Nr 3 - 2015 - jaargang 20

VA K T I J D S C H R I F T

Deschildklier

De SCHIlDKlIeR, Deel VAN HeT

meNSelIJK eCoSySTeem

ZeegRoeNTeN AlS bRoN VooR

mINeRAleN

HeT RAADSelVAN De

SCHIlDKlIeR

De epIgeNeTICA VAN VeRSlAVINg

energeticanatura.com

Heilen mit Bakterien seit 1954

PREBIOTICA

MELKZUURBACTERIËN

IMMUNOLOGISCHE PROBIOTICA

VAGINAAL PROBIOTICUM

OUR CHALLENGE IS

HEALTH

Nieuw: Monotherapi

e

OFnr 3 - 2015

3

Voorwoord

De schildklierKlein orgaan met grote invloed!

Dit nummer is grotendeels gewijd aan de schildklier en zijn invloed op ons algehele welbevinden. Het is een relatief klein orgaan met grote impact voor onze gezondheid. Het aantal mensen dat lijdt aan een hy-pothyreoïdie wordt in een huisartsenpraktijk geschat op 120-170 per 100.000 mensen. De incidentie van hyperthyroidie tussen de 30-50 per 100.000 mensen. Beide aandoeningen komen circa 5 maal vaker voor bij vrouwen en de kans neemt toe naarmate we ouder worden. Vooral vrouwen na de menopause hebben kans op een hypothyreoïdie, naar schatting lijdt meer dan 50% van deze vrouwen aan een trage schildklier.

De schildklierhormonen zijn noodzakelijk voor onze stofwisseling en regelen ondermeer de energiehuishou-ding. Er kunnen veel oorzaken zijn voor een hypothyreoïdie, waaronder langdurige stress, oestrogeendominan-tie, een zware val of klap, voedselovergevoeligheid (zoals glutenintolerantie) en belasting met toxische stoffen.

In ons hoofdartikel beschrijft Gabriel Devriendt de complexiteit van de verstoring van de schildklierwerking. Hij legt de nadruk op het feit dat vooraleer de schildklier medicamenteus te behandelen er verschillende za-ken uitgesloten moeten worden, namelijk de invloed van een verstoorde stress-as, de oestrogene disbalans en het uitsluiten van een belasting met toxische, endocrien verstorende stoffen. Deze verstorende invloeden moeten allereerst worden behandeld. Vaak blijkt de schildklier zich dan natuurlijk te herstellen.

Yvonne van Stigt legt gedetailleerd uit welke markers belangrijk zijn om een hypothyroïdie vast te stel-len. Ook de oorzaken en mogelijke oplossingen van een schildklierdisfunctie komen in haar artikel aan bod. In onze rubriek “Voeding” worden de zeegroenten besproken. Ze zijn noodzakelijke onderdelen van ons weekmenu om de mineralenvoorraden en zeker die van jodium op orde te houden. Philippe Gérard beschrijft in ons hoofdartikel fytotherapie welke kruiden er gebruikt kunnen worden bij zowel hypo- als hyperthyroïdie.

Verder vind u in dit nummer een groot artikel van Lucas Flamend over de epigenetica van verslaving. Ver-slaving ontstaat doordat de hersencellen zich proberen aan te passen aan een verhoogde of verlaagde activiteit van dopamine en serotonine. Zo zetten deze hersencellen ons bij stress aan tot het eten van troostvoeding: suikers, snelle koolhydraten en vetten. We voelen ons direct beter. Dit maakt dat we con-tinu verlangen naar dit voedsel, oftewel verslaafd zijn. Hoe aan deze vicieuze cirkel te ontsnappen? U kunt het lezen in dit artikel.

Dit en nog vele andere interessante artikelen treft u in deze uitgave.

Namens de hele redactie wens ik u een fijne zomer met veel leesplezier!

Pascale Van den Heede

Hoofdredacteur

energeticanatura.com

Heilen mit Bakterien seit 1954

PREBIOTICA

MELKZUURBACTERIËN

IMMUNOLOGISCHE PROBIOTICA

VAGINAAL PROBIOTICUM

OUR CHALLENGE IS

HEALTH

Nieuw: Monotherapi

e

IJzer PLATINUM

De mineralenpreparaten van

- met ‘gecheleerd’ ijzer, gebonden aan het aminozuur glycine voor de beste opname- opneembaarheid, werking en verdraagbaarheid wetenschappelijk bewezen (FERROCHEL® van ALBION®)- ‘zachte’ijzervormdienietleidttotmaagdarmbezwarenindieningenomenopheteindevaneenmaaltijd- aangevuldmetdepassendevoedingsstoffenvooreenoptimalebloedvorming

• draagtbijtotdenormalevormingvanrodebloedcellenentotdeverminderingvanvermoeidheidenmoeheid (door ijzer, foliumzuur, vitamine B6 en vitamine B12)

• draagtbijtoteennormaalzuurstoftransportinhetlichaam(doorijzer)• draagtbijtoteennormaalenergieleverendmetabolisme(doorijzer,koper,vitamineB12envitamineC)

- ‘gecheleerde’ zink, gebonden aan het aminozuur glycine voor de beste opname- uitstekende opneembaarheid wetenschappelijk bewezen (ZINC CHELAZOME® van ALBION®)

• draagtbijtoteennormalewerkingvanhetimmuunsysteem• draagtbijtothetbehoudvaneennormaalgezichtsvermogen,normalebotten,haren,nagelsenhuid• draagtbijtotnormaletestosterongehaltenentoteennormalevruchtbaarheidenvoortplanting• draagtbijtoteennormaalmetabolismevankoolhydraten,vetteneneiwitten

Jodium PLATINUM- ‘liposoom’vanjodium,gebondenaanfosfatidylcholineuitlecithinevoordeallerbesteopname- uitstekende opneembaarheid wetenschappelijk aangetoond (ULTRAIOD®)

• draagtbijtoteennormaleproductievanhetschildklierhormoonentotdenormalewerkingvandeschildklier

• draagtbijtoteennormaalenergieleverendmetabolisme• draagtbijtoteennormalegeestelijkefunctieenfunctievanhetzenuwstelsel

60 V-caps€8,95

60 V-caps€7,45

120 V-caps€10,45

Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek Info: 056 43 98 52 - info@mannavital.be - www.mannavital.be

Magnesium PLATINUM- ‘gecheleerde’ magnesium, gebonden aan het aminozuur glycine voor de beste opname- superieure opname ten opzichte van magnesiumoxide en magnesiumsulfaat (ALBION®)

• draagtbijtoteengoedeenergieproductieinhetlichaam• draagtbijmindervermoeidheidenfutloosheid• draagtbijeennormalespier-engeestelijkefunctie

90 tabl€16,95

Zink PLATINUM

MSM PLATINUM- MSM of methylsulfonylmethaan, natuurlijke en zeer goed opneembare zwavelbron- werking uitgebreid wetenschappelijk onderzocht (OptiMSM®)

• helpthetzwavelgehalteaanvulleninspieren,kraakbeen,pezen,ligamentenenlever

240 V-tabl€25,75

allerbeste opneembaarheid • uitstekend verdragen • optimale werking • remmen de opname van concurrerende mineralen niet

OFnr 3 - 2015

Tweemaandelijks magazine OrthoFyto® & OrthoTrends®

5

Adverteerders

Energetica Natura Symbiopharm .......................................................................................2

Mannavital Platinum ............................................................................................... 4

RP Vitamino Reparatieset microbioom ............................................................... 6

Nutriphyt Congressen ....................................................................................... 11

eFIOW Monografiën..................................................................................... 12

eFIOW Professionele opleiding ................................................................ 15

Nutrogenics WHC-UnoCardio1000 + vitamineD 1000 ............................ 16

Energetica Natura Whey Proteine Isolate ................................................................... 20

Pharma Nord Bio-Q10 ............................................................................................. 25

Aman prana Extra virgin kokosolie .................................................................... 26

Ojibwa De Roeck Nigella Oil Superior ........................................................................ 29

Ojibwa De Roeck Cura-posome .................................................................................... 31

Exendo Exendo ® Epigenomics .................................................................. 32

Pharma Nord Selenium en zink ............................................................................. 38

Nutrisan SaffraMed ......................................................................................... 40

InhoudNr 3 - 2015 - jaargang 20

Nr 3 - 2015 - jaargang 20

VA K T I J D S C H R I F T

Deschildklier

De SCHIlDKlIeR,

Deel VAN HeT

meNSelIJK eCoSySTeem

ZeegRoeNTeN

AlS bRoN VooR

mINeRAleN

HeT RAADSel

VAN De

SCHIlDKlIeR

De epIgeNeTICA

VAN VeRSlAVINg

erkenning orthofyto

Orthofyto is sinds juni 2007,

als enig neutraal Orthomoleculair

Wetenschappelijk Vaktijdschrift,

erkend door de ‘European

Union of Science Journalists’

Associations’ en de ‘European

Research Advisory Board

(EURAB)’.

Uit de complexiteit van de

schildklier blijkt dat een

verstoring diverse oorza-

ken kan hebben. Niet alleen

stoornissen van de schildklier

zelf, de hypothalamus en de

hypofyse hebben hun effect op

de schildklierhormonen. Ook

problemen met de bijnieren en

diverse andere verstoringen

zoals een oestrogene disba-

lans, toxines of een jodiumte-

kort kunnen aan de basis liggen

van schildklierproblemen.

Nieuws uit de research

Schildklierfunctie en

onvruchtbaarheid ........... 33

Sterk hart verlaagt

risico op Alzheimer ......... 34

Hoofdartikel orthomoleculairDe schildklier, deel van het menselijk ecosysteem ............7

VoedingZeegroenten als bron voor mineralen ... 13

medisch dossierHet raadsel van de schildklier ................. 17

De epigenetica van verslaving ................ 21

Uit de praktijkCelzoutentherapie ........................................... 27

Hypes binnen de complementaire geneeskunde ..................... 30

FytotherapieFytotherapie bij schildklieraandoeningen ............................ 35

reparatieset microbioom

Ontdek de nieuwe productrange die de beschermlaag van slechte bacteriën elimineert

én het Microbioom repareert: Sana Intest MBR en Sana Intest MBR Probiotics

Voor herstel van het intestinale microbioom is regulering van de virulente factoren

essentieel. Daarop ontwikkelde RP Sanitas Humanus een aanpak met enzymen en

bacteriën die de virulente eigenschappen beïnvloeden, zodat de innate en verworven

afweer het microbioom kunnen repareren.

Het zelfgenezend vermogen van het intestinale systeem wordt hersteld. De nieuwe aanpak

vergroot de kans op succesvol herstel van het intestinale microbioom en verkort de therapietijd.

Sana Intest MBR Microbioom reparatie

Sana Intest MBR Probiotics

Bacteriestammen verhinderen de vorming van biofilms

en ondersteunen de wederopbouw van het microbioom.

Sana Intest MBR en Sana Intest MBR Probiotics staan voor:

- Herstel van een virulent en dysbiotisch darmmicrobioom - Het optimaal benutten van het zelfgenezend intestinaal vermogen - Het voorkomen van biofilm-vorming- Inkorting van de therapieperiode - Reductie van gebruik antibiotica

- Het ontwikkelen van een stabiel intestinaal microbioom.

Meer weten? Vraag de gratis documentatie aan.info@rpsanitashumanus.com • www.rpsanitashumanus.com

NL Postbus 38 4493 ZG Kamperland T +31 (0) 113 37 01 70 F +31 (0) 113 37 01 69

B Dwarsstraat 3 3560 Lummen T +32 (0) 13 53 13 38 F +32 (0) 13 53 13 48

D Postfach 2362 50153 Kerpen T +49 (0) 2237 6576 30 F +49 (0) 2237 6576 49

NIEUW!

[15-148] Adv. A4 FC MBR intro.indd 1 09-04-15 12:25

OFnr 3 - 2015

reparatieset microbioom

Ontdek de nieuwe productrange die de beschermlaag van slechte bacteriën elimineert

én het Microbioom repareert: Sana Intest MBR en Sana Intest MBR Probiotics

Voor herstel van het intestinale microbioom is regulering van de virulente factoren

essentieel. Daarop ontwikkelde RP Sanitas Humanus een aanpak met enzymen en

bacteriën die de virulente eigenschappen beïnvloeden, zodat de innate en verworven

afweer het microbioom kunnen repareren.

Het zelfgenezend vermogen van het intestinale systeem wordt hersteld. De nieuwe aanpak

vergroot de kans op succesvol herstel van het intestinale microbioom en verkort de therapietijd.

Sana Intest MBR Microbioom reparatie

Sana Intest MBR Probiotics

Bacteriestammen verhinderen de vorming van biofilms

en ondersteunen de wederopbouw van het microbioom.

Sana Intest MBR en Sana Intest MBR Probiotics staan voor:

- Herstel van een virulent en dysbiotisch darmmicrobioom - Het optimaal benutten van het zelfgenezend intestinaal vermogen - Het voorkomen van biofilm-vorming- Inkorting van de therapieperiode - Reductie van gebruik antibiotica

- Het ontwikkelen van een stabiel intestinaal microbioom.

Meer weten? Vraag de gratis documentatie aan.info@rpsanitashumanus.com • www.rpsanitashumanus.com

NL Postbus 38 4493 ZG Kamperland T +31 (0) 113 37 01 70 F +31 (0) 113 37 01 69

B Dwarsstraat 3 3560 Lummen T +32 (0) 13 53 13 38 F +32 (0) 13 53 13 48

D Postfach 2362 50153 Kerpen T +49 (0) 2237 6576 30 F +49 (0) 2237 6576 49

NIEUW!

[15-148] Adv. A4 FC MBR intro.indd 1 09-04-15 12:25

7

Hoofdartikel orthomoleculairG a b r i ë l D e v r i e n d t

De schildklier, deel van het menselijk ecosysteem

De schildklier, of ook de thyroïd, ligt vooraan in de hals, net onder het strottenhoofd. Het is een vlindervormige, endo-

criene klier die voornamelijk het hormoon thyroxine (T4) afscheidt, maar ook de hormonen tri-joodthyronine (T3) en

calcitonine. Deze schildklierhormonen hebben een belangrijke invloed op de stofwisseling van bijna alle cellen en weefsels

in het lichaam.

Schildklierhormonen

De aanmaak van T4 wordt geregeld door de hypothalamus en de hypofyse. De hypothalamus registreert de concen-tratie van T4 in het bloed. Als deze te laag is, wordt TRH (thyreotropin releasing hormone) afgescheiden door de hypothalamus. Vervolgens wordt de hypofyse door TRH ge-stimuleerd om thyreoïd stimulerend hormoon (TSH) af te geven. Dit TSH stimuleert ten slotte de schildklier om T4 te maken. De concentratie T4 in het bloed wordt door de hypothalamus continue gecontroleerd. Hoe hoger deze con-centratie, des te minder TRH de hypothalamus afscheidt. Hierdoor wordt dan ook minder TSH en T4 afgescheiden en wordt de homeostase verzekerd.

De schildklier produceert thyroxine, of T4, uit jodium en tyrosine. T3 (tri-joodthyronine) wordt zowel in de schildklier, maar ook in het hele lichaam (vooral in de lever) gemaakt uit T4. Hiervoor wordt met behulp van het enzym deiodinase een joodatoom van T4 afgesplitst. T3 is weliswaar actiever dan T4, maar komt in mindere mate voor. Beide hormonen beïnvloeden stofwisselingsprocessen. Stofwisselingsproces-sen op hun beurt beïnvloeden via feedbacksysteem terug de hypothalamus en hypofyse.

Uit deze complexiteit blijkt reeds dat de verstoring van de schildklier diverse oorzaken kan hebben. Maar niet alleen stoornissen van de schildklier zelf, de hypothala-mus of de hypofyse hebben hun effect op de schildklier-hormonen. Ook problemen met de bijnieren en diverse andere verstoringen zoals bijvoorbeeld oestrogene dis-balans, toxines of een jodiumtekort kunnen aan de basis liggen van schildklierproblemen.

Functie van de schildklierhormonen

De schildklier is dan misschien niet het meest gekende orgaan van ons lichaam, maar wel erg belangrijk. In het algemeen kan men stellen dat het schildklierhormoon de stofwisseling en de groei stimuleert. De twee hoofdfuncties van de schildklier zijn enerzijds de stimulering van de celgroei en anderzijds de eliminatie van het afvalmateriaal dat afkomstig is van de weefselafbraak.

Verder is de integriteit van de schildklierfunctie belang-rijk voor het constant houden van de lichaamstemperatuur. Hypothermie wordt als symptomatisch bewijs aanzien van hypothyroïdie. Deze patiënten klagen over koude handen en voeten, ze hebben nooit warm, ook niet in bed. Ook de lever is afhankelijk van de schildklierhormonen en is één van de grootste verbruikers van thyroxine in het lichaam. Thyroxine is namelijk van belang voor afbraak en opbouw van de weef-sels en is onder meer ook belangrijk voor opname van ijzer.

Afbeelding 1. De locatie van schildklier (1) en bijschildklier (2) in het menselijk lichaam.

1

2

nr 3 - 2015

8

Hoofdartikel orthomoleculair G a b r i ë l D e v r i e n d t

De schildklier is geen onafhankelijk orgaan De schildklier is een geïntegreerd orgaan in het totale netwerk van hormonale invloeden. Voor de optimale werking van de schildklier spelen zowel de hypothalamus als de hypofyse een uiterst belangrijke rol, evenals hun feedbackmechanismes. Als schildklierproblemen vastgesteld worden, behandelt men veelal enkel de schildklier. De oorzaak van de verstoring kan echter ook buiten de schildklier liggen. Zo kunnen chronische stress en de daaraan gelinkte verstoring van de stress-as of HPA-as (Hypothalamus-Pituïtary-Adrenal axis) een onderlig-gende oorzaak zijn van de schildklierproblemen. Ook de ge-zondheid van de hypothalamus en de hypofyse zelf hebben hun effect op de thyroïdale werking. Het feedbackmechanis-me kan bijvoorbeeld verstoord worden door accumulatie van bepaalde toxines.

Storing van de stress-as geeft een verhoogde cortisolaan-maak vanuit de bijnier. Een overmaat aan cortisol kan tot gevolg hebben dat zowel minder TSH-hormoon wordt aange-maakt (en dus minder T4 wordt gemaakt), alsook de omzetting van T4 naar T3 wordt gehinderd (zodat er ook onvoldoende T3 wordt aangemaakt). Dit kan resulteren in symptomen als vermoeidheid, het steeds koud hebben, gewichtstoename, geheugen- en concentratieproblemen, depressie, haarverlies, droge huid en onvruchtbaarheid. Hoewel deze symptomen een rechtstreeks gevolg kunnen zijn van verstoorde schild-klierhormonen worden deze verschijnselen nochtans veelal als afzonderlijke problemen behandeld.

Vanuit de endocriene feedback instrueert het verstoorde re-sultaat op zijn beurt opnieuw de hypothalamus en hypofyse. Zo beïnvloeden HPA-axis en HPT-axis (Hypothalamus-Pituï-tary-Thyroïd axis) elkaar wederzijds.

