќќат мекашад.

Модар ганљи бебањою ѓанимати њар яки

мост. Дар канори модар будан хуш давлатест.

Канору бари модари дилпазир,

Бињишт асту пистон дар он љўи шир.

Биёед, ба ќадри модарон бирасем, хиз-

маташонро ба љо биоварем, дўсташон дорем.

Фароѓат МАЛЛАЕВА, донишљўи соли

2-юми факултаи педагогика

ЊАСРАТ

НАЗМ

АрзЗабони мо нишон аз Саъдиву Фирдавсии Тўс аст,Нишон аз Њофизу Бедилу Љомиву зи Ковус аст.

Забони мо басе олуда бо лафзи араб ин дам,Намудан софкориаш амал бо ору номус аст.

Басе нозем мо аз лафзи ширини дарии худ,Забон аз Анварї, Синову мардони баномус аст.

Миёни мову он мардони олїфарќ то кайњон,

Нишон аз пањлавї андарбузургї осмонбўс аст.

Ќавї дар љодаи илму адаб ман њам нињам гоме,

Бигўянд кош: - Инбинвишта аз Маъдии љонсўз аст!

Маъди ХОЉАЕВ, унвонљў

12


Арзиши рубли русї 6-уми январи соли равон боз њам поин рафт, зеро дар бозорњои љањон нархи нафт низ поин меравад.

Дониши пок дар маѓзи нопок ќарор намегирад.СуќротТТТТТарбияи экологїарбияи экологїарбияи экологїарбияи экологїарбияи экологї

ОМЎЗИШИ ЃОИБОНА

Дар Ќонуни Љумњурии Тољи-кистон «Оид ба маълумоти эко-логии ањолї» дар баробаримасъалањои њуќуќї, ташкилї ваиќтисодии системаи давлатї батарбияи экологии ањолї та-ваљљуњи махсус дода шудааст.Дар ќонуни мазкур масъалањоизерин таъкид шудаанд:

-сиёсати давлатї оид бамаълумоти экологии ањолї нис-бат ба фаъолияти муассисањоидавлатие, ки ба таъмини маъ-лумоти экологии ањли љомеамасъуланд;

- маълумоти экологї –ра-ванди таълиме мебошад, кимаќсади асосии он гирифтанидониши экологї, таълиму тар-бия дар рўњияи ташаккули фар-њанги экологї ва муносибатишахсони алоњида ва ањолиродар соњаи њифз ва истифода-барии захирањои табиат инъи-кос менамояд;

- фарњанги экологї ќисмиљудонашавандаи фарњангимиллї ва умумиинсонї буда, онсистемаи муносибатњои иљти-мої, арзиши маънавї, меъёр вароњњои таъсири љомеаро бамуњити зист муайян менамояд;

- дониши экологї як соњаидониши љомеа буда, барои ис-тифодабарии оќилонаи захи-рањои табиат ва таъмини беха-тарии саломатии инсон дар му-њити зист равона шудааст.

Экология яке аз ќисмњоиасосии илмњои умумибиологїбуда, муносибати организмњо-ро байни худ ва муњити зистмеомўзад. Бузургон њамешатазаккур доданд, ки ба табиатбояд аз дидгоњи хирад ва зако-ват бархўрд кунем.

Дар Тољикистон оид басоњањои гуногуни экология вањифзи табиат, аз љумла, оид баистифода ва барќароркуниичарогоњњо дар баландкўњњо, ис-тифодаи гиёњњои шифобахш,парвариш ва љамъоварии онњо,кишти растанињои нодир ва эн-демикї дар боѓњои ботаникї,роњњои гуногуни њифзи раста-нињои кишоварзї корњои зиёдиљро шудаанд.

Солњори охир дар бароба-ри инкишофи босуръати илмутехника ба масъалањои тарбияиэкологии хонандагон ва ањлиљомеа низ ањамияти љиддї додамешавад. Чунки ба инкишофињаматарафаи кўдак на танњомуносибати инсонї, балки му-њити зист низ таъсири калонмерасонад. Аз ин рў, имрўзњобарои баланд бардоштанимаърифати экологии хонанда-гон дар мактабњои маълумотиумумї ва олї фанни «Эколо-гия» омўзонида мешавад. Маќ-сади он дар насли наврас тар-бия намудани меъёрињои муай-яни муносибатњои оќилона батабиат, парваридани њиссимасъулият нисбат ба сарфако-рона истифода бурдани захи-рањои табиат мебошад. Валемазмуни таълими экологияимактабї танњо дар як фанниалоњида инъикос намегардад.Онро дар алоќамандї бо фа-нњои физика, химия, биология,география ва ѓайра ба амаловардан лозим аст. Кадом оми-лњо инсонро водор мекунанд, киба проблемањои экологї рўйоварад? Маълум аст, ки дарсолњои охир шумораи ањолїдар сайёраи Замин хеле афзу-дааст. Аз ин рў, талаботи инсонба озуќаворї зиёд гардида, ин-сониятро водор месозад, киминтаќањои азими ќитъањоиоламро дигаргун созад. Бино-бар ин, дар назди њар як инсо-ни комил масъалаи баѓоят му-њим-оќилона истифода бурда-ни сарватњои табиат гузошташудааст. Дар њалли ин масъа-ла роњњои самарабахшро

љустуљў ва истифода карданлозим аст, то ки табиат њаётинасли солими ояндаи инсонротаъмин намояд.

