КОМПЈУТЕРСКА КОМПЈУТЕРСКА AAНИМАЦИЈАНИМАЦИЈА

др Биљана Гемовићдр Биљана Гемовић

Osnovi grafičkog dizajnaOsnovi grafičkog dizajna

Grafički dizajn je kreativna djelatnost koja Grafički dizajn je kreativna djelatnost koja ima za cilj da putem likovno-grafičkogima za cilj da putem likovno-grafičkog

izražavanja i uz odgovarajuća tehnička izražavanja i uz odgovarajuća tehnička sredstva ostvari kvalitet savremene vizuelnesredstva ostvari kvalitet savremene vizuelne

komunikacije.komunikacije.

Uvod u dizajnUvod u dizajna) dizajn je funkcionalana) dizajn je funkcionalan Dizajn objašnjava “kako” stvari: kako naručiti poklon, Dizajn objašnjava “kako” stvari: kako naručiti poklon,

kako se kretati po webkako se kretati po web stranici, kako služiti interesima stranici, kako služiti interesima klijenta, kao komunicirati sa gledaocima, kakoklijenta, kao komunicirati sa gledaocima, kako saopsaopštštiti iti informacije.informacije.

Još važnije, dizajn saopJoš važnije, dizajn saopštštava ideje, koncepte i funkcije ava ideje, koncepte i funkcije određenoj publici. određenoj publici.

Publika sePublika se sastoji iz ciljnih grupa kao što su starosne sastoji iz ciljnih grupa kao što su starosne grupe, polovi, grupe sa određenimgrupe, polovi, grupe sa određenim

materijalnim mogućnostima.materijalnim mogućnostima.

b) dizajn je informativanb) dizajn je informativan Dizajn je sredstvo kojim se informacija saopćava Dizajn je sredstvo kojim se informacija saopćava

njenom konzumentu. Tonjenom konzumentu. To podrazumijeva isticanje podrazumijeva isticanje prioriteta u čitanju informacije, tako da gledalac u što prioriteta u čitanju informacije, tako da gledalac u što kraćemkraćem roku percipira željenu informaciju. roku percipira željenu informaciju.

Pogrešno je dati prioritet dizajnu nadPogrešno je dati prioritet dizajnu nad informacijom, informacijom, tako da gledalac ne pročita poruku. tako da gledalac ne pročita poruku.

To je posebno prepoznatljivo kodTo je posebno prepoznatljivo kod dizajna plakata, jer dizajna plakata, jer je svrha da poruka bude uočena u vrlo kratkom je svrha da poruka bude uočena u vrlo kratkom perioduperiodu posmatranja (npr. billboard plakati pored posmatranja (npr. billboard plakati pored ulice se uočavaju prilikom veoma brzogulice se uočavaju prilikom veoma brzog prolaza prolaza pored njih u automobilu)pored njih u automobilu)

c) dizajn koristi vizuelni jezikc) dizajn koristi vizuelni jezik Vizuelni jezik ima određena sredstva izražavanja kao što Vizuelni jezik ima određena sredstva izražavanja kao što

su negativ/pozitiv,su negativ/pozitiv, padanje/dizanje, stabilno/nestabilno, padanje/dizanje, stabilno/nestabilno, naprijed/nazad, debelo/tanko, veliko/malo,naprijed/nazad, debelo/tanko, veliko/malo, glatko/grubo, glatko/grubo, providno/neprovidno, dolazi/odlazi.providno/neprovidno, dolazi/odlazi.

d) dizajn je procesd) dizajn je proces Proces dizajna počinje kreiranjem od generalne Proces dizajna počinje kreiranjem od generalne

informacije do specifičnih detalja. informacije do specifičnih detalja. UU današnje vrijeme možemo primijetiti kako su današnje vrijeme možemo primijetiti kako su

koncipirane reklamne kampanje ukoncipirane reklamne kampanje u medijima. medijima. Kampanja obično počinje uvođenjem gledaoca u predmet Kampanja obično počinje uvođenjem gledaoca u predmet

sa nekomsa nekom kratkom naznakom, a onda se se vremenom kratkom naznakom, a onda se se vremenom dograđuje i razvija do postizanjadograđuje i razvija do postizanja potpunog cilja.potpunog cilja.

Teorija bojeTeorija boje Kada govorimo o boji mislimo na osjećaj Kada govorimo o boji mislimo na osjećaj

povezan sa slikama koje kreira ljudskipovezan sa slikama koje kreira ljudski sistem vida koji se sastoji od očiju, sistem vida koji se sastoji od očiju, optičkih nerava i centra za vid u mozgu. optičkih nerava i centra za vid u mozgu.

Riječ kaoRiječ kao što je “zeleno”, “plavo”, što je “zeleno”, “plavo”, “crveno”, “svijetlo” i “tamno” se koriste “crveno”, “svijetlo” i “tamno” se koriste da opišu taj osjećaj ida opišu taj osjećaj i ako ih budemo dalje ako ih budemo dalje analizirali naći ćemo se u domenu analizirali naći ćemo se u domenu filozofije.filozofije.

a) kvaliteti bojea) kvaliteti bojeBoje koje vidimo u prirodi su refleksija svjetla na Boje koje vidimo u prirodi su refleksija svjetla na površinu oko nas.površinu oko nas.

Zelena površina apsorbuje svu vidljivu Zelena površina apsorbuje svu vidljivu svjetlost osim zelene.svjetlost osim zelene.

Elektromagnetni spektar izgleda ovakoElektromagnetni spektar izgleda ovako

Vidljivi spektar se pomoću prizme dijeli na sljedeći način

Dimenzije bojeDimenzije bojeBoja se definiše kroz svoje tri dimenzije:Boja se definiše kroz svoje tri dimenzije:

– • • hue – bojahue – boja– • • saturation - zasićenostsaturation - zasićenost– • • value – vrijednostvalue – vrijednost

Termin hue može imati vrijednosti crvene, žute, zelene, Termin hue može imati vrijednosti crvene, žute, zelene, cyan, plave i magenta.cyan, plave i magenta.

Saturation definiše koliko bijele svjetlosti je sadržano u Saturation definiše koliko bijele svjetlosti je sadržano u boji (sjetimo se daboji (sjetimo se da

jednaki iznosi crvene, zelene i plave stvaraju bijelu boju). jednaki iznosi crvene, zelene i plave stvaraju bijelu boju). Vrijednost se koristiVrijednost se koristi za razlikovanje svijetle boje od tamne.za razlikovanje svijetle boje od tamne.

Konvencija za hue jeste da 0 predstavlja crvenu, 1/6 žutu, Konvencija za hue jeste da 0 predstavlja crvenu, 1/6 žutu, 1/3 zelenu, 1/2 cyan,1/3 zelenu, 1/2 cyan, 2/3 plavu, 5/6 magentu i 1 također 2/3 plavu, 5/6 magentu i 1 također crvenu. crvenu.

Boja bez ikakve bijele komponenteBoja bez ikakve bijele komponente je potpuno zasićena sa je potpuno zasićena sa nivoom 1, dok totalno nezasićena boja kao npr siva imanivoom 1, dok totalno nezasićena boja kao npr siva ima nivo 0. Vrijednost koja predstavlja svjetloću boje, varira nivo 0. Vrijednost koja predstavlja svjetloću boje, varira od 0 za crnu do 1 za od 0 za crnu do 1 za bijelubijelu

Osnovi grafičkog dizajnaOsnovi grafičkog dizajna

Grafički dizajn je kreativna djelatnost koja Grafički dizajn je kreativna djelatnost koja ima za cilj da putem likovno-grafičkogima za cilj da putem likovno-grafičkog

izražavanja i uz odgovarajuća tehnička izražavanja i uz odgovarajuća tehnička sredstva ostvari kvalitet savremene vizuelnesredstva ostvari kvalitet savremene vizuelne

komunikacije.komunikacije.

Uvod u dizajnUvod u dizajna) dizajn je funkcionalana) dizajn je funkcionalan Dizajn objašnjava “kako” stvari: kako naručiti poklon, Dizajn objašnjava “kako” stvari: kako naručiti poklon,

kako se kretati po webkako se kretati po web stranici, kako služiti interesima stranici, kako služiti interesima klijenta, kao komunicirati sa gledaocima, kakoklijenta, kao komunicirati sa gledaocima, kako saopsaopštštiti iti informacije.informacije.

Još važnije, dizajn saopJoš važnije, dizajn saopštštava ideje, koncepte i funkcije ava ideje, koncepte i funkcije određenoj publici. određenoj publici.

Publika sePublika se sastoji iz ciljnih grupa kao što su starosne sastoji iz ciljnih grupa kao što su starosne grupe, polovi, grupe sa određenimgrupe, polovi, grupe sa određenim

materijalnim mogućnostima.materijalnim mogućnostima.

b) dizajn je informativanb) dizajn je informativan Dizajn je sredstvo kojim se informacija saopćava Dizajn je sredstvo kojim se informacija saopćava

njenom konzumentu. Tonjenom konzumentu. To podrazumijeva isticanje podrazumijeva isticanje prioriteta u čitanju informacije, tako da gledalac u što prioriteta u čitanju informacije, tako da gledalac u što kraćemkraćem roku percipira željenu informaciju. roku percipira željenu informaciju.