Feedbackmechanismes in functie van homeostaseDe homeostase is geen statisch gegeven maar een dynamisch evenwicht. De hypothalamus registreert op elk moment op-nieuw welke concentraties aan stoffen mogelijk te hoog of te laag zijn. En elke daaruit volgende actie tot hernieuwd evenwichtsherstel zal op zich ook weer een reactie teweeg brengen. Het resultaat hiervan wordt op zijn beurt steeds opnieuw geëvalueerd in functie van de beoogde homeostase.Concreet registreert de hypothalamus aldus de concentra-tie van T4 in het bloed. Hoe hoger deze concentratie, des te minder TRH de hypothalamus afscheidt. Hierdoor scheidt de hypofyse ook minder TSH af en scheidt de schildklier minder T4 af, zodat het systeem in evenwicht blijft.

Bij chronische stress wordt overmatig cortisol geprodu-ceerd. Door langdurige inhibitiewerking van de cortisol op de thyroïd-receptoren kan uiteindelijk resistentie van de thyroïd- receptoren optreden. Dit is vergelijkbaar met de gekende mogelijk optredende insulineresistentie door chronisch hoge

cortisolgehaltes, evenals de mogelijke daling van testoste-ron-, progesteron-, en oestrogeenwaarden en door uitputting tenslotte ook van de cortisolwaarden zelf. Uitputting van de bijnieren met een laag cortisolniveau overdag kan ’s nachts juist leiden tot een hoger cortisolniveau. Symptomen hier-van zijn vaak nachtelijke slaapproblemen en vermoeidheid en slaapbehoefte overdag. Normaal gezien hoort het cortisol-niveau overdag hoog en ’s nachts lager te zijn. Dergelijke ver-storingen maken een juiste diagnose niet makkelijk.

Hypothalamus Hypothalamus

HpA-as

Remming

HpT-as

CRH TRH

ACTH TSH

T4

T3

Hypofyse Hypofyse

Cel

Bijnierschors Cortisol

Schildkliersymptomen komen voor als een overmaat aan cortisol de TSH-productie blokkeert of de omzetting van T4 naar T3 verhindert.

De symptomen kunnen zijn:• Vermoeidheid• Gevoeligheid voor kou• Gewichtsvermeerdering• Geheugen, concentratie• Haarverlies, droge huid• Onvruchtbaarheid

Om gezond en optimaal te kunnen functioneren, moeten de cellen hun nodige dosis T3-hormoon kunnen krijgen.

Verklarende woordenlijst:HPA-as = hypothalamus-hypofyse-bijnieren-asHPT-as = hypothalamus-hypofyse-schildklier-asCRH = corticotropin-releasing hormoonTRH = thyrotropin-releasing hormoonACTH = adrenocorticotropic hormoonTSH = thyroid-stimulating hormoonT4 = thyroxineT3 = triiodothyronine

Schildklier

STRESS

Afbeelding 2. De HPT- en HPA-as interacties en feedback. Bron: http://www.womenshealthnetwork.com/adrenal-fatigue-and-stress/could-stress-be-affecting-your-thyroid.aspx

QVooraleer de schildklier zelf te behandelen dienen eerst de invloed van een verstoorde stress-as, oestro-gene disbalans en verstorende halogenen uitgesloten te worden.

OFnr 3 - 2015

9

Hoofdartikel orthomoleculairG a b r i ë l D e v r i e n d t

Andere verstoringsfactorenOok diverse evenwichtsverstoringen in gehaltes van hele andere lichaamsstoffen kunnen een invloed hebben op de schildklierfunctie. Een overmaat aan oestrogenen kan het jodiumgehalte in het bloed verstoren en daardoor ook de schildklierfunctie. Oestrogenen verhogen namelijk de vrij-stelling van iodine (jodium) in het bloed, wat een stimuleren-de werking heeft op de schildklier. Het lichaam compenseert waar nodig het teveel aan gemaakte schildklierhormonen door de aanmaak van het T4-binding globulin (TBG) in de le-ver. Deze TGB bindt zich namelijk aan de T4, waardoor deze zijn activiteit verliest. Zo blijft het gehalte aan vrije schild-klierhormonen in het bloed, en dus ook in het geteste serum normaal. Dit beschermingsmechanisme van het lichaam kan zo echter door hyperoestrogenisme een feitelijke hyper- thyroïdie maskeren.

Hyperoestrogenisme speelt een leidende rol in vele patho-logieën bij de vrouw. Daarbij horen dus niet alleen borst-kanker, eierstokkanker, endometriose, cysten en fibromen maar eveneens het ontstaan van schildklierproblemen. Ook bij mannen is inmiddels wetenschappelijk vastgesteld dat hyperoestrogenisme de oorzaak kan zijn van vele pathologie-en zoals onvruchtbaarheid, prostaathypertrofie en prostaat-kanker én schildklierproblemen.

Gestoorde werking schildklierEen foutieve werking van de schildklier kan ofwel hyper- thyroïdie zijn (te snel werkend) of hypothyroïdie (te traag werkend). Bij chronische stress kan in eerste instantie hyperthyroïdie ontstaan. De inhibitie van T4- en T3-aanmaak door de verhoogde cortisol zal namelijk resulteren in een tekort aan schildklierhormonen, waardoor de hypothalamus de schildklier continu zal aansporen tot meer actie. Deze langdurige aansporing van de schildklierproductie geeft bij chronische stress echter geen positief resultaat in het bloed, omdat de aanmaak van T4 en T3 telkens opnieuw geïnhibeerd wordt door het hoge cortisolgehalte. Dit leidt op termijn tot uitputting van de schildklier, wat zich ten slotte in hypothy-roïdie vertaalt.

Afhankelijk van de oorzaak en de ernst van te hoge spiegels van schildklierhormoon bestaat de klassieke behandeling uit medicatie, toediening van radioactief jodium of een schild-klieroperatie. In geval van te lage spiegels van schildklier- hormoon worden in de regel extra schildklierhormonen toe-gediend. Na operatief wegnemen van de schildklier is uiter-aard altijd een schildklierhormoonsupplement in tabletvorm noodzakelijk.

Vooraleer het probleem symptomatisch aan te pakken, is het aan te bevelen eerst na te gaan welke onderliggende basis-systemen gestoord zijn en in eerste instantie deze te helpen herstellen. Een medicamenteuze of operatieve ingreep ont-neemt het lichaam namelijk elke mogelijkheid tot eigen her-stel van de beoogde homeostase en lokt daarom op lange ter-mijn alleen nog meer nieuwe problemen uit.

Hyperthyroïdie en HypothyroïdieDe beide schildklierhormonen (T4 en T3) bevatten jodium. Voor de normale werking van de schildklier is dan ook vol-doende jodium in het voedsel nodig (dagelijkse behoefte 150 tot 250 mcg jodium). Zoals eerder vermeld kunnen factoren als verhoogde cortisolspiegel, hyperoestrogenisme en een verhoogde jodiumspiegel de schildklierhormoonproductie verhogen. Ter compensatie hiervan zal in een (verder) gezond lichaam in de lever TBG aangemaakt worden om het teveel aan schildklierhormonen te neutraliseren. De medische term voor een gezonde schildklierwerking is euthyroïdie. Bij chro-nische verstoringen kan een hyperthyroïdie aanvankelijk nog gecompenseerd (en gemaskeerd) worden, maar uiteindelijk resulteert dit bij aanhoudende onderliggende factoren toch in hyper- en ten slotte hypothyroïdie.

Alle symptomen van hypo - en hyperthyrodie zijn aspecifiek, dat wil zeggen, dat ze ook bij andere aandoeningen kunnen voorkomen.

De symptomen van een traag werkende schildklier zijn: moe en sloom gevoel, te trage hartslag (lager dan 70 per minuut), hogere bloeddruk, vaak kouwelijk, spierkrampen, concentra-tieproblemen, gewichtstoename, nervositeit, slaperigheid, geheugenproblemen, zwellingen (vooral onder de ogen), hese en krakerige stem, haarverlies, droge huid, struma (abnorma-le zwelling in de hals veroorzaakt door een vergrote schild-klier), obstipatie.

De symptomen van een te snel werkende schildklier zijn: darmklachten, diarree of vaker dan normaal ontlasting, ver-moeidheid, gewichtsverlies ondanks toegenomen eetlust, in enkele gevallen gewichtstoename, onregelmatige en/of snelle hartslag, vaak kortademigheid (bij een kleine) inspan-ning, te snelle polsslag, benauwdheid, trillende handen/ vingers, warme en/of vochtige handen, zweten, vaak zenuw-achtigheid, gejaagd, spierzwakte (krachtverlies in de spieren), oogklachten, snelle geïrriteerdheid, angst, andere psychische klachten, diarree.

Behalve via constatering van bovenstaande symptomatiek kan eveneens een diagnose van hypothyroïdie gebeuren met de “dr. Barnes temperatuurtest”: tussen 36,6°-36,8° C is een indicatie dat de schildklier goed werkt, lichaamstemperatuur lager dan 36,6° C is met 85% zekerheid een indicatie voor hypothyreoïdie.

Tal van vage thyroïdale klachten worden door artsen niet di-rect serieus genomen of als psychisch aanzien.

Anderzijds is het ook zo dat een falende schildklier (hypothyro-idie) een veel voorkomende lichamelijke oorzaak van depres-sie. Onderzoek heeft aangewezen dat 10-15% van de depres-sieve mensen een ondermaats werkende schildklier heeft. Ook paniekaanvallen kunnen worden veroorzaakt door een tekort aan schildklierhormonen. De vraag welke onderliggende fac-tor de schildklier bij de patiënt verstoort, is prioritair.

Q50% van de mensen met hypothyroïdie hebben onder-liggend een bijnierprobleem. Behandeling met natuur-lijke adaptogenen, vitamine B en zink kunnen dan vaak al voldoende zijn om de schildklier te normaliseren.

nr 3 - 2015

10

Hoofdartikel orthomoleculair G a b r i ë l D e v r i e n d t

Vormen van hyperthyreoïdieDe ziekte van Graves, ook wel de ziekte van Graves-Basedow is een auto-immuunziekte, waarbij hyperthyro-idie optreedt. Door een nog onbekende oorzaak maakt het lichaam bij patiënten met de ziekte van Graves bepaalde an-tistoffen aan die inwerken op de schildklier. Deze antistoffen (TSI) stimuleren de TSH-receptoren op de schildklier. Deze receptoren worden normaal gezien enkel geactiveerd als het lichaam te weinig schildklierhormoon heeft. Bij Graves-patiënten worden de TSH-receptoren dan ook overmatig geactiveerd door de betrokken antistoffen, waardoor meer schildklierhormonen aangemaakt worden dan nodig voor een normale werking van het lichaam.

De ziekte van Hashimoto is een auto-immuunziekte waar-bij de schildklier ontstoken raakt. Meestal na meestal een periode met verhoogde schildklierwerking (hyperthyreoïdie) is het gevolg uiteindelijk hypothyreoïdie. Bij de ziekte van Hashimoto maakt het lichaam zelf antistoffen aan die tegen de eigen schildklier werken, schildklier-auto-antistoffen. Deze antistoffen, anti-TPO en anti-TG, kunnen worden ge-meten in het bloed.

Schildklierkanker kan vermoedelijk uitgelokt worden door zware bestraling. Mogelijk speelt schildkliercontaminatie met chemische stoffen in de lucht of het voedsel ook een rol. Ook hyperoestrogenisme met constante overmatige active-ring van de oestrogeenreceptoren-alfa in de schildklier zou proliferatie van het schildklierweefsel kunnen veroorzaken. Als de schildkliervergroting door oestrogenen gepaard gaat met tekort aan vitamine-B-complex (bijvoorbeeld uitgelokt bij chronische stress door chronisch verhoogde adrenalineaan-maak) kan de maligniteit in de hand gewerkt worden. Hoe de kanker zich precies ontwikkelt, is echter nog een open vraag.

Vormen van hypothyroïdie We spreken van hypothyreoïdie wanneer er een tekort is ont-staan aan schildklierhormoon in het lichaam.

Primaire hypothyroïdie is een aandoening waarbij de schild-klier zelf niet meer voldoende schildklierhormoon kan aan-maken. Hierbij is de vrijeT4-spiegel verlaagd en de TSH-spie-gel verhoogd.

Een te traag werkende schildklier kan verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende zijn:1. De ziekte van Hashimoto;

2. De behandeling met radioactief jodium (dat in tegenstel-ling tot natuurlijk jodium de schildwerking vertraagt en juist wordt gebruikt in de behandeling van hyperthyroïdie);

3. Een operatie aan de schildklier, waarbij (bijna) de hele schildklier is verwijderd;

4. Het gebruik van medicijnen die de schildklier kunnen ont-regelen zoals lithiumzouten (behandeling van een bipolaire stoornis/manische depressiviteit) en amiodarone (gebruikt bij hartritmestoornissen);

5. Jodiumtekort in de voeding: in het verleden was jodiumte-kort een veelvoorkomende oorzaak. Daarom wordt soms nog altijd jodium aan bepaalde voedingstoffen toegevoegd (bijv. brood);

6. Congenitale hypothyreoïdie: bij aangeboren hypothyreoïdie treedt een complex van verschijnselen op dat als “cretinisme” wordt aangeduid. Cretinisme kenmerkt zich door een ty-pisch gelaat, dwerggroei en ernstige tot zeer ernstige geestelijke achterstand.

Drie belangrijke pistes Behandeling van vastgestelde schildklierverstoring met me-dicatie ondermijnt de capaciteit van het lichaam om zelf nog tot een homeostase te komen. Vooraleer de schildklier zelf te behandelen dienen dan ook eerst volgende drie systeem-stoornissen uitgesloten te worden.

1. Gestoorde stress-as Naar schatting heeft meer dan 50% van de mensen met

hypothyroïdie te maken met een bijnierprobleem. Door chronische stress en dus overmatige cortisolproductie kan resistentie optreden van de thyroïdreceptoren. Een ge-stoorde cortisolspiegel, alsook gestoorde serum B6, B9 en B12-waarden zijn daar een aanwijzing voor. Dit kan best behandeld worden met adaptogenen als Eleutherococcus senticosus, Panax ginseng, Withania somnifera (ashwagan-dha), Rhodeola en Lepidium meyenni (Maca). Ook suppletie met een vitamine B-complex met vooral B6, B9 en B12, als-ook een goed organisch zinkpreparaat is hier op zijn plaats. Vaak ziet men wonderbaarlijk de schildklier normaliseren indien men de HPA-as ondersteunt.

Ook chronische darmproblemen kunnen de stress-as gron-dig verstoren. Uiteraard dient dan de darm hersteld te worden met optimaliter zowel stoffen die de mucosa her-stellen (glutamine, chlorofyl, … ) alsook een goede probioti-cum-formule. Waar nodig en zolang nodig kan een elimina-tiedieet gevolgd worden.

2. Xeno-oestrogenen Allerlei hormoonverstorende stoffen kunnen via feedback-

mechanismen de HPA-as verstoren. Omdat de EDC’s (en-docrine disrupting compounds) veelvuldig aanwezig zijn in onze voeding en omgeving zijn ze zeker een belangrijk te controleren factor. Zo is een medische voorgeschiedenis van endometriose een indicator voor een verstoord oes-trogeen metabolisme. Dit kan gecorrigeerd worden door

Verse maca wortels

QEen overmaat aan oestrogenen kan het jodiumgehalte in het bloed verstoren en daardoor ook de schildklierfunctie.

11

Hoofdartikel orthomoleculairG a b r i ë l D e v r i e n d t

middel van fyto-SERM’s (selectieve oestrogeenreceptor-modulatoren) zoals isoflavonen en lignanen maar ook spe-cifieke stoffen als broccoli-extract en methylatie-stimule-rende stoffen. Xeno-oestrogenen worden namelijk door het lichaam gedetoxificeerd via methylatie, een fase-II-con-jugatie methode in de lever waarbij vooral de B-vitamines van belang zijn.

3. Halogenen Halogenen zijn een groep stoffen die in de chemie tot de-

zelfde groep van de tabel van Mendeljev behoren. Som-mige halogenen zoals broom en fluor hebben een gelijk-aardige werking als jodium en kunnen de plaats van jodium innemen. Zo kan de jodiumhuishouding grondig gestoord worden. Broom zit onder meer in pesticiden, in sommige bakproducten, in bepaalde medicatie (bijv. Atrovent), in vuur-vertragers in tapijten en matrassen etc. Fluor komt algemeen voor in tandpasta’s. Deze verstoorders moeten uiteraard vermeden worden. Ze kunnen geneutraliseerd worden door extra toevoeging van jodium in de voeding door bijv. het eten van kelp (Red: zie ook artikel “Zeegroen-ten als bron van mineralen” op pagina 13). Voor de detoxifi-catie van de verstorende halogenen kan spirulina en gluta-thion gebruikt worden.

RReferentiesDe referenties van dit artikel kunt u opvragen bij Pascale Van den Heede: pascale.vandenheede@orthofytomedia.org

AAuteurGabriël Devriendt, wetenschappelijk onderzoeker bij Pures BVBA.

Nutriphyt organiseert i.s.m. Pures SEMINARIESInteressante gezondheidsthema's met nieuwe inzichten die de complexiteit van ziekte en gezondheid voor iedere professional begrijpelijk maken.

ZATERDAG 10 OKTOBER 2015te EINDHOVEN (NL)

Nutriphyt Congres: EpigeneticaEpigenetica bestudeert de omkeerbare erfelijke veranderingen in de genfunctie, die optreden zonder wijzigingen van het DNA. Ook de overdraagbaarheid hiervan en de processen die een invloed hebben op de genetische expressie worden binnen de epigenetica onderzocht. Gewone voedingstoffen, maar ook toxines en stress, kunnen de expressie van genen wijzigen en ons gezond of ziek maken. Inmiddels weten we dat meer dan 95% van onze ziekten wordt veroorzaakt door omgevingsfactoren. “Voeding” en alles wat daarmee samenhangt is bij uitstek van belang voor ons lichamelijk ‘ecosysteem’, onze biochemie, onze genetische expressie. Uit toonaangevend wetenschappelijk onderzoek blijkt dat specifieke samenstellingen van voedingsstoffen of nutritionele plantenstoffen bijzonder interessant kunnen zijn voor zowel de preventieve als curatieve geneeskunde. Dit congres brengt een aantal gespecialiseerde topwetenschappers in de epigenetica samen om de recentste inzichten hierover te belichten.

Sprekers:Prof. Dr. Wim Vanden Berghe is professor aan de Universiteiten Antwerpen en Gent en een expert in het onderzoek naar de wisselwerking van plantenstoffen bij kanker, hart- en vaatziekten, neuroplasticiteit en epigenetische programmering.

Dr. Clarissa Gerhauser is groepsleider aan het German Cancer Research Centre en is gespecialiseerd in Epigenetics and Cancer Risk Factors. Zij onderzoekt moleculaire preventieve mechanismen van specifieke plantensubstanties.

Prof. Dr. Frits Muskiet is professor pathofysiologie en klinische chemie aan de RUG (Groningen) met een brede interesse in evolutionaire geneeskunde, voeding en epigenetische programmering met bijzondere aandacht voor preconceptie en de pre- en perinatale ontwikkelingsfactoren.