Дар љумњурии мо дар наздиомўзгорони мактабњои маълу-моти умумї ва олї вазифа гу-зошта шудааст, ки насли наврас-ро дар рўњияи муносибати гума-нистї ба табиат, покиза нигоњдоштани обу њавои кишвари худтарбия намоянд. Вазифаи мо,омўзгорон, аз ин иборат аст, киминбаъд наслеро тарбия намо-ем, ки ба ќадри сарватњои табиїрасида, дар њифзи онњо сањмгузорад. Барои ноил шудан баин маќсад муаллим бояд тамо-ми имкониятњоро моњирона ис-тифода намояд.

Масалан, муаллими табиат-шиносї њангомї таълими мав-зўи оксиген, оксидњо ва сўзиш(дар синфи 4) барои он ки хо-нанда масъулиятро хубтар даркнамояд, бояд аз манфиати да-рахту буттањо ва растанињо ми-сол орад. Муаллим метавонадтаъкид намояд, ки як дарахти бавоя расида дар як шабонарўз180 л оксиген хориљ мекунад. Якодам бошад, дар як щабонарўзаз 500 то 700 литри ин газронафас мегирад. Яъне, бароинафаскашии њар як шахс на камаз панљ дарахт лозим аст. Њолон ки як мошини сабукрав њан-гоми 100 км роњро тай намуданмиќдори солонаи оксигенро, ки

як одам нафас мегирад, нобудмесозад.

Аз ин рў, барои ба бемо-рињои гуногун гирифтор нашу-дани организм мо бояд оламинабототро эњтиёт намуда, банобудшавї ва берањмона несткардани дарахту буттањо роњнадињем. Инчунин, њангоми ом-ўзонидани мавзўи «Таркибињаво» ба хонандагон оид бамоддањои дохилии он маълу-мот додан лозим аст. Таркибињаво аз ќисмњои гуногун иборатаст ва кам ё зиёд шудани яке азќисмњои он сабабгори таѓйирё-бии муњит гардида, ба организмзарари калон мерасонад. Дарин љо муаллим бояд таъкид на-мояд, ки зањрнокшавии њавобаъзан аз бепарвоии худи ин-сон рўй медињад. Мувофиќимаълумот соле ба њаво 200миллион тонна дуоксиди кар-бон ва 150 миллион тонна ду-оксиди сулфур хориљ мешавад.Инчунин, муаллим ба шогирдонбояд фањмонад, ки боз зањрњоевуљуд доранд, ки таъсирашонбисёр аст. Масалан, дуди тамо-ку дар таркибаш 28,7% никотин,оксидњои нитрогену карбон, ар-сен, љамъ 186 намуд зарарку-нандањо дорад ва зањрнокии онназар ба дуди автомобил 4,25маротиба зиёд аст. Агар њамагї10%-и сигори кашида ба худишахс зарар орад, 90% ба атро-фиён зарар мерасонад. Ин гуф-

тањо ба хонандагон таъсирикалони тарбиявї мебахшанд, токи онњо дар оянда ба ин зањриќотил рўй наоваранд.

Муаллимони фанни табиат-шиносї ба хонандагон мавзўъ-њоро бояд тарзе фањмонанд, кињисси табиатдўстии онњо так-мил ёбад ва њар як хонандадарк намояд, ки њалли пробле-мањои экологї бе муњофизатитабиат ва эњтиёткорона исти-фода бурдани сарватњои онномумкин аст.

Дар шароити пешрафтиилму техника дахолати инсон батабиат хеле зиёд мебошад ватарбия намудани хонандагондар рўњияи ватандўстї, тозанигоњ доштани муњит яке аз та-лабњои муњими тарбияи эколо-гии мактабњо мебошад. Бояддар кўдак аз овони хурдсолїнисбат ба табиат муносибатиоќилона намуданро тарбия на-муд. Дар мактаб бошад, хонан-дагон бояд дар тўли ёздањ солитањсил, чи дар рафти дарс вачи дар рафти корњои беруназ-синфї, дар бораи проблемањоињозираи экологї ва муњофиза-ти табиат тасаввуроти њамаљо-ниба пайдо намоянд. Хусусан,дар дарсњои табиатшиносї бамуњофизати набототу њайвонотва афзун гардонидани онњодиќќати калон дода шавад.

Тарбияи экологї иљрои як-чанд вазифаро талаб менамо-яд: пеш аз њама, шахсиятеротарбия бояд намуд, ки вобаста-гии инсону љамъият ва табиат-ро дарк намояд, нисбат ба њола-ту вазъияти муњити атрофашмасъулиятшинос бошад. Тар-бияи экологї он ваќт ба њадафмерасад, ки бефосила бошад,аз синни томактабї шурўъ шудадар мактабу берун аз он давомёбад. Бояд њар як муаллим, њаряк мактаб ва умуман, кулли кор-кунони соњаи маориф дариљрои ин вазифањо саъю кўшишнамоянд.

Имрўз масъалаи муњофиза-ти зист барои бењдошти вазъисињатии инсон ва љамъият мо-њияти бештар пайдо кардааст.Аз ин рў, ба њифзи табиат беш-тар љалб намудани хонандагонва баланд бардоштани маъри-фати экологии онњо, ташкилнамудани мањфилњо, экскур-сияњо ба табиати мањал хелезарур аст. Дар натиља хонанда-гон рафтору кирдори худронисбат ба табиат дигар меку-нанд ва эњтиёткору бодиќќатмешаванд.

Табиатро биомўзем ва њифз намоемар љумњурии мо ба масъалаи таълиму тарбияи экологї дар мактабњои тањсилотиумумї ва олии мамлакат њамеша диќќати махсус дода мешавад.Д

Иноят ШАРИФОВ, мудирикафедраи технология ваэкологияи химиявї, дотсент

БА ЁРИИ ЃОИБХОНОН

Омўзгор фикру мулоњизањоихонандагонро љамъбаст наму-да, бори дигар таъкид мекунад,ки сифат њиссаи мустаќили нутќбуда, рангу бўй, мазза, хусуси-яту характер ва њаљми ашёрофањмонида, ба саволњои чїхел?, чї гуна?, кадом? љавобмешавад ва бо исм ба воситаибандаки изофї (и) алоќамандмегардад.