Pogrešno je dati prioritet dizajnu nadPogrešno je dati prioritet dizajnu nad informacijom, informacijom, tako da gledalac ne pročita poruku. tako da gledalac ne pročita poruku.

To je posebno prepoznatljivo kodTo je posebno prepoznatljivo kod dizajna plakata, jer dizajna plakata, jer je svrha da poruka bude uočena u vrlo kratkom je svrha da poruka bude uočena u vrlo kratkom perioduperiodu posmatranja (npr. billboard plakati pored posmatranja (npr. billboard plakati pored ulice se uočavaju prilikom veoma brzogulice se uočavaju prilikom veoma brzog prolaza prolaza pored njih u automobilu)pored njih u automobilu)

c) dizajn koristi vizuelni jezikc) dizajn koristi vizuelni jezik Vizuelni jezik ima određena sredstva izražavanja kao što Vizuelni jezik ima određena sredstva izražavanja kao što

su negativ/pozitiv,su negativ/pozitiv, padanje/dizanje, stabilno/nestabilno, padanje/dizanje, stabilno/nestabilno, naprijed/nazad, debelo/tanko, veliko/malo,naprijed/nazad, debelo/tanko, veliko/malo, glatko/grubo, glatko/grubo, providno/neprovidno, dolazi/odlazi.providno/neprovidno, dolazi/odlazi.

d) dizajn je procesd) dizajn je proces Proces dizajna počinje kreiranjem od generalne Proces dizajna počinje kreiranjem od generalne

informacije do specifičnih detalja. informacije do specifičnih detalja. UU današnje vrijeme možemo primijetiti kako su današnje vrijeme možemo primijetiti kako su

koncipirane reklamne kampanje ukoncipirane reklamne kampanje u medijima. medijima. Kampanja obično počinje uvođenjem gledaoca u predmet Kampanja obično počinje uvođenjem gledaoca u predmet

sa nekomsa nekom kratkom naznakom, a onda se se vremenom kratkom naznakom, a onda se se vremenom dograđuje i razvija do postizanjadograđuje i razvija do postizanja potpunog cilja.potpunog cilja.

Teorija bojeTeorija boje Kada govorimo o boji mislimo na osjećaj Kada govorimo o boji mislimo na osjećaj

povezan sa slikama koje kreira ljudskipovezan sa slikama koje kreira ljudski sistem vida koji se sastoji od očiju, sistem vida koji se sastoji od očiju, optičkih nerava i centra za vid u mozgu. optičkih nerava i centra za vid u mozgu.

Riječ kaoRiječ kao što je “zeleno”, “plavo”, što je “zeleno”, “plavo”, “crveno”, “svijetlo” i “tamno” se koriste “crveno”, “svijetlo” i “tamno” se koriste da opišu taj osjećaj ida opišu taj osjećaj i ako ih budemo dalje ako ih budemo dalje analizirali naći ćemo se u domenu analizirali naći ćemo se u domenu filozofije.filozofije.

a) kvaliteti bojea) kvaliteti bojeBoje koje vidimo u prirodi su refleksija svjetla na Boje koje vidimo u prirodi su refleksija svjetla na površinu oko nas.površinu oko nas.

Zelena površina apsorbuje svu vidljivu Zelena površina apsorbuje svu vidljivu svjetlost osim zelene.svjetlost osim zelene.

Elektromagnetni spektar izgleda ovakoElektromagnetni spektar izgleda ovako

Vidljivi spektar se pomoću prizme dijeli na sljedeći način

Dimenzije bojeDimenzije bojeBoja se definiše kroz svoje tri dimenzije:Boja se definiše kroz svoje tri dimenzije:

– • • hue – bojahue – boja– • • saturation - zasićenostsaturation - zasićenost– • • value – vrijednostvalue – vrijednost

Termin hue može imati vrijednosti crvene, žute, zelene, Termin hue može imati vrijednosti crvene, žute, zelene, cyan, plave i magenta.cyan, plave i magenta.

Saturation definiše koliko bijele svjetlosti je sadržano u Saturation definiše koliko bijele svjetlosti je sadržano u boji (sjetimo se daboji (sjetimo se da

jednaki iznosi crvene, zelene i plave stvaraju bijelu boju). jednaki iznosi crvene, zelene i plave stvaraju bijelu boju). Vrijednost se koristiVrijednost se koristi za razlikovanje svijetle boje od tamne.za razlikovanje svijetle boje od tamne.

Inherentni kvaliteti bojeInherentni kvaliteti boje Svaka boja ima svoje inherentne kvalitete koji variraju kako je Svaka boja ima svoje inherentne kvalitete koji variraju kako je

prikazano na sljedećojprikazano na sljedećoj slici.slici.

Emotivni kvaliteti boje mogu bitisimbolički:

i emocionalni

U grafičkom dizajnu boje se koriste kao sredstvo za saopćavanje U grafičkom dizajnu boje se koriste kao sredstvo za saopćavanje određene poruke,određene poruke, tako da se pri izboru boja uvijek vodi računa tako da se pri izboru boja uvijek vodi računa na emociju koju pojedine boje bude una emociju koju pojedine boje bude u posmatraču.posmatraču.

b) aditivni i subtraktivni kolor modelb) aditivni i subtraktivni kolor model Aditivni kolor model (RGB) koriste ekranski displeji. Ovaj Aditivni kolor model (RGB) koriste ekranski displeji. Ovaj

model miješa bojemodel miješa boje pomoću svjetla. Boja se sastoji iz crvene pomoću svjetla. Boja se sastoji iz crvene (Red), zelene (Green) i plave (Blue)(Red), zelene (Green) i plave (Blue) komponente.komponente.

Subtraktivni model (CMYK) se koristi u štampi. U ovom Subtraktivni model (CMYK) se koristi u štampi. U ovom modelu boje se miješajumodelu boje se miješaju pomoću inka, a osnovne komponente pomoću inka, a osnovne komponente boje su Cyan, Magenta, Yellow i blacK.boje su Cyan, Magenta, Yellow i blacK.

Krug bojaKrug boja Odnosi između boja mogu se vizuelno predstaviti pomoću kruga boja. Odnosi između boja mogu se vizuelno predstaviti pomoću kruga boja.

To je spektar To je spektar boja omotan oko kruga.boja omotan oko kruga. Prvi krug boja je izumio Sir Isaac Newton. On je razdvojio bijelu Prvi krug boja je izumio Sir Isaac Newton. On je razdvojio bijelu

sunčevu svjetlost usunčevu svjetlost u crvene, narančaste, žute, zelene, cyan i plave zrake crvene, narančaste, žute, zelene, cyan i plave zrake i zatim spojio dva kraja spektra dai zatim spojio dva kraja spektra da pokaže prirodnu progresiju boja.pokaže prirodnu progresiju boja.

Osnove današnje teorije boja postavio je Johannes Itten, švicarski Osnove današnje teorije boja postavio je Johannes Itten, švicarski teoretičar boje iteoretičar boje i umjetnosti, koji je predavao na školi za primijenjenu umjetnosti, koji je predavao na školi za primijenjenu umjetnost u Weimar-u,umjetnost u Weimar-u, Njemačka. Itten-ov krug boja se bazira na Njemačka. Itten-ov krug boja se bazira na crvenoj, žutoj i plavoj boji kao primarnojcrvenoj, žutoj i plavoj boji kao primarnoj trijadi boja i uključuje 12 trijadi boja i uključuje 12 boja.boja.

Prema teoriji boje, Prema teoriji boje, harmonične harmonične kombinacije boja kombinacije boja koriste bilo koje dvije koriste bilo koje dvije boje kojeboje koje stoje nasuprot stoje nasuprot jedna drugoj na krugu jedna drugoj na krugu boja, bilo koje tri boje boja, bilo koje tri boje jednako razdvojene na jednako razdvojene na krugu boja formirajući krugu boja formirajući trougao ili bilo koje 4 trougao ili bilo koje 4 boje tj. dva suprotna boje tj. dva suprotna para boja.para boja.

Harmonične Harmonične kombinacije boja zovu kombinacije boja zovu se kolor šeme ili se kolor šeme ili harmonije boja.harmonije boja.

Postoje sljedeće klasične harmonije boja:Postoje sljedeće klasične harmonije boja: Monohromatska kolor šema koristi varijacije u svjetloći Monohromatska kolor šema koristi varijacije u svjetloći

i zasićenosti jedne boje.i zasićenosti jedne boje. Ova šema izgleda čisto i elegantno. Možemo je koristiti za Ova šema izgleda čisto i elegantno. Možemo je koristiti za

kreiranje cjelokupnogkreiranje cjelokupnog raspoloženja. raspoloženja. Primarna boja može se integrirati sa neutralnim bojama kao Primarna boja može se integrirati sa neutralnim bojama kao

šro ješro je crna, siva ili bijela. Međutim, pomoću ove šeme teško crna, siva ili bijela. Međutim, pomoću ove šeme teško je istaći najvažnijeje istaći najvažnije elemente.elemente.