Gabriël Devriendt staat als bioloog, scientific researcher en R&D manager bij tal van gespecialiseerde artsen in België gekend als autoriteit in voedingssupplementen. Hij geeft in diverse Belgische regionale en universitaire ziekenhuizen opleiding over de benadering van het menselijk lichaam als ecosysteem en over het samengaan van zowel gezondheid als pathofysiologie met epigenetische invloeden. Heel wat aandoeningen worden op heden ten onrechte als genetische mutaties beschouwd, daar waar ze herstelbare modificaties zijn. In een aantal gevallen kunnen deze verstoringen met specifieke combinaties van de juiste voedings-stoffen en planten hersteld worden.

te AFFLIGEM (B)

Seminarie: Metabool syndroom

ZATERDAG 28 NOVEMBER 2015

De invloed van onze voeding en levenswijze op onze gezond-heid wordt door niemand meer ontkend. Toch kampen heel wat Belgen met moeilijkheden om dit in hun persoonlijke leven in de praktijk te brengen, met een steevast groeiend aantal metabole aandoeningen (zoals obesitas en diabetes) tot gevolg. Een aantal onderliggende factoren zoals vb. insulineresistentie blijken epidemiologische proporties aan te nemen.

Meer informatie & inschrijvingsformulier vindt u terug via onze WEBSITEwww.nutriphyt.be/seminaries/seminariesbelgie.html

Nutriphyt NVLegeweg 135/13 (B) 8020 Oostkamp Tel +32 (0)50 201604info@nutriphyt.be www.nutriphyt.be

Onder hoofdredactie

Walter O.M. Faché

HUIDPROBLEMEN VOORKOMEN EN

ORTHOMOLECULAIR BEHANDELEN

Oedeem, eczeem, acné vulgaris,

psoriasis, levervlekken, vitíligo, spataderen, couperose,

haemangioma senilis en cellulitis

Orthom. Bioch. Walter O.M. Faché, HEOS Ir. Biochemie, Angélique De Beule

MMOONNOOGGRRAAFFIIEEËËNN NNUUTTRRIICCEEUUTTIICCAA ©Epigenetisch Faché Instituut voor Orthomoleculaire Wetenschap, eFIOW Publi media Tessenderlo 2015

Onder hoofdredactie

Walter O.M. Faché

Hebben kinderen met concentratiestoornissen psychofarmaca nodig

Concentratiestoornissen hebben heel veel oorzaken en kunnen

zeer goed orthomoleculair worden behandeld

Orthomoleculaitr Biochemicus

Walter O.M. Faché, HEOS

MMOONNOOGGRRAAFFIIEEËËNN NNUUTTRRIICCEEUUTTIICCAA ©Epigenetisch Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen, eFIOW Publi Media, Tessenderlo België

Reeds 121 monografiënVolg ze op onze websitehttp://www.efiow.be/publi-media/monografieen

eFIOW wil graag investeren in het natuurbehoud in Vlaanderen. Aangezien onze omgeving een directe invloed heeft op onze gezondheid trachten we mensen te sensibiliseren om onze leefomgeving epigenetisch gezond te houden. Wereldwijd gaan bossen er op achteruit.Ook in Vlaanderen vermindert nog steeds zowel de oppervlakte als de kwaliteit van de bossen!

Daarom biedt eFIOW in 2015 haar klanten de mogelijkheid om samen met Natuurpunt te werken aan een betere morgen via het project: “Bos voor Iedereen”

Door bij iedere aankoop van een eFIOW monografie te kiezen voor de opties:

in zwart/wit (i.p.v. kleur) en/of recto verso (i.p.v. recto)

creëren we ademruimte voor onze leefomgeving.

Met elke 4€ kan Natuurpunt 1m² bos aankopen en per 10 m² wordt er één nieuwe boom aangeplant. Op het einde van het jaar wordt er een boombeplanting georganiseerd, waar ieder die wenst op aanwezig mag zijn.

€4098 pg.

€35102 pg.

Reeds 138m²

eFIOW bos!

OFnr 3 - 2015

Zeegroenten als bron voor mineralenRijk aan jodium!

Wereldwijd worden er meer dan honderdzestig soorten zeegroenten gegeten met een grote variëteit aan kleuren,

structuren en vormen. De bekende zeegroenten zijn dulse (rood wier), kombu, wakame, agar, nori, arame, zee-

kraal, spirulina (blauw zeewier), lamsoor, kelp en hiziki. Ze zijn te koop in natuurvoedingswinkels, speciaalzaken, web-

winkels en soms ook in supermarkten en Aziatische winkels. Zeewier is als complete vorm beschikbaar in verse, bewerkte,

gedroogde, gekookte of ingemaakte vorm, als kruid, smaakmaker of een toevoeging aan voeding.

VoedingM a r i j ke d e Wa a l - M a l e f i j t

13

Nog niet zo lang geleden werden zeegroenten voornamelijk gegeten door macrobioten en veganisten met als doel de te-korten in hun voeding aan te vullen. De vele voordelen van zeegroenten worden tegenwoordig ook gezien door andere groepen mensen. Zeegroenten zijn vooral erg goed voor aan-vulling van de mineralenbalans, specifiek het jodiumgehalte. Zeegroenten zijn op veel verschillende manieren te gebrui-ken ondermeer in soepen, salades en hartige schotels.

De geschiedenis Algen, zoals kelp (kombu in het Japans), nori en wakame wor-den al duizenden jaren gebruikt in de Aziatische keuken. Vele soorten zeewier staan bekend onder hun Japanse namen. In China wordt zeewier al eeuwen medicinaal gebruikt om le-verproblemen, zwellingen, slijmvliezen, cysten en struma (een vergrote schildklier) te behandelen. In de 18e eeuw is kelp als jodiumbron ontdekt. Sindsdien wordt kelp gebruikt om struma te behandelen die veroorzaakt wordt door een te-kort aan jodium. Sinds 1980 worden er verschillende soorten algen gebruikt als voedingssupplementen.

Spirulina en andere vormen van blauwgroene algen die in vij-vers en meren groeien zijn sindsdien erg populair. Gezuiver-de verbindingen uit zeewier worden gebruikt in vele soorten voedsel. Carrageen, een zeewier-extract, wordt veel gebruikt in levensmiddelen, om gels te maken, mengsels te stabiliseren en in te dikken. Het wordt ook vaak toegevoegd aan ijs, gelei, en zuigelingenvoeding. Agar, gemaakt van rode algen, zorgt ervoor dat de textuur van veel voedingsmiddelen dikker wordt. Het is een zuiver plantaardige gelatine in tegenstel-ling tot de gelatine die normaal gebruikt wordt en afkomstig is van dierlijke eiwitten.

Gevaar voor zware metalen?Er wordt nogal eens gezegd dat zeegroenten vervuild zou-den zijn met zware metalen zoals lood, cadmium, arsenicum en kwik, omdat ze uit de zee worden gewonnen. Als zeewie-ren op ethische wijze en van ongerepte kustwateren worden geoogst, is er geen enkel probleem met vervuiling. Verant-woorde bedrijven die zeewier oogsten, testen hun producten regelmatig om de zuiverheid er van te kunnen garanderen. Wel de gedroogde wieren minimaal 10 minuten in water voor gebruik, als je twijfelt aan de zuiverheid. Het weekwater gooi je weg.

Sommige zeealgen (bijv. spirulina) kunnen juist het opnemen van verschillende zeer giftige zware metalen als cadmium en

ander toxines verhinderen. Er is geen enkel ander voedsel dat deze eigenschappen in deze mate bezit.

De voordelen op een rijtjeZeegroenten leveren meer dan vijftig verschillende minera-len en sporenelementen die het lichaam nodig heeft om opti-maal te kunnen functioneren. De grote mineraaldichtheid ge-combineerd met de hoge biologische beschikbaarheid zorgt voor een enorme ‘mineralenboost’ die op geen enkele manier te verkrijgen is via een ander voedingsmiddel. Zo bevatten zeegroenten: •Vitaminen(o.a.vitamineA,B-vitamine,vitamineC,D,EenK);•Mineralen(o.a.calcium,fosfor,kalium,magnesium,natrium

en zwavel) en sporenelementen (o.a. borax, chroom, iridium, ijzer, kobalt, koper, lithium, mangaan, molybdeen, selenium, silicium, zwavel, vanadium, zink en jodium). Allemaal in hoe-veelheden die duizend maal hoger liggen dan elke andere landgroente;

•Laminarin (beta-glucaan)enfucoidan (om jodiumtekort te-gen te gaan);

•Chlorofyl;•Antioxidanten(bijv.astaxanthine);•Essentiële aminozuren en essentiële vetzuren (vooral de

meervoudig onverzadigde vetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en arachidonzuur (AA));

•Essentiële glyconutriënten (om een gezonde stoelgang teondersteunen);

•Plantaardigehormonenen lignanen. Lignanenkomenvoorin planten, vooral in lijnzaad. Lignanen behoren tot één van de belangrijkste fyto-oestrogenen;

•Veelgalactanen(agarencarrageen);•Eenidealeverhoudingvankalium:natrium(4:1).Desamen-

stelling van zeewater en vruchtwater vertoont qua natrium-gehalte opvallende gelijkenissen;

•Natuurlijkeantibioticaenantibacteriëlesubstanties;•Antilichamen,antiviraleenanti-parasitairestoffen;•Myostatine(eeninhiberendegroeifactorvoorspierontwik-

keling);•Ontstekingsremmendemiddelen;•Eengoedopneembareplantaardigeverbindingvancalcium

(dus niet van dierlijke oorsprong);•Gematigde MAO-remmers. Monoamino-oxidaseremmers;

een groep enzymen die verantwoordelijk is voor de afbraak van monoaminen in het lichaam.

nr 3 - 2015

Voeding M a r i j ke d e Wa a l - M a l e f i j t

14

Naast dat zeegroenten zeer weinig calorieën en vet bevat-ten, hebben ze nog een paar handige eigenschappen. Zeewier past fotosynthese toe (net als groene landplanten) om voe-ding en energie te produceren. Hierbij worden koolstof- dioxide en zonlicht gebruikt om suikers aan te maken. Zee-wier bevat essentiële suikers (glyconutriënten zoals bèta-glucanen) en deze glyconutriënten hebben een positief effect op de darmflora.

De contra-indicaties Over het algemeen vormen zeegroenten geen bron van voed-selallergieën. Bent u allergisch voor vis en schaaldieren dan betekent dit niet automatisch dat u geen zeegroenten kunt eten. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat het vooral de proteïne in schaaldieren is en niet het jodium dat een allergi-sche reactie bij mensen veroorzaakt. Er is een kleine groep mensen die gevoelig is voor jodium en het eten van zeegroenten met een hoog jodiumgehalte (zoals bijv. kelp) beter kan vermijden. Andere zeewieren (zoals bijv. nori) bevatten veel minder jodium. Een te hoge jodiuminname kan ook schadelijk zijn voor zwangere vrouwen, kinderen en mensen met een schildklieraandoening. Mensen met spijsver-teringsklachten zoals PDS (het Prikkelbare Darm Syndroom), colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn moeten tevens voor-zichtig zijn met zeegroenten. Mensen met een ernstige hoge bloeddruk, een nierziekte of hartfalen doen er goed aan om eerst hun arts te raadplegen voordat zij grotere hoeveelheden zeegroenten gaan eten, aangezien zeegroenten een hoog natriumgehalte hebben.

Zeekraal en lamsoorZeekraal en Lamsoor zijn zeegroenten die in Nederland het meeste worden gebruikt. Ze hebben beide een lichtzoute smaak en zijn makkelijk en snel klaar te maken. Men hoeft ze maar kort te blancheren, te stomen of te roerbakken in een klein beetje olie met een gesnipperd uitje of knoflook. Daar-naast zijn ze ook rauw te eten in salades. Ze combineren erg goed bij vis of lamsvlees en zijn ook prima te mengen met andere groenten. Veel mensen moeten wen-nen aan het idee van zeegroenten op hun bord. De beste ma-nier om aan de smaak te wennen is om af en toe een plukje in de soep te doen of door een salade te mengen. Hieronder volgen een aantal recepten om het goede uit de zee zelf te kunnen ervaren.

RReferentiesDe referenties van dit artikel kunt u opvragen bij Pascale Van den Heede: pascale.vandenheede@orthofytomedia.org

AAuteurMarijkedeWaal-Malefijt(natuurdiëtist),www.natuurdiëtisten.nl

PPraktisch!Gebruik circa 3x per week zeegroenten. Hiermee kun-nen (eventuele) tekorten van mineralen op natuurlijke wijze worden aangevuld.Op www.zeewierwijzer.nl tref je de voedingswaarden aan van de verschillende zeegroenten. Deze waarden variëren per kwaliteit, de vindplaats en het seizoen.

Salade van zeegroenten Ingrediënten voor 4 personen

•15gzeewier(kiesuitarame,hiziki,ofwakame)• 1wortel•½komkommer•1lente-ui• 1elsesamolie• 1elcitroensap•1eltamari• 1kleinstukjegerasptegember• 2tlsesamzaden•1fijngesnedenteentjeknoflook•Eventueeleenkleinsnufjecayennepeper

BereidingLaat het zeewier één uur weken in water. Laat het uitlek-ken, spoel het nog een keer met water en droog het zee-wier vervolgens met keukenrol. Snijd het in kleine stukjes en doe het in een kom. Schil de wortel en rasp ze fijn. Was de komkommer en haal de zaadlijsten eruit. Snijd de kom-kommer in fijne plakjes. Maak de lente-ui schoon en snijd ze in ringetjes. Voeg de gesneden groenten en alle reste-rende ingrediënten toe aan het zeewier. Meng de salade goed door elkaar.

Zeekraalsalade met garnalen, shiitakes en gemberVoorgerecht voor 4 personen

•300gversezeekraal• 20gepelde(steur)garnalen• 1kleinstukjegemberwortel(fijngehakt)• 50gshiitakes(inschijfjes)• 1halvecitroen•3elsmaaklozeolie• 1tltamari• halvetlversgemalenpeper• 1tlgeroosterdsesamzaad

BereidingWas en droog de zeekraal. Maak de vinaigrette: pers de halve citroen uit, meng deze met de olie, tamari, peper en fijngehakte gember. Verdeel de salade van zeekraal, de shiitakes en de garnalenstaarten over vier kommetjes. Bestrooi de salade met sesamzaad en giet er voor het op-dienen de vinaigrette overheen.

Wakame

Niveau III Orthomoleculair specialist practicus 5 dagen 2015: 03/10, 10/10, 20/11, 28/11, 05/12

Najaar 2015 – Voorjaar 2016

Integrale Professionele Orthomoleculaire ­Nutritionist­opleiding­in­2­jaar.

Modules 7-10 Orthomoleculaire, epigenetische integraties in de 4 basis pathologische terreinen:Kanker Hart- en v aatziekten Endocrinologie Gewrichtsaandoeningen

Certificaat Orthomoleculaire en epigenetische integraties

€144037 boekdelen2 open-studie dagen: za 03/10 en 10/10/15

Modules 11-15 Epigenetische integraties in ziektebeelden

Pro-aging met orthocijnenPremenstrueel syndroomDetoxificeren: fluor en kwik Astma

Diploma Orthomoleculair Specialist Practicus

€1200

30 boekdelen2 open-studie dagen waarin 4 ziektebeelden interactief worden besproken: za 28/11 & za 05/12/15+ Life extension seminarie: “Optimale vitaliteit en immuniteit” op 20/11/2015

Niveau IV Nutritional Medical Biochemist 7 dagen 2016: 05/03, 12/03, 16/04, 23/04,

30/04, 21/05 EN 28/05Modules 16-18 Orthomoleculaire

Nutritionele Medische BiochemieHet koolhydraatmetabolisme bepaalt de ho-meostase in en rond de celMembraanstructuur en eigenschappen bepalen de homeostase in de celOrthomoleculaire medische metabole modulaties

Diploma Nutritionele Medische Biochemist

€1390

3 boekdelen7 open-studie dagen05/03, 12/03, 16/04, 23/04, 30/04 21/05 en 28/05/2016

Openstudiedagen zijn afzonderlijk en los van het pakket te volgen. Voor iedereen toegankelijk en instromen kan op elk moment.

Prijs­per­openstudiedag:­€150/dag­–­Voor­WIMED­leden:­€125/dagReservatie: is noodzakelijk: opleiding@efiow.be of tel. 00 32 (0)9/369.06.42

Locatie: Congreszaal Larenhoeve, Kerkstraat 103, 9270 Laarne (of indien anders vermeld) www.efiow.be

Verkrijgbaar bij de betere apotheek of direct online via uw voorschrijversadviescode.Geniet van extra voordelen, en registreer u via www.nutrogenics.eu www.nutrogenics.eu

Het beste van de beste omega’s

N°1USA

UnoCardio, het hoogst gedoseerde omega-3 visoliesupplement wereldwijd

UnoCardio95% Omega-3 rTGHart en bloedvaten ondersteunend

UnoCardio 100090% Omega-3 rTG + 1000 IE Vitamine D3

Hart en bloedvaten ondersteunendGezonde botten + immuniteit

UnoCardio Active Mind90% Omega-3 rTGVoeding voor de hersenen

QuattroCardio90% Omega-3 rTG4 sterke nutriëntenCardio ondersteunend

QuattrO3 + PS90% Omega-3 rTGVisoliecomplex voor kinderen

WHC_Adv_OrthoFyto_juni15.indd 1 1/06/15 15:48

OFnr 3 - 2015

17

medisch dossierY vo n n e va n S t i g t

Het raadsel van de schildklier

In de afgelopen jaren heb ik aan den lijve mogen ervaren wat de gevolgen zijn van een traag werkende schildklier. Deze

ervaringen hebben mij gestimuleerd om de achterliggende oorzaken te onderzoeken. De zoektocht geeft mij voldoe-

ning en gelukkig vaak ook oplossingen. Dat betekent niet dat het makkelijk is, het is en blijft een enorme puzzel.

Over de basisfuncties van de schildklier hoef ik op deze plek niet zoveel te vertellen. Het zal duidelijk zijn dat de schilklier nauw betrokken is bij stofwisselingsprocessen, maar ook bij de synthese en afbraak van vetten. In feite is de schildklier de thermostaat van het lichaam, de warmteproductie wordt door de schildklier gereguleerd. Daarom is kouwelijkheid één van de belangrijkste symptomen van een hypothyreoïdie. Minder bekend is dat de schildklier een belangrijke taak heeft bij de groei, ook die van het brein. Met name de prenatale ontwikkeling van dopaminerge en cholinerge systemen in het brein zijn afhankelijk van de juiste hoeveelheid schildklier-hormoon van de moeder. Een (niet herkende) hypothyreoïdie bij de moeder vergroot de kans op een kindje met autisme, ADHD of ADD [1].

DiagnostiekMaar hoe ontdek je dan een hypothyreoïdie? Bij de huisarts wordt vrijwel alleen naar bloedonderzoek gekeken. Jammer genoeg worden hierdoor vele patiënten met schildklier- problemen gemist. Het meten van de ochtendtemperatuur, de zogenaamde ‘Barnes methode’ geeft in combinatie met een goede anamnese een betrouwbare diagnose. Op internet zijn gelukkig vele goede symptomenlijsten te vinden.

De gangbare reguliere diagnostiek gaat tegenwoordig meest-al niet verder dan de bepaling van TSH (Thyreoïd Stimulating Hormone). De referentiewaarde hiervoor loopt tot maximaal 4,5 milli-eenheden per liter (mE/l). Wanneer je kijkt naar een optimale schildklieraansturing zou de TSH niet boven de 2 moeten liggen. Inmiddels heeft ”The National Academy of Clinical Biochemistry” in Amerika de referentiewaarde van TSH gewijzigd naar 0,3-2,5 mE/l. Sommige huisartsen bepa-len ook nog de T4; als die in orde is, zal er niet verder gekeken worden.