Баъди тањлили мисолњоиљадвал муаллим диќќати шогир-донро ба машќњои китоб љалб

менамояд.Хонандагон машќњои 88, 91-

ро аз китоби дарсї (сањ.52-53)хонда савол гузошта, сифатњо-яшро меёбанд. Пас аз муњоки-маи ду машќ муаллим дарсрољамъбаст менамояд.

Баъди љамъбасти дарс азтарафи муаллим, лањзаи дига-ри дарс, ки мустањкамкунии мав-зўи нав ном дорад, мегузарадва ба воситаи чанд савол ме-

фањмад, ки шогирдон дарсрофањмидаанд ё не.

1.Мисоле гўед, ки дар он ран-ги ашё истифода шуда бошад.

2.Мисоле гўед, ки бўй ва маз-заи ашё ифода ёфта бошанд.

3.Хусусияту характер ба кї?ё ба чї? дахл дорад?

4.Дар бораи хусусияту ха-рактери ашё чанд мисол оред(доно, олињиммат, хасис, шўх,серњосил ва ѓайра.).

5.Оид ба њаљми ашё мисо-лњо гўед.

6.Дар љамъбаст гўед, ки си-фат чиро ифода мекунад?

Баъди саволу љавоб лањзаидигари дарс, ки супориши вазифаихонагї ном дорад, шурўъ меша-вад. Дар ин ќисмат муаллим ма-шќи 90-ро хононда ба таври наму-на бо истифода аз калимањои до-дашуда мисол меорад ва супоришмедињад, ки бо истифодаи кали-

мањои дар машќ пешнињодшудамисолњо тартиб дода оянд.

Лањзаи шашуми дарс эъло-ни бањо аст. Омўзгор ба саво-лњои тестї љавоб додан ва тањ-лили љумлањоро аз љониби хо-нандагон ба њисоб гирифта,бањогузорї мекунад.

Њ. САИДОВ,омўзгори муассисаи

тањсилоти миёнаи умумии№11, ш.Душанбе,Љамшед ВАЛИЕВ,

донишљўи соли4-уми факултаи

филологияи тољик

Таълими сифат дар синфи VI(Аввалаш дар сањ. 7)

13


Он ваќт њама доно мешавем, ки ба нодонии худ иќрор бишавем.Суќрот

Радиои «Ватан» аз оѓози соли нави 2015 ба пахши барномањояш дар вилояти Суѓд шурўъ кардааст.

АААААрсаи љасоратрсаи љасоратрсаи љасоратрсаи љасоратрсаи љасорат

МУСОЊИБА

К

НУФУЗ

ТАСМИМ

АЗМ

ФУТБОЛ

Масъули сањифаи варзиш Љасур РАЊМОНОВ, донишљўи факултаи технология ва соњибкорї

Њайати мунтахабиТољикистон эълон шуд

- Раѓбат ба тањсили илмукўшиши соњиб гардидан бакасбу њунар дар њаёти шумо

лиам аст, ки дар баробари вар-зишгар будан боз касби муал-лимагї дораму ба талабањодарс мегўям.

- Чї лањзањои хотирмоне азмайдонњои варзишї ва ё њари-фони хеш доред?

-Бояд ќайд намоям, ки мандар бештари мусобиќањо бописарон сабќат мекунам ва лањ-зае, ки њарифамро ба нокдаунравон кардам, њељ аз хотирамнамеравад.

-Ба кадоме аз кишварњоиљањон сафар кардаед ва ба ги-рифтани кадом љойњо комёбшудаед?

-Ба Ўзбекистон, Ќазоќистон,Русия ва Љумњурии мардумииХитой сафар кардаам ва дарсоли 2012 дар шањри Москвадар байни варзишгарони 4 дав-лати љањон ба гирифтани љойи2-юм мушарраф шудам. Боядзикр намоям, ки дар бештаримусобиќањо ба гирифтаниљойњои ифтихорї муваффаќгардидаам.

-Чанд муддат аст, ки ба иннавъи варзиш машѓул њастедва ягон сарпараст доред?

- Ростї, 4 сол мешавад, кибо ин намуди варзиш шуѓл ме-варзаму аз тарафи яке аз њам-сабаќам дастгирї меёбам.

-Кадом устодон ба шумо иннамуди варзишро меомўзо-нанд?

-Ман зањмату мењнати усто-ди аввалинамро ќадр мекунам,зеро мањз бо кўшишњои ў сазо-вори шањодатномаи «Устодиварзиш» гардидам. Ин шахсРустам Зиёев мебошанд.

икбоксинг намуди варзиши сабуке мебошад, кидар заминаи навъи дигари варзиш-таэквондо бавуљуд омадааст ва дар Љумњурии Тољикистон дарњоли рушд ќарор дорад. Нилуфар Саидова, донишљ-ўи соли 2-юми факултаи забонњои романї-германї,яке аз чунин љавондухтарони муваффаќ буда, боин намуди варзиш шуѓл меварзад.

Нилуфар САИДОВА: Дар Русияљойи дуюмро гирифтам

њамчун варзишгар чї гунамавќеъ дорад?