Analogna kolor šema koristi boje koje su susjedne jedna drugoj na Analogna kolor šema koristi boje koje su susjedne jedna drugoj na krugu boja.krugu boja.

Jedna boja se koristi kao dominanatna, dok se druge koriste da obogate Jedna boja se koristi kao dominanatna, dok se druge koriste da obogate šemu. Ovašemu. Ova šema je slična monohromatskoj, ali ima više nijansišema je slična monohromatskoj, ali ima više nijansi

Komplementarna kolor šema pravi se od dvije boje koje su suprotne jednadrugoj na krugu boja. Ona izgleda najbolje kada se stavi topla boja nasuprothladne, npr. crvena nasuprot zeleno-plave. Ova šema ima jak kontrast. Kadakoristimo ovu šemu važno je izabrati dominanatnu boju, a njenu komplementarnuboju koristiti za akcente.

Podijeljeni komplement je varijacija komplementarne kolor šeme. Podijeljeni komplement je varijacija komplementarne kolor šeme. Ona koristiOna koristi boju i dva susjeda njenog komplementa. Ova šema boju i dva susjeda njenog komplementa. Ova šema

omogućava jak kontrast bezomogućava jak kontrast bez napetosti komplementarne kolor šeme.napetosti komplementarne kolor šeme.

Trijadna kolor šema koristi tri boje koje su jednako razmaknute na krugu boja.Ova šema je popularna među umjetnicima jer nudi jak vizuelni kontrast, a održavabalans i bogatost boje. Trijadna šema nije tako kontrastna kao komplementarna, aliizgleda harmoničnije.

Tetradna ili dvostruko komplementarna kolor šema je Tetradna ili dvostruko komplementarna kolor šema je najbogatija od svih šema najbogatija od svih šema

jer koristi 4 boje koje su raspoređene u dva komplementarna para. jer koristi 4 boje koje su raspoređene u dva komplementarna para. Ova šema jeOva šema je teška za harmonizaciju ako se sve 4 boje koriste u istim teška za harmonizaciju ako se sve 4 boje koriste u istim količinama. Zato trebakoličinama. Zato treba izabrati boju koja će biti dominantna.izabrati boju koja će biti dominantna.

d)kontrasti bojad)kontrasti boja Kontrasti se baziraju na dimenzijama boje HSV.Kontrasti se baziraju na dimenzijama boje HSV. Simultani kontrast se odnosi na vizuelni uticaj jedne boje na drugu Simultani kontrast se odnosi na vizuelni uticaj jedne boje na drugu

kada se postave jedna pored druge ili jedna ispod druge.kada se postave jedna pored druge ili jedna ispod druge.HSV kontrastHSV kontrast

Simultani kontrast se odnosi na vizuelni uticaj jedne boje na drugu kada se postavejedna pored druge ili jedna ispod druge.

Kompozicija i layoutKompozicija i layouta) akcea) akcennatat Naglašavanje dijela slike koji treba da priviče pažnju gledaoca. To se Naglašavanje dijela slike koji treba da priviče pažnju gledaoca. To se

postiže jačimpostiže jačim tonovima boje ili primjenom kontrasta, debljinom linije tonovima boje ili primjenom kontrasta, debljinom linije itd. itd.

b) elementi dizajnaLINIJA je prostorni pojam za putanju kretanja tačke ili povezani niz tačaka uprostoru, odnosno na određenoj površini. Svaka linija postavljena na čistojograničenoj površini dekomponuje tu površinu i na njoj ostavlja svoj statičan ilidinamičan trag, zavisno od toga da li je prava ili kriva.

OBLIK, KONTURA predstavlja nekoliko linija različite usmjerenosti OBLIK, KONTURA predstavlja nekoliko linija različite usmjerenosti kojekoje

ograničavaju dio prostora i formiraju površine različitih izgleda.ograničavaju dio prostora i formiraju površine različitih izgleda. Slijede osnovne grupe kontura:Slijede osnovne grupe kontura:-karakteri-karakteri

- Simboli - formeSimboli - forme

- tri osnovna geometrijska oblika- tri osnovna geometrijska oblika::četvorougao krug trougaočetvorougao krug trougao

TEKSTURA – izgled i TEKSTURA – izgled i utisak površineutisak površinePROSTOR – udaljenost područja PROSTOR – udaljenost područja

između stvari ili oko njihizmeđu stvari ili oko njih KONTRAST – veoma je važno u KONTRAST – veoma je važno u

dizajnu razlikovati oblik i dizajnu razlikovati oblik i pozadinu. Najvažnijapozadinu. Najvažnija informacija informacija ili objekat koji je predstavlja ili objekat koji je predstavlja treba da dominira u kompletnom treba da dominira u kompletnom dizajnu.dizajnu.

Nasuprot tome, pozadina treba da bude što diskretnija kako bi se ta dominacija mogla ostvariti. Zato se uvijek koriste kontrasti između tamnih i svijetlih površina (ako je objekat u prvom planu taman, pozadina treba da bude svijetla i obrnuto). Ako je pozadina sastavljena iz više boja (npr. slika uslikana kamerom) onda se na nju primjenjuje neki blur efekat ili joj se ukida kolor.

VELIČINA obuhvata mere, dimenzije i proporcije i u analizi i VELIČINA obuhvata mere, dimenzije i proporcije i u analizi i doživljaju forme imadoživljaju forme ima veliki značaj. veliki značaj.

Odnosi i upoređivanje ovih vrijednosti neposredno se doživljavaju, aOdnosi i upoređivanje ovih vrijednosti neposredno se doživljavaju, aveličina je jedan od bitnih uslova da se izrazi forma i definiše u veličina je jedan od bitnih uslova da se izrazi forma i definiše u

pprostoru.rostoru.c) principi kompozicije i aranžmana prostora layout-ac) principi kompozicije i aranžmana prostora layout-a - akcenat – koji se elementi prvi primijete prilikom prvog čitanja- akcenat – koji se elementi prvi primijete prilikom prvog čitanja

-ravnoteža – ravnomjerna raspodjela težine-ravnoteža – ravnomjerna raspodjela težine

simetrična simetrična asimetričnaasimetrična - ritam – patern koji se dobije ponavljanjem- ritam – patern koji se dobije ponavljanjem elemenata koji se varirajuelemenata koji se variraju - smirujući – elementi - smirujući – elementi postavljeni u jednakim postavljeni u jednakim intervalima (glatki ritam)intervalima (glatki ritam) proizvode smirujući efekatproizvode smirujući efekat

d) formalni sistemi kompozicijed) formalni sistemi kompozicije - korištenje mreže- korištenje mreže - konstrukcija osnovnog troug- konstrukcija osnovnog trouglala - zlatni rez- zlatni rezSam pojam “zlatni rez” ili “zlatni presjek” nastao je još u starom Egiptu i zasniva Sam pojam “zlatni rez” ili “zlatni presjek” nastao je još u starom Egiptu i zasniva

se se na utvrđenom redu i proporciji u prirodi. U aritmetičkom smislu, ovaj na utvrđenom redu i proporciji u prirodi. U aritmetičkom smislu, ovaj princip može seprincip može se izraziti u formuli:izraziti u formuli:

a+b/a = a/ba+b/a = a/b Ovo znači da se dimanzija u cjelini (a+b) odnosi prema većem dijelu (a) kao Ovo znači da se dimanzija u cjelini (a+b) odnosi prema većem dijelu (a) kao

veći dioveći dio (a) prema ostatku (b).(a) prema ostatku (b).

Proporcionalno smanjivanje četvorouglova može se kreirati koristeći Proporcionalno smanjivanje četvorouglova može se kreirati koristeći zlatni rez.zlatni rez.

Ako podijelimo naš ekran ili fotografiju po principu zlatnog reza Ako podijelimo naš ekran ili fotografiju po principu zlatnog reza dobićemo 4 tačkedobićemo 4 tačke gdje treba da budu smješteni objekti koje želimo gdje treba da budu smješteni objekti koje želimo akcentirati.akcentirati.

- pravilo trećina- pravilo trećina Ako ekran ili okvir kadra Ako ekran ili okvir kadra podijelimo na trećine po vertikali i horizontali, dobićemo 4podijelimo na trećine po vertikali i horizontali, dobićemo 4presječne tačke gdje se smještaju važni objektipresječne tačke gdje se smještaju važni objekti Ovaj sistem kompozicije se vrlo Ovaj sistem kompozicije se vrlo često koristi u fotografijčesto koristi u fotografij ( (kompozicijakompozicija kadra).kadra).