Een totaal schildklieronderzoek zou moeten bestaan uit TSH, T4, Vrij T4, T3, Vrij T3, Reversed T3 en anti TPO.

De markersDe TSH-waarde geeft aan in hoeverre de schildklier door de hypofyse wordt gestimuleerd om onder andere T4 te produ-ceren. We weten inmiddels zeker dat de schildklier niet al-leen T4 produceert. Ook T1 en T2 zijn schildklierhormonen, maar de functie van deze hormonen is nog onduidelijk. Het T4-schildklierhormoon wordt gevormd vanuit l-tyrosine en jodium met behulp van thyreoperoxidase (TPO). Vervolgens wordt T4 omgezet in T3, het actieve schildklierhormoon door middel van deoïdinases. Hierbij wordt er een jodiumatoom van het T4 afgehaald. Er zijn meerdere deïodinases, type 1 wordt gevonden in de lever, nieren en schildklier. Type 2 be-vindt zich in de hersenen en de hypofyse. Ook in spieren lijkt deïodinase type 2 aanwezig te zijn.

De verschillende schildklierhormonen zijn voor 99% gebon-den aan TBG en albumine. De aan deze bindingseiwitten gebonden hormonen zijn niet actief. Een bepaling van schild-klierhormonen in het bloed zonder onderzoek naar de hoe-veelheid vrij T4 en vrij T3 zegt daarom weinig. Anti-TPO is de bepaling die aangeeft of er een auto-immuniteit bestaat tegen de schildklier.

Bron: www.spreekuurthuis.nl.

Referentiewaarden voor schildklierfunctietests

• THS (thyreoïdstimulerend hormoon) 0,2-4,0 mU/l• FT4 (vrije T4-concentratie) 9-26 pmol/l• FT3 (vrije T3-concentratie) 3-8 pmol/l• thyroxine (totaal T4) 65-160 nmol/l• trijodothyronine (totaal T3) 1,2-3,0 nmol/l• thyreoglobuline 5-50 µg/l

Raadpleeg uw eigen laboratorium voor exacte waarden.

Verkrijgbaar bij de betere apotheek of direct online via uw voorschrijversadviescode.Geniet van extra voordelen, en registreer u via www.nutrogenics.eu www.nutrogenics.eu

Het beste van de beste omega’s

N°1USA

UnoCardio, het hoogst gedoseerde omega-3 visoliesupplement wereldwijd

UnoCardio95% Omega-3 rTGHart en bloedvaten ondersteunend

UnoCardio 100090% Omega-3 rTG + 1000 IE Vitamine D3

Hart en bloedvaten ondersteunendGezonde botten + immuniteit

UnoCardio Active Mind90% Omega-3 rTGVoeding voor de hersenen

QuattroCardio90% Omega-3 rTG4 sterke nutriëntenCardio ondersteunend

QuattrO3 + PS90% Omega-3 rTGVisoliecomplex voor kinderen

WHC_Adv_OrthoFyto_juni15.indd 1 1/06/15 15:48

nr 3 - 2015

18

medisch dossier Y vo n n e va n S t i g t

StressEr is een grote relatie tussen de werking van de bijnieren en die van de schildklier. Vanuit evolutionair oogpunt is dat niet meer dan logisch. De bijnieren zijn onze stressregulatoren, zij worden vanuit de hypothalamus aangestuurd om noradre-naline, adrenaline en cortisol te maken. Ten tijde van stress zal het lichaam geen energie verspillen aan het produceren van warmte. Je zult energie moeten sparen om te kunnen rennen voor een beer. Bij een langdurig overmatige cortisol-productie zal resistentie optreden van niet alleen de thyroïd-receptoren, maar ook van insuline, testosteron, progesteron, oestrogenen en zelfs van cortisol zelf. Bij thyroïdresistentie kan het zijn dat er bij het bloedonderzoek geen afwijkende waarden gevonden worden. De schildklierhormonen zijn dan voldoende aanwezig, maar deze kunnen niet doen wat zij be-horen te doen. Dit fenomeen valt, net als een aantal andere aandoeningen, onder het Non Thyroidal Illness Syndrome. Hierbij is het niet de schildklier zelf die aangedaan is, maar kun je spreken van een regulering, of aanpassing van het hele hormonale systeem. Deze aanpassing moet een zekere functie hebben, het lichaam zal niet voor niets overgaan tot resistentie.

Een overmatige cortisolafgifte (lees langdurige stress) heeft overigens nog meer effecten. Ook de productie van TSH zal in dat geval verminderen. Overigens hebben de thyroïdreceptoren wel voldoende cortisol nodig om te kunnen functioneren.

Het ontstaan van reversed T3 is een minder bekend feno-meen. In normale situaties wordt T4 de cel in gebracht en ver-volgens omgezet in T3. In stressvolle situaties, tijdens vasten of ernstige lichamelijke aandoeningen wordt een deel van T4 omgezet in het niet werkzame reversed T3. Dit is een soort omgekeerd molecuul die volgens sommige bronnen de schild-klierreceptor bezet, waardoor T3 niet meer kan aanhaken. (Niet alle literatuur bevestigt deze visie. Het is nog onduide-lijk hoe dit mechanisme precies werkt.) Schildklierhormoon wat niet geactiveerd wordt in T3 of rT3 wordt afgebroken en uitgescheiden via sulfatie of glucuronidatie [2,3].

Duidelijk is dat cytokinen (zoals TNF-alfa) de schildklierfunctie beïnvloeden. Het zal duidelijk zijn dat de behandeling erop gericht zal moeten zijn om de aanmaak van cytokinen zoveel mogelijk te beperken. Inzetten van oervoeding helpt in elk ge-val om de aanmaak van cytokinen te verminderen [4].

Op internet zijn diverse sites te vinden waarop men aangeeft dat reversed T3 te verhelpen is met het tijdelijk slikken van een hoge dosering T3 (bijv. Cytomel). De gedachte daarach-ter is dat met het geven van alleen T3 in eerste instantie de TSH omlaag gaat. Vervolgens wordt er minder T4 geprodu-ceerd waardoor de omzetting van T4 naar reversed T3 ge-stopt wordt. Het lijkt erop dat reversed T3 maanden lang de receptoren bezet kan houden. Deze therapie van hoge T3-inname wordt door diverse deskundigen aanbevolen, maar door anderen ook afgeraden. Laten we het er voorlopig maar op houden dat de effectiviteit van deze therapie nog niet aan-getoond is.

Detoxificatie

Eén van de oorzaken van schildklierdisfunctie vind je in de ontregeling door toxische, endocrien verstorende stoffen. Denk daarbij aan PCB’s, dioxines, perchloraat, phthalaten, PBDE’s, lood, kwik, cadmium, insecticiden en bisphenol-A.

Zoals in tabel 1 te zien is hebben de diverse toxische stoffen verschillende effecten op de schildklierwerking:

•De schildklier zelf kan gehinderd worden in zijn functie,waardoor de productie van T4 (en ook T3) bemoeilijkt wordt;

•De schildklierreceptoren kunnen geblokkeerd wordendoor toxische stoffen, waardoor T3 zijn werk niet meer kan doen in de cel;

•Bepaaldestoffenbindenzichaanhettransportproteïnen;

• ErzijnstoffendiedeTSH-receptorbeïnvloeden;

•Dejodiumopnamekangehinderdworden;

•Dedeoïdinase-enzymendiedeomzetting vanT4naarT3bewerkstelligen kunnen geremd worden;

•Ende afbraak van schildklierhormonendoorde lever kanversneld worden.

Er zijn echter legio mensen die niet buitensporig veel in aan-raking zijn gekomen met deze stoffen en toch last hebben van een toxische belasting. Bij hen zal er vermoedelijk sprake zijn van een verstoord detoxificatiesysteem. Genmutaties in

endocrien verstorende stoffen

effecten op de schildklierhuishouding

Gechloreerde pesticiden, kwik, PBDE’s, PCB’s dioxinen (TCDD)

Direct toxisch effect op de schildklier

Amitrol, benzophenone, Mancozeb

Blokkade productie schildklierhormoon(vnl. T4)

Bisphenol A (BPA), dioxine, vlamvertragers, PCB’s, pht-halaten

Blokkade/Bezetten van schildklierreceptor

Vlamvertragers, PCB’s, penta-chlorophenol, phthalaten

Bezetten van transport-proteïnen

DDT, PCB’s Effect op TSH-receptor

Bromaten, perchlorates, phthalaten, thyocinaten

Blokkade jodiumopname

Cadmium, erythrosine (kleur-stof), hexachloorbenzeen, lood, kwik, octylmethoxycin-namate, PBDE’s, PCB’s

Blokkade deoïdinases

Acetochloor, PBDE’s, PCB’s Verhoogd afbraak van schildklierhormonen door lever

Tabel 1. De effecten van endocrien verstorende stoffen op de schildklier [5].

OFnr 3 - 2015

19

medisch dossierY vo n n e va n S t i g t

de vorming van de CYP450-enzymen, of mutaties in de en-zymsystemen van de fase-2-leverdetoxificatie liggen hieraan ten grondslag. De methylering is één van de belangrijkste enzymsystemen die hierbij een rol kan spelen. Jammer genoeg wordt hier in de reguliere geneeskunde zelden naar gekeken.

Een verstoorde methylering is één van de mogelijke verkla-ringen waarom vitamine-B12-deficiëntie samengaat met een verminderde schildklierwerking. Zoals bekend speelt vitamine B12 samen met foliumzuur een cruciale rol in de methylering. Laat nu net bij kinderen met autisme, ADHD en ADD vaak een verminderde leverdetoxificatie voorkomen [6].

OplossingenChronische stress is één van de belangrijkste oorzaken van een schildklierontregeling. Het aanpakken, oplossen of redu-ceren van stress is daarom behandeldoel nummer één. Denk daarbij niet alleen aan een hoge werkdruk, maar denk ook aan fysieke stressoren, zoals de ziekte van Lyme, virusinfecties of een schimmelbelasting.

Bekijk met een haarmineralentest de status van de mineralen- huishouding. Een laag ferritinegehalte komt veel voor. Denk ook aan een mogelijke koperstapeling in de schildklier zelf, als gevolg van een probleem in de kopertransportsystemen. Mogelijk is er dan een kopertekort op mitochondriaal niveau. Om koper te detoxificeren is het hoog suppleren van zink een optie. Om de ijzerstatus te verbeteren kun je vitamine C en B-vitaminen inzetten.

Voeding speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van auto-immuniteit. Met name de correlatie tussen het gebruik van gluten en de ziekte van Hashimoto wordt steeds duidelijker [7].

Om de belasting van toxische stoffen te verminderen, is het van belang om biologisch te eten. Het is aan te raden om de detoxificatiesystemen van de lever hierbij te ondersteunen. Denk hierbij vooral aan stoffen die de fase twee van de lever ondersteunen. Voor de methylering zijn vitamine B12, folaat, maar ook SAMe essentieel. Mineralen en sporenelementen worden vaak over het hoofd gezien, maar deze spelen een be-langrijke rol in de tweede fase van de leverdetoxificatie. Denk daarbij aan alle B-vitaminen, magnesium, zink, ijzer, koper, molybdeen en de zwavelhoudende aminozuren. Het gebruik van leverondersteunende kruiden zal pas echt effectief zijn indien de tweede fase van de leverdetoxificatie goed functio-neert.

Oervoeding bevat weinig antinutriënten, waardoor er minder cytokinen aangemaakt worden. Het verbeteren van de darm-functie zal om dezelfde reden een positief effect op de schild-klierfunctie hebben.

Een veel gebruikte orthomoleculaire therapie die de omzet-ting van T4 naar T3 zou verbeteren, is het suppleren van selenium en ribovlavine-5-fosfaat. Bij mijzelf is deze suppletie nooit effectief geweest. Ik denk ook niet dat voor mij (en voor vele anderen) daar de sleutel ligt. Belangrijk om te weten is dat de omzetting van T4 naar T3 geremd wordt door cortisol. Bij een verhoogd cortisolgehalte zal daarom T3 verlaagd zijn. En bij een langdurig te laag cortisolgehalte zou T3 verhoogd kunnen zijn en ontstaat er een hyperthyreoïdie.

CConclusieHet oplossen van schildklierproblemen is geen sinecure. Het vereist een lange adem om uit te zoeken waar de die-pere oorzaak ligt. Vanuit mijn eigen zoektocht kan ik al-leen maar zeggen dat de mitochondriale energieproductie cruciaal is, maar dat ook veel afhangt van de leverwerking en natuurlijk van de bijnierfunctie.

RReferenties1. Yau VM, Lutsky M, Yoshida CK, et al. Prenatal and

neonatal thyroid stimulating hormone levels and au-tism spectrum disorders. J Autism Dev Disord. 2015 Mar;45(3):719-30. doi: 10.1007/s10803-014-2227-2;

2. Peat R. Adrenaline decreases the conversion to T4 to T3, and increases the formation of the antagonistic re-verse T3 (Nauman, et al., 1980, 1984). Eur J Clin In-vest. 1980 Jun;10(3):189-92;

3. De Groot LJ, Beck-Peccoz P, Chrousos G, et al., editors. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.; 2000. The Non-Thyroidal Illness Syndrome;

4. van der Poll T, Romijn JA, Wiersinga WM, et al: Tu-mor necrosis factor: a putative mediator of the sick euthyroid syndrome in man, J Clin Endocrinol Metab 71:1567–1572, 1990;

5. Zoeller TR. Environmental chemicals targeting thyroid. Hormones (Athens). 2010 Jan- Mar;9(1):28-40;

6. Cubala-Kucharska M. The review of most frequentlyoccurring medical disorders related to aetiology of au-tismand the methods of treatment. Acta Neurobiol Exp (Wars). 2010;70(2):141-6;

7. Pinto-Sánchez MI, Bercik P, Verdu EF, et al. Extraintestinal manifestations of celiac disease. Dig Dis. 2015;33(2):147-54. doi: 10.1159/000369541. Epub 2015 Apr 22.

Verse biologische groenten.

AAuteurYvonne van Stigt, master in de klinische Psycho Neuro Immunologie. Zie www.oerslank.nu

energeticanatura.com

Whey Proteine Isolate™

Hoogwaardige licht verteerbare eiwitten

- Microfiltratie op lage temperatuur- Behoud van biologische actieve eiwitten zoals lactoferrine

en immunoglobuline- Volledig aminozuurprofiel (inclusief BCAA’s)

Natuurlijk herstellen

WheyProteinIsolate.indd 1 27/06/14 10:51

OFnr 3 - 2015

21

medisch dossierL u c a s F l a m e n d

De epigenetica van verslaving Het beloningsysteem

Het ervaren van een beloning is een biologisch proces dat wordt mogelijk gemaakt door het vrijgeven van belonings-stoffen. Deze worden via receptoren geactiveerd in de zenuwcellen. De beloningsstoffen bestaan uit neurotrans-mitters en hormonen, met dopamine en endorfine als de belangrijkste. De hersenen leren al vrij snel dat een bepaald middel, gedrag of situatie een prettige ervaring oplevert en wil dit herhalen. Deze herhaling is de basis van elke versla-ving. Verslaving ontstaat doordat hersencellen zich proberen aan te passen aan een verhoogde of verlaagde activiteit van de beloningsstoffen. Het maakt daarbij niet zoveel uit of de gewijzigde activiteit wordt veroorzaakt door troostvoeding, middelen (bijv. alcohol) of door een gewoonte.

Definiëring van verslavingZodra een voedingsdeskundige of een auteur voeding als een verslaving definieert, komen allerlei experten uitleggen dat voeding nooit kan leiden tot een verslaving. Bijvoorbeeld: ‘suikerverslaving bestaat niet’. Vervolgens worden er aller-lei argumenten naar voren gehaald die de ware aard van een verslaving moeten definiëren. Suikerverslaving zou volgens het reguliere dogma niet meer dan een gewoontegedrag zijn. Op de korrel genomen is in je neus peuteren of elke dag de hond drie keer uitlaten ook gewoontegedrag. Het mag duide-lijk zijn dat korte antwoorden op de vraag wat een verslaving is, niet altijd even bevredigend zijn.

In de eerste helft van de vorige eeuw werd de term ‘versla-ving’ alleen gebruikt in relatie tot een stof, niet tot gedrag (bijv. seksverslaving) en al zeker niet tot voeding. Het gebruik van deze stof moest minstens drie eigenschappen inhouden: 1. Men moet deze stof boven andere stoffen verkiezen;2. Men moet er steeds meer van gaan gebruiken om hetzelfde

effect te bereiken (tolerantie);3. Het niet (kunnen) gebruiken van deze stof leidt tot ontwen-

ningsverschijnselen.

Uit de voorgaande criteria kan men afleiden dat de stof een psychoactieve werking moet hebben. Wordt daar niet aan voldaan, is er volgens deze definitie geen sprake van versla-ving. Vanaf de jaren zestig werd het begrip ‘psychologische afhankelijkheid’ geïntroduceerd, met andere woorden de noodzaak om verslaving als een fysieke afhankelijkheid te

Uppers en downersHet activeren van het beloningssysteem kan zowel een belonend (uppers) als een verdovend (downers) effect tot gevolg hebben. De reden hiervoor heeft te maken welke signaalstoffen (neurotransmitters en hormonen) er worden geactiveerd. Maar ook de bipolaire werking van zo een signaalstof speelt een rol. Endorfine bijvoorbeeld activeert de vrijgave van dopamine (beloning), maar ook het parasympatisch zenuwstelsel (ontspanning). Deze bipolaire werking verklaart waarom we door het eten van suiker energie krijgen (beloning) en ons tegelijk ontspan-nen voelen. Het verschil tussen uppers en downers is daarom niet altijd eenduidig te maken.

Telkens wanneer iemand een toestand van euforie, plezier, genot, welbehagen of andere vorm van geluk ervaart,

wordt het beloningscircuit in de hersenen geactiveerd. Het beloningssysteem is evolutionair gezien zeer oud en is

geïntegreerd met andere hersengebieden. Het vertrekt vanuit de primitieve hersenen (overleving en reproductie) naar

het limbisch systeem (emoties) om te eindigen in de prefrontale cortex (leergedrag). Dit circuit staat in contact met an-

dere delen van het lichaam zoals de zintuigen, de geslachtsorganen en de huid.