- Боиси хурсандї ва хушњо-

Дар рўйхати гуштигироне, кидар вазни беш аз 90 кг раќобатмекунанд, њамагї 67 нафар до-хил шудаанд. Дар байни онњо бозду варзишгари навраси тољик -Ардашер Мирзоев (64 имтиёз,љойи 26-ум) ва Хуршед Маљидов(40 имтиёз, љойи 41-ум) њастанд.

Мавќеи варзишгарони дига-ри тољик дар фењристи навидзюдочиёни зўртарини дунёбайни кадетњо (то 18-сола) чу-нин аст: дар вазни то 66 кг - ЭраљАбдуллоев бо 106 имтиёз дар

Темур Рањимов дарсадри фењристи љањон

Темур Рањимов, вар-зишгари навраси тољик,дар фењристи дзюдочи-ёни зўртарини дунёбайни кадетњо (то 18-сола) дар вазни беш аз90 кг дар маќоми аввалќарор дорад.

љойи 17-ум дар байни 194 дзю-дочї, Салман Рамихудоев (60имтиёз, љойи 43-юм),ИлњомљонЊофиззода (40 имтиёз, љойи 68-ум) ва Рањматуллобек Фарњодов(20 имтиёз, љойи 92-юм), дар

вазни то 90 кг -Њољимашраб Рањ-монов (80 имтиёз, љойи 27-умдар байни 92 нафар), ШодибекРашидов (16 имтиёз, љойи 61-ум), дар вазни то 50 кг - ФирдавсАбдуллоев (66 имтиёз, љойи 33-юм дар байни 121 нафар), дарвазни то 60 кг - Толиб Љебов (52имтиёз, љойи 52-юм дар байни203 нафар), Зоир Шайхуддинов(20 имтиёз, љойи 82-юм), дарвазни то 81 кг - Эмомљон Камо-лов (22 имтиёз, љойи 58-ум дарбайни 143 нафар), АминљонЃафуров (2 имтиёз, љойи 112-ум),дар вазни то 73 кг - Усмон Мир-зомуддинов (2 имтиёз, љойи 140-ум дар байни 169 нафар).

Дастаи мунтахабиљавонони футболи Тољики-стон (U-21) дар мусобиќаиXXIII байналмилалии ЉомиИттињод-2015, ки аз 16-умто 25-уми январ бо ширка-ти 12 даста дар Маљмааиварзишию фарњангии«Петербургский»-и шањриСанкт-Петербурги Русиябаргузор мешавад, дар гурўњи “С” бо тимњои Љумњурии АфриќоиЉанубї, Литва ва Ќазоќистон раќобат хоњад кард.

Алишер Тухтаев, сармураббии мунтахаби футболи љавонониТољикистон (U-21), бозигаронеро, ки барои ширкат дар ЉомиИттињод-2015 ба Санкт-Петербурги Русия мераванд, номбар кард.Ба њайати нињоии даста 19 футболбоз – 2 дарвозабон, 7 њимоятгар,6 нимњимоятгар ва 4 њамлагар дохиланд.

Ба иттилои дафтари матбуотиФФТ, ба њайати Тољикистон ХуршедМирзоев, муовини аввали раисиФФТ, Ислом Мањмадшоев, дабирикулли ФФТ ва Хуршед Аќдодов, муо-вини аввали раиси Федератсионифутболи вилояти Суѓд, дохиланд.

Ширкати ФФТ дар АвстралияНамояндагони Федератсиони футболи Тољикистон (ФФТ) дарКунгураи Конфедератсиони футболи Осиё (AFC), ки 9-уми январдар Мелбурни Австралия баргузор мешавад, ширкат хоњанд кард.

Бозии нињої миёни “Бонки миллї”, ќањрамони феълии силси-лаи “А” ва “Динамо”, барандаи Љоми миллї, дар шањри Душанбе,дар Маљмааи варзишии Кумитаи андози Тољикистон, баргузоршуд. Дар ин бора ВАО аз дафтари матбуоти Федератсияи футбо-ли Тољикистон рўзи 2-юми январ хабар доданд.

Дар ин бозї Шерзод Љумъаев, њамлагари “Бонки миллї, ки бадарвозаи “Динамо” чањор гол зад, бењтарин бозигари ин ќувваоз-моии њалкунанда дониста шуд. Дар маросими љоизасупорї, кибаъди анљоми бозии нињої баргузор шуд, Комрон Шодиев, раисикумитаи футзали Федератсияи футболи Тољикистон, Љоми олироба Љамшед Саломов, капитани дастаи “Бонки миллї”, супурд.

Дастаи «Бонки миллї»-и Душанбе, ки дар бозии нињої бар тими“Динамо”-и Душанбе бо њисоби бузурги 10-3 пирўз шуд, барандаиЉоми олии футзали Тољикистон гардид.

«Бонки миллї»-барандаи Љом

14


Як марде, ки дар хабарњои матбуотї аз вай ном бурда намешавад, 8 январ худро дар Боку оташ задааст.

Чоплусї одат, балки хўроки аблањон аст.ШекспирГулрези вожагонГулрези вожагонГулрези вожагонГулрези вожагонГулрези вожагон

Баёзи њикмат

ЉАЊОНШИНОСЇ

Њайати кормандони кафедраи сиёсатшиносї ба устоди факултаи педагогика Юсуфова Муќад-дасхон Сабуровна нисбат ба марги нобањангоми

БАРОДАРАШизњори њамдардї баён менамоянд.

Забони расмии мамлакатзабони англисї ба њисоб мера-вад. Иќлими Зеландияи нав на-мнок муайян шудааст. Мамла-кат аз маъданњо ѓанї мебошад.Махсусан, саноати пўлод ваоњан аз љумлаи соњахои руш-дёфтаи кишвар мањсуб меё-банд. Зеландияи нав дорои не-фту гази зиёд аст. Њамчунин,дар мамлакат кўњњои зиёдеќомат афрохтаанд, ки баланд-таринашон кўњи Кук мебошад(3764метр).