PerspektivaPerspektiva a) Perspektiva je iluzija trodimenzionalnostia) Perspektiva je iluzija trodimenzionalnosti

- atmosferska perspektiva- atmosferska perspektiva

- indikatori pravca- indikatori pravca - linije kontura- linije kontura

- preklapajuće forme- preklapajuće forme

- osobine svjetla- osobine svjetla

b) perspektiva jedne tačkeLinije konvergiraju prema jednoj tački nestajanja na liniji horizonta i tako kreiraju iluziju dubine.

c) perspektiva dee tačkeLinije konvergiraju prema dvije tačke nestajanja na liniji horizonta stvarajući iluziju dubine.

Vertikalne linije su paralelne, dok horizontalne linije konvergiraju prema tačkama nestajanja.

d) perspektiva 3 tačkeLinije konvergiraju prema tri tačke nestajanja, dvije na liniji horizonta i jednojokomitoj na liniju horizonta, stvarajući iluziju dubine.

Sve linije konvergiraju prema tački nestajanja i nijedna linija nije paralelna nitiokomita na horizont.

TipografijaTipografijaa)a) anatomija tipografijeanatomija tipografije

Izrazi typeface (lik ili tip slova) i font često se koriste kao sinonimi. Izrazi typeface (lik ili tip slova) i font često se koriste kao sinonimi. Međutim,Međutim, typeface je dizajn karaktera unificiran prema typeface je dizajn karaktera unificiran prema konzistentnim vizuelnim osobinama, dok je font kompletan skup konzistentnim vizuelnim osobinama, dok je font kompletan skup karaktera u bilo kakvom dizajnu, veličini, obliku, stilu ili tipu.karaktera u bilo kakvom dizajnu, veličini, obliku, stilu ili tipu.

b) Klasifikacija tipova slovab) Klasifikacija tipova slova

c) familije tipova slovac) familije tipova slova Familija tipova slova je grupa tipova koje povezuju slične vizuelne Familija tipova slova je grupa tipova koje povezuju slične vizuelne

karakteristike.karakteristike. Familije tipova se sastoje od različitih težina i širina. Osnovni font Familije tipova se sastoje od različitih težina i širina. Osnovni font

može biti light,može biti light, regular, semibold, bold i black, a svaki od tih podtipova može biti regular, semibold, bold i black, a svaki od tih podtipova može biti

condensed I extended.condensed I extended.

d) mered) mereRelativne mjere su pica i point.Relativne mjere su pica i point. 6 picas = 1 inč6 picas = 1 inč 12 points = 1 pica12 points = 1 pica 72 points = 1 inč72 points = 1 inč Monitori računara imaju ekransku Monitori računara imaju ekransku

rezoluciju 72 dpi što približno rezoluciju 72 dpi što približno odgovara veličini pointa.odgovara veličini pointa.

Osnovi filmskog jezika i kompozicije kadraOsnovi filmskog jezika i kompozicije kadra Poznato je da su film i televizija mediji koji imaju svoj Poznato je da su film i televizija mediji koji imaju svoj

specifični način izražavanja.specifični način izražavanja. Taj način izražavanja se zove filmski jezik. Kao i svaki drugi Taj način izražavanja se zove filmski jezik. Kao i svaki drugi

jezik, on ima svoju gramatiku, sintaksu i stil. Da bismo se jezik, on ima svoju gramatiku, sintaksu i stil. Da bismo se bavili televizijskim dizajnom moramobavili televizijskim dizajnom moramo

poznavati osnovna izražajna sredstva filmskog jezika, kao i poznavati osnovna izražajna sredstva filmskog jezika, kao i njegovu terminologiju.njegovu terminologiju.

Gramatika filmskog jezikaGramatika filmskog jezika U filmskoj “rečenici” riječi su zamijenjene slikama. U filmskoj “rečenici” riječi su zamijenjene slikama. Gramatička analiza proučava funkciju svake slike koja je u Gramatička analiza proučava funkciju svake slike koja je u

sastavu filmske rečenice.sastavu filmske rečenice.

PlanPlan Plan je predstavljanje jedne misli slikom. On daje manje ili više široku sliku o Plan je predstavljanje jedne misli slikom. On daje manje ili više široku sliku o

nekoj sceni prema ideji koju treba da izrazi ili prema predmetu ili osobi na koju nekoj sceni prema ideji koju treba da izrazi ili prema predmetu ili osobi na koju treba da privuče pažnju.treba da privuče pažnju.

Planovi se nadovezuju jedan na drugi, da bi izazvali niz misli koje stavaraju film.Planovi se nadovezuju jedan na drugi, da bi izazvali niz misli koje stavaraju film. Plan ima jednu prednost nad riječi. Riječ je apstraktna i apeluje na maštu koja Plan ima jednu prednost nad riječi. Riječ je apstraktna i apeluje na maštu koja

mora sebi da predstavi misao koju riječ sadrži. Plan je konkretan jer nam direktno mora sebi da predstavi misao koju riječ sadrži. Plan je konkretan jer nam direktno daje sliku ideje.daje sliku ideje.

Planovi mogu da ispune sve funkcije riječi u jednoj rečenici. Oni se mogu Planovi mogu da ispune sve funkcije riječi u jednoj rečenici. Oni se mogu uporediti sa uporediti sa prilozima, koji određuju prirodu misli, odgovarajući na čitav niz prilozima, koji određuju prirodu misli, odgovarajući na čitav niz pitanja koja bi sepitanja koja bi se mogla postaviti. mogla postaviti.

Npr.Npr. Prilog za mjesto: Gdje? Smješta radnju u prostoru. Npr. jedan salon prikazan iz Prilog za mjesto: Gdje? Smješta radnju u prostoru. Npr. jedan salon prikazan iz

svih uglova pokretima kamere.svih uglova pokretima kamere.

Vrste planovaVrste planova Slika predstavljena planom je manje ili više široka prema ideji Slika predstavljena planom je manje ili više široka prema ideji

koju izražava. Osim toga, ona prema potrebi može biti koju izražava. Osim toga, ona prema potrebi može biti komponovana tako da privuče pažnju gledaoca na jedan predmet komponovana tako da privuče pažnju gledaoca na jedan predmet ili osobu koji su važni za razvoj radnje.ili osobu koji su važni za razvoj radnje.

Kadriranje se sastoji u isticanju glavnog predmeta u okviru Kadriranje se sastoji u isticanju glavnog predmeta u okviru koji sačinjavaju ivice koji sačinjavaju ivice slike. Važna stvar ili osoba postavlja se slike. Važna stvar ili osoba postavlja se jasno u odnosu na ivice slike, čuvajući harmoničnu ravnotežu jasno u odnosu na ivice slike, čuvajući harmoničnu ravnotežu svih elemenata koji se istovremeno pojavljuju ne odvraćajući svih elemenata koji se istovremeno pojavljuju ne odvraćajući pažnju gledaoca.pažnju gledaoca.

Veličina plana ustanovaljava se prema veličini glavnog Veličina plana ustanovaljava se prema veličini glavnog predmeta u odnosu na ivice predmeta u odnosu na ivice slike.slike.

OpOpštšti plani plan Odgovara na pitanje : Gdje?Odgovara na pitanje : Gdje? Kao prilog za mjesto i ponekad za vrijeme, opKao prilog za mjesto i ponekad za vrijeme, opštšti plan daje opi plan daje opštšti okvir radnje. i okvir radnje. To je časTo je čas geografska karta, čas ogromna panorama ili pogled iz aviona ili pejzaž geografska karta, čas ogromna panorama ili pogled iz aviona ili pejzaž

iz planine ili iziz planine ili iz ravnice. On može da smesti radnju u ljeto, u zimu, u dan ili noć.ravnice. On može da smesti radnju u ljeto, u zimu, u dan ili noć.

OpOpštšti plan iz filma i plan iz filma ““Put jednog gauča”Put jednog gauča”

Srednje-opSrednje-opštšti plani planOdgovara na pitanje: Gdje? Kada? Kako?Odgovara na pitanje: Gdje? Kada? Kako? Njime se ističe dekor radnje. On nam daje okvir radnje sa Njime se ističe dekor radnje. On nam daje okvir radnje sa

njenim ambijentom.njenim ambijentom. OnOn precizira mjesto u općem planu. Iz njega mogu da se precizira mjesto u općem planu. Iz njega mogu da se

izvedu različite ideje: bogatstvoizvedu različite ideje: bogatstvo ili siromaštvo, ljeto ili zima ili siromaštvo, ljeto ili zima itd. bez obzira na glumce koji se tu kreću.itd. bez obzira na glumce koji se tu kreću.

To može biti neka ulica, kuća ili čak dio kuće.To može biti neka ulica, kuća ili čak dio kuće. Ambijent će se stvoriti npr.vojnim defileom, noćnim slavljem, Ambijent će se stvoriti npr.vojnim defileom, noćnim slavljem,

banketom.banketom.