Zoete verslaving

energeticanatura.com

Whey Proteine Isolate™

Hoogwaardige licht verteerbare eiwitten

- Microfiltratie op lage temperatuur- Behoud van biologische actieve eiwitten zoals lactoferrine

en immunoglobuline- Volledig aminozuurprofiel (inclusief BCAA’s)

Natuurlijk herstellen

WheyProteinIsolate.indd 1 27/06/14 10:51

nr 3 - 2015

22

medisch dossier L u c a s F l a m e n d

definiëren verdween van de aardbol. Critici argumenteerden dat het verschil tussen ‘verslaving’ en ‘compulsief gedrag’ dan niet meer te maken is. Bij compulsief gedrag is er een dwang-matige neiging om gedrag of handelingen te herhalen die het normaal functioneren in de weg staat. Hetzelfde kan men zeggen over een psychoactieve stof. Bekijkt men de DSM-V (psychiatrische handleiding van aandoeningen) dan valt op dat er maar twee van de zeven criteria verwijzen naar fy-sieke afhankelijkheid (de eerste twee), dit zijn tolerantie en afhankelijkheid. Om aan de diagnose ‘verslaving’ te voldoen, moet men volgens de DSM drie van de zeven criteria hebben, zonder dat tolerantie en afhankelijkheid per definitie moeten betrokken zijn. Dit leidt tot de aparte situatie dat iemand vol-doet aan de diagnose ‘afhankelijkheid van een psychoactief middel’ zonder dat die persoon lichamelijk afhankelijk hoeft te zijn. Vervolgens kan men zich de vraag stellen waarom er nog langer een psychoactief middel in het spel moet zijn als de gedragsmatige kenmerken volgens diezelfde DSM vol-staan. Met andere woorden, verslaving is een gewoontege-drag waarbij een psychoactieve stof een rol ‘kan’ spelen, maar het is geen noodzakelijkheid. Eén van de meest gebruikte mantra’s in de psychiatrie met betrekking tot verslaving is de ‘ernst van de ‘ontwenningsverschijnselen’. Deze moeten (met nadruk op moeten) minstens gelijk zijn aan de ontwennings-verschijnselen van zwaar alcoholgebruik en harddrugs. Dit houdt in dat verslaving alleen maar kan bestaan als men bij het stoppen van een middel symptomen krijgt zoals delirium, stuipen, tremor, epileptische insulten, griepverschijnselen, zweten en nachtmerries. Als hier niet aan wordt voldaan, is er geen sprake van verslaving. Case closed.

Uit het voorgaande wordt duidelijk dat de definiëring van de term ‘verslaving’ dringend aan een revisie toe is. De weten-schap heeft niet stilgestaan en er zijn tal van nieuwe inzichten ontstaan vanuit de epigenetica die gevolgen hebben voor de definitie van verslaving. Zo heeft de epigenetica aangetoond dat het beloningssysteem op een gelijkaardige manier rea-geert op suiker dan op heroïne. Minstens drie criteria doen zich voor bij het langdurig gebruik en in grote mate eten van suiker:

1. Er is een hunkering naar meer;2. Er treedt tolerantie op waardoor men meer zoetigheden eet;3. Er zijn ontwenningsverschijnselen als men met suiker stopt.

De suikerunie benadrukt bijvoorbeeld dat suiker niet versla-vend zou zijn met het argument dat als men glucose inspuit bij ratten het beloningssysteem niet wordt geactiveerd. Dat klopt, maar men vergeet er bij te zeggen dat het de smaak-receptoren zijn die via het suiker-smaak-gen het beloning-systeem én de vrijgave van insuline activeren als men suiker proeft, zelfs zonder het in te slikken. Selectief gebruik ma-ken van onderzoek is het fundament van de farmaceutische

industrie waarop de ‘evidence based geneeskunde’ is geba-seerd. Een doorsnee farmaceutisch onderzoek maakt gebruik van deelnemers die via preselectie zijn verworven, vervol-gens haalt men de negatieve parameters uit het onderzoek of men schuift nadelige onderzoeken in de kast. Deze fraaie on-derzoeksresultaten worden dan toegepast op de massa. Het is dan ook apart dat de medische wetenschap die zelf zeer selectief te werk gaat, voedingsdeskundigen met de vinger wijst omwille van het ‘selectief aanhalen van onderzoeken’.

De epigenetica van verslaving Het beloningssysteem staat in verbinding met neurale cir-cuits die te maken hebben met overleving en reproductie. Dit houdt onder meer in dat de hersenen beloning koppelen aan overleving en reproductie. Op hetzelfde ogenblik dat men een toestand van geluk ervaart, activeert een lichaamseigen stofje deze emotie. Emoties en gedachten zijn niet-materiële toestanden die biologisch worden voorbereid binnen een netwerk van neuronen. Dit neurologisch netwerk wordt ge-activeerd door neurotransmitters en hormonen zoals endor-fine en dopamine. Deze geluks-signaalstoffen worden op hun beurt aangestuurd door onze genen.

Het genoom – de verzameling van 25.000 genen dat de mens rijk is - omvat twee reproductieve functies; het overbrengen van het erfelijk materiaal op het nageslacht en het reprodu-ceren van de meer dan 100.000 eiwitten. Hiertoe behoren ook de geluks-signaalstoffen en de receptoren. Onze genen reguleren de geluksstoffen. Staat het gen aan, maakt het de nodige eiwittenstructuren (signaalstoffen en receptoren) aan die nodig zijn om het beloningssysteem te kunnen acti-veren. Elke keer als endorfine en dopamine worden geacti-veerd, verloopt dit via het activeren van receptoren. Deze ac-tivatie gaat gepaard met de intracellulaire opname van deze geluksreceptoren intracellulair opgenomen. Deze geluksre-ceptoren worden teruggezet op de celwand of intracellulair afgebroken. Dit proces om receptoren beschikbaar te hou-den wordt epigenetisch gereguleerd.

Bij een langdurige overstimulatie van het belonings-

systeem door bijvoorbeeld suiker, E621 en exorfinen

verminderen de genen de beschikbaarheid van de en-

dorfine- en dopaminereceptoren. Dit proces noemt men

downregulatie of een vermindering van het aantal re-

ceptoren op de celwand. Receptor downregulatie heeft

tot gevolg dat er minder geluksstoffen kunnen geacti-

veerd worden, wat leidt tot resistentie van deze signaal-

stoffen.

OFnr 3 - 2015

23

medisch dossierL u c a s F l a m e n d

Het beloningssysteem wordt in hoofdzaak gestimuleerd door endorfine [1] en dopamine [2]. Dopamine heeft een erg korte werkingsduur van ongeveer één seconde [3]. Endorfine is het langst werkende lichaamseigen opiaat met een werkingsduur tussen de twee en 15 minuten [4]. De activatie van dopamine wordt gereguleerd door een samenspel van drie receptoren. Eerst wordt endorfine geactiveerd, vervolgens wordt GABA afgeremd en deze afremming maakt dopamine vrij [5]. Dit betekent dat de afgifte van dopamine afhangt van het aantal endorfine- en de GABA-receptoren die op dat moment be-schikbaar zijn. Bij een vermindering van deze receptoren kan er minder dopamine geactiveerd worden.

In tegenstelling tot wat men vaak veronderstelt, hebben mensen met een verzwakt beloningssysteem (bijv. depres-sie, dysforie, anhedonie, ADHD en autisme) niet minder en-dorfine en dopamine dan de gemiddelde mens. Mensen met autisme hebben zelfs drie keer meer endorfine dan andere mensen [8]. Uit onderzoek kan men afleiden dat de hoeveel-heid beloningsstoffen niet de voornaamste factor is in een verzwakt beloningssysteem.

Uit onderzoek kunnen we afleiden dat chronische overstimu-latie van het beloningssysteem leidt tot een verlaagde recep-tor-beschikbaarheid [15]. Door een verlaagde expressie van de genen die de aanmaak van de receptoren aansturen en een toename van de DAT-activiteit [16]. Hierdoor is er min-der dopamine aanwezig in de synaptische spleet). Deze ver-zwakking van het beloningssysteem wordt veroorzaakt door de zogenaamde ‘epigenetische adaptatie’ [17]. De genen die de aanmaak van de geluksreceptoren en de dopamine-trans-porter besturen, wijzigen hun expressie door toedoen van een nadelige omgevingsfactor (bijv. troostvoeding [18]). De gewijzigde genexpressie heeft twee directe gevolgen:

1. Door de verlaagde receptor-beschikbaarheid kan er min-der dopamine en endorfine geactiveerd worden in de zenuwcellen. Dit proces noemt men endorfine- [19] en dopamineresistentie [20]. De zenuwcellen worden als het ware resistent voor deze beloningsstoffen. Hetzelfde doet zich voor als men insuline overstimuleert door suiker en exorfinen, dit verhoogt de kans op insulineresistentie [21].

2. Door de toename van de dopamine-transporter (DAT) neemt de concentratie dopamine af in de synaptische spleet.

Omwille van de erg korte werkingsduur van dopamine

dient er een bijkomende factor te zijn die de afgifte én de

werking van dopamine in stand houdt. Dit mechanisme

bestaat uit twee factoren:

1. Endorfine activeert de afgifte van dopamine [6]. Door

van de langere werkingsduur van endorfine, kan er ge-

durende langere tijd dopamine afgegeven worden.

2. De dopamine afgifte wordt vervolgens in de synapsen

getransporteerd door de dopamine transporter (DAT),

dit proces noemt men ‘dopamine re-uptake’ (heropna-

me) [7]. Hoe minder DAT er in de synaps actief is, des

te groter de dopamineconcentratie in de synaptische

spleet. Methylfenidaat (bv. Ritalin® en Concerta®) is

een ‘dopamine re-uptake inhibitor’, deze geneesmid-

delen blokkeren de dopaminetransporter waardoor er

minder dopamine presynaptisch wordt heropgenomen.

Hierdoor verhoogt de concentratie aan dopamine in de

synaptische spleet.

De kwaliteit van het beloningssysteem is afhankelijk van meerdere factoren:

1. De hoeveelheid gelukstoffen: endorfine en dopamine.

2. Het aantal en de gevoeligheid van de receptoren, aan-gezien deze de geluksstoffen activeren. Hoe lager de receptor-beschikbaarheid, des te ‘resistenter’ de belo-ningsstof wordt (bijv. endorfine- [9] en dopamineresis-tentie [10]). Hierdoor wil men meer beloningsstoffen ‘scoren’ om dit gemis (resistentie) te compenseren (bijv. eetstoornissen [11] en verslavingen [12]).

3. De hoeveelheid dopamine-transporters (DAT) in de sy-naptische spleet. Meer transporters betekent minder dopamine [13]. Er zijn geen transporters van endorfine bekend.

4. De expressie van de beloningsgenen die de aanmaak van deze geluksstoffen en hun receptoren aansturen. Hoe lager de genexpressie, des te minder gelukstoffen en receptoren er worden aangemaakt [14].

nr 3 - 2015

24

medisch dossier L u c a s F l a m e n d

De verslavende aspecten van troostvoedingEr zijn van die ogenblikken dat men naar troostvoeding hun-kert; op momenten dat we ons eenzaam voelen, als het hart is gebroken, de stress teveel wordt of als men zich wil ont-spannen na een drukke dag. Troostvoeding bestaat uit voe-dingsstoffen die het beloningssysteem overmatig stimuleren. De hoge concentraties endorfine [22] en dopamine [23] die hierbij vrijkomen hebben een remmend effect op de stress-hormonen [24], waardoor we ons al snel ontspannen voelen.

Troostvoeding en junkfood hebben in de eerste fase een snel-le toename van endorfine [25] en dopamine [26] tot gevolg. Deze piek wordt al snel gevolgd door een drastische afname van deze beloningsstoffen, waardoor we hunkeren naar meer (up-regulatie-fase). Pas na langdurig gebruik van deze voe-dingsmiddelen ontstaat een epigenetische aanpassing: de genen verminderen de werking van endorfine en dopamine (downregulatie-fase). Beide fasen spelen zich meestal af voor de adolescentie. Verslaving ontstaat doordat hersencellen zich proberen aan te passen aan een verhoogde (upregulatie) of verlaagde activiteit (downregulatie) van de gelukshormonen.

Herstel van het beloningssysteemDe voedingsindustrie maakt gretig gebruik van het feit dat troostvoeding een verleider is waaraan de meeste mensen amper weerstand kunnen bieden. Deze industrie bewerkt ons voedsel bewust zodanig dat het maximale ‘genotspunt’ wordt bereikt. De voedingsindustrie gaat daarin erg ver, om dat te bereiken maken ze gebruik van scheikundigen en marketing-mensen; zodat hun producten onweerstaanbaar zijn voor ons consumenten. Ook huren ze academische opiniepeilers in om het ‘gezonde’ imago te benadrukken. De praktijk laat de an-dere kant zien van dit ‘gezonde’ imago; de obesitas, diabetes type 2, vermoeidheid, depressie en ADHD-epidemie. Langdurig belastende stress en het overmatig consumeren van ‘troostvoeding en junkfood’ verzwakt de werking van het beloningssysteem en verhoogt de stress- en prikkelgevoelig-heid. Vanuit de reguliere logica camoufleert men deze symp-tomen door nog meer stimulatie en verdoving. Denk hierbij aan dopamine stimulerende geneesmiddelen zoals methyl-fenidaat en dextro-amfetamine. Om de toenemende stress en onrust te verdoven, zet men GABA-geneesmiddelen in zoals de benzodiazepines waaronder de kalmeer- en de slaapmid-delen. Antidepressiva zijn eerder stressremmers vanwege hun remmend effect op NMDA, een stofje dat vrijkomt als het beloningssysteem is uitgeput. Deze geneesmiddelen bieden een tijdelijk soelaas en verergeren de oorspronkelijke proble-matiek.

onderzoek: AD(H)D op één generatie door troostvoeding

Vrouwen die tijdens de prenatale fase in hoofdzaak

troostvoeding eten, krijgen kinderen met een voorkeur

voor junkfood. Het onderzoek [27] dat uitgevoerd werd

op ratten laat zien dat troostvoeding leidt tot epigene-

tische veranderingen in de werking van het beloningssys-

teem. Niet alleen geeft dit onderzoek inzicht in het steeds

toenemende obesitasprobleem, maar het verklaart ook

waarom sommige mensen wel en niet kunnen weerstaan

aan troostvoeding. De ironie is dat moeders die bij hun

kinderen aandringen om hun groenten en fruit op te eten,

zelf de oorzaak zijn dat hun kinderen een voorkeur heb-

ben voor troostvoeding.

Uit dit onderzoek valt af te leiden dat troostvoeding op

langere termijn de werking van beloningssysteem uitput.

De neurologische kenmerken komen overeen met de pa-

thologie van AD(H)D. Dat de hersenen zich aanpassen aan

een langdurige overstimulatie ziet men ook bij langdurig

gebruik van Ritalin®. Dit middel bijvoorbeeld veroorzaakt

in de eerste fase van de behandeling een overactief belo-

ningssysteem. Na langdurig gebruik raakt het belonings-

systeem nog meer uitgeput.

Troostvoeding bestaat uit:•Suikers en snelle koolhydraten zoals frisdranken, fruit-

sappen, koekjes, gebak, snoep, ontbijtgranen en jam;•Combinaties van vet en snelle koolhydraten: roomijs,

frieten, aardappelpuree, chocolade, en pudding;•exorfinen: dit zijn morfineachtige stoffen uit gluten

(tarwe, spelt, kamut, rogge en gerst) zuivel, soja en spinazie……

Junkfood is te vergelijken met troostvoeding, maar met een lagere nutritionele waarde en veel verzadigde vet-ten, hoog aan snelle koolhydraten, veel zout en vaak bewerkt met allerlei industriële toevoegingen zoals smaakversterkers (E621). Voorbeelden zijn kant en kla-re maaltijden, kroket uit de muur, pizza, hamburger- en shoarmabroodjes, frituurgerechten, hotdog en chips.

Coënzym Q10 – kies voor het beste. Leg de lat hoger

Probeer het originele Q10 productAls u nog geen Bio-Q10 gebruikt hebt, dan heb je nog niet ten volle het effect van coënzym Q10 ervaren. Probeer Bio-Q10 om de perfectie te ervaren van 20 jaar onderzoek en verbetering van productietechnieken.

Het origineel,

gebruikt voor de

Q-Symbio studie

Lucht- en vochtdichte doordruk blisterverpakkingen,verzekeren de hygiëne.

Bio-Q10 is gekozen als het officiële referentie product voor internationaal wetenschappelijk Q10 onderzoek.

BE_Q

10_A

D_O

rtho

fyto

_DU

_210

x148

-5_0

215

Bio-Q10 van Pharma Nord is verkrijgbaar bij uw apotheker

Meer dan 90 wetenschappelijke studies documenteren de product-eigenschappen.

De productie, het verpakken en de kwaliteitscontrole vinden plaats in de eigen GMP-gekeurde productie eenheid van Pharma Nord in Denemarken.

Het origineel Q10 product van Pharma Nord.

Donkere capsules beschermen tegen het licht en bevatten 100 mg Q10 die opgelost is in plantaardige olie.

Het resultaat van 23 jaar productontwikkeling en onderzoek.

Bevat coënzym Q10 en vitamine C dat bijdraagt tot een normaal energieleverend metabolisme.

100% natuurlijke lichaams-identieke Q10 van Precise Ingredients.

Gedocumenteerde opname, werkzaamheid* en veiligheid.

* Natuurlijk coënzym Q10 en vitamine C dat bijdraagt tot een normaal energieleverend metabolisme en de vermindering van vermoeidheid en moeheid.

Gratis doosje? Neem deel aan de wedstrijd op www.pharmanord.be/q10-wedstrijd

Innoverend voor de gezondheidKwaliteit – Veiligheid – Doeltreffendheid Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60E-mail: info-be@pharmanord.com

25

medisch dossierL u c a s F l a m e n d

‘back-to-basics’plan

Herstel van het beloningssysteem vindt plaats door de oor-

spronkelijke fabrieksinstellingen van de belonings-genen te

her-configureren. Dit gebeurt door de factoren die oversti-

mulatie veroorzaken te verminderen. Dit kan verandering

van de voeding zijn, het verminderen van psychische en bio-

logische stress (bijv. NMDA en histamine) en het aanpakken

van middelen- en gedragsverslavingen. Onze genen zijn niet

ingesteld op het chronisch verwerken van een eindeloze

reeks genot en stress. De basis is een ‘back-to-basics’ plan.

Vanzelfsprekend protesteren de hersenen als er minder be-

loningspunten worden gescoord. Dit protest komt via het

‘slachtoffer stemmetje’ dat beschikt over een rijk repertoire aan argumenten. Waarom zou suiker en brood ongezond zijn als iedereen het eet? En als E621 zo schadelijk was, waarom laat de gezondheidsinspectie dit dan toe? Of wat voel ik me zielig als ik uitgenodigd ben en iedereen aan de taart gaat. Wie echter aandachtig luistert naar dat slachtof-fer stemmetje merkt dat het gewoon bang is om een oude gewoonte te doorbreken. Net zoals we bang zijn een slechte relatie te beëindigen omdat we dan de gehechtheid en het vertrouwde verlaten…. Uit onderzoek blijkt dat onze herse-nen na gemiddeld een half jaar zijn afgekickt van troostvoe-ding en junkfood [28].

RReferentiesDe referenties van dit artikel kunt u opvragen bij Pascale Van den Heede: pascale.vandenheede@orthofytomedia.org

AAuteurLucas Flamend is verpleegkundige, orthomoleculair deskundige, EEG analyticus, psychotherapeut en epi-geneticus met specialisatie in de opioïde epigenetica. Hij is oprichter van Exendo®, Exendo® Opleidingen, Exendo® Analytics en Exendo® Epigenomics. Eind 2015 komt zijn eerste boek uit. Websites: www.exendo.be en www.exendo-epigenomics.com

AMANPRANA

90%RAW

0% JUNK

100% VEGAN

Wat is 3x gezonder dan extra virgin kokosolie ?

Bart Maes, oprichter Amanprana: “In 2005 bracht Amanprana als eerste haar legendarische 100% extra vierge kokosolie naar Europa. Vandaag zijn de gezondheidsvoordelen van extra vierge kokosolie algemeen bekend en aanvaard. Amanprana verfi jnde ondertussen haar kennis. 10 jaar later is bekend dat Cocos+Olive+Red Palm extra vierge oliemengeling van Amanprana 3x gezonder is voor bakken en smeren.”