Дар мамлакат рўду дарёњоизиёде низ мављуданд. Дарёњоиасосии кишвар Вейкато ва Вей-ру ба шумор мераванд. Оламињайвоноту парандагони Зелан-дияи нав рангин аст. Яке аз па-рандањои хоси ин кишвар кивїмебошад. Кивї парандаиаљибест, ки дар љойњои намнок,

миёни буттањои ѓафс умр ба сармебарад. Парандаи мазкур даррўзи равшан ба берун намеба-рояд. Он танњо шабона ба љус-туљўи хўрок ба берун мебаро-яд, чунки вай парвоз карда на-метавонад. Дар солњои пеш ки-вињоро бисёр шикор мекар-данд, аммо њоло бошад, њуку-мат шикори кивињоро иљозат на-медињад, чунки акнун кивї њам-чун рамзи халќи Зеландияи навшинохта мешавад. Одатан хур-дсолонро бо навозиш «кивињо»меноманд.

Зеландияи нав имрўз киш-вари мустаќил мебошад, валедар гузашта як ќисмати Импе-рияи Бритонї мањсуб меёфт.Сардории давлат ба дўши Ма-лика вогузор шудааст. Зелан-дияи нав дорои њукумати хосихеш аст. Парламенти он танњо

аз як маљлис –Маљлиси намоян-дагон иборат буда, раиси њуку-мат Сарвазир шинохта меша-вад. Зеландияи нав дорои сано-ати вазнин аст ва дар мамлакаткорхонањои зиёде фаъолиятдоранд. Саноатњои коѓаз ва ре-зина низ хуб тараќќї кардаанд.Содироти Зеландияи нав азмамлакати Аукленд, Веллинг-тон, Кристчурч, Дюн-Дин ва Нел-сон ба шумор мераванд. Аук-ленд ва Веллингтон бандарњоиасосии кишвар шинохта шуда-анд. Њамчунин, дар Веллингтонякчанд муассисаи олии таъ-лимї, фарњангї ва маданї ќоматафрохтаанд. Умуман, Зелан-дияи нав мамлакатест шостаитаваљљуњ ва омўзиш.

Саидбек ГАДОЕВ,донишљўи факултаи

забони англисї

еландияи нав мамлакати хушманзараю зебост. Масоњати умумии он 269 000 км2

мебошад. Зеландияи нав дар ќисмати љанубу шарќии Австралия, дар њавзаиуќёнуси Ором љойгир шудааст. Он аз ду љазираи асосї (Љазираи Шимолї ваЉазираи Љанубї) ва якчанд љазираи хурд иборат мебошад ва наздик ба 3,5миллион нафар ањолї дар он зиндагонї мекунанд. Пойтахти Зеландияи навшањри Веллингтон мебошад . Ин шањр дар соли 1840 таъсис дода шуда, аз соли1865 инљониб њамчун пойтахти давлат шинохта шудааст.

З

Кивї-рамзи Зеландияи нав

КАЙЊОН

Астрофизикњо бо ёрии теле-скопи кайњонии "Кеплер" сайёраиаљиберо кашф карданд, ки 2,5баробар калонтар аз Замин ме-бошад. Дар ин бора ахиран мар-кази матбуотии НАСА хабар дод.

Ин сайёра њоло HIP116454b номида шуда, аз За-мин ба масофаи 180 солирўшної дуртар дар суратфала-ки бурљи Њут љойгир шудааст.Он гирди ситорањое давр мехў-

рад, ки хурдтар васардтар аз Офтобмебошанд.

Њарорати са-тњи болоии ин сай-ёра хеле гарм аст,аз ин рў мављудия-ти љисми зинда ванишони њаёт дарон амалан номум-кин мебошад.

Т е л е с к о п икайњонии “Кеплер” барои љус-туљўи љирмњои осмонї рўи коромадааст. Аммо зарфи солњое,ки сохта шудааст, тањќиќоти зи-

Кашфи сайёраи бузургтараз Замин

Дили нохоњам, узри бисёр.*****

Дузд њам худо мегўяду соњиби гов њам.*****

Дунё сўзад, сўзаду кабоби девона (дар-веш) пазад.

*****Хари лўлия об дењу пулашро гир.

*****Кї мегўяд, ки дўѓи ман турш.

*****Мурдаро монда, тутхўрї.

*****Њамаро мон, аммаро мењмон.

*****Хара хандаю буза бозї.

*****Хеши зан, ќайла бизан,Хешу шў, дега бишў.

*****Яке ѓами мурдан,Яке ѓами хўрдан.

*****Њар кас алобро болои кулчаи худ мека-

шад.*****

Њар кас дар оина акси худашро меби-над.

*****Њар кас дасти равѓаниашро ба сари ху-

даш мемолад.*****

Њузур њузури безанї, фатир кунї, танњозанї.

*****КИБРУ ЃУРУР

Аз асп фарояд њам, аз узангу намефа-рояд.

*****Аз болои шутур алаф медаравад.*****Аз худ рафтї, аз халќ рафтї.

*****Маѓрур аз љамоат дур,

*****Бачаи Алишерам, аз љаву гандум серам.

*****Бузи сарсари санг, хўроки гургу паланг.

*****Буруташро табар намебурад.

*****Гавњорааш аз осмон афтодааст.

*****Гови бешир овози баланд дорад.

*****Дањонаш пурхуну забонаш як кулољ.

*****Зан кор кунад, мард лоф занад.

*****Корам ба кал афтод, кал њам ба ноз аф-

тод.*****

Кўса ба бериш хандидааст.*****

То риш набарорї, ба кўса наханд.*****

Лофи бењуда-сухани сари кўча.*****

Лоф дар ѓарибї, тика дар торикї.*****

Зоѓе агар ёбад гуле,Худро шуморад булбуле.