Srednje-opći plan iz Flemingovog filma “Dr Džekil i g. Hajd”

Srednji planSrednji plan Odgovara na pitanje: Gdje? Ko?Odgovara na pitanje: Gdje? Ko? Srednji plan sakuplja ličnosti radnje u dekoru gdje se Srednji plan sakuplja ličnosti radnje u dekoru gdje se

raspoznaju detalji. raspoznaju detalji. On namOn nam predstavlja glumca aktivno, nezavisno od dekora koji predstavlja glumca aktivno, nezavisno od dekora koji

nam je poznat iz općeg plana.nam je poznat iz općeg plana. On stvara ljudsku atmosferu.On stvara ljudsku atmosferu.

Srednji plan iz filma “Sombrero”

Srednje-krupni plan (ameriken)Srednje-krupni plan (ameriken) Odgovara na pitanje: Šta rade? Zašto?Odgovara na pitanje: Šta rade? Zašto? Srednje-krupni plan napušta grupu glumaca da bi nam Srednje-krupni plan napušta grupu glumaca da bi nam

prikazao jedan dio (najvišeprikazao jedan dio (najviše četiri). On ih izdvaja da bi ih četiri). On ih izdvaja da bi ih uveo u radnju, dozvoljava nam da ih bolje upoznamo,uveo u radnju, dozvoljava nam da ih bolje upoznamo, dozvoljava nam da vidimo opću liniju njihove igre i da dozvoljava nam da vidimo opću liniju njihove igre i da procijenimo njihove stavove.procijenimo njihove stavove.

On će se npr. pokazati savršeno opravdanim kada nam On će se npr. pokazati savršeno opravdanim kada nam pokazuje bijes glumca koji sepokazuje bijes glumca koji se izražava u naglim pokretima izražava u naglim pokretima ruku i gornjeg dijela tijela.ruku i gornjeg dijela tijela.

Srednje-krupni plan (Džon Kicmiler u filmu “Živjeti u miru”)

Krupni planKrupni plan U krupnom planu glava glumca pokriva cijelo platno. Njegovo lice U krupnom planu glava glumca pokriva cijelo platno. Njegovo lice

nam je potpunonam je potpuno izloženo i po njegovim crtama i očima možemo da izloženo i po njegovim crtama i očima možemo da pročitamo šta njegov mozak misli,pročitamo šta njegov mozak misli, intimne i duboke reakcije intimne i duboke reakcije njegove duše.njegove duše.

Krupni plan ima neospornu prenosnu snagu i hiljadu puta jasnije Krupni plan ima neospornu prenosnu snagu i hiljadu puta jasnije objašnjava od svihobjašnjava od svih pokreta i riječi. On može također da se primijeni pokreta i riječi. On može također da se primijeni i na predmete, koji, zahvaljujućii na predmete, koji, zahvaljujući njemu, dobiju ulogu dramske njemu, dobiju ulogu dramske ličnosti.ličnosti.

Krupni plan užasnutog ljudskog lica iz filma “Ajvanho”

DetaljDetalj Vrlo krupan plan koji nam pokazuje detalj koji naše Vrlo krupan plan koji nam pokazuje detalj koji naše

oko obično ne vidi – oko, usta,oko obično ne vidi – oko, usta, dio lica ili glave.dio lica ili glave. On ima za cilj da izoluje jedan izraz lica ili da On ima za cilj da izoluje jedan izraz lica ili da

specijalno privuče pažnju na neki detaljspecijalno privuče pažnju na neki detalj natijelu (npr. natijelu (npr. ožiljak) ili na neki predmet koji bi nam bilo nemoguće ožiljak) ili na neki predmet koji bi nam bilo nemoguće otkriti bez njega.otkriti bez njega.

Detalj i krupni plan moraju biti povezani da bi mogli Detalj i krupni plan moraju biti povezani da bi mogli ispuniti svoju funkciju.ispuniti svoju funkciju.

Planovi slikaPlanovi slika Na jednoj slici se razlikuje više planova, koji se određuju prema vezi sa glavnimNa jednoj slici se razlikuje više planova, koji se određuju prema vezi sa glavnim

subjektom.subjektom.a) Zadnji plana) Zadnji plan On grupiše sve ono što se nalazi daleko od glavnog subjekta. On se nalazi u On grupiše sve ono što se nalazi daleko od glavnog subjekta. On se nalazi u

pozadinipozadini slike, kao “rikvand”.slike, kao “rikvand”. Zadnji plan koji se vidi kroz otvorena vrata ili prozor ili zarez dekora zadnjeg Zadnji plan koji se vidi kroz otvorena vrata ili prozor ili zarez dekora zadnjeg

plana,plana, zove se “pozadina”. Da bi mu se ulio život i da bi izgledao stvarniji, često se zove se “pozadina”. Da bi mu se ulio život i da bi izgledao stvarniji, često se oživljavaoživljava licima ili vozilima koja prolaze kroz njega. Zadatak mu je da da dubinu licima ili vozilima koja prolaze kroz njega. Zadatak mu je da da dubinu dekoru.dekoru.

b) Drugi planb) Drugi plan--Nalazi se neposredno iza glavnog subjekta.Nalazi se neposredno iza glavnog subjekta.c) Prednji planc) Prednji plan--Sve što se nalazi ispred glavnog subjekta.Sve što se nalazi ispred glavnog subjekta. On vrlo često služi kao znak raspoznavanja, da bi oko moglo da ocijeni veličinuOn vrlo često služi kao znak raspoznavanja, da bi oko moglo da ocijeni veličinu

različitih ličnosti ili predmeta ne sceni, dubinu slike, razdaljinu koja odvaja različitih ličnosti ili predmeta ne sceni, dubinu slike, razdaljinu koja odvaja elemente.To može da bude drvo, zid ili bilo koji predmet koji gledalac dobro elemente.To može da bude drvo, zid ili bilo koji predmet koji gledalac dobro poznaje.poznaje.

Pokreti kamerePokreti kamere Kamera se može pomjerati na različite načine: naprijed, nazad, u krug, Kamera se može pomjerati na različite načine: naprijed, nazad, u krug,

tako da namtako da nam pokaže ono što moramo da upoznamo da bismo osjetili pokaže ono što moramo da upoznamo da bismo osjetili atmosferu radnje ili pratiliatmosferu radnje ili pratili njen razvoj. Kamera nam čas pokazuje šta njen razvoj. Kamera nam čas pokazuje šta vidi glumac, čas zauzima naše mjesto ividi glumac, čas zauzima naše mjesto i navodi nas da učestvujemo u navodi nas da učestvujemo u radnji ili se trudi da nam da različite utiske.radnji ili se trudi da nam da različite utiske.

a) Panoramaa) Panorama Panorama je kruženje kamerom koja može da se obrće u svim pravcima, Panorama je kruženje kamerom koja može da se obrće u svim pravcima,

oko svojeoko svoje pokretne ose. Proizvedeni efekat je sličan glavi koja gleda, pokretne ose. Proizvedeni efekat je sličan glavi koja gleda, okreće se lijevo, desno,okreće se lijevo, desno, diže se i spušta, dok tijelo ostaje nepomično.diže se i spušta, dok tijelo ostaje nepomično.

Ovaj postupak se upotrebljava u narativnom smislu. Kamera ispituje Ovaj postupak se upotrebljava u narativnom smislu. Kamera ispituje cijeli predio ilicijeli predio ili prati neku osobu ili predmet koji se kreće.prati neku osobu ili predmet koji se kreće.

FarFar Kamera se za vrijeme snimanja pokreće zajedno sa svojim stativom.Kamera se za vrijeme snimanja pokreće zajedno sa svojim stativom. U faru unaprijed kamera se približava jednom predmetu, jednoj U faru unaprijed kamera se približava jednom predmetu, jednoj

ličnosti, da bi pokazala njihove detalje. ličnosti, da bi pokazala njihove detalje. Upotrebljava se u analitičkom smislu. Polazeći od jedneUpotrebljava se u analitičkom smislu. Polazeći od jedne grupe, kamera će se približiti specijalno jednoj ličnosti, počinjući grupe, kamera će se približiti specijalno jednoj ličnosti, počinjući

općim planom da bi stigla na krupni plan. Far omogućava “analizu” općim planom da bi stigla na krupni plan. Far omogućava “analizu” jednog detalja.jednog detalja.

U faru unazad, ona će se udaljiti od krupnog plana glumca da bi ga U faru unazad, ona će se udaljiti od krupnog plana glumca da bi ga stavila nazad u grupu. Njen smisao je sada sintetički, ujedinjujući u stavila nazad u grupu. Njen smisao je sada sintetički, ujedinjujući u jednom prostoru elemente analizirane izbliza.jednom prostoru elemente analizirane izbliza.

U bočnom horizontalnom faru kamera će pratiti glumca koji se kreće U bočnom horizontalnom faru kamera će pratiti glumca koji se kreće da bi ostao u kadru.da bi ostao u kadru.

U vertikalnom faru kamera prati penjanje ili silaženje niz neke U vertikalnom faru kamera prati penjanje ili silaženje niz neke stepenice, radnju ustajanja ili sjedanja, lift.stepenice, radnju ustajanja ili sjedanja, lift.