Voor bakken en smeren is Cocos+Olive+Red Palm 3x gezonder dan alleen kokosolie

BESTE KWALITEITVOEDING ALS MEDICIJN

Ingrediënten kokosolie Cocos+Olive+Red Palm

Voordelen kokosolie JA JA van extra virgin kokosolieRijk aan gezonde omega-9 NEE JA van extra virgin olijfolieRijk aan chlorofyl NEE JA van extra virgin olijfolieRijk aan polyfenolen NEE JA van extra virgin olijfolieRijk aan Vitamine E NEE JA van duurzame rode palmolieRijk aan carotenen NEE JA van duurzame rode palmolieKoelkast-smeerbaar NEE JA van Cocos+Olive+Red Palm

www.noble-house.tkSUPER FOOD

Cocos+Olive+Red Palm schenkt jou het beste van 3 werelden: koudgeperste kokosolie uit Sri Lanka, extra vierge olijfolie uit Spanje en ongeraffi neerde duurzame rode palmolie uit Colombia. Deze Amanprana oliemix bevat van nature veel sterolen, polyfenolen, carotenen, vitamine E (7 soorten), squaleen, co-Q10, chlorofyl. In de koelkast bewaard, is Cocos+Olive+Red Palm meteen smeerbaar op je brood. Vergeet bio-margarine. Bak en wok voortaan 3x gezonder dan met kokosolie alleen. Info, recepten en inschrijven op de nieuwsbrief: www.noble-house.tk. Tel 00 32 3 653 25 41. Verkrijgbaar in biowinkels of thuisgeleverd via www.amanvida.eu

Orthofyto COP juli2015.indd 1 03/06/15 13:18

OFnr 3 - 2015

Uit de praktijkM i a Ve ra c h t e r t

27

Celzoutentherapie Het gelaat als uitgangspunt

Wie was dr. Schlüssler?

Dr. Schlüssler (1821-1898) was een Duitse chirurg en verloskun-dige. Tevens had hij een sterke interesse voor de homeopathie. Als homeopathische arts was hij op zoek naar een eenvoudige genezingsmethode die overzich-telijk en toegankelijk was. Hij stelde vast dat door een tekort aan minerale zouten in de cel een remming van de stofwisse-ling plaatsvond. Zijn grondgedachte was dat wanneer deze zouten aangevuld worden de stofwisseling weer optimaler gaat functioneren. De cellen in het lichaam kunnen hun functie hernemen wat dan tot een betere gezondheid leidt. Deze zou-ten kunnen niet door het lichaam worden aangemaakt, enkel worden toegevoegd.

Wat zijn celzouten?

Celzouten zijn lichaamseigen mineralen die in elke cel in een bepaalde hoeveelheid voorkomen. Normaal nemen we de mineralen op via de voeding, echter door een gebrekkige spijsvertering is de opname bij de meeste mensen minder goed. Celzouten zijn dusdanig verkleind/verdund dat ze snel - via het mondslijmvlies - opgenomen kunnen worden. Via het bloed gaan ze naar de lichaamscellen waar ze de celmem-braan passeren. Celzouten vullen intercellulaire tekorten snel aan waardoor de celfunctie aanzienlijk verbetert.

Dr. Schlüssler koos voor verbindingen zoals ze in het lichaam voorkomen dat wil zeggen eenvoudige verbindingen. Bij deze verbindingen is er altijd een negatief en een positief geladen deel, ionen genoemd. Het negatief geladen ion kan bijvoorbeeld chloride,fluoratum,fosfaatofsulfaatzijn.Depositiefgeladenionen zijn calcium, natrium, kalium, ferrum en magnesium.

Wanneer deze mineralen in hun pure vorm worden genomen, kunnen zij een belasting vormen voor het lichaam. In de vorm van celzouten (fijnstoffelijk verdund in D6 of D12) is de kans op overdosering nihil.

Werking van celzouten

De werking van de celzouten vindt plaats op cellulair niveau. De celzouten geven een verandering in het membraan- potentiaal; de elektrische spanning die heerst over het mem-braan. Celzouten zorgen voor een herstel van het elektrisch evenwicht in de lichaamsvloeistoffen doordat de positieve en de negatieve ionen met elkaar in evenwicht komen.

De natriumkalium-balans wordt aanzienlijk verbeterd. De na-triumkanalen worden geopend en de natriumionen stromen de cel in. Door repolarisatie worden de kaliumkanalen aan-gezet tot openen en de kaliumionen stromen de cel weer uit tot dat er evenwicht is bereikt. Dit alles leidt tot een betere celademhaling en een balans intra- en extracellulair.

Tussen de cel en de omgeving is er een uitwisseling. De om-geving probeert de cel te beïnvloeden maar de cel zal steeds trachten zich te normaliseren en te reguleren. Bij tekorten intracellulair zal het lichaam vanuit het extracellulaire aanvul-len. Daardoor ontstaat er op termijn extracellulair een dis- balans. Als er extracellulaire tekorten zijn, ontstaat er een blij-vende disbalans intracellulair. Door toevoeging van de celzou-ten kan het evenwicht zich herstellen binnen en buiten de cel.

Hé wat zie jij er goed uit!” of ”Ik schat je veel jonger”, zeggen we als mensen er goed uitzien. Zij stralen gezondheid en

vitaliteit uit. Anderzijds zijn er ook mensen die helemaal geen goede uitstraling hebben en waarbij het gelaat duide-

lijke sporen laat zien. Zo binnen, zo buiten vertaalt de innerlijke gemoedstoestand. Een gezonde geest en gezond lichaam

gaan hand in hand en de uiterlijke tekenen geven zowel fysieke als emotionele belastingen weer.

“

Figuur 1. Het gebruik van celzouten verbetert de natriumkalium-balans.

AMANPRANA

90%RAW

0% JUNK

100% VEGAN

Wat is 3x gezonder dan extra virgin kokosolie ?

Bart Maes, oprichter Amanprana: “In 2005 bracht Amanprana als eerste haar legendarische 100% extra vierge kokosolie naar Europa. Vandaag zijn de gezondheidsvoordelen van extra vierge kokosolie algemeen bekend en aanvaard. Amanprana verfi jnde ondertussen haar kennis. 10 jaar later is bekend dat Cocos+Olive+Red Palm extra vierge oliemengeling van Amanprana 3x gezonder is voor bakken en smeren.”

Voor bakken en smeren is Cocos+Olive+Red Palm 3x gezonder dan alleen kokosolie

BESTE KWALITEITVOEDING ALS MEDICIJN

Ingrediënten kokosolie Cocos+Olive+Red Palm

Voordelen kokosolie JA JA van extra virgin kokosolieRijk aan gezonde omega-9 NEE JA van extra virgin olijfolieRijk aan chlorofyl NEE JA van extra virgin olijfolieRijk aan polyfenolen NEE JA van extra virgin olijfolieRijk aan Vitamine E NEE JA van duurzame rode palmolieRijk aan carotenen NEE JA van duurzame rode palmolieKoelkast-smeerbaar NEE JA van Cocos+Olive+Red Palm

www.noble-house.tkSUPER FOOD

Cocos+Olive+Red Palm schenkt jou het beste van 3 werelden: koudgeperste kokosolie uit Sri Lanka, extra vierge olijfolie uit Spanje en ongeraffi neerde duurzame rode palmolie uit Colombia. Deze Amanprana oliemix bevat van nature veel sterolen, polyfenolen, carotenen, vitamine E (7 soorten), squaleen, co-Q10, chlorofyl. In de koelkast bewaard, is Cocos+Olive+Red Palm meteen smeerbaar op je brood. Vergeet bio-margarine. Bak en wok voortaan 3x gezonder dan met kokosolie alleen. Info, recepten en inschrijven op de nieuwsbrief: www.noble-house.tk. Tel 00 32 3 653 25 41. Verkrijgbaar in biowinkels of thuisgeleverd via www.amanvida.eu

Orthofyto COP juli2015.indd 1 03/06/15 13:18

nr 3 - 2015

Uit de praktijk M i a Ve ra c h t e r t

28

Celzouten geven beweging, geven in- en uitstroom, maken los wat vast zit, handhaven harmonie en evenwicht. De stofwis-seling wordt gereguleerd waardoor de gezondheidsklachten geheel of gedeeltelijk verdwijnen. De cellen zijn weer meer in staat om voeding op te nemen uit de extracellulaire ruimte.

De celzouten functioneren als bouw- en grondstoffen. Ons lichaam heeft bijvoorbeeld calcium nodig voor de vorming van botten en tanden. Als calcium voldoende aanwezig is, kan de opbouw goed plaatsvinden. Bij tekorten worden de reserves aangesproken en ontstaan er lichamelijke klachten, vaak chronisch van aard.

Als functiemiddel zijn celzouten nodig voor een goede stof-wisseling. De stofwisseling verwerkt alles wat op ons af komt: dat wat via onze voeding tot ons komt maar ook dat wat we aan indrukken en invloeden opdoen. Indien de stofwisseling niet op de juiste manier kan werken, is er sprake van over-belasting en kunnen gezondheidsklachten ontstaan. De cel- zouten sturen aan, verwerken en verbeteren de opname.

De celzouten hebben ook een ontgiftende werking. De biochemische processen vragen veel mineralen en vitaminen. Door aanvulling met celzouten kunnen de ontgiftingsprocessen beter werker zodat ons lichaam efficiënter wordt gereinigd en weer op een gezondere manier kan functioneren.

Naast de biochemische werking van celzouten hebben zij ook energetische karaktereigenschappen. Calcium is bijvoor-beeld de drager van de zwaartekracht en zorgt ervoor dat een plant, dier of mens zich kan manifesteren. Ferrum geeft zelfvertrouwen en natrium hoort bij de gevoelens en emoties. Kalium geeftmentale kracht.Doordat de celzouten verbin-dingen aangaan, hebben zij specifieke kenmerken.

Gelaatdiagnose als insteek voor celzoutentherapie

In het gelaat ziet men de tekorten of de lichaamsbelasting(en) voordat die op een andere manier manifest wordt. Iedere be-lasting van de stofwisseling tekent zich in het gelaat. Er wordt gekeken naar gezichtskenmerken, uiterlijke verkleuringen en algemene klachten. De gelaatdiagnose geeft veel informatie over iemands gezondheidstoestand.

De huid van het gelaat is sterk doorbloed waardoor we tekor-ten snel kunnen waarnemen. Bloed krijgt zijn rode kleur door de hemoglobine, een eiwit in de rode bloedcellen dat zuurstof kan binden. Hoe meer zuurstof de rode bloedcellen bevatten, hoe roder het bloed. Als een rode bloedcel in de haarvaten zuurstof heeft afgestaan, stroomt het zuurstofarme bloed via het aderstelsel naar de longen om daar weer zuurstof op te nemen. Het zuurstofarme bloed geeft de aderen onder de huid hun blauwige kleur.

Het gelaat was voor dr. Schüssler een belangrijk hulpmiddel bij het vaststellen van de diagnose. Naast de huidverkleurin-gen zijn lijnen en groeven in het gelaat van belang. Elk ken-merk, elke lijn en vorm heeft een betekenis die van invloed is op ons karakter en tot onze relaties (volgens de gelaatkunde).

Iedere lichaamscel bevat levensenergie en geeft voeding. Deze energie moet goed kunnen stromen. Men spreekt dan van helioda of liefdesenergie. Mensen stralen. Gezichtslijnen ontstaan als er iets je gevoelsleven raakt. Wanneer de ener-gie niet goed stroomt, verdwijnt ook de vitaliteit. Hierdoor ziet men mogelijk zwellingen of indeukingen ontstaan. Het is niet zozeer wat er gebeurt maar de manier waarop alles ge-voeld wordt waardoor de uiterlijke kenmerken zich tekenen.

Om te komen tot een goede diagnose is natuurlijk het verhaal van de cliënt belangrijk. Alle informatie bij elkaar geeft een totaal beeld van de cliënt waardoor een effectieve therapie kan worden gestart.

Afbeelding 2. Het gelaat zegt veel over iemands gezondheidstoestand.

QWie de positieve eenvoud van celzouten ervaart, wil ze niet meer missen in de praktijk.

QCelzouten maken beweging en geven weer energie.

Algemene betekenis kleuren gelaat:

•Wittekleur:energietekort;

•Blauw-rozekleur:zuurstoftekort,minderlevenen

lichaam gaat vastzetten;

•Rodekleur:extrabloedtoevoernaarbepaaldgebieden;

•Bruin,gelekleur:oude,diepelagen,lichaamwilschonen;

•Groenekleur:afvalstoffen,opruiming;

• Zwartekleur:weefselisdood.

In de praktijk

In acute situaties helpen celzouten vrijwel onmiddellijk en zetten aan tot herstel van het lichaam. Op die manier kan men snel ingrijpen bij koorts of pijnklachten. Door gericht te werken is er vlug verbetering bij verkoudheden of griep- toestanden omdat het herstel bevorderd wordt. Als eerste hulpmiddel geven celzouten een prima resultaat.

Bij chronische klachten geven celzouten op termijn positieve resultaten. Het vraagt begeleiding en een juiste toepassing van de gekozen celzouten. Tevens vraagt het inzicht in de problemen waarmee men worstelt. Door de celzouten in te zetten verbetert de energie waardoor het herstelproces in beweging komt. Naast inwendig gebruik kan men celzouten ook uitwendig gebruiken in de vorm van een zalf of masker.

Er is geen wisselwerking van celzouten met andere medicij-nen. Doordat de algemene welzijnstoestand verbetert, kan mogelijk het medicatiegebruik afgebouwd worden (in samen-spraak met behandelend arts).

Er zijn ook grenzen aan de celzoutentherapie. Wanneer een ziekteproces zover gevorderd is, is (volledig) herstel mis-schien niet meer mogelijk. Celzouten kunnen dan wel onder-steuning bieden.

Uit de praktijkM i a Ve ra c h t e r t

Het gelaat is boeiend, de mens achter het gelaat is oneindig boeiend. Het toont je de weg naar je innerlijke natuur en laat je ontdekken wie je bent. Wanneer je leeft volgens je natuur, straal je dat ook uit.

A

AuteurMia Verachtert is bloesem- en celzoutentherapeute.www.voedingvoordebloeivanjeleven.be

R

Referentie

•Feichtinger T, Niedan-Feichtinger S. Antlitzanalyse inder biochemie nach Dr Schussler, Feichtinger Thomas/Susana. ISBN: 9783830473633;

•FeichtingerT,Niedan-FeichtingerS.Schussler-SalzefursLeben.

Vraag naar Nigella Oil Superior in de betere natuurvoedingswinkel. Meer weten? Bel 052 48 43 00of surf naar ojibwa.be

NATAOSK E Y N U T R I T I O N

WWW.NATAOS.COM

Krachtig hulpmiddel uit de natuur Drieduizend jaar geleden wisten de Egyptische farao’s reeds de gezondheidsbevorderende krachten in de natuur naar waarde te schatten. Een van hun algemene midde-len was zwarte komijnolie (Nigella Sativa L. olie). Zo heeft men in het graf van de beroemde farao Toetanchamon een fl esje van deze olie aangetroffen. Ook de Egyptische koningin Nefertete wist dat zwarte komijnolie bijzonder goed was. De olie zou één van haar geheime middeltjes zijn geweest voor vitaliteit en schoonheid.

Nigella Oil Superior van Nataos wordt via een speciale methode koud geperst. Dankzij deze methode wordt de olie optimaal beschermd tegen oxidatie en behoudt ze al haar nutritionele waarden.Nigella Oil Superior van Nataos is van biologische oor-sprong en de fi jnste, koudgeperste zwarte komijnolie. Deze olie bevat meer dan 100 bioactieve stoffen met een hoog gehalte aan:

• Vitaminen: A, E.• Enzymen en co-enzym Q10.• Vetzuren: linolzuur (omega-6), oliezuur (omega-9),

palmitinezuur, linoleenzuur (omega-3), palmitoleïne-zuur (omega-7), myristinezuur, margarinezuur, steari-nezuur, arachidonzuur, eicoseenzuur, n-eicosaanzuur, lignocerinezuur, erucazuur, beheenzuur.

• Etherische oliën met de gewenste actieve stoffen (nigellon, thymoquinone).• Sterolen, alkaloïden, looistoffen, saponinen.

Nigella Oil SuperiorVitaliteit & schoonheid

OJ-adv 268 x 90_nigelia oil sup.indd 1 19/08/13 14:14

nr 3 - 2015

Uit de praktijk Tr u d y V l o t

30

Hypes binnen de complementaire geneeskunde

SOLK

SOLK staat voor SomatischOnvoldoende verklaarde Licha-

melijkeKlachten.Hetiseensoortvanvergaarbakvanaandoe-

ningen en klachten waar men geen raad mee weet. Binnen de

reguliere geneeskunde zijn hier tegenwoordig poliklinieken

voor waar deze mensen voornamelijk psychologisch

worden begeleid. Of deze mensen zoeken hun weg binnen

de complementaire geneeskunde, in de hoop een verklaring

en oplossing te vinden voor hun klacht.

Regelmatig komen deze cliënten (gelukkig) van hun klachten

af. Meer of minder verklaard, maar als ze van hun klachten

af zijn, dan is verklaring ineens minder belangrijk geworden.

Helaas kent de complementaire geneeskunde ook vergaar-

bakken.

Complementaire vergaarbak of hype

Op dit moment zijn er wat mij betreft drie vergaarbakken,

drie hypes: de ziekte van Lyme, vitamine-B12-deficiëntie en

schildklieraandoeningen. Menig cliënt die naar een comple-

mentaire behandelaar gaat, krijgt één van deze drie stempels.

En wordt dito behandeld, vaak jarenlang. Veel behandelaars

hebben zich zelfs gespecialiseerd in deze aandoeningen. En

iedere cliënt die bij hen komt wordt volgens hun ‘protocol’

behandeld.

Weet de cliënt (onbewust) dat hij/zij deze verstoring heeft en

komt om die reden bij deze ‘specialist’? Lijkt mij niet. Meestal

hebben deze mensen al een heel traject achter de rug. En ja,

ik moet toegeven, er zijn mensen die opknappen. Voorgoed,

voor een jaar, voor enkele maanden. Als iemand voorgoed (dit

is een rekbaar begrip) van zijn klachten is afgeholpen, is aan

deze vraag voldaan. Of de diagnose goed was weet je niet.

Als de klacht tijdelijk is verholpen dan is volgens mij niet aan

de doelstelling ‘het zelfherstellend vermogen herstellen’ vol-

daan.

Waarom?

Uit onderzoek blijkt een verstoring, bijvoorbeeld van schild-

klier, immuunsysteem of vitamineniveaus. Meten is tenslotte

weten. Maar wat weten we nu werkelijk als er iets gemeten

is? Iedere meting is een momentopname en is slechts een

deel van de waarheid. De waarheid die ‘cliënt’ heet. Onder-

zoek dient ondersteunend, om je diagnose te bevestigen. Om

te kunnen differentiëren tussen de verschillende diagnoses

die je in gedachten hebt, de differentiaal diagnose. Maar de

‘waarom vraag’ wordt te weinig gesteld. Waarom krijgt deze

cliënt, op dit moment, deze aandoening?