*****Манам пањлавони сари деги ош,Кунам лашкари пашшаро пош-пош!

ёдеро анљом додаву “дугоники”сайёраи моро дар фазои бека-нори кайњонї пайдо накардааст

15


ГиреГиреГиреГиреГирењи суханњи суханњи суханњи суханњи сухан

Як миллион муњољири корї, ки аз мўњлати пешбинишуда бештар дар Русия иќомат кардаанд, дар чанд соли оянда вориди ин кишвар намешаванд.

Эњсос неруи тавонои барангезандаи зењн бувад.Б.Треси

ХАНДАДАРАЛ

ат

иф

аЛ

ат

иф

аЛ

ат

иф

аЛ

ат

иф

аЛ

ат

иф

ањ

оњ

оњ

оњ

оњ

о

КРОССВОРДМУАММО

Аз чап ба рост:1. Васеъ, кушоду пањн5. Шањр дар ИМА6. Сифати хуби инсон10. Пойтахти давлат дарАмрико13. ... зам-зам14. Дастаи варзишгарон15. ... кардан, фиристодан17. Асоси ахлоќ19. Дасти курта20. Маст бо забони русї21. Оби бадан22. Пеш аз њама

Аз боло ба поён:1. Њилла, макр2. … Арсе (муштзан)3. Маѓзи устухон4. Аз худ чизе эљод кардан7. Оњиста8. Нўшокии масткунанда9. Љанговари далер ... Гуд11. 1, 2, 3, ...12. Муќоиса кардан16. Ањли хонавода17. Навои раќсии ќафќозї18. ...ву хоњар

ЧАЙНВОРД1. … Пеха

2. Материк, ќитъа

3. Ноумедї, маъюсї

4. Босабот, устувор

5. Њадя, бахшиш, савѓотї

6. Илми њисоб

7. Моли ноќис бо забони русї

8. Гармкунаки њаво

9. Љои мушоњидаи ситорањо

10. Нафас

11. Тамѓаи ќањва

12. Эътибор, ќадру ќимат

13. Макон, манзил

14. Ќисми рота

15. Воњиди ќувваи дина

(мухт.)

16. Љавоби рад

17. Либоси миллии абарњо

18. Тўфон, туѓёни дарё

19. ... гањвора то гўр дониш

биљўй

- Дар Солинав ба завља-ат чї туњфакардї?- Роњхат ба

Тайланд.- Ў ба ту чї туњфа

кард?- Парида рафт!

////******////Љанљоли оилавї.

Зан:- Як сол ќабл њаме-

ша мегуфтї, ки ман бо-нуи хобњои туям, њолобошад, мегўї, ки људомешавем?

- Бале! Њоло аз хоббедор шудаам!

////******////Модар аз духтараш

мепурсад:- Духтарам, барои чї

ин ќадар ѓамгинї?- Барои муњаббати

ноком, очаљон.- Њељ гап не, фаром-

ўшаш куну аз сарат дур.- Наметавонам, он

аллакай дар шикамамаст.

////******////- Мадина, барои чї

њоло њам ба шавњар на-баромадї, ягон кас пешнињод накард-чї?

- Њар рўз пешнињод мекунанд!- Кї, масалан?- Падару модарам…

////******////Марде ба хушдоманаш, ки нава-

как ба мењмонї омадааст, мегўяд:- Холаљон, дар хонаи мо чанд ваќт

меистед?- То ба дилатон задан…- Эња, њамин як пиёла чой нўшида,

гашта меравед?////******////

Донишљўе ба њамсабаќаш шиквамекунад:

- Дўстам, аљоиб замоне шудааст-а? Агар хомўш бишинї, њама туронодон гумон мекунанд?

- Дуруст, аммо агар ба гап дарої,дар онњо шакку шубња намемонад.

////******////Донишљўе дар кўча профессорро

мебинад, ки як рўз пеш ба вай бањои«ду» гузошта буд.

- Ассалом, муаллим, -мегўяд до-нишљў.

- Ман бо нодонњо салом намеку-нам, -посух медињад профессор.

- Ман баръакс, салом медињам,-њозирљавобї мекунад донишљў.

////******////- Дўстам, узр, намедонї, соат чанд

аст?- Медонам…- Рањмат!

////******////Аз дафтарчаи хотироти донишљў:

«Истеъмоли якбораи 10 кило шако-лад барои инсон марговар аст. Агаррафту худкушї карданї шавам, мањзбо њамин усул ин дунёро падруд хо-њам гуфт».

////******////Ду соњибкори љавон:-Фоидаи бадастомадаро 50 ба 50

таќсим мекунем.-Ман 70 дар садашро мехоњам!-Ин хел бошад, 70 ба 70!

////******////- Бачањо, моњи оянда ба шавњар

мебароям. Як шабнишинї барои ода-мони наздик мекунам. Туњфа лозимнест. Танњо љавонмардеро биёред, кимаро ба занї гирад.

1

10

17

21

11

18

20

12

14

2

5

6 7

13

19

22

3

8

15

4

16

9

10

6

11

12

13

14

5

9

15

19

7

18

17

16

1

2

4

8

3

… Пеха

Материк,ќитъа

Ноумедї,маъюсї

Босабот,устувор

Њадя,бахшиш,савѓотї

Илмињисоб

Молиноќис бозабонирусї

Гармку-наки њаво

Љои му-шоњидаиситорањо

Нафас

Тамѓаиќањва

Эътибор,ќадруќимат

Макон,манзил

Ќисмирота

Воњидиќувваидина

(мухт.)