InterpunkcijaInterpunkcija Slike (planovi) koje se nižu jedna za drugom uobličuju jednu misao, Slike (planovi) koje se nižu jedna za drugom uobličuju jednu misao,

stvaraju filmsku rečenicu.stvaraju filmsku rečenicu. Rečenice stvaraju pasuse, poglavlja, dijelove, da bi na kraju formirale film. Rečenice stvaraju pasuse, poglavlja, dijelove, da bi na kraju formirale film.

Kao u književnosti, pojedini dijelovi se odvajaju znacima interpunkcije. Kao u književnosti, pojedini dijelovi se odvajaju znacima interpunkcije. Filmska interpunkcija je skup pravila koja regulišu pauze u radnji.Filmska interpunkcija je skup pravila koja regulišu pauze u radnji.a) Odtamnjenje -a) Odtamnjenje -Slika postepeno izlazi iz potpune tame. Upotrebljava se na Slika postepeno izlazi iz potpune tame. Upotrebljava se na

početku jednog dijela ili cjeline.početku jednog dijela ili cjeline.b) Zatamnjenje- b) Zatamnjenje- Slika postepeno nestaje u crnom. Upotrebljava se za Slika postepeno nestaje u crnom. Upotrebljava se za

završetak cjeline.završetak cjeline.c) Zatamjnjenje i odtamnjenjec) Zatamjnjenje i odtamnjenje Kombinacija koja se upotrebljava za odvajanje dvije cjeline.Kombinacija koja se upotrebljava za odvajanje dvije cjeline.d) Pretapanje d) Pretapanje - - Slike scene koja se završava postepeno nestaju, a Slike scene koja se završava postepeno nestaju, a

istovremeno se postepeno pojavljuju slike sljedeće scene. Obilježava istovremeno se postepeno pojavljuju slike sljedeće scene. Obilježava prelaz u vremenu i prostoru.prelaz u vremenu i prostoru.

SekvencaSekvenca Sekvenca je niz planova koji stvaraju jednu cjelinu i potpuno izražavaju Sekvenca je niz planova koji stvaraju jednu cjelinu i potpuno izražavaju

jednu misao.jednu misao. Zbog toga sekvenca može imati širi smisao nego rečenica u literaturi. Ona Zbog toga sekvenca može imati širi smisao nego rečenica u literaturi. Ona

može uzetimože uzeti proporcije pasusa ili čak cijelog poglavlja.proporcije pasusa ili čak cijelog poglavlja.Vrste sekvenciVrste sekvencia) Nezavisnaa) Nezavisna Ova sekvenca ne zavisi ni od jedne druge i nijedna druga ne zavisi od nje. Ova sekvenca ne zavisi ni od jedne druge i nijedna druga ne zavisi od nje.

Nema, Nema, znači, nikakve veze između prethodne i sljedeće sekvence. Ona znači, nikakve veze između prethodne i sljedeće sekvence. Ona izražava misao kojaizražava misao koja zavisi od radnje i u sebi sadrži jednu cjelinu. zavisi od radnje i u sebi sadrži jednu cjelinu.

b) Glavnab) Glavna Ova sekvenca ne zavisi ni od jedne druge, ali jedna ili više drugih Ova sekvenca ne zavisi ni od jedne druge, ali jedna ili više drugih

sekvenci zavise od nje. Ona izražava potpuno jednu misao na koju se sekvenci zavise od nje. Ona izražava potpuno jednu misao na koju se logično nadovezuje druga. Potrebno je da se ona odgovarajućim logično nadovezuje druga. Potrebno je da se ona odgovarajućim postupkom interpunkcije priključi onima koje od nje zavise.postupkom interpunkcije priključi onima koje od nje zavise.

RitamRitam Ritam se stvara pomoću načina nizanja slika, po tempu i nizu planova. On se Ritam se stvara pomoću načina nizanja slika, po tempu i nizu planova. On se

upotpunjuje zvucima i muzikom koji prate radnju.upotpunjuje zvucima i muzikom koji prate radnju.Elementi ritmaElementi ritmaa) Slikaa) Slika Ritam u slikama se može izraziti brzinom kretanja predmeta ili ličnosti, kao i Ritam u slikama se može izraziti brzinom kretanja predmeta ili ličnosti, kao i

brzinom pokreta kamere.brzinom pokreta kamere.b) Sekvencab) Sekvenca Veličinom svojih planova: sve većim i većim (od općeg do krupnog plana) ili Veličinom svojih planova: sve većim i većim (od općeg do krupnog plana) ili

sve manjim i manjim (od krupnog plana do općeg), ona povećava važnost sve manjim i manjim (od krupnog plana do općeg), ona povećava važnost predmeta ili je umanuje.predmeta ili je umanuje.

c) Sekvence međusobnoc) Sekvence međusobno Svojim sve dužim ili sve kraćim trajanjem one usporavaju radnju ili je Svojim sve dužim ili sve kraćim trajanjem one usporavaju radnju ili je

ubrzavaju.ubrzavaju. Izostavljanjem nepotrebnih elemenata radnja se zgušnjava i pažnja gledaoca ne Izostavljanjem nepotrebnih elemenata radnja se zgušnjava i pažnja gledaoca ne

rasipa.rasipa.

ŠumoviŠumovi Šumovi bilo koje prirode doprinose realnosti slika. Njihovim ubrzanim ili Šumovi bilo koje prirode doprinose realnosti slika. Njihovim ubrzanim ili

usporenim ponavljanjem oni daju svoj doprinos ritmu filma i pojačavaju usporenim ponavljanjem oni daju svoj doprinos ritmu filma i pojačavaju emocije koje postoje kod gledaoca. Važno je da njihov ritam odgovara ritmu emocije koje postoje kod gledaoca. Važno je da njihov ritam odgovara ritmu sekvence koju prate.sekvence koju prate.

e) Riječie) Riječi Dobro prilagođene, malobrojne riječi idu u dubinu i direktno pogađaju Dobro prilagođene, malobrojne riječi idu u dubinu i direktno pogađaju

gledaoca.gledaoca. Njihov manje ili više brz tok utiče na ritam radnje, stvara različIte emocije, Njihov manje ili više brz tok utiče na ritam radnje, stvara različIte emocije,

prema njihovoj sadržini, vrsti snazi i brzini govora.prema njihovoj sadržini, vrsti snazi i brzini govora.f) Muzika f) Muzika - - Muzika se upotrebljavaMuzika se upotrebljava - da se stvori realni ambijent scene,- da se stvori realni ambijent scene, - da bi se stvorio zvučni fon za radnju i atmosfera mjesta gdje se ona događa- da bi se stvorio zvučni fon za radnju i atmosfera mjesta gdje se ona događa - da bude imitacija pokreta, krikova, riječi, šumova i tada ima komičan efekat- da bude imitacija pokreta, krikova, riječi, šumova i tada ima komičan efekat - prati osjećanja da bi ih istakla- prati osjećanja da bi ih istakla

TišinaTišina Tišina je ponekad rječitija od šumova, riječi i muzike. Umjetnost je znati Tišina je ponekad rječitija od šumova, riječi i muzike. Umjetnost je znati

stvoriti stvoriti tišinu. tišinu. Ona često prethodi trenucima zebnje, očekivanju značajnih događaja.Ona često prethodi trenucima zebnje, očekivanju značajnih događaja.

Sporo izvlačenje davljenika za noge treba da pojača napetost kod Sporo izvlačenje davljenika za noge treba da pojača napetost kod gledalaca koji ne znaju čije će se lice postepeno pojaviti iz vode.gledalaca koji ne znaju čije će se lice postepeno pojaviti iz vode.

Kompozicija kadraKompozicija kadra Pravila fotografske i filmske kompozicije su pravila, izvedena iz Pravila fotografske i filmske kompozicije su pravila, izvedena iz

raznih područjaljudske djelatnosti koja su se razvila prije pojave raznih područjaljudske djelatnosti koja su se razvila prije pojave fotografije kao npr. Slikarstva, dizajna i arhitekture, i dobro ih je fotografije kao npr. Slikarstva, dizajna i arhitekture, i dobro ih je poznavati, kako bi se objekti na fotografiji ili u kadru pravilno i poznavati, kako bi se objekti na fotografiji ili u kadru pravilno i tečno rasporedili i činili skladnu cjelinu.tečno rasporedili i činili skladnu cjelinu.

Pravila koja su u nastavku objašnjena za fotografiju, primjenjuju se Pravila koja su u nastavku objašnjena za fotografiju, primjenjuju se analogno i na kadar filma.analogno i na kadar filma.