Systemen

Ons lichaam is een systeem wat aan elkaar hangt van allerlei

kleinere systemen: orgaansysteem, organen en cellen. En wij

bestaan niet alleen uit ons lichaam. Het lichaam is onderdeel

van het systeem ‘IK’: mijn lijf, mijn geest, mijn energetisch

veld.En‘IK’functioneertbinnenverschillendesystemenbui-

ten mij: mijn gezin, mijn werk, de verenigingen waar ik deel uit

maak, de wereld en het universum.

De doelstelling van de complementaire geneeskunde is ‘het herstellen of ondersteunen van het zelfherstellend vermo-

gen van de cliënt’. Iedere complementair werkende behandelaar zal dit beamen. De praktijk laat echter vaak anders

zien. Mensen die vijf jaar geleden een diagnose kregen en nog steeds voor dezelfde klacht worden behandeld. Ook binnen

de complementaire zorg kun je in een vergaarbak terechtkomen. Welke vergaarbakken of hypes zijn er momenteel?

Uit de praktijkTr u d y V l o t

Domino-opstellingJe kunt de verschillende systemen zien als een soort do-mino-opstelling. Heel veel dominostenen staan opgesteld in de prachtigste figuren. Zonder begin- of eindpunt. En als ergens, om wat voor reden dan ook, er een steentje omvalt, dan volgt de rest. Om dit veld van dominostenen staat een tribune. Op de linkertribune zitten de ‘comple-mentaire specialisten’. En aan deze linkerkant staan de vel-den ‘schildklier’, ‘B-vitamines’ en ‘Borrelia’ opgesteld. Als er dus stenen vallen, zijn deze makkelijk te zien voor ons complementaire behandelaars. Het veld is echter zodanig groot, dat je makkelijk vergeet te kijken naar de rest. Want voor iedere aandoening geldt het verhaal: wat is de kip en wat is het ei? Want je kunt geconcludeerd hebben (met metingen) dat het veld ‘schildklier’ is omgevallen. Maar heb je ook geconcludeerd wat er nog meer is omgevallen, en waar het begonnen is? Het heeft namelijk weinig zin om de stenen van de schildklier overeind te zetten, als de rest plat blijft liggen.

KrachtDe kracht van complementair werkenden is dat ze naar de totale mens in zijn omgeving kijken: het totale veld aan do-minostenen. Laat dit onze focus zijn: integraal kijken naar het systeem mens binnen de vele systemen en de vele sys-temen in de mens. Wees alert om niet iedere klacht aan een hype op te hangen. Vraag jezelf regelmatig af of je met je behandeling op de goede weg zit, verbetert het zelfher-stellend vermogen? Zet daarbij je eigen kracht in: kijk naar het grote geheel. En ‘last but not least’ geloof in en onder-steun de kracht van je cliënt: zijn (of haar) zelfherstellend vermogen!

AAuteurTrudy Vlot, natuurgeneeskundig arts,www.sequana.nl Vraag naar Cura-posome in de betere

natuurvoedingswinkel of apotheek.Meer weten? Bel 052 48 43 00of surf naar ojibwa.be

WWW.NATAOS.COM

• Kurkumacomplex dat 29 x beter opneembaar is.• Elke vegetarische capsule bevat een hoog

gehalte aan proteolytische enzymen meteen gewaarborgde activiteit.

Draagt bij het behoud van soepele gewrichten 1

Van belang voor een normaal metabolisme van eiwitten 3

Ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem 3

Cura-posomeDe gezonde kracht van kurkuma en proteolytische enzymen

Waarom Cura-posome van Nataos?

Cura-posome is een bijzondere combinatie van 1 kurku-ma fytosoom, proteolytische enzymen, biofl avonoïden, 3 magnesium en 3 vitamine B6. Omwille van zijn speciale eigenschappen wordt Curcuma longa al eeuwenlang gebruikt in de voedingsleer. Deze goed bestudeerde stof wordt echter niet altijd even goed opgenomen door het lichaam. Daarom hebben we Cura-posome met kurkuma als fytosoomcomplex gemaakt. Dit fytosoomcomplex combineert curcuminoïden met fosfatidylcholine, een stof waarvan de biologische be-schikbaarheid 29 maal groter is dan die van het eenvou-dige extract. Kurkuma draagt o.a. bij tot het behoud van soepele gewrichten, de normale vertering van vetten en een normale lever- en galwerking. Bovendien is Cura-posome verrijkt met een hoog gehalte aan proteolytische enzymen. Enzymen zijn katalysatoren die voedingsmid-delen omzetten tot basisbestanddelen. Plantaardige en-zymen hebben een breder pH bereik waardoor ze hun rol in het spijsverteringskanaal fl exibel kunnen vervullen. Rutine, quercitine, magnesium en vitamine B6 ondersteu-nen deze enzymen. Magnesium draagt daarnaast bij tot een normale werking van de spieren en de instandhou-ding van normale botten. Vitamine B6 draagt bij tot een normaal metabolisme van eiwitten en glycogeen en on-dersteunt de normale werking van het immuunsysteem.

NATAOSK E Y N U T R I T I O N

OJ-adv curaposome_268x90mm_2014.indd 1 23/03/15 14:42

Exendo ® EpigenomicsExendo Epigenomics® is gespecialiseerd in het samenstellen van DPP-IV enzym- en epigeneti-

sche preparaten met een corrigerende werking op de expressie van genen. Lucas Flamend, pro-

ductieverantwoordelijke van Exendo® Epigenomics heeft twaalf jaar praktijkervaring met het

toepassen van de verschillende DPP-IV enzymen. Exendo® Epigenomics werkt volgens een effi-

ciëntie-analyse, dit betekent dat we onze DPP-IV producten laten testen in een Noors laboratori-

um. Op deze manier kunnen we nagaan gaan welke combinaties het meest efficiënt zijn. Website:

www.exendo-epigenomics.com

Exendo® Epigenomics BVBA

Ter Doncklaan 13

2812 Muizen-Mechelen

Belgium

DPP-IV Optimum ® Gold

Het DPP-IV enzym behoort tot de multifunctionele

enzymen met meer dan 70 functies. Het is onder meer

betrokken bij de afbraak van exorfinen, dit zijn morfi-

neachtige eiwitten uit gluten, caseïne, soja, spinazie

en micro-organismen. DPP-IV Optimum® Gold is een

breedspectrum enzympreparaat en probioticum in één.

Het bevat zes verschillende enzymen met een DPP-IV

activiteit van 1.667 DPP-IV en 130.000 HUT-eenheden

per capsule. Hiermee is DPP-IV Optimum® Gold het

hoogst gedoseerde DPP-IV preparaat op de markt. Eén

capsule per dag volstaat.

Het product bevat tevens 1,5 miljard eenheden van

de Lactobacillus rhamnosus GG, een gepatenteerde

bacterie die DPP-IV enzymen aanmaakt in het lichaam.

DPP-IV Optimum® Gold bevat tevens stoffen die de

DPP-IV genexpressie stimuleren. Hierdoor treedt er

geen enzym-luiheid op en wordt het lichaam gestimu-

leerd om zelf DPP-IV enzymen aan te maken.

Exendo ® Analytics

Exendo werkt sinds 10 jaar samen met een Noors labo-

ratorium met specialisatie in de analyse van exorfinen

en DPP-IV. Exorfinen kunnen een scala aan klachten

veroorzaken. Om te achterhalen of men een exorfinen-

belasting heeft, kan een exorfinenonderzoek nuttig

zijn. In dit onderzoek worden alle exorfinen uit voeding

en ook deze uit micro-organismen onderzocht, uniek in

de wereld! Website: www.exorfinen-analyse.nl

Exendo® opleidingen

Het opleidingsinstituut Exendo® is 12 jaar geleden be-

gonnen met het in kaart brengen van de verschillende

functies van het DPP-IV enzym en endorfine. Deze en

andere opleidingen rond het thema epigenetica wor-

den aangekondigd op de Nederlandse website www.

exendo.nl. Meer over de verschillende functies van

endorfine en het DPP-IV is te lezen op de Belgische

website www.exendo.be.

nr 3 - 2015

33

Nieuws uit de research

Schildklierfunctie en onvruchtbaarheid Selenium als ontbrekende schakel?

In een nieuwe studie werd een verband aangetoond tussen schildklieraandoeningen en onvruchtbaarheid bij vrouwen.

Het is ook geweten dat selenium, een essentieel micronutriënt, noodzakelijk is voor de goede werking van de schildklier.

Onze westerse voeding bevat te weinig selenium. Het is dan ook interessant om voorafgaand aan dure behandelingen

als in-vitro-sterilisatie, seleniumsuppletie in te zetten bij ongewilde onvruchtbaarheid.

RReferenties1. The Obstetrician & Gynaecologist. 2015, 23 Jan. DOI:

10.1111/tog.12161; Thyroid dysfunction and reproduc-tive health

2. British Journal of Urology. 1998, Jul;82(1):76-80.

De meeste mensen geloven terecht dat onvruchtbaarheid voornamelijk het resultaat is van een slechte spermakwaliteit, maar een Britse studie die onlangs werd gepubliceerd in het vakblad “The Obstetrician & Gynaecologist”, wijst in de richting van een heel andere verklaring: schildklieraandoeningen bij vrouwen [1]. Volgens de onderzoekers kunnen schildklierafwijkingen leiden tot een verminderde reproductieve gezondheid, een lagere kans om zwanger te raken, een hoger risico op een miskraam en andere nadelige gevolgen voor de zwangerschap en de neonatale uitkomsten. Blijkbaar produceert de schildklier hormonen die een essentiële rol spelen in de groei en de ontwikkeling van het kind. Veranderingen in de schildklierwerking kunnen grote gevolgen hebben voor de reproductieve biologie vóór, tijdens en na de verwekking.

Een behandeling met selenium?Het is algemeen aanvaard dat selenium, een essentieel micronutriënt in onze voeding, noodzakelijk is voor de goede werking van de schildklier. In West-Europa zitten veel men-sen om verschillende redenen op de grens van een tekort aan deze voedingsstof, en dat kan bepaalde biologische functies gemakkelijk verstoren. De vraag is of seleniumsupplementen overwogen moeten worden als eerstelijnsbehandeling voor onvruchtbare koppels voordat met een dure ivf-behandeling (in-vitrofertilisatie) wordt gestart. Dat kan de moeite waard zijn, al is het maar omdat selenium een veilige, natuurlijke en biologisch essentiële voedingsstof is die noodzakelijk is voor de goede gezondheid van mens en dier.

Gebruikt in de veeteeltDe rol van selenium is al tientallen jaren bekend bij boeren en veetelers. Zij beseffen maar al te goed dat hun dieren ex-tra selenium nodig hebben voor een goede reproductieve gezondheid. Om één of andere reden is die kennis echter nog niet overgenomen in de menselijke geneeskunde, hoe-wel er reeds in verschillende studies op werd gewezen dat er een duidelijk verband bestaat tussen de seleniumniveaus en de zwangerschapsuitkomst. In een studie uit 1998, ver-richt door de Schotse wetenschapper Allan MacPherson, werd vastgesteld dat onvruchtbare mannen geholpen kon-den worden met seleniumsupplementen [2]. De supplemen-ten verlaagden namelijk het aantal misvormde spermacellen, een probleem waarvan geweten is dat het de beweeglijk-heid van het sperma aantast en de kans op een geslaagde voortplanting vermindert. Selenium ondersteunt bepaalde selenoproteïnen die voorkomen dat het DNA in de sperma-cellen muteert, waardoor misvormde spermacellen ontstaan.

Een goed uitgangspuntWetende dat selenium een voedingsstof is die noodzakelijk is voor de normale werking van 25-30 verschillende seleno- proteïnen die onze afweer, groei en ontwikkeling regelen, het DNA in onze cellen beschermen en daarnaast instaan voor een aantal andere vitale functies, zijn er redenen te over om ervoor te zorgen dat we genoeg van deze voedingsstof bin-nenkrijgen. Aangezien in het beschikbare onderzoek een laag seleniumgehalte in verband wordt gebracht met vruchtbaar-heidsproblemen bij zowel mannen als vrouwen, zou dit een ideaal vertrekpunt zijn voordat men overgaat tot duurdere onvruchtbaarheidsbehandelingen. Kies daarvoor voor eenorganisch gebonden seleniumverbinding met een hoge biolo-gische beschikbaarheid.

nr 3 - 2015

34

Nieuws uit de research

Sterk hart verlaagt risico op AlzheimerEen rol voor co-enzyme Q10?

Het is mogelijk dat Alzheimer en dementie vermeden kunnen worden dankzij een gezond en goed functionerend hart. Misschien

kan suppletie van co-enzyme Q10 hier voordeel bieden?

RReferenties1. Low Cardiac Index is Associated with Incident Demen-

tia and Alzheimer's Disease: The Framingham Heart Study. Circulation, 2015; DOI:10.1161/CIRCULATIO-NAHA.114.012438;

2. The effect of coenzyme Q10 on morbidity and morta-lity in chronic heart failure: results from Q-SYMBIO: a randomized double-blind trial. JACC Heart Fail. 2014 Dec;2(6):641-9;

3. Serum coenzyme Q10 levels as a predictor of dementia in a Japanese general population. Atherosclerosis. 2014 Dec;237(2):433-4.

Volgens het wetenschappelijk magazine Circulation hebben mensen met een gezond hart veel minder kans om dementie en Alzheimer te ontwikkelen. Het magazine publiceerde deze bevindingen recentelijk online. Wetenschappers van het Amerikaanse Vanderbilt Uni-versity Medical Center, beweren dat een verzwakt hart een grote risicofactor vormt voor geheugenverlies en cognitieve achteruitgang. Deze bevindingen verschijnen een half jaar nadat de international hartstudie gepubliceerd werd in het Journal of the American College of Cardiology, Heart Failure. Deze studie onderzocht de impact van co-enzyme Q10 op hartfalen. Resultaat hiervan was dat co-enzyme Q10 het hart een boost geeft en de mortaliteit drastisch verlaagt. Is het mogelijk dat er ook een link bestaat tussen de inname van co-enzyme Q10 en een verminderde kans op onze cognitieve achteruitgang?

minder bloed naar de hersenenHoewel de twee bovenvernoemde studies geen rechtstreekse link hebben, blijkt er toch een gemeenschappelijke factor te zijn: de hartfunctie. Het Vanderbilt University Medical Center onder-zoeksteam wijst erop dat het menselijk brein minstens 15% van de zuurstofvoorziening nodig heeft. Onze aders worden minder gezond naarmate we verouderen wat zorgt voor een verminder-de bloeddoorstroom naar de hersenen. Een zwak hart maakt dit erger. Het hart versterken, is één van de eerste stappen.

gezonder hart met voldoende co-enzym Q10Patiënten die deelnamen aan de studie kregen dagelijks 300mg co-enzym Q10. De resultaten tonen aan dat de kans op sterfte met 43% was gedaald ten opzichte van de placebogroep. De hartspier werkte beter dankzij de toegenomen energie aange-voerd door co-enzym Q10. Er is dus een duidelijk voordeel voor het hart, maar helpt co-enzyme Q10 ook de hersenen?

beschermend effect voor de hersenenAndere studies met co-enzym Q10 suggereren dat dit wel degelijk het geval is. Een voorbeeld daarvan is een Japanse studie in 2014 die polste naar de coenzyme Q10-niveaus bij de algemene bevol-king. Dat onderzoek wees uit dat er een groter risico op dementie is bij een lage inname co-enzym Q10. Een deel van de verklaring is dat co-enzym Q10 een sterke antioxidant is die de vetrijke mem-branen van de hersencellen beschermt. Coenzym Q10 kan ook de disfunctie van de mitochondriën tegengaan. Deze disfunctie wordt vaak geassocieerd met neurodegeneratieve ziekten.

OFnr 3 - 2015

Hypofunctie van de schildklier

blaaswier [1]De gedroogde thallus van blaaswier of Fucus vesiculosus L.

(fam. Fucaceae) uit Frankrijk en Ierland. Typisch uitzicht van

de algen: bruinzwart tot groenbruin van kleur, in kleine stuk-

jes verdeeld, met gezaagde rand, met luchtblazen of zwem-

blazen. De reuk is zee-achtig, onaangenaam visachtig. De

smaak is slijmerig en zoutig. Blaaswier kennen we uiteraard

ook aan onze kust, waar ze regelmatig in grotere hoeveelhe-

den aanspoelt. Het is een bijzonder nuttig zeewier; de oogst

gebeurt enkel nog op niet-gepolueerde (spaarzame!) plaat-

sen in West en Noord-West Ierland, Noorwegen en IJsland.

Het nut blijkt dadelijk uit de veelheid aan inhoudsstoffen:

polysachariden: laminarine (7%), alginezuur (30%), polyuro-

nide uit beta-1,4-mannuronzure en L-guluronzure eenheden

opgebouwd, fucanen, namelijk homofucaan, glucuronoxylo-

fucaan en fucoidine (60%).

Polysachariden komen veel voor in algen en zeewieren: het

zijn planten, die in het waterig zeemilieu meer flexibiliteit

dan rigiditeit nodig hebben. In de plaats van een hard en ste-

vig celluloseskelet, zoals andere planten, hebben ze dus een

thallus, die bestaat uit een gelvormende massa van karak-

teristieke polysachariden, zoals alginaten, carraghenanen,

agar-agar,fucanen, mannanen, galactanen, laminaraan en

algpectines. We treffen ze bijvoorbeeld aan in Laminaria sp.,

Fucus vesiculosus en andere wieren. Deze thallus is tot 1 m

lang en plant zich vast in de zeebodem door middel van rhizo-

iden. Ze is 5 tot 20 cm breed en groenachtig tot bruinzwart.

Typisch zijn de blazen, die verspreid op de thallus voorkomen

en gevuld zijn met lucht; ze zijn ovaal en hebben als doel de

plant in zee rechtop te houden.

Verder bevat blaaswier (poly)fenolen, o.a. florotannines,

langketenige looistoffen met floroglucine-eenheden, fucolen

en fuco-floroethol.

Blaaswier bevat ook halogeniden, namelijk de uit het zeewa-ter geaccumuleerde halogene elementen met als voornaam-ste jodium (0,03 tot 0,1 %) en broom (0,015 %). Het grote voordeel van plantaardige oligo-elementen en mineralen is dat ze steeds voorkomen als opneembare zouten, ofwel an-organische joodzouten, ofwel organisch gebonden jood (38-78%), voornamelijk op proteïnen en lipiden, verder als dijo-dotyrosine. Carotenoïden zijn pigmenten oranje, bruine en gele kleuren. Het zijn fucoxanthine, luteïne, violaxanthine in vers zeewier en zeaxanthine in gedroogd zeewier, neoxanthi-ne, fucoxanthinol, bètacaroteen en squaleen. Tenslotte treft men nog wat staerolen aan, namelijk. het fucosterine of fu-costerol, met vetzuren geacyleerd of geglycosideerd. Andere sporenelementen zoals broom, koper, magnesium, mangaan en zink zijn ook aanwezig.

Het nut van blaaswier begint bij fucose, de zeewiersuiker bij uitstek. Deze vormt lange ketens en roosterstructuren, de mucopolysachariden, die zelf al immunostimulerend (het zijn lectines en ze veroorzaken blastogenese) [2] en antimicrobi-eel werken. Ze veroorzaken ook een significante daling van de bloedglucosespiegel en van de cholesterolfracties, door hun adsorberend vermogen in de darm, gekoppeld aan de eli-minatieve functie als vezel.