Љавобирад

Либосимиллииабарњо

Тўфон,туѓёнидарё

... гањво-ра то гўрдонишбиљўй

2

5

16


ТаТаТаТаТаќќќќќвими солвими солвими солвими солвими сол

Маќомоти Украина аз имкони минакории бархе аз роњу пайрањањо дар манотиќи њаммарз бо вилоятњои Донетск ва Луњанск хабар доданд.

Он ки ашки кўдакеро нахушконад, ба фарљом худ хоњад гирист.Маќоли африќої

Нашрияи Донишгоњи давлатии омўзгорииТољикистон ба номи Садриддин Айнї

СармуњаррирБахтиёри АБДУРАЊИМ

Суроѓаи мо:734003, шањ-

ри Душанбе,х и ё б о н иРўдакї 121. На-шрия дар чоп-хонаи «Мега-Принт» ба табърасидааст.

Нашрия тањти раќами 495 дар Вазорати фарњ-анги Љумњурии Тољикистон номнавис шудааст.

Нашрия ба хотири риояи чандандешї матлабе-ро низ нашр мекунад, ки ба мўњтавои он мувофиќнест.

Дастнависњо ва аксњо ба муаллифон баргардо-нида намешаванд.

Телефон: 224-55-06

Дар нашрия аз иттилооти хабаргузорињои«Khovar.tj», «Тоjnews», «Оzоdagon.com» ва«ozodi.tj» истифода мешавад.Омўзгори љавон

ПЕШОМАД

1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567812345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456781234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678

Њамал 21.03.21.04Барои њамалњо њафтаи равон

сертараддуд мегардад. Бетоб шу-дани нафари наздикатон эњтимолдорад. Ѓамгин нашаведу њарчї аз

дастатон ояд, дар њаќќи касе дареѓ надоред.Нимаи дуюми њафта даромади калон ба дастмеоред. Дар сарфаи пул эњтиёткориро пешакунед, чунки хавфи ба чанги дуздон афтоданињамёнатонро ситорањо пешгўї намудаанд.

Савр 21.04.21.05Дар њафтаи љорї оромиро си-

торањо тавсия медињанд, зеро бомушкилињо ва рўйдодњое рў ба рўмешавед, ки ба аќли одам рост намеояд. Чун эњсоскунед, ки дар њалли мољарои ба саратон омада душ-ворї мекашед, шарм надошта, рози дилатонро бадўсти љониатон фош намоед. Бо кўмаки дўстон, ал-батта, ѓолиб меоед. Каме пул ба даст оварда, камбу-диеро, ки азиятатон медод, бартараф мекунед.

Љавзо 21.05.21.06Ситорањо барои љавзоњо хаба-

рњои аљибу шуниданиро ваъда меди-њанд. Хушхабарњоро ба њар кас на-гўед, вагарна бахту барор рўй мегар-

донад. Маблаѓи калон ба даст меоред. Ба дўсто-натон кўмак расониданро фаромўш накунед. Ни-маи дуюми њафта ошиќатон барои рўйпўш наму-дани гуноњњои кардааш тўњфаеро таќдим мекунад.Тўњфаро ќабул намуда, ўро бахшед.

Саратон 22.06.22.07Дар њафтаи нав аз гуфтани

њар хел суханњо худдорї намо-ед, зеро гапњои бемантиќатонбоиси ранљиши азизи дилатон гашта, ба решаинињоли бахтатон теша зада метавонад. Давомињафта каме маблаѓ даркор мешавад, барои њалликори муњим. Ќарз гиреду масъаларо њал кунед.Охири њафта бо шахсе шинос мешавед, ки роњњоиба даст овардани даромадро ба шумо меомўзад.

Асад 23.07.23.08Дар њама кор муваффаќият

њамсафари шумо хоњад гашт.Имтиёзатонро аз даст надињед.Бахт асадњоро мададгор аст, ба

шарте, ки танбалї накунанд. Охири њафта майлиишќу ошиќї мекунед, вале њоло ваќти ишќварзиюистироњат нест, зеро корњои нотамоматон ин им-конро намедињад. Њушёриро аз даст надињед,зеро корњои бузурге шуморо дар пеш аст.

Сунбула 24.08.24.09Тавлидшудагони бурљи сумбула

бояд эњтиёткор бошанд, вагарнатўњмати нокасон асабњояшонро харобмекунаду обрўяшонро мерезонад.Суханони носазои душманонро оромона ќабулкарда, љавоби сазовор дињед. Давоми њафта дармуносибатњои ошиќона мушкилие ба мисли рашква хиёнат пеш меояд. Њиссиётро доштан кориначандон осон аст, вале тавонед, бурд мекунед!

Аќраб 24.10.22.11Сафари корие дар назар аст

ва он имкониятњои навро бароя-тон боз мекунад. Эњтимоли такли-фи кори нав ва маоши калон ме-шавад. Дар як сатњ ќарор доштанон ќадар хуб нест, аз ин рў, имтиёзро аз даст на-дода, таклифро ќабул карда, ба пеш њаракат на-моед. Даромади калонро интизор бошед. Аз пулиба дастомада хайру саховатро фаромўш накунед.

Мизон 24.09.23.10Њамаи рафтору кирдоратонро

дар тарозуи аќл баркашида, њарќадаматонро санљида гузоред.Њушёр бошед, хавфи гум шуданиљузвдонатон бо њуљљатњои зарурї ва

каме маблаѓ вуљуд дорад. Њолати молиявиятонначандон хуб аст, бинобар ин, дар масъалањоипулї шарм накарда, аз дўстонатон кўмак пур-сидан лозим меояд.