JJedno od osnovnih pravila kaže da na fotografiji ne bi sedno od osnovnih pravila kaže da na fotografiji ne bi smmelo biti elo biti previše objekata, odnosno da "gužva” nije poželjna. Prevelik broj previše objekata, odnosno da "gužva” nije poželjna. Prevelik broj objekata na fotografiji dovodi do toga da naše oko ne zna koji bi pre objekata na fotografiji dovodi do toga da naše oko ne zna koji bi pre pogledalo, odnosno glavni objekat kojeg smo fotografirali gubi na pogledalo, odnosno glavni objekat kojeg smo fotografirali gubi na značenju i jasnoći dodavanjem prevelikog broja dodatnih objekata.značenju i jasnoći dodavanjem prevelikog broja dodatnih objekata.

Prilikom gledanja fotografije, naše oko mora lako zapaziti koji je Prilikom gledanja fotografije, naše oko mora lako zapaziti koji je glavni objekat na njoj.glavni objekat na njoj.

Leva fotografija prikazuje 3 Leva fotografija prikazuje 3 barke i jedrilicu. Oko ne zna barke i jedrilicu. Oko ne zna koji je nobjekat najvažniji, je koji je nobjekat najvažniji, je li to jedrilica kao najveća, ili li to jedrilica kao najveća, ili barke jer ih je 3, ili crvena barke jer ih je 3, ili crvena barka jer se jarka boja ističe.barka jer se jarka boja ističe.

Desna fotografija ne ostavlja nikakvu dilemu.

Leva fotografija prikazuje prekrasan tulipan, ali pozadina je previše uočljiva. Zelena boja i Leva fotografija prikazuje prekrasan tulipan, ali pozadina je previše uočljiva. Zelena boja i stabljika previše se ističu i ometaju pogled u uživanju tulipana.stabljika previše se ističu i ometaju pogled u uživanju tulipana.

Zbog toga se u fotografisanju portreta često koristi tzv. široki objektiv koji zamagljuje Zbog toga se u fotografisanju portreta često koristi tzv. široki objektiv koji zamagljuje pozadinu, a ostavlja oštar objekat u prvom planu.pozadinu, a ostavlja oštar objekat u prvom planu.

Desna fotografija je mnogo bolja. Pozadina ne ometapogled na tulipan, a daje mu ugodan kontrast.

Pravilo trećina -Pravilo trećina -Objekat koji snimamo ili fotografiramo postavljen u Objekat koji snimamo ili fotografiramo postavljen u sredinu kadra delovaće statično I nezanimljivo. Poželjno je lagano sredinu kadra delovaće statično I nezanimljivo. Poželjno je lagano odmaknuti objekat od centra kadra. Zamislite da je kadar podijeljen na odmaknuti objekat od centra kadra. Zamislite da je kadar podijeljen na tri dela po horizontali i vertikali (plave linije).tri dela po horizontali i vertikali (plave linije).

Crveni kružići kao mjesta presecanja linija su mjesta na koje možete Crveni kružići kao mjesta presecanja linija su mjesta na koje možete postaviti objekt koji snimate. Koji ćete od četiri centra odabrati postaviti objekt koji snimate. Koji ćete od četiri centra odabrati zazavisi visi od toga šta snimate. Ponekad ćete moći birati gdje postaviti objekt, a od toga šta snimate. Ponekad ćete moći birati gdje postaviti objekt, a ponekad će situacija sama odrediti mesto objekta u jedan od 4 ponekad će situacija sama odrediti mesto objekta u jedan od 4 preseka.preseka.

Ukoliko je objekat veći, npr. čovjek u uspravnom položaju, onda ga možete Ukoliko je objekat veći, npr. čovjek u uspravnom položaju, onda ga možete smjestiti u dva kružića, i to lijeva dva ili desna dva. Isto tako ako je neki objekt smjestiti u dva kružića, i to lijeva dva ili desna dva. Isto tako ako je neki objekt horizontalan (npr. horizont) smjestite ga na gornja ili donja dva kružića po horizontalan (npr. horizont) smjestite ga na gornja ili donja dva kružića po horizontali.horizontali.

Zelena linija predstavlja dijagonalu koja povezuje dva najbolja sjecišta. Pogled Zelena linija predstavlja dijagonalu koja povezuje dva najbolja sjecišta. Pogled onoga koji gleda kadar ulazi u kadar dolje lijevo, prolazi kroz prvo sjecište, kroz onoga koji gleda kadar ulazi u kadar dolje lijevo, prolazi kroz prvo sjecište, kroz centar kadra, i dolazi do sjecišta gore desno, gdje prestaje gledati u središte centar kadra, i dolazi do sjecišta gore desno, gdje prestaje gledati u središte interesa u kadru.interesa u kadru.

Oko obično "ulazi" u kadar s leve strane jer je naučeno da čita tekstove na taj Oko obično "ulazi" u kadar s leve strane jer je naučeno da čita tekstove na taj način, pa se to preslikava i na fotografiju, odnosno film, dok je uzlazni tok način, pa se to preslikava i na fotografiju, odnosno film, dok je uzlazni tok zanimljiviji od silaznog (koji bi išao od gornjeg levog do donjeg desnog ugla). zanimljiviji od silaznog (koji bi išao od gornjeg levog do donjeg desnog ugla). Ova je jedno od najvažnijih pravila kompozicije i zovemo ga "pravilo trećina".Ova je jedno od najvažnijih pravila kompozicije i zovemo ga "pravilo trećina".

Smjer kretanja objektaSmjer kretanja objekta Ukoliko na fotografiji imate motiv koji je neutralan po pitanju Ukoliko na fotografiji imate motiv koji je neutralan po pitanju

gledanja / kretanja u nekom smjeru (statičan je), onda ostavite gledanja / kretanja u nekom smjeru (statičan je), onda ostavite mesta s leve strane, jer je ljudsko oko naučeno da čita s leve strane mesta s leve strane, jer je ljudsko oko naučeno da čita s leve strane na desnu, pa tako "čita" i fotografiju. na desnu, pa tako "čita" i fotografiju.

Zato je dobro Zato je dobro ostaviti malo mjesta da oko "uđe" u fotografiju baš s ostaviti malo mjesta da oko "uđe" u fotografiju baš s leve strane.leve strane.

Na prvoj fotografiji desno vidimo kako je prekršeno pravilo trećina, Na prvoj fotografiji desno vidimo kako je prekršeno pravilo trećina, i po vertikali i po horizontali. Osim toga, nije dovoljno naglašen i po vertikali i po horizontali. Osim toga, nije dovoljno naglašen smjer kretanja devojčice tako da se ostavi više prostora na strani u smjer kretanja devojčice tako da se ostavi više prostora na strani u smjeru kretanja.smjeru kretanja.

Fotografija lijevo je korigFotografija lijevo je korigovovana, i devojčica je i po vertikali i po ana, i devojčica je i po vertikali i po horizontali tačno po pravilu trećina, a osim toga je naglašen smer horizontali tačno po pravilu trećina, a osim toga je naglašen smer kretanja.kretanja.

Пројектовање израде цртежаПројектовање израде цртежаПре почетка цртања сваког цртежа, макар и најједноставнијег, треба Пре почетка цртања сваког цртежа, макар и најједноставнијег, треба

пажљиво пројектовати поступак цртања.пажљиво пројектовати поступак цртања.Пројектовање цртежа би требало да се састоји од: Пројектовање цртежа би требало да се састоји од:

одређивање величине цртежа,одређивање величине цртежа, одређивање размере у којој ће цртеж бити нацртан, одређивање размере у којој ће цртеж бити нацртан, одређивање слојева, њихових атрибута и објеката који се на њима одређивање слојева, њихових атрибута и објеката који се на њима

налазе, налазе, уочавање симетрија на цртежу, уочавање симетрија на цртежу, уочавање објеката који се понављају, уочавање објеката који се понављају, уочавање објеката који се добијају ротацијом других објеката, уочавање објеката који се добијају ротацијом других објеката, уочавање објеката који се добијају трансформацијама других објеката уочавање објеката који се добијају трансформацијама других објеката

и и уочавање објеката који се добијају мањим изменама других објеката. уочавање објеката који се добијају мањим изменама других објеката.

РазмераРазмера Размера представља однос дужинских Размера представља однос дужинских

елемената на цртежу и у природи.елемената на цртежу и у природи. Ако се каже да је у размери 1:100 то значи да Ако се каже да је у размери 1:100 то значи да

ће елементи на цртежу бити умањени 100 пута ће елементи на цртежу бити умањени 100 пута у односу на стварне димензије. у односу на стварне димензије.

Размера 1:1 значи да су елементи на цртежу Размера 1:1 значи да су елементи на цртежу исте величине као у природи. Размером је исте величине као у природи. Размером је одређена величина цртежа, али и сви остали одређена величина цртежа, али и сви остали елементи као и њихова јасност и прегледност.елементи као и њихова јасност и прегледност.