Stimulatie van de schildklierBlaaswier zal de schildklier stimuleren door het hoge jodi-umgehalte. De indicaties voor blaaswier zijn enerzijds hy-pothyreoïdie met struma en myxoedeem, doch anderzijds overgewicht. Een studie met obese patiënten toont een goed resultaat met 126 mg fucus-extract per dag, samen met een anthrachinon-drogerij. Het gewichtsverlies was gevoelig meer dan de controlegroep, die enkel de anthrachi-nonen kreeg. Het jodium verhoogt het basaal metabolisme. De meest nuttige indicatie is hypothyroïdie of de ziekte van

FytotherapieP h i l i p p e G e ra rd

35

Fytotherapie bij schildklieraandoeningen

Schildklieraandoeningen zijn ernstig en hebben een grote invloed op ons gehele metabolisme. Ze worden dan ook

meestal behandeld met zeer ingrijpende medicatie. Nochtans vinden we in de natuur ook remedies daarvoor! In grote

lijnen kan men stellen, dat de schildklier ofwel teveel ofwel te weinig werkt, wanneer sprake is van pathologische omstan-

digheden. Wij hebben beschikking over twee plantaardige remedies: het blaaswier voor de hyperfunctie en de wolfspoot

voor de hypofunctie. Fucus vesiculosus is een bruinwier uit onze Noordelijke zeeën en leverancier van jodium en fuco-

idine. Lycopus europaeus is een lipbloemige uit onze bossen en plassen, waarin het lithospermzuur de speciale actieve

inhoudsstof is. Lees meer over de wonderen van de natuur in dit artikel!

nr 3 - 2015

Fytotherapie P h i l i p p e G e ra rd

36

Hashimoto. De ziekte van Hashimoto is een auto-immuun-ziekte waarbij de thyroïditis leidt tot schildklierdestructie en tot verlaagde thyroïdhormoonspiegels (thyroïdine, T4). Als gevolg krijgt men een verlaagd metabolisme, gestoorde li-chaamstemperatuursregeling en eetlustverstoring. De symp-tomen zijn moeheid, verlaagde hartslag, kouwelijkheid, droge huid, haaruitval, overgewicht, ademhalingsmoeilijkheden, slikmoeilijkheden, spierslapheid, depressie, verwardheid, hoofdpijn, gewrichtspijn en menstruatiestoornissen. Jodium uit blaaswier promoot de vorming van T4 en de regulatie van hogervermelde symptomen.

perfectie uit de natuurHet jodium is opneembaar in zijn natuurlijke bindingen op ei-wit, vet en koolhydraat. Dit is reeds een pluspunt, maar de combinatie ervan met andere inhoudsstoffen van blaaswier maken de effecten nog beter. Evolutieve struma wordt in haar evolutie naar schildklierkanker geremd door het fucaan

uit blaaswier. Bovendien is er een sterke antioxidatieve wer-

king van fucoïdaan [3]. Maar ook de polyfenolen florogluci-

nol en floro-ethol zijn sterke antioxidantia! De in blaaswier

aanwezige mineralen completeren deze werking; hun aanwe-

zigheid is nodig voor de vlotte biochemische werking in ons

lichaam. Aldus levert deze plant ons een kant-en-klaarmiddel

voor deze schildklieraandoeningen.

Dosering

Als poeder kan Fucus worden toegediend in een dosis van

5-10 gram per keer, en dat driemaal daags, als maximumdo-

sis. Therapeutisch houdt men zich best aan lagere dosissen,

want de inname van jodium kan ook toxisch worden. Vermits

een maximuminname van 120 microgram jodium vooropge-

steld wordt, beperkt men zich tot orale inname van 3x daags

1 ml vloeibaar extract (1 ml = 20 druppels) of 4x daags 250

mg poeder.

Figuur 1. De blazen op de thallus van blaaswier gevuld zijn met lucht en hebben als doel de plant in zee rechtop te houden.

OFnr 3 - 2015

FytotherapieP h i l i p p e G e ra rd

37

Hyperfunctie van de schildklier

Wolfspoot [4]Wolfspoot is een overblijvende Centraal Europese plant van de lipbloemigen (Lycopus europaeus L., fam. Labiatae) die in onze streken ook zijn habitat heeft. De plant wordt 1 me-ter hoog en heeft een rechtopstaande, vierkantige vertakte stengel met eironde tot lancetvormige, tegenoverstaande bladeren die ingesneden tot gezaagd zijn en aan de voet van de stengel zelfs veerspletig. De bloemen zijn in kransen rond de stengel gegroepeerd rond de bladoksels. Ze zijn wit met aan de binnenzijde paarse stippen. De bloemkroon heeft de typische Lamiaceae-vorm en bestaat uit vier ongeveer ge-lijke slippen. Men kan de wolfspoot aantreffen op drassige plaatsen zoals in vochtige bossen, moerassen en langs sloten. De plant bevat lycopeen, looistoffen en bitterstoffen. Deze helpen om jodiumproductie in de schildklier te voorkomen. Extracten van de plant worden daarom gebruikt bij hyperthy-roïdie en de ziekte van Graves-Basedow.

De schildklierhormonen thyroxine en tri-joodthyronine rege-len de intensiteit van de stofwisseling. Bij te veel aan schild-klierhormonen zal de stofwisseling worden aangespoord, wat zich uit in warmte-intolerantie, gewichtsverlies, slapeloos-heid, prikkelbare stemming en angsten, overmatige transpira-tie, opgejaagd gevoel, rusteloosheid, tachycardie (soms meer dan 100 slagen per minuut), trillen (m.n. vingers & handen), vermoeidheid en uitpuilende ogen. Bij de ziekte van Graves-Basedow (auto-immuunziekte) worden de TSH-receptoren (Thyroid Stimulating Hormone) aangevallen door het eigen immuunsysteem. De hierdoor actief wordende TSH-recep-toren zorgen voor een activatie van de schildklier waardoor deze heel veel schildklierhormoon gaat produceren. In het bloed is er een veel te grote hoeveelheid FT4 (Free Thyroxin T4).

Wolfspoot bevat lithospermzuur, fenolzuren (chlorogeen-zuur, koffiezuur, hydroxykaneelzuur, rozemarijnzuur en feru-leenzuur), flavonoïden, coumarinen en looistoffen. Fenylpro-panoïde polyfenolen als het syringazuur, hydroxykaneelzuur en ferulazuur blijken een bijzondere antioxidatieve activiteit te bezitten. Tevens bevat deze plant etherische olie, alkaloï-den, galactose, glucose, resine en vitamine C. Ook de minera-len fluor. calcium, silicium, zink en mangaan komen voor.

Een overactieve schildklier kan behandeld worden met wolfspoot. In een studie uit 2008 bleek dat wolfspoot het jodiummetabolisme ondersteunt. Lithospermzuur heeft een remmende invloed op het TSH-hormoon van de hypofyse waardoor de activeringsprikkel van de schildklier vermindert om hormonen te maken. Daarnaast is er een verminderde binding van het TSH-hormoon op de plasmamembranen van de schildkliercellen door chlorogeenzuur en rozemarijnzuur aan het TSH-molecule [5]. Daarbij wordt er een verminderde binding van IgG-antilichamen op de schildklier bewerkstel-ligd (deze binding is de oorzaak van de ziekte van Basedow)

door een aantal looistoffen, opgebouwd uit eenheden van voornoemde polyfenolen. Verder zorgt fluor voor remming van de vorming van schildklierhormonen aangezien het in competitie treedt met jodium. De schildklierwerking van wolfspoot kunnen samengevat worden als:

• eenTSH-remmingdoorhetlithospermzuur;• eenremmingvandeperifereT4-conversiedoordekaneel-

zure polyfenolen;• eenintrathyroïdaalremmendeffectdoordefluorendefe-

nylpropanoïden.

Deze werkingen tegen een verhoogde schildklierwerking zijn eveneens verantwoordelijk voor een afname van de hartfre-quentie, een toename van de contractiekracht van de hart-spier en een bloeddrukverlagend effect [6]. Niet onbelangrijk is dat wolfspoot tevens rijk is aan antioxidanten die gekend staan als anticarcinogene stoffen. Het betreft luteoline en apigenine, genkwanine, quercetine, cirisiliol en eriodictyol. Opnieuw vinden we de samenwerking tussen antioxidantia en mineralen in de plant terug: de intelligentie van de natuur.

DoseringHet gebruik: orale inname van 3x daags 20 druppels tinctuur of 4x daags 250 mg poeder (in wat water opgelost).

Figuur 2. De wolfspoot of Lycopus europaeus is een onopvallende plant. Ze komt eerder solitair voor aan bosranden en sloten.

nr 3 - 2015

Fytotherapie P h i l i p p e G e ra rd

38

RReferenties1. Hänsel R, Keller K, et al. Fucus vesiculosus, Drogen.

Hagers Handbuch. Ed. 1993, Teil 5, E-O, p. 201;

2. SchneiderT,EhrigK,LiewertI,etal.Interferencewiththe CXCL12/CXCR4 axis as potential antitumor stra-tegy: superiority of a sulfated galactofucan from the brown alga Saccharina latissima and Fucoidan over he-parins. Glycobiology, 2015 Apr 15;

3. Li X, Zhao H, Wang Q, et al. Fucoidan protects ARPE-19 cells from oxidative stress via normalization of reactive oxygen species generation through the Ca²+-dependentERKsignalingpathway.MolMedRep.2015May;11(5):3746-52;

4. HänselR,KellerK,etal.Lycopuseuropaeus,Drogen.Hagers Handbuch. Ed. 1993, Folgeband 3, L-Z, p. 132;

5. Beer AM, Wiebelitz KR, Schmidt-Gayk H. Lycopuseuropaeus: effects on the thyroidal parameters and symptoms associated with thyroid function. Phytome-dicine. 2008 Jan;15(1-2):16-22;

6. Vonhoff C, Baumgartner A, Hegger M, et al. Extract of Lycopus europaeus L. reduces cardiac signs of hypert-hyroidism in rats. Life Sci. 2006 Feb 2;78(10):1063-70.

AAuteurPhilippe Gerard, apotheker, Primrose Academy N.V., www.primroseacademy.be, www.emoconie.be,info@primroseacademy.be

Innoverend voor de gezondheidMinervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60E-mail: info-be@pharmanord.com

BE_S

elen

Zink

_Ad_

Orth

ophy

to_D

U_0

514_

105x

297

1: Zn. 2: Vit. C. 3: Vit. B6. 4: Se. 5: Vit. E. 6: Vit. A.

Hou je licHaam gezond– met Selenium+zinc,slechts 1 tablet per dag

Pharma Nord is één van Europa’s grootste fabrikanten van voedings-supplementen (GMP gecertificeerde eigen productie). Onze producten worden wereldwijd in meer dan 45 landen verdeeld.

Verkrijgbaar in apotheken. Per dag volstaat 1 tablet.

Selenium+Zinc 90 tabletten aan € 19,30 (= voor 3 maanden !). Vraag de code cnK 1173-434

Voor normaal, gezond huid1,6, haar en nagels1,4

Verhoogt de opname van ijzer2

Speelt een rol in de normale werking van de schildklier4

Ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem1,2,4,6

Draagt bij tot de bescherming van de cellen tegen oxidatieve stress1,2,4,5

Draagt bij tot een normaal energieleverend metabolisme en tot

vermindering van moeheid2,3

Figuur 3. Bloem van de wolfspoot of Lycopus europaeus.

Uitgave van orthoFytomediaNr 3 - 2015, jaargang 20

Verschijnt 6 x per jaar

UitgeverOrthoFytoMedia

Nieuwdorp 57 - 9190 Stekene

Tel: +32 (0)3 808 41 43

info@orthofytomedia.org

orthofyto is hét vaktijdschrift in

België voor artsen, therapeuten en

andere (para)medische professio-

nals werkzaam of geïnteresseerd

in preventieve gezondheidszorg en

integratieve geneeskunde.

orthofyto heeft als doel u op de

hoogte te houden van de laatste

wetenschappelijke ontwikkelingen

op het gebied van integratieve

holistische gezondheidszorg, spe-

cifiek gericht op orthomoleculaire

voeding & geneeskunde en fyto-

therapie.

HoofdredacteurPascale Van den Heede, apotheker

pascale@orthofytomedia.org

eindredacteurWalter O.M. Faché, biochemicus

RedactieraadWalter O.M. Faché, biochemicus HEOS

Pascale Van den Heede, apotheker

Annemieke Meijler, natuurdiëtist

ereledenProf. Dr. Ir. Jozef Poppe

Apr. Hubert Goossens

Dr. Med. Frans Fermon

Dr. Med. Mark Bottu

Auteurs van dit nummerGabriël Devriendt, wetenschappelijk onderzoeker

MarijkedeWaal-Malefijt, natuurdiëtiste

Yvonne van Stigt, master in de klinische psycho-neuro-immunologie

Lucas Flamend, orthomoleculair deskundige

Mia Verachtert, bloesem- en celzoutentherapeute

Trudy Vlot, orthomoleculair therapeut

Philippe Gerard, apotheker

lay-out en drukFrançoise Biesbroeck, Het Letterhuis

Beerveldestr. 19 - B-9160 Lokeren

Abonnementen/prijzenVoor informatie of aanmelding: secretariaat OrthofytoMediaTel. +32(0)3 808 41 43Info@orthofytomedia.org

belgië en NederlandTijdschrift: € 35 per jaar voor zes nummersDigitaal: € 25 per jaar (toegang volledige archief)Combinatie: € 40 per jaarEen los nummer: € 9,90 (excl. portokosten)

Overige landen op aanvraag

Abonneren: zie onze website www.orthofytomedia.org of mail naar info@orthofytomedia.org met vermelding van naam, adres, telefoon, emailJaarabonnement van januari tot decemberAbonnementen worden automatisch verlengd voor een volledig jaar, tenzij schriftelijk wordt opgezegd ten laatste eind oktober van het lopende jaar.

Advertentie aanvraagPascale Van den Heede: pascale@orthofytomedia.org

Tweemaandelijks magazine OrthoFyto® & OrthoTrends® Colofon

Inzenden artikel?

Wilt u schrijven voor het tijdschrift Orthofyto; u bent van harte welkom. Neem bij voorkeur vooraf contact op met onze hoofdredacteur Pascale Van den Heede. Na inzending van uw artikel beoordeelt de redactie binnen twee weken of uw artikel in aanmerking komt voor plaatsing. Redactionele bewerking van de artikelen gebeurt in overleg met de auteur.

In Europa is in 2006 een wet aangenomen die bepaalt dat aan voedingswaren geen medische claims mogen hangen, behalve als deze wetenschappelijk bewezen zijn. Deze wet wordt ook wel de claimsverordening genoemd. Productnamen of verwijzing naar producten is niet toegestaan. De verantwoordelijkheid of de advertentietekst aan de eisen van de claimsverordening voldoet, ligt bij de adverteerder. OrthoFytoMedia vzw, is niet verantwoordelijk voor de geplaatste advertenties.

DisclaimerDe informatie uit deze uitgave is uitsluitend bedoeld voor lezers die zich uit het oogpunt van hun beroep met gezondheid en voeding bezig houden. Deze publicatie is niet bedoeld voor leken en consumenten. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen zij op geen enkele wijze instaan voor de volledigheid van of eventuele fouten in de tekst van deze publicatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele verantwoordelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen, gebaseerd op de inhoud van deze publicatie.

CopyrightNiets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. Ook de overname van artikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming.

Nr 3 - 2015 - jaargang 20

Volgende editie Nr4 - 2015

heeft als thema

'auto-immuunaandoeningen'en zal midden augustus verschijnen.

Overlijdensbericht

Vol ongeloof en diep getroffen hoorden wij van het onverwachte overlijden van onze dierbare collega:

loes Sissingh-blokKlinischpsycholoog,orthomoleculairvoedingsdeskundige

6 mei 2015 ✝

Door de jaren heen hebben we Loes leren kennen als een zeer professionele, betrokken en vooral warme persoonlijkheid. Dankjewel Loes voor alles wat we samen hebben mogen doen! Wij wensen haar man Donald en familie veel sterkte toe met het verwerken van het verlies. Onze gedachten zijn met hen.

Caroline HolsbeekAnnemieke MeijlerKiauwdeMunck-KhoeSelma Timmer

Contactpersoon: Annemieke Meijler, annemieke@meijler.com

Innoverend voor de gezondheidMinervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60E-mail: info-be@pharmanord.com

BE_S

elen

Zink

_Ad_

Orth

ophy

to_D

U_0

514_

105x

297

1: Zn. 2: Vit. C. 3: Vit. B6. 4: Se. 5: Vit. E. 6: Vit. A.

Hou je licHaam gezond– met Selenium+zinc,slechts 1 tablet per dag

Pharma Nord is één van Europa’s grootste fabrikanten van voedings-supplementen (GMP gecertificeerde eigen productie). Onze producten worden wereldwijd in meer dan 45 landen verdeeld.

Verkrijgbaar in apotheken. Per dag volstaat 1 tablet.

Selenium+Zinc 90 tabletten aan € 19,30 (= voor 3 maanden !). Vraag de code cnK 1173-434

Voor normaal, gezond huid1,6, haar en nagels1,4

Verhoogt de opname van ijzer2

Speelt een rol in de normale werking van de schildklier4

Ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem1,2,4,6

Draagt bij tot de bescherming van de cellen tegen oxidatieve stress1,2,4,5

Draagt bij tot een normaal energieleverend metabolisme en tot

vermindering van moeheid2,3

Ervaar meer positieve emoties*

Voor meer info zie www.nutrisan.comVerkrijgbaar bij uw apotheek

* SaffraMed bevat o.a. de ingrediënten saffraan en een goed opneembaar kurkuma. Saffraan ondersteunt een goede gemoedstoestand en helpt om een positieve instelling te behouden.

Ook kurkuma brengt u mentaal in evenwicht. Beide ingrediënten zijn onderwerp geweest van herhaaldelijk wetenschappelijk onderzoek.

ISO 22000

Kwaliteit maakt het verschil!

Saffr’Active™ is een zuiver extract van saffraanstampers en uniek gestandaardiseerd op >2% crocine en safranal

Verbeterde stabiliteit en maximale biologische beschikbaarheid van curcumine door koppeling aan fosfatidylcholine uit soja (fytosoomproces)

Rechtstreeks actieve vormen van de vitaminen B6, B12 en foliumzuur

Organische zink gebonden aan zuivere L-methionine biedt een optimale biologische beschikbaarheid

Cholecalciferol, de meest fysiologisch actieve vorm van vitamine D

Inhoud: 30 en 60 vegetarische capsules Dosering: 1 capsule per dag, geduren-de minstens 4 tot 6 weken of volgens het advies van een gezondheidsprofessional. Samenstelling per vegetarische capsule:Curcuminefytosoom (Curcuma longa) 160 mg, inositol (myo-inositol) 75 mg, saffraanex-tract (Crocus sativus) Saffr’Active™ gestan-daardiseerd op > 2 % safranal en crocine 30 mg, vitamine B6 (pyridoxaal-5’-fosfaat) 3 mg (214% ADH*), zink (OptiZinc, zinkmo-no-L-methioninesulfaat) 2 mg (20% ADH*), foliumzuur (Metafolin, calcium-L-methylfolaat) 100 µg (50% ADH*), vitamine B12 (methyl-cobalamine) 75 µg (3000% ADH*), vitamine D3 (cholecalciferol) 12 µg (240% ADH*). *ADH= aanbevolen dagelijkse hoeveelheid