Ќавс 23.11.21.12Маќолаи наве таълиф мекунед,

вале дўстатон хиёнатро раво меби-наду онро пеш аз шумо ба нашр пеш-нињод мекунад ва сазовори таърифудастгирї мешавад. Даст ба гиребон

шудан фоида надорад, бењтараш ба таќдир тандода, минбаъд дар интихоби дўстон эњтиёткорбошед. Ќавсњои муљаррад сазовори таклифи хо-надоршавї мегарданд.

Љаддї 22.12.20.01Дар њафтаи оянда баъзе на-

ќшањоятон барбод мераванд. Пан-љшанбе ба бозор наравед, зерокоратон барор намегирад ё њамё-натон насиби дуздон мешавад. Шанбехабари хушро интизор бошед. Таќдир дари бахтубарорро ба рўи зодагони бурљи љаддї мекушояд.Даромади пулї дар назар нест, вале азоби бепулїнамекашед. Аз ишќњои сарироњї дурї биљўед!

Далв 21.01.20.02Бисёри зодагони бурљи далв аз

саломатї шикоят хоњанд кард. Дар на-зар њаст, ки фишори хун азобатон ди-њад. Њатман ба табиб мурољиат кунед,чунки тани сињат бењтарин ва ноёбта-

рин сарват аст. Ќисми дуюми њафта ошиќатонро бохонуме мебинеду дар оташи рашк месўзед. Худроба даст бигиреду пеш аз пода чанг наандозед, шоядошиќатон бо њамкор ё шиносаш бошад.

Њут 21.02.21.03Шахси наздикатон хурсандие дора-

ду шуморо даъват мекунад. Корро ба-њона накарда, ба тањнияташ биравед,зеро онљо бо одами наљибе вомехўред, ки њаёта-тонро рангу маънии дигар бахшида метавонад.Охири њафта хастагии зиёд ба саломатиатонтаъсир расонида, асабњоятонро хароб мекунад.Бо сабабу бесабаб ба атрофиён њамла наку-нед, то ба саратон балои азиме наояд.

Садамаи забономўзСокини шањри Мелбурни Австралиё Бен Макмагон дар

натиљаи садамаи автомобилї дучори иѓмо (кома) шуд. Ваќ-ти ба худ омадан бо забони англисї ягон калимаро ба ёдоварда натавонист, вале бо забони хитойї суханро буррооѓоз намуд. «Пас аз садамаи автомобилї чашм кушода, дарпањлўи кати худ њамшираи тиббии осиёиаслро дидам. Ба ўнигариста бо забони хитойї: «Њамшира, њама љоям ба дардомада истодааст», гуфтам. Ман дар давоми се рўз танњо бозабони хитойї сухан гуфтам, забони модариамро умуманба ёд оварда натавонистам», -мегўяд Бен.

Пас аз пурра шифо ёфтан Бен Макмагон њамчун роњба-лади сайёњони хитої дар саросари Мелбурн фаъолият ме-намояд, инчунин дар яке аз шабакањои телевизиони Осиёбарандаи шоуи телевизионї бо забони хитойист. Ба ќарибїў аз Мелбурн ба Шанхай кўч баст.

Соли 2013 чунин њолат дар Ховартия њам ба мушоњидарасида буд: духтари 13-сола пас аз иѓмо бо забони олмонїба сухан гуфтан оѓоз намудааст.

Писараки мўйсафедАлї Њусайнхони 14-сола аз Њиндустон зоњиран ба

мўйсафед монанд аст. Аз сабаби бемории кам дучорша-ванда бародарњои калонї ва апањояш фавтидаанд.

Мувофиќи иттилои рўзномаи Mirror чопи Британиё, њам-сарњо аз иолати Бихар Набї ва Розия соли 1983 соњибиРайњона ном фарзанд шудаанд. Онњо ишкишофи духтара-кашонро бо таваљљуњи љиддї мушоњида намудаанд. Аз инсабаб, замони дусола шудани Райњона таѓйироти падидо-мадаро фавран эњсос намудаанд-духтарак хўрок истеъмолкарда натавониста, аз љояш барнамехостагї шуда буд.

Падару модар аз ин њолат нигарон шуда духтаракро баназди духтури мањаллї бурданд. Мутаассифона, духтур њељгуна ташхис гузошта натавониста, онњоро ба хонаашон фи-ристод. Давоми чанд сол дар хонавода боз чор фарзанд бадунё омада, њамаи онњо дучори бемории номаълум шудабуданд. Кўдакњо баробари торафт калон шудан башиддатпир шуданд ва ин њолат таваљљуњи одамонро љалб намуд.

Набї ва Розия чї кор карданро намедонистанд. Та-нњо соли 1995 мутахассис кўдакњоро аз муоинаи тиббїгузаронида, дучори бемории кам падидояндаи генетикї(прогерея) шуданашро маълум намуд. Кўдаки ба ин бе-морї дучоршуда нисбати њамсолонаш зудтар пир меша-вад ва мефавтад.

Соли 2004 ду духтари 12 ва 14-солаи хонавода, пас азонњо Райњонаи 24-сола ва Икромули 22-сола фавтиданд.

Њоло дар хонавода танњо як фарзанд мондааст-АлїЊусайнхони 14-сола.

Алї медонад, ки таќдири апаю акањояш насиби ў низмешавад, вале умедашро гум накардааст ва бовар дорад,ки олимон ягон доруи умрро дарозкунанда меофаранд.

Documents

Omuzgori javon