Слојеви (Слојеви (LayersLayers)) Врло често цртеж се састоји од елемената који се издвајају од Врло често цртеж се састоји од елемената који се издвајају од

осталих по својим функционалним, или другим, карактеристикама. осталих по својим функционалним, или другим, карактеристикама. Ове групе елемената називају се слојеви.Ове групе елемената називају се слојеви. Слојеви на цртежу могу се схватити и као посебне провидне фолије Слојеви на цртежу могу се схватити и као посебне провидне фолије

на којима се цртају одређени елементи. на којима се цртају одређени елементи. Преклапањем свих фолија, једне преко друге, добија се цртеж у Преклапањем свих фолија, једне преко друге, добија се цртеж у

целини. Поред тога, остаје и могућност да се фолије издвоје и целини. Поред тога, остаје и могућност да се фолије издвоје и посматрају засебно. посматрају засебно.

На пример, у школској учионици може се засебно нацртати основа На пример, у школској учионици може се засебно нацртати основа учионице, затим по слојевима намештај, електричне инсталације, учионице, затим по слојевима намештај, електричне инсталације, водововодоводдне инсталације. не инсталације.

Слојеви се могу приказати и штампати појединачно, сви заједно, Слојеви се могу приказати и штампати појединачно, сви заједно, или у различитим комбинацијамаили у различитим комбинацијама

Симетрија на цртежуСиметрија на цртежу Важно је уочити да ли нацртежу који треба Важно је уочити да ли нацртежу који треба

нацртати постоји симетрија. нацртати постоји симетрија. Симетрија може бити централна или оснаСиметрија може бити централна или осна.. Ако је посреди осна симетрија може постојати Ако је посреди осна симетрија може постојати

једна, две или више оса симетрије. једна, две или више оса симетрије. У оваквим случајевима треба нацртати само У оваквим случајевима треба нацртати само

један од карактеристичних делова, а затим, један од карактеристичних делова, а затим, користећи дуплирање, комплетирати цртеж.користећи дуплирање, комплетирати цртеж.

Понављање истих или Понављање истих или сличних објекатасличних објеката

У овом случају цртање се своди на У овом случају цртање се своди на формирање једног елемента и његово формирање једног елемента и његово пресликавање на жељене позиције. пресликавање на жељене позиције.

Када се ради о објектима који су слични у Када се ради о објектима који су слични у основи, али се разликују у детаљима основи, али се разликују у детаљима треба проценити да ли је боље објекат треба проценити да ли је боље објекат прекопирати и на њему извршити прекопирати и на њему извршити потребне измене, или су измене толике да потребне измене, или су измене толике да је боље све нацртати од почетка.је боље све нацртати од почетка.

3D анимација3D анимацијаТехничка Техничка 3D3D анимација у: анимација у: машинствумашинству електрици и електронициелектрици и електроници архитектуриархитектури грађевинарствуграђевинарству туризму и туристичкој понудитуризму и туристичкој понуди археологији и музеологијиархеологији и музеологији едукацијиедукацији и многим другим областима људске делатности.и многим другим областима људске делатности.

3D анимација омогућава:3D анимација омогућава: Да дешавања видите и изнутра – функционисање подсклопова, Да дешавања видите и изнутра – функционисање подсклопова,

склопова и уређаја (у машинству, електрици и електроници), склопова и уређаја (у машинству, електрици и електроници), анимирањем одређених објеката или израдом анимираних анимирањем одређених објеката или израдом анимираних каталога да боље разумете како ствари раде (у едукацији) – уз каталога да боље разумете како ствари раде (у едукацији) – уз помоћ 3D анимације завирите у унутрашњост тајни и оне висе помоћ 3D анимације завирите у унутрашњост тајни и оне висе неће бити тајна да савладате простор и будете брзи од времена (у неће бити тајна да савладате простор и будете брзи од времена (у архитектури и грађевинарству) – уз помоћ 3D анимације ушетајте архитектури и грађевинарству) – уз помоћ 3D анимације ушетајте у будућност, видите унапред, како ће изгледати грађевине које у будућност, видите унапред, како ће изгледати грађевине које још нису направљене и како се уклапају у амбијент да истражите још нису направљене и како се уклапају у амбијент да истражите прошлост (у археологији и музеологији) – уз помоћ 3D анимације прошлост (у археологији и музеологији) – уз помоћ 3D анимације прошетајте кроз прошлост и реконструишите објекте, грађевине, прошетајте кроз прошлост и реконструишите објекте, грађевине, догађаједогађаје......

Да идете испред других (у туризму, туристичкој и сајамској Да идете испред других (у туризму, туристичкој и сајамској понуди) – уз помоћ 3D анимације понудите клијентима оно сто понуди) – уз помоћ 3D анимације понудите клијентима оно сто други нису.други нису.

http://www.google.rs/url?q=http://www.itvesti.info/2010_12_01_archive.html&sa=U&ei=IEA1U4-VL4GXyAP4tYCQDw&ved=0CEAQ9QEwCjgU&sig2=APiDLyIMgm7nyvWyJC61YQ&usg=AFQjCNFkDIs7GpPEcJVZ1lYimokyjbpwGQ

KOMPJUTERSKA ANIMACIJA - .Baza pitanjaKOMPJUTERSKA ANIMACIJA - .Baza pitanja Програми за рад са графиком се према намени могу поделити на koje категорија?.Програми за рад са графиком се према намени могу поделити на koje категорија?. Према начину Програми за рад са графиком радаПрема начину Програми за рад са графиком рада се се могу поделити у koje .две категорије? могу поделити у koje .две категорије? Počeci kompjuterske grafike javlaju se kada?Počeci kompjuterske grafike javlaju se kada? Veliki pomak u realizmu kompjuterski simuliranih objekata desio se kojom pojavom? ObjasnitiVeliki pomak u realizmu kompjuterski simuliranih objekata desio se kojom pojavom? Objasniti U kojim filmskim ostvarenjima počinju da se koriste racunari za izradu animiranog filma?U kojim filmskim ostvarenjima počinju da se koriste racunari za izradu animiranog filma? Sta predstavlja Scenario filma? ObjasnitiSta predstavlja Scenario filma? Objasniti Sta znate o Sta znate o Izradi storiborda?Izradi storiborda? Sta znate o Sta znate o Dizajnu karaktera u kompjuterskoj animaciji?Dizajnu karaktera u kompjuterskoj animaciji? Sta znate o Dizajnu scenografije?Sta znate o Dizajnu scenografije? Boja se definiše kroz koje dimenzije?Boja se definiše kroz koje dimenzije? Aditivni i subtraktivni kolor model. ObjasnitiAditivni i subtraktivni kolor model. Objasniti Prvi krug boja izumio jekoji naucnik?Prvi krug boja izumio jekoji naucnik? Koje Harmonične kombinacije boja –harmonije boja postoje? Koje Harmonične kombinacije boja –harmonije boja postoje? Šta predstavlja pravilo trećina?Šta predstavlja pravilo trećina? Šta predstavlja Šta predstavlja Perspektiva?Perspektiva? Šta predstavlja perspektiva jedne tačke?Šta predstavlja perspektiva jedne tačke? Osnove filmskog jezika i kompozicije kadra –Osnove filmskog jezika i kompozicije kadra –šta predstavljaju objasnitišta predstavljaju objasniti Kakve vrste planova mogu biti?Kakve vrste planova mogu biti? Kakve vrste planova slika mogu biti?Kakve vrste planova slika mogu biti? Pokreti kamere kakvi mogu biti – objasniti.Pokreti kamere kakvi mogu biti – objasniti. Koji su Elementi ritma ?Koji su Elementi ritma ? Nabroj neke odoblasti u kojima se primenjuje kompjuterska animacija.Nabroj neke odoblasti u kojima se primenjuje kompjuterska animacija.

КОМПЈУТЕРСКА AНИМАЦИЈАOsnovi grafičkog dizajnaUvod u dizajnSlide 59Slide 60Teorija bojea) kvaliteti boje Boje koje vidimo u prirodi su refleksija svjetla na površinu oko nas.Dimenzije bojeSlide 64Osnovi grafičkog dizajna_clipboard1Uvod u dizajn_clipboard2Slide 59_clipboard3Slide 60_clipboard4Teorija boje_clipboard5a) kvaliteti boje Boje koje vidimo u prirodi su refleksija svjetla na površinu oko nas._clipboard6Dimenzije boje_clipboard7Inherentni kvaliteti bojeSlide 66Krug bojaSlide 68Slide 69Slide 70Slide 71Slide 72d)kontrasti bojaKompozicija i layoutSlide 75Slide 76Slide 77Slide 78Slide 79Slide 80PerspektivaSlide 82Slide 83Slide 84Slide 85Tipografijab) Klasifikacija tipova slovaSlide 88Slide 89Osnovi filmskog jezika i kompozicije kadraPlanVrste planovaOpšti planSrednje-opšti planSrednji planSrednje-krupni plan (ameriken)Krupni planDetaljPlanovi slikaPokreti kamereSlide 101Slide 102Slide 103Slide 104Slide 105Slide 106Kompozicija kadraSlide 108Slide 109Slide 110Slide 111Smjer kretanja objektaSlide 113Пројектовање израде цртежаРазмераСлојеви (Layers)Симетрија на цртежуПонављање истих или сличних објеката3D анимацијаSlide 120Slide 121Slide 122